Technologische Topinstituten

Transcriptie

1 Technologische Topinstituten octrooieeractiviteiten Uitgave: Octrooicentrum Nederland, Cluster ennisontsluiting en Beleidsinteractie (OB) Auteurs: ing. Jan H. necht, drs. René A.J. van Loen Datum: 1 januari 26 Status: Definitief Postadres: Postbus 582, 228 HV Rijswijk Web-site:

2 Cluster ennisontwikkeling en Beleidsinteractie (OB) OB analyseert octrooi-informatie ter ondersteuning van beleidsontwikkeling op het gebied van innovatie en industrieel eigendom. Een belangrijke doelstelling is de versterking van het beleid van het Ministerie van Economische Zaken. Vragen die OB ondermeer beantwoordt, zijn: - Wie is binnen een bepaald technologiegebied actief en met welke technologie in het bijzonder? - Welke bedrijven zijn (in potentie) elkaars concurrenten? En welke zijn (in potentie) elkaars partners? - Wat is de positie van de BV Nederland ten opzichte van de belangrijkste concurrenten op de wereldmarkt? - Welke zijn de belangrijkste Nederlandse spelers in een technologiegebied? - Welke geografische concentraties (valleys) zijn er te identificeren en wie maken deel uit van die concentratie? - Wat zijn opkomende technologiegebieden? - Wat is de octrooistructuur van een land? Op welk gebied worden naar verhouding veel octrooien aangevraagd en op welk gebied minder? Hoe verhoudt deze situatie zich met die in de EU en die in Nederland? Door de combinatie van databases met bibliografische gegevens van octrooien, octrooiregisters en bronnen met andere (economische) gegevens is het mogelijk om analyses te maken die beleidsrelevante informatie verschaffen. 2

3 nhoudsopgave: SAMENVATTNG NLEDNG METHODE BBLOMETRE ZOEPROFELEN EN OVERGE BEDRJFSACTVTETEN VAN TT-PARTNERS TJDVENSTER PROBLEEMSTELLNG ALGEMENE TRENDS EN NETWEREFFECTEN OCTROOAANVRAGEN WERELDWJD VS TT-ONDERZOESGEBEDEN STATUS OCTROOAANVRAGEN TT S NETWEREFFECTEN DUTCH POLYMER NSTTUTE, DP ONDERZOESGEBEDEN POLYMEREN ENNSBESCHERMNGS EN OCTROOERNGSPROCEDURES DP DEELNEMERS DP OCTROOAANVRAGEN DP EN DEELNEMERS OCTROOAANVRAGEN VAN NDVDUELE DEELNEMERS AAN HET DP NETHERLANDS NSTTUTE FOR METALS RESEARCH, NMR ONDERZOESGEBEDEN METAALONDERZOE ENNSBESCHERMNGS EN OCTROOERNGSPROCEDURES NMR DEELNEMERS NMR OCTROOAANVRAGEN NMR EN DEELNEMERS OCTROOAANVRAGEN VAN NDVDUELE DEELNEMERS AAN HET NMR TELEMATCS NSTTUTE, T ONDERZOESGEBEDEN TELEMATCA ENNSBESCHERMNGS EN OCTROOERNGSPROCEDURES T DEELNEMERS T OCTROOAANVRAGEN T EN DEELNEMERS OCTROOAANVRAGEN VAN NDVDUELE DEELNEMERS AAN HET T WAGENNGEN CENTRE FOR FOOD SCENCES, WCFS ONDERZOESGEBEDEN VOEDNG EN VOEDSEL ENNSBESCHERMNGS EN OCTROOERNGSPROCEDURES WCFS DEELNEMERS WCFS OCTROOAANVRAGEN WCFS EN DEELNEMERS OCTROOAANVRAGEN VAN NDVDUELE DEELNEMERS AAN HET WCFS CONCLUSES BJLAGE 1: PC-/ ECLA-CODERNGEN EN ZOEPROFEL PER TT BJLAGE 2: NEUW TOEGETREDEN DEELNEMERS AAN TT S BJLAGE 3: GEBRUTE AFORTNGEN

4 Figuren: Figuur 1: Algemene trend octrooiaanvragen vs octrooiaanvragen in TT technologiegebieden...11 Figuur 2: Octrooiaanvragen DP en deelnemers (199-22)...15 Figuur 3: Octrooiaanvragen Polymeren en deelnemers DP (199-22)...16 Figuur 4: Octrooiaanvragen Philips en Dow Chemical - Polymeren (199-22)...17 Figuur 5: Octrooiaanvragen DSM en Shell - Polymeren (199-22)...17 Figuur 6: Octrooiaanvragen Montell en General Electric - Polymeren (199-22)...18 Figuur 7: Octrooiaanvragen AZO en Overige deelnemers, getotaliseerd - Polymeren (199-22)...18 Figuur 8: Octrooiaanvragen deelnemers NMR (199-22)...21 Figuur 9: Octrooiaanvragen deelnemers NMR (199-22), regressielijnen...21 Figuur 1: Octrooiaanvragen nterturbine en Philips - Metaalonderzoek (199-22)...22 Figuur 11: Octrooiaanvragen Hoogovens & Corus en Hauzer - Metaalonderzoek (199-22)...23 Figuur 12: Octrooiaanvragen Alcoa en Overige deelnemers, getotaliseerd - Metaalonderzoek (199-22)..23 Figuur 13: Octrooiaanvragen Telematica en Deelnemers T (199-22)...26 Figuur 14: Octrooiaanvragen BM en Philips - Telematica (199-22)...27 Figuur 15: Octrooiaanvragen Lucent en Ericsson - Telematica (199-22)...28 Figuur 16: Octrooiaanvragen Overige deelnemers Telematica (199-22)...28 Figuur 17: Octrooiaanvragen Voeding & Voedsel en Deelnemers WCFS...3 Figuur 18: Octrooiaanvragen Unilever en Campina - Voeding & Voedsel (199-22)...31 Figuur 19: Octrooiaanvragen Wageningen University & Research en DSM - Voeding & Voedsel ( 9-22)..32 Figuur 2: Octrooiaanvragen Avebe en NZO - Voeding & Voedsel (199-22)...32 Figuur 21: Octrooiaanvragen TNO Voeding & Voedsel (199-22)...33 Tabellen: Tabel 1: Technologiegebieden en bijbehorende Technologische Top nstituten...7 Tabel 2: Octrooiaanvragen TT's ( )...12 Tabel 3: nitiële deelnemers DP...14 Tabel 4: DP en deelnemers - Octrooiaanvragen vòòr 1997 en na Tabel 5: nitiële deelnemers NMR...2 Tabel 6: NMR en deelnemers - Octrooiaanvragen vòòr 1997 en na Tabel 7: nitiële deelnemers T...26 Tabel 8: nitiële deelnemers WCFS...29 Tabel 9: WCFS en deelnemers Octrooiaanvragen vòòr 1997 en na

5 Samenvatting Dit onderzoek gaat in op de octrooieeractiviteiten van vier Technologische Topinstituten (TT) die actief zijn op de technologiegebieden Polymeren, Metalen, Telematica en Voeding. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van de eindevaluatie van de TT s door het Ministerie van Economische Zaken. Het onderzoek beperkt zich tot die octrooiactiviteiten van de TT s en hun deelnemers zoals die zijn af te leiden uit de octrooiklassen van de octrooien die zij in TT-verband hebben aangevraagd. Belangrijkste doelstelling van de TT s is het genereren van hoogwaardige nieuwe kennis door het samenbrengen van topexperts in onderzoeksprojecten binnen genoemde technologiegebieden. De resultaten van de projecten moeten een positieve impuls geven aan de innovativiteit van het Nederlandse bedrijfsleven. De Technologische Topinstituten zijn opgericht in Eén van de methoden om nieuwe kennis te beschermen is het aanvragen van een octrooirecht. Het cluster ennisontsluiting en Beleidsinteractie OB heeft analyses uitgevoerd in de octrooiliteratuur om te bepalen in hoeverre de TT s en hun deelnemers nieuwe kennis hebben beschermd door het aanvragen van octrooien. De interesseprofielen van de individuele TT s zijn in het zoekproces als uitgangspunt gehanteerd. Ook is gebruik gemaakt van de gegevens die de TT s zelf over hun octrooieeractiviteiten ter beschikking hebben gesteld. De TT s ontwikkelden beleid voor het omgaan met hun intellectuele eigendom. Algemene doelstelling is de geoctrooieerde kennis te exploiteren. Dit kan gebeuren door het TT zèlf of door een of meer van de deelnemers. Waar een TT geen belangstelling ontmoet bij zijn deelnemers voor exploitatie, trekken zij hun octrooiaanvragen in de meeste gevallen terug. De octrooieeractiviteiten van de TT s zijn eerst in een breder internationaal kader geplaatst om een algemeen inzicht te krijgen in de ontwikkeling van hun technologiegebieden. Daarnaast zijn de resultaten van de TT s en hun deelnemers onderzocht. Afgaande op het octrooiaanvragen dat wereldwijd gepubliceerd is, neemt de belangstelling voor de technologiegebieden van de vier TT s toe. Een stijging van het octrooiaanvragen is ook bij de TT s gesignaleerd. Zij realiseerden in de afgelopen 5 jaar gezamenlijk een ruime verzesvoudiging van hun octrooiaanvragen. Uitvinders die binnen TT-verband actief zijn, onderhouden relaties met uitvinders uit andere bedrijven of kennisinstellingen. Het netwerkeffect dat van de TT s kan uitgaan is in len nog onvoldoende zichtbaar en daarom verder niet in deze evaluatie betrokken. De TT s hebben een zeer sterke wervende kracht. Zij interesseren nieuwe deelnemers uit zowel de industrie als kennisinstellingen voor hun onderzoeksprogramma s. Nieuwe deelnemers zijn niet alleen van Nederlandse origine maar vaak afkomstig uit het buitenland zodat van een toenemende internationalisering sprake is. De octrooiaanvragen van nieuwe deelnemers zijn in deze rapportage nog niet meegeteld waardoor de resultaten op termijn nog gunstiger zullen uitvallen. De deelnemers aan de TT s blijven tijdens hun deelname aan de TT s actief in de onderscheiden technologiegebieden en vragen ook zelfstandig octrooien aan. Op het technologiegebied Polymeren treedt na de oprichting van het Dutch Polymer nstitute DP een toename op in het octrooiaanvragen bij de deelnemers van het DP. Ook het DP zelf beschermt zijn kennis via het indienen van een toenemend octrooiaanvragen. Ook binnen het gebied Metaalonderzoek, het aandachtsgebied van het Netherlands nstitute for Metals Research NMR, is een geleidelijke stijging van het octrooiaanvragen zichtbaar. Binnen het NMR zijn enkele deelnemers erg actief. Het Telematica nstituut T bevindt zich in een technologiegebied dat sterk in beweging is. De toevloed aan octrooiaanvragen die zich in dit gebied aftekent is deels het gevolg van het toekennen van software gerelateerde octrooien. Het aandachtsgebied van het T is ook breder dan dat van de overige TT s omdat het Telematica nstituut ook niet-technologische bedrijven en instellingen onder zijn deelnemers schaart. De onderzoeksprojecten van het T richten zich vooral op de toepassing van telematicakennis. 5

6 Het technologiegebied Voeding en Voedsel is het aandachtsgebied van het Wageningen Centre for Food Sciences WCFS. De belangstelling voor Voeding en Voedsel neemt gestaag toe en na het oprichtingsjaar vragen het WCFS en zijn deelnemers meer octrooien aan dan ervoor. Uit de cijfers die OB heeft verzameld blijkt dat het belang van de TT s, in termen van len gepubliceerde octrooiaanvragen, sterk toeneemt. Daarnaast is een aanzienlijk aanvragen nog niet gepubliceerd. Hoewel een exacte bepaling van de overdracht van de gegenereerde kennis binnen of buiten de TT s, op basis van de nu beschikbare data, niet precies te maken is, bestaat wèl de indruk dat de TT s een spin-off creëren. Die notie is gebaseerd op het octrooieergedrag van de deelnemers aan de TT s; zij blijven zelf octrooien aanvragen op het vakgebied van de TT waarin ze participeren. Ook de toename van het deelnemers aan de TT s en de internationalisering in de samenstelling kan leiden tot meer octrooiaanvragen en meer overdracht van kennis. 6

7 nleiding Vier Technologische Topinstituten (TT s) zijn onderzocht op hun octrooieeractiviteiten in de periode 1997 tot en met 22. De TT s zijn opgericht in 1997 op initiatief van de Ministeries van Economische Zaken (EZ), Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OC&W) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). De oprichting was gebaseerd op de EZ-aderwet 1 waarin subsidieverlening voor (technologische) onderzoeksprojecten is geregeld. De oprichters hadden met de TT s voor ogen de innovatie- en concurrentiekracht van het Nederlandse bedrijfsleven te ondersteunen met een gerichte kennisimpuls. Het samenbrengen van kwalitatief hoogstaande kennis uit de Nederlandse kennisinfrastructuur zou de realisatie van deze doelstelling dichterbij brengen. Het startdocument 2 voor de instelling van de TT s noemt diverse technologiegebieden waarop intensief en gezamenlijk onderzoek nuttig is. Voor deze gebieden zijn Technologische Topinstituten geformeerd die de top van het Nederlandse onderzoekspotentieel uit bedrijven, organisaties en onderzoekers in zich verenigen (zie tabel 1). Technologiegebieden Polymeren Voeding en Voedsel Telematica Metaalwetenschappen Technologische Top nstituten Dutch Polymer nstitute (DP), Wageningen Centre for Food Science (WCFS) Telematics nstitute (T) Netherlands nstitute for Metals Research (NMR) Tabel 1: Technologiegebieden en bijbehorende Technologische Top nstituten Transport en logistiek en Duurzame energie zijn ook als technologiegebieden aangewezen maar hebben niet geresulteerd in de vorming van een Technologisch Top nstituut. n 21 heeft de Stichting voor de Technische Wetenschappen (STW) een eerste evaluatie 3 van de onderzoeksresultaten van de TT s uitgevoerd. n vervolg hierop vindt nu een eindevaluatie plaats die moet aangeven of de TT s over hun hele bestaansperiode aan de verwachtingen hebben voldaan. Als een van de beoordelingscriteria daarbij is gekozen voor het meten van octrooiaanvragen die naast middel tot kennisbescherming, ook kunnen dienen als criterium bij het kwantificeren van technologisch onderzoek. Medio 25 heeft de directie nnovatie van het directoraat-generaal Ondernemen en nnovatie (dg O&) van EZ het cluster ennisontsluiting en Beleidsinteractie (OB) van Octrooicentrum Nederland opdracht gegeven tot het uitvoeren van een onderzoek naar de octrooieeractiviteiten van de TT s en zijn deelnemers. OB is gespecialiseerd in statistisch octrooionderzoek dat als doel heeft technologische ontwikkelingen vast te stellen en grafisch weer te geven. De resultaten kunnen dienen als basis voor beleidsformulering en besluitvorming. De Technologische Topinstituten zijn organisaties die zijn samengesteld uit zelfstandige bedrijven en kennisinstellingen. Op die wijze was het mogelijk kwalitatief hoogstaande instituten te formeren, waarvan de deelnemers ieder hun specifieke expertise in het TT konden inbrengen. Het deelnemers aan de TT s wisselt zodat ze een zekere dynamiek bezitten. Door deze dynamiek in samenstelling kunnen de TT s snel op wisselingen in technologische aandacht inspelen. De TT s bezitten evenals hun individuele deelnemers, rechtspersoonlijkheid. Octrooiaanvragen kunnen daardoor zowel op naam van het TT als op naam van deelnemers staan. De richtlijnen die de TT s hiervoor hanteren, komen bij de behandeling van de TT s apart aan de orde. Onderzoekers beschermen het resultaat van hun wetenschappelijke arbeid niet alleen door het aanvragen van een octrooi. Ook publiceren zij tussentijdse of eindresultaten van hun onderzoek in de wetenschappelijke literatuur wat uiteraard ook tot de output van de TT s behoort. Dit valt echter buiten het aandachtsgebied van dit onderzoek. Wetenschappelijke publicaties leiden niet tot bescherming van 1 aderwet EZ: Besluit van 18 december 1996, houdende regels inzake de verstrekking van subsidies voor technologische projecten in het belang van economische ontwikkeling en ecologische duurzaamheid (Besluit subsidies economie, ecologie en technologie). 2 Startbrochure Technologische Topinstituten, Ministerie van EZ, s-gravenhage LT Evaluation Report, STW Technology Foundation, 31 August 21, 98p. 7

8 intellectueel eigendom zoals een octrooi dat doet. Wèl heeft publicatie als neveneffect dat de gepubliceerde kennis niet meer octrooieerbaar is. Deze rapportage beschrijft de gevolgde methodiek van onderzoeken en de resultaten die per Technologisch Topinstituut zijn gevonden. Daaraan voorafgaand is een beschrijving gegeven van de manier waarop de TT s met industriële eigendom omgaan. Vervolgens is de algemene octrooieeractiviteit in de wereld weergegeven om de prestaties per TT in een breder technologisch en geografisch kader te plaatsen. 8

9 1 Methode 1.1 Bibliometrie Dit onderzoek hanteert een bibliometrische methodiek, d.w.z. de methode gaat uit van het verzamelen van data uit publiek toegankelijke (octrooi)databanken waarbij bibliografische gegevens van documenten selectiecriteria zijn. Binnen dit onderzoek is gebruik gemaakt van: Datum en plaats van indiening van de octrooiaanvraag; Naam van de uitvinder(s) of aanvrager(s); Landen waarvoor de bescherming is aangevraagd; en Coderingen die de vindingen rubriceren naar technologiegebied. 1.2 Zoekprofielen en overige bedrijfsactiviteiten van TT-partners De coderingen die de vindingen naar technologiegebied rubriceren en die gebruikt zijn voor het opstellen van de gehanteerde zoekprofielen, zijn ontleend aan de octrooiaanvragen die door de TT s zijn ingediend. De conclusies en constateringen in deze rapportage hebben alleen geldigheid binnen deze zoekprofielen. Met name bij de bespreking van de activiteiten van de deelnemers aan de TT s leidt dit tot een beperkte weergave van hun bedrijfs- en octrooieeractiviteiten. Veel deelnemers vragen ook octrooien aan buiten het zoekprofiel dat in dit onderzoek aan de orde komt. Deze beperking is noodzakelijkerwijze aangebracht om juist die activiteiten te onderzoeken die in TT-verband aandacht krijgen. De zoekprofielen zijn opgenomen in Bijlage 1 op pagina Tijdvenster Dataverzameling vindt plaats voor een afgebakend tijdvenster dat de onderzoeksperiode vastlegt en motiveert. De TT s zijn in 1997 opgericht. Het gehanteerde tijdvenster bestrijkt de jaren 199 tot en met 22 en begint daarmee eerder dan het oprichtingsjaar van de TT s. Een trendbepaling van octrooieeractiviteiten is alleen mogelijk wanneer de periode van onderzoek voldoende lang is en het octrooieergedrag van deelnemende bedrijven/ organisaties en uitvinders in de periode vóór de oprichting van de TT s ook binnen het onderzoek valt. Het tijdvenster moet verder rekening houden met de vertragende effecten van de wettelijke termijnen die bij het proces van octrooiaanvragen/ verlenen, gelden. Het duurt bijvoorbeeld minimaal 18 maanden voordat een octrooiverlenende instantie een octrooiaanvraag publiceert. Deze termijn kan langer zijn wanneer een ruimere geografische bescherming voor de vinding gewenst is. Als gevolg van de vertragingen in publiceren zoals hiervoor aangegeven, zijn de verzamelde data slechts compleet tot en met het publicatiejaar 22. De data die in de grafieken zijn weergegeven, lopen daarom tot en met dit jaar. De jaren 23 en 24 ontbreken in de grafieken omdat de gegevens daarvan nog niet gepubliceerd zijn. De opgaven van de TT s zelf gaan al wel verder dan het jaar 22; Octrooicentrum Nederland kan geen gegevens in rapportages opnemen die nog in een geheimhoudingsfase verkeren. Die gegevens zijn ook voor Octrooicentrum Nederland nog niet zichtbaar. Een mogelijke discrepantie in termijnen die in de rapportage voorkomt is daarom geen onjuiste opgave maar gevolg van verschillen in de bronnen, ic de opgaven van de TT s zelf en de registraties in de gebruikte databank. Door de dynamiek in de samenstelling van de TT s zijn er deelnemers die niet vanaf de oprichting in 1997 maar pas later aan een TT zijn gaan deelnemen. Hun bijdragen aan het octrooieergedrag van de onderzochte TT s zijn nog zeer beperkt omdat ze binnen het gekozen tijdvenster nog onvoldoende zichtbaar zijn. Ze zijn daarom niet in de gepresenteerde grafieken weergegeven. 1.4 Probleemstelling Doel van de evaluatie van EZ is na te gaan of de TT s een positieve invloed hebben op de ontwikkeling van fundamenteel onderzoek binnen hun respectieve technologiegebieden. Het gaat hierbij in de eerste plaats om de activiteiten op naam van de TT s zelf maar ook om die van de deelnemers die immers samen de TT s vormen. Met name het vaststellen van een netwerkeffect kan een indicatie zijn voor het optreden van een spin-off van kennis. 9

10 De probleemstelling is vertaald naar de volgende concrete vragen: 1. Hoeveel octrooiaanvragen zijn er in de periode ingediend op naam van de TT s? 2. Hoeveel octrooiaanvragen hebben de deelnemende bedrijven/ uitvinders ingediend binnen de onderzoeksterreinen van de TT s: a. in de periode vòòr de oprichting van de TT s, en b. tijdens de deelname aan de TT? 3. s er sprake van een netwerkeffect zoals dat tot uiting zou komen in een toename van octrooiaanvragen na 1997, waarbij verschillende TT-deelnemers als aanvrager betrokken zijn? Het onderzoeksgebied is afgebakend met behulp van codes uit de nternational Patent Classification (PC) 4 die de technologiegebieden van de TT s het best representeren voor onderzoek in de octrooiliteratuur. De PC s zijn ontleend aan de reeds ingediende octrooiaanvragen door de TT s. Met behulp van de geselecteerde PC s zijn de len octrooipublicaties vastgesteld voor de periode Als bredere context zijn eerst alle octrooiaanvragen in de wereld geteld die in de periode zijn gepubliceerd, ongeacht hun technologiegebied. Zij zijn bepalend voor het algemene beeld van octrooiaanvragen dat in deze periode optreedt. Als belangrijkste bron is gebruik gemaakt van Derwent s World Patents ndex (WP). Hierin zijn op dit moment 13,9 miljoen unieke octrooipublicaties opgeslagen, d.w.z. beschrijvingen van basisvindingen. Dit omvat niet de kopieaanvragen die in de wereld zijn gedaan om een geografisch bredere bescherming te krijgen. Per jaar voegt de WP ongeveer 1,5 miljoen octrooipublicaties hieraan toe die afkomstig zijn van 41 octrooiverlenende instanties wereldwijd. WP hanteert in de beschrijving van opgenomen octrooipublicaties de zogenaamde standardised company codes als eenduidige identificatie voor bedrijven en organisaties die als aanvrager geregistreerd staan. Deze standardised company codes zijn gebruikt om de octrooiaanvragen van de TT s en hun deelnemers te achterhalen. Uit de gevolgde werkwijze zijn de volgende dataverzamelingen ontstaan: Aantallen octrooipublicaties wereldwijd over alle technologiegebieden, gemeten over de periode ; Aantallen octrooipublicaties per TT-technologiegebied, gemeten over de periode ; Aantallen octrooiaanvragen ingediend op naam van het TT zèlf. Het TT treedt hier op als rechtspersoon; Aantallen octrooiaanvragen in de periode vòòr 1997 op naam van deelnemers/ uitvinders die aan een TT verbonden zijn; Aantallen octrooiaanvragen op naam van deelnemers/ uitvinders in de periode nà Het vaststellen van de mate van kennisoverdracht die binnen het deelnemersveld van de TT s of naar de periferie ervan optreedt, is moeilijk of in het geheel niet vast te stellen. Waar twee of meer partners samenwerken treedt er naar alle waarschijnlijkheid overdracht van kennis op. Dit betekent niet automatisch dat hiervan een structurele invloed uitgaat op een vakgebied. Binnen het tijdvenster van dit onderzoek zullen octrooiaanvragen die teruggrijpen op aanvragen van de TT s, theoretisch niet eerder dan in 1999 zichtbaar zijn, op voorwaarde dat de eerste indiening door een TT direct na oprichting in 1997 zou hebben plaatsgevonden. 4 De nternational Patent Classification (PC) en de daarop gebaseerde en meer verfijnde European Classification (ECLA) van het Europees Octrooibureau (EOB). 1

11 2 Algemene trends en netwerkeffecten 2.1 Octrooiaanvragen wereldwijd vs TT-onderzoeksgebieden De algemene trend van octrooiaanvragen heeft betrekking op alle octrooiaanvragen die in de hele wereld in een bepaald tijdvak zijn ingediend, ongeacht het technologiegebied. Ter vergelijking zijn tegen deze algemene trendlijn de ontwikkelingen afgezet die zich binnen de technologiegebieden waarop de TT s actief zijn, hebben voorgedaan. Het gaat hier dus om de octrooieeractiviteiten binnen de onderzoeksgebieden van de TT s en niet om de octrooieeractiviteiten op naam van de TT s zelf. Zie voor dit laatste de hoofdstukken 3 t/m 6. De trendlijnen in figuur 1 zijn als indexcijfers weergegeven waarbij het oprichtingsjaar van de TT s (1997) op 1% is gesteld. ndex 1997=1% Algemeen Polymeren Metalen Telematica Voeding Figuur 1: Algemene trend octrooiaanvragen vs octrooiaanvragen in TT technologiegebieden De algemene trendlijn (=alle octrooiaanvragen in de wereld) vertoont vanaf 199 een gelijkmatige stijging met een tendens tot stabilisatie vanaf het jaar 2. De trendlijn van het technologiegebied voeding volgt de algemene trendlijn vrij nauwkeurig om na het jaar 1999 wat sterker te gaan stijgen. De trendlijnen van de gebieden metalen en polymeren volgen vanaf 199 de algemene trendlijn op een hoger niveau en zetten hun gelijkmatige ontwikkeling ook na 1997 voort, maar nu op een iets lager niveau dan dat van de algemene trendlijn. De enige trendlijn die sterk afwijkt is die op het gebied telematica. Vanaf 199 zet deze trendlijn een stijging in die na 1999 culmineert in een toename van meer dan 3 procent. De meest waarschijnlijke oorzaak voor deze sterke stijging is het toestaan - vanaf van software gerelateerde octrooiaanvragen. Tot dat jaar honoreerde het Europees Octrooi Bureau geen aanvragen voor het octrooieren van software alleen. Daarop is vanaf 1995 een uitzondering gemaakt voor software die deel uitmaakt van een specifieke technische toepassing met voldoende nieuwheid. Deze zogenaamde software gerelateerde octrooiaanvragen zijn veelal gerubriceerd in de octrooiklasse G6F17/19 Digital computing or data processing equipment or methods, specially adapted for specific functions / 11

12 applications. Dit gebied valt binnen het technologiegebied telematica en veroorzaakt de sterke stijging die zich in figuur 1 aftekent. 2.2 Status octrooiaanvragen TT s Het eerste evaluatierapport dat STW in 21 over het functioneren van de TT s opstelde, onderstreepte het belang van het aanvragen van octrooien als middel tot kennisbescherming. STW vatte het octrooiaanvragen op als één van de prestatie-indicatoren voor onderzoeksinspanningen; dezelfde status werd toegekend aan het publicaties in de wetenschappelijke literatuur. Omdat deze eerste evaluatie van de TT s vrij kort na hun oprichting plaatsvond, waren er op dat moment nog slechts 9 octrooiaanvragen door de TT s ingediend. Dit was voor evaluatiedoeleinden te beperkt. De eerste evaluatie gaat dan ook niet verder in op het octrooieergedrag van de TT s. Nu, vier jaar na de eerste evaluatie, is het totaal octrooiaanvragen dat de TT s indienden tot 61 opgelopen. Dit is meer dan een verzesvoudiging ten opzichte van het eerst geregistreerde. De conclusie die het STW in 21 trok dat de TT s binnen hun vakgebieden een belangrijke schakel vormen in het proces van kennisgeneratie en distributie, lijkt door deze ontwikkeling te worden gestaafd. n het kader van het voorliggende onderzoek hebben de TT s hun len octrooiaanvragen tot en met begin 25 aan OB opgegeven; als eerste is nagegaan wat de huidige status van deze octrooiaanvragen is. De resultaten zijn opgenomen in tabel 2. Van het totaal opgegeven eerste indieningen (=59) zijn er 22 reeds gepubliceerd 5 en 37 (nog) niet. Deze laatsten zijn of nog in de beoordelingsfase die aan publicatie voorafgaat, of zijn door de indiener ingetrokken vòòr het bereiken van de publicatiedatum. Het intrekken van een aanvraag kan onder andere het gevolg zijn van onvoldoende nieuwheid van de vinding of juist van een sterke verbetering van de vinding wat een nieuwe aanvraag kan initiëren onder intrekking van de oude. Octrooiaanvragen waarvan DP NMR T WCFS Totaal Gepubliceerd (Nog) Niet gepubliceerd Totaal Tabel 2: Octrooiaanvragen TT's ( ) De sterke toename van het totaal octrooiaanvragen door TT s in de afgelopen vier jaar komt hoofdzakelijk voor rekening van het Dutch Polymer nstitute. DP diende in deze periode 37 aanvragen in. Het NMR, het T en het WCFS dienden samen de overige 22 aanvragen in. 2.3 Netwerkeffecten Voor alle TT s is verder nagegaan of er zichtbare netwerkeffecten optreden tussen de deelnemers. Van netwerkeffecten zou sprake zijn wanneer in de periode na het oprichtingsjaar van de TT s, meer octrooien zijn aangevraagd waarin verschillende TT-deelnemers als aanvrager vermeld staan. Als vergelijkingsmaatstaf is het vermeldingen genomen over de periode voorafgaand aan het oprichtingsjaar Ter completering is ook gekeken naar de relaties die uitvinders van de verschillende deelnemers met elkaar onderhouden op basis van gemeenschappelijke octrooiaanvragen. Als gevolg van de verschillende lengten in de geanalyseerde perioden (7 en 5 jaar) en van de beperkte duur van de publicatieperiode na 1997 (korter dan 5 jaar), ontrekt een netwerkeffect op bedrijfsniveau zich niet zelden aan de waarneming. Met het verstrijken van de tijd zal het duidelijker worden. Hoewel op het niveau van de uitvinders en hun relaties al wel netwerkeffecten optreden, zijn ook hier de data nog ontoereikend om een volledig en verantwoord beeld te schetsen. 5 De telling is begin 25 uitgevoerd; het is waarschijnlijk dat op de verschijningsdatum van deze rapportage inmiddels meer octrooiaanvragen van de TT s gepubliceerd en ingediend zullen zijn. 12

13 3 Dutch Polymer nstitute, DP 3.1 Onderzoeksgebieden Polymeren De drie terreinen waarop het onderzoek van het Dutch Polymer nstitute (DP) zich richt zijn toepassen, vormgeven en chemische samenstelling van polymeren. Meer concreet betreft het de volgende technologiegebieden: Polyolefinen; Technische kunststoffen; Mesoscopische chemie/ fysica, rubber- en coatingtechnologie; en Functionele polymeersystemen. Deze gebieden zijn vastgesteld door een ndustrial Reference Committee (RC), een comité dat bestaat uit vertegenwoordigers van de deelnemers aan het DP en hun achterban. Zoals figuur 1 reeds aangeeft, volgt het octrooipublicaties op het gebied van polymeren de internationale beweging vrij nauwkeurig. Vòòr 1997 is er sprake van een lichte voorsprong op de algemene trendlijn en daarna een lichte achterstand. De algemene beweging voor het gebied blijft echter regelmatig stijgend. 3.2 ennisbeschermings en octrooieringsprocedures DP De Programma Commissie (PC) van de Technology Area (TA) van het DP beoordeelt een potentieel interessante vinding waarbij de industriële partners in de TA hun interesse in bescherming van de vinding kunnen aangeven. DP geeft opdracht tot het laten beoordelen van de octrooieerbaarheid wanneer een of meer van deze partners interesse heeft getoond. n het laatste geval volgt indiening van de aanvraag op naam van het DP met tevens een verzoek tot het opstellen van een Search Report. Een octrooigemachtigde van een van de geïnteresseerde bedrijven heeft hierbij de leiding in overleg met de andere geïnteresseerden en het DP. Ontbreekt industriële interesse dan volgt toestemming tot publicatie van een artikel over het betreffende onderwerp. Hierdoor vervalt de mogelijkheid tot het verkrijgen van een octrooi. s wèl een aanvraag ingediend dan informeert de behandelend octrooigemachtigde het DP vòòr afloop van het prioriteitsjaar over de resultaten van het Search Report en adviseert hij over eventuele buitenlandse indiening. Bij een positief advies dient het DP na consultatie van de Programme Area Coordinator van de Programma Commissie, gewoonlijk een PCT-aanvraag in. Ruimschoots voor afloop van de PCT-fase informeert de behandelend gemachtigde het DP over de inhoud van het PER. Hij vraagt de industriële leden van de PC hun interesse uit te spreken in voortzetting van de vinding. Dit ter verdere behandeling in de nationale of regionale fase met indicatie van het landenpatroon. Ontbreekt die interesse bij de industriële partners dan trekt het DP de aanvrage in. Het DP instrueert de behandelende octrooigemachtigde hieromtrent die het DP en de geïnteresseerde industriële partners van de voortgang op de hoogte houdt. Na formele goedkeuring 6 door de deelnemers aan het DP zal de procedure voor 26 en daarna als volgt veranderen: Ontbreekt interesse voor de vinding bij de industriële partners dan stelt het DP de uitvindende ennisinstelling in staat de vinding over te nemen vòòrdat het DP tot publicatie overgaat; Vòòr afloop van de PCT-fase biedt het DP geïnteresseerde industriële partners de eigendomsovername aan; hebben zij hierin geen interesse dan volgt aanbieding aan de uitvindende kennisinstelling; bij volledig gebrek aan overname-interesse trekt het DP de octrooiaanvraag in. Als gevolg van voorgaande procedures zal het DP in alle gevallen na 2.5 jaar vanaf eerste indiening geen eigenaar meer zijn. Wanneer een kennisinstelling een voornemen tot publicatie heeft (bv. in de vorm van een artikel, een poster of een proefschrift) dan is het verplicht de publicatie ter vrijgave aan het DP aan te bieden. 6 de Supervisory Board en Economische Zaken hebben de nieuwe procedure al goedgekeurd. 13

14 Dit voorkomt dat octrooieerbare materie te vroeg in de openbaarheid komt waardoor een nieuwheidbezwaar kan ontstaan. Ook voorkomt het dat informatie bekend wordt die hinderlijk kan zijn voor een reeds lopende aanvraag. Het DP houdt in geen geval kennis geheim. Alle gegenereerde kennis komt uiteindelijk terecht in het publieke domein door indiening van een octrooiaanvraag of door publicatie in de wetenschappelijke literatuur. 3.3 Deelnemers DP Verdeeld naar herkomst uit de industrie of de kennisinfrastructuur is het Dutch Polymer nstitute gestart met de 14 deelnemers die in tabel 3 zijn opgenomen 7. Zij vertegenwoordigen een doorsnede van de top van bedrijven en kennisinstellingen op het gebied van polymeren. Deelnemers uit de industrie DSM DOW Chemical Shell Montell Akzo Nobel Philips General Electric Plastics Océ TNO Deelnemers uit de kennisinfrastructuur Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Rijksuniversiteit Groningen Technische Universiteit Delft TNO Tabel 3: nitiële deelnemers DP n de loop van de bestaansperiode van het DP zijn 25 nieuwe industriële deelnemers toegetreden en 22 uit de kennisinfrastructuur. Veel van hen zijn van niet-nederlandse oorsprong wat aangeeft dat het DP een internationaler karakter heeft gekregen. Blijkbaar oefent het DP een sterke aantrekkingskracht uit op een ruimere kring van zowel Nederlandse als niet-nederlandse kennisinstellingen en kennisgeoriënteerde industriële bedrijven. Vanwege hun latere toetreding en daardoor voor deze beschouwing te korte periode van deelnemen zijn de bijdragen van de nieuwe deelnemers aan de resultaten van het DP, niet in deze rapportage opgenomen. Voor de volledigheid zijn wel hun namen in Bijlage 2 op pagina 39 opgenomen. 3.4 Octrooiaanvragen DP en deelnemers Volgens opgave van het DP zelf zijn er 37 octrooiaanvragen onder de naam Dutch Polymer nstitute ingediend. Hiervan zijn er 18 in de octrooidatabank WP teruggevonden 8. De resterende 19 aanvragen zijn niet teruggevonden en verkeren nog in het geheime stadium of zijn voortijdig ingetrokken. Op naam van de deelnemers aan het DP zijn in totaal 11 aanvragen op het technologiegebied van het DP geteld. Tabel 4 geeft de verdeling van deze octrooipublicaties weer over de indieners en de perioden. Octrooiaanvragen op naam van: Vòòr 1997 Na 1996 Totaal Deelnemers aan DP DP als instituut Totaal Tabel 4: DP en deelnemers - Octrooiaanvragen vòòr 1997 en na Het Jaarbericht 1998 van het DP rangschikt TNO qua herkomst onder beide categorieën. 8 Zie noot 5. 14

15 De verdeling van de 128 aanvragen laat zien dat er na het oprichten van het DP een toename in het aanvragen optreedt van ruim 72 procent, d.w.z. het groeide van 47 naar 81 aanvragen wat een verschil uitmaakt van 34 aanvragen. Als zelfstandig aanvrager is het DP verantwoordelijk voor precies de helft van deze toename, nl. voor 17 nieuwe octrooiaanvragen. Hoe deze aanvragen over de tijd verdeeld zijn, is in figuur 2 weergegeven op basis van het jaar van eerste aanvraag (199-22). Het aanvragen verliep regelmatig stijgend met uitzondering van de geringe terugval die in 1999 optrad. De getoonde len zijn exclusief de 21 aanvragen die nog in de geheimhoudingsfase verkeren. Naar verwachting zal de stijgende lijn zich dan ook voortzetten. 25 Aantal octrooipublicaties Polymeren Figuur 2: Octrooiaanvragen DP en deelnemers (199-22) n Figuur 3 zijn de octrooiaanvragen van het DP en zijn deelnemers in een bredere context geplaatst. Hun aanvragen is afgezet tegen het octrooiaanvragen binnen het technologiegebied Polymeren. Beide zijn weergegeven als indexen waarbij het oprichtingsjaar 1997 op 1% is gesteld. De index van de Deelnemers DP laat vanaf 199 een daling zien. De index die het aanvragen op het gebied van Polymeren representeert, vertoont over de hele periode juist een regelmatig stijgende lijn. De negatieve beweging van de indexen voor de deelnemers verandert echter in 1996 om daarna verder te stijgen en de positieve beweging in het technologiegebied Polymeren te volgen. De neergang die zich voor beide indexen vanaf 21 aftekent, is deels te verklaren uit de invloed van wettelijke termijnen bij octrooiaanvragen. 15

16 (1997=1%) 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Polymeren Deelnemers DP Figuur 3: Octrooiaanvragen Polymeren en deelnemers DP (199-22) De gesignaleerde ombuiging vanaf 1996 van een negatieve naar een positieve index voor de DPdeelnemers kan wijzen op een positieve invloed die de oprichting van het DP heeft gehad op het octrooiaanvragen dat deelnemers indienen. Die beweging zou ook zichtbaar moeten zijn in het individuele aanvraaggedrag van DP-deelnemers. 3.5 Octrooiaanvragen van individuele deelnemers aan het DP Van alle deelnemers aan het DP is nagegaan of de oprichting van het TT zichtbaar is in hun octrooieergedrag door de ontwikkeling ervan te bepalen in de periode vòòr en na De data van de zeven grootste deelnemers zijn individueel weergegeven. Met nadruk wordt er op gewezen dat de hier aangegeven octrooieeractiviteiten gebaseerd zijn op het gehanteerde zoekprofiel en dus niet representatief zijn voor alle activiteiten van genoemde deelnemers. De onjuiste indruk die zou kunnen ontstaan dat deelnemers geen of minder activiteiten ontplooien dan in feite plaatsvinden, is terug te voeren tot de gehanteerde beperking (zie ook de opmerkingen hierover op pagina 9). De aanvragen van de overige (kleinere) deelnemers zijn vanwege de geringe len tezamen in één grafiek gepresenteerd. De octrooieeractiviteit die in de volgende grafieken is weergegeven omvat ook de aanvragen die buiten DP-verband door de deelnemers zijn ingediend. Aandachtspunt is, of rond het oprichtingsjaar van het DP een verandering in het octrooipublicaties optreedt. Alle grafieken zijn genormeerd op een maximaal van 18 octrooipublicaties. Figuur 4 op pagina 17 toont het octrooipublicaties van Philips en DOW Chemical op het gebied Polymeren zoals gedefinieerd binnen het opgestelde zoekprofiel; beide deelnemers laten over de hele gemeten periode een stijging in het octrooiaanvragen zien. Ze hebben vanaf 199 belangstelling voor het technologiegebied. Philips vertoont een toenemend octrooipublicaties vanaf 1998, een jaar na oprichting van het DP; in de jaren daarvoor bleef het gelijk met een licht tendens tot dalen. DOW Chemical vertoonde over de hele periode een stijgend met een sterkere stijging vanaf

17 Philips DOW Chemical Figuur 4: Octrooiaanvragen Philips en Dow Chemical - Polymeren (199-22) DSM vertoont gemiddeld over de aangegeven periode stabiliteit in het octrooipublicaties binnen het onderzochte profiel. Er treedt een opleving in het aanvragen op rond 1996 om daarna licht af te nemen. Tegengestelde bewegingen tekenen zich ook af. Het octrooiaanvragen op het technologiegebied van het DP is bij Shell regelmatig dalend. DSM Shell Figuur 5: Octrooiaanvragen DSM en Shell - Polymeren (199-22) De oprichting en deelname aan het DP lijkt Shell niet of nauwelijks te beïnvloeden. Er is een kleine stijging te zien in 1997 waarna het octrooipublicaties weer gaat afnemen. Hetzelfde beeld geldt voor Montell. Gemiddeld is onder de naam Montell een afnemend octrooiaanvragen in de beschouwde periode aangevraagd, onderbroken door een kleine opleving vanaf Daarna daalt het tot nihil in 22 omdat Montell een joint-venture (Basell) is aangegaan met Shell en BASF AG en zich hierbinnen op- polyolefinen concentreert. 17

18 Het octrooiaanvragen van General Electric vertoont een licht dalende trend met een opleving vanaf 1996 en een stabilisatie in de jaren daarna. Montell General Electric Figuur 6: Octrooiaanvragen Montell en General Electric - Polymeren (199-22) Voor AZO zijn vergelijkbare cijfers aangetroffen. Hoewel de algemene trend voor AZO over de hele periode licht dalend is, treedt er een stijging op in 1999 om daarna wat terug te vallen. AZO Overige deelnemers getotaliseerd Figuur 7: Octrooiaanvragen AZO en Overige deelnemers, getotaliseerd - Polymeren (199-22) De bijdragen van de overige deelnemers die slechts een zeer beperkt octrooiaanvragen op dit gebied indienden, zijn gesommeerd over deze deelnemers en weergegeven in figuur 7. Absoluut gezien is hun octrooipublicaties heel gering maar desondanks is er een lichte stijging waarneembaar met het voortschrijden van de tijd. Onduidelijk is of de gevonden len het gevolg zijn van deelname aan het DP. Uit voorgaande grafieken blijkt dat Philips, DOW Chemical en DSM de sterkste stijging in len realiseren en daarmee de grootste invloed uitoefenen op het verloop van de curve zoals die in Figuur 3 is weergegeven. Shell daarentegen kenmerkt zich door een regelmatig dalend octrooipublicaties op het onderzochte gebied. Een mogelijke verklaring voor deze afnemende belangstelling is dat Shell een deel van zijn onderzoek binnen het vakgebied, naar een aparte joint-venture heeft overgebracht. Zo is bekend dat voor het onderdeel polyolefinen, Shell in begin 2 een joint-venture is aangegaan met BASF AG, een bedrijf dat buiten het gezichtsveld van dit onderzoek valt. 18

19 4 Netherlands nstitute for Metals Research, NMR 4.1 Onderzoeksgebieden Metaalonderzoek Het onderzoek van het NMR is verdeeld over de aandachtsgebieden metaalproductie, metaalverwerking en het verduurzamen van metalen. Binnen het onderzoeksprogramma zijn de volgende aandachtsgebieden gedefinieerd: Principes bij het vormen van metalen; Modelleren bij het vormen van metalen en gelaagde producten (laminaten); Aluminiumproductie; Staalproductie; Corrosie; Oppervlakte en interface behandeling; en Lastechnieken. 4.2 ennisbeschermings en octrooieringsprocedures NMR Het NMR stelt momenteel een beleidsplan op dat richtlijnen zal bevatten over het omgaan met intellectueel eigendom die uit hun onderzoeksactiviteiten (kan) voortvloeien. De volgende richtlijnen zijn reeds binnen het NMR van toepassing. De ndustrial Advisory Board (AB) van het NMR waar alle ndustriële deelnemers in vertegenwoordigd zijn, beoordeelt ter goedkeuring alle wetenschappelijke publicaties; dit is dwingend voorgeschreven; Wanneer partners een octrooieerbare vinding signaleren, melden zij dit aan de AB van het NMR; Ook een onderzoeker kan rechtstreeks een mogelijk octrooieerbare vinding aan de AB van het NMR voorleggen; De wetenschappelijk directeur van NMR besluit of er daadwerkelijk een octrooiaanvraagprocedure zal worden opgestart. Het Nederlands Octrooibureau draagt, in samenwerking met de betreffende onderzoeker, zorg voor de feitelijke octrooiaanvraag (inclusief het voorafgaande literatuuronderzoek); Het NMR blijft eigenaar van een verleend octrooi. Echter, - het NMR verstrekt op verzoek aan een van de deelnemende industriële leden, een royalty vrije licentie, of - na goedkeuring door alle deelnemers kan het NMR een octrooi ook tegen betaling aan een van de leden overdragen of aan een niet-deelnemer verkopen. 4.3 Deelnemers NMR Binnen het NMR zijn of waren de volgende industriële bedrijven en kennisinstellingen actief. Van sommige deelnemers is tussen haakjes aangegeven in welke periode zij aan het NMR deelnamen. Gezamenlijk bepalen genoemde deelnemers de onderzoeksrichting van het NMR. Deelnemers uit de industrie BOAL nternational BV Corus Daf Trucks NV ESAB (1997-september 21) Hauzer ndustries BV (december 1999) mpress Metal Packaging BV (1997-september 21) nterturbine Group (nu: Eldim BV) oninklijke Nedschroef Holding NV (juli 1999-juli 23) oninklijke Schelde Groep BV Nedal Aluminium BV (juli 2- heden) Deelnemers uit de kennisinfrastructuur Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Rijksuniversiteit Groningen Technische Universiteit Delft 19

20 Philips Centre of ndustrial Technology (juli 2- heden) Polynorm NV Alcoa Europe (1997-september 21) SF Engineering & Research Centre BV Stork NV FME-CWM Association TNO (april 21 heden) Tabel 5: nitiële deelnemers NMR Tijdens het bestaan van het NMR zijn zeven nieuwe deelnemers toegetreden. Op één na zijn het deelnemers van niet-nederlandse origine en ook kennisinstellingen. Het NMR trekt met zijn onderzoeksactiviteiten de aandacht van de internationale wetenschappelijke en onderzoekswereld. Evenals bij het DP het geval was, zijn ook hier de bijdragen van de nieuwe deelnemers niet in de gepresenteerde resultaten opgenomen vanwege de nog korte tijd dat de nieuwe deelnemers van het NMR deel uitmaken. Hun bijdragen aan het NMR-onderzoek zullen eerst op wat langere termijn zichtbaar zijn. Zie voor een opgave van de namen van nieuwe deelnemers Bijlage 2 op pagina Octrooiaanvragen NMR en deelnemers Binnen de 21 deelnemers aan het NMR zijn 15 uitvinders gevonden die in het kader van NMRonderzoek actief zijn. De gevonden len octrooipublicaties zijn gebaseerd op de participatie van deze uitvinders. Het NMR geeft op dat er 6 octrooiaanvragen onder de naam Netherlands nstitute for Metals Research zijn ingediend. Hiervan zijn er inmiddels 2 gepubliceerd en 4 nog in het geheime stadium. Op naam van de deelnemers aan het NMR zijn in totaal 2 aanvragen geteld. n totaal zijn er dus 4 octrooipublicaties bekend. Tabel 6 geeft de verdeling van deze octrooipublicaties weer over de indieners en de perioden. Octrooiaanvragen op naam van: Vòòr 1997 Na 1996 Totaal Deelnemers aan het NMR NMR als instituut Totaal Tabel 6: NMR en deelnemers - Octrooiaanvragen vòòr 1997 en na 1996 n de loop van de tijd zal het nog toenemen met de 4 aanvragen die nog niet zijn gepubliceerd. Dit zal het op 8 gepubliceerde octrooiaanvragen kunnen brengen. Voor de deelnemers aan het NMR is nagegaan hoe hun len octrooiaanvragen zich verhouden tot het dat binnen het technologiegebied van het NMR is aangevraagd. De algemene trendlijn uit figuur 1 gaf aan dat het gebied Metaalonderzoek vòòr 1997 op een iets hoger niveau volgde en na 1997 die beweging op een iets lager niveau voortzette. Figuur 8 geeft de verhouding weer tussen de algemene trendlijn op het gebied Metaalonderzoek en de octrooieeractiviteit van de deelnemers aan het NMR. De curven zijn gebaseerd op indexen waarbij het oprichtingsjaar 1997 op 1% gesteld is. 2

21 (1997=1%) 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Metaalonderzoek Deelnemers NMR Figuur 8: Octrooiaanvragen deelnemers NMR (199-22) Als gevolg van de beperkte len octrooipublicaties is het verloop van de curve voor de deelnemers aan het NMR grillig en daardoor ook onduidelijk. Om dit bezwaar weg te nemen, zijn aan beide curven op basis van een polynoom regressielijnen aangepast om de extreme bewegingen te neutraliseren. De regressielijn voor het gebied Metaalonderzoek vertoont een afname vanaf 199 om vanaf 1995 weer te gaan stijgen tot een waarde die dan ongeveer 1% boven het startniveau van 199 ligt. (1997=1%) 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Metaalonderzoek Regressielijn Metaalonderzoek Deelnemers NMR Regressielijn Deelnemers NMR Figuur 9: Octrooiaanvragen deelnemers NMR (199-22), regressielijnen 21