Keuzedeel Zorg en technologie deel A

Transcriptie

1 Keuzedeel Zorg en technologie deel A

2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v Auteur: Drenthe College en Zorgpartners Auteur bronmateriaal: Ben Ipenburg Projectleiding: Elvira Coffetti Titel: Zorg en technologie deel A ISBN: , maakt deel uit van pakket: Bronvermelding: Esther Keulers Edu Actief b.v Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht ( Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO ( De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op

3 Inhoudsopgave Hoe werk je met een keuzedeel? Over dit keuzedeel Wijs met technologie Theoretische analyse Techniek vergroot de kwaliteit van leven Wetten en regels Na observeren en informeren, Rapporteren en Presenteren Afronding van Zorg en technologie deel A Theoriebronnen Geld en technologie in de zorg Techniek is overal Technologie in de zorg Waarom/hoe/wanneer wordt technologie in de zorg ingezet? Wat is dat, kwaliteit van leven? Wetten en regels bij zorgtechnologie

4 Hoe werk je met een keuzedeel? In iedere opleiding volg je een aantal keuzedelen. Ze zijn bedoeld om je beter op de arbeidsmarkt voor te bereiden. Je school bepaalt het aanbod waaruit je kunt kiezen en wanneer je zo n keuzedeel kunt volgen. Hoelang je aan een keuzedeel werkt, varieert: 240, 480 of 720 studiebelastingsuren (SBU). Die informatie vind je in de inleiding Over dit keuzedeel, waarmee elk keuzedeel begint. Waar en wanneer je aan een keuzedeel werkt, bepaalt je school. Dat kan op school zijn, op je stageadres of thuis. Meestal zal het een mix van deze drie zijn. Inleiding Een keuzedeel van Edu Actief begint met een introductie. Dat kan naast een korte inleiding bijvoorbeeld een filmpje zijn over iemand die binnen zijn werkveld te maken krijgt met de inhoud van dit keuzedeel. Vervolgens vind je vermeld uit welke onderwerpen (leereenheden) het keuzedeel bestaat. Uitdaging In elk keuzedeel werk je stap voor stap toe naar een eindopdracht: de uitdaging, waarvoor je de stof van het gehele keuzedeel gebruikt. Het kan bijvoorbeeld gaan om de verzorging van een wijnproeverij met bijpassende hapjes, een compleet ondernemersplan voor een startup, een gevuld zorgdossier waarin je hebt gedocumenteerd welke begeleiding je een cliënt hebt gegeven en wat de resultaten waren, etc. Je werkt in een aantal stappen naar de eindopdracht toe. Elke stap levert per leereenheid ten minste één beroepsproduct op, dat wil zeggen een document, een (video)verslag van een gesprek of een fysiek product zoals je dat ook in de beroepspraktijk maakt. Dat kan bijvoorbeeld een wijnkaart zijn of het financiële hoofdstuk van een ondernemingsplan. Resultaten Daarna vind je een beschrijving van de doelen waaraan je gaat werken: een opsomming van de resultaten aan het eind van het keuzedeel. Beoordeling Je werkt individueel en soms samen met medestudenten aan je opdrachten. De beoordeling van je werk gebeurt op verschillende manieren en momenten. Het kan zijn dat je een of meer kennistoetsen maakt die mee tellen in de eindbeoordeling. Je zult ook een beoordeling krijgen van de beroepsproducten die je tijdens dit keuzedeel oplevert. En natuurlijk wordt je eindopdracht beoordeeld. Je vindt de beoordelingscriteria telkens kort beschreven in de inleiding Over dit keuzedeel op elke leereenheid. Hoe zwaar een onderdeel meetelt, hoor je van je docent. Oriëntatieopdrachten Voordat je met de eerste leereenheid van een keuzedeel begint, maak je een aantal opdrachten waarmee je je nader op de stof oriënteert. Zo verken je het terrein van dit keuzedeel. Bronnen en verwijzingen In dit keuzedeel vind je verwijzingen naar bronnen. Deze kun je herkennen aan een icoontje. Dit kan een theoriebron zijn, een internetlink of een filmpje. Zo zien de icoontjes eruit: Internetsite Theoriebron 4

5 Hoe werk je met een keuzedeel? Filmpje De theoriebronnen op alfabetische volgorde vind je na de opdrachten in dit boek. Je kunt de inhoudsopgave gebruiken om de juiste bronnen snel te vinden. Let op! Bronnen worden op verschillende manieren bij de opdrachten aangegeven: 1. bron voor een opdracht. In dit geval is de theoriebron van toepassing op de daaropvolgende opdrachten. 2. bron in een opdracht. In dit geval is de theoriebron alleen van toepassing op deze specifieke opdracht. Wordt er in een opdracht geen bron aangegeven, maar heb je wel bepaalde informatie nodig, dan zoek je de informatie in een van de eerder genoemde bronnen binnen deze leereenheid. De video s, rollenspelen, formulieren, weblinks en bronnen kun je vinden in de digitale leeromgeving. Hier vind je ook de digitale versie van dit keuzedeel. Ga naar Volg de stappen om toegang te krijgen tot het digitale lesmateriaal. Voor het gebruik van de digitale leeromgeving heb je een tablet, computer of mobiele telefoon met internettoegang nodig. Je werkt je opdrachten uit op papier of digitaal. 5

6 1. Over dit keuzedeel Inleiding Er zijn veel veranderingen gaande in zorg en welzijn. Er is sprake van vergrijzing. Ook verandert de wijze waarop zorg wordt betaald: er wordt van mensen verwacht dat ze langer thuis blijven wonen en dat ze voor zorg eerst bij hun familie aankloppen. Technologie biedt mogelijkheden om mensen te ondersteunen. Door het gebruik van technologie kunnen mensen langer thuis blijven wonen en zelfstandig blijven. Ook kan het medewerkers ondersteunen en hun werk makkelijker maken. Een aantal voorbeelden van technologie dat gebruikt wordt in zorg en welzijn, is domotica (technologie in huis, zoals persoonsalarmering en brandalarm), medicatieverstrekking op afstand, leefstijlmonitoring (zoals het gebruik van apps om te volgen hoe je leeft, slaapt, eet) en robots (zoals zorgrobot Zora), of zeehond Paro). Door het gebruik van technologie krijgen mensen meer mogelijkheden om hun leven in te richten zoals zij dat willen. Ook kunnen medewerkers deze inzetten in ondersteuning bij hun werk. Wanneer je werkzaam bent in zorg en welzijn, is het van belang om op de hoogte te zijn van de mogelijkheden die technologie biedt en hoe je deze kunt toepassen. Je houdt rekening met de wensen van de cliënt en zorgt dat de kwaliteit van leven voorop staat. Dit keuzedeel bereidt je daarop voor. Het keuzedeel bestaat uit twee delen, die samen goed zijn voor 480 SBU: Deel A: Je gaat uitzoeken op welke manier technologie toegepast kan worden om de kwaliteit van leven van een cliënt te verbeteren. Deel B: Je gaat technologie in de praktijk brengen. Hoe werk je met een keuzedeel? 6

7 Over dit keuzedeel Bekijk het volgende filmfragment: Thuistechnologie Technologie biedt veel mogelijkheden om het leven te vergemakkelijken voor cliënten, medewerkers en familie. Om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen. Of om op afstand te bekijken of iemand wel gezond leeft. Maar of technologie zijn doel bereikt is voor een groot deel afhankelijk van hoe deze wordt gebruikt. De uitdaging Voor een cliënt zoek je uit welke technologie ingezet kan worden om de kwaliteit van leven te verbeteren. Aan het eind van deel A geef jij de cliënt een advies welke technologische toepassing geschikt is om in te zetten en waar je rekening mee moet houden bij het gebruik ervan. Resultaten Resultaten van het keuzedeel deel A: - Je kunt een mening vormen over het gebruik van technologie in zorg en welzijn. - Je kunt vertellen op welke wijze technologie ingezet kan worden met als doel om kwaliteit van leven te vergroten. - Je kunt vertellen welke mogelijkheden en risico's technologie heeft. - Je kunt beargumenteren op welke wijze je de kwaliteit van leven van een cliënt kunt verbeteren met gebruik van technologie. - Je kunt uitzoeken wanneer de inzet van technologie gewenst en/of noodzakelijk is. Hierbij maak je een afweging tussen voor- en nadelen van het gebruik van technologie. - Je kunt uitzoeken met welke randvoorwaarden je te maken krijgt: wet- en regelgeving, financiering, visie van de betrokkenen. - Je kunt een advies geven over de inzet van technologie. Beoordeling De volgende onderdelen maken deel uit van de beoordeling: uitwerking van jouw mening over het gebruik van technologie in zorg en welzijn boodschappenlijstje over technologische toepassingen voor een gekozen branche uitgewerkte anamnese spinnenweb over een cliënt met toelichting het advies voor de cliënt met onderbouwde keuze voor technologisch hulpmiddel plan van aanpak voor een evenement een artikel reflectie op de activiteiten. 1.1 Oriëntatie Je gaat beginnen aan het keuzedeel Zorg en technologie deel A. Voordat je met de inhoud begint, ga je eerst aan de slag met enkele oriënterende opdrachten die betrekking hebben op deel A. Je gaat eerst kennismaking met wat Zorg en technologie in de basis inhoudt. Wat is technologie in de zorg? Waarom is het zo belangrijk? Wat zijn de keerzijden van technologie? 7

8 Opdracht 1: Oriëntatie thuistechnologie Thuistechnologie In de inleiding heb je als kennismaking op dit keuzedeel de film Thuistechnologie bekeken. Bekijk deze film nu nog een keer, maar dan met een kritische blik. a. Noteer alle ondersteunende technologie waarvan de zorgpatiënt gebruikgemaakt. b. Geef op basis van argumenten aan wat je vindt van dit soort technologie-ondersteuning voor ouderen. c. Herken je dit soort technologie-ondersteuning bij je eigen grootouders? d. Zoek op internet naar twee soortgelijke films die een goed beeld geven van de stand van zaken over technologie-ondersteuning in de zorg. Noteer de titels en hyperlinks van de films. Opdracht 2: Uninvited guests Uninvited guests a. Leg uit waarom de titel van film Uninvited guests is? b. Welke uninvited guests heb je gezien in de film? Noteer ze allemaal. c. Wat is jouw mening over het toepassen van steeds meer uninvited guests in de zorg? Opdracht 3: Thuiszorg en technologie De twee films die je hebt bekeken over technologietoepassingen in de zorg geven een goed beeld van wat tegenwoordig mogelijk is. Een goede toepassing kan een zorgpatiënt, vooral als die nog thuis woont, geweldig helpen. Toch zijn er ook minder positieve kanten voor zorgpatiënten aan het gebruik van technologie. a. Noteer voor je zelf drie negatieve punten van het toepassen van technologie in de thuiszorg. b. Bediscussieer met je medestudenten wat zij als negatieve punten hebben genoteerd. 8

9 Wijs met technologie 2. Wijs met technologie Inleiding De ontwikkeling van technologie gaat heel snel. Technologie kan op veel manieren ingezet worden in de ondersteuning van mensen. Zo ook in zorg en welzijn. Wanneer ze op de juiste manier worden ingezet, kunnen technologische toepassingen de kwaliteit van leven verbeteren. Maar hoe zet je techniek op de juiste manier in? En is technologie altijd geschikt om te gebruiken? Resultaten De resultaten van deze leereenheid zijn: - Je hebt overzicht over voorbeelden van technologische hulpmiddelen in de zorg. - Je kunt voor- en nadelen beschrijven van het gebruik van techniek in de zorg. - Doordat je je verdiept hebt in het gebruik van technologische hulpmiddelen heb je een mening gevormd over het gebruik van technologische hulpmiddelen in de zorg en kun je deze verantwoorden. Beoordeling Aan het einde van deze leereenheid heb je een uitwerking van jouw mening over het gebruik van technologie in zorg en welzijn. 2.1 Wijs met technologie Opdracht 1: Wereld zonder techniek Techniek is overal Wereld zonder techniek Een leven zonder mobiele telefoon, kun jij je dat nog voorstellen? Even een berichtje sturen om te zeggen dat je verlaat bent. Je kunt jouw nieuwe stageplek niet vinden, gelukkig heb je een telefoon bij je zodat je de navigatie aan kunt zetten. Dit zijn voorbeelden van technologische hulpmiddelen die je vast bekend voorkomen. Vergelijk de huidige wereld eens met een aantal jaren geleden. Wat was er toen allemaal anders? Je ouders kunnen daar vast goed antwoord op geven. Techniek is een breed begrip. Waarom zegt men: Alles is techniek? Met deze vraag ga je in deze opdracht aan de slag. a. Beschrijf voor het filmpje Wereld zonder techniek welke vijf technologische (hulp)middelen jij zou kunnen missen in het dagelijks leven en welke absoluut niet. b. Waarover gaat e-health? c. Leg uit wat teleconsultatie is en voor welke sectoren dit geschikt is. d. Wat is telemonitoring? Noem een voorbeeld. 9

10 e. Wat zijn de risico s van het gebruik van technologie in de zorg? f. Bespreek met medestudenten de stelling: Techniek maakt ons mensen afhankelijk. Noteer na afloop twee argumenten voor en twee argumenten tegen de stelling. Opdracht 2: Gebruik van technologie: informatie verzamelen In deze opdracht ga je informatie verzamelen over het gebruik van technologie in zorg en welzijn. Je gaat bepalen wat jouw mening is over het gebruik van technologie in zorg en welzijn en je gaat je mening delen met anderen. Het doel van deze leereenheid is dat je gaat kennismaken met het onderwerp zorg, welzijn en technologie en dat je een mening kunt vormen over het gebruik van technologie in zorg en welzijn. Dit doe je op de volgende manier: Je verzamelt informatie. Je verwerkt de verkregen informatie. Je deelt de informatie met anderen. Bij deze opdracht draait het om: Informatie verzamelen Je zoekt informatie met behulp van onderstaande bronnen. Gebruik minstens één voorbeeld per bron (A t/m D) om een beeld te krijgen van wat voor techniek er gebruikt wordt in zorg en welzijn. Per bron staan er enkele voorbeelden die je kunt gebruiken. Mogelijk ken je zelf nog andere leuke bronnen. A. Film YouTube televisieprogramma s B. Literatuuronderzoek internet vakbladen krant C. Interview gebruiker (cliënt) familie buren kennissen D. Interview professionals zorgverlener/zorginstelling/technisch bedrijf verpleegkundige verzorgende mantelzorger arts technisch bedrijf: een bedrijf dat zorgtechnologie ontwikkelt of aanbiedt. 10

11 Wijs met technologie Voorbeelden: Ouderen staan positief tegenover ICT Technologische ontwikkelingen in de zorg Technologie dementie thuis Ga op zoek naar informatie over technologie in zorg en welzijn. Werk de volgende vragen uit: Maak een lijstje met de voorbeelden van technologie die je hebt gevonden met een korte beschrijving van wat het is. Zet in het overzicht ook neer waar je de informatie vandaan hebt gehaald. Voeg toe aan deze lijst in welke sectoren van zorg en welzijn de technologie wordt gebruikt. Maak, op basis van de informatie die je tot nu toe hebt gevonden, een overzicht van soorten technologie. Maak hiervoor een verdeling tussen sensortechnologie, domotica, robotica, e-health. Welke voor- en nadelen kun je vinden over het gebruik van technologie in zorg en welzijn? Kies één voorbeeld uit van een technologische toepassing waarvan jij denkt dat het de kwaliteit van leven kan verbeteren en beschrijf waarom je deze toepassing hebt uitgekozen. Beschrijf één voordeel en één nadeel van de technologische toepassing van vraag 5. Beschrijf op welke manier deze toepassing de kwaliteit van leven verbetert van de persoon die het gebruikt. De verkregen informatie verwerk je in de volgende opdracht. Opdracht 3: Gebruik van technologie: informatie verwerken Mindmap maken Popplet Coggle Collage maken Filmen met je mobiel Poster maken a. Je verwerkt nu de informatie die je in de vorige opdracht hebt opgezocht. Kies, in overleg met je docent, een vorm uit waarin je de informatie gaan presenteren. De informatie die je eerder hebt verkregen komt duidelijk naar voren in je product. Mogelijke producten kunnen zijn: een mindmap een collage een vlog een film een poster. b. Vraag aan minimaal twee medestudenten feedback op je product. Maak zelf een feedbackformulier voor deze twee mensen en laat ruimte voor overige feedback. Pas zo nodig je product aan. c. Levert het product in bij je docent. 11

12 Opdracht 4: Gebruik van technologie: informatie delen Werkmodel Debat Lagerhuisdebat Over de streep Het plaatsen van een stelling in een poll Enquête maken Schrijven van een betoog Filmen met je mobiel Tot nu toe heb je kennis opgedaan over de mogelijkheden van technologische hulpmiddelen en de wijze waarop technologie kwaliteit van leven zou kunnen verbeteren. Op basis hiervan kun je een mening vormen. Je gaat in deze opdracht jouw mening delen met anderen. a. Denk na over onderstaande vragen. Op welke manieren kun je technologie toepassen in de zorg? Voor wie zou je dit geschikt vinden en voor wie niet? Wat zijn voordelen van het gebruik van technologie? Wat zijn nadelen van het gebruik van technologie? Zou je technologie willen gebruiken in je werk? Waarom wel of niet? Wanneer spreek je van kwaliteit van leven? Is dit voor iedereen hetzelfde? In hoeverre spelen cultuur, waarden en normen en levensgeschiedenis een rol? Wat hebben deze voor invloed op kwaliteit van leven? Kun je inderdaad door technologie te gebruiken kwaliteit van leven verbeteren? b. Wat is jouw mening over het gebruik van technologie in zorg en welzijn? Voeg je mening toe aan het product uit de vorige opdracht. c. Je gaat je mening delen met anderen. In overleg met de docent bepaal je op welke manier je dit doet. Bijvoorbeeld door: het voeren van een debat het spelen van het spel over de streep het plaatsen stellingen in een poll het schrijven van een betoog het opnemen van een vlog. 12

13 Wijs met technologie d. Nadat je jouw mening hebt gedeeld en er reacties op hebt gekregen, schrijf je op wat je conclusie is aan de hand van de volgende vragen: Wat voor mening had je over het gebruik van technologie in zorg en welzijn? Is dit veranderd door de reacties van anderen? Zo ja, wat is er veranderd? e. Lever je conclusie in bij de docent. Opdracht 5: Test je kennis over Wijs met technologie Als afsluiting van deze leereenheid van het keuzedeel Zorg en technologie deel A ga je nu een kennistest doen. Via deze test kom je erachter of je genoeg kennis in huis hebt over de theorie die belangrijk is bij dit keuzedeel. a. Welke voorwerpen vallen onder techniek? computer smartphone stoel televisie internet b. Welke stelling is waar? E-health gaat over: 1. gebruik van informatie en communicatietechnologie (ICT) in de zorg 2. Zorg op afstand Stelling I is juist, stelling II is onjuist. Stelling I en II zijn juist. Stelling I is onjuist, stelling II is juist. Stelling I en II zijn onjuist. c. Het raadplegen van een arts via het internet om een diagnose te laten stellen is een vorm van: e-care e-health e-diagnostiek telemonitoring d. Fantoompijn betekent: dat je pijn hebt omdat er een zenuw bekneld is geraakt in een lichaamsdeel. dat je pijn hebt terwijl het pijnlijke lichaamsdeel er niet meer is dat je pijn hebt omdat je een lichaamsdeel moet laten amputeren e. Techniek is overal om ons heen; ze zit in ons en tussen ons. Ze heeft kennis over ons. Ze weet wie we zijn. De uitspraak Techniek zit in ons doelt op: in de huidige samenleving veel gebruikmaken van digitale contacten onze medische geschiedenis willen vastleggen in een epd een gekweekte hartklep krijgen 13

14 f. Bio-conservatisme is van mening dat: het verbeteren van de mens een morele verlichting is door technologische verbeteringen de mens zelf een volgende stap kan nemen in zijn ontwikkeling fysieke ingrepen op de mens moeten tot het minimum beperkt blijven de technologische ontwikkelingen leiden tot het eeuwige leven van de mens g. Een mens die een mengeling is van mens en supertechnologie noemen we een: transgender cyborg robot kunstorgaan h. Met behulp van patiënten- of verzekeringsdossiers kunnen hackers valse facturen declareren. Deze bedreigingen van buitenaf noemen we: fraude cybercrime heling cybersecurity i. Vul het ontbrekende woord in op de stippellijn. Veel bedrijven maken gebruik van een... die 24 uur per dag, zeven dagen in de week als een geautomatiseerde gesprekspartner gebruikt kan worden. j. De opkomst en het gebruik van technologie in de zorg brengt ook risico s met zich mee. Dit kunnen technische, communicatieve, kennis en samenwerkingsrisico s zijn. Welke risico s horen er in onderstaand rijtje niet thuis? Iemands persoonlijkheid kan totaal veranderen. Het neemt het werk van de zorgverleners volledig over in de toekomst. Je bent altijd afhankelijk van het internet om er gebruik van te kunnen maken. Het kan stuk gaan. 14

15 Theoretische analyse 3. Theoretische analyse Inleiding In deze leereenheid kies je de branche uit waar je je in de verdere opdrachten op gaat richten. Je gaat uitzoeken welke voorbeelden van technologische toepassingen er zijn in deze branche zijn en op welke manier deze worden ingezet. Met deze informatie maak je een boodschappenlijstje. Resultaten De resultaten van deze leereenheid zijn: - Je hebt kennis over de mogelijkheden en risico s van technologie voor de door jou gekozen branche. - Je kunt toelichten waar de informatie vandaan komt op basis waarvan jouw boodschappenlijstje is samengesteld. Beoordeling Aan het einde van deze leereenheid lever je een boodschappenlijstje in. Op dit boodschappenlijstje heb je een opsomming gemaakt van minimaal tien technologische middelen die toegepast kunnen worden in jouw sector. Van deze middelen kun je de voor- en nadelen én de risico s benoemen. Je maakt inzichtelijk welke bronnen je hebt gebruikt bij het maken van jouw boodschappenlijstje. Je sluit de leereenheid af met een presentatie. Je presenteert jouw boodschappenlijstje aan medestudenten. 3.1 Theoretische analyse Opdracht 1: Techniek in de zorg Technologie in de zorg Wat kan technologie betekenen in de zorg? Techniek is zo oud als de mensheid. Of je nu over de ontdekking van het wiel of het maken van vuur hebt, een ontdekking of innovatie heeft invloed op ons leven. Waren de traditionele hulpmiddelen nog eenvoudig te begrijpen, de nieuwe zijn complex, ze maken gebruik van geavanceerde technologie en van ICT. Technologie is overal om ons heen in beweging. Sommige technologieën zijn inmiddels zo vertrouwd dat we ze onbewust gebruiken en niet meer weg te denken zijn uit ons leven terwijl andere als bedreigend en dwingend worden gezien. a. Lees de bron Technologie in de zorg. Maak een tijdlijn van technologische hulpmiddelen in de zorg die in de loop van jaren zijn ontwikkeld. Kijk hoever je terug kunt. De categorieën zijn: Gezondheid, Huisvesting, Mobiliteit, Communicatie, Vrije tijd en werk. b. Wat is gerontechnologie? 15