Stichting Stimular. De werkplaats voor duurzaam ondernemen. Duurzaam Ondernemen in de zorg. Programma 12 december. Doelen mini-leergang

Transcriptie

1 Deze mini-leergang is een samenwerking tussen Duurzaam Ondernemen in de zorg Bosch en Duin, 12 december 2013 Marjon Olijdam Doelen mini-leergang U en uw instelling ondersteunen om stappen te nemen richting meer duurzaamheid Leren van Stimular, gastsprekers én elkaar Kennis van duurzaamheid verbeteren (van raamwerk naar maatregelen) Stimuleren van maatregelen Nulmeting milieuprestatie/co2-footprint van één locatie Programma 12 december 9.15 Welkom Doelen en programma Kennismaking en verwachtingen Inleiding Duurzaam Ondernemen Pauze Milieuthermometer: raamwerk voor milieu in de zorg Milieubarometer: meten van milieuprestatie Evt. energiemaatregelen Duurzaamheid bij Warande, Marcel Blauw Afsluiting Programma 2 e bijeenkomst Workshop Milieubarometer (hulp bij invullen en analyseren) Gebruik van de Milieubarometer in uw bedrijfsvoering Energiebesparing Aanpak Analyse Maatregelen Stichting Stimular De werkplaats voor duurzaam ondernemen 1

2 Wat doet Stimular? Wij stimuleren MKB-ers duurzaam te ondernemen aan de hand van: (Online) tools (Online) kennisverspreiding Advies en ondersteuning Vanuit de win-win voor ondernemer en milieu. Enkele voorbeelden Online tools Milieubarometer Kansen bij Verkassen MVO balans (Online) Kennisverspreiding duurzaammkb.nl Enkele voorbeelden Advies en ondersteuning CO 2 / Energie-scans Cursus Duurzaam Ondernemen Cursus CO 2 -Prestatieladder Duurzaamheidskringen ISO / ISO MVO-strategie trajecten Voorstelronde In 3 minuten Uw naam, functie & organisatie Wat is thuis uw meest recente duurzaamheidsactie? Waar staat u en uw organisatie op dit moment Duurzaamheid in beleid, Duurzaam inkopen, Energie, Milieubarometer, Milieuthermometer? Waarom neemt u deel aan de mini-leergang en wat is uw verwachting? Eduard Douwes Dekker (Multatuli) Inleiding Duurzaamheid in bedrijven en andere organisaties 2

3 Duurzaam Ondernemen / Organiseren Of: Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Corporate Social Responsibility (CSR) Ethisch Ondernemen Business Community Involvement (BCI) Maatschappelijk Betrokken Ondernemen (MBO) En vele andere termen (er zijn minstens 26 definities in omloop!) Wat is Duurzaam Ondernemen? Neem bij alle bedrijfsbeslissingen de PPP-aspecten (People-Planet-Profit) mee: Financiën (winst en omzet, continuiteit bedrijf) Medewerkers (wensen, capaciteiten, gezondheid) Maatschappij (samenleving, directe omgeving) Milieu (grondstoffen, uitstoot, natuurwaarden) ISO MVO principes: Het afleggen van rekenschap Transparantie Ethisch gedrag Respect voor belangen van stakeholders (ga de dialoog aan) Respect voor wet- en regelgeving Respect voor internationale gedragsnormen Respect voor mensenrechten Waarom Duurzaam Ondernemen? Bijv. omdat we 2 x meer consumeren dan ecologisch kan Waarom Duurzaam Ondernemen: 12 wereldproblemen Bron: Vijf voor twaalf, Twintig wereldproblemen, twintig jaar om ze op te lossen, J.F. Rischard, 2002 Al Gore Onze planeet delen Opwarming van de aarde Verlies van biodiversiteit Uitputting van visgronden Ontbossing Watertekorten Zeewatervervuiling Onze menselijkheid delen Armoede Conflicten en terrorisme Onderwijs voor allen Besmettelijke ziekten Digitale scheidslijn Natuurrampen 3

4 De kringloopgedachte in een nieuwe jas Duurzaamheid, waarom ook u? 1. omdat het moet 2. omdat het hoort 3. omdat het loont Duurzaamheid, omdat het moet Duurzaamheid, omdat het hoort Omdat het moet van de wet? Nee! Duurzaam ondernemen gaat om activiteiten die een stap verder gaan dan waartoe de wet verplicht! Maar de omgeving kan het wel afdwingen Opdrachtgevers Milieuorganisaties Toekomstige wetgeving Vanuit innerlijke gedrevenheid: Opvoeding Persoonlijke levensvisie Geloofsovertuiging, rentmeesterschap Voor mij is dat normaal. Duurzaamheid, omdat het loont Wat is voor u het belangrijkste? Duizenden euro s bespaard op de koeriersdienst Per kilo wasgoed 30% minder aardgas 1. omdat het moet 2. omdat het hoort 3. omdat het loont Meer opdrachten met duurzaam ondernemen Meer ruimte èn lagere energierekening 4

5 Wat is een duurzaam bedrijf? Als ik naar mijn oma ga verwacht ik Gastvrijheid als ik met OV of fiets kom Fietsenstalling OV info op de website oplaadpunt voor elektrische scooter Een aantrekkelijke omgeving Schoon Nestgelegenheid voor vogels Groen Mooie schutting Energiezuinige inrichting Licht en verwarming uit waar niemand is LED-lampen en Hoogfrequent TL Energiemonitor in de hal Zonneboiler op het dak Verantwoord eten en drinken Fair trade koffie Biologische zuivel Vegetarisch op de kaart Kraanwater op tafel Een duurzaam gebouw Visueel aantrekkelijk Karaktervol Goed geïsoleerd Zonwering FSC hout Cradle-to-cradle materialen 5

6 Betrokken personeel Dat er al langer werkt Omdat ze het leuk vinden Weten wat Duurzaam in het bedrijf betekent Duurzaamheids rapportage Een beleidsverklaring Doelen en monitoring Communicatie over acties Een dalende belasting Een certificaat (?) Wanneer is een organisatie duurzaam? Insteek Stimular Directie én medewerkers bepalen zelf op welk duurzaam niveau zij willen opereren!! Belanghebbenden voeden deze discussie. Ga hier actief mee om en wees transparant. De grens verschuift door ontwikkelingen in de maatschappij, beschikbare techniek, kennis. Belanghebbenden Medewerkers Cliënten Directie, koepelorganisatie Bezoekers en familie Leveranciers Overheid, zorgverzekeraars Omwonenden en eigen privé-kring Bank, boekhouder, accountant Zij hebben allen verschillende verwachtingen van u en uw organisatie Hoe werk je aan Duurzaam Ondernemen? Stappen voor structurele aanpak: Nulmeting Drijfveren onderzoeken / Visie ontwikkelen Bedrijfsmissie en doelen formuleren Acties plannen en uitvoeren Resultaat monitoren Intern motiveren en communiceren Extern communiceren Pauze 15 minuten 6

7 Milieuthermometer Zorg Milieuthermometer Zorg checklijst/ criteria voor milieuzorg MPZ i.s.m. Stichting Milieukeur (breed draagvlak, i.s.m. zorginstellingen, overheden en deskundigen) goedgekeurd door Raad voor Accreditatie (degelijk) certificeerbaar raamwerk voor milieu in de zorg 38 Milieuthermometer Zorg 2010: gereed voor ziekenhuizen 2011: gereed voor GGz en verpleeg- en overige zorginstellingen 2012: Inhoudelijk verbeterd Twee criterialijsten samengevoegd tot één (voor de gehele zorgsector) 2013: Amsta, Cordaan, en HVO-Querido (3 grote zorgkoepels in Amsterdam) werken aan niveau brons voor alle 200 vestigingen (waarvan er ± 40 gecertificeerd worden in 2014) Inhoud 17 hoofdstukken met criteria Soort criteria organisatorische maatregelen technische maatregelen Verplichte en optioneel: Verplicht: geen discussie over noodzaak Optioneel: doen wat bij de organisatie past, oplopend aantal voor niveau 17 hoofdstukken 1. Milieumanagement 2. Energie 3. Water 4. Afvalwater 5. Bodem 6. Lucht 7. Afval 8. Hinder 9. Gevaarlijke stoffen 10.Catering 11.Reiniging 12.Vervoer 13.Inkoopbeleid 14.Verbouw/nieuwbou w 15.Groenbeheer 16.Papier 17.Textiel Voordelen Milieuthermometer biedt structuur (waar gaat het om) direct alle maatregelen in beeld laat zien waar een instelling staat directies snappen het, kunnen snel ambitie stellen geen schrijfwerk taken per afdeling zijn snel te verdelen degelijk en breed draagvlak: geen discussie of een maatregel nodig is vergelijken met andere instellingen is optie route naar een duurzame bedrijfsvoering 7

8 (facultatief) Aan de slag Certificering Criteria scoren voor 1 (bij voorkeur grote) locatie Vraag evt. leidinggevende om toestemming Uitzetten vragen betrokken leidinggevenden/ coördinatoren in organisatie Nabellen direct na mailing Verzamelen antwoorden, evt. nogmaals nabellen Antwoorden verwerken in een document Brons = Zilver = Goud = voldoen aan wetgeving en net iets meer + duurzaam inkopen en nog iets meer ++ milieu- of duurzaamheidsverslag en nog iets meer NB: Excel beschikbaar waarin u de resultaten kunt scoren Procedure certificering Milieuthermometer a) Aanvraag offerte Brons + zilver: MPZ Goud: Keurmerkinstituut b) Offerte c) Na akkoord offerte: controle-onderzoek (audit) beslissing tot toekenning d) Melding verlenen certificaten aan MPZ en SMK Brons + zilver = 3 jaar Goud = 1 jaar e) Jaarlijks hercontrole-onderzoek Kosten certificering Milieuthermometer Voorbeeld: verpleeginstelling, 1 locatie, niet MPZlid, niveau brons Eenmalige aanvraag Jaarlijkse bijdrage < 200 bedden uur = bedden 400 ± bedden 500 reiskosten 500 D.w.z. voor een instelling < 200 bedden: 1 e jaar = 2.200, 2 e en 3 e jaar = Controleonderzoek Hercontroleonderzoek 8 uur = ± reiskosten Toelichting Milieubarometer Milieubarometer Online meetinstrument dat de milieuscore en bijbehorende kosten van uw instelling eenvoudig en snel zichtbaar maakt. Meten van milieuprestaties Voor meten en registreren Voor analyseren en vergelijken Meten is weten Trends & afwijkingen geven zicht op besparingsmogelijkheden Voor communicatie 8

9 Wat registreren? Energie* Water* Afval* Emissies (koudemiddelen) Vervoer personen Zakelijk Woon-werkverkeer Bezoekers Vervoer goederen (Grondstoffen) Aan de slag Huiswerk Aanmelden voor Milieubarometer Verzamelen gegevens Invullen gegevens in de Milieubarometer * Milieuthermometer eis Aanvragen licentie Milieubarometer Meld u aan via: (deze link krijgt u ook per ) Kies een gebruikersnaam en veilig wachtwoord! U kunt direct aan de slag. U ontvangt een bevestigingsmail om uw mailadres te verifiëren. Nodig om later weer in te loggen! U krijgt een startabonnement cadeau van IVVU (tot 1 januari 2015) Daarna 60,- per jaar (tarief 2014) 9

10 Milieubarometer in het kort Milieubarometer (absoluut) Milieubarometer per erkend bed (en ook serviceflat, bewoners, seniorenwoningen, ) Milieubelasting elektriciteit (per bed) WKK (milieubelasting telt mee bij aardgas) Groene stroom (minder milieubelasting) WKK Milieubarometer verwarming (per bed) stadsverwarming WKK (milieubelasting aardgas) Milieubelasting afval (per bed) stadsverwarming stadsverwarming WKK 10

11 Aan de slag Huiswerk Aanmelden voor Milieubarometer Verzamelen gegevens Invullen gegevens in de Milieubarometer Energiebesparing Maatregelen Ontwikkeling energiekosten Meest rendabele energiemaatregelen Infomil: energiebesparing en winst 39 maatregelen voor zorginstellingen selectie van de overheid voor uw branche rendabele energiemaatregelen: terugverdientijd < 5 jaar opgesteld als alternatief voor energiebesparingsplan * Milieuthermometer eis Thema s Implementatie van maatregelen (bron: 133 instellingen in de regio Rijnmond, DCMR, nov. 2009) inkoop / voorraadbeheer isolatie / tochtwering koelen mechanisatie / automatisering monitoren / meten / rapporteren procesoptimalisatie ventileren verlichten verwarmen 11

12 Belangrijkste ontbrekende maatregelen percentage instellingen waar maatregel genomen is Verlichting daglichtafhankelijk geregeld Hoog frequente verlichting aanwezig Bewegingsensoren aanwezig Isoleren appendages en afsluiters Monitoring energieverbruik Frequentie geregelde cv-pompen plaatsen Aparte ketel warm tapwater HR-ketel Stookgrens juist ingesteld WTW uit ventilatielucht Vrije koeling aanwezig 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Voorbereiding deze (en anders volgende) bijeenkomst Bekijk de rendabele energiemaatregelen (Milieubarometer -> MAATREGELEN -> tabbladen Elektriciteit en Brandstoffen) Beoordeel: Nader onderzoeken Doen op korte termijn Doen op lange termijn Gedaan Niet van Toepassing Laat me per weten: Over welke van deze maatregelen wilt u meer weten? Afronding Vragen? Datum en tijdstip volgende bijeenkomst Meenemen: Logingegevens voor Milieubarometer Nota s/ milieugegevens Cursusmap Rekenmachine Laptop Dank voor uw aandacht Succes en tot de volgende keer! 12