FILOSOFIE IN DE ORANJERIE
|
|
- Marcella van de Velden
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 FILOSOFIE IN DE ORANJERIE
2 ANDERS DENKEN! ANDERS LEVEN! NIETZSCHE-HEIDEGGER-SLOTERDIJK
3 Vooraf Friedrich Nietzsche Martin Heidegger Peter Sloterdijk
4 VOORAF
5
6 trainingen onderwijs gesprekken
7 sils-maria todtnauberg ile rousse
8
9 FRIEDRICH NIETZSCHE
10 1844: geboren op 15 oktober in Rocken, de zoon van een dominee 1869: hoogleraar in Basel, vriendschap met Richard Wagner 1872: De geboorte van de tragedie 1879: einde hoogleraarschap, geen vrienden meer met Wagner, begin van een nomadisch bestaan 1881: (eerste) verblijf in Sils-Maria 1882: april tot november: verliefd op Lou Salomé 1886: Voorbij goed en kwaad 1889: geistiger Zusammenbruch (in Turijn), leven als plant, verzorgd door zijn moeder en zuster 1900: hij overlijdt op 25 augustus
11
12 FRIEDRICH NIETZSCHE één van de belangrijkste filosofen uit de geschiedenis van de Westerse wijsbegeerte en ongetwijfeld een keerpunt in de ontwikkelingen van de Westerse filosofie deconstructie van het Westerse denken: - kritiek op het logocentrisme en de zelfverloocheningsmoraal - afscheid van de somafobie en de verheerlijking van de apathie filosofie als esthetisch-ethisch project, als levenskunst
13 de ontwikkeling van de kunst is nauw verbonden met twee aandriften, fysiologische verschijnselen, artistieke werelden: het apollinische en het dionysische de verhouding tussen woorden/ taal en dingen/werkelijkheid: metaforisch van aard onze verhouding tot de werkelijkheid: esthetisch karakter de mens: een kunstzinnig scheppend subject
14 (besef van de) betekenis van de uitspraak: god is dood afscheid van een met gehoorzaamheid aan god verbonden systeem van geboden/verboden, waarden en leefregels een oproep om zelf waarden te scheppen een oproep om voorbij de mens te worden afscheid van de mens die met vrees voor de dood, gericht op de hemel, voor zijn ziel zorgt een oproep om uit vreugde voor het leven, gericht op het aardse bestaan, als lichaam, krachtig in het leven te staan
15 het perspectivische: de grondvoorwaarde van het leven waardenschattingen: de achtergrond van logische procedures en fysiologische vereisten voor de instandhouding van een bepaald soort leven de cruciale vraag: in hoeverre is een perspectief / waardenschatting levensbevorderend of soortbehoudend? het (of: er) denkt alles is interpretatie! onze wereld van begeerten en hartstochten, d.w.z. ons driftleven, onze organische functies, alle in ons werkzame krachten zijn niets anders dan een uitdrukking van wil tot macht
16 FRIEDRICH NIETZSCHE filosofie als esthetisch-ethisch project het leven als een kunstwerk de mens: een kunstzinnig scheppend wezen dat zichzelf schept, dat wordt wat zij/hij is: een lichaam dat op aarde leeft en voelend weet dat het er om gaat krachtig in het leven staan maar: kent het kunstzinnig scheppend wezen compassie of karuna? is de mens (ook) voor Nietzsche een enkeling?
17 MARTIN HEIDEGGER
18 LEVEN
19 Heidegger werd geboren, werkte hard en stierf 26 september 1889, geboren in Messkirch 1917: huwelijk met Elfriede Petri, twee zonen (in 1919 en 1920) : buitengewoon hoogleraar in Marburg, werkt aan Sein und Zeit, bouw van de berghut in Todtnauberg, affaire met Hannah Arendt 1927: publicatie Sein und Zeit
20 : hoogleraar in Freiburg 21 april 1933 wordt hij gekozen tot rector van de universiteit, 1 mei 1933 wordt hij lid van de NSDAP, 27 mei 1933 houdt hij zijn rectorale rede De zelfbevestiging van de Duitse universiteit, april 1934 trekt hij zich terug, op 19 januari 1946: leerverbod 1947: publicatie Brief über den Humanismus
21 in de jaren vijftig en jaren zestig: een reeks van voordrachten en seminars, hij reist naar Griekenland (in 1962 en 1967), het Spiegelinterview (in 1966), publicatie van lezingen onder meer: Gelassenheit (in 1959) 26 mei 1976: hij overlijdt (en wordt begraven) in Messkirch : publicatie van Überlegungen II-VI (Schwarze Hefte )
22
23 MARTIN HEIDEGGER lid van de NSDAP, maar ook: de grootste filosoof aller tijden (Emmanuel Levinas) een heroriëntatie van het Westerse denken filosofie als zijnsverstaan het werk: van bestaan verstaan naar zijnsdenken
24
25 contra UITGANGSPUNT - onverschilligheid - gebrek aan engagement / gevoel van verantwoordelijkheid - ikke, ikke, de rest kan stikken (als opvatting en leefwijze we moeten (1) een onderscheid maken tussen zijnden en zijn en (2) zijn niet denken als een zijnde het zijnde dat we telkens zelf zijn, en dat onder andere de zijnsmogelijkheid heeft van het vragen, noemen we erzijn [Dasein]
26 ERZIJN erzijn telkens het mijne te-zijn of existentie in-de-wereld-zijn erzijn als in-de-wereld-zijn het in de wereld het zijnde dat telkens op de wijze van het in-de-wereld-zijn is het in-zijn als zodanig
27 er : in de wereld / mede in betrekkingen in : gemoed -> verstaan <- rede gevoel ontwerp begrippen betrokkenheid
28 zijn : zorg bezorgen / voorzorg) betrokkenheid zichzelf vooruit al in (de wereld) zijn als zijn bij tijdlijkheid wordingskarakter
29
30
31 Heraclitus Lao Zi Meister Eckhart de houding van (n)iets naastenliefde de mens hangt (n)iets doen door ledigen af van zijn ver- van zelf van gemoed houding tot het goddelijke filosofie is een oefenpraktijk
32 ZIJNSDENKEN zijn als gebeuren / toe-eigening (Ereignis) denken als zijnsverstaan zijnsverstaan als - wachten - los laten - zich inlaten met het opene laten zijn / gebeuren
33 MARTIN HEIDEGGER filosofie als bestaan verstaan / zijnsdenken het leven als een kwestie van verstaan / ontwerp de mens: geen ik maar betrokken in betrekkingen zijn ofwel: zijnsverstaan -> zijnsbesef / zijnshouding in vormgeving verbindingen van bestaan wording vanuit gevoel van verbondenheid
34 PETER SLOTERDIJK
35 26 juni 1947 ter wereld gekomen in Karlsruhe, zoon van een Duitse moeder en Nederlandse man ( vader ) 1980: in de ashram van Bhagwan Shree Rajneesh - nu: Osho - in Poona (India) ein Meisterwerk / Kultbuch verschijnt [Jürgen Habermas schrijft een lovende recensie]
36 1992: leerstoel voor filosofie en esthetica aan de Staatliche Hochschule für Gestaltung in Karlsruhe 2000: rel rond Regels voor het mensenpark [Habermas speelt een dubieuze rol in de diffameringscampagne die in de Duitse media tegen Sloterdijk wordt gevoerd] 2002: moderator van het ZDF televisie-programma Das philosophische Quartett (met Rüdiger Safranski)
37
38 PETER SLOTERDIJK één van de meest spraakmakende filosofen van onze tijd filosofie als essayistiek Heideggers kleinzoon tegen cynisme / voor levensbeaming
39
40
41 Wie mag het zeggen? De enige autoriteit die tegenwoordig mag zeggen: Je moet je leven veranderen! is de wereldwijde crisis. ze bezit autoriteit omdat ze zich beroept op iets onvoorstelbaars waarvan ze de voorafschaduwing is: de wereldwijde catastrofe Sinds de wereldwijde catastrofe is begonnen zich gedeeltelijk te onthullen, is er een nieuwe gedaante van de absolute imperatief in de wereld, die zich in de vorm van een scherpere vermaning tot allen en tot niemand richt: Verander je leven! Anders zal vroeg of laat de volledige onthulling jullie laten zien wat jullie in de tijd van voortekenen verzuimd hebben!
42 Wie kan het horen? Diegenen die de oren niet meer sluiten voor de terugkeer van het verhevene in de vorm van een ethisch imperatief, die zich niet langer als detached cosmopolitan spectators opstellen, die oog hebben voor de verticale spanningen in de menselijke existentie Wie gaat het doen? Ik! Een fakir van de co-existentie met alles en allen, die mijn voetafdruk op de omgeving moet reduceren tot het spoor van een veer
43 Gevraagd zijn: immuunsystemen die het eigene niet definiëren binnen de horizon van het organismische egoïsme, maar zich in dienst stellen van een etnisch of multietnisch, institutioneel en intergenerationeel verruimd zelfconcept een verruiming van het immuniteitsbegrip: bij levensvormen waaraan het zoon politikon mens meewerkt moet rekening worden gehouden met de voorrang van bovenindividuele immuniteitsallianties
44 een opvatting van individuele immuniteit als co-immuniteit een efficiënte co-immuniteitsstructuur voor de leden van de wereldsamenleving mensen die zich opvatten als medewerkers aan het door en door concrete en discrete project van een wereldwijd immuundesign mensen die zich door dagelijkse oefeningen de goede gewoonten van gemeenschappelijk overleven eigen maken
45 PETER SLOTERDIJK filosofie als een pleidooi voor het oefende leven de mens: een wezen dat zich voortdurend oefent om zijn leven te veranderen en daarmee zichzelf te herscheppen ethiek opgevat als antropotechniek antropotechnieken: mentale en fysieke oefenmethodes
46 SYNOPSIS
47 laten we het leven opvatten als een kunstwerk laat het ik los en leef betrokken in betrekkingen laten we oefenen om ons leven te veranderen
48
HEIDEGGER EN SPINOZA
HEIDEGGER EN SPINOZA onderwijs trainingen gesprekken Martin Heidegger - bestaan verstaan - zijnsdenken Heidegger en Spinoza overeenkomsten / verschillen LEVEN Heidegger werd geboren, werkte hard en stierf
Nadere informatieFILOSOFIE TUSSEN DE PALMEN I FRIEDRICH NIETZSCHE
FILOSOFIE TUSSEN DE PALMEN I FRIEDRICH NIETZSCHE onderwijs trainingen gesprekken 1844: geboren op 15 oktober in Rocken, de zoon van een dominee 1869: hoogleraar in Basel, vriendschap met Richard Wagner
Nadere informatieHEIDEGGER EN SPINOZA
HEIDEGGER EN SPINOZA Lezing door Jan Flameling Sommigen beweren dat Martin Heidegger de grootste filosoof van de moderne geschiedenis is. Anderen vinden juist dat Spinoza de grootste filosoof aller tijden
Nadere informatieonderwijs trainingen gesprekken
WAAROM RUST? onderwijs trainingen gesprekken wij zijn lichamen met een bepaalde hersen- en zenuwstelselcapaciteit en beschikken over een voelend weten van wat er gaande en gevraagd is wij zijn gevoelig
Nadere informatieFILOSOFIE TUSSEN DE PALMEN II EMMANUEL LEVINAS
FILOSOFIE TUSSEN DE PALMEN II EMMANUEL LEVINAS onderwijs trainingen gesprekken EMMANUEL LEVINAS filosofische en maatschappelijk-historische context Emmanuel Levinas - leven - werk leren luisteren naar
Nadere informatieDE VOLMAAKTE MENS? ARISTOTELES-NIETZSCHE-BRAIDOTTI
DE VOLMAAKTE MENS? ARISTOTELES-NIETZSCHE-BRAIDOTTI www.janflameling.nl DE VOLMAAKTE MENS? Aristoteles De vervolmaking van de mens Friedrich Nietzsche Voorbij de mens Rosi Braidotti Voorbij de mens: De
Nadere informatieHET ZELF ZONDER GRENZEN
HET ZELF ZONDER GRENZEN onderwijs trainingen gesprekken Vooraf Neuro(bio)logie Het zelf voelt wat er gaande / gevraagd is Hedendaags Westers denken Het zelf weet zich in betrekkingen en voelt zich aangesproken
Nadere informatieonderwijs trainingen gesprekken
LEVENSKUNST onderwijs trainingen gesprekken Vooraf Levenskunst Zorg voor het zelf Neuro(bio)logie Het zelf voelt wat er gaande / gevraagd is Existentiefilosofie Het zelf is in betrekkingen en voelt zich
Nadere informatieKLIMAATVERANDERING WAT TE DOEN?
KLIMAATVERANDERING WAT TE DOEN? Jelmer Mommers Er is zonder enige twijfel - sprake van klimaatverandering, met verregaande gevolgen voor mensen, dieren en het milieu Klimaatverandering beperken heeft nu
Nadere informatieonderwijs trainingen gesprekken
GASTVRIJHEID? onderwijs trainingen gesprekken Vooraf Gastvrijheid wat betekent dat voor ons? Gastvrijheid als gevoel / houding - Neuro(bio)logie Wij voelen wat er gaande / gevraagd is - Hedendaags Westers
Nadere informatieKLIMAATVERANDERING WAT TE DOEN?
KLIMAATVERANDERING WAT TE DOEN? Er is zonder enige twijfel - sprake van klimaatverandering met verregaande gevolgen voor mensen, dieren en het milieu het ecologisch plafond (negen planetaire grenzen)
Nadere informatieLEVINAS EN SPINOZA EEN (ONVERWACHTSE) ONTMOETING
LEVINAS EN SPINOZA EEN (ONVERWACHTSE) ONTMOETING Emmanuel Levinas Een kennismaking Bento de Spinoza Een geheugensteuntje Levinas en Spinoza Een ontmoeting Discussie EMMANUEL LEVINAS EMMANUEL LEVINAS LEVEN
Nadere informatieEerste weekeinde Lichaam ziel geest? Van Plato tot Nietzsche
Eerste weekeinde Lichaam ziel geest? Van Plato tot Nietzsche 10.30 uur Kennismaking Vooruitblik: Het zelf. Drie verhaallijnen (1) Psuche-mens-brain, (2) Zoon politikon-ego-dasein, (3) Zorg voor het zelf-het
Nadere informatieHET LICHAAM LEREN LUISTEREND TE LEVEN
HET LICHAAM LEREN LUISTEREND TE LEVEN onderwijs trainingen gesprekken lichaamsvijandigheid in de Westerse filosofie: Plato / René Descartes de herwaardering van lichamelijkheid en gevoelens: Antonio Damasio
Nadere informatieGASTVRIJHEID IN HET BOEDDHISME / IYENGAR YOGA
GASTVRIJHEID IN HET BOEDDHISME / IYENGAR YOGA onderwijs trainingen gesprekken terugblik: gastvrijheid (als gevoel / houding) Oosterse filosofie het boeddhisme: oefenen in gastvrijheid -------------- Iyengar
Nadere informatieDe toekomst van de filosofie Een pamflet
De toekomst van de filosofie Een pamflet Toekomst Voor mij betekent toekomst dat wat op ons toekomt. Dat wat ons op toekomt is echter afhankelijk van hoe wij ons verhouden tot wat toekomt. Meestal verhouden
Nadere informatieDE BETROKKEN BURGER II
DE BETROKKEN BURGER II HANNAH ARENDT Aristoteles Martin Heidegger Hannah Arendt De menselijke conditie Gesprek VAN ARISTOTELES NAAR ARENDT filosofie als politicologisch project : de filosoof hoort ervoor
Nadere informatieOefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek
Oefening baart ethiek Neurobiologie, boeddhisme en ethiek Wat heb je nodig om ethisch te handelen? De geschiedenis van de Westerse filosofie kent op deze vraag vele antwoorden: morele principes, voorbeeldige
Nadere informatieGESCHIEDENIS VAN HET ZELF JAN FLAMELING (ISVW / FILOSOFISCH BUREAU ATARAXIA)
GESCHIEDENIS VAN HET ZELF JAN FLAMELING (ISVW / FILOSOFISCH BUREAU ATARAXIA) onderwijs trainingen gesprekken GESCHIEDENIS VAN HET ZELF VAN PLATO TOT LUCE IRIGARAY Weekeinde 1 (23 en 24 januari): Lichaam
Nadere informatieGESCHIEDENIS VAN HET ZELF JAN FLAMELING (ISVW / FILOSOFISCH BUREAU ATARAXIA)
GESCHIEDENIS VAN HET ZELF JAN FLAMELING (ISVW / FILOSOFISCH BUREAU ATARAXIA) onderwijs trainingen gesprekken GESCHIEDENIS VAN HET ZELF VAN PLATO TOT LUCE IRIGARAY Weekeinde 1 (23 en 24 januari): Lichaam
Nadere informatieVAN PAMPUS & FILOSOFIE
VAN PAMPUS & FILOSOFIE 17 september Aristoteles 1 oktober Sophocles 15 oktober Lao Zi EEN DRIELUIK Catharina de Haas / Jan Flameling OOSTERSE FILOSOFIE OOSTERSE FILOSOFIE een vorm van levenskunst een
Nadere informatieZin in filosofie. Ludo Abicht en Hendrik Opdebeeck. Acco Leuven / Den Haag
Zin in filosofie Ludo Abicht en Hendrik Opdebeeck Acco Leuven / Den Haag Inhoud Inleiding 11 1 Zin, in- en uitzicht 13 1.1 De filosofische vragen 15 1.2 Filosofie en mythologie 16 1.3 Filosofie en godsdienst
Nadere informatieISVW Basisopleiding Inleiding in de filosofie
ISVW Basisopleiding 2018-2019 Inleiding in de filosofie Filosofie is een parapluterm, dat wil zeggen de naam voor verschillende manieren van filosoferen die gedurende de afgelopen ruim vijfentwintig eeuwen
Nadere informatieNIETZSCHE ALS OPVOEDER. waar leef je voor???
NIETZSCHE ALS OPVOEDER waar leef je voor??? FILOSOFEREN IN DRENTHE www.keijfilosofie.nl Grote schoonmaak in de bovenkamer VADER EN MOEDER Elisabeth: een antisemitische gans "Het leven is in essentie,
Nadere informatieDR. RENÉ BROHM LEVENSKUNST IN ORGANISATIES
DR. RENÉ BROHM LEVENSKUNST IN ORGANISATIES OVERZICHT LEVENSKUNST IN ORGANISATIES Inleiding Levenskunst - Het zelf toeeigenen Parallel moderne tijd en Antieke Oudheid. Welk zelf? Fragmentatie en Moderniteit
Nadere informatieFILOSOFIE IN DE ORANJERIE III
FILOSOFIE IN DE ORANJERIE III ANDERS DENKEN! ANDERS WORDEN! EEN KENNISMAKING MET HET OOSTERSE DENKEN Vooraf Het taoïsme Het boeddhisme Het zenboeddhisme VOORAF onderwijs trainingen gesprekken FILOSOFIE
Nadere informatieHet begrip 'natuur' in techniek, filosofie en religie II. Van modern naar postmodern denken: Voorbij de mens?
Het begrip 'natuur' in techniek, filosofie en religie II Van modern naar postmodern denken: Voorbij de mens? Grote lijnen van mijn verhaal 1. Nanotechnologie als voorbeeld van NBICtechnologie. 2. A. Techniek
Nadere informatieGASTVRIJHEID? VANUIT INTERCULTUREEL FILOSOFISCH PERSPECTIEF
GASTVRIJHEID? VANUIT INTERCULTUREEL FILOSOFISCH PERSPECTIEF onderwijs trainingen gesprekken HET LICHAAM LEREN LUISTEREND TE LEVEN wij, lichamen met bepaalde hersen- en zenuwstelselcapaciteit, beschikken
Nadere informatiePROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN
PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur en coach, voormalig directeur
Nadere informatieWat is de mens? - Context. De opkomst van de filosofische antropologie
De menselijke natuur, week 9 De opkomst van de filosofische antropologie Overzicht van reeds behandelde mensbeelden en de mechanistische visie uit de late 19e eeuw Wat is de mens? - Context Plato / Descartes
Nadere informatieINLEIDING Over verwondering, contingentie en denken-als-ordenen 13
INHOUD VOORWOORD 11 INLEIDING Over verwondering, contingentie en denken-als-ordenen 13 HOOFDSTUK 1. Op zoek naar een stabiele werkelijkheid. De Oudheid (6 de eeuw v.c. 6 de eeuw n.c.) 25 1. Het ontstaan
Nadere informatiePROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN
PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur en coach, voormalig directeur
Nadere informatiePROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN
PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur en coach, voormalig directeur
Nadere informatieEVEN STILSTAAN KALENDER JANUARI MAANDAG. Nieuwjaarsdag. Elke reis van duizend mijl begint met de eerste stap. Lao Zi
EVEN STILSTAAN JANUARI 1 MAANDAG Nieuwjaarsdag Elke reis van duizend mijl begint met de eerste stap Lao Zi 1 JANUARI 2018 Goede voornemens zijn minder moeilijk vol te houden als je in kleine stapjes denkt.
Nadere informatieWillen sterven. Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Moment voor religieuze bezinning en waardevol leven
Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Paul van Tongeren was tot zijn emeritaat hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen en Leuven. Hij is als geassocieerd onderzoeker
Nadere informatieOverdenking 11 november 2012, Lev.19:1-2, 9-18, Mc. 12: ds. A.J.Wouda Gemeente van Christus,
Overdenking 11 november 2012, Lev.19:1-2, 9-18, Mc. 12: 28-34 ds. A.J.Wouda Gemeente van Christus, Wees heilig, want ik, de Heer jullie God, ben heilig. En dan volgen, met andere woorden dan wij meestal
Nadere informatieVOELEN WAT ER GEBEURT EEN KENNISMAKING MET ANTONIO DAMASIO
VOELEN WAT ER GEBEURT EEN KENNISMAKING MET ANTONIO DAMASIO Descartes error [1994] Dit is de vergissing van Descartes: de onoverbrugbare scheiding tussen lichaam en geest ( ); de suggestie dat het vermogen
Nadere informatieDe eerste liefde van God
De eerste liefde van God Trouwpreek over 1 Johannes 3:16 (ds. Jos Douma) gehouden in de trouwdienst van Jeroen en Marjoke Wij hebben Gods liefde, die in ons is, leren kennen en vertrouwen daarop. God is
Nadere informatiekan geven aan zijn vleselijke begeerten. Bewaar uzelf in de liefde van God
- 1 - Bewaar uzelf in de liefde van God We gaan lezen in de brief van Judas. Judas is de halfbroer van Jezus, geboren in het gezin van Jozef en Maria. We lezen daarover eerst in Marcus 6:3 waar staat:
Nadere informatie1 Johannes. - Kringleiderhandeleiding -
1 Johannes - Kringleiderhandeleiding - Beste kringleider, Hieronder vind je per hoofdstuk een aantal aanvullende gedachten bij het kringmateriaal over 1 Johannes. Met name wordt beschreven wat het doel
Nadere informatieInhoud. Hoofdstuk 1. Recht en existentie in filosofie en literatuur: redactionele inleiding 13. Claudia Bouteligier & Timo Slootweg
Inhoud Voorwoord 11 Hoofdstuk 1. Recht en existentie in filosofie en literatuur: redactionele inleiding 13 & 1.1 Inleiding 13 1.2 Rechtsfilosofie als pleitrede 16 1.3 Strijd tussen filosofie en kunst 18
Nadere informatiePROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN
PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam; wethouder Sociale Zaken, Hilversum Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur
Nadere informatieOosterse denkers in de polder
OOSTDENKERS.BW_x 05-12-13 11:44 Pagina 3 Oosterse denkers in de polder Gesprekken met Jan Bor, Otto Duintjer, Ton Lathouwers, Henk Oosterling, Han de Wit en Melanie Schultz van Haegen Hans Baaijens / Jan
Nadere informatieSessie 1 De eudaimonistische ethiek van Aristoteles
Sessie 1 De eudaimonistische ethiek van Aristoteles Wat vertelde Aristoteles lang geleden in Athene in zijn colleges aan het Lyceum over ethiek? Wat beschouwde hij als het doel van handelen? Wat verstond
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieLevenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15
Inleiding 13 Levenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15 1 Plato: rechtvaardigheid als harmonie 19 Wat is rechtvaardigheid? 20 De rechtvaardige staat 25
Nadere informatieINLEIDING Plato's grot Filosofie en ideologie De hermeneutische cirkel DEEL 1. DE LOTGEVALLEN VAN DE FILOSOFISCHE RATIONALITEIT
INLEIDING Plato's grot Filosofie en ideologie De hermeneutische cirkel DEEL 1. DE LOTGEVALLEN VAN DE FILOSOFISCHE RATIONALITEIT HOOFDSTUK 1. Wijsbegeerte binnen de antieke bestaanshorizon: zijn en worden
Nadere informatieSterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het.
Sterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het. Wim Brands in gesprek met René Gude ISVW UITGEVERS INHOUD Inleiding 7 I Reservetijd 9 II Troost van de filosofie 13 III Jezelf uit de knoop halen 19 IV De zin
Nadere informatieOefening baart morele ontwikkeling. Jan den Boer. Filosofisch café Hoogeveen, 250314.
Oefening baart morele ontwikkeling. Jan den Boer. Filosofisch café Hoogeveen, 250314. Mijn zoektocht: Pirsig, filosofie, boeddhisme, management, bewustzijnswetenschap, Lamme. Robert Pirsig: Zen en de kunst
Nadere informatieFilosofie. Op het VWO. Filosofie juist op Lyceum Oudehoven!
Filosofie Op het VWO Wat is Filosofie? Wetenschappen beantwoorden vragen: Over een eigen onderwerp (object van studie) Op een eigen manier (methode van bestuderen) Filosofie beantwoordt vragen die niet
Nadere informatiecultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg
cultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg 1 Wat ga ik behandelen? moderniteit versus postmoderniteit korte geschiedenis verlichting en romantiek modernisme postmodernisme postmoderniteit
Nadere informatieFilosofie en actualiteit. Vijfde avond
Filosofie en actualiteit Vijfde avond Wittgenstein (1889 1951) Taalfilosofie W. 1: logica als beschrijvingstaal W. 2: meaning is use Voorgangers: Frege, (Leibniz) Zin & betekenis Opvolgers: Austin, Searle,
Nadere informatieGeloven en redeneren. Religie en filosofie
Geloven en redeneren Religie en filosofie Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Het begin
Nadere informatieTHEMA 3: EEN BIJBELSE MENSVISIE
THEMA 3: EEN BIJBELSE MENSVISIE TEKST 1 In een bijbels perspectief verschijnt de mens als faiblesse et promesse. Mensen zijn tezelfdertijd eindig onvolkomen en oneindig beloftevol. Beperkt, kwetsbaar,
Nadere informatieBewaar uzelf in de liefde Gods
- 1 - Bewaar uzelf in de liefde Gods We gaan lezen in de brief van Judas. Judas is de halfbroer van Jezus, geboren in het gezin van Jozef en Maria. We lezen daarover eerst in Marcus 6:3 waar staat: Is
Nadere informatieFILOSOFIE IN DE ORANJERIE II
FILOSOFIE IN DE ORANJERIE II ANDERS DENKEN! ANDERS WORDEN! LEVINAS-FOUCAULT-IRIGARAY Vooraf Emmanuel Levinas Michel Foucault Luce Irigaray VOORAF onderwijs trainingen gesprekken FILOSOFIE IN DE ORANJERIE
Nadere informatieOosterse filosofie. Over de denktradities in India en China
Oosterse filosofie Over de denktradities in India en China Inhoudsopgave Geschiedenis - Ontstaan van de filosofie India en het hindoeisme De leer van de Boeddha Mahayana, de leer van de leegte China en
Nadere informatieDoopviering. Ik doop je in de naam van de vader en de zoon en de heilige geest
Doopviering Ik doop je in de naam van de vader en de zoon en de heilige geest Welkom Beste, Wij zijn hier samengekomen om de geboorte te vieren van dit nieuwe leven. Dagelijks worden er kinderen geboren,
Nadere informatieSpinoza - ook tafels hebben een ziel
Spinoza - ook tafels hebben een ziel In de zeventiende eeuw kwam de filosoof René Descartes met de beroemde stelling dat alles in de wereld tot twee substanties teruggeleid kan worden: lichaam of geest.
Nadere informatieEthiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte.
Samenvatting door A. 2079 woorden 29 juni 2014 6,4 2 keer beoordeeld Vak Anders H1 Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Moraal
Nadere informatieDOPEN. Th ema s N i e u w L e v e n M a as tri ch t. Geloven = dopen
Th ema s N i e u w L e v e n M a as tri ch t DOPEN Geloven = dopen Op veel plekken in de bijbel wordt gesproken over dopen. Maar als je onbekend bent met dopen, waar moet je dan beginnen? We hopen dat
Nadere informatieDankwoord 11 Woord vooraf 13. Hoofdstuk 1 Artistieke creativiteit 19
Dankwoord 11 Woord vooraf 13 Hoofdstuk 1 Artistieke creativiteit 19 Makers en doeners 21 De verschillen tussen wetenschap, vormgeving en kunst 22 Het scheppingsproces als eenheid 23 Materiële werkelijkheid
Nadere informatiePastoor Reneerkens. De volgende mensen zijn er ook bij:
2 Papa Mama Peter Meter.... Pastoor Reneerkens De volgende mensen zijn er ook bij: 3 BEGROETING EN WELKOMSTWOORD Alles went, zeggen we wel eens, zelfs het wonder wat altijd weer opnieuw gebeurt, wordt
Nadere informatieDit product wordt u aangeboden door ComputerBijbel (http://www.computerbijbel.com) ComputerBijbel Alle rechten voorbehouden 1/6
ComputerBijbel Alle rechten voorbehouden 1/6 EEN MAN NAAR GOD'S HART. Handelingen 13:22 INTRODUCTIE. 1. In zijn toespraak in Antiochië, gaat Paulus kort in op de geschiedenis van Israël, hij citeert een
Nadere informatieZONDAG 1 MEI 2016 DORPSKERK VRIES
ZONDAG 1 MEI 2016 DORPSKERK VRIES Verschijning aan Maria uit Magdala Ets van Rembrand Voorganger ds. Thea Barnard Organist Luuk Tuinder VOORBEREIDING Als de torenklok luidt worden wij stil Begroeting door
Nadere informatie- 1 - Zeven belangrijke woorden des levens. Wie het leven wil liefhebben en goede dagen wil zien hij wijke van het kwade en doe het goede.
- 1 - Zeven belangrijke woorden des levens We zullen zeven belangrijke woorden des levens doornemen, die ik in de eerste plaats op mijzelf maar ook op anderen wil laten inwerken. Het eerste woord des levens
Nadere informatieLevensverhaal en levenskunst
Levensverhaal en levenskunst Sensoor Rotterdam 10.4.2013 Thijs Tromp Onderzoek naar de effecten op zingeving van het maken van levensboeken in de zorg voor ouderen in verzorgingshuizen 1 Indeling van de
Nadere informatieBen jij Geestig? Gezinsdienst. Orde van dienst voor de gezinsdienst op 4 juni 2017 in de Protestantse Gemeente Wolphaartsdijk.
Ben jij Geestig? Gezinsdienst Orde van dienst voor de gezinsdienst op 4 juni 2017 in de Protestantse Gemeente Wolphaartsdijk. 2 Voorganger: ds. C.A. van Eck Organist: René Nijsse Welkom en mededelingen
Nadere informatieKarma, Voortzetting en het Edele Achtvoudige Pad
Karma, Voortzetting en het Edele Achtvoudige Pad Augustus 2005, Plum Village Vandaag wil ik graag spreken over reïncarnatie, wedergeboorte en voortzetting. Als we een sinaasappelboom bekijken, dan kunnen
Nadere informatieFilmverslag Nederlands De tweeling
Filmverslag Nederlands De tweeling Filmverslag door een scholier 1926 woorden 10 maart 2005 6,6 402 keer beoordeeld Vak Nederlands De tweeling 1. Verklaar de titel van de film. De titel van de film is
Nadere informatieJAARBOEK VOOR ESTHETICA 2002
JAARBOEK VOOR ESTHETICA 2002 FRANS VAN PEPERSTRATEN (RED.) EEN UITGAVE VAN HET NEDERLANDSE GENOOTSCHAP VOOR ESTHETICA Frans van Peperstraten (red.) Jaarboek voor esthetica 2002 ISSN 1568-2250 Trefw.: Filosofie,
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2009 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Religieuze ervaring 1 maximumscore 5 een bruikbare definitie van religie 1 drie problemen die zich kunnen voordoen bij het definiëren van religie 3 meerdere religieuze tradities;
Nadere informatieOuderenzorg in 2025?
Ouderenzorg in 2025? https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=vo9 wlawhe3e Niemand gaat actief de gang naar het verpleeghuis, je wordt opgenomen, ik had geen inspraak 1 IDENTITEIT: wie
Nadere informatieDe verovering van het onwaarschijnlijke
Internationale School voor Wijsbegeerte, Leusden De verovering van het onwaarschijnlijke Een masterclass in vier leesgroepen over Peter Sloterdijks Je moet je leven veranderen Maart Juni 2015 21-22 maart,
Nadere informatieAfbeelding bij Peter Sloterdijk: 'Ik zeg u: de crisis zal een nieuwe elite brengen' Wetenschap / cultuur / filosofie
1 van 5 9-8-2011 9:21 Afbeelding bij Peter Sloterdijk: 'Ik zeg u: de crisis zal een nieuwe elite brengen' Wetenschap / cultuur / filosofie Wie echt is geraakt, wordt een ander mens. Dat gebeurde bij de
Nadere informatieHeeft God het Kwaad geschapen?
Heeft God het Kwaad geschapen? Zondagavond 22 september 2013 (Genade & Waarheid Preek) Inleiding A. Genade & Waarheid Preken (Soms) Ingewikkelde of wettisch toegepaste onderwerpen bekeken vanuit Genade
Nadere informatieBijbelstudies voor de Bruggroepen 2012-2013 Romeinen studie 2
Bijbelstudies voor de Bruggroepen 2012-2013 Romeinen studie 2 Bijbelstudies voor de Bruggroepen van de protestantse gemeente De Brug in Amersfoort, seizoen 2012-2013 Schrijvers: Iwan Dekker, Leantine Dekker,
Nadere informatielaudato si Schepping De mooiste teksten om God te danken en te loven
laudato si De Schepping De mooiste teksten om God te danken en te loven Inhoudsopgave Inleiding Eduard Kimman S.J...3 In het begin schiep God Genesis 1,1-5...4 Alles is liefkozing van God paus Franciscus,
Nadere informatieHannah Arendt. Wereldvervreemding. Wat is het probleem? De menselijke conditie. Arbeid, werk en handelen
Hannah Arendt zomercursus blok 1 Joodse filosofe 1906-1976 Schrijft vanuit Amerika waar ze heen is gevlucht vanuit Duitsland. Onderzoek naar totalitarisme geeft haar inspiratie om te onderzoeken wat mensen
Nadere informatieInhoudsopgave. 1 Kunst en individu Kunst en maatschappij 61. Woord vooraf bij herziene uitgave 11 Inleiding 13
Inhoudsopgave Woord vooraf bij herziene uitgave 11 Inleiding 13 Noten 19 1 Kunst en individu 21 1 1 Stromingen in de psychologie van de kunst 21 1 1-1 De psychoanalytische benadering 22 1 1-2 De Gestaltpsychologische
Nadere informatieDe betekenis van de 16e eeuwse Reformatie vandaag
Dominee Steven Fuite Voorzitter Verenigde Protestantse Kerk België (VPKB) De betekenis van de 16e eeuwse Reformatie vandaag In 2017 is het precies 500 jaar geleden dat het Christendom in Europa diepgaand
Nadere informatieSterker dan de dood Paasprogramma 2016 Groep 1 t/m 4 Joh. Bogermanschool Houten
Sterker dan de dood Paasprogramma 2016 Groep 1 t/m 4 Joh. Bogermanschool Houten Kinderen zingen Vertel me eens Heer Jezus Toen u op aarde was Waarom geloofde niemand toen Dat u de koning was? Ze wilden
Nadere informatieEen sterke vrouw (bewerking uit het boek Spreuken)
Een sterke vrouw (bewerking uit het boek Spreuken) Dag en nacht waakt ze. Haar handen kennen geen rust. Haar ogen gaan rond en zien wat gezien moet worden. Haar oren zijn gespitst en horen wat gehoord
Nadere informatieZondag 11 januari - een verhaal om moed te houden
Zondag 11 januari - een verhaal om moed te houden Bij Marcus 1 - de doop van Jezus Ik weet niet hoe goed u al de zondagsbrief hebt gelezen. Maar wellicht is u opgevallen dat er helemaal bovenin staat dat
Nadere informatiereeks ontmoetingen 2 een ontmoeting met Heraclitus
reeks ontmoetingen 2 een ontmoeting met Heraclitus Toelichting Door deze ontmoeting met Heraclitus gaan we terug naar het begin van de westerse filosofie. Zo rond 600 voor Christus komen we in het KleinAziatische
Nadere informatieOnderscheiden en bescheiden
Onderscheiden en bescheiden Dames en heren; Met gepaste bescheidenheid sta ik hier voor u. Deze bescheidenheid heeft meerdere gronden. Allereerst ben ik niet begiftigd met een koninklijke onderscheiding
Nadere informatieDe geboden onderhouden, is trouw zijn aan God, maar het is evenzeer trouw zijn aan onszelf, aan onze ware natuur, en aan onze diepe aspiraties.
Maria, leer ons bidden! Het gebed is er niet in de eerste plaats om ons te voldoen. Ze is onteigening van onszelf om ons in de gesteltenissen te plaatsen van de Heer, Hem in ons te laten bidden. In een
Nadere informatieWE MOETEN DE WERELD NIET LIEFHEBBEN. 1.om de liefde van onze Vader. 2.om het leven uit onze Vader. 3.om de toekomst met onze Vader.
1 Joh. 1:15-17 / Gehouden op 17-06-2007 / p.1 DE WERELD NIET LIEFHEBBEN Liturgie: Votum & groet Zi: Ps. 100:1.2 Lezing van Gods wet Zi: Ps. 1:1.2.3 Gebed Schriftlezing: 1 Joh 3:1-10 Zi: Gez. 22:1.2.4 (GKB)
Nadere informatiekernbegrippen Petersen Gerrit Fronik Peter van Hasselt Freek Velthausz Hubert Winters
opleidersdagen donderdag 6 maart 2008 kernbegrippen Petersen Gerrit Fronik Peter van Hasselt Freek Velthausz Hubert Winters Inleidende opmerkingen Wat is opvoeding? -Pedagogische filosofie Hoe voltrekt
Nadere informatieIk en de ander. Ik en de ander 15 maart 2015 Pagina 1
Ik en de ander U bent niet het middelpunt van het universum en ik ben dat ook niet. Als kind lijkt dat anders te zijn. Alles draait om jouw welzijn, jouw geluk. Iedereen reageert op jou en neemt jouw zorgen
Nadere informatieMIRARI Van kritiek naar dialoog.
MIRARI Van kritiek naar dialoog. Door Tomas Serrien Verwondering is het begin van alle wijsheid. (Aristoteles) Mirari - 1 HET WAT en HET WAAROM: Het grondidee van Mirari. Het is tijd voor een filosofisch
Nadere informatieWeek les 2. Keizer en Kerst
Week les 2. Keizer en Kerst Je ouders kennen het begin van het kerstevangelie misschien nog wel uit het hoofd: En het geschiedde.... Dit lijkt heel veel op het woord geschiedenis eschiedenis. Er is ook
Nadere informatieDe kracht van de ontmoeting Spreken in waarheid Positieve Heroriëntering
COLUMBUS De kracht van de ontmoeting Spreken in waarheid Positieve Heroriëntering 1. Visie en missie Instroom in BJZ verminderen Mogelijk antwoord op verontrusting / MANO Kijken en handelen vanuit menselijk-existentieel
Nadere informatieDs. Arjan van Groos ( ) Tekst: Johannes 1, 1 Middagdienst
Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: Johannes 1, 1 Middagdienst Broeders en zusters, we zullen vanmiddag luisteren naar hoe het Woord, onze Here Jezus Christus, in de prediking tot ons komt. Daarom zullen
Nadere informatieUit God geboren. Weekoverweging. Kerstgeloof is geloof in de goddelijkheid van de mens
WEEK 51 1 Weekoverweging Kerstgeloof is geloof in de goddelijkheid van de mens Uit God geboren Je hebt groot gelijk als je niet gelooft, dat Jezus is voortgekomen uit geestelijk zaad. Waarom zo moeilijk
Nadere informatieDialogisch verstaan tussen mensen uit verschillende culturen
9 Inleiding Hoe creëren wij een sfeer in onze steden waar iedereen zich thuis voelt? Hoe gaan we om met verschillende culturele feesten en bijbehorende rituelen? Hoe gaan we om met ons gemeenschappelijk
Nadere informatieImmanuel Kant Kritiek van het oordeelsvermogen
Ten geleide Kants derde Kritiek: hoe kan de vrijheid worden verwerkelijkt? 15 Geraadpleegde literatuur 46 Verantwoording bij de vertaling 49 Immanuel Kant aan Johann Friedrich Reichardt 51 Immanuel Kant
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 4. Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10. Les 2. Denken Kunnen dieren denken?
>> Inhoudsopgave Inleiding 4 Les 1. Introductie filosofie Hebben alle vragen een antwoord? 10 Les 2. Denken Kunnen dieren denken? 14 Les 3. Geluk Wat is het verschil tussen blij zijn en gelukkig zijn?
Nadere informatie