Inhoudsopgave. 1 Kunst en individu Kunst en maatschappij 61. Woord vooraf bij herziene uitgave 11 Inleiding 13

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Woord vooraf bij herziene uitgave 11 Inleiding 13 Noten 19 1 Kunst en individu Stromingen in de psychologie van de kunst De psychoanalytische benadering De Gestaltpsychologische benadering De behavioristische benadering De informatie-theoretische benadering Psychologismen Kunst en illusie (Gombrich) De waarneming kan werkelijkheid en illusie niet scheiden Originaliteit is aan schema s gebonden Het onschuldige oog gaat niet vrijuit De suggestieve projectie van de toeschouwer De dubbelzinnigheid van het beeld in de moderne kunst Aspecten van een freudiaanse esthetica Freud en de kunst Overeenkomst met de droom Overeenkomst met de grap De onbewuste waarneming van de verborgen orde Twee hedendaagse psychoanalytische opvattingen over kunst De studie van de objectrelaties Lacan Psychoanalyse en filosofie 50 Noten 55 2 Kunst en maatschappij De sociale functie van de kunst in een aantal stromingen van de kunstsociologie Het empirisme Het structureel functionalisme De kennissociologie Kunstsociologische versus een kunstfilosofische visie op de functie van de kunst Marx en de kunst Ontwikkeling van de zintuiglijkheid bevordert sociale emancipatie Het esthetisch genot, transhistorisch of niet? Een marxistische visie op de voorrang van de creativiteitsbevorderende functie t.o.v. andere functies van de kunst 70 5

2 2 3-1 De nieuwheid van de esthetische functie Het socialistisch realisme als politiek dogmatisme van de educatieve functie van de kunst Morawski Berger De kritische theorie van de Frankfurter Schule Marcuse Benjamin: auraverlies door reproduceerbaarheid De althusseriaanse ideologiekritiek Althusser Hadjinicolaou 98 Noten Analytische wijsbegeerte Wat is kunst? De ene kunst is de andere niet (Gallie) Door het publiek interpreteerbare objecten (Sharpe) Het gebruik van de term kunst (Aldrich) Typologie van de kunsttheorie (Stolnitz) De kunstwereld als institutioneel kader (Dickie) Een deiktische definitie van kunst Wittgenstein Ethiek en esthetiek zijn één Wittgenstein als estheticus (Bouveresse) Zien en zien als Goodman De conventionaliteit van de kunst als symboolsysteem Het geoefende oog is feilbaar: het valse kunstwerk De cognitieve functie van de kunst Wanneer is kunst? 143 Noten Existentiële fenomenologie en hermeneutiek Heidegger Ontologie versus picturaal verlangen Ondervinding door beproeving De nabijheid met de omwereld Gadamer Hermeneutiek 161 6

3 inhoudsopgave Kunst en waarheid Interpretatie doet existeren Merleau-Ponty De zichtbaarheid door het spirituele oog Ik denk, dus ik kijk niet De multiplicatie van equivalentiesystemen Sartre Esthetica van de geëngageerde kunst De boodschap van de existentiële kunstenaar Het existentiële oog Dufrenne Het esthetische object als schoon en waar De esthetische waarneming en ervaring: de smaak en het publiek De propaedeutische functie De politieke functie Derrida (supplement) Fenomenologie en structuralisme Deconstructie van de oude metafysica: spoor en spel Ook de waarheid 194 Noten Structuralisme en semiotiek Mukarovsky Kunst als semiotisch feit De esthetische functie De autonomie van het waarnemend subject De esthetische functie tussen de andere functies De semiotische problematiek van de beeldende kunst Beeldlogica (Peters) De artistieke waarde van het iconische teken (Wallis) Semiotiek en iconografie (Damisch) Het niet-mimetische van het beeld-teken (Schapiro) Picturale semiologie als metataal (Marin) Eco Het open kunstwerk Semiotiek als aanvulling van de filosofische esthetica De communicatieve functie Lévi-Strauss De kunst als actuele vorm van het wilde denken 246 7

4 5 4-2 Kunst tussen wetenschap en mythe De functie van de moderne kunst versus de functie van de primitieve kunst Kunst als tekensysteem tussen taal en object Barthes Kunst als structuralistische activiteit Kunst als strijd tegen de stereotypie Het schilderij als som van mogelijke lezingen door verschillende types publiek Foucault Kunst als het heterotopisch tussengebied tussen de fundamentele codes van een cultuur en de wetenschappelijke theorieën Kunst als contre-discours De onherleidbaarheid tegenover elkaar van woord en beeld De auteur is meervoudig 279 Noten Postscrip tum: Het postmodernisme debat Baudrillard Het kunstwerk als genaamtekend object binnen een systeem van objecten Het kunstwerk als fatale strategie tegen het zinvolheidsdenken Habermas De esthetische en de therapeutische kritiek Gevolgen van de autonomisering van de kunst voor haar communicatieve functie Het project van het moderne Lyotard Het heteromorfe wereldbeeld van het postmodernisme Het schilderij doet het driftig dansend oog zien wat zien is De filosoof en de kunstenaar als wapenbroeders tegen het gevestigde Het concept avant-garde in het modernisme en het postmodernisme De definitie Het academisme Het begin van de moderne kunst als aanvang van het modernistische avontuur Drie vormen van avant-garde Uitdieping van het concept avant-garde De avant-garde nu Problematiek van de avant-garde 322 Noten 326 8

5 inhoudsopgave Besluit 331 Bibliografie 333 Boeken 333 Tijdschriften 341 Dankwoord 343 9