Nota woonprogrammatie

Transcriptie

1 Nota woonprogrammatie Kader Binnen de herziening van het provinciaal ruimtelijke structuurplan West-Vlaanderen (PRS-WV) werden de krachtlijnen vastgelegd voor het beleid met betrekking tot de woonprogrammatie In 2016 werd een studie opgestart met als doel het berekenen van een nieuwe bruto-taakstelling (bevolkingsprognoses) voor de periode en het evalueren van de toegepaste methodiek voor de berekening van de woonprogrammatie. 2. Resultaten De resultaten van deze studie lieten ons toe enkele analyses uit te voeren die leiden tot enkele interessante vaststelling ter ondersteuning van de beleidsbeslissingen. I. Algemene vaststellingen Om tot de berekening van de woonprogrammatie over te gaan hebben we het ROP (register van onbebouwde percelen) van een gemeente nodig. Op heden hebben 12 gemeenten nog steeds geen ROP waardoor geen woonprogrammatie kan worden berekend. Een rondvraag leert dat deze 12 gemeenten in de loop van 2018 hun ROP zullen afgewerkt hebben. Sinds de start van de opmaak van de woonprogrammatie werd voor 48 gemeenten een woonprogrammatie berekend waarvan er reeds 33 werden bestendigd door de deputatie. Een aantal gemeenten hebben nog steeds geen ROP waardoor er geen berekening kan plaatsvinden. Van deze 33 gemeenten kregen 20 gemeenten een positief netto-pakket toebedeeld. Deze gemeenten kunnen dit netto-pakket gebruiken om nieuw woongebied aan te snijden om de behoefte naar bijkomende wooneenheden op te vangen. Het valt op dat slechts 11 gemeenten het initiatief hebben genomen om dit netto-pakket om te zetten in een RUP. De helft van de gemeenten onderneemt bijgevolg geen actie wat erop kan wijzen dat zij geen noodzaak en/of behoefte zien in het verder aansnijden van nieuwe gronden voor wonen. Volgende gemeenten hebben reeds een RUP om bijkomende woongebieden aan te snijden definitief vastgesteld of is het RUP in opmaak: a. Zonnebeke b. Staden c. Alveringem d. Knokke-Heist e. Koekelare f. Langemark-Poelkapelle g. Lichtervelde h. Blankenberge (De Sol) i. Koksijde (Militaire Basis) j. Veurne (Militaire Basis) k. Moorslede (Dadipark)

2 Demografische vaststellingen A. Uit de cijfers blijkt dat de bevolkingsgroei in een aantal gemeenten aan het afnemen is. Dit is een eerste indicatie van de rem op de bevolkingsgroei die er zit aan te komen. Gemeente Verschil % t.o.v Ardooie ,65 Heuvelland ,06 Ieper ,37 Knokke-Heist ,40 Koksijde ,25 Lo-Reninge ,36 Meulebeke ,51 Nieuwpoort ,11 Pittem ,96 Poperinge ,22 Vleteren ,35 Zonnebeke ,19 B. In het kader van woonbeleid zijn de cijfers m.b.t. de huishoudens het interessants. Deze cijfers tonen aan dat er de voorbije 5 jaar een toename was van het aantal huishoudens binnen iedere gemeente (op Knokke-Heist na). Op West-Vlaams niveau bedraagt deze toename huishoudens of 3,34% met uitschieters tot ruim 9%. De prognoses van de huishoudens tonen echter aan dat ook deze stijging aan het afremmen is. Onderstaande tabel toont dit aan. De cijfers nemen af van bijkomend huishoudens in de periode , bijkomend in de periode tot bijkomend huishoudens in de periode Dit komt overeen met een afname van 66%. VUB v.2012 periode VUB v.2012 periode VUB v.2017 periode VUB v.2017 periode Deze extra huishoudens in de periode liggen een stuk onder de verwachtte toename zoals werd berekend door de VUB in 2012 ( extra huishoudens). Dit heeft tot gevolg gehad dat bij de berekening van de woonprogrammatie voor de periode de meeste gemeenten te ruim bedeeld zijn geweest. C. Wanneer we de toename van huishoudens uitzetten tegenover de bevolkingsgroei krijgen we zicht op de gemiddelde gezinsgrootte binnen de provincie. De sterkere toename van de huishoudens in vergelijking met de afname

3 in de bevolkingsgroei zorgt voor een gezinsverdunning. Deze daalt van 2,32 in 2012 tot 2,28 in Deze cijfers worden gestaafd wanneer naar het aantal alleenstaanden wordt gekeken. In de periode nam het aantal alleenstaanden toe met of 7,84%. We kunnen met andere woorden concluderen dat van de totale bevolkingstoename 77,8% ( alleenstaanden op een totaal van extra bevolking) toe te wijzen valt aan de alleenstaanden. Dit invloed hiervan op de gezinsverdunning mag niet onderschat worden. Het aandeel van de alleenstaanden per huishouden neemt namelijk toe van 31,0% in 2012 tot 32,4% in Ruimtelijke vaststellingen A. Sinds mei 2013 wordt de leegstand in Vlaanderen gemonitord. In mei 2016 werd dit voor het laatst gedaan. Uit de cijfers blijkt de leegstand sterk te zijn toegenomen. Dit is te wijten aan het feit dat de monitoring in 2013 nog niet op punt stond en er toen van een onderschatting sprake was. Desalniettemin zullen bij de berekening van nieuwe woonbehoeftes de meest recente (en hogere cijfers) meegenomen worden. Voor West-Vlaanderen komt dit neer op een toename van 1935 panden. Dit komt overeen met een stijging van 39,7% (van in 2013 tot in 2016). Voor 18 gemeenten is er weliswaar ook een afname. B. De resultaten uit de studie tonen aan dat er de laatste 5 jaar werd gebouwd met veel hogere dichtheden dan opgenomen in het RSV. Gemiddeld wordt in de stedelijke gebieden en de kernen gebouwd aan dichtheden van om en bij 35WE/ha (zie onderstaande tabel). Type kern Dichtheden RSV Actuele dichtheden gewestelijk stedelijk gebied provinciaal stedelijk gebied geselecteerde kern niet geselecteerde kern buitengebied 15 4 kuststrook 15/ Besluit I. Ondanks dat 20 gemeenten een positief netto-pakket hebben gekregen heeft slechts de helft actie ondernomen om bijkomend woongebied te bestemmen. De bevolkingsgroei is aan het afnemen. In enkele gemeenten zien we zelfs een achteruitgang. Wat betreft de huishoudens, van belang voor het woonbeleid, zien we de voorbije jaren een toename van 3,3%. Wanneer we vooruitkijken naar de toekomst zien we echter wel dat ook deze toename sterk aan het afnemen is. De grootste bijdragen aan de bevolkingsgroei wordt geleverd door de alleenstaanden. 78% van de bijkomende bevolking kan toegewezen worden aan de alleenstaanden. Zij maken ook een steeds groter deel uit van de huishoudenssamenstelling.

4 IV. Het toegenomen aantal huishoudens en alleenstaanden zorgt voor een verdere gezinsverdunning binnen de provincie. Deze daalde de voorbije 5 jaar van 2.32 naar 2.28 en zal volgens de prognoses de komende jaren verder blijven dalen. V. De resultaten uit de studie die in opdracht van de dienst Ruimtelijke Planning werd uitgevoerd toonde aan dat er op vandaag wordt bijgebouwd aan veel hogere dichtheden dan opgenomen in het RSV. In stedelijke gebieden en geselecteerde kernen liggen de dichtheden eerder rond de 35 woningen per hectaren i.p.v. de in het RSV opgenomen 25 woningen per hectare. 4. Voorstellen voor het beleid I. De toegewezen bruto-pakketten voor gemeenten zonder ROP (12), en bijgevolg zonder een reeds berekende woonprogrammatie, vervallen. Wanneer alle gemeenten een actueel ROP hebben is het de bedoeling om de woonprogrammatie op het niveau van de regionale woningmarkten te berekenen. IV. In het PRS is opgenomen dat de berekende netto-pakketten uit de voorgaande periode (in dit geval de periode ) beslist beleid en dus verworven zijn. De netto-pakketten voor de planperiode blijven verworven tenzij dit ingevuld is via verkavelingsvergunningen in woonuitbreidingsgebied. De gemeenten krijgen een bruto-taakstelling voor de periodes en Een netto-taakstelling moet opnieuw berekend worden. Een gemeente kan hierop beroep doen wanneer: I. Ze hun 1 e ROP opmaken; De vorige netto-taakstelling 0 was aangezien er toen voldoende aanbod was; Voor gemeenten met een positieve netto-taakstelling uit de vorige berekening is de nieuwe netto-taakstelling pas van toepassing wanneer een RUP (hetzij een verkaveling in woonuitbreidingsgebied) met de vorige netto-taakstelling definitief is vastgesteld en de wegenis is aangelegd (of via een verkavelingsvergunning). Om van een bruto-taakstelling naar een netto-taakstelling te gaan moeten gemeenten een RUP opmaken of actualiseren. Het is logisch dat het deel van de bruto-taakstelling dat al achter de rug is niet meer wordt meegenomen. Vb. bij een gemeente die zijn ROP pas in 2019 opmaakt zal bijgevolg de bruto-taakstelling van de voorafgaande periode (in dit geval van tot ) niet meetellen. Er zal met andere woorden slechts 60% van de brutotaakstelling in rekening worden gebracht. V. Er wordt voorgesteld om vandaag de dag te werken met actuele dichtheden bij de berekening van de netto-pakketten. Deze dichtheden worden toegepast bij de berekening van binnengebieden, geplande reconversieprojecten en het gecreëerde woonaanbod in RUPS/PRIAKS. Concreet komt dit erop neer dat voor de stedelijke gebieden en de geselecteerde kernen een dichtheid van 35 woningen per hectare wordt aangenomen. Type Dichtheden RSV Nieuwe dichtheden gewestelijk stedelijk gebied provinciaal stedelijk gebied geselecteerde kern 15 35

5 VI. Bij de berekening van de woonprogrammatie voor de periode wordt gebruik gemaakt van geactualiseerde verdichtingscoëfficiënten. Deze worden berekend door de gemiddelde toename tijdens de periode door te trekken tot Voor de periode wordt vervolgens de gemiddelde verdichtingscoëfficiënten over deze 5 jaar genomen. Voor de periode wordt de gemiddelde verdichtingscoëfficiënt over deze 5 jaar genomen. 5. Alternatief beleid I. Het studiebureau geeft het volgende aan Als de toekomstige toename van singles en koppels zonder kinderen wordt opgevangen via appartementen leidt dit tot een overschot aan grondgebonden woningen. De studie toont aan dat er bij dit demografisch gestuurd scenario geen nood is aan bijkomende grondgebonden woningen. De demografie vraagt dan geen bijkomende consumptie van de open ruimte voor bebouwing. Willen we ons voorbereiden op de toekomst en willen we rekening houden met de demografische vooruitzichten dan is het nodig om de dichtheden af te stemmen op deze demografische tendensen (meer alleenstaanden, sterke gezinsverdunning, ). Hogere dichtheden zullen dan logischerwijze het gevolg zijn. Er kan hierbij niet genoeg benadrukt worden dat het oude, gekende recept van jonge gezinnen aantrekken met grondgebonden woningen niet zal werken omdat deze gezinnen er gewoonweg niet zijn. Het creëren van bijkomend woonaanbod voor jonge gezinnen kan hoogstens tot gevolg hebben dat ze elders (in de regionale woningmarkt) weggaan. Willen we als provincie futureproof zijn, dan moeten we een aanbod creëren voor de huishoudenstypes die wel groeien, met name de singels en kinderloze koppels ouder dan 40. Het zijn net deze huishoudenstypes waarbij de nood aan een grondgebonden woning klein is. Daarnaast wordt de vaststelling gedaan dat de huishoudensprognoses uit het verleden de realiteit overschat hebben en dat de gemeenten bijgevolg te ruim bedeeld werden. De deputatie beslist om het alternatieve beleid te volgen. Dit houdt in dat er geen nieuwe brutotaakstellingen zullen worden toegekend. Er kan evenwel blijvend worden verder gewerkt binnen het bestaande aanbod. De netto-pakketten van gemeenten die in het verleden een beslissing hebben van de deputatie m.b.t. de goedkeuring van dit netto-pakket blijven geldig als deze nog niet gerealiseerd zijn (tenzij gerealiseerd via een verkaveling in woonuitbreidingsgebied). Daarnaast blijft de 5-jarige cyclus behouden en zal in 2022 gekeken worden wat de resultaten zijn van deze beslissing.