Brussel, 30 juni 2006 (13.07) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 11142/06. Interinstitutioneel dossier: 2005/0043 (COD) 2005/0044 (CNS)

Transcriptie

1 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 30 juni 2006 (13.07) (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2005/0043 (COD) 2005/0044 (CNS) 11142/06 RECH 181 ATO 74 COMPET 188 CODEC 703 VOORSTEL van: de Europese Commissie d.d.: 29 juni 2006 Betreft: Gewijzigd voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad betreffende het zevende kaderprogramma van de Europese Gemeenschap voor activiteiten op het gebied van onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie ( ) Gewijzigd voorstel voor een besluit van de Raad betreffende het zevende kaderprogramma van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) voor onderzoeks- en opleidingsactiviteiten inzake kernenergie ( ) (door de Commissie overeenkomstig artikel 250, lid 2 van het EGverdrag ingediend) Hierbij gaat voor de delegaties het voorstel van de Commissie dat bij brief van de heer Jordi AYET PUIGARNAU aan de heer Javier SOLANA, secretaris-generaal/hoge vertegenwoordiger, is toegezonden. Bijlage: COM(2006) 364 definitief 11142/06 mv DG C II NL

2 COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, COM(2006) 364 definitief 2005/0043 (COD) 2005/0044 (CNS) Gewijzigd voorstel voor een BESLUIT VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffende het zevende kaderprogramma van de Europese Gemeenschap voor activiteiten op het gebied van onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie ( ) Gewijzigd voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende het zevende kaderprogramma van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) voor onderzoeks- en opleidingsactiviteiten inzake kernenergie ( ) (door de Commissie overeenkomstig artikel 250, lid 2 van het EG-verdrag ingediend) NL NL

3 TOELICHTING De Commissie heeft op 6 april 2005 haar voorstellen voor besluiten betreffende het zevende kaderprogramma van de Europese Gemeenschap voor activiteiten op het gebied van onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie (2007 tot 2013) en betreffende het zevende kaderprogramma van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) voor onderzoeks- en opleidingsactiviteiten inzake kernenergie ( ) aangenomen 1. De Commissie heeft vervolgens de begrotingsaspecten van deze voorstellen aangepast na het akkoord van 17 mei 2006 over het financiële kader De voorstellen zijn door de Raad en het Europees Parlement alsook door het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's behandeld. Het Parlement heeft op 15 juni 2006 met een zeer brede meerderheid zijn advies over beide voorstellen aangenomen en een aanzienlijk aantal wijzigingen voorgesteld. Het Economisch en Sociaal Comité heeft op 14 december 2005 unaniem een advies aangenomen en het Comité van de Regio's heeft op 16 november 2005 zijn advies aangenomen. Om een akkoord over de kaderprogramma's te bespoedigen, dient de Commissie nu voor beide kaderprogramma's herziene voorstellen in, verrijkt met de wijzigingen van het Parlement en de zienswijzen van de Raad. Aangezien het advies van het Parlement en de benadering van de Raad de kernbeginselen van de originele Commissievoorstellen weerspiegelen, nemen deze herziene voorstellen naar geest en inhoud zo al niet noodzakelijk altijd met dezelfde bewoordingen een groot deel van het standpunt van de andere instellingen over. De belangrijkste opgeworpen kwesties betreffen het voorstel voor het EG-kaderprogramma. Wat het standpunt van de Commissie betreft kunnen de volgende punten op de voorgrond worden gesteld: Wat de werkingssfeer van de thema's en hun wetenschappelijke en technische inhoud betreft aanvaardt de Commissie veel van de gevraagde verduidelijkingen en toevoegingen, voorzover deze belangrijke behoeften weerspiegelen, consistent zijn met het behoud van de algemene focus van elke prioriteit en het overnemen ervan niet wordt verhinderd door het beperkte budget voor het kaderprogramma. Betreffende de gezamenlijke technologie-initiatieven aanvaardt de Commissie wijzigingen van de te hanteren criteria voor de vaststelling van potentiële gezamenlijke technologie-initiatieven alsmede de aard en uitvoering ervan. Betreffende de Europese Onderzoeksraad worden door de Commissie belangrijke verduidelijkingen aanvaard, inclusief betreffende de ambtstermijn, de vernieuwing en de rol van de Wetenschappelijke Raad, de beheers- en de personeelsregelingen voor de Europese Onderzoeksraad alsmede het houden in 2010 van een onafhankelijke evaluatie van de structuren en mechanismen van de Europese Onderzoeksraad. 1 COM(2005)119. NL 2 NL

4 Wat Mensen betreft heeft een reeks wijzigingen betrekking op verwijzigen naar de verbanden van dit programma met andere delen van het kaderprogramma en andere communautaire programma's, toevoegingen die de internationale dimensie van dit deel van het programma expliciteren, aanwijzingen voor het creëren van passende arbeidsvoorwaarden voor onderzoekers en aanduidingen betreffende de medefinancieringsmodus. Wat Capaciteiten betreft vormen de elementen betreffende de coherente ontwikkeling van beleid nu een afzonderlijk deel, overeenkomstig het belang van dit gebied. Verder zijn de criteria voor de ondersteuning van nieuwe onderzoeksinfrastructuren gedetailleerder geworden en is i.v.m. de bouw van nieuwe infrastructuren het belang van regionale aspecten erkend. Wat het budget betreft handhaaft de Commissie de in haar aangepaste voorstellen van 24 mei 2006 voorgestelde bedragen. NL 3 NL

5 Gewijzigd voorstel voor een 2005/0043 (COD) BESLUIT VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffende het zevende kaderprogramma van de Europese Gemeenschap voor activiteiten op het gebied van onderzoek, technologische ontwikkeling en demonstratie ( ) (Voor de EER relevante tekst) HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE, Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 166, lid 1, Gelet op het voorstel van de Commissie 2, Gezien het advies van het Europees Economisch en Sociaal Comité 3, Gezien het advies van het Comité van de Regio's 4, Handelend volgens de procedure van artikel 251 van het Verdrag 5, Overwegende hetgeen volgt: (1) De Gemeenschap heeft zich ten doel gesteld de kennismaatschappij tot stand te brengen door de benodigde knowhow te ontwikkelen en de wetenschappelijke en technologische grondslagen van de communautaire industrie en dienstensector te versterken teneinde een hoog niveau van concurrentievermogen te verzekeren. Daartoe onderkent de Gemeenschap de verantwoordelijkheid en onafhankelijkheid van de wetenschappers bij de afbakening van de grote lijnen van het onderzoek aan de grenzen van de kennis, en bevordert zij alle onderzoeksactiviteiten die nodig worden geacht, met name door het stimuleren van de ondernemingen, inclusief kleine en middelgrote ondernemingen ( KMO s ), onderzoekscentra en universiteiten bij hun activiteiten voor onderzoek en technologische ontwikkeling, waarbij de prioriteit wordt gegeven aan die gebieden en projecten waar financiering en samenwerking op Europees niveau van bijzonder belang is en een toegevoegde waarde heeft. Door haar steun te verlenen aan onderzoek aan de grenzen van de kennis, toegepast onderzoek en innovatie, wil de Gemeenschap de synergie binnen het Europese onderzoek bevorderen en PB C,, blz.. PB C,, blz.. PB C,, blz.. PB C,, blz.. NL 4 NL

6 zo een stabielere basis leggen voor de Europese onderzoeksruimte. Dit zal een positieve bijdrage leveren aan de sociale en economische vooruitgang in alle lidstaten. (2) De centrale rol van het onderzoek werd erkend door de Europese Raad van Lissabon die er de nadruk op legde dat kennis en innovatie de kern zijn en zichzelf voor het komende decennium een nieuw strategisch doel stelde: de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie ter wereld te worden, die een duurzame economische ontwikkeling kan hebben en streeft naar volledige werkgelegenheid met meer en betere banen en een grotere sociale cohesie. (3) Het kaderprogramma is essentieel voor de verwezenlijking van het strategische doel van Lissabon, om van Europa de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie ter wereld te maken. De kennisdriehoek - onderwijs, onderzoek en innovatie - is een van de belangrijkste instrumenten om deze doelstelling te verwezenlijken. (4) De centrale rol die kennis en immateriële goederen vervullen bij de productie van economische, sociale en culturele welvaart werd door de Europese Raad van Lissabon erkend. In de kennismaatschappij worden innovatie en kennisproductie beslist niet van bovenaf toegediend, maar zijn ze in de hele samenleving wijdverspreid en worden in toenemende mate juist verwezenlijkt via processen van onderaf. Het is een doelstelling van de Gemeenschap al deze onderzoeks- en innovatiecapaciteiten te mobiliseren en te versterken. (5) In overeenstemming met de Lissabon-strategie heeft de Europese Raad van Barcelona als streefcijfer vastgesteld de Europese onderzoeksinspanningen op te trekken tot 3% van het BBP van de EU, waarvan twee derde uit particuliere investeringen moet afkomstig zijn. (6) Daartoe moeten veel lidstaten alsmede het Europese bedrijfsleven hun onderzoek intensiveren, zodat de bevordering van het onderzoek in het kader van het zevende kaderprogramma een succes wordt. (7) De voornaamste doelstelling van het hele zevende kaderprogramma moet zijn ertoe bij te dragen dat de Europese Unie 's werelds toonaangevende onderzoeksruimte wordt. Daartoe moet het kaderprogramma sterk zijn gericht op de bevordering van en investeringen in onderzoek van wereldklasse. Het is derhalve absoluut noodzakelijk dat de uitvoering van de specifieke programma's in de eerste plaats op de beginselen van excellentie in onderzoek is gebaseerd. Alleen door mogelijkheden te scheppen voor toponderzoek kan de Europese Unie de meest toonaangevende onderzoeksruimte worden. (8) Het Europees Parlement heeft herhaaldelijk het belang van onderzoek, technologische ontwikkeling en de vergrote rol van kennis voor de economische groei en sociaal en ecologisch welzijn beklemtoond, het meest recentelijk in zijn richtsnoeren voor toekomstig EU-beleid ter ondersteuning van onderzoek van maart Nog niet in het PB verschenen. NL 5 NL

7 (9) Rekening houdend met de onderzoeksbehoeften van al het communautair beleid en bouwend op uitgebreide steun van de Europese industrie, de wetenschappelijke wereld, universiteiten en andere belanghebbende kringen dient de Gemeenschap de wetenschappelijke en technologische doelstellingen vast te stellen die in de periode 2007 tot 2013 op grond van haar zevende kaderprogramma bereikt moeten worden. (10) Vooral relevant voor het industriële onderzoek zijn de Europese technologieplatforms (ETP's) en de gezamenlijke technologie-initiatieven (JTI's). ETP's kunnen zich ontwikkelen tot een algemeen instrument voor het bevorderen van het Europese concurrentievermogen. (11) Deze doelstellingen dienen voort te bouwen op de prestaties van het zesde kaderprogramma met betrekking tot de totstandbrenging van de Europese Onderzoeksruimte en zetten deze voort op weg naar de ontwikkeling van een kenniseconomie en -maatschappij in Europa. Van deze doelstellingen zijn de volgende vooral belangrijk: (12) Er dient ondersteuning te worden verleend voor transnationale samenwerking op elke schaal in geheel de EU. (13) De dynamiek, creativiteit en excellentie van het Europese grensverleggende onderzoek moet worden verhoogd. Met het oog hierop moet financiering van meer speculatief fundamenteel onderzoek een duidelijke prioriteit zijn van het kaderprogramma. (14) Het menselijk potentieel in onderzoek en technologie in Europa moet kwantitatief en kwalitatief worden versterkt. Beter onderwijs en onderzoeksopleiding, gemakkelijkere toegang tot onderzoekskansen alsmede de erkenning van het "beroep" van onderzoeker zijn hoofdinstrumenten voor het bereiken van dit doel, niet het minst via een belangrijke vergroting van de aanwezigheid van vrouwen in onderzoek en het stimuleren van de mobiliteit van onderzoekers en loopbaanontwikkeling. Hiertoe moet op de lidstaten een beroep worden gedaan om uitvoering te geven aan het Europese Handvest voor Onderzoekers en de Gedragscode voor de Rekrutering van Onderzoekers, welke instrumenten beide nodig zijn voor de totstandbrenging van een echte Europese arbeidsmarkt voor onderzoekers. Bovendien moet de excellentie van de Europese onderzoeksinstellingen en universiteiten worden ontwikkeld en versterkt. (15) De dialoog tussen wetenschap en samenleving in Europa moet worden verdiept om te komen tot een wetenschaps- en onderzoeksagenda die beantwoordt aan de behoeften van de burgers - onder meer door kritische reflectie te bevorderen - en die zich voorts richt op het herstel van het vertrouwen van het publiek in de wetenschap. (16) Er moet bijzondere aandacht worden besteed aan het faciliteren van de wetenschappelijke loopbaan van onderzoekers in de meest productieve levensperiode. Beginnende onderzoekers moeten een belangrijke motor worden van wetenschap in Europa. (17) De onderzoeks- en innovatiecapaciteiten in geheel Europa moeten worden versterkt en het optimale gebruik ervan moet worden verzekerd. NL 6 NL

8 (18) In verband met het Protocol betreffende de bescherming en het welzijn van dieren bij het Verdrag van Amsterdam moet op alle onderzoeksgebieden worden bevorderd dat onderzoek wordt gedaan naar de ontwikkeling van alternatieve testmethoden en met name methoden zonder dierproeven, zodat het gebruik van dieren bij onderzoek en tests kan worden verminderd en uiteindelijk door andere middelen kan worden vervangen. (19) Teneinde deze doelstellingen te realiseren, is het nodig vier types van activiteiten te bevorderen: transnationale samenwerking inzake beleidsgedefinieerde thema's ( Samenwerking ), door onderzoekers aangestuurd onderzoek op basis van het initiatief van de onderzoekswereld ( Ideeën ), ondersteuning van individuele onderzoekers ( Mensen ), en ondersteuning van onderzoekscapaciteiten ( Capaciteiten ). (20) In het kader van Samenwerking moet ondersteuning worden verleend voor transnationale samenwerking op adequate schaal in geheel de Europese Unie en daarbuiten, op een aantal thematische gebieden die overeenstemmen met belangrijke terreinen van kennis- en technologiebevordering, waar onderzoek moet worden ondersteund en versterkt om Europese sociale, economische, ecologische, volksgezondheids- en industriële uitdagingen aan te pakken, het openbaar belang te dienen en ontwikkelingslanden te steunen. Waar mogelijk zal dit programma mogelijkheid bieden tot flexibiliteit voor opdrachtgerichte systemen die de thematische prioriteiten overschrijden. Het programma moet ook verzekeren dat de EU haar leidende positie in onderzoek op het gebied van sociologie en geesteswetenschappen naar de interactie tussen mensen en nieuwe technologie en naar de betekenis van technologie voor de ontwikkeling van de maatschappij als geheel kan behouden. (21) In het kader van Ideeën moeten activiteiten worden uitgevoerd door een Europese Onderzoeksraad ( ERC ), die een hoge mate van autonomie moet genieten. Het is van essentieel belang grensverleggend onderzoek van zeer hoog niveau op EU-niveau te ontwikkelen, waarbij wordt voortgebouwd op excellentie in Europa, en het profiel ervan op internationaal niveau wordt versterkt. De Europese Onderzoeksraad (ERC) moet regelmatig contact houden met de Europese instellingen en de wetenschappelijke gemeenschap om te verzekeren dat zijn werkzaamheden worden ondersteund en zijn belangen worden bevorderd in de publieke sfeer. (22) In het kader van Mensen moeten individuen worden gestimuleerd om onderzoeker te worden, moeten Europese onderzoekers worden aangemoedigd om in Europa te blijven, moeten onderzoekers uit de hele wereld naar Europa worden aangetrokken en moet Europa aantrekkelijker gemaakt worden voor de beste onderzoekers. Voortbouwend op de positieve ervaringen met de "Marie Curie-acties" uit hoofde van vorige kaderprogramma's moet het programma "Mensen" meer begaafde individuen stimuleren om voor het beroep van onderzoeker te kiezen; het aanbod en de opties van de onderzoeksopleiding structureren en zich ook uitstrekken tot de eisen inzake vaardigheden; stimuleren dat Europese onderzoekers in Europa blijven of ernaar terugkeren; intersectorale mobiliteit stimuleren; en onderzoekers van overal ter wereld naar Europa aantrekken. Daartoe moet worden gestreefd naar verbetering van de wederzijdse erkenning van diploma's en beroepskwalificaties die op het grondgebied van de NL 7 NL

9 Gemeenschap en in derde landen zijn verworven. De mobiliteit van onderzoekers is niet alleen essentieel voor de loopbaanontwikkeling van onderzoekers, maar ook voor het delen en overdragen van kennis tussen landen en sectoren en om ervoor te zorgen dat innovatief grensverleggend onderzoek in verschillende disciplines toegewijde en competente onderzoekers alsmede verhoogde financiële middelen krijgt. (23) In het kader van Capaciteiten moeten het gebruik en de ontwikkeling van onderzoeksinfrastructuren worden geoptimaliseerd; moeten de innovatieve capaciteiten van KMO's en hun vermogen om van onderzoek te profiteren worden versterkt; moet de ontwikkeling van regionale door onderzoek aangestuurde clusters worden ondersteund; moet het onderzoekspotentieel in de convergentieregio's en ultraperifere regio's van de EU worden ontsloten; moeten wetenschap en maatschappij dichter bij elkaar worden gebracht voor de harmonieuze integratie van wetenschap en technologie in de Europese maatschappij; en moeten horizontale acties en maatregelen ter ondersteuning van internationale samenwerking worden ondernomen. (24) Het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek heeft als cruciale taak behoeftegerichte wetenschappelijke en technische ondersteuning te leveren voor het uitstippelen, ontwikkelen, uitvoeren en volgen van het beleid van de Gemeenschap. Het GCO moet permanent worden gesteund om te kunnen fungeren als referentiecentrum op het gebied van wetenschap en technologie voor de Gemeenschap, onafhankelijk van particuliere en nationale belangen. (25) De Commissie heeft reeds bij tal van gelegenheden onderkend dat voor de regio's een belangrijke rol is weggelegd bij de totstandbrenging van de Europese onderzoeksruimte 7. (26) Het zevende kaderprogramma complementeert de activiteiten die worden uitgevoerd in de lidstaten alsmede andere communautaire acties die nodig zijn voor de algemene strategische inspanning voor de verwezenlijking van de Lissabon-doelstellingen, naast met name die betreffende de Structuurfondsen, landbouw, onderwijs, opleiding, concurrentievermogen en innovatie, industrie, werkgelegenheid en milieu. (27) De op grond van dit kaderprogramma ondersteunde innovatie- en KMO-gerelateerde activiteiten moeten de activiteiten aanvullen die worden ondernomen op grond van het kaderprogramma voor Concurrentievermogen en innovatie. (28) Deelname aan de activiteiten van dit kaderprogramma moet worden vergemakkelijkt door de publicatie van alle relevante informatie, die tijdig en gebruikersvriendelijk voor alle potentiële deelnemers ter beschikking moet worden gesteld. (29) Gezien de op grote schaal gesteunde verruimde draagwijdte van de acties van het kaderprogramma, het hefboomeffect van de financiering op nationale en particuliere investeringen, de noodzaak om de Gemeenschap in staat te stellen om nieuwe wetenschappelijke en technologische uitdagingen aan te pakken en volledig gebruik te maken van het potentieel van haar onderzoekers zonder enige vorm van 7 Mededeling van de Commissie getiteld "De regionale dimensie van de Europese onderzoeksruimte" (COM (2001)0549). NL 8 NL

10 discriminatie, de vitale rol die de steunverlening van de Gemeenschap speelt bij het efficiënter en effectiever maken van het Europese onderzoekssysteem en de bijdrage van een groter zevende kaderprogramma tot het streven oplossingen te vinden voor klimaatverandering en duurzame ontwikkeling, tot de gezondheid van de Europese bevolking alsmede tot het nieuw leven inblazen van de Lissabon-strategie is er dringend behoefte aan verdubbeling van geleidelijke verhoging van het onderzoeksbudget van de EU 8. (30) Rekening houdend met de evaluatie halverwege van het gebruik van nieuwe instrumenten op grond van het zesde kaderprogramma en de vijfjarenbeoordeling van het kaderprogramma is een nieuwe benadering gedefinieerd die het mogelijk moet maken dat de beleidsdoelstellingen van het onderzoeksbeleid van de EU gemakkelijker, efficiënter en flexibeler worden bereikt. Hiertoe moet, om de verschillende acties te ondersteunen, alleen of in combinatie een kleiner geheel van eenvoudiger financieringssystemen worden gebruikt die meer flexibiliteit en vrijheid bieden, en dienen de deelnemers meer beheersautonomie te krijgen. (31) Aangezien de doelstelling van de in overeenstemming met artikel 163 van het Verdrag te nemen maatregelen door het bevorderen van de totstandbrenging van een kennismaatschappij en kenniseconomie in Europa niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt en derhalve beter op het niveau van de Gemeenschap kan worden verwezenlijkt, mag de Gemeenschap maatregelen vaststellen overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel zoals neergelegd in artikel 5 van het Verdrag. In overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel, zoals neergelegd in dat artikel, gaat dit kaderprogramma niet verder dan hetgeen nodig is om deze doelstellingen te verwezenlijken. (32) De uitvoering van het zevende kaderprogramma kan aanleiding geven tot extra programma's die gepaard gaan met de deelname van slechts bepaalde lidstaten, de deelname van de Gemeenschap aan programma's die door verschillende lidstaten worden ondernomen, of het opzetten van gemeenschappelijke ondernemingen of andere regelingen in de zin van de artikelen 168, 169 en 171 van het Verdrag. (33) De Gemeenschap heeft een aantal internationale overeenkomsten op het gebied van onderzoek gesloten en er moeten inspanningen worden geleverd om de internationale onderzoekssamenwerking te versterken teneinde volledig de vruchten te kunnen plukken van de internationalisering van O&O, bij te dragen aan de productie van mondiale publieke goederen en met het oog op het verder integreren van de Gemeenschap in de wereldwijde onderzoeksgemeenschap. (34) Er is reeds een aanzienlijke hoeveelheid wetenschappelijke kennis voorhanden waarmee de levens van de mensen in de ontwikkelingslanden drastisch kunnen worden verbeterd; het kaderprogramma zal waar mogelijk bijdragen aan de verwezenlijking van de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling uiterlijk in (35) Het zevende kaderprogramma moet bijdragen tot het bevorderen van groei, duurzame ontwikkeling en milieubescherming. 8 Zoals reeds gepresenteerd in de Commissiemededelingen COM(2004) 101, en COM(2004) 487, betreffende de financiële vooruitzichten NL 9 NL

11 (36) De uit hoofde van dit kaderprogramma ondersteunde onderzoeksactiviteiten moeten worden uitgevoerd met inachtneming van de fundamentele ethische beginselen, inclusief die welke weergegeven zijn in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Er wordt en zal rekening worden gehouden met de opinies van de Europese groep ethiek van de exacte wetenschappen en de nieuwe technologieën. Onderzoek gericht op het klonen van mensen, erfelijke modificaties van het menselijk genoom 9, of het produceren van menselijke embryo's uitsluitend ten behoeve van het verkrijgen van stamcellen, komt niet in aanmerking voor steun op grond van dit kaderprogramma. Onderzoek op het gebied van menselijke stamcellen kan op grond van dit kaderprogramma worden gefinancierd, afhankelijk van zowel de inhoud van het wetenschappelijke voorstel als het regelgevingskader van de betrokken lidstaat of lidstaten. (37) Bij de uitvoering van het zevende kaderprogramma zal op passende wijze rekening worden gehouden met de rol van de vrouwen in wetenschap en onderzoek actief worden bevorderd door middel van adequate maatregelen met het oog op het stimuleren van meer vrouwen om een rol te spelen op dit gebied en het uitbreiden van hun actieve rol in het onderzoek. (38) Bij dit besluit wordt een financieel kader vastgesteld voor de gehele looptijd van het programma, dat als voornaamste referentiepunt voor de begrotingsautoriteit moet dienen, in de zin van punt 37 van het Interinstitutioneel Akkoord van 17/5/2006 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie over de begrotingsdiscipline en de verbetering van de begrotingsprocedure. (39) Er dienen in verhouding tot de financiële belangen van de Europese Gemeenschappen - tevens passende maatregelen te worden genomen om onregelmatigheden en fraude tegen te gaan en de nodige stappen moeten worden gezet om verloren gegane, ten onrechte betaalde of onjuist gebruikte middelen te recupereren in overeenstemming met Verordening (EG, Euratom) nr. 2988/95 van de Raad van 18 december 1995 betreffende de bescherming van de financiële belangen van de Europese Gemeenschappen 10, Verordening (Euratom, EG) nr. 2185/96 van de Raad van 11 november 1996 betreffende de controles en verificaties ter plaatse die door de Commissie worden uitgevoerd ter bescherming van de financiële belangen van de Europese Gemeenschappen tegen fraudes en andere onregelmatigheden 11 en Verordening (EG) nr. 1073/1999 van het Europees Parlement en de Raad van 25 mei 1999 betreffende onderzoeken door het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) 12. (40) Het is belangrijk om een deugdelijk financieel beheer van het zevende kaderprogramma en de uitvoering ervan op een zo effectief en gebruikersvriendelijk mogelijke wijze, evenals de rechtszekerheid en de toegankelijkheid van het programma voor alle deelnemers, te verzekeren. Het is nodig de naleving te verzekeren van Verordening (EG, Euratom) nr. 1605/2002 van de Raad van 25 juni 2002 houdende het Financieel Reglement van toepassing op de algemene begroting Onderzoek in verband met de behandeling van kanker van de gonaden kan worden gefinancierd. PB L 312 van , blz. 1. PB L 292 van , blz. 2. PB L 136 van , blz. 1. NL 10 NL

12 van de Europese Gemeenschappen; en van de eisen van vereenvoudiging en betere regelgeving. De vereenvoudiging van de procedures voor de tenuitvoerlegging van het zevende kaderprogramma zal ertoe bijdragen dat flexibele uitvoeringsmaatregelen in de deelnameregels worden opgenomen, BESLUITEN: Artikel 1 Aanneming Vaststelling van het kaderprogramma Voor de periode van 1 januari 2007 tot 31 december 2013 wordt het kaderprogramma voor communautaire activiteiten op het gebied van onderzoek en technologische ontwikkeling, inclusief demonstratie, hierna het zevende kaderprogramma, aangenomen vastgesteld. Artikel 2 Doelstellingen en activiteiten (1) Het zevende kaderprogramma ondersteunt de in de leden 2 tot 5 bedoelde activiteiten. De doelstellingen en de grote lijnen van deze activiteiten zijn opgenomen in bijlage I. (2) Samenwerking: ondersteunen van de hele waaier van onderzoeksacties die in transnationaal samenwerkingsverband worden uitgevoerd op de volgende thematische gebieden: (a) (b) (c) Gezondheid; Voeding, landbouw en biotechnologie; Informatie- en communicatietechnologieën; (d) Nanowetenschappen, nanotechnologieën, materialen en nieuwe productietechnologieën; (e) (f) (g) (h) (i) Energie; Milieu (inclusief klimaatverandering); Vervoer (inclusief luchtvaart); Sociaal-economische wetenschappen en geesteswetenschappen; Veiligheid en ruimtevaart. (3) Ideeën: ondersteunen van door onderzoekers aangestuurd onderzoek dat op alle gebieden wordt uitgevoerd door op Europees niveau concurrerende nationale of transnationale individuele teams. (4) Mensen: kwantitatief en kwalitatief versterken van het menselijk potentieel in onderzoek en technologie in Europa alsmede stimuleren van mobiliteit. NL 11 NL

13 (5) Capaciteiten: ondersteuning van sleutelelementen van de Europese onderzoeks- en innovatiecapaciteiten zoals onderzoeksinfrastructuren; regionale door onderzoek aangestuurde clusters; de ontwikkeling van een volledig onderzoekspotentieel in de convergentieregio s en ultraperifere regio's van de Gemeenschap; onderzoek ten behoeve van kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's); kwesties op het gebied van wetenschap in de maatschappij ; ondersteuning voor de samenhangende beleidsontwikkeling; horizontale internationale samenwerkingsactiviteiten. (6) Het zevende kaderprogramma ondersteunt ook de niet-nucleaire eigen wetenschappelijke en technische acties die door het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (GCO) worden uitgevoerd zoals bepaald in bijlage I. Artikel 3 Het zevende kaderprogramma wordt uitgevoerd via specifieke programma's. Deze programma's stellen precieze doelstellingen en de nadere uitvoeringsregels vast. Artikel 4 Totaal maximumbedrag en deelbedrag voor elk programma 1. Het totale maximumbedrag van de financiële deelname van de Gemeenschap in dit zevende kaderprogramma bedraagt miljoen EUR. Dat bedrag wordt als volgt verdeeld over de activiteiten en acties bedoeld in de leden 2 tot 6 van artikel 2 (in miljoen EUR): Samenwerking Ideeën Mensen Capaciteiten Niet-nucleaire acties van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek De indicatieve verdeling over de thematische gebieden van elke activiteit bedoeld in lid 1 is opgenomen in bijlage II. 3. De nadere regels voor de communautaire financiële deelname in dit kaderprogramma zijn opgenomen in bijlage III. De bovenstaande bedragen kunnen worden gewijzigd wanneer de financiële perspectieven die de periode van dit kaderprogramma bestrijken worden herzien. NL 12 NL

14 Artikel 5 Bescherming van de financiële belangen van de Gemeenschap Voor de uit hoofde van dit besluit gefinancierde communautaire acties zijn Verordening (EG, Euratom) nr. 2988/95 en Verordening (Euratom, EG) nr. 2185/96 van toepassing op elke schending van een bepaling van het Gemeenschapsrecht, niet-nakoming van een op grond van het programma overeengekomen contractuele verplichting daaronder begrepen, als gevolg van een handelen of nalaten van een marktdeelnemer, die door een ongerechtvaardigde uitgave een nadelig effect heeft of zou hebben op de algemene begroting van de Europese Gemeenschappen of op door de Europese Gemeenschappen beheerde budgetten. Artikel 6 (1) Alle onderzoeksactiviteiten die worden uitgevoerd op grond van het zevende kaderprogramma worden uitgevoerd met inachtneming van de fundamentele ethische beginselen. (2) De volgende onderzoeksgebieden komen niet in aanmerking voor financiering op grond van dit kaderprogramma: onderzoek gericht op het klonen van mensen ten behoeve van de reproductie, onderzoek gericht op het veranderen van het genetisch erfgoed van mensen, dat ertoe kan leiden dat die veranderingen erfelijk worden, 13 onderzoek gericht op het produceren van menselijke embryo's uitsluitend ten behoeve van onderzoek of het verkrijgen van stamcellen, onder meer via overdracht van de celkern van somatische cellen. (3) Onderzoek op het gebied van het gebruik van menselijke volwassen of embryonale stamcellen kan worden gefinancierd afhankelijk van zowel de inhoud van het wetenschappelijke voorstel als het regelgevingskader van de betrokken lidstaat of lidstaten. In een financieringsaanvraag voor onderzoek naar menselijke embryonale stamcellen moeten voorzover nodig nadere bijzonderheden betreffende de toestemmings- en toezichtmaatregelen die door de bevoegde instanties van de lidstaten zullen worden genomen alsmede nadere bijzonderheden betreffende de ethische goedkeuring(en) die worden verleend, worden verstrekt. Wat de winning van menselijke embryonale stamcellen betreft moeten de instellingen, organisaties en onderzoekers die onderzoek mogen doen op het gebied van embryonale stamcellijnen onderworpen zijn aan strenge regels van toestemming en toezicht in overeenstemming met het regelgevingskader van de betrokken lidstaat of lidstaten. 13 Onderzoek in verband met de behandeling van kanker van de gonaden kan worden gefinancierd. NL 13 NL

15 (4) Voor de tweede fase van dit programma ( ) vindt een herziening plaats van de onderzoeksgebieden in lid 2 van dit artikel in het licht van de wetenschappelijke ontwikkelingen. Artikel 7 Voortgangscontrole en evaluatie (1) De Commissie controleert voortdurend en systematisch de voortgang van de uitvoering van het kaderprogramma en de specifieke programma's ervan en rapporteert en verspreidt regelmatig de resultaten van deze voortgangscontrole. (2) Uiterlijk in 2010 verricht de Commissie, bijgestaan door externe deskundigen, een op feitenmateriaal gebaseerde tussentijdse evaluatie van dit kaderprogramma en de specifieke programma's ervan, voortbouwend op de evaluatie achteraf van het zesde kaderprogramma. Bij deze evaluatie gaat zij met name in op de kwaliteit van de lopende onderzoeksactiviteiten, de kwaliteit van uitvoering en beheer en voortgang in de zin van de doelstellingen. De Commissie deelt de conclusies daarvan samen met haar opmerkingen en, in voorkomend geval, voorstellen voor de aanpassing van dit kaderprogramma mee aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's. De tussentijdse evaluatie zal worden voorafgegaan door een voortgangsverslag - zodra er voldoende gegevens beschikbaar zijn - waarin de eerste bevindingen over de doeltreffendheid van de nieuwe acties uit hoofde van het zevende kaderprogramma en van de vereenvoudigingsinspanningen zullen worden medegedeeld. (3) Twee jaar na de voltooiing van dit kaderprogramma laat de Commissie door onafhankelijke deskundigen een externe evaluatie uitvoeren van de achtergrond, uitvoering en prestaties ervan. De Commissie deelt de conclusies van die evaluatie samen met haar opmerkingen mee aan het Europees Parlement, de Raad, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's. Gedaan te Brussel, Voor het Europees Parlement De Voorzitter Voor de Raad De Voorzitter NL 14 NL

16 BIJLAGE I WETENSCHAPPELIJKE EN TECHNOLOGISCHE DOELSTELLINGEN, GROTE LIJNEN VAN DE THEMA'S EN ACTIVITEITEN Het zevende kaderprogramma wordt uitgevoerd om de in artikel van het Verdrag beschreven algemene doelstellingen na te streven ter versterking van het industriële concurrentievermogen en voorziening in de onderzoeksbehoeften van andere communautaire beleidslijnen en daardoor bij te dragen tot de totstandbrenging van een kennismaatschappij, waarbij wordt gebouwd op een Europese onderzoeksruimte en activiteiten op nationaal en regionaal niveau worden aangevuld. Het versterkt bevordert de excellentie in het wetenschappelijke en technologische onderzoek, de technologische ontwikkeling en demonstratie via de volgende vier programma's: samenwerking, ideeën, mensen en capaciteiten. I SAMENWERKING In dit deel van het zevende kaderprogramma wordt steun verleend voor transnationale samenwerking in verschillende vormen op elke schaal binnen de Europese Unie en daarbuiten op een aantal thematische gebieden die overeenstemmen met belangrijke terreinen van kennis- en technologiebevordering waar onderzoek van de hoogste kwaliteit moet worden ondersteund en versterkt om Europese sociale, economische, ecologische en industriële uitdagingen aan te pakken. Het leeuwendeel van deze inspanning zal gericht zijn op de verbetering van het industriële concurrentievermogen, waarbij de onderzoeksagenda de behoeften van de gebruikers in heel Europa zal weerspiegelen. De overkoepelende doelstelling is bij te dragen tot duurzame ontwikkeling. De voor EU-actie vastgestelde negen thema's zijn: (1) Gezondheid; (2) Voeding, landbouw en biotechnologie; (3) Informatie- en communicatietechnologieën; (4) Nanowetenschappen, nanotechnologieën, materialen en nieuwe productietechnologieën; (5) Energie; (6) Milieu (inclusief klimaatverandering); (7) Vervoer (inclusief luchtvaart); (8) Sociaal-economische wetenschappen en geesteswetenschappen; 14 De Gemeenschap heeft als doelstelling de wetenschappelijke en technologische grondslagen van de industrie van de Gemeenschap te versterken en de ontwikkeling van haar internationale concurrentiepositie te bevorderen alsmede de onderzoeksactiviteiten te bevorderen die uit hoofde van andere hoofdstukken van dit Verdrag nodig worden geacht. NL 15 NL

17 (9) Veiligheid en ruimtevaart. Deze thema s worden op relatief hoog niveau in grote lijnen gedefinieerd, zodat zij aan te passen zijn aan zich ontwikkelende behoeften en kansen die mogelijk ontstaan in de loop van het zevende kaderprogramma. Voor elk van de thema s is een reeks activiteiten vastgesteld die de voor communautaire steun beoogde grote lijnen aangeven. Deze zijn vastgesteld op basis van de bijdrage ervan tot de doelstellingen van de EUGemeenschap, inclusief de overgang naar een kennismaatschappij, het relevante Europese onderzoekspotentieel en de toegevoegde waarde van steunverlening op EU-Gemeenschapsniveau voor deze onderwerpen. Er wordt vooral aandacht besteed aan de zorg voor effectieve coördinatie tussen de thematische gebieden en aan prioritaire wetenschappelijke gebieden die themaoverschrijdend zijn zoals mariene wetenschappen en technologieën. Multidisciplinariteit Interdisciplinariteit en multidisciplinariteit wordt gestimuleerd door gezamenlijke themaoverschrijdende benaderingen voor onderwerpen op het gebied van onderzoek en technologie die relevant zijn voor meer dan één thema, waarbij gezamenlijke uitnodigingen tot het indienen van voorstellen gelden als een belangrijke interthematische vorm van samenwerking. Met name bij onderwerpen met een industriële relevantie werden de thema s vastgesteld op basis van onder andere de werkzaamheden van de verschillende Europese technologieplatforms, opgezet op gebieden waar Europa s concurrentievermogen, economische groei en welvaart afhangen van belangrijke vooruitgang op het gebied van onderzoek en technologie op middellange tot lange termijn. De Europese technologieplatforms verenigen, onder industriële leiding, de stakeholders teneinde een strategische onderzoeksagenda te bepalen en uit te voeren. Dit kaderprogramma zal bijdragen tot de verwezenlijking van deze strategische onderzoeksagenda s Voorzover deze echte Europese toegevoegde waarde bieden. Europese technologieplatforms kunnen een rol spelen bij het vergemakkelijken van de deelname van de industrie aan onderzoeksprojecten i.v.m. hun specifieke gebied. De negen thema's omvatten ook onderzoek dat nodig is voor het onderbouwen van de formulering, uitvoering en beoordeling van EU-communautair beleid, onder meer op het gebied van gezondheid, veiligheid, consumentenbescherming, energie, milieu, ontwikkelingshulp, visserij, maritieme aangelegenheden, landbouw, dierenwelzijn, vervoer, onderwijs en opleiding, werkgelegenheid, sociale zaken, cohesie, en de totstandbrenging van een ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid, justitie en binnenlandse zaken naast prenormatief en conormatief onderzoek dat relevant is voor het verbeteren van de interoperabiliteit en kwaliteit van normen en de uitvoering ervan. Onder elk thema wordt naast deze activiteiten op een open en flexibele wijze ingespeeld op twee soorten mogelijkheden voorzien in de mogelijkheid om twee types van kansen en behoeften op een open en flexibele wijze te behandelen: Opkomende behoeftentechnologieën van de toekomst en technologieën in opkomst: de ondersteuning van onderzoek dat gericht is op het vinden of verder verkennen van nieuwe wetenschappelijke en technologische mogelijkheden op een gegeven gebied en/of de combinatie ervan met andere relevante terreinen en disciplines via specifieke steun voor spontane NL 16 NL

18 onderzoeksvoorstellen, inclusief gezamenlijke uitnodigingen; het koesteren van nieuwe ideeën en radicaal nieuwe gebruiksvormen, en het verkennen van nieuwe mogelijkheden in routekaarten voor onderzoek die gericht zijn op het vaststellen of verder verkennen, op een gegeven gebied en/of op het raakvlak van verschillende disciplines, van nieuwe wetenschappelijke en technologische kansen, met name in verband met een potentieel voor belangrijke doorbraken; adequate coördinatie met de activiteiten in het kader van het programma "Ideeën" zal gewaarborgd zijn om overlappingen te voorkomen en ervoor te zorgen dat de middelen optimaal benut worden. Onvoorziene beleidsbehoeften: om op flexibele wijze in te spelen op nieuwe beleidsbehoeften die in de loop van het kaderprogramma ontstaan, zoals onvoorziene ontwikkelingen of gebeurtenissen die een snelle reactie vereisen zoals nieuwe epidemieën, rijzende bezorgdheid over voedselveiligheid of natuurrampen. De verspreiding en overdracht van kennis is een essentiële toegevoegde waarde van de Europese onderzoeksacties, en er worden maatregelen genomen om het gebruik van de resultaten door de industrie, beleidsmakers en maatschappij te vergroten. Een belangrijke toegevoegde waarde van Europese onderzoeksacties is de kennisoverdracht en -verspreiding; er zullen maatregelen worden genomen om ervoor te zorgen dat de industrie, de beleidsmakers en de maatschappij meer gebruik maken van de onderzoeksresultaten. Kennisverspreiding is op alle thematische gebieden een wezenlijk taakonderdeel,teneinde de verspreiding en het gebruik van de voortbrengselen van het EUonderzoek te versterken wordt de verbreiding van kennis en de overdracht van resultaten, ook onder de beleidsmakers, ondersteund op alle thematische gebieden, inclusief via de financiering van netwerkinitiatieven, seminars en evenementen, bijstand door externe deskundigen en informatie- en elektronische diensten met name CORDISmet dien verstande dat voor het thema veiligheid, gezien het vertrouwelijke karakter van de activiteiten, passende beperkingen gelden. Kennisoverdracht en -verspreiding zal mede plaatsvinden door financiering van netwerkinitiatieven, seminars en evenementen, bijstand door externe deskundigen en informatie- en elektronische diensten, met name CORDIS. Er wordt gezorgd voor complementariteit en synergie tussen dit programma en andere communautaire programma's. Acties ter ondersteuning van innovatie vinden plaats onder het programma Concurrentievermogen en innovatie. Er zal met name worden gelet op het verzekeren van een adequate deelname van KMO s 15, met name kennisintensieve KMO s, aan de transnationale samenwerking. In het kader van het deel "Samenwerking" van het programma zullen binnen elk thema concrete maatregelen, inclusief steunmaatregelen om de deelname van KMO's te vergemakkelijken, worden genomen, die gepaard zullen gaan met kwantitatieve en kwalitatieve monitoring. Steun wordt eveneens verleend voor initiatieven die gericht zijn op het aangaan van de dialoog over wetenschappelijke vraagstukken en onderzoeksresultaten met een zo breed mogelijk publiek buiten de onderzoekswereld, en op het gebied van wetenschapscommunicatie en onderwijs, inclusief de deelname, in voorkomend geval, van organisaties uit het maatschappelijk middenveld of netwerken van dergelijke organisaties. Er wordt rekening gehouden met ethische beginselen en genderaspecten. De 15 In het zevende kaderprogramma slaat "KMO's" eveneens op micro-ondernemingen. NL 17 NL

19 integratie van de genderdimensie en gendergelijkheid zullen in alle onderzoeksgebieden aan bod komen. Om het concurrentievermogen van het Europese onderzoek te vergroten dient het potentieel in de hele Europese onderzoeksruimte te worden ontsloten. Projecten dienen derhalve gericht te zijn op wetenschappelijke excellentie. Projecten dienen eveneens een echte Europese onderzoeksruimte te bevorderen door de vorming van brede consortia, en door de mogelijkheden te verkennen voor een optimaal gebruik van menselijke en financiële hulpbronnen. Binnen al deze thema s wordt steun voor transnationale samenwerking geïmplementeerd via: Collaboratief onderzoek; Gezamenlijke technologie-initiatieven; Coördinatie van onderzoeksprogramma s; Internationale samenwerking. Collaboratief onderzoek Collaboratief onderzoek vormt het grootste deel en de kern van de onderzoeksfinanciering van de EU Gemeenschap. Het doel is op de belangrijkste gebieden van kennisbevordering excellente onderzoeksprojecten en -netwerken tot stand te brengen waarmee onderzoekers en investeringen uit Europa en de hele wereld kunnen worden aangetrokken. Hiertoe wordt collaboratief onderzoek ondersteund via een waaier van financieringssystemen: collaboratieve projecten, netwerken van excellentie, coördinatie/ondersteuningsacties (zie bijlage III). Gezamenlijke technologie-initiatieven In een zeer beperkt aantal gevallen verantwoorden kunnen de reikwijdte van de OTOdoelstelling en de omvang van de betrokken middelen het opzetten verantwoorden van publiek/private partnerschappen op lange termijn in de vorm van gezamenlijke technologieinitiatieven. Deze initiatieven, die overwegend voortvloeien uit de werkzaamheden van Deze nieuwe benadering, vooral gebaseerd op de door de Europese technologieplatforms ontwikkelde activiteiten, hebben betrekking op een of een klein aantal geselecteerde aspecten van onderzoek op hun gebied. Uitgevoerdcombineren investeringen van de particuliere sector en nationale en Europese openbare financiering, inclusief subsidiefinanciering uit het kaderprogramma voor onderzoek en leningfinanciering van de Europese Investeringsbank. Gezamenlijke technologie-initiatieven kunnen hun grondslag vinden in op basis van artikel 171 van het Verdrag, en het voorwerp van een individueel besluit, moeten dergelijke gemeenschappelijke ondernemingen publieke en private middelen combineren; het kan hierbij in voorkomend geval ook gaan om leningfinanciering door de EIB, onder meer via de risicodelende financieringsfaciliteit. dit kan de oprichting van een gemeenschappelijke onderneming inhouden) of de besluiten tot vaststelling van specifieke programma's in overeenstemming met artikel 166 van het Verdrag. NL 18 NL

20 Potentiële gezamenlijke technologie-initiatieven worden vastgesteld op basis van een open beoordelingsproces met gebruikmaking van een reeks transparante criteria inclusief: Toegevoegde waarde van steunverlening op Europees niveau gemeten in termen van excellentie. Bestaan van een echte maatschappelijke behoefte en maatschappelijk voordeel. Ongeschiktheid van bestaande instrumenten om de doelstelling te bereiken. Omvang van het effect op het industriële concurrentievermogen en de groei. Mate en duidelijkheid van definiëring van de na te streven uit te voeren doelstelling en prestaties. Sterkte van de financiële en middelentoezegging van de industrie. Omvang van het effect op het industriële concurrentievermogen en de groei. Belang van de bijdrage tot bredere beleidsdoelstellingen. Geschiktheid om extra nationale steun aan te trekken en een hefboomwerking te hebben op de huidige en of toekomstige industriële financiering. Ongeschiktheid van bestaande instrumenten om de doelstelling te bereiken. De aard van de gezamenlijke technologie-initiatieven moet duidelijk worden gedefinieerd, met name wat betreft: Financiële verbintenissen; Duur van de verbintenissen van de deelnemers; Contractuele regels voor het begin en het beëindigen van de deelname; Intellectuele-eigendomsrechten. Gezien het brede karakter en de bijzondere complexiteit van de gezamenlijke technologie-initiatieven zal veel worden gedaan om een transparante werking van deze initiatieven te waarborgen in overeenstemming met het beginsel van excellentie. Elke toewijzing van communautaire financiering door de gezamenlijke technologieinitiatieven vindt plaats op basis van de beginselen excellentie en transparantie van het kaderprogramma. Er wordt speciale aandacht besteed aan de algemene coherentie en coördinatie tussen gezamenlijke technologie-initiatieven en nationale programma's en projecten op dezelfde gebieden, waarbij de bestaande uitvoeringsprocedures worden gerespecteerd. Bij de uitvoering ervan moet rekening worden gehouden met KMO's en kansen voor technologie-overdracht alsmede met de noodzaak te anticiperen op onderwijs- en opleidingsbehoeften om de doelstellingen ervan te realiseren en ervoor te zorgen dat deelname aan de desbetreffende projecten openstaat voor een brede groep in NL 19 NL

21 Europa en met name KMO's. Bovendien kan de ervaring die is opgedaan door EUREKA-clusters relevant zijn voor gezamenlijke technologie-initiatieven op gerelateerde gebieden. Coördinatie van niet-communautaire onderzoeksprogramma s De actie op dit gebied maakt gebruik van twee belangrijke instrumenten: de ERA-NETregeling en de deelname van de Gemeenschap aan gezamenlijk uitgevoerde nationale onderzoeksprogramma s (Verdrag artikel 169). De actie kan betrekking hebben op onderwerpen die niet direct verband houden met de negen thema's voorzover deze voldoende toegevoegde EU-Europese waarde hebben. De actie wordt ook gebruikt voor het verhogen van de complementariteit en synergie tussen het kaderprogramma en activiteiten die worden uitgevoerd in het kader van intergouvernementele structuren zoals EUREKA en COST 16. De ERA-NET-regeling ontwikkelt en versterkt de coördinatie van nationale en regionale onderzoeksactiviteiten door: Aan actoren die publieke onderzoeksprogramma s uitvoeren een kader aan te bieden om de coördinatie van hun activiteiten te intensiveren. Een en ander omvat steun voor nieuwe ERA-NET's alsmede voor het verbreden en verdiepen van het bereik van bestaande ERA-NET's, b.v. door partnerschapsuitbreiding en wederzijdse openstelling van de programma's. In voorkomend geval zou op ERA-NET's een beroep kunnen worden gedaan voor programmacoördinatie tussen Europese regio's en kleine of middelgrote lidstaten om samenwerking ervan met grootschalige initiatieven mogelijk te maken; In een beperkt aantal gevallen, hhet verlenen van extra financiële steun van de EU Gemeenschap aan die deelnemers welke middelen bundeleneen gemeenschappelijk fonds in het leven roepen met het oog op het organiseren van gezamenlijke uitnodigingen tot het indienen van voorstellen in het kader van hun respectieve nationale en regionale programma's ( ERA-NET PLUS ). De deelname van de Gemeenschap aan op basis van artikel 169 gezamenlijk uitgevoerde nationale onderzoeksprogramma's is vooral relevant voor Europese samenwerking op grote schaal met variabele geometrie tussen lidstaten die gemeenschappelijke behoeften en/of belangen hebben. Dergelijke artikel 169-initiatieven worden in welbepaalde gevallen opgestart op gebieden die moeten worden vastgesteld in nauwe samenwerking met de lidstaten, inclusief de mogelijke samenwerking met intergouvernementele programma's, op basis van een reeks criteria: Relevantie voor EU-communautaire doelstellingen. Duidelijke definiëring van de na te streven doelstelling en relevantie ervan voor de doelstellingen van dit kaderprogramma. Aanwezigheid van een reeds bestaande grondslag (bestaande of beoogde nationale onderzoeksprogramma s). 16 Daartoe behoort financiële steun voor de beheers- en coördinatieactiviteiten van COST. NL 20 NL