Lesbrief DIY Verhaalmaakles VRIENDSCHAP

Transcriptie

1 Lesbrief DIY Verhaalmaakles VRIENDSCHAP Van Jowi Schmitz Deze les kun je gebruiken ter voorbereiding op mijn bezoek, of (misschien nog wel leuker) na afloop van mijn bezoek, als je zin hebt in meer. Geschikt voor: Groepen 3 t/m 8 Inhoud/doel van de les: - Het besef bij de kinderen, dat zelf een verhaal maken betrekkelijk eenvoudig is. - Meer taalbesef en grip op verhalen - Meer zelfvertrouwen - Meer inzicht in verhaalstructuren (wat ook kan helpen bij begrijpend lezen) Hoe dan? - Door gebruik te maken van een mindmap - Door gebruik te maken van eenvoudige verhaal elementen - Door (afhankelijk van het niveau van de klas) met kleine elementen een groter verhaal te bouwen - Door uit te gaan van de eigen ervaringen Thema s Gerelateerd aan de kinderboekenweek: VRIENDSCHAP Mindmap: 1

2 Mindmap je familie 1. Maak een mindmap van je familie en je beste vrienden. Dus zet jezelf in het midden, met een rondje eromheen. Ik. Maak een streepje naar je vader, je moeder of andere mensen die voelen als familie. Het mogen ook dode mensen zijn. Vandaaruit maak je weer lijntjes naar mensen die belangrijk zijn voor jouw dichtstbijzijnde familieleden. Etcetera. 2. Schrijf er wat details bij. Steekwoorden is genoeg. Namen, leeftijden, uiterlijke kenmerken. Bijzondere eigenschappen of talenten. Klaar. Bewonder het resultaat. Is er al iemand die er wat jou betreft uitspringt? Of iemand waar je extra veel details bij hebt geschreven? 3. Kijk nog eens naar de mindmap. Wie van deze mensen zou je echt een vriend noemen? Wie niet? Kies een vriend. Mindmap de niet-vrienden 1. Maak opnieuw een mindmap, maar dit keer met niet-vrienden. Maar let op: gebruik niet hun echte namen! Verzin namen voor ze. Verhaspel, noem ze naar hun katten, naar hun vervelende eigenschap, maakt niet uit. 2. Schrijf bij elke niet-vriend wat details. Steekwoorden is genoeg. Probeer 1 goed en 1 slechte eigenschap te benoemen. Dus bv: (schuilnaam) Druif. Smeert snot in haren. Kan heel hard en hoog zingen. 2

3 Klaar. Bewonder het resultaat. Is er al iemand die er wat jou betreft uitspringt? Of iemand waar je extra veel details bij hebt geschreven? 3. Kijk nog eens naar de mindmap. Kies een niet-vriend. Vrij schrijven Denk aan de vriend. Stel je voor dat je die vriend bent. En die vriend gaat een verhaal schrijven. Stel de wekker in op 10 minuten. Begin (dus terwijl je je inbeeldt dat je die vriend bent) met de zin: Wat jullie nog niet van mij weten is dit: Het verhaaltje is fictie. Het is alleen voor jezelf. Het hoeft dus niet waargebeurd te zijn, maar het mag wel een beetje waar zijn. Is je opa bv een keer door een wak gezakt en er meteen weer uitgeklommen, dan zakt hij er dit keer doorheen en verdrinkt misschien wel bijna. Totdat die dappere hond hem een tak komt brengen. Deze verhaaltjes worden niet voorgelezen, ze hoeven dus ook niet goed geschreven te zijn. Probeer vooral door te schrijven, zonder te stoppen. Zelfs als je tien keer schrijft ik weet het even niet. Misschien komt de niet-vriend ook al voorbij. Maar dat hoeft niet. Kijk maar wat er gebeurt. Dit heet: freewriten. Vrij schrijven. Herhaal dit proces eventueel voor de niet-vriend. (optioneel) Mindmap de problemen Maak een mindmap van mogelijke problemen die tussen je vriend en je niet-vriend zouden kunnen ontstaan. Misschien had je er al 1 in je eerdere verhaaltje. Misschien begin je nu pas met het bedenken van een goed probleem. Begin bij een echt probleem dat één van je vrienden had. Dat mag groot of klein zijn. Bv geen geld om een snoepje te kopen. Of: een huis dat instortte. Ruzie met een vriend, of ruzie met de hele school/wereld. Of: heel erg zin in een vriend of vriendin. Of: eenzaam. Of: bang. Maar probeer het wel zo duidelijk mogelijk te maken. Dus als je bang hebt gekozen als woord, dan is de volgende vraag: waarom? 3

4 Als een probleem je aan een nieuw probleem doet denken, schrijf het er dan in een ballonnetje boven, verbindt ze met een streepje. De stap naar fictie Kijk naar je lijst met familieleden en vrienden. Kies er eentje uit. Dat wordt jouw hoofdpersoon. Geef je hoofdpersoon een nieuwe naam. Voornaam én achternaam. Zo. Nu is het een verzonnen iemand. Hij mag nog heel erg op je familielid of een vriend lijken, maar jij bent de baas. Met de ogen van je hoofdpersoon kijk je naar de problemen. Van je mindmap. Welke vind je leuk? Welke lijken je lastig? Wat past bij je? Verbinden Schrijf weer in 10 minuten een verhaaltje over je hoofdpersoon en het Probleem. Begin op het moment dat het probleem begint. Dat is belangrijk! Dus: Opa Kees werd wakker omdat zijn huis begon in te storten. Niet drie dagen ervoor beginnen met vertellen. Of: De politie pakte Raf Pannekoek vast: Zeg Raf, waarom heb jij wel een snoepje en geen geld vast? Overleg Hoe gaat het? Even groepsoverleg. Vertel in 1 zin waar je verhaal over gaat. Wat zijn de problemen bij het vertellen, waar is nog behoefte aan? Tips: Los het probleem in je verhaal niet te snel op, want dan is het verhaal afgelopen. Stel het oplossen van het probleem juist eindeloos uit. Bv: Opa s huis was weliswaar ingestort. Maar hij kreeg een heleboel geld van zijn kleinzoon om zijn huis weer te bouwen. Een hele boel briefjes van maar nee! Een windvlaag! Weg vlogen de briefjes. En arme opa zat in een rolstoel. En verderop was een Heel Groot meer. Eindes Maak een mindmap met eindes. Denk niet teveel aan je verhaal. Begin gewoon bij een einde dat je leuk lijkt en verzin van daaruit nieuwe eindes. Kijk aan het einde of je verhaal bij een einde past. 4

5 Tot slot: Schrijf je verhaal in het net. Dat betekent misschien een paar opnieuw beginnen: dat is goed, dat hoort erbij. Zet het verhaal in de computer. Het verhaal mag MAXIMAAL 850 woorden lang zijn. Korter mag ook. Begin op het moment dat het probleem begint. Optioneel: stuur op voor profi feedback: 5