Bestemmingsplan Parallelweg 2e fase

Transcriptie

1 Bestemmingsplan Parallelweg 2e fase Onderzoek Luchtkwaliteit BA Gemeente 's-hertogenbosch februari 2011

2 Bestemmingsplan Parallelweg 2e fase Onderzoek Luchtkwaliteit BA dossier : BA1445 registratienummer : BA versie : 3 Gemeente 's-hertogenbosch februari 2011 DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

3 INHOUD BLAD 1 INLEIDING 2 2 WET- EN REGELGEVING LUCHTKWALITEIT Wettelijk kader Wettelijke grondslagen luchtkwaliteit Grens- en richtwaarden Regels voor berekenen en toetsen van de luchtkwaliteit 6 3 TOETSING PROJECT AAN NSL-BESCHRIJVING 8 4 UITGANGSPUNTEN BIJ DE BEREKENINGEN Onderzochte alternatieven en zichtjaren Beschouwde bronbijdragen Afbakening onderzoeksgebied Rekenmethoden en modeltoepassing Invoergegevens luchtkwaliteitberekeningen Berekeningslocaties Concentratiecorrecties 15 5 RESULTATEN BEREKENINGEN LUCHTKWALITEIT NO 2 jaargemiddeld NO 2 uurgemiddeld PM 10 jaargemiddeld PM 10 etmaalgemiddeld Maximale planbijdragen PM 2, Overige Wm-stoffen 20 6 CONCLUSIES 21 7 REFERENTIES 22 8 COLOFON 23 BIJLAGEN 1 Achtergronden wet- en regelgeving 2 Verkeerscijfers 3 Invoerparameters Geoair 4 Rekenresultaten Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

4 1 INLEIDING In opdracht van de gemeente s-hertogenbosch heeft DHV B.V. een luchtkwaliteitonderzoek uitgevoerd. Het onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van het voornemen van de gemeente om de 2 e fase van de doortrekking van de Parallelweg door te voeren. Hiervoor wordt een bestemmingsplanprocedure gevolgd. De wijzigingen betreffen onder andere: de reconstructie van de bestaande Parallelweg (2 e fase); de doortrekking ervan naar de Zandzuigerstraat; wijziging van de Parallelweg tussen Chr. Huygensweg en Paardskerkhofweg; twee varianten met betrekking tot de ontsluiting van Boschveld: 1. aanhaken op bestaande Parallelweg ; 2. nieuwe ontsluiting achter het EKP langs. In de variant aanhaken op de bestaande Parallelweg ligt alleen de verbinding tussen de Parallelweg 2 e fase en de bestaande Parallelweg in het plangebied. Gepland is om de werkzaamheden eind 2013 af te ronden. Het bestemmingsplan is alleen gericht op de wijzigingen/realisatie van de infrastructuur, in het plan wordt geen nieuwe bebouwing opgenomen. Als onderbouwing voor het bestemmingsplan is een onderzoek naar de luchtkwaliteit uitgevoerd. Ook wil de gemeente s-hertogenbosch, middels het onderzoek, inzicht in de effecten van het plan op de lokale luchtkwaliteit krijgen. In het onderzoek zijn de effecten op de luchtkwaliteit berekend en beoordeeld. In dit rapport zijn de uitgangspunten en de resultaten van het onderzoek weergegeven. Doel Het doel van het onderzoek naar de luchtkwaliteit is om de effecten van de wijzigingen te toetsen aan de wettelijke luchtkwaliteitseisen en de gemeente s-hertogenbosch inzicht te geven in de effecten van het plan op de lokale luchtkwaliteit. De aanpassingen aan de Parallelweg zijn opgenomen in het Nationaal Samenwerkingsverband Luchtkwaliteit (NSL 1 ). Dit betekent dat de toetsing aan de Wet milieubeheer plaatsvindt binnen de kaders van het NSL. De gemeente s-hertogenbosch heeft aangegeven naast de toetsing binnen de kaders van het NSL, ook een nadere kwantitatieve beoordeling wenselijk te vinden. Dit vanuit het oogpunt van een goede ruimtelijke onderbouwing van het plan. Aanpak In het onderzoek zijn de invoerparameters uit de monitoringstool 2 getoetst aan de meest recente invoerparameters welke afgeleid zijn uit de ontvangen gegevens (verkeersmodellen, verbeelding van het bestemmingsplan) van de gemeente. 1 Het NSL is een samenwerkingsprogramma van de rijksoverheid en de decentrale overheden, en bevat alle projecten die de luchtkwaliteit verslechteren en alle maatregelen die de luchtkwaliteit verbeteren. Doel van het NSL is dat in Nederland vanaf 2011 aan de Europese normen voor PM 10 en vanaf 2015 aan de Europese normen voor NO 2 wordt voldaan. 2 De Monitoringstool is de officiële database van het NSL. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

5 Daarnaast zijn in het onderzoek de effecten van de huidige situatie en de situatie na wijzigingen op de luchtkwaliteit ten gevolge van het wegverkeer beschouwd voor de jaren 2009, 2015 en De effecten zijn in beeld gebracht aan de hand van de maximale concentraties stikstofdioxide (NO 2), fijnstof (PM 10), de planbijdragen, de lengte van wegvakken waar overschrijding van grenswaarden plaatsvindt. De overige Wm-stoffen 3 zijn kwalitatief beschouwd. Daarnaast is beoordeeld of het planalternatief aan de luchtkwaliteitseisen uit de Wet milieubeheer voldoet. Het onderzoek is uitgevoerd conform de voorschriften zoals opgenomen in de Regeling beoordeling luchtkwaliteit In de berekeningen zijn de officiële achtergrondconcentraties en emissiefactoren van maart 2010 toegepast. Leeswijzer In hoofdstuk 2 is een beschrijving van wet- en regelgeving ten aanzien van luchtkwaliteit opgenomen. In hoofdstuk 3 is het plan getoetst aan de projectbeschrijving in het NSL. De uitgangspunten van de berekeningen zijn weergegeven in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 volgen de rekenresultaten. Ten slotte zijn in hoofdstuk 6 de conclusies weergegeven. 3 PM2,5, zwaveldioxide, koolmonoxide, benzeen, lood, ozon, arseen, cadmium, nikkel, benzo(a)pyreen. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

6 2 WET- EN REGELGEVING LUCHTKWALITEIT In dit hoofdstuk is de wet- en regelgeving ten aanzien van luchtkwaliteit weergegeven. In bijlage 1 is nadere achtergrondinformatie opgenomen. 2.1 Wettelijk kader De Nederlandse wet- en regelgeving voor luchtkwaliteit in de buitenlucht vloeit voort uit titel 5.2 van de Wet milieubeheer (Wm) (StB. 2007, 434). Deze wet is op 15 november 2007 in werking getreden en is de Nederlandse implementatie van de EU-richtlijn voor luchtkwaliteit. Per 1 augustus 2009 is de Wet tot wijziging van de Wet milieubeheer (implementatie en derogatie luchtkwaliteitseisen) (StB 158, 2009) in werking getreden. Verder behoren de volgende AMvB s 4 en Ministeriële Regelingen tot de wet- en regelgeving voor luchtkwaliteit: besluit niet in betekenende mate bijdragen (luchtkwaliteitseisen) (StB 440, 2007); besluit gevoelige bestemmingen (luchtkwaliteitseisen) (StB 14, 2009); besluit maatregelen richtwaarden (luchtkwaliteitseisen) (StB 364, 2009); besluit derogatie (luchtkwaliteitseisen) (StB 366, 2009); regeling niet in betekenende mate bijdragen (luchtkwaliteitseisen) (SC 218, 2007); regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007 (SC 220, 2007; rectificatie SC 237, 2007; wijziging SC 136, 2008; wijziging SC 2040, 2008; wijziging SC 53, 2009; wijziging SC 12182, 2009); regeling projectsaldering luchtkwaliteit 2007 (SC 218, 2007). Dit onderzoek is uitgevoerd conform de bovenstaande wet- en regelgeving. 2.2 Wettelijke grondslagen luchtkwaliteit De Wm biedt de volgende grondslagen voor de onderbouwing dat een plan voldoet aan de wet- en regelgeving voor luchtkwaliteit: 1. het project leidt niet tot overschrijding van grenswaarden (art lid 1 sub a); 2. het plan draagt niet in betekenende mate bij aan een verslechtering van de luchtkwaliteit (art lid 1 sub c); 3. er worden grenswaarden overschreden, maar ten gevolge van het project is er per saldo sprake van een verbetering van de concentratie van de betreffende stof of blijft de concentratie gelijk (art lid 1 sub b onder 1); 4. er worden grenswaarden overschreden, maar ten gevolge van een door het project optredend effect of een met het plan samenhangende maatregel is er per saldo sprake van een verbetering van de concentratie van de betreffende stof of blijft de concentratie gelijk (art lid 1 sub b onder 2); 5. het project is genoemd of beschreven in, dan wel past binnen of is in elk geval niet strijdig met het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (art lid 1 sub d). Wanneer een plan voldoet aan één van bovenstaande grondslagen, kan het wat luchtkwaliteit betreft doorgang vinden. In het geval dat een plan de ontwikkeling van een gevoelige bestemming betreft, zijn ook art. 5.16a uit de Wet milieubeheer en de bepalingen uit het Besluit gevoelige bestemmingen van toepassing. 4 AMvB: Algemene Maatregel van Bestuur. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

7 Niet in betekenende mate bijdragen Projecten waarvan aannemelijk is gemaakt dat ze niet in betekenende mate (NIBM) bijdragen aan een verslechtering van de luchtkwaliteit, kunnen in overschrijdingssituaties conform de Wm toch gerealiseerd worden. Hiervoor wordt een grens gehanteerd van 3% van de jaargemiddelde grenswaarde voor stikstofdioxide (NO 2) en fijn stof (PM 10). Dit betekent dat voor NO 2 en PM 10 projectbijdragen zijn toegestaan van maximaal 1,2 µg/m³ in situaties waarin de jaargemiddelde concentraties de grenswaarde overschrijden. Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Op 1 augustus 2009 is het NSL in werking getreden en het heeft een doorlooptijd tot 1 augustus Het NSL bevat alle projecten die de luchtkwaliteit verslechteren en alle maatregelen die de luchtkwaliteit verbeteren. Doel van het NSL is dat in Nederland vanaf 2011 aan de normen voor PM 10 en vanaf 2015 aan de normen voor NO 2 voldaan wordt. Projecten die in het NSL zijn opgenomen, kunnen doorgang vinden wanneer het betreffende project zoals het uitgevoerd gaat worden past binnen het NSL of er in ieder geval niet mee in strijd is. De verlenging van de Parallelweg is onder IB-nummer 602 in het NSL opgenomen. Gevoelige bestemmingen In het Besluit gevoelige bestemmingen (luchtkwaliteitseisen) zijn beperkingen opgenomen ten aanzien van de ontwikkeling of uitbreiding van gevoelige bestemmingen in de nabijheid van provinciale en rijkswegen. 2.3 Grens- en richtwaarden In de Wm zijn grenswaarden en richtwaarden opgenomen voor concentraties van stoffen in de buitenlucht. Voor grenswaarden geldt dat het voorgeschreven kwaliteitsniveau moet zijn bereikt en vervolgens in stand moet worden gehouden. De grenswaarden uit de Wm zijn in tabel 1 opgenomen. Tabel 1. Grenswaarden uit de Wm. Stof Grenswaarde Toetsingsperiode SO 2 (zwaveldioxide) 125 µg/m³ 24 uurgemiddelden, mag max. 3x per kalenderjaar overschreden worden 350 µg/m³ Uurgemiddelde, mag max. 24x per kalenderjaar overschreden worden NO 2 40 µg/m³ Jaargemiddelde (stikstofdioxide) 200 µg/m³ Uurgemiddelden, mag max. 18x per kalenderjaar NO (stikstofoxiden) overschreden worden 40 µg/m³ Jaargemiddelde, uitsluitend van toepassing op specifieke gebieden (zie bijlage 1) PM µg/m³ Jaargemiddelde (fijn stof) 50 µg/m³ 24 uurgemiddelden, mag maximaal 35 maal per Pb (lood) CO (koolmonoxide) C 6H 6 (benzeen) 0,5 µg/m³ Jaargemiddelde µg/m³ 8 uurgemiddelde 5 µg/m³ Jaargemiddelde kalenderjaar overschreden worden. Voor richtwaarden geldt dat het voorgeschreven kwaliteitsniveau zoveel mogelijk moet zijn bereikt en dat het, waar aanwezig, zoveel mogelijk in stand moet worden gehouden. In de Wm zijn richtwaarden Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

8 opgenomen voor de stoffen benzo(a)pyreen (1 ng/m³, jaargemiddeld), arseen (6 ng/m³, jaargemiddeld), cadmium (5 ng/m³, jaargemiddeld), nikkel (20 ng/m³, jaargemiddeld) en ozon 5. De concentraties van stikstofdioxide (NO 2) en fijn stof (PM 10) zijn in de Nederlandse situatie het meest kritisch ten opzichte van de normen. Voor deze stoffen zijn in dit onderzoek berekeningen uitgevoerd. Het toetsen van de concentraties stikstofoxiden is in het kader van dit onderzoek niet relevant (zie bijlage 1). De overige stoffen uit de Wm 6 zijn in Nederland niet kritisch ten aanzien van de normen (TNO, 2008). Deze stoffen zijn in dit onderzoek kwalitatief beschouwd. Sinds de derogatie voor het voldoen aan de normen, verkregen van de Europese Commissie op 7 april 2009, gelden vanaf 1 augustus 2009 de in tabel 1 genoemde grenswaarden voor PM 10 vanaf 11 juni 2011 en voor NO 2 vanaf 1 januari De beoordelingkaders voor het zichtjaar 2009 zijn (deels) van voor de derogatieverlening. Toetsing voor dit zichtjaar dient daarom plaats te vinden op basis van de oude plandrempel voor NO 2 (42 µg/m³) en de grenswaarde, die gold voor 1 september 2009 voor PM 10 (40 µg/m³). Toekomstige grenswaarden en plandrempels PM 2,5 Vanaf 2015 geldt er voor PM 2,5 een grenswaarde voor de jaargemiddelde concentraties van 25 µg/m 3. Tot die tijd geldt vanaf 1 januari 2008 een plandrempel voor de jaargemiddelde concentratie van 30 µg/m 3. Deze plandrempel wordt elk jaar met jaarlijks gelijke percentages verminderd tot 25 µg/m 3 in Tot die tijd kunnen plannen die voldoen aan de plandrempel doorgang vinden. De Europese richtlijn stelt het vaststellen van de kwaliteitsniveaus van de concentraties PM 2,5 nog niet verplicht. Daarnaast moeten voor het berekenen van PM 2,5-concentraties nog adequate meet- en rekenmethoden gerealiseerd worden. Om deze redenen zijn de effecten op de PM 2,5-concentraties niet berekend, maar kwalitatief beschouwd. 2.4 Regels voor berekenen en toetsen van de luchtkwaliteit Voor het vaststellen van de effecten van een project op de luchtkwaliteit, zijn in de Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007 (Rbl 2007) regels opgenomen. Deze regels hebben betrekking op de locaties waar en de wijze waarop concentraties berekend en getoetst dienen te worden. De meest relevante regels voor dit onderzoek zijn: 1. Representativiteit van toetsingslocaties langs wegen dient de luchtkwaliteit vastgesteld te worden op maximaal 10 meter van de wegrand 7 en bij inrichtingen op de terreingrens; de berekende NO 2 en PM 10 concentraties langs wegen dienen representatief te zijn voor een straatsegment van 100 meter lengte; bij inrichtingen dient de berekende concentratie representatief te zijn voor een gebied van minimaal 250 bij 250 meter; de luchtkwaliteit dient beoordeeld te worden voor een punt waar de hoogste concentraties voorkomen waaraan de bevolking kan worden blootgesteld gedurende een periode die in vergelijking met de middelingstijd van de betreffende grenswaarde significant is. 5 De richtwaarden voor ozon zijn 120 µg/m³ (8 uurgemiddelde; mag gemiddeld over 3 jaar maximaal 25 dagen overschreden worden) en µg/m³ (uurgemiddelde; voor de periode van 1 mei tot en met 31 juli, gemiddelde over 5 jaar). De richtwaarden dienen op 1 januari 2010 zoveel mogelijk bereikt te zijn. De genoemde richtwaarden zijn van kracht tot Vanaf dan worden er strengere richtwaarden van kracht. 6 Zwaveldioxide, koolmonoxide, benzeen, lood, ozon, arseen, cadmium, nikkel, benzo(a)pyreen. 7 Wanneer er op kortere afstand dan 10 meter uit de wegrand bebouwing is gelegen, dan geldt de afstand van de rooilijn van de gevel tot de wegrand als toetsafstand. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

9 2. Rekenmethodiek Langs wegen dient de luchtkwaliteit in stedelijke gebieden vastgesteld te worden op basis van standaardrekenmethode 1 en in open terrein op basis van standaardrekenmethode 2. Ter hoogte van inrichtingen dient de luchtkwaliteit vastgesteld te worden op basis van standaardrekenmethode Van beoordeling uitgezonderde locaties In de Rbl zijn bepalingen opgenomen voor specifieke locaties die uitgezonderd zijn voor het beoordelen van de luchtkwaliteit (het toepasbaarheidsbeginsel). In bijlage 1 wordt nader ingegaan op deze bepalingen. In dit onderzoek zijn de concentraties ten gevolge van wegverkeer berekend op basis van standaardrekenmethode 1, op maximaal 10 meter van de wegrand. 8 De wegenstructuur en de wegkenmerken zijn afgeleid uit eerder onderzoek (DHV, 2009). 8 Op locaties waar bebouwing op minder dan 10 meter van de wegrand is gelegen, is de gevel als toetslocatie aangehouden. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

10 3 TOETSING PROJECT AAN NSL-BESCHRIJVING De verlenging van de Parallelweg in s-hertogenbosch is als IBM 9 -project in het NSL opgenomen. In bijlage 8 bij het kabinetsbesluit 10 over het NSL is het project onder IB-nummer 602 met de volgende kenmerken opgenomen: projectnaam: Hertogenbosch Parallelweg (verlengd); bevoegd gezag: gemeente; ligging: X = , Y = ; type: weg; omvang: mvt; datum toonaangevend besluit: Uit de monitoringstool is de wegligging in de zichtjaren 2015 en 2020 gedownload. Deze is in figuur 1 vergeleken met de geprojecteerde wegligging zoals ontvangen van de gemeente s-hertogenbosch. Daarnaast zijn voor een aantal representatieve wegen de intensiteiten afgeleid. Deze intensiteiten zijn in tabel 2 vergeleken met de etmaalintensiteiten uit het verkeersmodel van de gemeente s-hertogenbosch. De voertuigverdelingen van het verkeer volgen uit het model Promil Spatial, versie 3.0 van de gemeente. De wegen uit de vergelijking zijn grafisch weergegeven in figuur 2. Tabel 2. Vergelijking intensiteiten verkeersmodel en montioringstool (NSL). Id Wegvak Zichtjr Verkeersmodel Monitoringstool LV MV ZV LV MV ZV 1 Randweg (+7%) 2363 (+12%) 1073 (-7%) (+16%) 2736 (+21%) 1242 (+1%) 2 Magistratenln (+4%) 477 (+8%) 278 (-8%) (Vughterwg-Hfmsterstr) (+26%) 724 (+31%) 423 (+12%) 3 Magistratenln (Hfmsterstr (+4%) 314 (+10%) 204 (-6%) Parallelwg) (+38%) 549 (+44%) 355 (+23%) 4 Parallelwg (Magistratenln (+16%) 509 (+23%) 330 (+5%) Edisonstr) (+52%) 775 (+59%) 502 (+36%) 5 (Nieuwe) Parallelwg zuid (+13%) 346 (+19%) 225 (+2%) van brug (+66%) 627 (+73%) 406 (+48%) 6 (Nieuwe) Parallelwg (+13%) 346 (+19%) 225 (+2%) noord van brug (+66%) 627 (+73%) 406 (+48%) 7 Zandzuigerstr (+1%) 794 (+5%) 362 (-12%) t.h.v. Dieze (+7%) 866 (+12%) 394 (-7%) LV: Licht wegverkeer MV: Middelzwaar wegverkeer ZV: Zwaar wegverkeer 9 IBM: in betekenende mate. Dit betreffen projecten die meer dan 3% ten opzichte van de jaargemiddelde grenswaarden aan de jaargemiddelde concentraties NO 2 en/of PM 10 bijdragen. 10 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL); Kabinetsbesluit, 10 juli Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

11 Figuur 1. Wegvakken toetsing NSL parameters Uit figuur 1 blijkt dat de geprojecteerde wegligging, ten noorden van de nieuwe brug (punt 6), afwijkt van de wegligging zoals deze in de monitoringstool is opgenomen. Dit betekent dat het project niet volledig in overeenstemming is met het NSL 11. Uit tabel 2 blijkt dat de verkeersintensiteiten zoals opgenomen in de monitoringstool voornamelijk hoger liggen dan de cijfers uit het verkeersmodel van de gemeente s-hertogenbosch. Op vier wegstukken (1, 2, 3 & 7) zijn de etmaalintensiteiten voor zwaar vrachtverkeer in het zichtjaar 2015 in het verkeersmodel hoger dan in de monitoringstool. Daar staat tegenover dat het licht- en middelzware wegverkeer in de monitoringstool hoger ligt dan in het verkeersmodel van de gemeente. In het zichtjaar 2020 zijn alleen de intensiteiten voor zwaar vrachtverkeer op de Zandzuigerstraat in het verkeersmodel hoger dan in de monitoringstool. 11 Het NSL is een samenwerkingsprogramma van de rijksoverheid en de decentrale overheden, en bevat alle projecten die de luchtkwaliteit verslechteren en alle maatregelen die de luchtkwaliteit verbeteren. Doel van het NSL is dat in Nederland vanaf 2011 aan de Europese normen voor PM 10 en vanaf 2015 aan de Europese normen voor NO 2 wordt voldaan. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

12 Op basis van de vergelijking tussen de intensiteiten uit het verkeersmodel van de gemeente s- Hertogenbosch en de monitoringstool kan alleen voor de wegen binnen het plangebied (4, 5 & 6) worden gesteld dat voldaan wordt aan de projectomschrijving in de monitoringstool (NSL). Voor de overige wegen geldt dat dit niet met zekerheid gesteld kan worden omdat de etmaalintensiteiten voor het zware vrachtverkeer in het verkeersmodel van de gemeente hoger liggen. Omdat de wegligging afwijkt en er op een aantal punten uit het verkeersmodel van de gemeente s- Hertogenbosch hogere intensiteiten voor zwaar wegverkeer volgen dan in de monitoringstool gerapporteerd, is het project niet in overeenstemming met het NSL. Middels een berekening zal aangetoond moeten worden of het project niet in strijd is met het NSL. Hiertoe wordt het project in de volgende hoofdstukken getoetst aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

13 4 UITGANGSPUNTEN BIJ DE BEREKENINGEN 4.1 Onderzochte alternatieven en zichtjaren In het onderzoek zijn de huidige situatie (2009), de autonome ontwikkeling en de 2 varianten van het projectalternatief in 2015 en 2020 beschouwd. Tabel 3. Onderzochte situaties. Omschrijving Zichtjaar Huidige situatie (HS) Autonome ontwikkeling (AO) 2015, 2020 Projectalternatief variant 1 (PA v1) 2015, 2020 Projectalternatief variant 2 (PA v2) 2015, 2020 Huidige situatie De huidige situatie is de situatie in het meest recente afgelopen zichtjaar. De zuidelijke aansluiting van de Magistratenlaan en de zuidelijke randweg zijn nog niet volledig gerealiseerd. Referentiealternatief Het referentiealternatief representeert de autonome ontwikkeling. Dat is de toekomstige situatie die ontstaat wanneer het projectalternatief niet gerealiseerd wordt. De zuidelijke aansluiting van de Magistratenlaan en de zuidelijke randweg zijn volledig gerealiseerd. Projectalternatief Het projectalternatief voorziet in de volgende wijzigingen: de reconstructie van de bestaande Parallelweg (2 e fase); de doortrekking ervan naar de Zandzuigerstraat; wijziging van de Parallelweg tussen Chr. Huygensweg en Paardskerkhofweg; twee varianten met betrekking tot de ontsluiting van Boschveld: 1. aanhaken op bestaande Parallelweg ; 2. nieuwe ontsluiting achter het EKP langs. In de variant aanhaken op de bestaande Parallelweg ligt alleen de verbinding tussen de Parallelweg 2 e fase en de bestaande Parallelweg in het projectgebied. In de projectsituatie is uitgegaan van de infrastructuur conform het ontwerp Parallelweg fase 2 van de gemeente Den Bosch (tekening ORV-GERK-PARA-ONT-4.dgn). Zichtjaren Het jaar 2015 is in beeld gebracht omdat in dat jaar aan de Europese grenswaarden voldaan moet worden (tot die tijd zijn tijdelijke grenswaarden voor NO 2 van kracht). In het jaar 2020 is een doorkijk gegeven naar de verdere toekomst. 12 De huidige situatie wordt gevormd door het afgelopen meest actuele zichtjaar, waarvoor alle invoergegevens beschikbaar zijn, in dit geval Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

14 4.2 Beschouwde bronbijdragen In het projectgebied van de Parallelweg is er sprake van emissies ten gevolge van wegverkeer. De bronbijdragen van het wegverkeer zijn in detail berekend. Hoewel de concentratiebijdrage van dieseltreinen in de achtergrondconcentraties is opgenomen op een schaalniveau van 1 bij 1 kilometer (PBL, 2009), is ten behoeve van de voorliggende rapportage de bijdrage van deze dieseltreinen meer in detail meegenomen (worstcase). De bijdrage van dieseltreinen is volgens een semi-kwantitatieve benadering bepaald. Dit houdt in dat de bijdrage van het spoor overal gelijk is verondersteld en voor het hele studiegebied bij de concentraties opgeteld. 13 Op wegvakniveau wordt daardoor, in de nabijheid van het spoor, een nauwkeurig beeld verkregen van de lokale concentraties. Bronbijdragen van overige (grootschaligere) emissiebronnen zijn meegenomen in de toegepaste achtergrondconcentraties. De berekende totale concentraties zijn een cumulatie van de bronbijdragen van het wegverkeer, het spoor en de heersende achtergrondconcentratie. 4.3 Afbakening onderzoeksgebied In dit onderzoek zijn de wegen binnen het projectgebied en de wegen in de directe nabijheid van het projectgebied van de Parallelweg beschouwd. In figuur 2 is de ligging van het projectgebied binnen de twee varianten in de kaarten weergegeven (paarse en blauwe zone). De in figuur 2 rood gemarkeerde wegen zijn onderzocht ten behoeve van de huidige situatie, de blauw gemarkeerde wegen ten behoeve van de autonome ontwikkeling, de paars gemarkeerde wegen ten behoeve van het projectalternatief, variant 1 en de groen gemarkeerde wegen ten behoeve van projectalternatief, variant 2. Op de beschouwde wegen vinden de maatgevende wijzigingen van verkeersstromen en verkeersaantrekkende werking plaats. De volgende wegen zijn in de berekeningen meegenomen: Copernicuslaan; Diezekade; Hugo de Grootlaan; Leeghwaterlaan; Magistratenlaan; Onderwijsboulevard; Engelenseweg; Vlijmenseweg; Parallelweg; Randweg; Veemarktkade; Veemarktweg; Vlijmenseweg; Zandzuigerstraat; Op de overige wegen treden slechts geringe wijzigingen in verkeersstromen op en daarop zijn, als gevolg van het project, geen overschrijdingen van grenswaarden te verwachten. 13 Voor NO 2 is een bijdrage van 1,0 µg/m³ bij de berekende concentratiewaarden opgeteld, voor PM 10 0,125 µg/m³. Deze bijdrage is gebaseerd op het onderzoek Sporen in Den Bosch, onderzoek luchtkwaliteit B4310, DHV, november Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

15 Figuur 2. Onderzochte wegvakken. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

16 4.4 Rekenmethoden en modeltoepassing Wegvakken waarvan de afstand van de bebouwing tot de wegas kleiner is dan 60 meter, vallen conform de Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007 (Rbl 2007) binnen het toepassingsbereik van standaardrekenmethode (SRM) 1. In dit onderzoek is hiervoor het model Geoair, versie 2.00 toegepast. Alle wegen in dit onderzoek vallen binnen het toepassingsbereik van deze rekenmethode. Dit geldt ook voor het onderzochte deel van de Randweg waarlangs in de toekomstige situatie bebouwing is geprojecteerd. 4.5 Invoergegevens luchtkwaliteitberekeningen Verkeersgegevens en verkeersaantrekkende werking In het onderzoek zijn conform de Rbl 2007 weekdaggemiddelde etmaalintensiteiten toegepast, waarbij onderscheid is gemaakt naar lichte, middelzwaar en zwaar wegverkeer. De toegepaste verkeersgegevens voor de lokale wegen zijn afkomstig uit het verkeersmodel van de gemeente s-hertogenbosch. De etmaalintensiteiten, verdelingen en congestiefactoren worden weergegeven in de tabellen in bijlage 2. Achtergrondconcentraties Achtergrondconcentraties zijn het gevolg van de emissies van internationale, nationale en lokale bronnen, zoals industrie, huishoudens, alle verkeer (auto s, schepen, vliegtuigen), natuurlijke emissies, etc. In dit onderzoek zijn de meest actuele door de Minister van VROM ter beschikking gestelde achtergrondconcentraties van maart 2010 toegepast. De prognoses voor de achtergrondconcentraties zijn gebaseerd op het BBR 14 -scenario In de achtergrondconcentraties zijn de emissies van verkeer op het hoofdwegennet, fijnstof uit stallen en fijnstof door op- en overslaglocaties op een detailniveau van 1*1 km 2 beschreven. Tabel 4 geeft het overzicht van de achtergrondconcentraties in het projectgebied voor de jaren 2009, 2015 en Tabel 4. Jaargemiddelde achtergrondconcentraties NO 2 en PM 10. Jaar NO 2 [µg/m³] PM 10 (na zeezoutcorrectie) [µg/m³] ,6 26, ,8 25, ,9 24,1 Emissiefactoren Om de emissies van het wegverkeer te bepalen, is het nodig zicht te hebben op de uitstoot per gereden kilometer voor verschillende soorten voertuigen. Deze uitstoot wordt beschreven met behulp van zogenaamde emissiefactoren. Emissiefactoren geven de uitstoot per voertuig per verreden kilometer weer en zijn afhankelijk van de rijsnelheid. In het onderzoek zijn de meeste actuele emissiefactoren toegepast van maart 2010, gebaseerd op het BBR-scenario. De set emissiefactoren bestaat uit emissiefactoren voor combinaties van verschillende rijsnelheden en voertuigcategorieën (licht, middelzwaar en zwaar wegverkeer). 14 Beleid bovenraming (vaststaand en voorgenomen beleid). Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

17 Rekenmodel Voor de berekening van de luchtkwaliteit op basis van SRM1 is het model Geoair V2.00 toegepast. De wegligging in het projectalternatief is bepaald op basis van het ontwerp Parallelweg fase 2 van de gemeente Den Bosch, ontvangen per , d.d Voor de overige parameters is aangesloten bij eerder onderzoek (DHV, 2009). In bijlage 3 zijn de relevante, in Geoair ingevoerde, parameters opgenomen. In de berekeningen is het aantal parkeerbewegingen niet meegenomen, omdat dit alleen van belang is voor de benzeenconcentraties. Benzeenconcentraties zijn in de Nederlandse situatie niet kritisch ten opzichte van de normen uit de Wm (TNO, 2008). Meteorologische gegevens De in Geoair V2.00 berekende NO 2- en PM 10-concentraties zijn gebaseerd op meerjarige klimatologie (10 jaar gemiddelde meteo). Op basis van de ingevulde x,y-coordinaten van de straten wordt het bijbehorende kilometervak waarin de straat ligt gekozen. Op basis van het kilometervak wordt een specifieke meteofactor behorende bij het betreffende kilometervak geselecteerd. 4.6 Berekeningslocaties De concentraties langs de lokale wegen zijn berekend op maximaal 10 meter van de wegrand. In het geval dat er op kortere afstand van de weg bebouwing is gelegen, is de afstand van de gevel tot de rand van de weg als toetsafstand aangehouden. 4.7 Concentratiecorrecties Zeezoutcorrectie Voor PM 10 dat zich van nature in de lucht bevindt en niet schadelijk is voor de volksgezondheid, mogen de berekende concentraties conform de Rbl 2007 gecorrigeerd worden voor de zeezoutbijdrage. Het aandeel zeezout (aërosol) in PM 10 is plaatsafhankelijk. De plaatsafhankelijke correctie is aan gemeenten gekoppeld. Voor de gemeente s-hertogenbosch bedraagt de correctie voor zeezoutaërosol 4 µg/m 3. De invloed van de in de buitenlucht aanwezige concentraties zeezout op het aantal dagen waarop de concentratie van PM 10 de waarde van 50 µg/m 3 overschrijdt, is in geheel Nederland nagenoeg gelijk. Uitgaande van een niet voor zeezout gecorrigeerde jaargemiddelde concentratie van PM 10, wordt een voor zeezout gecorrigeerde 24-uurgemiddelde concentratie verkregen door het op de gebruikelijke wijze bepaalde aantal overschrijdingsdagen met 6 te verminderen. De zeezoutcorrectie wordt slechts toegepast als er sprake is van een overschrijding van de grenswaarde. In eerste instantie worden de nietgecorrigeerde PM 10 concentraties beoordeeld. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

18 5 RESULTATEN BEREKENINGEN LUCHTKWALITEIT In dit hoofdstuk zijn de berekende NO 2 en PM 10 concentraties weergegeven voor de huidige situatie (2009), de autonome situatie en de twee varianten van het projectalternatief (2015 en 2020). De weergegeven concentraties zijn opgebouwd uit de achtergrondconcentratie, de bijdrage van het spoorverkeer en de bijdrage van het verkeer op het betreffende wegvak. De in dit hoofdstuk weergegeven PM 10 concentraties zijn niet gecorrigeerd voor zeezout. Voor het weergeven van de resultaten is het projectgebied in 2 stukken opgedeeld: de lokale wegen binnen het projectgebied en de lokale wegen buiten het projectgebied. In bijlage 4 zijn de berekende concentraties op wegvakniveau weergegeven. 5.1 NO 2 jaargemiddeld In de onderstaande tabel zijn de berekende maximale jaargemiddelde NO 2 concentraties binnen en buiten het projectgebied opgenomen. Tabel 5. Maximale jaargemiddelde NO 2 concentraties. NO 2 jg max [µg/m 3 ] Huidige situatie (2009) Autonome Situatie (2015) Projectsituatie Variant 1& 2 (2015) Autonome Situatie (2020) Projectsituatie Variant 1& 2 (2020) Grenswaarde Binnen projectgebied 34,3 29,8 33,9 24,1 27,3 Buiten projectgebied 36,5 40,2 39,8 31,3 30,9 In de huidige situatie bedraagt de jaargemiddelde NO 2 concentratie binnen het projectgebied maximaal 34,3 µg/m 3. Deze maximale concentratie treedt op langs de (bestaande) Parallelweg ter hoogte van referentiepunt 22. Buiten het projectgebied bedraagt de maximale concentratie 36,5 µg/m 3 deze treedt op langs de Vlijmenseweg ter hoogte van referentiepunt 3. In de autonome situatie treedt de maximale concentratie, zowel in 2015 als in 2020, op langs de Parallelweg ter hoogte van referentiepunt 15. De concentratie bedraagt respectievelijk 39,8 µg/m 3 en 24,1 µg/m 3. Buiten het projectgebied treedt de maximale concentratie van 40,2 µg/m 3 in 2015 en 31,3 µg/m 3 in 2020 op langs de Randweg (referentiepunt 2). In de projectsituatie treedt de maximale concentratie in beide varianten, zowel in 2015 als in 2020, op langs de Parallelweg ter hoogte van referentiepunt 15. De concentratie bedraagt respectievelijk 33,9 µg/m 3 en 27,3 µg/m 3. Buiten het projectgebied treedt de maximale concentratie in beide varianten van 39,8 µg/m 3 in 2015 en 30,9 µg/m 3 in 2020 op langs de Randweg (referentiepunt 2). In geen van de gevallen wordt de jaargemiddelde grenswaarde voor NO 2 binnen het projectgebied overschreden. 15 Ook buiten het projectgebied wordt de grenswaarde niet overschreden. 15 Afronding conform de regeling beoordeling 2007: Wanneer de waarde van een door middel van berekening vastgestelde concentratie wordt gebruikt voor beoordeling van de luchtkwaliteit, wordt die waarde afgerond naar het dichtstbijzijnde hele getal, waarbij een halve eenheid wordt afgerond naar het dichtstbijzijnde even getal. Dit betekent in de praktijk bijvoorbeeld dat een berekende jaargemiddelde waarde voor NO 2 van 40,5 µg/m 3 wordt afgerond naar 40 µg/m3 en dus aan de grenswaarde voldoet. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

19 5.2 NO 2 uurgemiddeld In de onderstaande tabel zijn de berekende maximale aantallen overschrijdingen van de uurgemiddelde NO 2 grenswaarde 16 binnen en buiten het projectgebied opgenomen. Tabel 6. Maximale aantal overschrijdingen uurgemiddelde NO 2 grenswaarde. NO 2 uur max [# overschrijdingen] Huidige situatie (2009) Autonome Situatie (2015) Projectsituatie Variant 1& 2 (2015) Autonome Situatie (2020) Projectsituatie Variant 1& 2 (2020) Grenswaarde 18 (200 µg/m 3 ) 18 (200 µg/m 3 ) 18 (200 µg/m 3 ) 18 (200 µg/m 3 ) 18 (200 µg/m 3 ) Binnen projectgebied Buiten projectgebied De tabel toont aan de er zowel binnen als buiten het projectgebied in geen van de zichtjaren sprake is van overschrijding van de uurgemiddelde NO 2 grenswaarde. 5.3 PM 10 jaargemiddeld In de onderstaande tabel zijn de berekende maximale jaargemiddelde PM 10 concentraties binnen en buiten het projectgebied opgenomen. Tabel 7. Maximale jaargemiddelde PM 10 concentraties (zonder zeezoutcorrectie). PM 10 jg max [µg/m 3 ] Huidige situatie (2009) Autonome Situatie (2015) Projectsituatie Variant 1& 2 (2015) Autonome Situatie (2020) Projectsituatie Variant 1 & 2 (2020) Grenswaarde Binnen projectgebied 27,2 26,4 27,0 25,1 25,7 Buiten projectgebied 27,9 28,0 28,1 26,5 26,6 In de huidige situatie bedraagt de jaargemiddelde PM 10 concentratie binnen het projectgebied maximaal 27,2 µg/m 3. Deze maximale concentratie treedt op langs de (bestaande) Parallelweg ter hoogte van referentiepunt 22. Buiten het projectgebied treedt de maximale concentratie van 27,9 µg/m 3 op langs de Vlijmenseweg ter hoogte van referentiepunt 3. In de autonome situatie bedraagt de jaargemiddelde PM 10 concentratie binnen het projectgebied in de jaren 2015 en 2020 respectievelijk 26,4 µg/m 3 en 25,1 µg/m 3. In beide gevallen treedt deze concentratie op langs de Parallelweg ter hoogte van referentiepunt 15. Buiten het projectgebied zijn de maximale concentraties 28,0 µg/m 3 en 26,5 µg/m 3. Ze treden op langs de Randweg ter hoogte van referentiepunt 2. In de projectsituatie bedraagt de jaargemiddelde PM 10 concentratie binnen het projectgebied voor beide varianten in de jaren 2015 en 2020 respectievelijk 27,0 µg/m 3 en 25,7 µg/m 3. In beide gevallen treedt deze concentratie op langs de Parallelweg ter hoogte van referentiepunt 15. Buiten het projectgebied zijn de maximale concentraties in beide varianten 28,1 µg/m 3 en 26,6 µg/m 3. Ze treden op langs de Randweg ter hoogte van referentiepunt Beschouwd is de definitieve Europese grenswaarde van 200 µg/m 3 voor de uurgemiddelde NO 2 concentratie, waaraan in Nederland in 2015 voldaan moet worden. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

20 Zowel binnen als buiten het projectgebied wordt de jaargemiddelde PM 10-grenswaarde niet overschreden. 5.4 PM 10 etmaalgemiddeld In de onderstaande tabel zijn de berekende maximale aantallen overschrijdingen van de etmaalgemiddelde PM 10 grenswaarde binnen en buiten het projectgebied opgenomen. Tabel 8. Maximaal aantal overschrijdingen etmaalgemiddelde PM 10 grenswaarde (zonder zeezoutcorrectie). PM 10 etm max [# overschrijdingen] Huidige situatie (2009) Autonome Situatie (2015) Projectsituatie Variant 1 & 2 (2015) Autonome Situatie (2020) Projectsituatie Variant 1 & 2 (2020) Grenswaarde 35 (50 µg/m 3 ) 35 (50 µg/m 3 ) 35 (50 µg/m 3 ) 35 (50 µg/m 3 ) 35 (50 µg/m 3 ) Binnen projectgebied Buiten projectgebied In de huidige situatie zijn er binnen het projectgebied maximaal 22 overschrijdingen van de etmaalgemiddelde PM 10 grenswaarde. Dit maximaal aantal overschrijdingen treedt op langs de (bestaande) Parallelweg ter hoogte van referentiepunt 22. Buiten het projectgebied zijn er maximaal 24 overschrijdingen, dit aantal treedt op langs de Vlijmenseweg ter hoogte van referentiepunt 3. In de autonome situatie bedraagt het aantal overschrijdingen van de etmaalgemiddelde PM 10 grenswaarde binnen het projectgebied maximaal 20 in 2015 en 17 in In beide gevallen treedt dit aantal op langs de Randweg ter hoogte van referentiepunt 2. In de projectsituatie bedraagt het aantal overschrijdingen van de etmaalgemiddelde PM 10 grenswaarde binnen het projectgebied in beide varianten maximaal 21 in 2015 en 18 in In beide gevallen treedt dit aantal op langs de Randweg ter hoogte van referentiepunt 2. In geen van de gevallen is er sprake van overschrijding van het toegestane aantal overschrijdingen van de etmaalgemiddelde PM 10 grenswaarde. 5.5 Maximale planbijdragen Jaargemiddelde NO 2 concentraties In de onderstaande tabel zijn de berekende maximale planbijdragen 17 in beide varianten aan de jaargemiddelde NO 2 concentraties binnen en buiten het projectgebied opgenomen. De planbijdrage is het verschil in concentratie tussen de projectsituatie en de autonome situatie. Zowel de toename als de afname van de concentraties zijn in beeld gebracht. Wegen met aanpassingen zijn niet in de vergelijking opgenomen, alleen vergelijkbare wegen zijn beschouwd. 17 Omdat er zich geen overschrijdingen van de grenswaarde voordoen, speelt de planbijdrage geen rol bij de beoordeling maar geeft het alleen een beeld van de invloed van het plan op de luchtkwaliteit. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

21 Tabel 9. Maximale planbijdrage aan jaargemiddelde NO 2 concentraties in beide varianten Projectalternatief Max. planbijdragen aan NO 2 jg max in beide varianten [µg/m 3 ] Concentratietoename Concentratieafname Var 1 Var 2 Var 1 Var 2 Var 1 Var 2 Var 1 Var 2 Binnen projectgebied 4,1 4,1 3,2 3,2-0,6-0,0-0,6-0,0 Buiten projectgebied 3,8 3,8 2,9 2,9-1,9-1,9-1,2-1,2 De grootste concentratietoenames treden in beide varianten op binnen het projectgebied, aangezien daar de grootste effecten op de verkeerstromen optreden. De maximale concentratietoename treedt op langs de Parallelweg ter hoogte van referentiepunt 15. Dat wordt veroorzaakt door de verkeersaantrekkende werking. De grootste concentratieafnames treden in beide varianten op buiten het projectgebied. Dit is het gevolg van een andere routering van het verkeer. De maximale concentratieafname treedt op langs de Diezekade ter hoogte van referentiepunt 33. Omdat de Parallelweg in variant 1 aanhaakt op de bestaande Parallelweg, is er in deze variant binnen het projectgebied een concentratieafname ter hoogte van referentiepunt 25. In variant 2 bestaat deze weg niet meer en wordt een ontsluiting achter het EKP langs gerealiseerd ter hoogte van referentiepunt 28. Daarom is de concentratieafname binnen het projectgebied in variant 1 groter dan in variant 2. Jaargemiddelde PM 10 concentraties In de onderstaande tabel zijn de berekende maximale planbijdragen in beide varianten aan de jaargemiddelde PM 10 concentraties binnen en buiten het projectgebied opgenomen. De planbijdrage is het verschil in concentratie tussen de projectsituatie en de autonome situatie. Zowel de toenames als de afnames van de concentraties zijn in beeld gebracht. Wegen met aanpassingen zijn niet in de vergelijking opgenomen, alleen vergelijkbare wegen zijn beschouwd. Tabel 10. Maximale planbijdrage aan jaargemiddelde PM 10 concentraties in beide varianten Projectalternatief Max. planbijdragen aan PM 10 jg max in beide varianten [µg/m 3 ] Concentratietoename Concentratieafname Var 1 Var 2 Var 1 Var 2 Var 1 Var 2 Var 1 Var 2 Binnen projectgebied 0,6 0,6 0,6 0,6-0,1-0,0-0,1-0,0 Buiten projectgebied 0,6 0,6 0,6 0,6-0,3-0,3-0,3-0,3 De grootste concentratietoenames treden in beide varianten zowel binnen als buiten het projectgebied op, langs de Parallelweg ter hoogte van referentiepunt 15. Dat wordt veroorzaakt door de verkeersaantrekkende werking. De grootste concentratieafnames treden in beide varianten op buiten het projectgebied. Dit is het gevolg van een andere routering van het verkeer. De maximale concentratieafname treedt op langs de Diezekade ter hoogte van referentiepunt 33. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

22 Omdat de Parallelweg in variant 1 aanhaakt op de bestaande Parallelweg, is er in deze variant binnen het projectgebied een concentratieafname ter hoogte van referentiepunt 25. In variant 2 bestaat deze weg niet meer en wordt een ontsluiting achter het EKP langs gerealiseerd ter hoogte van referentiepunt 28. Daarom is de concentratieafname binnen het projectgebied in variant 1 groter dan in variant PM 2,5 Vanaf 2015 geldt er een grenswaarde voor de jaargemiddelde PM 2,5 concentratie van 25 µg/m 3. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) stelt dat uitgaande van de huidige kennis omtrent emissies en concentraties van PM 2,5 en PM 10 kan worden gesteld dat als vanaf 2011 aan de grenswaarden voor PM 10 wordt voldaan, dat dan ook aan de grenswaarden voor PM 2,5 zal worden voldaan (PBL, 2009). Aangezien er in dit onderzoek in 2009, 2015 en in 2020 geen overschrijdingen van de grenswaarden voor PM 10 zijn vastgesteld, is overschrijding van de vanaf 2015 van geldende grenswaarden voor de PM 2,5 concentraties in het projectalternatief redelijkerwijs uitgesloten. 5.7 Overige Wm-stoffen Wat betreft de overige Wm-stoffen is toetsing van de concentraties stikstofoxiden (NO x) conform de Wm 18 alleen relevant voor specifieke ecosystemen. Op de onderzoekslocaties van dit onderzoek is dit niet van toepassing. Toetsing aan de grenswaarde voor stikstofoxiden is daarom voor dit onderzoek niet relevant. Voor de concentraties ozon langs wegen geldt in het algemeen dat de door het verkeer uitgestoten stikstofmonoxide (NO) relatief snel reageert met de in de atmosfeer aanwezige ozon en daarbij stikstofdioxide (NO 2) vormt. Als gevolg van de verkeersemissies op de weg neemt de concentratie ozon af (TNO, 2008). Toetsing van de concentraties lood is in de Nederlandse situatie niet relevant, omdat de achtergrondconcentraties en emissies van lood dusdanig laag zijn, dat de concentraties zich volgens metingen van het RIVM ruimschoots onder de norm bevinden (TNO, 2008). Wat betreft concentraties van de stoffen koolmonoxide, benzeen en zwaveldioxide tonen screeningen op basis van de meest ongunstige uitgangspunten in het verspreidingsmodel CARII aan, dat het verschil tussen de wettelijke norm en de som van de bijdrage van het wegverkeer en de achtergrondconcentratie dermate groot is dat overschrijding van de normen redelijkerwijs kan worden uitgesloten. Door middel van screeningen op basis van de meest ongunstige uitgangspunten met het verspreidingsmodel VLW is ook voor concentraties van de stoffen arseen, cadmium, nikkel en benzo(a)pyreen vastgesteld dat het verschil tussen de wettelijke norm en de som van de bijdrage van het wegverkeer en de achtergrondconcentratie dermate groot is dat overschrijding van de normen redelijkerwijs kan worden uitgesloten. In het TNOrapport 2008-U-R0919/B (TNO, 2008) is dit nader toegelicht en onderbouwd. 18 Bijlage 2, voorschrift 3.1. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

23 6 CONCLUSIES In het kader van een aantal wijzigingen aan de Parallelweg in s-hertogenbosch is een luchtkwaliteitonderzoek uitgevoerd. In het onderzoek is getoetst of voldaan wordt aan de wettelijke luchtkwaliteiteisen. Ook wil de gemeente s-hertogenbosch, middels het onderzoek, inzicht in de effecten van het plan op de lokale luchtkwaliteit krijgen. De wijzigingen betreffen onder andere: de reconstructie van de bestaande Parallelweg (2 e fase); de doortrekking ervan naar de Zandzuigerstraat; wijziging van de Parallelweg tussen Chr. Huygensweg en Paardskerkhofweg; twee varianten met betrekking tot de ontsluiting van Boschveld: 1. aanhaken op bestaande Parallelweg ; 2. nieuwe ontsluiting achter het EKP langs. Het onderzoek leidt tot de volgende conclusies. Vergelijking project met NSL-beschrijving De projectkenmerken zoals voorzien in het bestemmingsplan, wijken voor wat betreft de wegligging en omvang van de verkeersprognoses af van het NSL (monitoringstool); omdat de projectkenmerken afwijken zal het geraamde effect op de concentraties ook afwijken. Het bestemmingsplan komt hiermee niet overeen met het NSL. Daarom is het plan getoetst aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit. Er is een toets aan de geldende grenswaarden voor luchtkwaliteit uitgevoerd om vast te stellen of het plan voldoet aan de wettelijke luchtkwaliteiteisen. Toetsing Wet luchtkwaliteit In beide varianten van het projectalternatief is, binnen het projectgebied, in 2015 en 2020 geen sprake van overschrijdingen van de dan geldende grenswaarden voor luchtverontreinigende stoffen uit de Wet milieubeheer. Ook buiten het projectgebied worden de grenswaarden niet overschreden. De berekeningen zijn uitgevoerd binnen de zichtjaren 2009, 2015 en Als de luchtkwaliteit in deze zichtjaren voldoet aan de grenswaarden, dan is dit ook voor alle tussenliggende jaren het geval. Vanwege de afnemende trend in achtergrondconcentraties en emissiefactoren, geldt dat ook voor de jaren na Het plan voldoet hiermee aan de wettelijke luchtkwaliteitseisen. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

24 7 REFERENTIES Milieu en Natuur Planbureau (MNP) (2010), Concentratiekaarten voor grootschalige luchtverontreiniging in Nederland, Rapportage 2010, Bilthoven TNO (2008a), Bijlagen bij de luchtkwaliteitberekeningen in het kader van de ZSM/Spoedwet; TNO rapport 2008-U-R0919/B, Apeldoorn, september DHV (2009), Verkennend milieuonderzoek verlenging/doortrekking Parallelweg in combinatie met spoor s- Hertogenbosch effectstudies fase 1, DHV, MD-MK , 1 december DHV (2010), Sporen in Den Bosch, onderzoek luchtkwaliteit, DHV, november Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase 2 februari 2011, versie 3 BA

25

26 Ruimte en Mobiliteit Waldorpstraat 13G 2521 CA Den Haag Postbus AB Den Haag T (070) F (070) Sander.Teeuwisse@dhv.com

27 BIJLAGE 1 Achtergronden wet- en regelgeving Niet getoetste stoffen Het toetsen van de stoffen stikstofoxiden, lood en ozon aan de normen uit de Wm is in het kader van dit onderzoek niet relevant. Voor stikstofoxiden (NO x) is toetsing alleen relevant voor specifieke ecosystemen (TNO, 2008). Het betreft hier gebieden met een oppervlakte van tenminste 1000 km 2 die gelegen zijn op een afstand van tenminste 20 kilometer van agglomeraties of op een afstand van tenminste 5 kilometer van andere gebieden met bebouwing, van inrichtingen of van autosnelwegen. In de Wm is voor NO x een grenswaarde opgenomen voor de bescherming van vegetatie in deze gebieden welke naar het oordeel van het bevoegde bestuursorgaan bijzondere bescherming behoeft. Op de onderzoekslocaties van dit onderzoek is dit niet van toepassing. Toetsing aan deze norm is daarom voor deze studie niet relevant. Voor lood is toetsing in de Nederlandse situatie niet relevant omdat de achtergrondconcentratie en emissies van lood dusdanig laag zijn, dat de concentraties zich volgens metingen van het RIVM ruimschoots onder de norm bevinden (TNO, 2008). Langs wegen geldt in het algemeen dat de door het verkeer uitgestoten stikstofmonoxide (NO) relatief snel (binnen enkele minuten) reageert met de in de atmosfeer aanwezige ozon en daarbij stikstofdioxide (NO 2) vormt. Als gevolg van de verkeersemissies op de weg neemt de concentratie ozon af (TNO, 2008). Toepasbaarheidsbeginsel In de Rbl 2007 (wijziging december 2008, SC 245, 2008) zijn bepalingen opgenomen ten aanzien van het voldoen aan de eisen van de EU Richtlijn 208/50/EG, specifiek bijlage III van de Richtlijn met betrekking tot de beoordelingssystematiek. Dit wordt aangehaald als toepasbaarheidsbeginsel. De EU richtlijn geeft aan dat de werkingssfeer van de richtlijn betrekking heeft op luchtverontreinigende stoffen in de buitenlucht en niet van toepassing is op: werkplekken in gebouwen en/of inrichting van ondernemingen 19 ; locaties waar wetgeving voor arbeidsomstandigheden geldt; locaties (in de buitenlucht) die voor publiek gewoonlijk niet toegankelijk zijn. In de Rbl 2007 zijn conform de EU richtlijnen bepalingen opgenomen ten aanzien van locaties waar de luchtkwaliteit niet beoordeeld hoeft te worden. Dit zijn de volgende locaties: locaties die zich bevinden in gebieden waartoe leden van het publiek geen toegang hebben en waar geen vaste bewoning is; op bedrijfsterreinen of terreinen van industriële inrichtingen, waarop alle relevante bepalingen met betrekking tot gezondheid en veiligheid op het werk gelden; op de rijbaan van wegen en op de middenberm van wegen, tenzij voetgangers normaliter toegang tot de middenberm hebben. Daarnaast bevat de Rbl 2007 bepalingen ten aanzien van de situering van rekenpunten 20 voor het bepalen van de luchtkwaliteit. Hierbij is ook het blootstellingscriterium een bepalende factor. Het is verplicht de luchtkwaliteit te beoordelen voor een punt waar de hoogste concentraties voorkomen waaraan de bevolking rechtstreeks of onrechtstreeks kan worden blootgesteld gedurende een periode die in vergelijking met de middelingstijd van de betreffende grenswaarde significant is. 19 Met uitzondering van velden, bossen en andere terreinen die deel uitmaken van een landbouw- of bosbouwbedrijf, maar buiten het bebouwde gebied van het terrein van dat terrein gelegen zijn. 20 De bepalingen zijn ook van toepassing op meetpunten. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase bijlage 1 BA

28 Gevoelige bestemmingen Op 16 januari 2009 is het Besluit gevoelige bestemmingen in werking getreden. Met dit besluit wordt beoogd om te voorkomen dat er gevoelige bestemmingen in overschrijdingssituaties langs drukke wegen ontwikkeld worden. In het besluit zijn de volgende gebouwen (incl. bijbehorende verblijfsterreinen) als gevoelige bestemming aangemerkt: gebouwen ten behoeve van basisonderwijs, voortgezet onderwijs of overig onderwijs aan minderjarigen; gebouwen ten behoeve van kinderopvang; verzorgingstehuis, verpleegtehuis, bejaardentehuis; combinaties van de bovengenoemde functies. Conform het Besluit geldt er een onderzoeksplicht voor realisatie- of uitbreidingsprojecten van gevoelige bestemmingen binnen een afstand van 300 meter en 50 meter vanaf respectievelijk een rijksweg en een provinciale weg. Wanneer een nieuwe gevoelige bestemming geheel of gedeeltelijk binnen die zone wordt voorzien en wanneer op die locatie sprake is van een (dreigende) overschrijding van een grenswaarde voor NO 2 of voor PM 10, is realisatie alleen toegestaan indien dat niet leidt tot een toename van het aantal ter plaatse verblijvende personen. Bij uitbreiding van een bestaand gebouw is een toename van ten hoogste 10% van het aantal reeds verblijvende personen in het overschrijdingsgebied toegestaan. Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase bijlage 1 BA

29 BIJLAGE 2 Verkeerscijfers Figuur 3. Grafische weergave wegen in rekenmodel Gemeente 's-hertogenbosch/bestemmingsplan Parallelweg 2e fase bijlage 2 BA