Biologische Plantenveredeling: meerwaarde en belang van wetenschappelijk onderzoek

Transcriptie

1 Biologische Plantenveredeling: meerwaarde en belang van wetenschappelijk onderzoek Edith Lammerts van Bueren Louis Bolk Instituut Wageningen UR Plantenveredeling Stichting Zaadgoed Symposium 22 november 2010 Biologische Plantenveredeling: what s in the name? Wat is het verschil tussen biologische plantenveredeling en plantenveredeling voor de biologische sector? Is biologische plantenveredeling meer dan gangbare veredeling voor toevallig een andere markt? 2010, E.Lammerts van Bueren 1

2 Antwoord Bio is meer dan louter een andere, efficiënte methode (zoals bv. steenwolteelt) die nieuwe rassen vraagt. IFOAM basic principles (2005): health Bio is gebaseerd op ecologische, ethische en sociale waarden gedefinieerd door IFOAM, dus het raamwerk waarbinnen men keuzes kan maken is verschillend. ecology fairness care Vertrekpunt van onderzoek Raamwerk voor onderzoek: acceptatie van de IFOAM basis principes als een vertrekpunt; focus op aanpassing aan biologische en low-input teeltomstandigheden; geen chemische middelen en geen kunstmest geen GMO benadering moleculaire merkers als diagnostisch middel? 2010, E.Lammerts van Bueren 2

3 Focus vanuit een systeem-benadering focus op deelaspecten streven naar uniformiteit continue monitoring direct management statische balans. focus op het (eco-)systeem diversiteit benutten zelfregulering stimuleren indirect management dynamische balans. Multifunctionele rassen bv tarwe: voor bakkwaliteit, voor stro en compost, voor bodemstructuur 2010, E.Lammerts van Bueren 3

4 Graanrassen voor bio: strolengte meer stro meer schaduw voor onkruidonderdrukking minder aarziekten Betere bodembedekking tegen onkruid Annabell Latvijas vietejie 2010, E.Lammerts van Bueren 4

5 Onderzoeksvragen voor biologische veredeling Veredelingstechnisch: 1. welke eigenschappen en meet je die? 2. hoe richt je veredelingsprogramma in? Sociaal-economische, juridisch: 3. hoe organiseer en financier je biologische veredeling? 4. hoe rassenonderzoek en rassenregistratie? Onderzoeksvragen voor biologische veredeling (1) Selectie criteria (eigenschappen), bv beworteling Veld, ja natuurlijk, maar...! of potproeven? Of toch hydrocultuur? Pauline Kerbiriou - WUR TTI GG Biosla, , E.Lammerts van Bueren 5

6 Bewortelingsonderzoek bij kropsla (2) Bewortelingsonderzoek ui Rassen die meer voordeel kunnen halen uit symbiose met nuttige bodemorganismen zoals mycorrhiza s (AMF). Olga Scholten et al., Bioconnect , E.Lammerts van Bueren 6

7 Selectiemethoden voor N-efficiëntie bij aardappel % ground cover vroege rassen N1 N2 N3 10 Marjolein Tiemens - LBI Bioconnect, BTT Snelle bodembedekking als maat voor N-efficiëntie? Cesar Ospina - WUR EU-NUE CROPS, Selectie onder gangbare of biologische teelt? Aina Kokare - WUR, Letland, , E.Lammerts van Bueren 7

8 Slim benutten van genetische diversiteit? Heterogene rassen met buffercapaciteit? of toch zuivere lijnen? of rassenmengsels? Onderzoeksvragen voor biologische veredeling Maar ook: sociaal-economische randvoorwaarden: toelatingseisen voor rassen, protocollen voor rassenonderzoek? nieuwe financieringsvormen? nieuwe samenwerkingsvormen tussen telers en veredelaars, en andere ketenpartners? 2010, E.Lammerts van Bueren 8

9 Protocollen voor rassenonderzoek Murphy et al Aart Osman - LBI Diverse vormen van participatie van telers T V T V T V T V T V Kruisingsouders bepalen Selectie Rasontwikkeling Rassenbeoordeling Model1: Model 2: Model 3: Model 4: Model 5: Compleet Compleet Efficient Participatieve Compleet teler gestuurd participatief rasselectie veredelaar gestuurd 2010, E.Lammerts van Bueren 9

10 Participatieve veredeling: mais (ZW China) Jingsong Li - WUR Op weg naar bio tarwerassen met Tarweconsortium Telers (ca. 200) tarwe zaad Handel: 80% vd markt Zaadbedrijven Bakkers Molenaars 25% vd markt 75% vd markt Bakerij: 1 dominate marktpartij Supermarkten Natuurvoedingswinkels Aart Osman LBI , E.Lammerts van Bueren 10

11 BioImpuls consortium: aardappelveredeling = aangesloten boerenkwekers VK = vrije kleine kwekers Rassen Agrico Rassen HZPC VK Meijer Rassen Centraal biologisch selectieprogramma (LBI/WUR): - introgressieveredeling - geniteursontwikkeling - evaluatie, toetsing potentiële kloontjes - selectie en rasontwikkeling VK Van Rijn Fobek Rassen Den Hartigh Rassen LBI-WUR e.a., Bioconnect, Rassen Groene Veredeling, Onderwijs: telers en studenten LBI BioImpuls cursus Aardappelveredeling vanaf Handboek WUR Leerstoel cursus Organic Plant Breeding & Seed Production vanaf , E.Lammerts van Bueren 11

12 Biologische Veredeling: what s new? Conclusies: Bestaande technieken in een nieuwe context, genereert nieuwe vragen, nieuwe kennis en nieuwe benaderingen!...en nieuwe rassen! 2010, E.Lammerts van Bueren 12