UKB JAARVERSLAG UKB TJKB

Transcriptie

1 UKB Samenwerkingsverband van de Universiteitsbibliotheken, de Koninklijke Bibliotheek en de Bibliotheek van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen JAARVERSLAG UKB 1995 Amsterdam, september 1996 TJKB

2 INHOUD 1. DOELSTELLINQ EN BELEID 1.2. Beleid 1.3. Resultaten SAMmmRKING h CONTACTEN 3.1. Nationaal Ministerie van OCW Ministerie van Justitie VSNü IWI FOBID Rekendiensten Pica NBB KNAW NBLC/NVB Jupiter Mondriaan Stichting 3.2. Internationaal Bibliotheken in Nieder-Sachsen rhein-westfalen en Vlaanderen EBLIDA en Nord e 5. BIBLIOTEEEKSTATISTIEK UICB-VERDADERINGEN EN UICB-CObIMISSIES 6.1. Vergaderingen 6.2. Permanente UKB-commissies CHUB Gedrukte Werken Handschriften Hoofden van Catalogiseerafdelingen/Werkgroep Seriële Werken (WESP) Stuurgroep Gemeenschappelijke Ondemerpsontsluiting en Nederlandse Basisclassificatie (GOO/BC) Stuurgroep Coördinatie van de Collectievorming (WC) Ad hoc UKB-commissies Kascommissie 18 UKB Jaarverslag 1995

3 UKe Jaarverslag 1995

4 1. DOELSTELLING EN BELEID 1.1. Doelstelling De doelstelling van het UKB is het bevorderen van a. de nationale wetenschappelijke informatievoorziening; b. de samenwerking tussen de aangesloten bibliotheken; c. samenwerking tussen het UKB en andere verbanden van bibliotheken Beleid Het UKB evalueerde in 1995 de bestuursperiode aan de hand van de notitie "Definitieve conclusies en voors tel l en UKB-s tudiedagen", waarin het UKB in 1993 haar voornemens voor de komende jaren had geformuleerd (UKB ). De evaluatie resulteerde in de volgende conclusies (UKB ). Samenwerkingsverbanden a. De oprichting van de Stuurgroep Innovatie Wetenschappelijke Informatievoorziening (IWI) heeft (i) de bestuurlijke aandacht voor bibliothecaire aangelegenheden vergroot en (ii) de appreciatie van de bijdrage die bibliotheken aan de wetenschappelijke informatieverzorging leveren, verbeterd. De Werkgroep UKB/cMUR heeft aan deze positieve ontwikkelingen belangrijk bijgedragen. b. De verhouding tussen rekendiensten en bibliotheken is beduidend verbeterd. Het onderlinge begrip is toegenomen. Ook hieraan heeft de Werkgroep UKB/CV- DUR een positieve bijdrage geleverd. c. Het UKB moet zich duidelijker gaan manifesteren naar het ministerie van OCW, de politiek, de VSNU en de colleges van bestuur van de instellingen voor wetenschappelijk onderwijs. Het overleg UKB-OCW moet landelijk op beleidsniveau gevoerd kunnen worden. d. Het onderwerp 'zwaartepuntbibliotheken' is van de UKB-agenda verdwenen. Geaccepteerd is dat de UKBbibliotheken verschillende specialisaties kennen, die evenwichtig en complementair moeten worden uitgebouwd. UKB Jaarverslag

5 Coordina tie van collectievorming (WC) a. Het uitgangspunt 'CVC vanuit de basis' functioneert in de praktijk redelijk tot goed. b. CVC van tijdschriften blijkt gemakkelijker te realiseren dan CVC van monografiëen, m.n. omdat tijdschriften meer mogelijkheden bieden voor resourcesharing door middel van het interbibliothecair leenverkeer (IBL). Nagegaan moet worden of het aanbeveling verdient alleen een actieve coördinatie van tijdschriften (collecties) na te streven en voor monografieen te volstaan met het meer passief afstemmen op grond van collectievormingsprofielen. Een passieve af stemming is in het huidige ti jdsgewricht mogelijk, omdat de instellingen met de beschikbare informatie-technologische (IT) hulpmiddelen inzicht hebben in elkaars collectievormingsprofielen en daardoor de eigen collecties kunnen afstemmen op de elders aanwezige collecties. 1.1 Rela tie CVC-Interbibl iothecair leenverkeer (IBL) a. CVC is een voorwaarde voor een goed functionerend IBL. Voor een optimaal IBL is het tevens noodzakelijk dat de instellingen aan andere instellingen documenten uit de eigen collectie ter beschikking moeten willen (blijven) stellen. b. De mogelijkheid van verschillende IBL-tarieven voor verschillende (k1anten)kringen moet worden onderzocht. Op basis van de evaluatie besloot het UKB zich in de bestuursperiode de volgende doelstellingen te stellen. a. Een actieve rol met betrekking tot IWI. 4 1 b. Meer systematisch aandacht voor de inhoudelijke aspecten van de wetenschappelijke informatievoorziening : de I (nformatie) moet de T (echnologie) sturen, en niet andersom. c. Beleidsmatig overleg met OCW. d. Bevorderen van doelmatige en doorzichtige overlegstructuren. e. Afstemmen van het CVC-beleid met Jupiter om te voorkomen dat de beide CVC-activiteiten elkaar negatief beïnvloeden of uit elkaar groeien. f. Bevorderen dat niet-pica bibliotheken aan het Picaberaad over de landelijke technische infra-structuur voor de wetenschappelijke informatievoorzie- UKB Jaarverslag

6 ning deelnemen Resultaten 1995 In het verslagjaar werd een aantal belangrijke resultaten geboekt. 1. De UKB-leden mr. J.P.J. Geleijnse, J.D. Gilbert MA en dr. J.H. de Swart hadden namens het UKB zitting in de Werkgroep UKB/CVDUR. Onder verantwoordelijkheid van de Werkgroep UKB/CVDUR zag "De Grensverleggende Bibliotheek. De innovatie van de Neder- 1 andse Wetenschappel i jke informa tievoorziening. Een verkenning tot het jaar 2000" (UKB ) het licht, een op verzoek van IWI opgestelde middellange termijnverkenning voor de wetenschappelijke informatievoorziening in Nederland. Het UKB onderschreef de conclusies, de verwachte ontwikkelingen en de aanbevelingen van het rapport (zie ook ). 2. De inspanning die het UKB gedurende 19' besteedde aan het sinds 1993 in behandeling zijnde "Wetsontwerp wijziging van de Auteurswet 1912 en de Wet op de naburige rechten in verband met de richt - lijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 19 november 1992, PbEG, L 346/61 betreffende het verhuurrech t, het ui tleenrecht en bepaalde naburige rechten op het gebied van intellectuele eigendom" (Kamerstuk , hierna te noemen: Wetsontwerp wijziging van de Auteurswet 1912 en de Wet op de naburige rechten) werd beloond met een positieve uitkomst voor de wetenschappelijke bibliotheken (zie verder ). 3. Op verzoek van FOBID nam het UKB zitting in de Juridische Commissie FOBID die eind november 1995 geïnstalleerd werd (zie verder ). 4. Het gesprek met Pica over de deelname van niet-pica bibliotheken in het Pica-beraad over de landelijke technische infra-structuur voor de wetenschappelijke informatievoorziening werd met succes afgerond (zie verder ). 5. Er vond in september 1995 een constructief overleg plaats tussen het bestuur van Jupiter, het DB-UKB en de voorzitter van de Stuurgroep CVC over samenwerking tussen Jupiter en het UKB op het gebied van de CVC (voor het resultaat zie ). UKB Jaarverslag 1995

7 2. SAMENSTELLING UKB Lid van het UKB zijn a. de bibliotheken van de volgende universiteiten: - Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) ; - Katholieke Universiteit Brabant (KUB); - Katholieke Universiteit Nijmegen (KUN); - Landbouwuniversiteit Wageningen (LUW); - Rijksuniversiteit Groningen (RUG) ; - Rijksuniversiteit Leiden (RUL); - Rijksuniversiteit Limburg (RL) ; - Technische Universiteit Delft (TUD) ; - Technische Universiteit Eindhoven (TUE) ; - universiteit van Amsterdam (UvA); - Universiteit Twente (UT) ; - universiteit Utrecht (W) ; - Vrije Universiteit (VU) ; b. de Koninklijke Bibliotheek (KB) ; c. de Bibliotheek van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). De samenstelling van het UKB was per 31 december 1995 als volgt: Drs. N.P. van den Berg (UvA), voorzitter; Dr. W. van Drimmeien (KB), lid; Mr. J.P.J. Geleijnse (KUB), lid; Drs. P.W.J.L.Gerretsen (RUL), lid; J.D. Gilbert, MA (RL), lid; Dr. W. J. van Gils (KNAW), lid; Drs. C.T.J. Klijs (TUE), lid; Dr. A.C. Klugkist (RUG), lid; Dr. A.H. Laeven (KUN), lid; Dr. G.A.J.S. van Marle (UT), lid; Drs. J.S.M Savenije (UU), lid; Drs. J.M. Schippers (LUW), vice voorzitter; Dr. P.E.L.J. Soetaert (EUR), lid; Dr. J.H. de Swart (VU), secretaris/penningrneester; Dr. J.L.M. ~aaijers (TUD), lid. Dr. A.H. Laeven volgde per mr. G.G.A.M. Pijnenborg op als bibliothecaris van de KUN. Het UKB-bestuur werd gevormd door drs. N.P. van den Berg, voorzitter, drs. J.M. Schippers, vice-voorzitter en dr. J.H. de Swart, secretaris/penningmeester. UKB Jaarverslag

8 Het UKB werd ambtelijk ondersteund door mw. drs. W. Kof f eman. 3. SAMENWERKING 6 CONTACTEN 3.1. Nat ionaal Ministerie van OCW Samen met het NBLC en de NVB wees het UKB in augustus 1994 de toenmalige ministeries van O&W en WVC op het ontbreken van een integrale en duidelijke visie op het informatiebeleid. Tevens werd aandacht gevraagd voor vier specifieke thema's: auteursrechten, informatie-technologie, innovatie van bibliotheekdiensten en de zorg voor het geschreven culturele erfgoed (UKB ). Medio april 1995 werd het antwoord van OCW ontvangen (UKB ). 1. Het ministerie verwees voor de hoofdlijnen van het beleid voor de wetenschappelijke informatievoorziening naar de "Nota over de landelijke structuur van de wetenschappelijke informatieverzorging" d. d Tevens werd opgemerkt dat (i) het beleid van OCW is gericht op samenwerking en netwerkvoorziening van autonome organisaties met een eigen verantwoordeli j kheid; (ii) de overheid haar bi j - drage levert door de wetenschappelijke informatieverzorging bestuurlijk te verankeren. 2. Voor het standpunt van OCW over het auteurs- en leenrecht werd verwezen naar de (schriftelijke) inbreng bij de parlementaire behandeling van het Wetsontwerp wijziging van de Auteurswet 1912 en de Wet op de naburige rechten. 3. OCW beperkt haar bijdrage aan de ontwikkeling van de informatietechnologie tot incidentele en beperkte rechtstreekse financiering van investeringen voor het aanbieden van informatie via elektronische snelwegen. 4. Gezien de systematiek van de subsidieregeling in Europees verband en de situatie van de rijkskas zal OCW slechts in beperkte mate geld voor innovatieve bibliotheekdiensten ter beschikking stellen. 5. OCW onderschreef het belang van het bewaren van het UKB Jaarverslag

9 gedrukte en geschreven culturele erfgoed. Het ministerie zou haar voornemens dienaangaande in een Nota aan de Tweede Kamer presenteren. In oktober 1995 deed het UKB aan OCW een voorstel om de bilaterale samenwerking tussen Nordrhein-Westfalen en Nederland te intensiveren (UKB ) (zie verder ). Het herhaald verzoek van het UKB om op beleidsniveau met OCW te overleggen (zie Jaarverslag UKB 1994; UKB ) leidde in 1995 nog niet tot resultaten Ministerie van Justitie Desgevraagd adviseerde het UKB over het document "Gewijzigd voorstel voor een richtlijn van het Europese Par1 emen t en de Raad betreffende de rechtsbescherming van databanken. Vierde geconsolideerde tekst" (do c. 5205/95; UKB ). Het commentaar van het UKB op de derde geconsolideerde versie (UKB ) was nagenoeg geheel overgenomen in de voorliggende vierde versie. Het UKB volstond met te wijzen op de onduidelijke definiëring van een aantal begrippen in het document (doc. 5205/95; UKB ). In het verslagjaar werd de behandeling van dit document niet afgerond. Op verzoek van het Ministerie van Justitie nam de secretaris van het UKB in november 1995 deel aan een informele informatieronde bij het Ministerie van Justitie over het "Groenboek. Het Auteursrecht en de Naburige Rechten in de Informatiemaatschappi j" van de Commissie van de Europese Gemeenschappen d.d VSNU In 1995 vond geen overleg tussen VSNU en UKB plaats. De VSNU heeft het voorstel van het UKB (1993) nog in beraad om de universiteitsbibliotheken periodiek op hun functioneren te laten beoordelen naar analogie van de periodieke landelijke visitatie van disciplines/fa- UKB Jaarverslag

10 culteiten IWI De voorzitter van het UKB, drs. N.P. van den Berg, woont als waarnemer de vergaderingen van de Stuurgroep IWI bij. Medio j uni 1995 werd het rapport "De Grensverleggende Bibliotheek. De innovatie van de Nederlandse Wetenschappel i jke informa tievoorziening. Een verkenning tot het jaar 2000" (UKB ) gepubliceerd. Met het verschijnen van dit rapport voltooide de Werkgroep UKB/(NDUR de door IWI gevraagde middellange termijnverkenning. De werkzaamheden hiervoor werden uitgevoerd door een projectgroep. Deze bestond uit medewerkers van het Centraal Reken Instituut (CRI) en de Universiteitsbibliotheek van de Rijksuniversiteit Leiden (RUL), te weten: Dr. A.J.M. Linmans plaatsvervangend bibliothecaris van de RUL (projectleider), dr. E.G. Hoekstra, medewerker Universiteitsbibliotheek en CRI, C.A. Klapwijk, medewerker Universiteitsbibliotheek en drs. P. Mostert, medewerker CRI. De resultaten en conclusies van de studie werden door het UKB en de CoGrdinatievergadering van Directeuren van Universitaire Rekencentra (CVDUR) onderschreven. Beide waren het eens over (i) de uitgezette koers voor de komende vijf jaar en (ii) het intensiveren van de samenwerking tussen bibliotheken en rekencentra ten behoeve van een landelijk net van voorzieningen en diensten op het gebied van wetenschappelijke in ormatievoorziening. Twee beleidslijnen werden van groot belang geacht: (a) in onderlinge samenwerking op instellingsniveau realiseren van de lokale digitale bibliotheek; (b) nauwe samenwerking van de instellingen, bibliotheken en rekencentra bij het realiseren van de landelijke virtuele wetenschappelijke bibliotheek. De Stuurgroep IWI nam de aanbevelingen en strategievoorstellen uit de "De Grensverleggende Bibliotheek" tot uitgangspunt voor haar ~eerj arenplan Desgevraagd bracht het UKB advies uit over het concept UKB Jaarverslag

11 meerjarenplan voor de innovatie van de wetenschappelijke informatievoorziening "Actie met Beleid" (UKB ). 1. Het UKB onderschreef het voorstel de Stuurgroep IWI een bestuurscommissie van Surf te laten worden. 2. Het UKB stelde dat het voor een goed functioneren van de toekomstige structuur noodzakeli j k is dat het UKB expliciet wordt aangemerkt als het adviesorgaan (i) van de Stuurgroep IWI voor het strategisch beleid en (ii) van de Raad van Toezicht van de Stichting Pica voor het tactisch en operationeel beleid. 3. Het UKB achtte het van belang dat de adviesrol van de Werkgroep UKB/CVDUR wordt opgenomen in de adviesstructuur (UKB ). In december 1995 vond op een extra UKB-vergadering overleg plaats met de secretaris van de Stuurgroep IWI over de afstemming tussen IWI en het UKB over de voorbereiding van het IWI Jaarplan FOBID Sinds 1 september 1992 is het UKB in het FOBID-bestuur vertegenwoordigd door zijn voorzitter drs. N.P. van den Berg. Als resultaat van informeel overleg van vertegenwoordigers van IWI, NBBI, PICA, SüRf en FOBID werd eind november 1995 de Juridische Commissie FOBID geïnstalleerd met als taak het behartigen van de juridische belangen van de Nederlandse bibliotheken. IWI, NBBI, NBLC, NVB, Pica en UKB namen zitting in deze commissie van FOBID. NBLC, NVB en UKB verklaarden zich bereid bij te dragen in de kosten voor deze commissie, het UKB vooralsnog alleen voor Op verzoek van FOBID werd de voorzitter van het UKB, drs. N.P. van den Berg tot voorzitter van de Juridische Commissie FOBID benoemd. Het UKB benoemde als lid drs. P.W.J.L. Gerretsen. Op verzoek van FOBID gaf het UKB een reactie op "FOBID Opzet Beleidsplan ". Het UKB wees daarin op het grote belang van FOBID voor het bibliotheekwezen UKB Jaarverslag 1995

12 in Nederland, en op de speciale taak die FOBID heeft als juridisch platform voor de Nederlandse bibliotheekwereld t.a.v. het auteurs-, het leen- en reprorecht. Tevens beklemtoonde het UKB het belang van: 1. de platformfunctie van FOBID, m.n. op het terrein van de Wet Educatief Beroepsonderwijs; 2. het organiseren van het twee jaarli j ks FOBID-congres en het IFLA-congres 1998; 3. het initiëren van aanpassingen van oude regelwerken en het opstellen van nieuwe regelgeving op het terrein van het catalogiseren (UKB ). In de FOBID Congrescommissie 1995 hadden in 1995 de UKB-leden J.D. Gilbert MA en dr. P.E.L.J. Soetaert zitting. Op dit geslaagde FOBID Congres was de voorzitter van het UKB, drs. N.P van den Berg, een van de sprekers Rekendiensten Ter bevordering van de samenwerking tussen de wetenschappelijke bibliotheken en de rekendiensten werd in 1994 de Werkgroep UKB/CVDUR opgericht, waarin leden van het UKB en de CVDUR zitting hebben. De werkgroep vergaderde in het verslagjaar 7 maal. De samenstelling van de werkgroep UKB/CVDUR bleef in 1995 ongewijzigd. Het UKB werd vertegenwoordigd door mr. J.P.J. Geleijnse, J.D.Gilbert MA (secretaris) en dr. J.H. de Swart; de CVDUR werd vertegenwoordigd door ir. E.R. Kooi, (voorzitter) ir. W.M. Senden en dr. R.T. Jongerius. Als adviseurs nemen ing. L. Costers, directeur van Pica en drs. B. Nederkoorn, directeur van SURFnet BV, aan de werkgroep deel. Medio september 1995 evalueerden de Werkgroep UKB/- CVDUR, het UKB en CVDUR de werkwijze en samenstelling van de Werkgroep. Besloten werd (i) de bestaande samenstelling tot te handhaven; (ii) tot een zittingsduur van drie jaar vanaf 1 januari 1996; (iii) tot een aftreedschema van de zittende leden. Het CVDUR-lid ir. E.R.Kooi trad per af als UKB Jaarverslag

13 pp voorzitter/lid van de Werkgroep UKB/CVDUR. Hij werd als lid opgevolgd door dr. H.J. van Linde, directeur Rekencentrum RUG. Per trad het UKB-lid dr. J.H. de Swart af als lid van de Werkgroep UKB/WUR, drs. J.S.M. Savenije volgde hem op. Per die datum werd mr. J.P.J. Geleijnse voorzitter en Dr. R.T. Jongerius secretaris van de Werkgroep UKB- /CVDUR. De door het UKB sinds 1993 aan de Werkgroep UKB/WUR verleende ambtelijke ondersteuning in de persoon van mw. drs. W. Koffeman werd per beëindigd Pica Het in 1993 gestarte overleg tussen UKB en Pica over de deelname van alle UKB-bibliotheken in het Picaberaad over de landelijke technische infra-structuur ten behoeve van de wetenschappelijke informatievoorziening werd eind 1995 afgerond. Beide organisaties toonden zich bereid te streven naar deelname van alle UKB-bibliotheken aan het overleg in de Pica-Stuurgroep. In 1992 heeft Pica op verzoek van de begeleidingscommissie WC een online-systeem ontwikkeld voor de coordinatie van de collectievorming van serials (WC-s). Het systeem kent twee files: een aanschaf-file (WCn (Nieuw) en een opzegf ile : WC-o (oud). In april 1995 adviseerde de Stuurgroep WC het gezamenlijke WC-n bestand niet langer te handhaven. De kwaliteit van de verzamelde gegevens bleek onvoldoende te zijn (UKB ). Het UKB nam het advies van de Stuurgroep WC over (UKB ) NBBI Ook in 1995 vroeg het UKB advies aan het NBBI over het Wetsontwerp Wijziging van de Auteurswet 1912 en de Wet op de naburige rechten. Begin januari 1995 werd op advies van het NBBI een brief aan de leden van de Tweede Kamer verzonden. Daarin werd verzocht de 13 universiteitsbibliotheken, de KB en de bibliotheek van de KNAW vrij te stellen UKB Jaarverslag 1995

14 van het betalen van een vergoeding voor het uitlenen. De brief was ondertekend door de president van de KNAW, mede namens alle UKB-leden en 41 juridische hoogleraren. De brief werd eveneens gezonden aan de Minister van Justitie mw. mr. W. Sorgdrager en de staatssecretaris van OCW drs. A. Nuis (UKB ). Op 2 mei 1995 werd het "Wetsontwerp Wijziging van de Auteurswet 1912 en de Wet op de naburige rechten", inclusief het amendement Van Heemst, met algemene stemmen aanvaard. Door het aanvaarden van het amendement werden de instellingen voor hoger onderwijs en onderzoek en de daaraan verbonden bibliotheken, de Koninklijke Bibliotheek en de bibliotheek van de KNAW vrijgesteld van het betalen van een leenrechtvergoeding KNAW Sinds mei 1995 huisvest de KNnW de European Commission on Preservation and Access (ECPA). De ECPA heeft tot doel preserving the intellectual inheritance. De ECPA verzocht het UKB haar te ondersteunen bij haar activiteiten. De KB zei toe als liaison tussen UKB en ECPA te willen optreden. Het NBLC ondersteunde ook in 1995 het UKB bij het verzet tegen de negatieve gevolgen van het Wetsontwerp wijziging van de Auteurswet 1912 en de Wet op de naburige rechten. Het UKB werkte mee aan het onderzoek 'Arbeidsmarkt en onderwijs in de bibliotheeksector' van het NBLC. In 1996 zal bestuurlijk overleg tussen NBLC, NVB en UKB plaatsvinden over opleidingsproblematiek en arbeidsmobiliteit. Samen met het NBLC en de NVB wees het UKB in augustus 1994 het toenmalige O&W en WVC o.a. op het ontbreken van een integrale en duidelijke visie op het informatiebeleid (UKB ). Medio april 1995 beantwoordde de staatssecretaris van OCW deze brief (zie voor het UKB Jaarverslag

15 antwoord ) Jupiter Op 21 september 1995 voerde het bestuur van het UKB, de voorzitter van de Stuurgroep WC en Jupiter een constructief gesprek over CVC en mogelijke vormen van samenwerking. Geconcludeerd werd dat WC-activiteiten van Jupiter niet interveniëren met die van de Stuurgroep WC. Ter bevordering van de onderlinge samenwerking werd afgesproken dat (i) van beide zijden maximale openheid zal worden betracht en (ii) dat de secretaris van de Stuurgroep WC en de directeur van Jupiter de vergaderingen van WC en Jupiter over en weer zullen bijwonen (UKB ) Mondriaan Stichting Mede als gevolg van het verbeterde imago van bibliotheken bood de Mondriaan Stichting/Stimuleringsfonds voor beeldende kunst, vormgeving en museale activiteiten medio 1995 in het kader van het Deltaplan voor Cultuurbehoud voor niet-rijksmusea subsidie aan voor behoudsprojecten op het terrein van het niet-literaire erfgoed in bibliotheken. Deze subsidie geldt voor een proefperiode t/m Alleen WSF- en UKB-bibliotheken komen voor subsidiëring in aanmerking (UKB ). Het UKB nam met instemming kennis van dit subsidieaanbod en bevorderde de verspreiding en bekendmaking hiervan Internationaal Bibliotheken in Nieder-Sacheen en Nordrhein-Weetfalen en Vlaanderen Het UKB heeft al enige jaren contact met diverse zusterorganisaties in het buitenland, m.n. met de noorden midden-duitse bibliotheken van het Göttinger Bibliotheksverband en met de bibliotheken van de Duitse Arbeitsgemeinschaft der Hochschulbibliotheken des Landes Nordrhein- Westfalen (AH-NW) alsmede met de bibliotheken van het Vlaams Overlegorgaan inzake We- UKB Jaarverslag

16 tenschappelijk Bibliotheekwerk (VOWB) zie punt ) Met de bibliotheken van het Göttinger Bibliotheksverband zijn afspraken gemaakt over wederzijdse dienstverlening op het gebied van het interbibliothecaire leenverkeer. De universiteiten van Bremen, Oldenburg en Osnabrück aan Duitse zijde en die van Groningen en Twente aan Nederlandse zijde startten in 1995 met een pilot-project, dat in 1996 moet leiden tot de eerste concrete resultaten. Om het door de Nederlandse overheid en die van Nordrhein-Westfalen eind 1993 afgesloten verdrag ter bevordering van de samenwerking tussen beide ídee1)staten te concretiseren, stelde het UKB de Minister van OCW voor een bijeenkomst te organiseren over het IBL tussen Nordrhein-Westfalen en Nederland, met als deelnemers het UKB, de AH-NW en vertegenwoordigers van beide ministeries. In het verslagjaar was de reactie van de Minister nog niet bekend. In januari 1995 woonde een aantal UKB-leden het "Bilateral es Fachgespräch Über die zusmenarbei t der wis - senschaf tlichen Bibliotheken" bi j van de AH-NW Bibliotheken in Vlaanderen In 1995 vond diverse keren informeel overleg plaats tussen UKB en het Vlaams Overlegorgaan inzake Wetenschappelijk Bibliotheekwerk (VOWB). Het UKB nam daarop het initiatief tot structureel overleg met het VOWB. De VOWB reageerde positief. In maart 1996 zal een eerste gemeenschappelijk overleg plaatsvinden EBLIDA Sinds 1992 is het UK8 lid van het European Bureau of Library, Informa tion and Documenta tion Associa tions (EBLIDA). EBLIDA verzocht het UKB zitting te nemen in de 'Steering Group of the European Copyright Platform'. Besloten werd geen zitting te nemen in dit platform en dat UKB Jaarverslag

17 mr. J.P. J. Geleijnse, lid van de 'Steering Group' van EBLIDA, het UKB op de hoogte zou houden over de activiteiten van de 'Steering Group' en de 'Advisory Board on Copyright' (UKB ). Desgevraagd beantwoordde het UKB (een deel van) de vragenlijst van EBLIDA inzake "Green Paper, Copyright and Rela ted Rights in the Informa tion Societyt1 (CB-CO EN-C). Het UKB beklemtoonde dat het kopiëren en/of vermenigvuldigen van elektronisch opgeslagen documenten, inclusief computerprogramma's, niet onder auteursrecht moet (gaan) vallen, indien een enkele kopie van een elektronisch document wordt gemaakt ten behoeve van onderwijs en onderzoek of voor privé-gebruik (UKB ). In het verslagjaar was de behandeling van het EU Green Paper nog niet afgerond. In november 1994 inventariseerden dr. P.E.L.J. Soetaert en mr. J.P.J. Geleijnse de in UKB-bibliotheken aanwezige CD-ROM-abonnementen (UKB /258). Het doel hiervan was na te gaan of in UKB-verband collectieve abonnementen voor CD-ROM-bestanden konden worden afgesloten. SURFdiensten adviseerde dit niet te doen, daar collectieve CD-ROM-abonnementen voor UKB-bibliotheken geen voordeel bieden. Het UKB nam dit advies over. Het UKB onderzocht in 1995 eveneens of CD-ROM-producten (daar deze wettelijk erkend worden als dataverzamelingen) onder het regime van gedrukt materiaal en niet onder dat van software kunnen vallen, zodat het lage BTW-tarief voor deze producten zou gelden. Uit het ingewonnen advies bleek dat er geen mogelijkheden zijn, ook niet in Europees verband, om voor CD-ROMproducten het lage BTW-tarief te laten gelden. Op verzoek van de Coördinatiegroep voor het Uitbrengen van Formatie-adviezen in het wetenschappelijk onderwijs (CUF) adviseerde het UKB over twee richtfuncties voor Conservator Universiteitsbibliotheek. Op 31 oktober 1995 stelde de Universiteitsbibliotheek UKB Jaarverslag 1995

18 Twente voor de huidige uitwisseling van proefschriften en academische redes tussen UKB-bibliotheken te beëindigen en deze te vervangen door een snel, gegarandeerd IBL. Met handhaving van de kwaliteit van de dienstverlening zou dit tot een aanzienlijke kostenbesparing leiden. De behandeling van het voorstel werd in 1995 niet afgerond. De over de jaren 1992, 1993 en 1994 verzamelde gegevens werden door omstandigheden nog niet in 1995 gepubliceerd. De Koninklijke Bibliotheek gaf, in de persoon van drs. H.J. Voorbij, ondersteuning bij het ver- en bewerken van de statistiekgegevens van de UKB-bibliotheken. 6. UKB-VERGADERINGEN EN UKB-COMMISSIES 6.1. Vergaderingen Het UKB vergaderde in het verslagjaar 5 maal. Het bestuur van het UKB kwam in maal bijeen. De uitgebreide UKB-vergadering d.d vond plaats in het Trippenhuis te Amsterdamn, aansluitend aan de Workshop Auteursrecht en Bibliotheken, georganiseerd door EBLIDA, FOBID en IWI. In het kader van (voorbereiding van de publicatie van) de middellange termijnverkenning (MTV) vond in januari 1995 een overleg plaats tussen cv/dur en UKB. In maart 1995 organiseerde SURFnet een bijeenkomst te Den Dolder waar namens de Werkgroep UKB/CVDUR de MTV werd aangeboden, o.a. in aanwezigheid van UKB en CVDUR Permanente UKB-cammissies Het UKB kent de volgende permanente commissies: Convent van Hoofden van Uitleenbureaus (Cm), UKB Jaarverslag

19 Commissie Gedrukte Werken; Commissie Handschriften; Hoofden van Catalogiseerafdelingen (waaronder de Werkgroep Seriële Werken (WESP) ressorteert) ; Stuurgroep Gemeenschappelijke Onderwerpsontsluiting en Nederlandse Basisclassificatie (GOO/BC); Stuurgroep Coördinatie van de Collectievorming (WC). De vergaderingen van de UKB-commissies worden bijgewoond door een door het UKB aangewezen lid van het UKB. Het UKB stelde in 1995 een ad-hoc-commissie UKB-IBL- Tarieven (zie ) en de Kascommissie (zie ) in. Het CHUB bestond in september van het verslagjaar 25 jaar. Deze gebeurtenis werd feestelijk herdacht op 14 december Op verzoek van het CHUB en in overleg met de KB heeft het UKB bij de Library of Congress (LC) schriftelijk bezwaar aangetekend tegen het niet langer honoreren van IBL-aanvragen van overzee (UKB ). Het verzoek deed de LC niet terugkomen op haar besluit (UKB ). De jaarlijkse rapportage van het CHUB vond plaats in de UKB-vergadering d.d Gesproken werd over het beleid van het CHUB, de operationalisatie van het UKB-beleid, de toekomst van het IBL en de differentiatie van IBL-tarieven voor verschillende gebruikerscategorieen Gedrukte Werken De commissie Gedrukte Werken nam in 1994 het initiatief om diverse gegevens, waaronder collectieprofielen, te verzamelen over de bijzondere collecties in de Nederlandse wetenschappelijke bibliotheken. Met behulp van deze inventarisatie wil de commissie een "Handboek Speciale Collecties in Nederlandse bibliotheken" UK8 Jaarverslag

20 ('Handboek') samenstellen. Het 'Handboek' moet een overzicht geven van het door de Nederlandse bibliotheken beheerde culturele erfgoed en inzicht verschaffen in de collectie(vormings)profielen van de verschillende instellingen. Het UKB onderschreef het nut van een dergelijk overzicht. In 1995 werd een redactiecommissie voor het 'Handboek' gevormd, bestaande uit drs. G.C. Huisman (UB-Groningen), dr. W. Heijting (UBW) en drs. P.N.G. Pesch (UB- Utrecht). De uitwerking van het project wordt in 1996 verwacht Handachrif ten Door het vertrek van mr. G.G.M.A. Pijnenborg als bibliothecaris van de KUN ontstond in de commissie Handschriften een vacature. Dr. W. van Drimmelen (KB) werd door het UKB benoemd als zijn opvolger Hoofden van Catalogiseerafdelingen/Werkgroep Seriële Werken (WESP) Het UKB vroeg de commissie Hoofden van Catalogiseerafdelingen (HVC) advies te geven over de "World-Wide Review of In terna tional Standard Bib1 iographic Description for Computer files (ISBD (CF) ". Het advies wordt in 1996 uitgebracht. De commissie WVC bracht in 1995 advies uit over een meer efficiënte ontsluiting van grijze literatuur. Het uitgebrachte advies (UKB ) wordt in 1996 in het UKB besproken Stuurgroep Gemeenschappelijke Onderwerpeontaluiting en Nederlandse Basisclassificatie (GûO/BC) De Stuurgroep GOO/BC is een gezamenlijke commissie van UKB en Pica. In april 1993 werd door UKB en Pica besloten de landelijke coördinatie van het project Gemeenschappelijke Onderwerpsontsluiting en beheer van de Nederlandse Basisclassificatie (GOO/BC) gedurende twee jaar te UI(B Jaarverslag

21 laten verzorgen door de KB. In april 1995 vond de evaluatie van dit project plaats (UKB ). Uit de evaluatie (periode april april 1995) bleek dat: a. de werkzaamheden van de leden van de beheerscommissie en de landelijke coördinator veel tijd vragen; b. het beheer van de Gemeenschappelijke Trefwoorden Catalogus te wensen overlaat (GTT); c. er een achterstand in de verwerking van trefwoorden is ontstaan. Op voorstel van de KB besloot het UKB (i) tot uitbreiding van de personele ondersteuning met een thesaurusbeheerder (1.0 te) en (ii) de financiële bijdrage voor deelname aan GOO/BC voor bibliotheken met sturende bevoegdheid te verhogen. Pica beëindigde per april 1995 haar financiële bijdrage aan het project Stuurgroep Coördinatie van de Collectievorming (CVC) De Stuurgroep CVC bood in november 1995 het UKB het voorstel uinfra~tructuur voor landelijke Anacondaanalyse" aan. Anaconda biedt een instrument voor collectie-management, waarmee de collectievorming van (Picalbibliotheken periodiek in kaart kan worden gebracht. De gegevens worden ontleend aan het Pica/GGCsysteem. De behandeling van het projectvoorstel werd in 1995 niet afgerond. In 1995 werd op voorstel van de Stuurgroep CVC besloten het gezamenlijk CVC-bestand niet langer te handhaven (zie verder ) Ad hoc ükb-commissies Kascommissie Het Financieel Overzicht UKB voor het boekjaar 1994 werd gecontroleerd en in orde bevonden door de Kascommissie, bestaande uit drs. P.W.J.L. Gerretsen en dr. W. J. van Gils. Het Financieel Overzicht UKB 1994 kon in 1995 door UKB Jaarverslag

22 omstandigheden niet door de UKB-vergadering worden vastgesteld. De UKB-commissie UKB-IBL-Tarieven bereidt een advies voor over de IBL-tarieven. Het rapport wordt in 1996 verwacht. Eind 1995 ontving het UKB een notitie van de KNAW met een voorstel voor het bijstellen van de tarieven voor de binnenlandse documentleverantie (UKB ). Deze notitie wordt meegenomen in het uit te brengen advies van de commissie UKB-IBL-Tarieven.