Feiten afgelopen jaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Feiten afgelopen jaar"

Transcriptie

1

2 Feiten afgelopen jaar 1 februari: ingang nieuwe certificatieschema s: 30% meer woninginspecties 20% meer utiliteitsinspecties 100% meer type B-onderzoeken NEN 2990 eindcontroles: 71% aanvullend werk 32% initiële afkeur 6 % directe afkeur

3 Feiten markt Nederland telt: 128 gecertificeerde inventarisatiebureaus 333 gecertificeerde asbestsaneringsbedrijven 17 geaccrediteerde asbestlaboratoria Maar ook: reclamebureaus projectontwikkelaars supermarkten

4 Welkom Welkom bij het Regionaal Asbestcongres Noord Nederland 28 november

5 Feiten wet-, regel-, normgeving : Udo Waltman Search

6 Programma uur Openingswoord door dagvoorzitter Udo Waltman, bedrijfsdirecteur Search uur Stand van zaken asbestwetgeving 2012, door Hans de Jong, adviseur Search Ingenieursbureau B.V uur Visie van de arbeidsinspectie, door John Talen, inspecteur Inspectie SZW uur Risico gestuurd toezicht in de praktijk, door Otto Hegeman, (voormalig) implementatiemanager asbest Landelijk Overleg Milieuhandhaving uur Pauze uur Handboek Asbest, door Dennis Strik uur Visie vanuit de praktijk, door Cor van der Zee, directeur Sake Zittema Saneringen uur Paneldiscussie uur Afsluiting door Udo Waltman

7 De asbestwereld in kaart

8 Praktische vertaling van feiten De asbestwereld verandert niet Veranderingen en praktische impact: aanpassing grenswaarden nieuwe norm eindcontroles nieuwe SC 540, SC 530, NEN 2991 LAVS en SMA-rt Aanvullend: nieuw asbestverwijderingsbesluit verbod op asbestgolfplaten

9 Stand van zaken asbestwetgeving : Hans de Jong Search Adviseur Search Ingenieursbureau Het aanspreekpunt voor vastgoedeigenaren en corporaties in Nederland voor Asbest

10 Stand van zaken asbestwetgeving Wet en regelgeving (algemeen) Veranderingen dit en volgend jaar Actuele onderwerpen

11 Stand van zaken asbestwetgeving

12 Stand van zaken asbestwetgeving Wettelijk kader 1) Asbestverwijderingsbesluit 2005 (Maart 2006) 2) Arbo Besluit (Juli 2006) 3) Arbo Beleidsregels (December 2006) 4) Productenbesluit asbest ) Wet milieubeheer 6) Woningwet 7) Huurwet 8) Bouwbesluit 2012 (april 2012)

13 Stand van zaken asbestwetgeving April 2011: Tweede Kamer vergadering Rapport Gezondheidsraad: aanscherping normering Informatieplicht Meer handhaving, zwaardere sancties Verplichting inventarisatie asbest in scholen (later andere openbare gebouwen zoals ziekenhuizen)

14 Asbestkalender December 2011 Wat? Brancheorganisatie Aedes brengt een nieuw handboek uit voor woningcorporaties over asbest. Wat verandert er? Hierin staan de diverse (nieuwe) wetten en regels voor asbestverwijdering en hun impact op het werk van de woningcorporaties beschreven.

15 Asbestkalender Februari 2012 Wat? Voor asbestsaneringen en asbestinventarisaties gelden nieuwe normen. De aangepaste procescertificaten SC 530 (asbestsanering) en SC 540 (asbestinventarisatie) gaan op 1 februari in. Wat verandert er? onafhankelijkheid, sanctiebeleid escalatieladder..

16 Asbestkalender -vervolg- Een aantal specifieke wijzigingen in de SC 540: De onafhankelijkheid tussen inventarisatie, verwijdering en eindcontrole is beter geborgd. De SC 540 legt de verplichting van de NEN 2991 en van het type G-onderzoek vast. Voortaan is in één oogopslag duidelijk voor welk doel het rapport geschikt is, of het volledig is en of een aanvullend onderzoek nodig is. Dit staat dan op het titelblad van het rapport. Inventariseerders moeten nu een bouwkundig diploma hebben volgens de DIA-certificering.

17 Asbestkalender Maart 2012 *(uitgesteld) Wat? Verwacht besluit staatssecretaris Infrastructuur en Milieu inzake verwijdering asbesthoudende gevelpanelen en golfplaten. Wat verandert er? De staatssecretaris stelt het verwijderen van asbesthoudende golfplaten en gevelpanelen mogelijk verplicht voor een bepaalde datum (2024?).

18 Asbestkalender April 2012: Wat? Invoering van het Bouwbesluit 2012 Een aantal specifieke wijzigingen rond asbest Sloopvergunning vervallen voor reguliere projecten =>wordt een sloopmelding: De verwerkingstermijn vier weken, de bezwaartermijn is vervallen. Woningcorporaties vijf werkdagen bij mutaties en klachtenonderhoud NEN 2991 in het Bouwbesluit.

19 Wet- en regelgeving

20 Asbestkalender Juli 2012 Wat? Scholen moeten klaar zijn met de verplichte asbestinventarisatie. Wat verandert er? Inventarisatie gereed voor 1 augustus Na deze datum handhaving Brief 25 juni 2012 Atsma stelt inventarisatie is af te dwingen: Privaatrecht. Art. 6:162 BW: het nalaten van de zorgplicht Strafrecht: oa Arbeidsomstandighedenwet : Art. 32 Bestuursrecht: hfdst 5 AWB: naleving van artikel 1a van de Woningwet

21 Asbestkalender November 2012 Wat? Invoering Landelijk Asbest Volg Systeem (LAVS). Wat verandert er? Het LAVS koppelt op termijn de gehele keten aan het omgevingsloket. Hierdoor kan iedereen in de keten het asbest stap voor stap volgen. Het archief is gekoppeld aan de Basis Administratie Gebouwen (BAG). Vanaf april 2013 verplicht voor SC 540 en juni SC

22 Asbestverwijderingspro ces Asbestverwijderingsproce s bestaat hoofdzakelijk uit vijf stappen: inventarisatie vergunning of melding verwijdering opslag en transport storten

23 Asbestkalender April/mei 2013 Wat? Nieuwe norm voor risicobeoordelingen NEN 2991 Wat verandert er? De norm voldeed niet meer aan de huidige eisen. De nieuwe norm maakt onder andere duidelijker hoe men monsters neemt bij een risicobeoordeling of verontreinigingen inkadert.

24 Asbestkalender April 2013 Wat? Nieuwe grenswaarden opgenomen in procescertificaten SC 540 en SC 530. Wat verandert er? De certificatieschema s SC 540 en SC 530 zijn vanaf dit moment aangepast op de verlaging van de grenswaarden van het ministerie van SZW. Dit heeft betrekking op: SC 530: de werkmethodiek bij complexe saneringen. SC 540: de klasse-indeling. Ook het databestand SMARt wordt hiervoor aangepast.

25 Asbestkalender Juli 2013 Wat? De Arbogrenswaarde voor blootstelling asbest flink aangescherpt. Wat verandert er? De grenswaarde voor blootstelling aan asbest gaat van vezels/m³ lucht naar 300 voor amfibool asbest en voor serpentijn (wit) asbest. Dat betekent dat: De grenswaarden gelden voor saneringen met een hoger risico, de zogenaamde complexe saneringen. Deze eindcontroles met de SEM gebeuren Dit geldt voor ongeveer 10% van het aantal saneringen op dit moment

26 Asbestkalender Invoering van de NEN 2990 norm (12 november 2012) Wat? De invoering van de nieuwe NEN 2990 (eindcontrole na asbestverwijdering). Aanpassingen verschillende saneringsklassen, in het bijzonder op klasse 3. wijzingen in de Arbowetgeving. (grenswaarde voor complexe saneringen in 2013). Scanning Electronic Microscope (SEM).

27 Asbestkalender 2013?? Na verplichte asbestinventarisatie voor scholen 2012 ook verplichte inventarisatie andere gebouwen (ziekenhuizen 2013)? Uitspraak verplichting verwijdering asbest toepassingen buitenzijde gebouwen (golfplaten, gevelpanelen) voor 2024? Asbestbesluit 2013 : update asbestverwijderingsbesluit medio 2013 Samenvoeging productenbesluit met asbestverwijderingsbesluit

28 In de praktijk voor Gemeente

29 Vragen aan de gemeentes Heeft de gemeente een goed en werkbare calamiteitenprocedure bijvoorbeeld in geval van brand? Zijn de medewerkers binnen de gemeente goed opgeleid om goed te kunnen handhaven? Weet de gemeente welke asbesttoepassingen aanwezig zijn in het eigen vastgoed? Heeft de gemeente een calamiteitenprocedure voor het eigen vastgoed? Zijn de scholen binnen de gemeente geïnventariseerd?

30 In de praktijk voor WBV

31 "Mitros en gemeente Utrecht liegen over asbest" Bewoners asbestpand boos en emotioneel

32 In de praktijk voor WBV Informatieplicht: Communiceren aanwezigheid asbest naar huurder en opvolging vermelden (obv risico) Asbest inzichtelijk maken in het bezit: representatief beeld (10%) Opstellen beleid Procedures, voorlichting, opleidingen Aansluiting MJOB (aansluiting verwijderen risicovol asbest met onderhoud) Minder gezondheids- en financiële risico s!! Calamiteitenplan!!!!

33 In de praktijk voor WBV Werken met gecertificeerde partijen Zorg voor onafhankelijkheid in de keten: Directe opdrachtverstrekking (raamovk.) naar marktpartijen Asbestinventarisatiebureau Saneerder Laboratorium (op regie van saneerder aanwezig op gewenst tijdstip) Rapporten volledig/onvolledig: let op goede opdrachtverstrekking! Onvolledige rapportages worden niet geaccepteerd door de gemeente

34 Visie van de Arbeidsinspectie : John Talen Inspectie SZW Lid van het arbeidskernteam en bevlogen handhaver in het Noorden van Nederland

35 Regionaal Asbestcongres Noord Nederland Asbest: voldoende stof tot nadenken Assen 28 November 2012 John Talen Inspecteur Asbest Inspectie Team Groningen, 80

36 1. Mijn rol als inspecteur binnen AIT Inspecties gecertificeerde bedrijven (SC-530) Meldingen via het webportaal van SZW Insp./opsp. niet-gecertificeerde bedrijven (malafide) Internetrecherche klussensites, signalen van gem. en politie Onderzoek van tips en klachten Tip: burger/concurrent. Klacht: werknemer Ongevalsonderzoek Melding werkgever of van politie Communicatie activiteiten (netwerken) + samenwerking RUD, netwerkgroep(en) - (met aantal Friese, Drentse, Groningse gemeenten), overige gemeenten, politie, voormalige SIOD 36

37 2. Ervaringen afgelopen periode Illegaliteit (o.a. Markplaats/Werkspot) Vele particulieren zetten asbestklus dagelijks op internet Reactie hierop veelal van niet-gecertificeerde bedrijven Er verschijnen ook dagelijks nieuwe bedrijfjes (ZZP ers) Lastig om hier grip op te krijgen, vereist extra bevoegdheden Je bent niet strafbaar als je advertentie plaatst en een bod doet In enkele gevallen staat er zelfs een inventarisatierapport bij Hier is veel winst te behalen in goede samenwerking met gemeenten Vereist extra inspanning: omgevingsloket (sloop meldingen, afvoer asbest), inzet op locatie, kennis van zaken, procedures, beleid, tijd, geld e.d. 37

38 Voorbeeld advertentie werkspot Alleen het inventarisatierapport zou min. 250 euro gekost hebben! 38

39 Enkele voorbeelden asbest verwijderen door malafide bedrijven Definitie v/e een malafide bedrijf: verwijdering risicoklasse 2/3, nietgecertificeerd en niet gemeld aan SZW Locatie X: Ingestorte schuur: golfplaten, dakbeschot, verwijderen, asbest verzamelen, vegen, e.d. Door kinderen in de herfstvakantie! Locatie Y: Asbesthoudende zijgevel van een schuur verwijderen, brokstukken opruimen, vegen, e.d. Door jongeren met o.a. verstandelijke handicap/psychische handicap! Locatie Z: Asbesthoudende wandbeplating strippen in een reeds met asbestbesmette sloopwoning Door Polen! Door oplettende toezichthouders kunnen dit soort zaken in samenwerking worden aangepakt 39

40 Meest voorkomende overtredingen bij SC-530 bedrijven n.a.v. inspecties (Top 5) Opmerking: Uiteraard zijn er ook bedrijven die het goed op orde hebben c.q. zichzelf willen verbeteren 1. Het niet toepassen van de bronmaatregelen Geen folie neerleggen, niet natmaken/impregneren, vegen ipv stofzuigen Denk aan: ligboxstallen/daken (verwijderen golfplaten en dakbeschot) 40

41 2. Juiste werkwijze m.b.t. containments (binnen situaties) Weinig of geen onderdruk, lekkage van het containment (foliewand) Decontaminatieprocedure, binnen 2 minuten douchen, droge haren e.d. Te kleine vouwdouche gebruiken (kabouters), geen platendouche inzetten Watermanagement, onvoldoende of geen water 41

42 3. Onjuist gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen. Geen adembescherming dragen in het werkgebied (binnen en buiten) Zomer tenue 42

43 4. Valgevaar (hierdoor > ongevallen) Veilige steiger, uitstappen hoogwerker/verreiker, niet aangelijnd? 43

44 5. Geen goed opgestelde werkplannen Risico s die op de locatie aanwezig zijn worden niet in kaart gebracht, waardoor de juiste middelen niet worden verstrekt Asbestinventarisatierapporten worden niet goed vertaald naar het werkplan Te nemen bronmaatregelen worden niet omschreven Nog steeds worden werknemers op pad gestuurd met een lege format die ze zelf moeten invullen 44

45 3. Aandachtspunten opdrachtgevers m.b.t. asbestverwijdering Een grote groep opdrachtgevers heeft het inmiddels goed voor elkaar v.w.b. het nakomen van hun verplichtingen m.b.t. het bouwprocesbesluit. Uit inspecties blijkt er toch nog een aantal aandachtspunten (opmerkelijke zaken) te zijn (renovatie/mutatie): Werkzaamheden vangen aan terwijl het asbest nog niet is verwijderd (nog geen vrijgave) Vloerbedekking is verwijderd bitumenlaag aanwezig c.q. vloerbedek- king/zeilrestanten c.q. beschadigde colovinyl Iedereen loopt er overheen, terwijl saneerder cfm. ind. risicoklasse 2 containment moet bouwen en onder asbestcondities moet gaan werken? In een aantal gevallen is hierdoor besmetting ontstaan 45

46 4. Opdrachtgever en bouwprocesbesluit Arbowet legt verplichtingen op aan opdrachtgevers: In ontwerpfase worden belangrijke beslissingen genomen die grote invloed hebben op arbeidsomstandigheden in de uitvoering Eén van de doelen v/h bouwproces: tot stand brengen goede samenwerking tussen alle betrokken partijen (werken vaak tegelijk en hebben verschillende arbeidsrisico s) Wettelijke regel voor het Bouwproces: Opdrachtgever moet in ontwerpfase rekening houden met de arbeidsrisico s in de uitvoeringsfase (Arbobesluit 2.26). Denk bijv. valgevaar. Hoe vervult de opdrachtgever zijn rol: Door vanaf begin van ontwerp na te denken over V&G in uitvoering Door goede planning en organisatie Door het bieden van een veilige arbeidsplaats 46

47 5. Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid Ingaand per 1 januari 2013 Hogere straffen moeten mensen en bedrijven bevestigen dat eerlijkheid het langst duurt en hen ervan weerhouden om in de verleiding te komen de regels te overtreden Voor de werkgever die opnieuw een overtreding begaat, volgen voor de tweede en derde overtreding zware verhogingen van de boetes Voorbeeld: valgevaar, nu 4.500, dan Versterking recidive-aanpak: 200% - 300% Nieuw instrument: (waarschuwing) preventieve stillegging i.v.m. recidive Voorbeeld Ernstige overtreding (malafide saneerder) - 1 ste keer: stillegging + boeterapport + preventieve stillegging - 2 de keer: stillegging + boeterapport 300% + preventieve stillegging (2 maanden) 47

48 Flickr.com/photos/asbestos 48 Uit de oude doos

49 Dank voor uw aandacht! 49

50 Risico gestuurd toezicht in de praktijk : Otto Hegeman Landelijk Overleg Milieuhandhaving Implementatiemanager LMO DÉ voorvechter voor afstemming onder gemeenten

51 Asbesttoezicht Inhoud presentatie: Van LOM naar PIM: Programma Informatie-uitwisseling milieuhandhaving Asbest een probleem? Bouwbesluit en Asbestbesluit Landelijk Asbestvolgsysteem Aedes-protocol 2.0 Risico-gestuurd toezicht: meer effect met minder inspanning?

52 LOM Asbest is sinds 2005 LOM (landelijk overleg milieuhandhaving) prioriteit LOM= IPO, VNG, UvW, VI, OM/FP SdM Uitgangspunt is dat alle organisaties de prioriteit overnemen en er mee aan de slag gaan Aanpak gebaseerd op interventiestrategie en uitvoeringsprogramma s: - Voorlichting en kennis vergroten van de Koninklijke Weg - Ketentoezicht: Stimuleren samenwerken en info-uitwisseling ketenpartijen - Intrekken certificaten samen met AI en strafrecht samen met OM - Goed opdrachtgeverschap door corporaties: Aedes protocol versie 1

53 Is er wel een probleem? Toezichtresultaten sinds 2005 Rapport Rekenkamer: de keten rond het toezicht op de verwijdering van asbest Rapport AI/IWI: onderzoeken ISZW Arbeidsinspectie naar certificering Gezondheidsraad rapport Bartels-rapport Provincie Noord-Holland: 2010 Huidige resultaten: ISZW en I&M over kwaliteit asbestinventarisatierapporten 53

54 54

55 Asbestbeleid Bron Bijdrage Asbestdaken +++ Incidenten asbesthoudende bouwconstructies Sanering asbesthoudende bouwconstructies Asbest in bodem (regio s goor en Hardewijk) Asbest in bodem (rest van Nederland) Stortplaatsen + Puinbrekers + Verkeer Bron: rapport TNO/RIVM +

56 Toezicht Consequenties beleid bouwwerken Landelijk asbestvolgsysteem (LAVS) Meerjarenprogrammaplan Versterking Samenwerking Ketentoezicht Asbest (vervolg LOM plan) Certificatiestelsel aanscherpen: direct intrekken bij gevaar en verdubbelen boetes Ondersteuning ketenpartijen NL kennisnetwerk, communicatie Voorbeeldproducten: uniform en eenduidig Regionale uitvoeringdiensten: 3-(10)pilots, proeftuinen. 56

57 Nieuwe regels? Asbestregels sinds 1994 Regelgeving: BZK I&M NIEUW in 2012! Omgevingswet? SZW Bouwbesluit REACH Asbestproductenbesluit? Asbestverwijderingsbesluit Besluit asbestwegen? Verbod op asbestdaken? Verplicht inventariseren Asbestbesluit op scholen? TAS/TNS Arbeidsomstandighedenbesluit Certificatiestelsel 6 december 2012

58 Gemeente en Asbest Plantoetsen sloopmelding e.v. Toezicht op sloopmelding e.v. Calamiteiten/ brand i.o.m. GGD en Brandweer Milieustraat en sloopmelding particulier Eigenaar/ opdrachtgever gebouwen Werkgever

59 Plantoetsen Geen Leges, Wel inhoudelijk toetsen! En de gecertificeerde toets, nu en straks? Wat: Op voorgenomen werkzaamheden Wie: Specialist en bij afwijkingen geen sloopmelding/ klacht naar CKI en info-delen met RUD?

60 Kwaliteit rapporten

61 QUIZ bouwbesluit en Asbest Vraag 4. Als het vereiste inventarisatierapport bij de sloopmelding ontbreekt, dan mag het rapport tot 2 werkdagen voor de start van de sloopwerkzaamheden alsnog worden ingediend? Ja Nee 61

62 Toezicht sloopmelding Alles of niets! Capaciteit? Wie in RUD-tijd? Waar: Met de meeste risico s! Bepaald o.b.v. en waar leidt dat toe? Uitvoeringsprogramma RUD! Wie: Specialist sc570 (Kwaliteitscriteria RUD) bij afwijkingen bestuurlijk optreden/ klacht naar CKI, info-delen met RUD en oog en oor ISZW en strafrecht

63 Milieustraat Opdrachtgever/exploitant Particulier brengt (il)legaal asbest Alleen herleidbaar met PAM Koppeling nodig en communicatie Laagdrempelig en afgestemd toezicht Leidt tot minder zwerfasbest

64

65 Gemeente als werkgever Arbeidsomstandigheden werknemers (ARBO) Personeel dat in aanraking kan komen met asbest moet worden voorgelicht en instructies krijgen Verzekering Registratie van bezoeken waar asbest wordt verwijderd PBM s

66 LAVS November 2011 April-juli-december 2012

67 Aedes-protocol 2.0 Aedes protocol versie 1.0 Beleid en beheer via inventariseren en bestuurlijk commitment Risicobenadering en kostenbesparing op mutaties Contracten, opleiding en toezicht!!!! Implementatie proces van jaren LAVS helpt bij werkproces: niet meer of minder.. Hoe verder?

68 Aedes-protocol 2.0 Aedes protocol versie 2.0 Opleiding sc590 verplichten Communicatie versterken bij besmettingen (om dwangsombrief te voorkomen?) & rol GGD? Contractvorming onafhankelijk en verbeteren via opvragen aantal afwijkingen Toezicht op leveranciers en kwaliteit delen met andere corporaties

69 PIM en risico-gestuurd toezicht Programma Informatie-uitwisseling Milieuhandhaving Ondersteunt de Regionale Uitvoeringsdiensten: - Inspectieview (schakelkast tussen alle (Rijks)inspecties - Thema-aanpak: asbest en vuurwerk - Koppeling met (VTH) Vergunning, Toezicht & Handhaafsystemen - Meldpunten etc. 69

70 LAVS Andere bronnen Samenwerking bij uitvoering Toezicht Uitvoeren Instrumenten Bulkvoorziening Inspectieview Milieu Analyseren Inrichten samenwerking Asbest- Inspectie- Alert Coördineren Virtuele samenwerkruimte Controlelijst Web-formulier Inspectieview Milieu RUD/ casusoverleg

71 Checklist asbestsignalering HOR wk43 22:55 Kan de DTA'er of verantwoordelijk uitvoerder een asbestinventarisatierapport tonen? Opmerkingen (3) Bijlagen (10) Ja Nee? Ligt het asbest in een container? Ja Nee, het ligt los? Opmerkingen (0) Bijlagen (11) Door wie wordt er gewerkt? Particulier Gecertificeert bedrijf Niet-gecertificeert bedrijf? Opmerkingen (2) Bijlagen (3) Ligt het asbest in een afsluitbare ruimte? Ja Nee, in een openbare, niet afsluitbare ruim te? Opmerkingen (3) Bijlagen (0) Is het gebouw van voor 1994? Ja Nee? Opmerkingen (1) Bijlagen (1)

72 Vragen Vragenronde

73 Pauze Pauze

74 Grip op asbest Grip op asbest

75 Geschiedenis Losse opdrachten Verschillende werkwijzen per afdeling 1 bedrijf voor compleet proces Regiewerk Geen controle Geen interne kennis

76 Grip krijgen op asbest Stap 1 (afdelingsniveau) Het grootste proces kaderen (mutatie- en klachtenonderhoud) Door 2 personen binnen dit proces verantwoordelijk te maken, Interne werkinstructies opstellen Door afspraken te maken met gemeenten, Door contracten (sla s) met inventarisatiebureaus, saneringsbedrijven en laboratoria, Door structureel overleg te plannen met de interne én externe partijen.(hierdoor continu verbeteren)

77 Grip krijgen op asbest Stap 2 (organisatiebreed trekken) Notitie aan managementteam(advies om asbestbeleid vast te stellen) Bewustwording bij teamleiders projecten, inspecties en planmatig onderhoud. Visie goed opdrachtgeverschap implementeren in werkinstructies van deze afdelingen. Ontwikkeling van interne kennisgroep

78 Grip krijgen op asbest Stap 3 (kennis en beleid ontwikkelen) Bezit van voor 1994 inventariseren Vaststellen wat/wanneer verwijderen Communicatie en calamiteitenplan opstellen Implementatie in MJOB Opleidingsplan maken Kenniskast inrichten Asbest beheergroep aanstellen en positioneren binnen de organisatie

79 Grip krijgen op asbest Waar staan we nu: Opleidingsplan geïmplementeerd Werken met vaste partijen en vaste prijzen binnen DO Afdelingen gaan bewust om met asbest Ketenwerking tussen co-makers Halfjaarlijkse evaluatie over de werkzaamheden Veel tussentijds contact over de werkzaamheden Controle op de werkvloer door gecertificeerde deltawonen medewerkers.

80 Grip krijgen op asbest Binnenkort: Beheerplan worden organisatiebreed vastgesteld door managementteam. Afdelingen werken volgens beheerplan met vaste partijen. LAVS of deltawonen portaal?? Samenwerking met regionale corporaties.

81 Conclusie deltawonen werkt samen met comakers aan het doorontwikkelen van een goed asbestbeleid en de interne kennis.

82 Visie vanuit de praktijk : Cor van der Zee V.V.T.B. (Sake Zittema Saneringen) Bestuurslid en voorvechter binnen branchvereniging V.V.T.B.

83 Visie vanuit de praktijk Visie vanuit de praktijk Cor van der Zee, Sake Zittema

84 Visie vanuit de praktijk Dit is Martin

85 Visie vanuit de praktijk Groeiend tekort aan goed, gekwalificeerd & gemotiveerd personeel

86 Visie vanuit de praktijk Groeiend tekort aan goed, gekwalificeerd & gemotiveerd personeel Oorzaken Gevolgen Oplossing

87 Visie vanuit de praktijk Oorzaken van het tekort: Veel vraag vanuit de markt Veranderende meetmethodiek Te weinig nieuwe vakmensen Huidig personeel loopt weg

88 Visie vanuit de praktijk Gevolgen van het tekort: Tekort aan personeel in de gehele keten Werkzaamheden worden niet of te laat uitgevoerd Werkdruk bestaand personeel gaat omhoog Meer illegale saneringen

89 Visie vanuit de praktijk Oplossing voor het tekort: Vak moet aantrekkelijker worden WUA, een initiatief uit de branche Jongeren vroeg interesseren voor het vak Beroep veel meer promoten Vermindering regeldruk

90 Visie vanuit de praktijk Wat betekent dat voor u?

91 Visie vanuit de praktijk Martin

92 Visie vanuit de praktijk Visie vanuit de praktijk Cor van der Zee, Sake Zittema

93 Paneldiscussie De sprekers

94 Informatie delen twitter.com/asbestfeiten/ #asbestfeit2012 Discussieer mee in de grootste asbestgroep van Nederland Kennisplatform asbest: Asbestfeiten De 1e app over asbest Alle ingrediënten voor succesvolle kennisdeling zijn aanwezig.

95 Informatie delen Gemeente Assen

96 Informatie delen Artikel 1.26 uit het Bouwbesluit gaat over de wachttermijn van 4 weken. Het laat zien onder welke voorwaarden je daar vanaf mag wijken. Bekijk hier het Bouwbesluit.

Stichting Futura. Tilburg, 25 oktober Michel Baars Dennis Strik. www.asbestfeitencongres.nl www.asbest-search.nl

Stichting Futura. Tilburg, 25 oktober Michel Baars Dennis Strik. www.asbestfeitencongres.nl www.asbest-search.nl Stichting Futura Tilburg, 25 oktober Michel Baars Dennis Strik www.asbestfeitencongres.nl www.asbest-search.nl Stichting Futura Inhoud 1. Introductie 2. Case Kanaleneiland 3. Asbestfeitenenquete 4. Wet-

Nadere informatie

Update wet- en regelgeving asbest

Update wet- en regelgeving asbest de belangrijkste wetswijzigingen... december 2011 februari 2012 verandert er Update wet- en regelgeving asbest De belangrijkste wetswijzigingen voor u op een rij De komende periode verandert er heel in

Nadere informatie

Feiten afgelopen jaar

Feiten afgelopen jaar Feiten afgelopen jaar 1 februari: ingang nieuwe certificatieschema s: 30% meer woninginspecties 20% meer utiliteitsinspecties 100% meer type B-onderzoeken NEN 2990 eindcontroles: 71% aanvullend werk 32%

Nadere informatie

DE ROL VAN GOEDE PRAKTIJKEN IN DE NEDERLANDSE ASBEST PRAKTIJK JODY SCHINKEL

DE ROL VAN GOEDE PRAKTIJKEN IN DE NEDERLANDSE ASBEST PRAKTIJK JODY SCHINKEL DE ROL VAN GOEDE PRAKTIJKEN IN DE NEDERLANDSE ASBEST PRAKTIJK JODY SCHINKEL ACHTERGROND Asbest wetgeving Asbest keten / betrokkenen Waarom veilige werkwijzen moeilijk hun weg vinden Hoe we veilige werkwijzen

Nadere informatie

Feiten afgelopen jaar

Feiten afgelopen jaar Feiten afgelopen jaar 1 februari: ingang nieuwe certificatieschema s: 30% meer woninginspecties 20% meer utiliteitsinspecties 100% meer type B-onderzoeken Nieuw protocol DIA: 30% minder geslaagden 1 e

Nadere informatie

Asbestvolgsysteem voor Toezichthouders

Asbestvolgsysteem voor Toezichthouders Asbestvolgsysteem voor Toezichthouders Freerk Siegersma Projectleider gebruiksbeheer Asbestvolgsysteem Doel Asbestvolgsysteem Verbeteren van inzicht in de aanwezigheid van asbest Transparanter maken van

Nadere informatie

ASBEST. Netwerkdag ZUID. Provinciehuis Den Bosch. 18 oktober 2011. ASBEST ontwikkelingen. Otto Hegeman LOM. Berend Timmer ICTU/PIM

ASBEST. Netwerkdag ZUID. Provinciehuis Den Bosch. 18 oktober 2011. ASBEST ontwikkelingen. Otto Hegeman LOM. Berend Timmer ICTU/PIM Netwerkdag ZUID Provinciehuis Den Bosch 18 oktober 2011 ASBEST ontwikkelingen Otto Hegeman LOM Berend Timmer ICTU/PIM ASBEST ASBEST Vragen? Actualiteit Ontwikkelingen PIM/Sggv en risico-gestuurd toezicht

Nadere informatie

Asbestproblemen? Wat heeft u tot nu toe gedaan! Otto Hegeman: implementatiemanager asbest en bouw- en sloopafval

Asbestproblemen? Wat heeft u tot nu toe gedaan! Otto Hegeman: implementatiemanager asbest en bouw- en sloopafval Asbestproblemen? Wat heeft u tot nu toe gedaan! Otto Hegeman: implementatiemanager asbest en bouw- en sloopafval LOM Asbest Sinds 2005 LOM prioriteit Aanpak gebaseerd op interventiestrategie en uitvoeringsprogramma:

Nadere informatie

Asbest in gemeentelijke gebouwen. Een praktisch handvat voor het omgaan met asbest

Asbest in gemeentelijke gebouwen. Een praktisch handvat voor het omgaan met asbest Asbest in gemeentelijke gebouwen Een praktisch handvat voor het omgaan met asbest Bezit uw gemeente gebouwen waarin asbest is verwerkt? Het kan voorkomen dat u als gemeentelijke gebouwbeheerder met asbest

Nadere informatie

VTH. Toezicht en Handhaving. Hoe gaan we om met asbest

VTH. Toezicht en Handhaving. Hoe gaan we om met asbest Toezicht en Handhaving Hoe gaan we om met asbest 1 Toezicht en handhaving 05/02/2013 2 Hoe gaan we om met asbest? Wat is asbest? Toepassing asbest? Risico van asbest Hoe asbest verwijderen? Hoe houden

Nadere informatie

Programma. 1. Voordracht new age in de asbestsector : Jan van Willigenburg

Programma. 1. Voordracht new age in de asbestsector : Jan van Willigenburg bme.nl Programma 1. Voordracht new age in de asbestsector : Jan van Willigenburg 2. Intervisie asbestcasussen Regionaal Overleg Asbest voor gemeenten (ROA): Cees Verkade en Jan van Willigenburg bme.nl

Nadere informatie

Omgaan met asbest anno 2012

Omgaan met asbest anno 2012 Omgaan met asbest anno 2012 Informatie voor opdrachtgevers n.a.v. aanscherping regelgeving asbestverwijdering en nieuw bouwbesluit per 1-4-2012 1 Welkom : Hestia Groep Gemeente Landgraaf Movare Weller

Nadere informatie

Toezicht op Asbest. Betrokken Partijen

Toezicht op Asbest. Betrokken Partijen Toezicht op Asbest Betrokken Partijen IenM SZW Ascert RvA Omgeving Examenin stellingen Aedes VIA RWS VOAM - VKBA Omgevings diensten Gemeenten Politie / OM Fenelab VVTB VAVB VERAS VOC / CKI s VOA RGD Vastgoed

Nadere informatie

IDDS. Wijzigingen asbestwetgeving

IDDS. Wijzigingen asbestwetgeving IDDS Wijzigingen asbestwetgeving Mei 2017 Wijzigingen Asbestwetgeving 1 Inhoud presentatie Wat is asbest Gezondheidsrisico s Toepassingen Herkennen van asbest Wet- en regelgeving Wijzigingen asbestwetgeving

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA Den Haag. Datum 23 maart 2012 Betreft Ketenaanpak asbest mmm

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA Den Haag. Datum 23 maart 2012 Betreft Ketenaanpak asbest mmm > Retouradres Postbus 90653 2509 LR Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Plesmanweg 1-6 Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag Tel 070-456000 Fax

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 25 883 Arbeidsomstandigheden Nr. 254 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

De recente aanpassingen van de grenswaarden zijn onderdeel van een pakket aan maatregelen. Een andere belangrijke

De recente aanpassingen van de grenswaarden zijn onderdeel van een pakket aan maatregelen. Een andere belangrijke WETGEVING Wat verandert er en waarom? CERTIFICATIESCHEMA S OP DE SCHOP De recente aanpassingen van de grenswaarden zijn onderdeel van een pakket aan maatregelen. Een andere belangrijke aanpassing heeft

Nadere informatie

Asbest Jan W.C. van Willigenburg (beleid en communicatie) BME Asbestconsult BV Vianen

Asbest Jan W.C. van Willigenburg (beleid en communicatie) BME Asbestconsult BV Vianen De Huurdersvereniging van Portaal Nijmegen (HvPN) Asbest Jan W.C. van Willigenburg (beleid en communicatie) BME Asbestconsult BV Vianen Programma Wat is asbest? Risico s en normen Toepassingen Voorbeelden

Nadere informatie

Kennisdag 2009 van XA4 Onafhankelijk raadgevend ingenieursbureau. Adequaat niveau asbesthandhaving. Best Opleidingen bv

Kennisdag 2009 van XA4 Onafhankelijk raadgevend ingenieursbureau. Adequaat niveau asbesthandhaving. Best Opleidingen bv Kennisdag 2009 van XA4 Onafhankelijk raadgevend ingenieursbureau Adequaat niveau asbesthandhaving Henk Onderstal Best Opleidingen bv Henk Onderstal 16 jaar Arbo & Milieumanager AKZO NOBEL, o.a. belast

Nadere informatie

AT Osborne. Juiste inzet methoden bij vermoeden van asbestverontreiniging Voorkom onnodig en kostbaar onderzoek! Landelijke Asbest Praktijkdag 2015

AT Osborne. Juiste inzet methoden bij vermoeden van asbestverontreiniging Voorkom onnodig en kostbaar onderzoek! Landelijke Asbest Praktijkdag 2015 AT Osborne Landelijke Asbest Praktijkdag 2015 Juiste inzet methoden bij vermoeden van asbestverontreiniging Voorkom onnodig en kostbaar onderzoek! ir. Ingmar Scheiberlich MSc MRE 21 mei 2015 Inhouds opgave

Nadere informatie

Bijlage G Model werkplan

Bijlage G Model werkplan blad 1 van 6 CERTIFICATIESCHEMA voor het SCA Arbeidsomstandighedenbesluit; artikel 4.54a en 4.54d Arbeidsomstandighedenregeling; artikel 4.27 Bijlage G Model werkplan Stichting SCA Postbus 22 6720 AA BENNEKOM

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Asbestfeiten; pleidooi voor een nieuwe samenwerking

Asbestfeiten; pleidooi voor een nieuwe samenwerking Asbestfeiten; pleidooi voor een nieuwe samenwerking Over deze PDF In deze PDF vindt u een aantal pagina s uit het boek Asbestfeiten; pleidooi voor een nieuwe samenwerking, waaronder de cover, inhoudsopgave

Nadere informatie

DOORPAKKEN OP ASBEST. Remi Poppe, oud-kamerlid SP Henk van Gerven, Kamerlid SP, woordvoerder Milieu Patrick van Lunteren, beleidsmedewerker

DOORPAKKEN OP ASBEST. Remi Poppe, oud-kamerlid SP Henk van Gerven, Kamerlid SP, woordvoerder Milieu Patrick van Lunteren, beleidsmedewerker DOORPAKKEN OP ASBEST Remi Poppe, oud-kamerlid SP Henk van Gerven, Kamerlid SP, woordvoerder Milieu Patrick van Lunteren, beleidsmedewerker Den Haag 2013 doorpakken op asbest 2 doorpakken op asbest Inhoud

Nadere informatie

Toezicht op Asbest. Regelgeving

Toezicht op Asbest. Regelgeving Toezicht op Asbest Regelgeving Belangrijkste regelgeving Asbestverwijderingsbesluit Productenbesluit Asbest Besluit asbestwegen Bouwbesluit Activiteitenbesluit Arbeidsomstandighedenbesluit Subregelgeving

Nadere informatie

Workshop: Vooraf scherp, achteraf geen gezeur

Workshop: Vooraf scherp, achteraf geen gezeur Workshop: Vooraf scherp, achteraf geen gezeur Jan de Leeuw, coördinator omgevingsvergunningen Gaston Dolmans, asbestcoördinator 24 november 2014 Samen grip op asbest Inhoud Introductie Kennismaken met

Nadere informatie

Sessie 7. Succesvol werken met protocollen. Otto Hegeman, OOM-advies

Sessie 7. Succesvol werken met protocollen. Otto Hegeman, OOM-advies Sessie 7. Succesvol werken met protocollen Otto Hegeman, OOM-advies Inhoud werksessie Waar gaat het om bij asbest Wat is de definitie van een protocol Visie op toekomst van- asbest verwijderen Proces=ketenaanpak

Nadere informatie

nadere toelichting inzake artikelen van de Sc-530 en Sc-540:2011 versie 4 Algemeen

nadere toelichting inzake artikelen van de Sc-530 en Sc-540:2011 versie 4 Algemeen Postbus 154 3990 DD Houten Tel: 030 290 1623 Ascert nadere toelichting inzake artikelen van de Sc-530 en Sc-540:2011 versie 4 Algemeen Overstap van CKI A naar CKI B (art. 4.5.2) Bij een intrekking van

Nadere informatie

Gemeente: Bouw- en Woningtoezicht Toetsingslijst Sloopvergunningen/ sloopmeldingen ambt. regnr. Aanvrager : sloopadres : plaats :

Gemeente: Bouw- en Woningtoezicht Toetsingslijst Sloopvergunningen/ sloopmeldingen ambt. regnr. Aanvrager : sloopadres : plaats : Pagina 1 van 8 Gemeente: Bouw- en Woningtoezicht Toetsingslijst Sloopvergunningen/ sloopmeldingen ambt. regnr. Aanvrager : sloopadres : plaats : niet Omschrijving acc. acc. n.v.t. Opmerkingen: Sloopmeldingsformulier

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid kan als volgt worden gedefinieerd (van Dale 2005):

Verantwoordelijkheid kan als volgt worden gedefinieerd (van Dale 2005): 1 Opening 1.1 Vraagstelling Asbest, daar gaat het vanmiddag over! Voor dit onderwerp is aan mij, vanuit het oogpunt van de opdrachtgever (waar wij in onze dagelijkse praktijk voor werken en deze ontzorgen),

Nadere informatie

Landelijk Asbest Volgsysteem

Landelijk Asbest Volgsysteem Landelijk Asbest Volgsysteem De keten in beeld Helpdesk LAVS Leefomgeving Naleving Asbestregels 31 juli 2009 2 RWS ONGECLASSIFICEERD Asbesttaken Helpdesk Asbest Infomil: 5000 vragen/jaar Kenniscentrum

Nadere informatie

BELEIDSPLAN ASBEST Woningstichting Vaals

BELEIDSPLAN ASBEST Woningstichting Vaals BELEIDSPLAN ASBEST Woningstichting Vaals Inleiding Sinds 1993 is er in Nederland een algemeen verbod op het gebruik van asbest. Sindsdien is het verboden asbest of asbesthoudende producten te produceren,

Nadere informatie

ONTWIKKELINGEN WET- EN REGELGEVING januari 2017

ONTWIKKELINGEN WET- EN REGELGEVING januari 2017 ONTWIKKELINGEN WET- EN REGELGEVING 2017 19 januari 2017 WAAROM? TIJDLIJN 2017 1-1-2017: grenswaarde verlaging + nieuwe risicoklassen 2 e helft 2017: nieuwe NEN 2990 : 2017 1-3-2017: nieuwe schema s SC

Nadere informatie

BELEIDSPLAN ASBEST Beleidsplan Woonstichting Gendt

BELEIDSPLAN ASBEST Beleidsplan Woonstichting Gendt BELEIDSPLAN ASBEST Beleidsplan Woonstichting Gendt Asbestbeleid Woonstichting Gendt 18-03-2013 Pagina 1 van 5 Asbestbeleidsplan Woonstichting Gendt Asbestbeleid Woonstichting Gendt heeft zich ten doel

Nadere informatie

Aedes project terugschaling Asbesthoudende kit 19 mei 2016

Aedes project terugschaling Asbesthoudende kit 19 mei 2016 Aedes project terugschaling Asbesthoudende kit 19 mei 2016 Inhoud - Introductie: Rogier Goes en Otto Hegeman - Aanleiding onderzoek - Asbestregels - Asbestonderzoek & resultaat - Protocol: borgen werkmethode

Nadere informatie

(Maart 2010) Pagina 1 van 7

(Maart 2010) Pagina 1 van 7 Asbestinventarisatie- en asbestverwijderingsbedrijven hebben certificaten nodig om het werk te mogen uitvoeren en deze kunnen we controleren via Ascert. Nu wordt er na het inventariseren en verwijderen

Nadere informatie

Rondetafelbijeenkomst Asbestsaneerders. Heeswijk 19 april 2012

Rondetafelbijeenkomst Asbestsaneerders. Heeswijk 19 april 2012 Rondetafelbijeenkomst Asbestsaneerders Heeswijk 19 april 2012 Agenda 17.00 17.20 Ontvangst en welkom 17.20 17.30 Introductie en uitleg 17.30 17.50 Voorstelronde 17:50 18:10 Recente ontwikkelingen 18.10

Nadere informatie

FAQ n.a.v. de wijzigingen in de grenswaarde van asbest amfibolen en de risicoklassen. Achtergrond. Risicoklassen

FAQ n.a.v. de wijzigingen in de grenswaarde van asbest amfibolen en de risicoklassen. Achtergrond. Risicoklassen FAQ n.a.v. de wijzigingen in de grenswaarde van asbest amfibolen en de risicoklassen Aangepast: 17 november 2016 Achtergrond 1) Waarom wordt de grenswaarde voor asbest amfibolen verlaagd? De grenswaarde

Nadere informatie

Plan van aanpak PIM/thema asbest fase 3

Plan van aanpak PIM/thema asbest fase 3 Inleiding Dit is de verkorte weergave van het plan van aanpak voor fase 3 van het PIM themaproject Risicogestuurd toezicht in de asbestketen door betere informatie-uitwisseling. Van fase 2 naar fase 3

Nadere informatie

Sanering van asbest(daken) op agrarische bedrijven

Sanering van asbest(daken) op agrarische bedrijven Sanering van asbest(daken) op agrarische bedrijven Dit Praktijkblad is opgesteld door: Inleiding 3 Stap 1: Inventarisatie 5 Stap 2: Verwijdering en afvoer 8 Stap 3: Eindcontrole 11 Zes gouden regels 12

Nadere informatie

Nieuwegein. Datum 29 april 2016 Portefeuillehouder P.W.M. Snoeren

Nieuwegein. Datum 29 april 2016 Portefeuillehouder P.W.M. Snoeren Nieuwegein 2016-186 Aan De raad van de gemeente Nieuwegein Onderwerp Beantwoording art. 42 br. VSP d.d. 29-04-16 inzake toepassen bestuursdwang wegens asbesthoudend materiaal kerk aan (zie 2016-146) Afdeling

Nadere informatie

Van de regen in de drup of van de drup in de regen?

Van de regen in de drup of van de drup in de regen? Verlaging grenswaarden van asbest per 1 juli 2014 en 1 januari 2015. Van de regen in de drup of van de drup in de regen? Inleiding Onlangs is door de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een besluit

Nadere informatie

Handleiding LAVS voor de Toezichthouder

Handleiding LAVS voor de Toezichthouder Handleiding LAVS voor de Toezichthouder INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Hoe werkt het LAVS?... 4 De rol van de Toezichthouder in het LAVS.... 5 Hoe krijgt u de inkijkfunctie in het LAVS...

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456 0000

Nadere informatie

Interpretatiedocument Sloopmelding m.b.t. reparatie- of mutatieonderhoudswerkzaamheden

Interpretatiedocument Sloopmelding m.b.t. reparatie- of mutatieonderhoudswerkzaamheden In welke situaties zijn reparatie- of mutatieonderhoudswerkzaamheden van toepassing? Interpretatiedocument Sloopmelding m.b.t. reparatie- of mutatieonderhoudswerkzaamheden Omgevingsdienst NL - Werkkamer

Nadere informatie

DTA-examen flink veranderd

DTA-examen flink veranderd Ascert Actueel nummer 1 april 2013 www.ascert.nl Met de nieuwsbrief Ascert Actueel brengt Ascert u ieder kwartaal op de hoogte van de actuele ontwikkelingen in het werkveld asbest. DTA-examen flink veranderd

Nadere informatie

WELKOM REGIONAAL ASBESTCONGRES

WELKOM REGIONAAL ASBESTCONGRES WELKOM REGIONAAL ASBESTCONGRES Een initiatief van: Omgevingsdienst Brabant Noord Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant SGS Search EVEN OPWARMEN 1. Ga naar kahoot.it 2.

Nadere informatie

Hoe moet een sanering van een asbestdak in het Landelijk Asbestvolgsysteem worden ingevoerd

Hoe moet een sanering van een asbestdak in het Landelijk Asbestvolgsysteem worden ingevoerd Hoe moet een sanering van een asbestdak in het Landelijk Asbestvolgsysteem worden ingevoerd INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Aan de slag... 4 Werken in het nieuwe Project... 7 Bestaande

Nadere informatie

t%4 polmannmliei Projectdossier Offertenummer DeblteurNummer Datum 201300478 OF130366 10513 11-04-2013

t%4 polmannmliei Projectdossier Offertenummer DeblteurNummer Datum 201300478 OF130366 10513 11-04-2013 BIJLAGE 3 BIJLAGE 5 t%4 polmannmliei Fam. Hulsman T.a.v. Dhr. R. Hulsman Burgemeestersdijk 14 7642 LV Notter OFFERTE Projectdossier Offertenummer DeblteurNummer Datum 201300478 OF130366 10513 11-04-2013

Nadere informatie

PRESENTATIE NVVA-SYMPOSIUM Asbest doorgeslagen?

PRESENTATIE NVVA-SYMPOSIUM Asbest doorgeslagen? PRESENTATIE NVVA-SYMPOSIUM 2017 Asbest doorgeslagen? Wordt het gedachtegoed van de arbeidshygiënische strategie gevolgd? Geke van Meer April 2017 Wie ben ik? Geke van Meer, RAH Programma Introductie; Wet-

Nadere informatie

Friese VTH netwerkdag 22 september Ketentoezicht

Friese VTH netwerkdag 22 september Ketentoezicht Friese VTH netwerkdag 22 september 2016 Ketentoezicht Presentatie Film (Prio s) Risicoanalyse Ketentoezicht Big Eight Ketentoezicht Asbest Opdracht Speelveld Uitvoering v v v v v v v Inleiding Film van

Nadere informatie

Inhoudsopgave Vragenlijst...1 Afsluitende pagina...6

Inhoudsopgave Vragenlijst...1 Afsluitende pagina...6 20170501 Gezond en veilig wonen Inhoudsopgave Vragenlijst...1 Afsluitende pagina...6 i Vragenlijst Corporatienaam: Asbest Heeft uw organisatie asbestdoelstellingen vastgelegd? (meerdere antwoorden mogelijk),

Nadere informatie

-S-ff" U^ / J^, i'.r^ CAND OP ' JAN. 2011. nte Oostzaan. VROM-Inspectie Ministerie van Infrastructuur en tailieu. Datum 6 januari 2011

-S-ff U^ / J^, i'.r^ CAND OP ' JAN. 2011. nte Oostzaan. VROM-Inspectie Ministerie van Infrastructuur en tailieu. Datum 6 januari 2011 ' l (»cf\ CAND OP -S-ff" ' JAN. 2011 nte Oostzaan Ministerie van Infrastructuur en tailieu > Retouradres Postbus 16191 2500 BD Den Haag GEMEENTE OOSTZAAN t.a.v. het College van B. en W. POSTBUS 15 1510

Nadere informatie

Sloopveiligheidsplan Koolveen 17, Nieuw Balinge

Sloopveiligheidsplan Koolveen 17, Nieuw Balinge Sloopveiligheidsplan Koolveen 17, Nieuw Balinge 1/6 Inhoudsopgave 1. Correspondentie adressen 2. Ligging van het te slopen perceel 3. Doel sloopveiligheidsplan 4. Beschrijving werkzaamheden 5. Beschrijving

Nadere informatie

Hoe moet een bestaande asbestinventarisatie van een asbestdak in het Landelijk Asbestvolgsysteem worden ingevoerd

Hoe moet een bestaande asbestinventarisatie van een asbestdak in het Landelijk Asbestvolgsysteem worden ingevoerd Hoe moet een bestaande asbestinventarisatie van een asbestdak in het Landelijk Asbestvolgsysteem worden ingevoerd INHOUDSOPGAVE Hoe moet een bestaande asbestinventarisatie van een asbestdak in het Landelijk

Nadere informatie

BEOORDELEN ASBESTINVENTARISATIE RAPPORTEN

BEOORDELEN ASBESTINVENTARISATIE RAPPORTEN 1 2 BEOORDELEN ASBESTINVENTARISATIE RAPPORTEN PROGRAMMA 01. DCMR Milieudienst Rijnmond voorstellen 08. Beleid kitmonsters 02. Wet VTH overdracht taken naar omgevingsdiensten 09. Ingekomen vragen 03. Asbesttaken

Nadere informatie

Sloopveiligheidsplan Brunsting 36, Beilen

Sloopveiligheidsplan Brunsting 36, Beilen Sloopveiligheidsplan Brunsting 36, Beilen Inhoudsopgave Sloopveiligheidsplan: Brunsting 36, Beilen 1/6 1. Correspondentie adressen 2. Ligging van het te slopen perceel 3. Doel sloopveiligheidsplan 4. Beschrijving

Nadere informatie

Innovatieve saneringsmethoden in de asbestbranche. Jody Schinkel en Ko den Boeft

Innovatieve saneringsmethoden in de asbestbranche. Jody Schinkel en Ko den Boeft Innovatieve saneringsmethoden in de asbestbranche Jody Schinkel en Ko den Boeft 1 Inhoud presentatie 1. Aanleiding van dit onderzoek 2. Bronmaatregelen onderzoek 3. Resultaten bronmaatregelen onderzoek

Nadere informatie

DE ERFENIS VAN HET ASBESTGEBRUIK II: ASBEST IN EN OP GEBOUWEN EN IN DE GROND JODY SCHINKEL

DE ERFENIS VAN HET ASBESTGEBRUIK II: ASBEST IN EN OP GEBOUWEN EN IN DE GROND JODY SCHINKEL DE ERFENIS VAN HET ASBESTGEBRUIK II: ASBEST IN EN OP GEBOUWEN EN IN DE GROND JODY SCHINKEL TOEPASSING VAN ASBEST Asbest: Slijtvast, brandwerend, isolerend en goedkoop 50s-70s: veelvuldig toegepast als

Nadere informatie

Overtredingen strenger bestraft. Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving

Overtredingen strenger bestraft. Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving Overtredingen strenger bestraft Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving Waarom deze wet? Vanuit maatschappij en politiek klinkt de roep om een stevigere aanpak van het overtreden van

Nadere informatie

Uitvoering van asbestsaneringen

Uitvoering van asbestsaneringen Uitvoering van asbestsaneringen Door: ir. Ingmar Scheiberlich In de uitvoeringsfase van een asbestsanering houdt de opdrachtgever of projectmanager, zich bezig met het bewaken van de contracten en de beheersing

Nadere informatie

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructies van twee schuren en de direct onderliggende ruimtes

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructies van twee schuren en de direct onderliggende ruimtes ASBESTINVENTARISATIE de dakconstructies van twee schuren en de direct onderliggende ruimtes Adres: Heitrak 17 en 17a Plaats: Neerkant Kenmerk: P170304 Asbestdak Advies BV Essenerweg 96 3774 LC Kootwijkerbroek

Nadere informatie

UITGANGSPUNTEN VOOR ANDER ASBESTBELEID DE VISIE VAN AEDES

UITGANGSPUNTEN VOOR ANDER ASBESTBELEID DE VISIE VAN AEDES UITGANGSPUNTEN VOOR ANDER ASBESTBELEID DE VISIE VAN AEDES MEI 2018 UITGANGSPUNTEN VOOR ANDER ASBESTBELEID De staatssecretaris van SZW komt met een beleidsreactie op het rapport van Tauw 1 over het functioneren

Nadere informatie

Sloopveiligheidsplan Ds. Luitsen Dijkstraweg 6, Bovensmilde

Sloopveiligheidsplan Ds. Luitsen Dijkstraweg 6, Bovensmilde Sloopveiligheidsplan Ds. Luitsen Dijkstraweg 6, Bovensmilde Sloopveiligheidsplan: Ds. Luitsen Dijkstraweg 6, Bovensmilde 1/6 Inhoudsopgave 1. Correspondentie adressen 2. Ligging van het te slopen perceel

Nadere informatie

Wat doet de Arbeidsinspectie? Alles over de taken en werkwijze van de Arbeidsinspectie

Wat doet de Arbeidsinspectie? Alles over de taken en werkwijze van de Arbeidsinspectie Wat doet de Arbeidsinspectie? Alles over de taken en werkwijze van de Arbeidsinspectie 1 De Arbeidsinspectie in het kort De Arbeidsinspectie (AI) maakt deel uit van het ministerie van Sociale Zaken en

Nadere informatie

Handleiding LAVS voor de Toezichthouder

Handleiding LAVS voor de Toezichthouder Handleiding LAVS voor de Toezichthouder INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 Hoe werkt het LAVS?... 4 De rol van de Toezichthouder in het LAVS.... 5 Bekijken van een project in het LAVS... 7

Nadere informatie

Randvoorwaarden en doelvoorschriften bij alternatieve verwijderingsmethoden

Randvoorwaarden en doelvoorschriften bij alternatieve verwijderingsmethoden Reliable Independent Reviews Betrouwbare Onafhankelijke Beoordelingen www.rirnl.eu Randvoorwaarden en doelvoorschriften bij alternatieve verwijderingsmethoden Auteur: ing. Gerwin Lensink B.Sc. RVK Inhoud

Nadere informatie

Memo werkgroep asbest D.O. RUD Zeeland

Memo werkgroep asbest D.O. RUD Zeeland Memo werkgroep asbest D.O. RUD Zeeland van telefoon e-mail datum Mirjam Remeynse (RUD) Wout v Brouwershaven (Schou) Jan Marijs (Mburg) 06-51205819 0111-452238 0118-675351 - 29 maart 2018 aan Deelnemers

Nadere informatie

Advies van de Bezwaarschriftencommissie Ascert inzake het bezwaar van [bezwaarmaker]

Advies van de Bezwaarschriftencommissie Ascert inzake het bezwaar van [bezwaarmaker] Postbus 239 5060 AE Oisterwijk Tel: 013 76 20 607 info@ascert.nl Ascert Rabobank NL79RABO0397031564 KvK Arnhem 09112654 BTW NL808450153B01 Gelet op de artikelen 7.4.11 en 7.16.3.2 is het niet toegestaan

Nadere informatie

Voorlichting, onderricht & Toezicht

Voorlichting, onderricht & Toezicht Interne instructie Arbeidsinspectie Voorlichting, onderricht & Toezicht INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 2. AANPAK 2.1 Wettelijke grondslag 2.2 Inspectie 2.3 Handhaving 3. SCHEMA STAPPEN BIJ HANDHAVING Vastgesteld

Nadere informatie

Inspectus is een onafhankelijk adviesbureau

Inspectus is een onafhankelijk adviesbureau inventariseert Inspectus is een onafhankelijk adviesbureau Op het gebied van asbest kunnen wij u begeleiden en advies geven. De dienstverlening kan zijn asbestinventarisatieonderzoeken en rapportage conform

Nadere informatie

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructies van twee schuren, de dakconstructie van een aanbouw aan een woning en alle direct onderliggende ruimtes

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructies van twee schuren, de dakconstructie van een aanbouw aan een woning en alle direct onderliggende ruimtes ASBESTINVENTARISATIE de dakconstructies van twee schuren, de dakconstructie van een aanbouw aan een woning en alle direct onderliggende ruimtes Adres: Roomweg 4 Plaats: Deurne Kenmerk: P170314 Asbestdak

Nadere informatie

Volledige asbest inventarisatie type A Conform SC 540

Volledige asbest inventarisatie type A Conform SC 540 Volledige asbest inventarisatie type A Conform SC 540 Voorafgaand aan en ten behoeve van het geheel afbreken van een vleeskuikenstal. `t Haantje 66 te `t Haantje Opdrachtgever: Dhr. Kocks Uitvoering door:

Nadere informatie

ASBESTINVENTARISATIE (type A) ( dakconstructie van een schuur ) Beilerweg 4 Hooghalen Kenmerk:

ASBESTINVENTARISATIE (type A) ( dakconstructie van een schuur ) Beilerweg 4 Hooghalen Kenmerk: ASBESTINVENTARISATIE (type A) ( dakconstructie van een schuur ) Beilerweg 4 Hooghalen Kenmerk: 2015097.00 Omschrijving object: Eigenaar: Opdrachtgever: Uitvoering: Projectleider, inventariseerder (DIA)

Nadere informatie

Asbest, hoe zit het nu echt?

Asbest, hoe zit het nu echt? Asbest, hoe zit het nu echt? Door: Hans de Jong Programma Korte introductie Search/SGS; Inleiding asbest; Waar asbest aan te treffen; Wettelijk kader; Wat is asbest? Grieks asbestos Onverwoestbaar Onvergankelijk

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer de Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer de Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer de Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Directoraat-Generaal Wonen en Bouwen Directie Bouwen Turfmarkt

Nadere informatie

VROM-Inspectie Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Gemeenteraad van Ijsselstein Postbus 26 3400 AA IjsselsteinUt GEMEENTEIJSSELSTEIN

VROM-Inspectie Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Gemeenteraad van Ijsselstein Postbus 26 3400 AA IjsselsteinUt GEMEENTEIJSSELSTEIN VRM-Inspectie Ministerie van Infrastructuur en Milieu > Retouradres Postbus 16191 2500 BD Den Haag Gemeenteraad van Ijsselstein Postbus 26 3400 AA IjsselsteinUt RBG.NR.: GEMEENTEIJSSELSTEIN ING. 1 9 AUS.

Nadere informatie

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructies van twee schuren

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructies van twee schuren ASBESTINVENTARISATIE de dakconstructies van twee schuren Adres: Schalkertweg 3 Plaats: Deurne Kenmerk: P170763 Asbestdak Advies BV Essenerweg 96 3774 LC Kootwijkerbroek 0342-430110 info@asbestdakadvies.nl

Nadere informatie

Resultaten uitvoering gemeentelijke. asbesttaken 2007

Resultaten uitvoering gemeentelijke. asbesttaken 2007 Resultaten uitvoering gemeentelijke asbesttaken 2007 VROM-Inspectie Resultaten uitvoering gemeentelijke asbesttaken 2007 Inleiding Asbest is in het verleden in de bouw veel toegepast vanwege zijn gunstige

Nadere informatie

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructies van drie schuren en de direct onderliggende ruimtes

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructies van drie schuren en de direct onderliggende ruimtes ASBESTINVENTARISATIE de dakconstructies van drie schuren en de direct onderliggende ruimtes Adres: Heitrak 25a Plaats: Neerkant Kenmerk: P170928 Asbestdak Advies BV Essenerweg 96 3774 LC Kootwijkerbroek

Nadere informatie

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructie van een schuur en de direct onderliggende ruimtes

ASBESTINVENTARISATIE. de dakconstructie van een schuur en de direct onderliggende ruimtes ASBESTINVENTARISATIE de dakconstructie van een schuur en de direct onderliggende ruimtes Adres: Walsbergseweg 51 Plaats: Deurne Kenmerk: P170765 Asbestdak Advies BV Essenerweg 96 3774 LC Kootwijkerbroek

Nadere informatie

ASBEST TOTAAL HERSTEL

ASBEST TOTAAL HERSTEL Inventarisatie Verwijdering Herstel INVENTARISATIE VERWIJDERING HERSTEL Eén aanspreekpunt voor alle werkzaamheden: totale ontzorging INVENTARISATIE VERWIJDERING HERSTEL Asbest: Veilig aan de slag! Asbest

Nadere informatie

HANDHAVING DOOR INSPECTIE SZW. Jan Vermeiren Inspectie SZW

HANDHAVING DOOR INSPECTIE SZW. Jan Vermeiren Inspectie SZW HANDHAVING DOOR INSPECTIE SZW Jan Vermeiren Inspectie SZW Inhoud Informatiebijeenkomst Richtlijn Steigers Jan Vermeiren Projectleider Inspectie SZW 9 juni 2016 Inspectie SZW Gezond, veilig en eerlijk werk

Nadere informatie

PLAN VAN AANPAK VERBETERING UITVOERING ASBESTTAKEN GEMEENTE ZALTBOMMEL. Bestuur, Vergunning en Handhaving

PLAN VAN AANPAK VERBETERING UITVOERING ASBESTTAKEN GEMEENTE ZALTBOMMEL. Bestuur, Vergunning en Handhaving PLAN VAN AANPAK VERBETERING UITVOERING ASBESTTAKEN GEMEENTE ZALTBOMMEL Bestuur, Vergunning en Handhaving 30 november 2010 1 Inleiding De VROM Inspectie heeft gemeenten medio 2010 verzocht een vragenlijst

Nadere informatie

Mandaatbesluit Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant, supplement uitvoering, toezicht en handhaving van asbest-taken

Mandaatbesluit Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant, supplement uitvoering, toezicht en handhaving van asbest-taken GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Moerdijk. Nr. 36151 24 maart 2016 Mandaatbesluit Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant, supplement uitvoering, toezicht en handhaving van asbest-taken Het

Nadere informatie

VOLLEDIGE ASBESTINVENTARISATIE

VOLLEDIGE ASBESTINVENTARISATIE VOLLEDIGE ASBESTINVENTARISATIE Type A Conform SC 540 Walsbergseweg 38, Deurne Rapport-/ projectnummer : 212-DWa38-ai-v1 Datum interne autorisatie : 6 december 2012 Opdrachtgever : Kosse Asbestverwijdering

Nadere informatie

Stelselwijzing arbo-certificaten en de gevolgen voor asbest

Stelselwijzing arbo-certificaten en de gevolgen voor asbest Stelselwijzing arbo-certificaten en de gevolgen voor asbest Alleen gecertificeerde bedrijven en personen mogen met asbest werken. De certificatieeisen zijn verbeterd, waardoor de controle op de naleving

Nadere informatie

VOLLEDIGE ASBESTINVENTARISATIE

VOLLEDIGE ASBESTINVENTARISATIE VOLLEDIGE ASBESTINVENTARISATIE Type A Conform SC 540 Lupinenweg 2, Deurne Rapport-/ projectnummer : 216-DLu2-ai-v1 Datum interne autorisatie : 19 juni 2016 Rapport geldig tot : 19 juni 2019 Opdrachtgever

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Mr. Jan Harmen Kwantes Consultant Work and Health

Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Mr. Jan Harmen Kwantes Consultant Work and Health Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid Mr. Jan Harmen Kwantes Consultant Work and Health Centrale vragen Centrale vragen: 1. Hoe zit het met verantwoordelijkheden en de aansprakelijkheden wanneer er

Nadere informatie

ASBESTINVENTARISATIE conform SC-540

ASBESTINVENTARISATIE conform SC-540 ASBESTINVENTARISATIE conform SC-540 Opdrachtgever: De heer A Adres: X Locatie: Adres: ------- ------- Onderzoeksgebied Woonhuis en schuur Reden van onderzoek: t.b.v. sloop en verbouwing Opdrachtnemer:

Nadere informatie

L3G Verwijderen en bewerken van asbest en keramisch vezelhoudend materiaal (ex procedure 52.01)

L3G Verwijderen en bewerken van asbest en keramisch vezelhoudend materiaal (ex procedure 52.01) keramisch vezelhoudend materiaal (ex procedure 52.01) Introductie Toepassing Doel Verantwoordelijkheden Rol/Functie Site Maintenance Leader Maintenance Leader Maintenance group Leader (MGL) DOW-DTA Trinseo-DTA

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst De Asbesttrein. Meddo en omgeving. HARTELIJK WELKOM 18 juni Gemeente Winterswijk Meddo eo 18 juni 2019

Informatiebijeenkomst De Asbesttrein. Meddo en omgeving. HARTELIJK WELKOM 18 juni Gemeente Winterswijk Meddo eo 18 juni 2019 09-12-2015 Informatiebijeenkomst De Asbesttrein Meddo en omgeving HARTELIJK WELKOM 18 juni 2019 Programma 19:00 uur Inloop 19:30 uur Opening 19:45 uur Asbestproblematiek + Spoorboekje 20:45 uur Pauze +inschrijven

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 679 Wijziging van de Wet milieubeheer en van de Woningwet in verband met het invoeren van het landelijk asbestvolgsysteem en enige andere wijzigingen

Nadere informatie

Onderwerp: beantwoording statenvragen ex artikel 59 RvO over (Aedes) TNO rapport gezondheidsrisico s asbest.

Onderwerp: beantwoording statenvragen ex artikel 59 RvO over (Aedes) TNO rapport gezondheidsrisico s asbest. Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 overijssel.nl postbus@overijssel.nl mevrouw B. Rutten Statenlid CDA fractie per email verzonden aan: bouwienrutten@gmail.com

Nadere informatie

Nr. 58 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nr. 58 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu. Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 25834 Problematiek rondom asbest 22343 Handhaving milieuwetgeving Nr. 58 Brief van de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 15

Nadere informatie

INVENTARISATIERAPPORT SC-540, TYPE A

INVENTARISATIERAPPORT SC-540, TYPE A Locatie: INVENTARISATIERAPPORT SC-540, TYPE A Kantoorruimte Koemarkt 48 te Purmerend Doel onderzoek: Omvang onderzoek: Soort onderzoek: Risicobeoordeling: Voor het verwijderen van uitsluitend in dit rapport

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag. Datum 8 februari 2010 Betreft Kamervragen Van der Burg (VVD)

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag. Datum 8 februari 2010 Betreft Kamervragen Van der Burg (VVD) > Retouradres Postbus 30941 2500 GX Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 8 Postbus 30941 2500 GX Den Haag www.vrom.nl Uw kenmerk

Nadere informatie

Asbestinventarisatierapport volgens Bijlage XIIIA van het Arbeidsomstandighedenbesluit

Asbestinventarisatierapport volgens Bijlage XIIIA van het Arbeidsomstandighedenbesluit Asbestinventarisatierapport volgens Bijlage XIIIA van het Arbeidsomstandighedenbesluit Reikwijdte asbestinventarisatie: Het gehele bouwwerk of het gehele object Een gedeelte van het bouwwerk of een gedeelte

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Arbeidsomstandighedenregeling wordt als volgt gewijzigd:

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Arbeidsomstandighedenregeling wordt als volgt gewijzigd: STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 67085 12 december 2016 Regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 2 december 2016, 2016-0000258315,

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie