DE VORDERING TOT STAKEN ZOALS IN KORTGEDING M.B.T. INTELLECTUELE RECHTEN

Transcriptie

1 DE VORDERING TOT STAKEN ZOALS IN KORTGEDING M.B.T. INTELLECTUELE RECHTEN Jozefien Pattyn Studentennummer: Promotor: Prof. dr. Hendrik Vanhees Commissaris: Mevr. Ines Vandevelde Masterproef voorgelegd voor het behalen van de graad Master of Laws in de Rechten Academiejaar:

2 II

3 Dankwoord Het is met enig ongeloof dat ik dit dankwoord nu neerpen, want dit betekent dat er binnenkort een einde komt aan vijf geweldige jaren als rechtenstudent in Gent. Time flies when you are having fun is een cliché dat ik enkel kan bevestigen. De voorbije jaren heb ik ontzettend veel geleerd, niet enkel over recht, maar ook over de maatschappij in het algemeen. Deze ervaringen zijn er gekomen dankzij de inzet van mensen die ik erg dankbaar ben. Eerst en vooral wil ik mijn promotor, professor dr. Hendrik Vanhees, bedanken voor het aanreiken van dit interessante onderwerp en voor de bijstand tijdens het schrijven van mijn masterproef. Hij gaf mij de nodige tips en feedback die ik zeer goed kon gebruiken. Uiteraard wil ik mijn ouders uitgebreid bedanken voor alle steun en kansen die ze mij gaven, niet enkel op het vlak van studies, maar in alles wat ik doe. Verder verdienen ook mijn broer en zus een woord van dank voor hun liefde en vertrouwen, net als Hélène, Emmely en Emma voor hun fantastische vriendschap en de steun die ze mij gaven tijdens de minder aangename periodes van deze rechtenopleiding. Tenslotte wil ik nog een laatste woord van dank richten aan Liesbeth en Valerie voor het nalezen van deze masterproef. Jozefien Pattyn, Gent, 12 mei 2018 III

4 IV

5 Inhoudstafel DANKWOORD... III INHOUDSTAFEL... V INLEIDING... 1 OVERZICHT... 5 TITEL I. DE KENMERKEN VAN DE STAKINGSVORDERING... 7 AFDELING 1. HET ONTSTAAN VAN DE STAKINGSVORDERING MET BETREKKING TOT INTELLECTUELE RECHTEN AFDELING 2. BIJ WELKE INBREUKEN KAN EEN STAKING GEVORDERD WORDEN? Welke rechten? Welke inbreuken? Dreigende inbreuken Reeds beëindigde inbreuken AFDELING 3. DE BEVOEGDE STAKINGSRECHTER Algemene regel Octrooirecht en het recht betreffende aanvullende beschermingscertificaten Auteursrecht, het naburig recht en het recht van een producent van databanken Samenloop Samenloop inbreuk I.E.-recht en inbreuk eerlijke handelspraktijken Samenloop van inbreuk op verschillende intellectuele eigendomsrechten Samenloop van een inbreuk op een intellectueel recht en contractuele wanprestatie AFDELING 4. WIE KAN DE STAKINGSVORDERING INSTELLEN? Industriële eigendomsrechten Merken- en modellenrecht Octrooirecht Kwekersrecht Bescherming van topografieën en halfgeleiderproducten en de benamingen van oorsprong en geografische aanduidingen Auteursrecht, naburige rechten en het sui generis-beschermingsregime voor databanken Auteursrecht en naburige rechten Sui generis-beschermingsregime voor databanken AFDELING 5. TEGEN WIE KAN HET STAKINGSBEVEL WORDEN UITGEVAARDIGD? De wettelijke bepaling V

6 2. De inbreukmaker De tussenpersonen Ongeacht enige fout of verantwoordelijkheid Ongeacht de aard van de tussenpersoon Ongeacht de andere vorderingen Voor zover kan worden bijgedragen tot de stopzetting van de inbreuk AFDELING 6. WELKE PROCESREGELS GELDEN VOOR DE STAKINGSVORDERING? Zoals in kortgeding Geen vereiste van spoedeisendheid Inleiding van de stakingsvordering Uitspraak ten gronde en uitvoerbaar bij voorraad Voorrang op strafrechter De territorialiteit De autonomie van de vordering AFDELING 7. WELKE MAATREGELEN KAN DE STAKINGSRECHTER OPLEGGEN? Het stakingsbevel als algemene regel Geen beoordelingsruimte voor de stakingsechter (i) Uitzondering 1: rechtsmisbruik (ii) Uitzondering 2: afwezigheid herhalingsgevaar Hoe ver rijkt de draagwijdte van het stakingsbevel? (i) Termijn (ii) De dwangsom (iii) Het stakingsbevel ten opzichte van de tussenpersonen De bijkomende maatregelen van artikel XVII.16 WER Algemeen De terugroeping en definitieve verwijdering uit het handelsverkeer en de vernietiging van de inbreukmakende goederen (i) De kosten van de maatregel (ii) Het evenredigheidsbeginsel (iii) De inhoud van de maatregelen Informatieverstrekking omtrent de herkomst en de distributie kanalen Bekendmaking van het vonnis De gerechtskosten en de andere kosten De nietigheid of het verval van een intellectueel eigendomsrecht Passende maatregelen in het kader van het auteursrecht Wat kan de stakingsrechter niet bevelen? Herstel van de schade Andere vorderingen VI

7 TITEL II. RECHTSPRAAK AFDELING 1. DE PRAKTISCHE UITWERKING VAN HET STAKINGSBEVEL De dwangsom Bedrag en plafonnering Regularisatietermijn Tussenpersonen Publicatiemaatregel De geschiktheid van de bekendmaking De modaliteiten van de bekendmaking De corrigerende maatregelen Bijdrage tot de stopzetting van de inbreuk De concretisering van de corrigerende maatregelen De maatregel tot informatieverstrekking Het tijdstip van de vordering tot informatieverstrekking (i) Hof van Justitie: 18 januari (ii) Rechtbank van koophandel: 19 januari (iii) Besluit Bijdrage tot de staking De afweging van de maatregel Conclusie AFDELING 2. ANDERE PROCEDURES De procedure in kort geding De procedure ten gronde Het beslag inzake namaak Conclusie AFDELING 3. DE HIATEN IN DE WETGEVING Tussenpersonen Geen definitie van het begrip tussenpersonen Tussenpersoon vs. inbreukmaker: identiek stakingsbevel? De rechtsplegingsvergoeding De omzetting van de Europese Richtlijn naar Belgisch recht De rechtspraak van het Hof van Justitie Conclusie AFDELING 4. CONSTANTEN EN VERNIEUWING IN DE RECHTSPRAAK De constanten De vernieuwingen Conclusie SLOTBESCHOUWING VII

8 BIBLIOGRAFIE Wetgeving Europese Akten Benelux België Voorbereidende documenten Rechtspraak Hof van Justitie van de Europese Unie Benelux Gerechtshof België Rechtsleer Boeken Bijdragen in tijdschriften en verzamelwerken Andere bronnen VIII

9 Inleiding 1. De intellectuele eigendomsrechten 1 beschermen de immateriële creaties van de menselijke geest. Het zijn de exclusieve vermogensrechten met betrekking tot de industriële, literaire of artistieke creaties van de geest. 2 Daartegenover staat de materiële eigendom, die slaat op eigendom van roerende of onroerende goederen. De houder van een intellectueel recht kan anderen verbieden om handelingen te verrichten die in strijd zijn met zijn exclusieve recht. Derden kunnen dus niet zomaar gebruik maken van de geestelijke creatie van iemand anders, ze hebben daar eerst de toestemming voor nodig. Dit vormt een uitzondering op de vrijheid van mededinging en van kopie Traditioneel worden de intellectuele rechten ingedeeld in twee categorieën, namelijk de industriële rechten en de auteursrechten sensu lato. Deze laatste categorie bevat het eigenlijke auteursrecht, evenals de naburige rechten, het recht betreffende de auteursrechtelijke bescherming van computerprogramma s en het recht betreffende de bescherming van databanken. Het merkenrecht, het octrooirecht, het recht op industriële tekeningen en modellen, het kwekersrecht en het recht betreffende de bescherming van topografieën van halfgeleiderproducten worden beschouwd als de industriële rechten. 1 Intellectuele (eigendoms)rechten worden soms ook aangeduid als I.E.-rechten. 2 H. VANHEES, Handboek Intellectuele Rechten, Antwerpen, Intersentia, 2017, F. GOTZEN en M.-C. JANSSENS, Wegwijs in het Intellectueel Eigendomsrecht, Brugge, Vanden Broele, 2016,

10 Figuur 1. Indeling van het recht van de intellectuele eigendom 4 Recht van de intellectuele eigendom Industriële eigendom - Octrooirecht - Merkenrecht - Tekeningen en modellen - De bescherming van de handelsnaam - De bescherming van topografieën van halgeleider producten - Kwekersrecht - De bescherming van benamingen van oorsprong, geografische aanduidingen en herkomstaanduidingen - Het recht inzake ongeoorloofde mededinging Auteursrecht sensu lato - auteursrecht sensu stricto - naburige rechten - de auteursrechtelijke bescherming van computerprogramma s - de bescherming van databanken Dit historisch onderscheid is gebaseerd op het feit dat men aan de auteursrechten vooral een culturele en sociale waarde toekent en in mindere mate een economische waarde. Dit in tegenstelling tot de industriële rechten, die een zuiver economische functie zouden hebben, aangezien zij een belangrijke rol spelen binnen een onderneming. 5 De industriële eigendomsrechten worden dan ook beschouwd als het geheel van regels dat de bescherming van voor de industrie dienstbare producten van de menselijke geest, en de ordening van de concurrentiestrijd in het bedrijfsleven tot doel heeft 6. Doch is dit historisch onderscheid vandaag niet meer helemaal terecht. Op sommige vlakken in het auteursrecht neemt de economische functie immers de bovenhand, zoals bij de bescherming van computerprogramma s en databanken en bij sommige naburige rechten. 3. Hier kan dus besloten worden dat zowel de auteursrechten sensu lato, als de industriële rechten een belangrijke economische waarde vertegenwoordigen. Het is voor alle intellectuele 4 H. VANHEES, Handboek Intellectuele Rechten, Antwerpen, Intersentia, 2017, 4. 5 Ibid., Ibid., 3. 2

11 rechten mogelijk om deze in licentie te geven en ze zijn allen vatbaar voor afstand van recht. 7 Door de exploitatie van zijn exclusief recht kan de eigenaar van een I.E.-recht heel wat economisch rendement realiseren. 4. Zoals vastgesteld hebben de I.E.-rechten een grote waarde in de hedendaagse economische wereld. Dit komt omdat heel wat ondernemingen veel tijd en geld investeren in onderzoek en ontwikkeling. De intellectuele eigendom speelt een belangrijke rol bij het aanmoedigen van innovatie en biedt de mogelijkheid aan ondernemingen om hun concurrentiepositie te verstevigen. Een uitvinding kan worden beschermd door een intellectueel recht en de uitvinders hebben de macht om hun concurrenten te verbieden deze creatie te kopiëren of te commercialiseren. Een goede afdwinging van de intellectuele rechten is bijgevolg cruciaal, anders zouden de I.E.- rechten slechts een lege doos vormen. Een inbreuk op een intellectueel recht kan de eigenaar van dat recht heel wat economische schade bezorgen. Het is dan ook van belang dat een inbreuk snel en efficiënt bestreden kan worden en daar zit het belang van de handhavingsprocedures. 5. De intellectuele eigendomsrechten worden zowel door burgerrechtelijke als door strafrechtelijke procedures beschermd. Deze masterproef zal zich richten op één specifieke burgerrechtelijke procedure, namelijk de vordering tot staken zoals in kortgeding. Inbreuken op intellectuele rechten worden in België meestal bestreden door een beroep te doen op de vordering tot staken zoals in kortgeding. Die stakingsvordering is één van de meest populaire instrumenten om de intellectuele rechten te beschermen. 8 De eisers kiezen vooral voor deze vordering omdat dit de snelste procedure is. Op die manier kan de inbreuk spoedig worden stopgezet. Daarnaast wordt het geschil ook meteen ten gronde beslecht, in tegenstelling tot de andere kortgedingprocedures. Deze masterproef zal zich hoofdzakelijk concentreren op de vordering tot staking zoals in kortgeding en al haar aspecten. 7 F. GOTZEN en M.-C. JANSSENS, Wegwijs in het Intellectueel Eigendomsrecht, Brugge, Vanden Broele, 2016, P. MAEYAERT en D. ARNAUT, Handhaving van intellectuele rechten in het Wetboek van Economisch Recht in V. PLEITGENOOTSCHAP en J. ROESEMS (eds.), Transacties en geschillenbeslechting in het Wetboek van Economisch Recht, Antwerpen, Intersentia, 2016, (187) 197 (hierna: P. MAEYAERT en D. ARNAUT, Handhaving van intellectuele rechten in het Wetboek van Economisch Recht ). 3

12 4

13 Overzicht 6. De doelstelling van deze masterproef is om tot een analyse te komen van de vordering tot staking zoals in kortgeding i.v.m. intellectuele eigendom en na te gaan hoe deze stakingsvordering specifiek geconcretiseerd werd in de rechtspraak van de afgelopen jaren. 7. In titel I worden alle mogelijke kenmerken en aspecten van de stakingsprocedure besproken. Dit deel onderzoekt de verschillende procedurele en materiële eigenschappen van de stakingsvordering om zo een volledig beeld te creëren van de procedure. De focus zal hierbij liggen op de wetgeving en de rechtsleer. Dit deel begint met een kort overzicht van de geschiedenis van de stakingsvordering en de totstandkoming van de huidige wetgeving. Aansluitend volgt een uitgebreide ontleding van alle elementen die te maken hebben met de stakingsvordering. Op basis van de actuele wetgeving en rechtsleer wordt onder andere bepaald bij wie de stakingsvordering dient te worden ingeleid, wie dit kan doen, welke maatregelen er kunnen worden opgelegd en welke procedureregels er spelen. Daarbij is er ook aandacht voor eventuele problemen en tegenstrijdigheden of lacunes waarmee men te maken kan krijgen. 8. Titel II gaat nader in op de Belgische rechtspraak in stakingsprocedures zoals in kortgeding. Dit deel bespreekt de praktische kant van de stakingsvordering en analyseert de rechtspraak uit de periode 2013-heden. Er wordt onderzocht hoe de staking van een inbreuk er in werkelijkheid uitziet, op welke manier de stakingsrechter gebruik maakt van de toepasselijke regels en wat hij effectief beveelt. De focus ligt daarbij op de maatregelen die in concreto worden opgelegd. Vervolgens komt de band met de andere rechtsprocedures aan de beurt. Is de vordering tot staking op zich wel voldoende om de intellectuele rechten te beschermen? Er wordt verder ook aandacht besteed aan zowel de constanten als de nieuwe evoluties omtrent de stakingsvordering die in de rechtspraak te vinden zijn. Daarnaast wordt ook gekeken naar de praktische kant van het recht: is de procedure in de praktijk wel efficiënt of zijn er nog hiaten te vinden? Hoe gaan de rechters om met deze wettelijke lacunes? Tot slot wordt er afgerond met een algemene conclusie. 5

14 6

15 Titel I. De kenmerken van de stakingsvordering 9. De vordering tot staking zoals in kortgeding draagt bij tot een snelle en effectieve afdwinging van het intellectuele eigendomsrecht. Ondanks de woorden zoals in kortgeding is dit wel degelijk een vordering ten gronde, die dankzij de procesregels van het kortgeding heel wat vlotter verloopt dan een gewone vordering ten gronde. De bevoegdheid van de stakingsrechter is echter beperkt: hij mag enkel de inbreuk vaststellen zonder dat hij bevoegd is om een uitspraak te doen over de schadevergoeding. 9 De toepasselijke regels zijn terug te vinden in de artikelen XVII.14 tot en met XVII.20 van boek XVII Bijzondere rechtsprocedures van het Wetboek Economisch Recht (WER). 10. Dit deel start met een korte geschiedenis van de wetgeving betreffende de stakingsvordering m.b.t. intellectuele rechten (in afdeling 1). Hierna wordt achtereenvolgens ingegaan op de vraagstukken wanneer een stakingsvordering kan worden ingesteld (in afdeling 2), wie de bevoegde rechter is (in afdeling 3), wie de stakingsvordering kan instellen (in afdeling 4), tegen wie de vordering kan worden ingesteld (in afdeling 5), welke procesregels er van toepassing zijn (in afdeling 6) en welke maatregelen de rechter kan opleggen (in afdeling 7). Afdeling 1. Het ontstaan van de stakingsvordering met betrekking tot intellectuele rechten 11. De stakingsvordering bestaat al enige tijd in het Belgische recht. De huidige stakingsvordering kwam tot stand in het koninklijk besluit nummer 55 van 23 december 1934, met de bedoeling om praktijken die strijdig werden bevonden met de eerlijke handelsgebruiken te kunnen stopzetten dankzij een stakingsbevel. 10 Het doel van de stakingsvordering is om snel en efficiënt een onrechtmatige en concurrentieverstorende handeling te beëindigen. Toch was vroeger bij wet bepaald dat de vordering tot staken uitgesloten was bij een inbreuk op intellectuele rechten De stakingsvordering m.b.t. I.E.-rechten werd in 1994 ingevoerd, maar slechts enkel voor 9 Wetsvoorstel tot wijziging van de auteurswet van 22 maart 1886 op het stuk van strafrechtelijke en burgerrechtelijke sancties, Parl.St. Kamer, , nr , C. DE MEYER, Het bevel tot staking naar Belgisch recht in F. BRISON (ed.), Sancties en procedures in intellectuele rechten, Brussel, Larcier, 2008, (193) Art. 96 wet 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument, BS 29 augustus 1991,

16 het auteursrecht. 12 De gewone kortgedingprocedure was de enige oplossing om dringende en voorlopige maatregelen te vragen aan de bevoegde voorzitter van de rechtbank. In de praktijk werd de wet echter genegeerd en gebruikte men toch de stakingsvordering van artikel 95 Handelspraktijkenwet bij inbreuken op intellectuele eigendomsrechten. Er kwam een einde aan deze wettelijke lacune toen de wetgever werd verplicht de wetgeving aan te passen ten gevolge van de uitvaardiging van Richtlijn 2004/48/EG 13 door het Europees Parlement en de Raad. 14 Deze Richtlijn zorgde voor een grondige herziening van de wetgeving inzake de handhaving van I.E-rechten in De Belgische wetgever voerde twee nieuwe wetten in ter implementatie van de Europese Richtlijn, namelijk de wet van 9 mei 2007 betreffende de burgerrechtelijke aspecten van de bescherming van intellectuele eigendomsrechten 15 en de wet van 10 mei 2007 betreffende de aspecten van gerechtelijk recht van de bescherming van intellectuele eigendomsrechten In 2014 werden de regelen inzake de stakingsvordering m.b.t. intellectuele rechten gecentraliseerd in boek XVII van het Wetboek Economisch Recht. Hoewel de toepasselijke regels i.v.m. de stakingsvordering de laatste decennia al vaak werden geherstructureerd en geharmoniseerd, werd er inhoudelijk telkens weinig veranderd en blijven ze nog steeds beheerst door dezelfde beginselen. 17 Bijgevolg blijft ook de rechtsleer en rechtspraak behorende bij de vroegere wetten van toepassing. Afdeling 2. Bij welke inbreuken kan een staking gevorderd worden? 1. Welke rechten? 14. De vordering tot staking zoals in kortgeding kan worden toegepast bij een inbreuk op alle intellectuele rechten. Artikel XVII.14 WER bepaalt dat de stakingsvordering kan worden ingesteld bij elke inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht. 12 G. MEYER, M. VERLINDEN S. VANDEYNCKEL, Overzicht van procesregels inzake Intellectuele Eigendomsrechten, Kortrijk, UGA, 2014, Richtl.Raad nr. 2004/48/EG, 29 april 2004 betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten, Pb.L. 2 juni 2004, afl. 195, 16 (hierna: Handhavingsrichtlijn). 14 C. DE MEYER, Het bevel tot staking naar Belgisch recht in F. BRISON (ed.), Sancties en procedures in intellectuele rechten, Brussel, Larcier, 2008, (193) Wet 9 mei 2007 betreffende de burgerrechtelijke aspecten van de bescherming van intellectuele eigendomsrechten, BS 10 mei 2007, Wet 10 mei 2007 betreffende de aspecten van gerechtelijk recht van de bescherming van intellectuele eigendomsrechten, BS 10 mei 2007, Wetsontwerp houdende de invoeging van boek XI, Intellectuele eigendom in het Wetboek van economisch recht en houdende invoeging van bepalingen eigen aan boek XI in de boeken I, XV en XVII van hetzelfde Wetboek, Parl. St. Kamer , nrs /001 en /001, 74 en C. DE MEYER, Het bevel tot staking naar Belgisch recht in F. BRISON (ed.), Sancties en procedures in intellectuele rechten, Brussel, Larcier, 2008, (193)

17 15. Hoewel de regels voor Beneluxmodellen en Beneluxmerken niet worden geregeld in het WER, maar wel in het Benelux-Verdrag inzake de intellectuele eigendom (BVIE), 18 is de stakingsvordering toch mogelijk in geval van een inbreuk op deze rechten. Dit is het gevolg van artikel XI.163 WER, dat bepaalt dat de bescherming van merken en tekeningen of modellen wordt geregeld door het BVIE, onder voorbehoud van de bepalingen met betrekking tot de staking zoals in kortgeding. 16. Ook bij de Uniemerken en de Gemeenschapsmodellen is de stakingsvordering van toepassing. 19 Artikel 574, 11 en 14 en artikel 633quinquies van het Gerechtelijk Wetboek (Ger.W.) bepalen dat de enkel de rechtbank van koophandel van Brussel bevoegd is om kennis te nemen van vorderingen inzake Gemeenschapsmodellen en merken en bepalen dat deze gezien worden als vorderingen inzake intellectuele eigendomsrechten. Door de ruime formulering van artikel XVII.14 WER kan men vaststellen dat een inbreuk op een Uniemerk of een Gemeenschapsmodel valt onder het begrip elke inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht De stakingsvordering van artikel XVII.14 WER is echter niet mogelijk bij een inbreuk op de handelsnaam. De handelsnaam valt niet onder het begrip intellectueel eigendomsrecht uit artikel XVII.14, 1 WER, ondanks de brede formulering van het begrip. De wetten van 9 en 10 mei , die de burgerrechtelijke en gerechtelijke aspecten van de handhaving wijzigden, spreken niet over de handelsnaam bij de expliciete opsomming van de rechten die onder het begrip intellectuele-eigendomsrechten vallen. In geval van een inbreuk op een handelsnaam zal men de gewone vordering tot staking van artikel XVII.1 WER moeten instellen Welke inbreuken? 18. Artikel XVII.14 WER bepaalt dat de stakingsvordering kan worden ingesteld bij elke inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht. Dit betekent dat elke handeling die op de één of andere manier de intellectuele rechten, zoals hierboven opgesomd, van een derde schaadt, kan worden bestreden met de vordering tot staking. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen het feit of het gaat om een inbreuk op een 18 Benelux-Verdrag inzake de intellectuele eigendom (merken en tekeningen of modellen), Den Haag, 25 februari A. PUTTEMANS, Questions de procédure: les marques Benelux et européennes dans le Code de droit économique Les interrogations qui subsistent, IRDI 2016, (126) P. MAEYAERT en D. ARNAUT, Handhaving van intellectuele rechten in het Wetboek van Economisch Recht, Zie supra p P. MAEYAERT en D. ARNAUT, Handhaving van intellectuele rechten in het Wetboek van Economisch Recht,

18 vermogensrecht of een inbreuk op louter een moreel recht. 23 Bij een stakingsvordering in verband met een auteursrecht gaat het vaak om een mix van inbreuken op zowel de vermogensrechten als de morele rechten van de auteur Het is belangrijk dat er sprake is van een inbreuk op een intellectueel recht alvorens een stakingsvordering ingesteld kan worden. 25 Het Hof van Cassatie bevestigde in haar arrest van 18 juni dat de bevoegdheid van de voorzitter uitzonderlijk is en strikt moet worden geïnterpreteerd; bijgevolg vallen de handelingen van derden die geen inbreuk maken op de exclusieve rechten van de auteur niet onder zijn bevoegdheid. In casu had een Deense kunstenaar schilderijen gemaakt die hij tentoonstelde in een Brusselse kunstgalerij. De parodiërende schilderijen bevatten afbeeldingen van o.a. Kuifje, die beschermd worden door de auteursrechten van Hergé, maar dan in erotische situaties. Ole Ahlberg, de kunstenaar, vorderde een stakingsbevel tegen de erven van Hergé en Margritte, die de tentoonstelling wilden tegenhouden. In Cassatie besliste het Hof dat een stakingsbevel niet mogelijk was aangezien er geen inbreuk op het auteursrecht vastgesteld was. Een stakingsvordering kan niet gebruikt worden om eigen intellectuele recht te laten vaststellen. 2.1 Dreigende inbreuken 20. Artikel 18, tweede lid Ger.W. laat toe dat een rechtsvordering wordt ingesteld om een schending van een ernstig bedreigd recht te voorkomen. Deze regel kan ook toegepast worden bij de stakingsvordering i.v.m. intellectuele rechten. Om toepassing te kunnen maken van deze declaratoire vordering dient de eiser te bewijzen dat er een schending van een ernstig bedreigd recht moet worden voorkomen Het hof van beroep te Brussel bevestigde in haar arrest van 28 oktober dat de stakingsrechter een bevel kan uitspreken voor de toekomst, die andere werken beoogt dan deze waarop tot dan toe inbreuk werd gepleegd. In casu werd aan de exploitant van een copyshop een verbod opgelegd om verdere inbreuken te plegen op het auteursrecht van de ULB. Dit stakingsbevel gold niet enkel voor de werken waarop reeds een inbreuk was gepleegd, maar ook voor alle andere werken die beschermd werden door het auteursrecht van de ULB. 23 B. MICHAUX en D. VOORHOOF, L action en cessation vise toute atteinte au droit d auteur qu est-ce à dire? (noot onder Cass. 18 juni 2010) AM 2010, Voorz. Kh. Brussel 12 april 2013, AM 2014, H. VANHEES, Handboek Intellectuele Rechten, Antwerpen, Intersentia, 2017, Cass. 18 juni 2010, AM 2010, 323, noot B. MICHAUX en D. VOORHOOF. 27 P. MAEYAERT en D. ARNAUT, Handhaving van intellectuele rechten in het Wetboek van Economisch Recht, Brussel 28 oktober 2016, JLMB 2017,

19 22. Dit leidt er tevens toe dat, wanneer er een kans bestaat dat een reeds beëindigde inbreuk zich herhaalt, er dus sprake is van een dreigende inbreuk en ook dan een stakingsvordering mogelijk is. Dit wordt hieronder besproken. 2.2 Reeds beëindigde inbreuken 23. Zelfs indien de inbreuk op het intellectuele recht reeds beëindigd is, is de stakingsrechter nog steeds bevoegd om de inbreuk vast te stellen en eventueel maatregelen op te leggen. Het feit dat de inbreuk reeds gestopt is, betekent niet altijd dat deze niet voor herhaling vatbaar is, waardoor een stakingsbevel in dat geval nog steeds zijn nut kan bewijzen Slechts wanneer het herhalingsgevaar objectief uitgesloten is, dus onafhankelijk van de wil van de verweerder, houdt dit een stakingsbevel tegen. Het Hof van Cassatie bevestigde in haar arrest van 25 juni dat de vaststelling dat de onwettige daad gestopt is, staat de uitspraak van een bevel tot staking slechts in de weg indien het risico op herhaling van die daad of van de onwettige praktijk die eraan ten grondslag ligt, uitgesloten is. In casu ging het om een stakingsvordering i.v.m. marktpraktijken en consumentenbescherming, maar het criterium uitgesloten herhalingsgevaar wordt op dezelfde wijze gebruikt bij een stakingsvordering i.v.m. intellectuele rechten De voorzitter van de rechtbank van koophandel te Brussel besliste in het vonnis van 11 mei om geen stakingsbevel uit te spreken, aangezien ieder objectief herhalingsgevaar uitgesloten was. In casu had de verweerster de inbreuk (nl. een vennootschapsnaam en handelsnaam van een restaurant) op het merkenrecht van eiseres reeds beëindigd op het moment dat zij gedagvaard werd voor deze inbreuk. In de vier daaropvolgende maanden werd geen inbreuk meer vastgesteld en de stakingsrechter lijkt te redeneren dat het objectief onmogelijk is geworden voor het restaurant om na al die tijd de naam terug te veranderen naar de inbreukmakende handelsnaam. 33 Het feit of er al dan niet sprake is van herhalingsgevaar is casuïstisch en dient feitelijke beoordeeld te worden door de stakingsrechter P. CALLENS, Geen stakingsbevel voor beëindigde merkinbreuk? Jb. Markt. 2015, (600) Cass. 25 juni 2015, RW , P. CALLENS, Geen stakingsbevel voor beëindigde merkinbreuk? Jb. Markt. 2015, (600) Voorz. Kh. Brussel 11 mei 2015, Jb. Markt. 2015, P. CALLENS, Geen stakingsbevel voor beëindigde merkinbreuk? Jb. Markt. 2015, (600) J. STUYCK, Geen bevel tot staking bij afwezigheid van stakingsgevaar, (noot onder Cass. 25 juni 2015) DCCR 2016, afl. 110,

20 Afdeling 3. De bevoegde stakingsrechter 26. Wanneer is vastgesteld dat een stakingsvordering ingesteld kan worden wegens een inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht, is het belangrijk dat men deze vordering instelt voor de juiste stakingsrechter. De bevoegde rechter verschilt namelijk naargelang de verschillende intellectuele rechten. Een vordering instellen voor de verkeerde rechter heeft tot gevolg dat deze onontvankelijk zal worden verklaard. 35 Artikel XVII.14, 1 t.e.m. 3 WER bevatten de bevoegdheidsregeling. 1. Algemene regel 27. Wat de materiële bevoegdheid betreft, is in principe de voorzitter van de rechtbank van koophandel bevoegd. 36 De wetgever had bij het aannemen van de wet van 10 mei het doel om dankzij de centralisatie gespecialiseerde rechtbanken te creëren. 38 Voorafgaand aan deze wetgeving was er in de rechtsleer al vraag naar een concentratie van de geschillen over intellectuele rechten bij de rechtbank van koophandel om de specialisatie en kennis van magistraten in de hand te werken Daarnaast moet eveneens rekening worden gehouden met enkele regels op het vlak van de territoriale bevoegdheid. Artikel 633 quinquies Ger.W. stelt vast dat enkel rechtbanken die gevestigd zijn in de zetel van een hof van beroep d.i. te Antwerpen, Gent, Brussel, Bergen en Luik bevoegd zijn om kennis te nemen van geschillen inzake intellectuele eigendom. 40 Ook het basisprincipe inzake territoriale bevoegdheid is hier uiteraard van toepassing: de eiser heeft de keuze om zijn vordering te brengen voor de rechter van de woonplaats van de verweerder, de plaats waar de verbintenissen zijn ontstaan of van de plaats waar zij (moeten) worden uitgevoerd Op deze algemene regel bestaan uiteraard enkele uitzonderingen, zoals bij octrooirechten en auteursrechten. Daarnaast kunnen er zich ook problemen vormen bij de samenloop tussen o.a. 35 Voorz. Kh. Brugge 8 december 2011, RABG 2012, Art. XVII.14, 1 WER. 37 Wet 10 mei 2007 betreffende de aspecten van gerechtelijk recht van de bescherming van intellectuele eigendomsrechten, BS 10 mei 2007, M.-C JANSSENS en C. DE MEYER, Marktpraktijken en intellectuele rechten in Jura Falconis (ed.), De wet marktpraktijken en consumentenbescherming toegepast, Antwerpen, Intersentia, 2012, (65) B. MICHAUX en E. DE GRYSE, De handhaving van intellectuele rechten gereorganiseerd, TBH 2007, (623) 627 nr G. MEYER, M. VERLINDEN S. VANDEYNCKEL, Overzicht van procesregels inzake Intellectuele Eigendomsrechten, Kortrijk, UGA, 2014, Art. 624 Ger. W. 12

21 meerdere I.E.-rechten of tussen een I.E.-recht en een contractuele wanprestatie. Dit alles wordt hieronder besproken. 1.1 Octrooirecht en het recht betreffende aanvullende beschermingscertificaten 30. De voorzitter van de rechtbank van koophandel te Brussel bezit de exclusieve bevoegdheid voor stakingsvorderingen met betrekking tot het octrooirecht en de aanvullende beschermingscertificaten. 42 Ook bij stakingsvorderingen i.v.m. de Uniemerken en de Gemeenschapsmerken is enkel de voorzitter van de rechtbank van koophandel te Brussel bevoegd. 43 Dit wordt bepaald in artikel 633 quinquies, 4, 1 ste lid Ger.W. 31. De centralisatie van alle octrooizaken bij de rechtbank van Brussel kwam tot stand door de invoering van het Wetboek economisch recht in Het doel hiervan was om specialisatie en bijgevolg efficiëntie te verkrijgen i.v.m. geschillen m.b.t. het octrooirecht. 44 De rechtsleer en de Raad voor Intellectuele Eigendom (RIE) waarschuwden echter dat er een grote gerechtelijke achterstand in octrooidossiers dreigde, indien de centralisatie niet gekoppeld werd aan een grotere mobiliteit van de rechters. 45 De vrees bestond dat rechters, ook gespecialiseerd in het octrooirecht, uit andere arrondissementen zich niet meer kunnen inzetten voor octrooizaken, waardoor bij de rechters in Brussel overbelast zouden worden met geschillen m.b.t. octrooien. 1.2 Auteursrecht, het naburig recht en het recht van een producent van databanken 32. Artikel XVII.14, 3 WER bepaalt dat zowel de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, als de voorzitter van de rechtbank van koophandel bevoegd kunnen zijn om een staking te bevelen bij een inbreuk op een auteursrecht, een naburig recht of het recht van een producent van databanken. Het Wetboek Economisch Recht verwijst hiervoor terug naar de bevoegdheden van deze rechtbanken zoals geregeld in het Gerechtelijk Wetboek. 33. Bij een geschil tussen twee ondernemingen 46 is enkel de voorzitter van de rechtbank van koophandel gevestigd in de zetel van een hof van beroep bevoegd. Diezelfde voorzitter is bevoegd indien enkel de verweerder een onderneming is en de eiser opteert om het geschil voor de rechtbank van koophandel te brengen. 47 Kiest de eiser niet voor de rechtbank van koophandel, dan is de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg die gevestigd is in de zetel van een hof van 42 Art. XVII.14, 2 WER. 43 Art. 633 quinquies, 4, 1 ste lid juncto art. 574, 11 en 14 Ger. W. 44 J. FIGYS, De exclusieve bevoegdheid van de rechtbank van koophandel en het hof van beroep te Brussel in het nieuwe Wetboek intellectuele eigendom (Boek XI van het WER) RABG 2014, (1305) J. FIGYS, De exclusieve bevoegdheid van de rechtbank van koophandel en het hof van beroep te Brussel in het nieuwe Wetboek intellectuele eigendom (Boek XI van het WER) RABG 2014, (1305) 1305 en het advies van 13 september 2013 van de Raad voor Intellectuele Eigendom, Voor het begrip onderneming, zie art. I.1, eerste lid, 1 WER. 47 Art. XVII.14, 3 WER juncto art. 633 quinquies, 4, lid 3 en art. 575, 1 Ger.W. 13

22 beroep bevoegd. Diezelfde voorzitter is ook bevoegd indien het gaat om een geschil tussen twee partijen die geen onderneming zijn, of wanneer de eiser een onderneming is, maar de verweerder niet Samenloop 34. Aangezien er vaak combinaties van verschillende soorten stakingsvorderingen worden ingesteld, is het nodig om extra aandacht te besteden aan de samenloop van bevoegdheden. 2.1 Samenloop inbreuk I.E.-recht en inbreuk eerlijke handelspraktijken 35. Een dikwijls voorkomende combinatie is die van een stakingsvordering voor een inbreuk op een I.E.-recht en een stakingsvordering wegens een inbreuk op de eerlijke marktpraktijken. 49 In geval van een conflict tussen de bevoegdheden van de stakingsrechters, bepaalt artikel XVII.15 WER dat uitsluitend de voorzitter van de rechtbank bevoegd voor de staking van de inbreuk op en het intellectueel eigendomsrecht bevoegd zal zijn Samenloop van inbreuk op verschillende intellectuele eigendomsrechten 36. In de praktijk komt het vaak voor dat verschillende I.E.-rechten geschonden worden door één enkele inbreuk. 51 Indien dezelfde voorzitter of voorzitters bevoegd zijn volgens de bevoegdheidsverdeling van artikel XVII.14 WER, vormt er zich geen probleem. Dit is het geval wanneer de inbreuk zowel het auteursrecht als het merken- en modellenrecht schendt en het gaat om een geschil tussen twee ondernemingen. 52 Beide vorderingen kunnen ook ambtshalve worden gevoegd krachtens artikel 856, tweede lid Ger.W. 37. Anderzijds is het ook mogelijk dat er zich een inbreuk voordoet die tegelijk een schending van meerdere I.E.-rechten uitmaakt, die volgens de regels van artikel XVII.14 WER voor een verschillende stakingsrechter moeten worden gebracht. In dit geval dienen de twee geschillen 48 Art. XVII.14, 3 WER juncto art. 633 quinquies, 4, lid 3 en art. 568, 1ste lid Ger W. 49 Brussel 21 oktober 2013, IRDI 2014, P. MAEYAERT en D. ARNAUT, De vordering tot staking van een inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht in F. PETILLON (ed.), Handhaving van intellectuele rechten in België: 10 jaar implementatie van de Europese Richtlijn 2004/48, Brussel, Larcier, 2018, (95) (hierna: P. MAEYAERT en D. ARNAUT, De vordering tot staking van een inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht ). 51 H. VANHEES, Art. XVII.14 t/m XVII.20 WER in X., Handels- en economisch recht. Commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, Mechelen, Kluwer, 2015, (1) 14 (hierna: H. VANHEES, Art. XVII.14 t/m XVII.20 WER ). 52 Brussel 3 mei 2005, IRDI 2006,

23 apart door de bevoegde voorzitters behandeld te worden en zal de belanghebbende dus twee verschillende stakingsvorderingen moeten instellen Samenloop van een inbreuk op een intellectueel recht en contractuele wanprestatie 38. Een andere soort combinatie is samenloop van een stakingsvordering met de vordering ex contractu. Het Hof van Cassatie stelde in het arrest van 7 oktober dat een op artikel 87, 1 van Auteurswet gegronde stakingsvordering kan worden ingesteld tegen degene die een contractuele fout begaat, indien die tekortkoming op zich bestaat uit een inbreuk op het auteursrecht of op de naburige rechten. Diegene die de grenzen overschrijdt van de door de houder van het I.E.-recht toegekende exploitatievergunning maakt zich schuldig aan namaking, los van enige contractuele fout. De stakingsrechter is dus enkel bevoegd indien de contractuele wanprestatie tegelijkertijd en los van het contract een inbreuk uitmaakt op een intellectueel eigendomsrecht De stakingsrechter is echter niet bevoegd om zich uit te spreken over de zuiver contractuele aspecten van het geschil, zoals de eis tot nietigverklaring of de vordering tot ontbinding van een overeenkomst. De geldende rechtspraak bevestigt dit. 57 Zo verklaarde een stakingsrechter zich onbevoegd om te oordelen over een tegenvordering van de verdediging die zich beriep op bepalingen uit de overeenkomst die bestond tussen de partijen. 58 Afdeling 4. Wie kan de stakingsvordering instellen? 40. Artikel XVII.19 WER bepaalt wie de stakingsvordering kan instellen. Ook dit is verschillend naargelang het soort intellectueel recht waarop een inbreuk wordt gepleegd. 59 De regel stelt dat personen die bevoegd zijn om een vordering inzake namaak in te stellen volgens de bepalingen betreffende het betrokken intellectueel eigendomsrecht, eveneens de vordering tot staking kunnen instellen. Daarom is het belangrijk de individuele regels per intellectueel eigendomsrecht te kennen, aangezien naar deze regels wordt terugverwezen om de bevoegde personen te bepalen. 53 H. VANHEES, Art. XVII.14 t/m XVII.20 WER, Cass. 7 oktober 2010, RW , Thans art. XVII.14, 3 WER. 56 P. MAEYAERT en D. ARNAUT, De vordering tot staking van een inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht, Brussel 8 februari 2011, IRDI 2012, Voorz. Kh. Brussel 12 april 2013, AM 2014, H. VANHEES, Art. XVII.14 t/m XVII.20 WER,

24 Er wordt in artikel XVII.19 WER een onderscheid gemaakt tussen de industriële eigendomsrechten en het auteursrecht, de naburige rechten en het recht van de producent van een databank. 1. Industriële eigendomsrechten 41. Tot de industriële eigendomsrechten behoren het octrooirecht, de aanvullende beschermingscertificaten, het kwekersrecht, het merken- en modellenrecht, de topografieën van halfgeleiderproducten en de benaming van oorsprong en geografische aanduidingen. Artikel XVII.19, 1 WER bepaalt dat de stakingsvordering wordt ingesteld op verzoek van de personen die een vordering inzake namaak kunnen instellen volgens de bepalingen betreffende het betrokken intellectueel eigendomsrecht. Dit heeft tot gevolg dat voor ieder I.E.-recht apart dient te worden nagegaan wie de vorderingsgerechtigden zijn inzake namaak, zij zijn dienvolgens ook bevoegd om de stakingsvordering in te stellen. 1.1 Merken- en modellenrecht 42. De houder van het merken of modellenrecht is uiteraard bevoegd om de stakingsvordering in te stellen. 60 Daarnaast kunnen ook nog andere personen over deze bevoegdheid beschikken, maar dat hangt af van de individuele regels betreffende het betrokken I.E.-recht. De toepasselijke regels m.b.t. de vorderingsgerechtigden staan in het Benelux-Verdrag inzake intellectuele eigendom (BVIE), de Verordening inzake het Uniemerk 61 en de Verordening betreffende de Gemeenschapsmodellen Artikel en artikel 3.16 BVIE geven de houder van een ingeschreven merkenrecht, respectievelijk tekening- of modellenrecht, de exclusieve bevoegdheid om een stopzetting van de inbreuk op zijn recht te vorderen. Het Benelux-merken en -modellenrecht voorziet niet in een autonoom vorderingsrecht voor de licentienemer. Er wordt daarbij geen onderscheid gemaakt of de licentie exclusief dan wel niet-exclusief verstrekt is. 63 Artikel 2.32 en artikel 3.26 BVIE geven aan de licentienemer wél de bevoegdheid om de terugroeping, verwijdering en vernietiging van de namaakgoederen te vorderen, in zover de maatregelen strekken tot bescherming van de aan de licentienemer verleende rechten en indien hij daarvoor de toestemming van de houder van het 60 K. DE WINTER, S. LIEBAERT en M. DE VROEY, Bestrijding van namaak in de mode in R. HOUBEN, E. VAN ZIMMEREN, H. VANHEES en G. STRAETMANS, Mode & Recht, Antwerpen, Intersentia, 2018, (181), Verord.Raad nr. 2017/1001, 14 juni 2017 inzake het Uniemerk, Pb.L. 16 juni 2017, afl. 154, Verord.Raad nr. 6/2002, 12 december 2001 betreffende Gemeenschapsmodellen, Pb.L. 5 januari 2002, afl. 3, M.-C. JANSSENS, Wie kan de vordering(en) tot handhaving van intellectuele rechten instellen? in F. BRISON (ed.), Sancties en procedures in intellectuele rechten, Brussel, Larcier, 2008, (29)

25 uitsluitende recht heeft verkregen Bij een Uniemerk of een Gemeenschapsmodel is de exclusieve licentienemer wel bevoegd om de staking van de inbreuk te vorderen, indien hij de merken- of modellenhouder eerst heeft aangespoord om actie te ondernemen en indien deze laatste niet binnen een redelijke termijn zelf een vordering wegens inbreuk instelt. Een niet-exclusieve licentienemer kan de stakingsvordering slechts instellen als dit niet contractueel uitgesloten werd en als hij de toestemming van de titularis van het merk verkregen heeft Octrooirecht 45. Wat het octrooirecht betreft, dient te worden verwezen naar artikel XI.60, 2 WER, dat ad primam de houder of de vruchtgebruiker van het octrooi aanduidt als vorderingsgerechtigden. Daarnaast bepaalt het tweede lid dat de houder van een gedwongen licentie 66 de bevoegdheid bezit om een vordering in te stellen, indien de titularis van het octrooi zelf geen actie onderneemt nadat hij in gebreke gesteld is door de licentiehouder. De exclusieve licentienemer beschikt ook over deze mogelijkheid indien deze niet contractueel werd uitgesloten. 67 Er is geen zelfstandig vorderingsrecht voorzien voor de gewone licentienemer, wat recent werd bevestigd in de rechtspraak Kwekersrecht 46. Artikel XI.156, 2 WER bepaalt de vorderingsgerechtigden m.b.t. het Belgische kwekersrecht. Uit dit artikel volgt dat de houder of vruchtgebruiker van het kwekersrecht een stakingsvordering mag instellen. 69 De vorderingsbevoegdheid komt ook toe aan de houder van een dwanglicentie verleend bij toepassing van artikel XI.126, 1 WER als deze de houder of vruchtgebruiker van het kwekersrecht in gebreke stelt en deze daaraan geen gehoor geeft. 70 Ten slotte beschikt ook de exclusieve licentienemer over het vorderingsrecht, op voorwaarde dat deze mogelijkheid niet contractueel werd uitgesloten. 47. Voor wat het communautair kwekersrecht betreft, bepaalt de Verordening inzake het 64 P. MAEYAERT en D. ARNAUT, De vordering tot staking van een inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht, Art. 25, 3 Verordening Uniemerken en art. 32, 3 Verordening Gemeenschapsmodellen. 66 Toegekend ingeval van niet-gebruik van het octrooi zoals bij toepassing van art. XI.37, 1, 1 WER. 67 Art. XI.60, 2, derde lid WER. 68 Zie hierover P. MAEYAERT en D. ARNAUT, De vordering tot staking van een inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht, Art. XI.156, 2, lid 1 WER. 70 Art. XI.156, 2, lid 2 WER. 17

26 Communautair Kwekersrecht 71 de personen bevoegd om een stakingsvordering in te stellen. Artikel 104, lid 1 van de Verordening duidt de houder van het kwekersrecht aan als vorderingsgerechtigde partij. De vordering kan ook door een exclusieve licentienemer worden ingesteld, tenzij dit contractueel werd uitgesloten Bescherming van topografieën en halfgeleiderproducten en de benamingen van oorsprong en geografische aanduidingen 48. Zowel de regeling met betrekking tot topografieën en halfgeleiderproducten als die met betrekking tot de benamingen van oorsprong en geografische aanduidingen bevatten geen aanknopingspunten over de vorderingsgerechtigden. De rechtsleer opteert dan ook voor een restrictieve interpretatie waarbij enkel de houder van het recht de vordering tot staking kan instellen Auteursrecht, naburige rechten en het sui generis-beschermingsregime voor databanken 2.1 Auteursrecht en naburige rechten 49. In het geval van inbreuk op een auteursrecht of een naburig recht kan de stakingsvordering worden ingesteld op verzoek van elke betrokkene, van een gemachtigde vennootschap voor het beheer van de rechten of van een beroepsvereniging of interprofessionele vereniging met rechtspersoonlijkheid. 74 Het auteursrecht op een computerprogramma valt ook onder deze bepaling Het gaat hier om een ruimere categorie van vorderingsgerechtigden in vergelijking met de andere intellectuele rechten. Het is dan ook algemeen aangenomen dat aan het begrip betrokkene een zeer ruime interpretatie toekomt. 76 Een betrokkene moet begrepen worden als iedereen die een belang kan laten gelden in de zin van de artikelen 17 en 18 Ger.W. 77 Al wie een nadeel kan ondervinden door de schending van het auteursrecht of naburig recht, ongeacht of het gaat om een inbreuk op een vermogensrecht of moreel recht, kan de stakingsvordering instellen. 71 Verord.Raad nr. 2100/94, 27 juli 1994 inzake het Communautair kwekersrecht, Pb.L. 1 september 1994, afl. 227, M.-C. JANSSENS, Wie kan de vordering(en) tot handhaving van intellectuele rechten instellen? in F. BRISON (ed.), Sancties en procedures in intellectuele rechten, Brussel, Larcier, 2008, (29) 54, voetnoot H. VANHEES, Art. XVII.14 t/m XVII.20 WER, en M.-C. JANSSENS, Wie kan de vordering(en) tot handhaving van intellectuele rechten instellen? in F. BRISON (ed.), Sancties en procedures in intellectuele rechten, Brussel, Larcier, 2008, (29) Art. XVII.19, 2, eerste lid WER. 75 H. VANHEES, Art. XVII.14 t/m XVII.20 WER, M.C. JANSSENS, Wie kan de vordering(en) tot handhaving van intellectuele rechten instellen? in F. BRISON (ed.), Sancties en procedures in intellectuele rechten, Brussel, Larcier, 2008, (29) H. VANHEES, Art. XVII.14 t/m XVII.20 WER,

27 Er is geen beperking die geldt voor bepaalde houders of licentienemers. 78 De rechtspraak heeft deze ruime interpretatie al meermaals bevestigd. Zo liet het hof van beroep te Brussel reeds toe dat de stakingsvordering werd ingesteld door de verzekeraar van de uitvoering van een reclamecampagne rond de betwiste slogan 79 of door de verdeler van een beweerd auteursrechtelijk beschermd voorwerp aan wie de beweerde namaak schade toebrengt 80, ongeacht of de eisende partij zelf auteursrechten bezit. 51. Ook een gemachtigde vennootschap voor het beheer van de rechten of een beroepsvereniging of interprofessionele vereniging met rechtspersoonlijkheid behoren volgens artikel XVII.19, 2, lid 1 WER tot de categorie van de betrokkenen. De gemachtigde vennootschappen, bijvoorbeeld beheersvennootschappen als SABAM of SOFAM, dienen geen specifiek mandaat voor te leggen opdat hun vordering ontvankelijk zou zijn. 81 Bij beroepsverenigingen is het vereist dat de activiteit binnen het statutair doel valt en dat hun leden een eigen belang hebben bij het instellen van de stakingsvordering. 82 Betreffende de beheersvennootschappen besliste het Hof van Cassatie in een arrest van 16 januari dat zij enkel in rechte kunnen optreden met het oog op de verdediging van de rechten van de bij hen aangesloten rechthebbenden voor wier rekening en op wier verzoek zij overeenkomstig hun statuten de rechten beheren. Maar zij zijn niet bevoegd om in rechte vergoeding te vorderen voor leden die niet bij hen aangesloten zijn, niettegenstaande elk andersluidend beding in hun statuten. Het Hof van Cassatie stelt dat het bewijs van het bestaan van een beheersovereenkomst inzake een werk kan worden vastgesteld door derden aan de hand van de lijst die de beheersmaatschappij dient bij te houden Sui generis-beschermingsregime voor databanken 52. Wat de stakingsvordering m.b.t. het recht van de producent van een databank betreft, verwijst artikel XVII.19, 2, lid 2 WER naar de personen die een vordering inzake namaak kunnen instellen volgens de bepalingen betreffende het recht van de producent van databanken. De relevante wetsbepalingen waarnaar wordt verwezen, voorzien echter niets omtrent de vorderingsgerechtigden. De rechtsleer neemt dan ook aan dat deze bepaling restrictief geïnterpreteerd dient te worden en bijgevolg enkel de houder van het sui generis-recht de 78 B. MICHAUX, Art. 87 in F. BRISON en H. VANHEES, Huldeboek Jan Corbet : De Belgische auteurswet. Artikelsgewijze commentaar, Gent, Larcier, 2012, (624) Brussel 21 september 2001, AM 2002, Brussel 8 oktober 2001, AM 2002, M.-C. JANSSENS, Wie kan de vordering(en) tot handhaving van intellectuele rechten instellen? in F. BRISON (ed.), Sancties en procedures in intellectuele rechten, Brussel, Larcier, 2008, (29) H. VANHEES, Art. XVII.14 t/m XVII.20 WER, Cass. 16 januari 2009, RW , 711, noot M.C. JANSSENS. 84 Cass. 30 maart 2011, ICIP 2011, 190 ; zie ook H. VANHEES, Art. XVII.14 t/m XVII.20 WER,