Feiten Meer dan 65%

Transcriptie

1 Stichting Westfriese Bibliotheken Jaarverslag 2017

2 Feiten 2017 Vanuit 23 locaties, verzorgen 32 medewerkers en 212 vrijwilligers dagelijks de service. We hebben ruim contactmomenten met bewoners en verrichten 1,3 miljoen bibliotheek handelingen voor de fysieke uitleen van materialen. 12% van onze leden gebruikt e-books en/of benut online cursussen. Binnen ons verzorgingsgebied van 507 km 2 bevinden zich inwoners. Daarvan is 22,5% lid van de bibliotheek ( inwoners). We doen het daarmee beter dan het landelijk gemiddelde. Meer dan 65% van de scholen en de kinderopvang in ons werkgebied maakt gebruik van de bibliotheek voor meer dan 5000 kinderen. De Westfriese Bibliotheken, dicht bij je in de buurt en altijd in beweging

3 Dichter bij je in de buurt 2017 was een jaar waarin we als Westfriese bibliotheken een stap vooruit hebben gezet in ons streven naar dichter in de buurt zijn bij de inwoners van ons werkgebied. Er waren successen maar we gingen ook door een aantal veranderingen. Zoals alle bibliotheken bevinden ook wij ons midden in de transitie van de klassieke bibliotheek naar de maatschappelijke bibliotheek die zich kenmerkt als laagdrempelige ontmoetingsplek. We hebben in West Friesland binnen ons verzorgingsgebied een rol van betekenis. Om dit te kunnen borgen is een nieuw convenant gesloten met de zes West-Friese gemeenten voor Door het ondertekenen van het convenant is meer zekerheid over de gemeentelijke bijdragen ontstaan en kunnen we verder gaan met het ontwikkelen naar de maatschappelijke bibliotheek. We hebben een omslag gemaakt in onze werkwijze en zijn volop in beweging. We zullen ons onderweg steeds blijven oriënteren op wat de tijd en de regio van ons vragen en daar actief op inspelen. Door goed te begrijpen welke rol we hebben in een digitale maatschappij die snel beweegt en waarin iedereen op zoek is naar een eigen plek en een kans, kunnen we als Stichting Westfriese Bibliotheken een zinvol perspectief bieden. We vragen ons steeds hernieuwd af wat kunnen we zijn, voor wie en hoe dragen wij op een waardevolle manier bij aan het welzijn van de bewoners in onze regio? In dit jaarverslag laten we een aantal zaken uit 2017 de revue passeren en nemen we u mee in ons gedachtegoed voor de komende jaren die we in samenwerking met de zes Westfriese gemeenten en onze regionale partners met vertrouwen tegemoet zien. Chantal Trigallez Directeur-Bestuurder

4 Lezen is denken met andermans hoofd Arthur Schopenhauer

5 Inhoudsopgave Ons werkveld 9 Vrijwilligers 22 Activiteiten voor de jeugd 12 Onze maatschappelijke waarde 24 Een rol van betekenis 16 Kunst en cultuur 18 Jaarcijfers 30 Personeel 21 Colofon 32

6 Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan! Pippi Langkous 7

7 Ons werkveld De Stichting Westfriese Bibliotheken werkt in opdracht van de gemeenten Stede Broec, Koggenland, Drechterland, Opmeer, Enkhuizen en Medemblik. Er is een convenant waar alle zes gemeenten aan deelnemen. Iedere gemeente heeft zijn eigen kleur en voorkeur en in 2017 hebben we die steeds beter leren begrijpen. We zijn prestatieafspraken overeengekomen aan de hand waarvan we onszelf gericht inzetten en zo het aanbod kunnen afstemmen op de vraag van de inwoners van de individuele gemeenten. De prestatieafspraken zijn complementair aan elkaar en vormen samen onze koers naar een veranderende en verbrede bibliotheek. De prestatieafspraken vormen de speerpunten in onze missie en visie. 8

8 43 scholen namen deel aan ons programma 1108 jongeren namen deel aan cultuleren Bevordering Culturele Infrastructuur 32 medewerkers 212 vrijwilligers 55 samenwerkingspartners 421 deelnemers met Koffie met Kunst Participatie & Zelfredzaamheid

9 Jeugd & Onderwijs 1609 kinderen bereikt met BoekStart 1071 jongeren bezochten het DigiLab verandering & verbreding de Bibliotheek Persoonlijke Ontwikkeling 718 digitaal vaardiger volwassenen 2280 deelnemers laaggeletterdheidpreventie

10 Activiteiten voor de jeugd 374 BoekStartkoffertjes aangeboden Wanneer je een ouder hoort zeggen: Ze wijst aan wat ik voorlees dan weet je als bibliotheekmedewerker hoe fijn het is om bij te kunnen dragen in de ontwikkeling van jonge kinderen. En dat hebben we ruimschoots kunnen doen in het afgelopen jaar. We verwelkomden 374 baby s en hun ouders die we het BoekStart koffertje hebben aangeboden. Door onze samenwerking met 20 kinderopvanglocaties is er een rijke en stimulerende leesomgeving voor de jongsten opgebouwd. Meer dan 1600 kinderen werden hiermee bereikt, waarmee een grote stap voorwaarts is gezet naar de preventie van taalachterstand onder kinderen. Met het onderwijs hebben we onze samenwerking versterkt en we zijn dit jaar uitgegroeid tot een partner van meer dan 65% van de PO scholen en continueerden onze samenwerking met alle VO scholen in ons gebied. Mooie, aansprekende en inspirerende programma s uit ons aanbod vonden goed de weg binnen de scholen. We boden inspiratie door schrijvers uit te nodigen en hen met de kinderen in gesprek te laten gaan. Zo stimuleren wij lees- en taalvaardigheid. De deelname aan het PET evenement in Opmeer was een groot succes. Meer dan 1800 schoolgaande kinderen bezochten onze stand en maakten kennis met de bibliotheek als een leercentrum voor techniek. Twee dagen lang waren de VR brillen continue bezet, leerden de kinderen programmeren en er werd gedanst met onze Robot Beep. 11

11 Quote Bibliotheekblad Nederland: De Westfriese bibliotheken treden buiten hun oevers en worden door s cholen gevraagd voor grote techniek events, 21e-eeuwse vaardigheden in optima forma. De Westfriese Bibliotheken worden met name bekroond vanwege de vernieuwende aanpak bij het mediawijs maken van kinderen en hun leerkrachten en de aandacht voor techniek en 21e-eeuwse vaardigheden daarbij. 12

12 Kan ik er ook een schok van krijgen? In het kader van Rondje Cultuur kwamen de leerlingen van VO scholen langs in ons DigiLab. Ze leerden er over de nieuwe technologie door een uitvinding te doen met behulp van elektronische componenten die met elkaar verbonden moeten worden. Ook organiseerden we voor het VO de workshops What you see is what you get waarin ze kennis konden maken met programma s en trucs rondom foto s, video en internet. De Westfriese Bibliotheken faciliteren een digitale leertuin waar je sinds september 2017 onder begeleiding kunt leren omgaan met technologie en 21e-eeuwse vaardigheden. Het DigiLAB is een innovatieve leeromgeving waar veel potentie in schuilt voor de Westfriese Bibliotheken. De scholen in ons werkgebied bezochten veelvuldig klassikaal het DigiLAB en een ruime hoeveelheid individuele bezoekers wist eveneens de weg naar ons LAB te vinden. Totaal hadden we 1361 deelnemers. Eind 2017 werden we onderscheiden met de landelijke innovatieprijs SPOENK*. 13

13 Jeugd & Onderwijs Samenwerkingspercentage scholen en kinderopvang PO scholen 66% VO scholen 100% Kinderopvang (0-4 jaar) 40% SPOENK* innovatieprijs Met SPOENK* bieden bibliotheken hun jonge publiek een platform om samen nieuwe dingen te ontdekken, nieuwe technologie uit te proberen en te leren programmeren. De Westfriese bibliotheken waren winnaar met DigiLAB en 21e-eeuwse vaardigheden. DigiLAB Aantal deelnemers Stede Broec (vanaf september) 1151 Opmeer (proef vooruitlopend op 2018) 30 Mobiel DigiLAB

14 Een rol van betekenis De taalpresentatie van de Westfriese bibliotheken heeft ons geholpen inzicht te krijgen in het aantal laaggeletterden in West-Friesland en de wijze waarop zij hiermee omgaan. Wij herkennen de taalproblematiek nu makkelijker en dat maakt het mogelijk om hierop in te spelen. Dit is de reactie van een medewerker van een door ons getraind bedrijf. Het is één van de vele activiteiten die we ondernamen in 2017 om een zinvolle bijdrage te leveren in het kader van participatie en zelfredzaamheid en daarbinnen het terugdringen van laaggeletterdheid. We hebben een omslag gemaakt en zijn onderweg naar een brede inzet om deze maatschappelijke rol in te vullen. Meer dan 2200 inwoners zetten met onze hulp de eerste stappen naar het terugdringen van laaggeletterdheid. Taal is cruciaal om mee te kunnen blijven doen. Ook is onze bibliotheek steeds meer een centrale plek geworden waar jonge en oude generaties zich met elkaar verbinden. In een snel veranderende maatschappij die zich kenmerkt door een technologische revolutie wordt het meer en meer belangrijk dat de inwoners van onze regio 718 digitaalvaardiger volwassenen digitaalvaardig blijven. Maar liefst 718 inwoners namen deel aan Klik & Tik, leren werken met DigiD en Tabletcafé. In 2017 zijn we begonnen met het aanpassen en herinrichten van onze vestigingen om onze bezoekers in een meer huiselijke en stimulerende omgeving een leven lang leren te faciliteren. Binnen onze laagdrempelige ontmoetingsplekken leveren wij een bijdrage aan het terugdringen van eenzaamheid en het bevorderen van participatie en zelfredzaamheid. In dit kader organiseerden wij activiteiten zoals het voorlezen aan inwoners in verzorgingshuizen. 15

15 Participatie en zelfredzaamheid Aantal deelnemers basisvaardigheden Digitaalvaardigheid 718 Laaggeletterdheidpreventie 2280 Taalvaardigheidsbevordering 1492 Daarnaast was er s amenwerking met diverse aanbieders op het gebied van kennisdeling en uitwisselen van ervaringen om oudere inwoners de gelegenheid te bieden langer thuis te kunnen blijven wonen. Participatie en zelfredzaamheid betekenen ook dat we migranten betrekken bij de bibliotheek om mee te kunnen doen in onze maatschappij. We hebben ons in het afgelopen jaar ingezet voor het organiseren van conversatie sessies om de Nederlandse taalvaardigheid te bevorderen en hadden ruim 1000 contactmomenten. Steeds meer migranten vinden de weg naar de bibliotheek en we vormden de neutrale uitvalsbasis voor taaltrainingen. Binnen het Taalakkoord zijn wij als Westfriese bibliotheken actief om samen met het Taalhuis en onze collega taalaanbieders een rol van betekenis te spelen in het terugdringen van taalachterstanden binnen NT1 en NT2. Een groot deel van de inwoners in onze regio komt graag naar de bibliotheek om informatie op te zoeken, tijdschriften en kranten te lezen, boeken te lenen en gereserveerde boeken op te halen. Gezamenlijk verrichten onze medewerkers 1,3 miljoen handelingen om de uitleenfunctie mogelijk te maken. Kinderen in ons werkgebied komen graag naar de 18 Biebclubs om mee te helpen met het uitlenen van boeken voor schoolgaande kinderen. Inmiddels hebben we 120 Biebclub helpers. Lezen geeft kinderen een mogelijkheid om in een andere wereld te stappen. Het werkt ontspannend en opent de weg naar de verbeelding en het dromen in het oneindige. Lezen brengt plezier en maakt een kind taalvaardiger. Zo ontstaat leer- en leesgierigheid die je heerlijk kunt uitleven in de prachtige collectie van de Westfriese Bibliotheken. 16

16 1108 jongeren namen deel aan cultuleren Kunst en cultuur De bibliotheek is een laagdrempelige plek van ontmoeting. In het afgelopen jaar hebben we ons ingezet om op die manier de inwoners van West Friesland breder kennis te laten maken met kunst en cultuur. De Stichting Westfriese Bibliotheken werkt samen met instellingen en organisaties in het culturele domein, zowel gemeente overstijgend als op lokaal niveau, zodat we kunnen aansluiten bij de culturele tradities en kleur van onze gemeenten. Op die wijze bereikten we o.a. 421 bezoekers voor onze activiteit Koffie met Kunst. Door samenkomen in de bibliotheek en de gelegenheid te hebben om (lokale) kunst te leren kennen werkten we aan het stimuleren van persoonlijke ontwikkeling en bevordering van de culturele infrastructuur. We verzorgden eveneens, samen met partners, filmvertoningen op locaties in de gemeenten, organiseerden lezingen met schrijvers en verzorgden een variëteit aan activiteiten binnen en buiten onze bibliotheek vestigingen. Zo konden er een kleine 2000 inwoners dichter in hun buurt, kennis maken met kunst en cultuur. 17

17 Cultureel ondernemerschap In aansluiting op de afspraken die gemaakt zijn in het convenant ontwikkelt zich het cultureel ondernemerschap binnen de Stichting Westfriese Bibliotheken. De eerste resultaten daarvan laten over 2017 een vruchtbare samenwerking zien met de volgende partijen: Provincie Noord Holland en Univé Partner in het mogelijk maken van de technische invulling voor het DigiLAB Westfriesland Fonds Partner in het ondersteunen van de ontwikkeling van 21e-eeuwse vaardigheden TAMOIL Grootebroek Stichting Westfriese Bibliotheken is keuze mogelijkheid voor schenkpunten in de Actie Tank & Schenk Sportcentrum De Dars Partner van onze Biebclub in Wognum 18

18

19 22 locaties 32 medewerkers Medewerkers 22 FTE In 2017 werkten we met een team van 32 medewerkers (22 FTE) en 212 vrijwilligers aan het organiseren van onze activiteiten. Deze medewerkers zijn verdeeld over 22 locaties en zijn dagelijks betrokken bij de service verlening voor onze klanten en bezoekers. Zij programmeren en verzorgen de collectie en ons aanbod voor de scholen en de kinderopvang. Onze missie is dat we zo dicht mogelijk bij onze bezoekers willen staan en dat er een persoonlijk contact belangrijk vinden. 1,3 miljoen handelingen 20

20 21 Je hoeft echt geen boekenwurm te zijn!

21 212 vrijwilligers Vrijwilligers Dankzij onze betrokken vrijwilligers kunnen we goed in beweging blijven op onze weg richting de maatschappelijke bibliotheek. Zo zetten zij zich met passie onder andere in voor: Voorlezen (kinderen/ouderen) Uitlening in verzorgingstehuizen Gastvrouwen/Gastheren op onze locaties Begeleiden van DigiLAB activiteiten Begeleiden kinderen Biebclubs Ondersteunen van anderstaligen bij het leren van de Nederlandse taal Ondersteunen bij de activiteit Luiletterland Begeleiden bij digitaalvaardigheid activiteiten Ondersteunen bij Koffie met Kunst En ze doen nog veel meer Sommigen van hen zijn al heel lang werkzaam als vrijwilliger. We vierden een speciaal jubileum met de 90-jarige mevrouw Brugman. Zij was in 2017 al 65 jaar (!) vrijwilliger bij de Westfriese Bibliotheken. 22

22 Onze maatschappelijke waarde Voor een evenwichtige samenleving is het belangrijk dat iedereen mee kan doen en dat mensen gelijke kansen geboden worden. Dat ze toegang hebben tot maatschappelijk relevante informatie en kennis kunnen opdoen in een laagdrempelige leeromgeving. De bibliotheek biedt een publieke plek binnen zowel een fysieke als digitale leeromgeving. Wij vertegenwoordigen een grote maatschappelijke waarde tegen lage kosten. Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat alle bevolkingsgroepen in alle leeftijdscategorieën hun voordeel doen met het aanbod van de bibliotheek. De Westfriese bibliotheken zijn partner in het bestrijden van analfabetisme en laaggeletterdheid. 23

23 Een leven lang leren en jezelf ontdekken. Meedoen in een samenleving begint met communicatie, met taal- en cijfervaardigheid. Uit recent onderzoek (NIPO) blijkt dat een op de vijf pubers een probleem heeft met lezen. Dit aantal is sterk stijgend. Laaggeletterden leven korter, hebben vaker een uitkering, komen sneller in schuldsanering en zijn ongelukkiger. De laaggeletterdheid in Nederland kost de overheid jaarlijks meer dan 1 miljard euro. De Westfriese bibliotheken zijn partner in het bestrijden van analfabetisme en laaggeletterdheid. Zij zijn de leesmotor in West Friesland en helpen bij het ontwikkelen van digitale vaardigheden die noodzakelijk zijn. De bibliotheek is een plek waar je een leven lang kunt leren en die volop ruimte biedt om (jezelf) te kunnen ontdekken. Zo ondersteunt de bibliotheek bij het leren van de Nederlandse taal, bij integratie, armoede- en eenzaamheidsbestrijding. Qua preventie tegen laaggeletterdheid is bijvoorbeeld het onderdeel Boekstart om jonge ouders te stimuleren om voor te lezen, zeer succesvol. De bibliotheek is een laagdrempelige ontmoetingsplek waar al onze inwoners ongeacht hun achtergrond elkaar kunnen vinden. De inwoners in ons verzorgingsgebied weten de weg naar de bibliotheek te vinden voor een studie, cursussen of het lezen van de krant. Het is een veilige studieplek voor scholieren en studenten die eveneens met hun huiswerk geholpen kunnen worden. 24

24 Het team van medewerkers en vrijwilligers vormt een goede verbinding van de bibliotheek met onze gemeenschap. Steeds meer vrijwilligers werken in en met de bibliotheek. Daarmee biedt de bibliotheek duizenden mensen een plek om maatschappelijk actief te zijn en mee te (blijven) doen in de samenleving. We zijn de informele, neutrale plek waar mensen ontwikkelen, ontmoeten, ontspannen en ontdekken. De bibliotheek vormt het kloppend hart van de gemeenschap. Op het platteland is de bibliotheek nog een van de weinige publieke voorzieningen, lokaal werkt zij samen met veel partners, ingebed in het socialeen culturele regionale domein. Veranderingen in de samenleving, vragen om veranderingen in de bibliotheek. De Westfriese bibliotheken willen graag in samenspraak met de zes gemeenten en de inwoners van onze regio het beleid bepalen voor innovatie en ontwikkeling. Wij investeren in mensen, in ontwikkelingskansen, in geletterdheid, in digitale vaardigheden, in sociale cohesie en daarmee in een gezondere samenleving. 25

25 Those who don t believe in magic will never find it! Roald Dahl

26

27 jaarcijfers Informatie over de organisatie 28 Financiële jaarcijfers 30

28 Informatie over de organisatie De stichting heeft conform de stichtingsakte ten doel: Het bevorderen van de openbare bibliotheekvoorzieningen in het verzorgingsgebied, welk gebied de gemeenten omvat waarmee de stichting een subsidieregeling onderhoudt. Deze bibliotheekvoorziening omvat in ieder geval de functies die bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling en verbetering van de maatschappelijke kansen van de inwoners van het verzorgingsgebied, waarvan enkele hierna worden omschreven als volgt: Het ter beschikking stellen van kennis en informatie Het bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie Het bevorderen van lezen en laten kennismaken met literatuur Het organiseren van ontmoeting en debat Het laten kennis maken met kunst en cultuur 29

29 De stichting heeft een publieke taak en heeft geen winstoogmerk. Zij vervult haar taak op basis van de waarden onafhankelijkheid, betrouwbaarheid, toegankelijkheid, pluriformiteit en authenticiteit en beoogt zoveel mogelijk het algemeen nut. De stichting tracht haar doel te bereiken door: Het opbouwen en beheren van schriftelijke en digitale collecties in alle bibliotheken in haar werkgebied en in afstemming met andere basisbibliotheken De gebruikers in de gelegenheid te stellen deze collecties te gebruiken door het uitlenen en raadplegen, door het verstrekken van informatie over deze collecties en andere informatiebronnen De gebruikers te stimuleren de collectie te gebruiken door het organiseren van educatieve en culturele activiteiten in samenwerking met andere maatschappelijke, educatieve en culturele organisaties De stichting werkt met een bestuur bestaand uit een Raad van Toezicht en een Directeur-Bestuurder. De samenstelling van de Raad van Toezicht was per 31 december 2017 als volgt: E.W.M. van de Bijl, voorzitter H. Keur-Polman L.C. van der Zee De Directeur-Bestuurder is C.N. Trigallez De stichting hanteert de Governance Code Cultuur en werkt met een beloningssysteem op basis van de CAO Openbare Bibliotheken. 30

30 Financiële jaarcijfers Boekjaar 2017 Boekjaar 2016 Baten Opbrengsten Specifieke dienstverlening Diverse baten Subsidies Projecten Lasten Bestuurs- en organisatiekosten Huisvestingskosten Personeelskosten Administratiekosten Transportkosten Automatiseringskosten Collectie en media Specifieke kosten Projecten Exploitatieresultaat boekjaar Onttrekkingen bestemmingsreserves Toevoeging bestemmingsreserves Toevoeging algemene reserve Exploitatieresultaat na winstbestemming

31

32 De Westfriese Bibliotheken zet zich in om de inwoners van West-Friesland actief te verrijken met kennis, cultuur en kunst. Stichting Westfriese Bibliotheken Tekstredactie: Chantal Trigallez, Norbert van Halderen, Immeke Krabbe, Sandra Ramkema Vormgeving: Designly Druk: Cloud PP Westfriese Bibliotheken Stationslaan KZ Bovenkarspel Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Westfriese Bibliotheken.