Teeltonderzoek soja in Nederland

Transcriptie

1 Teeltonderzoek soja in Nederland Eiwitdag Innovatie Veenkoloniën, Valthermond 3 september 2015: Ruud Timmer & Chris de Visser

2 Inhoud Plantaardig eiwit en Europa Rassenonderzoek Stikstofonderzoek Aandachtspunten

3 EU eiwitbalans 72% van het voer wordt in de EU zelf geproduceerd. Raw material EU production EU consumption selfsufficiency products proteins products proteins % Soyabeans / meal ,8% Rapeseed and sunflower seed / meals ,4% Pulses ,8% Dried forage ,0% Miscellaneous ,9% sub-total ,2% fish-meal ,5% total ,8% Source: FEFAC/PROLEA, 2012 data

4 Million tonnes per year per ton EU soja import en CBOT prijzen soyabean import - EU soya bean meal import - EU value per ton of meal ( ) Year

5 Wereldwijde sojaproductie soybean production - world soybean area (M ha)

6 Motie Europees Parlement

7 Motie Tweede Kamer 7

8 Soja groei 8

9 Daglengte gevoeligheid soja

10 Soja en water 10

11 WUR Soja onderzoek afgelopen jaren Van 2004 t/m 2006 rassenonderzoek op löss in Zuid Limburg. Vanaf 2011 in opdracht van Agrifirm rassenproeven met als doel toelating op Nederlandse rassenlijst. Adsoy en Sunrise Vanaf 2013 ism met Agrifirm, noordelijke provincies, LLTB en LIB: Rassenproeven (4 locaties) N-onderzoek (3 locaties) Aaltjesonderzoek (pottenproef Lelystad) Zaaitijdstippen en dichtheden 2013 (2 locaties) 11

12 Rassen en N-bemesting Belangrijkste teeltaspecten die invloed hebben op: opbrengst kwaliteit oogstrisico rendement, en succes van de teelt Gemiddelde praktijkopbrengsten in Nederland : t/ha sojabonen (15% vocht) 2020: t/ha 12

13 Optimale Sojaras NL Belangrijkste eigenschappen Hoge opbrengst t/ha Vroeg afrijpen; 1 mei half september Stevig; overeind tot aan oogst Eiwitgehalte 38%-40% Resistentie Sclerotinia GMO-vrij Beschikbare rassen: Adsoy en Sunrise (Agrifirm) In Nederland veredelde rassen (Nationale Lijst) Veredelingsactiviteiten in Nederland kleinschalig Testen buitenlandse rassen (AT, CH, FR, DE) 13

14 Oogsttijdstip Eind sept begin okt (afh. zaaitijdstip, T-som) Vochtige ochtenden, lagere temp en kortere dagen gewas droogt slecht op Droog gewas dorst beter en minder vocht in bonen Rasverschillen in vroegheid afrijping 14

15 Rassen soja 2014 (half september)

16 Rassenproeven: 2014 Rolde Ras Stevig Rijp Opbrengst Eiwit (%) Opaline Obelix Merlin Sirelia Adsoy Vocht (%)

17 Rassenproeven: 2014 Nieuw Beerta Ras Stevig Rijp Opbrengst Eiwit (%) Vocht (%) Lissabon Merlin Gallec Amandine Adsoy

18 Rassenproef Rolde (Drenthe)

19 Rassenproef Rolde (Drenthe)

20 Rassenproef Rolde (Drenthe)

21 Veredeling nieuwe rassen Via selectie in interessante buitenlandse rassen is een snelle vooruitgang te boeken wat betreft opbrengstniveau, vroegheid en andere belangrijke eigenschappen. Wel afhankelijk van aanbod van buitenlandse bedrijven en met name in het zeer vroege segment Is veredeling van nieuwe sojarassen in Nederland zelf zinvol/noodzakelijk? 21

22 N-behoefte/N-voorziening soja Optimale N-voorziening essentieel voor opbrengst en eiwitgehalte Soja: voorziet via wortelknolletjes in N-behoefte; mits geslaagde enting met Rhizobium bacteriën Opbrengst bij 15% vocht Opbrengst in drogestof N bij 36% eiwit In zaad In hele plant N in gewas bij 38% eiwit in zaad

23 Onderzoek effect Rhizobium en N-giften Aanleiding Gewas gedurende seizoen regelmatig (te?) lichte kleur Aantal N-knolletjes voldoende? Voldoende actief? Kunnen we de opbrengst verhogen door N-bemesting? Begin seizoen als startgift Gedurende het seizoen als bijbemesting Onderzoek start 2014 Rhizobium: zonder, coating, HiStick (Lelystad) N-giften: 0, 50, 100, 150 kg N/ha (kort na opkomst)

24 N-trappen Lelystad

25 Effect N-bemesting en Rhizobium-enting Lelystad 2014; ras Adsoy Rhizobium N/ha opbr_15% relatief eiwit% N_zaad legering N_knol coating coating coating coating zonder zonder zonder zonder

26 Conclusies N-onderzoek 2014 Effecten proef Lelystad werden bevestigd in proeven in Vredepeel (ZO, zand) en Rolde (NO, zand). N-giften aan het begin van groeiseizoen hebben niet tot hogere opbrengsten geleid negatief effect Rhizobium-enting was zeer belangrijk voor productie; effect op opbrengst tot wel 2200 kg/ha Geen verschillen tussen zaadcoating en HiStick Vervolgonderzoek naar m.n. effect N-bijbemesting gedurende het seizoen

27 Aandachtspunten/knelpunten teelt Betere rassen: opbrengst, vroegrijp, stevig, eiwitgehalte Vogelafweer: bij opkomst soms veel schade Bemesting: kennis over N, maar ook P en K Oogst: laaghangende peulen Toelating gewasbeschermingsmiddelen: onkruid Vruchtwisseling: inpassen soja in bouwplan ivm sclerotinia-gevoeligheid. Aaltjes? (onderzoek loopt) Saldo: concurrerend met zomergranen maar moet snel omhoog om vaste plek in bouwplan te veroveren 27

28 Vogel- en hazenschade bij opkomst

29 Opbrengstverlies laaghangende peulen

30 Dank voor uw aandacht.