Dysfagie bij kinderen met neuromusculaire aandoeningen Praktische voordracht
|
|
- Mathijs Sasbrink
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dysfagie bij kinderen met neuromusculaire aandoeningen Praktische voordracht dr. Lenie van den Engel-Hoek Radboudumc Afdeling Revalidatie, Logopedie kinderen
2 Neurologische aansturing slik Afbeelding van: GI motility online
3 Slikproblemen op niveau 3 Centraal neurologische problemen spasticiteit centrale hypotonie (syndromen) 3a (problemen niveau hersenstam) 2 spierproblemen 1 anatomische problemen
4 Slikvideo Slikvideo: radiologisch onderzoek om de orale, faryngeale en oesofageale fase van de slik in beeld te brengen. Op maat bij kinderen Gebruik van een gestandaardiseerde lijst met bevindingen aanwijzingen voor onderliggende gestoorde mechanismen van de slik.
5 Verschillen Kinderen met CP Kinderen met NMA Meer problemen met dun vloeibaar Aspiratie Meer problemen met gepureerd voedsel Problemen in de orale fase Faryngeaal residu na de slik van den Engel-Hoek L, Erasmus CE, van Hulst CM, Arvedson JC, de Groot IJM, de Swart BJM. Children with central and peripheral neurologic disorders have distinguishable patterns of dysphagia on videofluoroscopic swallow study. Journal of Child Neurology, 2013
6 Stappen: Kind dat zich verslikt Onderliggend probleem Mechanisme? Wat moet het kind leren? Aanpassingen
7 1 Anatomische problemen Mondgebied Farynx Oesofagus Casus: 7 jarige jongen, status na oesofagusatresie Meerdere aspiratiepnemonieën
8 2 Spierproblemen 6 weken oude zuigeling met een congenitale myopathie (Her)start orale voeding na opname IC in verband met aspiratie pneumonie Hoesten na enkele minuten: slechte coördinatie zuigen, slikken en ademhalen? Logopedisch onderzoek: Observatie drinken Metingen Digital Swallowing Workstation (DSW) Radiologisch slikonderzoek (slikvideo) van den Engel-Hoek L, Erasmus CE, de Swart BJM, Sie LT, de Groot IJM. Neonatal swallowing assessment and practical recommendations for oral feeding in a girl with a severe congenital myopathy. Journal of Child Neurology 2011;26:
9 Observatie drinken Drinkt uit Special Needs Feeder Maakt lange reeksen van zuigen, slikken en ademhalen Gaat hoesten na één of twee reeksen van 10 tot 15 zuig-slik-adembewegingen
10 Adviezen Special Needs Feeder handhaven (zachte speen) Instructie aan moeder: na 10 zuig-slik bewegingen zuigen onderbreken, om hypofarynx te schonen Voedingsmomenten < 15 minuten, om uitputting te voorkomen
11 Bespreking Zuigen is ritmisch Kan aangepast worden aan de flow van de speen Indicatief voor normaal functioneren van de central pattern generator in de hersenstam en van motorische schors, die zorgen voor ritmisch zuigpatroon Dus geen problemen zuigen slikken ademhalen!
12 Bespreking Residu na de slik wordt veroorzaakt door onvoldoende kracht van de spieren van tong en submentale spiergroep* waardoor: onvoldoende heffing en naar voren gaande beweging van tongbeen met minder heffen larynx en een beperkte opening van de bovenste slokdarmsfincter * van den Engel-Hoek L, Erasmus CE, van Bruggen HW, de Swart BJ, Sie LT, Steenks MH, de Groot IJM. Dysphagia in spinal muscular atrophy type II: more than a bulbar problem? Neurology November 24;73(21):
13 Bespreking Perifeer probleem Slikonderzoek geeft aanknopingspunten voor beleid Bij verslikken: voeding niet indikken! Afbeelding van :GI motility online
14 Echografie spieren Echografie: beelden met behulp van geluidgolven Echografie van de spieren: spierweefsel is zwart, vet of bindweefsel is wit Verhouding zwart wit geeft mate van aantasting bij spierziekten Gebruikt voor onderzoek skeletspieren Geschikt voor mondspieren?
15 Spierechografie mondgebied van den Engel-Hoek L, van Alfen N, de Swart BJM, de Groot IJM, Pillen S. Quantitative ultrasound of the tongue and submental muscles in children and young adults. Muscle and Nerve 2012;46:31-37
16 Spierechografie kauwspieren m. temporalis m. masseter
17 Spierechografie orale spieren Casus congenitale myopathie: Verhoogde EI van orale spieren: verklaring kauw-en slikproblemen
18 3 Centraal neurologische problemen Jongen 10 jaar, bekend met bilaterale spastische parese, GMFCS V, afhankelijk van zorg Oraal etend; dun vloeibaar, dik vloeibaar en zacht kauwbaar voedsel Klachten: knoeien, kwijlen, kokhalzen, bijten op lepel, eten duurt lang Hoest NIET, vlgs ouders geen verslikken Perioden van koorts, onderste luchtweginfecties, 3-4 x per jaar antibiotica nodig
19 Eetobservatie Houding Persisterende reflexen Malocclusie Speekselverlies Rochelig
20 Samenvatting slikvideo en adviezen Orale fase: Faryngeale fase: geen bolusvorming piecemeal deglutition (dun > dik) nasale regurgitatie (dun > dik) vertraagde slikinzet (dik > dun) residu ná de slik (dik + dun) (stille) aspiratie voor en tijdens de slik (dun >> dik) Adviezen: Houding stabiliseren (flexie hoofd), indikken dun vloeibaar, tempo verlagen, volume van slok max 5 ml, wachten op meerdere slikacts, PEG? Behandelen posterior drooling
21 Overeenkomsten slik NMA + CP Overeenkomsten: NMA Voeding is risicovol Houding heeft invloed op slik* Eet tempo aanpassen CP Voeding is risicovol Houding heeft invloed op slik** Eet tempo aanpassen * van den Engel-Hoek L, Erasmus CE, van Bruggen HW, van der Pol WL, de Wijer A, de Groot, IJM. Dysphagia in spinal muscular atrophy type II: more than a bulbar problem? Neurology 2009 **Larnert G, Ekberg O. Positioning improves the oral and pharyngeal swallowing function in children with cerebral palsy. Acta Paediatr 1995 Jun;84(6):
22 Verschillen slik bij kinderen met NMA + CP NMA Oraal: geen speekselverlies Bolusvorming beperkt door krachtproblemen Residu bij dik vloeibaar Aspiratie op residu (stil?) Niet indikken vloeistof Water geven schonen residu CP Oraal en posterior speekselverlies (35-50%) Bolusvorming beperkt door motorische problemen Residu bij dik en dun vloeibaar Aspiratie door coördinatieproblemen (vaak stille aspiratie) Indikken vloeistof Geen water geven
23 Slikproblemen op niveau Welke problemen bij welke aandoening? Kennis normale ontwikkeling in welke volgorde worden de vaardigheden verworven Kennis normale fysiologie op welke manier worden de vaardigheden uitgevoerd Functioneel oefenen Aanpassen houding Aanpassen consistenties Adviezen
24 Vragen?
Spraak en slikken. Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc. dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog
Spraak en slikken Werkwijze en inhoud Moebius spreekuur Radboudumc dr. Lenie van den Engel-Hoek, logopedist dr. Corrie Erasmus, kinderneuroloog Afdeling Revalidatie Logopedie, kinderen Afdeling Neurologie
Nadere informatieSlikproblemen bij NMA/ALS. Nicole Frielink, logopedist
Slikproblemen bij NMA/ALS Nicole Frielink, logopedist Inhoud Normale slik Slikproblemen en beïnvloedende factoren Specifieke slikproblemen bij NMA/ALS Rol logopedist Slikken: Het geheel van gedrags-, sensorische
Nadere informatieHandout Karen van Hulst, Radboudumc Nijmegen COPYRIGHT 1
Het verloop van de normale speekselcontrole bij 652 gezonde Nederlandse kinderen tussen 0-4 jaar Karen van Hulst, MSc Logopedist/ Klinisch Epidemioloog Afdeling Revalidatie, kinderen 1 november 2013 Primaire
Nadere informatieSlikken of stikken?! Symposium (On)zichtbare hinder in het dagelijks leven door hersenletsel
Slikken of stikken?! Symposium (On)zichtbare hinder in het dagelijks leven door hersenletsel 19-03-2018 Francien Lammerts, logopedist Groene Hart Ziekenhuis Voorstellen Francien Lammerts, logopedist Groene
Nadere informatieDysfagiebijParkinson. Simone Hutten Klinisch Logopedist OLVG West
DysfagiebijParkinson Simone Hutten Klinisch Logopedist OLVG West Dysfagie dys, slecht en phagein, eten (Groher& Grary, 2010) Dysfagie en Parkinson Meer dan 80% van de patiënten met de ziekte van Parkinson
Nadere informatieWorkshop slikproblemen opsporen en interventies
GOUD symposium Workshop slikproblemen opsporen en interventies Welkom Inleiding Voorstellen workshopleiders Doel en opzet workshop Inventarisatie aanwezige disciplines Resultaten GOUD Hoe vaak komen slikstoornissen
Nadere informatieCerebrale parese bij volwassenen. Evaluatie en revalidatie
Cerebrale parese bij volwassenen Evaluatie en revalidatie Definitie CP. «Cerebrale Parese (Cerebral Palsy in het Engels) is een internationaal gebruikte term, waarvan de afbakening en definitie talrijke
Nadere informatieVernieuwend - Attent - Samen
Vernieuwend - Attent - Samen Slikproblemen en voeding bij NMA. Dea Schröder, Diëtist 2014 Tilton 1998 Interventies bij myositis (IBM) HO Terry et al. Mayo Clin Proc 2007 Duchenne - onderzoek 1= 6 12 jaar
Nadere informatieAls slikken moeilijk gaat
Als slikken moeilijk gaat Informatie en algemene adviezen voor volwassenen met slikproblemen Logopedie Locatie Hoorn/Enkhuizen Slikken Eten en drinken (en daarmee kauwen en slikken) zijn van levensbelang
Nadere informatieNormale ontwikkeling van de mondfuncties
Normale ontwikkeling van de mondfuncties -Reflexen in het mondgebied (zuigen aan de borst of uit de fles) -Leren eten van een lepel -Leren kauwen -Leren drinken uit een beker Reflexen in het mondgebied
Nadere informatie3. De aanzet tot de slikbeweging vindt plaats en het voedsel komt in de keel. 4. De slokdarm verplaatst het voedsel in de richting van de maag.
Slikproblemen SLIKPROBLEMEN Deze folder is bedoeld voor iedereen die te maken heeft met mensen met slikstoornissen, maar ook voor patiënten die problemen hebben met slikken. In deze folder wordt uitgelegd
Nadere informatieDysfagie. Logopedie. Beter voor elkaar
Dysfagie Logopedie Beter voor elkaar 2 Dysfagie Deze folder geeft u uitleg over slikproblemen en hoe u deze zoveel mogelijk kunt voorkomen. De informatie is ook nuttig voor uw omgeving. Laat uw naasten
Nadere informatieKauw- en slikproblemen
Logopedie Kauw- en slikproblemen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG005 / Kauw- en slikproblemen / 07-07-2017 2 Kauw- en slikproblemen U
Nadere informatie1 Wat is dysfagie?... 2. 2 Kenmerken van dysfagie... 3. 3 Gevolgen van dysfagie... 3. 4 Behandeling van dysfagie... 4
Dysfagie Logopedie Inhoudsopgave 1 Wat is dysfagie?... 2 2 Kenmerken van dysfagie... 3 3 Gevolgen van dysfagie... 3 4 Behandeling van dysfagie... 4 5 Tips tijdens het eten en drinken... 5 1 Wat is dysfagie?
Nadere informatieSLIKSTOORNISSEN DYSFAGIE. - Patiëntinformatie -
SLIKSTOORNISSEN DYSFAGIE - Patiëntinformatie - Inleiding Beste patiënt, beste familieleden, Deze brochure bieden we u aan omdat u of uw familielid problemen ondervindt bij het slikken. Deze brochure is
Nadere informatieOver slikken... en verslikken WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL
Over slikken... en verslikken WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL 1 2 OVER SLIKKEN... EN VERSLIKKEN INHOUD Voorwoord 4 Normale slikfunctie 5 Slikproblemen (= dysfagie) 6 Oorzaken 6 Gevolgen 7 Behandeling
Nadere informatieAfasie. Doel voorlichting. Voorbeeld 2. Voorbeeld 1. Inhoud 9-10-2013. Voorlichting RST Zorgverleners. Spraak- en taalproblemen bij ouderen
Voorlichting RST Zorgverleners Inhoud Spraak- en taalproblemen bij ouderen Afasie Dysartrie Verbale apraxie Dysfagie Datum, Instelling Plaats Door Baukje Dijk, logopedist Doel voorlichting Na deze bijeenkomst
Nadere informatieDoor medicijnen Deze kunnen bijvoorbeeld sufheid, verminderde spierkracht of een droge mond veroorzaken.
Slikstoornissen 2 Deze folder is bedoeld voor patiënten met slikproblemen en hun omgeving. Er wordt uitleg gegeven over hoe het komt dat iemand zich verslikt. Ook wordt aangegeven wat de risico s zijn
Nadere informatieSlikproblemen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Slikproblemen In deze folder krijgt u uitleg over de oorzaak van slikproblemen, hoe u verslikken kunt herkennen en de risico s van verslikken. Ook wordt besproken welke behandelmogelijkheden er zijn en
Nadere informatieStoornissen van het bewegingssysteem Bradykinesie Trager / kleinere bewegingsuitslag Verstoring in de timing Hypokinesie Minder automatische
Stoornissen van het bewegingssysteem Bradykinesie Trager / kleinere bewegingsuitslag Verstoring in de timing Hypokinesie Minder automatische bewegingen Akinesie Bevriezen Rigiditeit Verhoogde spiertonus,
Nadere informatieParkinsoncafe Breda 27-09-2013
Parkinsoncafe Breda 27-09-2013 Stoornissen van het bewegingssysteem Bradykinesie Trager / kleinere bewegingsuitslag Verstoring in de timing Hypokinesie Minder automatische bewegingen Akinesie Bevriezen
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE. LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie
PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie 2 LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil Maasstad Ziekenhuis u informeren
Nadere informatie> Dysfagie (slikstoornissen)
www.azstlucas.be > Dienst logopedie 2 1. Wat is dysfagie? 3 2. Wat is een normaal slikproces? 4 3. Wat zijn de voornaamste oorzaken van een slikprobleem? 5 4. Overzicht van frequent voorkomende problemen
Nadere informatieDe logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken
Logopedie 1 De logopedist behandelt problemen op het gebied van: taal spraak gezicht adem stem eten / drinken / slikken 2 Gevolgen van een CVA afasie: problemen in taal en communicatie dysartrie: problemen
Nadere informatieSignaleren van verslikken bij mensen met een verstandelijke handicap. Annemarie Helder logopedist
bij mensen met een verstandelijke handicap Annemarie Helder logopedist Even voorstellen. Annemarie Helder Ruim 25 jaar logopedist Werkervaring: speciaal onderwijs, revalidatie, zorg voor mensen met verstandelijke
Nadere informatieDysfagie: prevalentie, diagnostiek, complicaties en behandeling
Dysfagie: prevalentie, diagnostiek, complicaties en behandeling Ann Goeleven, PhD Dienst NKO ziekten, Gelaats en Halschirurgie Raadpleging Chronische slikstoornissen UZ Leuven KU Leuven Normale slik Ann
Nadere informatieSlikstoornis. Dysfagie INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN
Slikstoornis Dysfagie INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN INHOUD 1. INLEIDING...4 2. WAT IS DYSFAGIE?...5 3. WAT ZIJN SYMPTOMEN VAN EEN SLIKSTOORNIS?...7 4. WAT IS OORZAAK VAN EEN SLIKSTOORNIS?...7 5. WAT
Nadere informatieWaarom classificeren? Wat is een classificatiesysteem? Welke classificatiesystemen? MACS GMFCS CFCS
voe Om u een beeld te geven van het functioneren van uw kind met cerebrale parese, gebruiken we classificatiesystemen. In deze folder leest u meer over de classificatiesystemen MACS, GMFCS, CFCS en EDACS.
Nadere informatieNederlandse Richtlijn Slikstoornissen bij de ziekte van Huntington Auteur: mw. dr. A (Anne-Wil) Heemskerk
Nederlandse Richtlijn Slikstoornissen bij de ziekte van Huntington Auteur: mw. dr. A (Anne-Wil) Heemskerk Inleiding Onlangs is een Europese richtlijn met betrekking tot slikproblemen bij de ziekte van
Nadere informatieGIRO 5057. Voor meer informatie:
Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Caroline Bruggeman, logopedist Nieuw Unicum (Zandvoort), en dr. S.T.F.M. Frequin, neuroloog St Antonius Ziekenhuis (Nieuwegein). Nationaal msfonds Voor
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 17. Inleiding 19. Definities 19
Inhoud Woord vooraf 17 Hoofdstuk 1 Inleiding 19 1. Dysfagie: definitie en classificatie 19 Definities 19 Classificaties 20 Indeling volgens leeftijd 20 Indeling volgens fase (volwassenen) 21 Indeling volgens
Nadere informatieIn de bijlage van deze folder leest u meer over het ontstaan en verhelpen van slikproblemen.
Slikspreekuur In overleg met uw behandelend KNO-arts bent u uitgenodigd voor het Slikspreekuur. In deze folder kunt u lezen wat een bezoek aan het Slikspreekuur inhoudt. Heeft u na het lezen van de folder
Nadere informatieWat u moet weten over slikstoornissen
0000/174/4 - GZA - april - 2012 Wat u moet weten over slikstoornissen campus Sint-Augustinus Oosterveldlaan 24 2610 Wilrijk tel. 03 443 30 11 fax 03 440 43 74 campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat
Nadere informatieSlikscreening na CVA NVLF, 5 november 2010
Aanleiding NVLF Jaarcongres 5 november 2010 Welke slikscreening na een beroerte: maakt het uit? drs. Hanneke Kalf h.kalf@reval.umcn.nl Richtlijn CBO 2008: Slikscreening = watersliktest + O 2 desaturatie
Nadere informatieRegiobijeenkomst. Slikken of stikken?
Regiobijeenkomst Slikken of stikken? Slikken of stikken? Fatima Haring, Logopedist Medisch Centrum Alkmaar, Afdeling revalidatie 20 maart 2012 Het normale slikken 4 fasen: 1. Orale fase 2. Transportfase
Nadere informatiePROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN. ZORGPLANNEN INDELING SENSOMOTORIEK Mond Hoofd / Romp Arm / Hand Cognitief
INHOUD ZORGPLANNEN INDELING SENSOMOTORIEK Mond Hoofd / Romp Arm / Hand Cognitief INTERVENTIEBESCHRIJVINGEN Eten en drinken met mondcontrole met veel facilitatie Eten en drinken met mondcontrole met gemiddelde
Nadere informatieVoeding en SMA. Coby Wijnen, diëtist
Voeding en SMA Coby Wijnen, diëtist Goede voeding bij SMA is van belang voor: - goede groei bij kind en goed onderhoud van lichaam bij volwassene - preventie luchtweginfecties, door voorkómen verkoudheden
Nadere informatieInspiratiesessie Slikstoornissen bij dementie: wat kun je ermee? Maris van Sluijs, kerndocent logopedie Hogeschool Rotterdam
Inspiratiesessie Slikstoornissen bij dementie: wat kun je ermee? Maris van Sluijs, kerndocent logopedie Hogeschool Rotterdam Begeleiding bij de maaltijd.hoe moeilijk is het? Stelling 1 Ik heb ervaring
Nadere informatie1. Voorbereidende fase In deze fase vindt het afhappen, kauwen en het verzamelen van het voedsel op de tong plaats.
Slikproblemen Eten en drinken Bij normaal eten en drinken is er een hechte samenwerking tussen mond, keel, strottenhoofd en slokdarm. Het slikproces kan globaal in 4 fasen verdeeld worden: 1. Voorbereidende
Nadere informatieMoeite met slikken van medicijnen
400047 Moeite met slikken van geneesmiddelen_400003 Antibiotica 21-12-10 05:54 Pagina 4 Medicijnen: sommige medicijnen kunnen sufheid of een droge mond veroorzaken. Als iemand suf is, kan hij vergeten
Nadere informatieSlikproblemen bij volwassenen
Slikproblemen bij volwassenen Patiëntenvoorlichting alle aandacht Slikproblemen bij volwassenen Slikproblemen komen voor in alle leeftijdsgroepen. Deze folder gaat over de slikproblemen die bij volwassenen
Nadere informatieLogopedie na een beroerte
Logopedie na een beroerte Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2011 pavo 0473 Inleiding Veel mensen hebben na een beroerte problemen met praten of slikken. De neuroloog regelt dat u hiervoor naar de logopedist
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Logopedie bij een neurologische aandoening Afasie Communicatieproblematiek bij rechterhemisfeerletsel Dysartrie Dysfagie
PATIËNTEN INFORMATIE Logopedie bij een neurologische aandoening Afasie Communicatieproblematiek bij rechterhemisfeerletsel Dysartrie Dysfagie Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad ziekenhuis
Nadere informatieSlikscreening na CVA NVLF, 5 november 2010
Aanleiding NVLF Jaarcongres 5 november 2010 Welke slikscreening na een beroerte: maakt het uit? drs. Hanneke Kalf h.kalf@reval.umcn.nl Richtlijn CBO 2008: Slikscreening = watersliktest + O 2 desaturatie
Nadere informatieSlikproblemen. Informatiebrochure patiënten
Slikproblemen Informatiebrochure patiënten 1. Wat zijn slikproblemen...4 2. Hoe verloopt slikken...4 3. Wat is een slikprobleem...5 4. Hoe ontstaat een slikprobleem...5 5. Hoe slikproblemen verhelpen...5
Nadere informatieDienst geriatrie Slikproblemen bij ouderen. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie
Dienst geriatrie Slikproblemen bij ouderen Informatiebrochure voor de patiënt en de familie VOORWOORD Beste familieleden, Onlangs werd uw familielid opgenomen in het ziekenhuis. Deze informatiebrochure
Nadere informatieEen operatie in het hoofd-halsgebied die tijdelijk hinder kan veroorzaken tijdens het eten en drinken.
Dysfagie 1 Wat is dysfagie? Dysfagie is een slikstoornis die kan ontstaan door: Verminderd functioneren van structuren, spieren of zenuwen die nodig zijn om te slikken. Hieronder verstaan we bijvoorbeeld
Nadere informatieLeren drinken. Moeder en Kind Centrum. Beter voor elkaar
Leren drinken Moeder en Kind Centrum Beter voor elkaar 2 Inleiding U krijgt deze informatie omdat uw kind nog wat moeite heeft met leren drinken. Goed kunnen drinken vraagt een goede coördinatie van zuigen,
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/32744 holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32744 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Heemskerk, Anne-Wil Title: Dysphagia in Huntington s disease Issue Date: 2015-04-15
Nadere informatieLogopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert
Logopedie en Myotone Dystrofie de ziekte van Steinert afdeling logopedie Deze folder is bedoeld voor mensen met de ziekte van Steinert (Myotone Dystrofie). In deze folder vindt u meer informatie over de
Nadere informatieSLIKPROBLEMEN Dysfagie
SLIKPROBLEMEN Dysfagie SLIKPROBLEMEN Dysfagie 02 Wat is dysfagie? Wat is dysfagie? 03 Wat is een normaal slikproces? 03 Naar en in de mond 03 In de keel 03 Van de slokdarm naar de maag 04 Wat zijn de voornaamste
Nadere informatieCongenitaal perisylvian syndroom
Congenitaal perisylvian syndroom Wat is het congenitaal perisylvian syndroom? Het congenitaal perisylvian syndroom is een aangeboren aandoening waarbij het deel van de hersenen wat betrokken is bij het
Nadere informatieAls drinken niet vanzelf gaat
Als drinken niet vanzelf gaat Inleiding Drinken gaat niet elke baby even makkelijk af. Het is een vaardigheid waarbij zuigen, slikken en ademhalen op elkaar afgestemd moeten worden. Als dit voor een baby
Nadere informatieLogopedie bij slikproblemen
PATIËNTEN INFORMATIE Logopedie bij slikproblemen Dysfagie Aerofagie 2 PATIËNTENINFORMATIE Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad ziekenhuis u informeren over logopedie bij slikproblemen.
Nadere informatieSlikproblemen. Informatiebrochure patiënten
Slikproblemen Informatiebrochure patiënten 1. Wat zijn slikproblemen...4 2. Hoe verloopt slikken...4 3. Wat is een slikprobleem...5 4. Hoe ontstaat een slikprobleem...5 5. Hoe slikproblemen verhelpen...5
Nadere informatieLOGOPEDIE. Slikproblemen. Bij opgenomen patiënten
LOGOPEDIE Slikproblemen Bij opgenomen patiënten Slikproblemen Omdat u problemen hebt met slikken, krijgt u aangepast eten en/of drinken. Uw logopedist adviseert u daarover het volgende: Overleg altijd
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Logopedie bij een neurologische aandoening
PATIËNTEN INFORMATIE Logopedie bij een neurologische aandoening Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil het Maasstad ziekenhuis u informeren over logopedie bij een neurologische aandoening.
Nadere informatieAls drinken niet vanzelf gaat
Als drinken niet vanzelf gaat Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Drinken gaat niet elke baby even makkelijk af. Het is een vaardigheid waarbij zuigen, slikken en
Nadere informatieDe Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen
De Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen 17 maart 2018 Nee-Eten contactdag Drs. Hilde Krom, arts-onderzoeker Dr. Angelika Kindermann, kinderarts-mdl INLEIDING INLEIDING Fysiologie Respiratoir
Nadere informatieAdviezen voor het voeden van baby s met een schisis
Adviezen voor het voeden van baby s met een schisis Baby s met schisis kunnen problemen hebben met de voeding. De aandoening kan het zuigen en slikken beïnvloeden. In deze folder staan adviezen om u met
Nadere informatieBehandeling van overmatig speekselverlies met Glycopyrronium
Behandeling van overmatig speekselverlies met Glycopyrronium In overleg met de behandelend arts van uw kind gaat uw kind behandeld worden met het medicijn Glycopyrronium. Deze folder geeft informatie
Nadere informatieAfweergedrag bij eten en drinken. Afweergedrag Wat verstaan we hieronder? Richtlijnen dementie. Afweergedrag: 3 categorieën 20-3-2012
Inhoud presentatie Logopedie en dementie: problemen met eten en drinken bij demente Elly Cox MA Logopedist klinisch linguïst e.cox@nvlf.nl Afweergedrag bij eten en drinken Onderzoek afweergedrag Eet- en
Nadere informatieLogopedie slikproblemen
Logopedie slikproblemen Inhoud Logopedische problemen 3 Het normale slikproces 4 Onderzoek en behandeling 5 Tips 7 Wat doen bij verslikken 9 Meer informatie 10 Tot slot 10 Nuttige coördinaten 11 Ter bevordering
Nadere informatieSlikstoornissen bij een beroerte
Patiënteninformatie Slikstoornissen bij een beroerte Informatie voor patiënten en familie Slikstoornissen bij een beroerte Informatie voor patiënten en familie. U bent (of uw familielid is) opgenomen
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE SLIKPROBLEMEN
PATIËNTEN INFORMATIE SLIKPROBLEMEN Dysfagie is een stoornis in het slikproces. Slikproblemen komen heel frequent voor en hebben een negatieve invloed op de algemene gezondheid en de levenskwaliteit. Een
Nadere informatieCP: prognose en behandeling
Informatieavond Cerebrale Parese, 15 juni 2016 CP: prognose en behandeling Dr. Marc Nederhand Revalidatiearts Informatieavond Cerebrale Parese, 15 juni 2016 Bram 10 jaar, CP, bilateraal, GMFCS 3 Sinds
Nadere informatieSlikproblemen. Patiënteninformatie
Slikproblemen Patiënteninformatie Heilig Hart Ziekenhuis Leuven Brochure slikproblemen 2 1. Inhoudstafel 1. Inleiding... 5 2. Hoe verloopt het normale slikken?... 6 3. Slikproblemen... 7 3.1. Mogelijke
Nadere informatieInformatiebrochure Dysfagie. UZ Leuven 1
Informatiebrochure Dysfagie UZ Leuven 1 Beste familie, deze informatiebrochure bieden wij u aan naar aanleiding van de spraak-, taal - en/of slikproblemen die uw familielid momenteel ondervindt. In deze
Nadere informatieLogopedie en Neurologie
Logopedie en Neurologie Logopedisten hebben een belangrijk aandeel in de zorg van patiënten met een (chronische) neurologische aandoening. Zo kunnen communicatie of eten en drinken problemen geven als
Nadere informatieCitation for published version (APA): Bogaardt, H. C. A. (2009). Current aspects of assessment and treatment of dysphagia.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Current aspects of assessment and treatment of dysphagia Bogaardt, H.C.A. Link to publication Citation for published version (APA): Bogaardt, H. C. A. (2009). Current
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/57624
Nadere informatieAfasie Vereniging Nederland Bakenbergseweg 125 6814 ME Arnhem Tel. 026-3512512 (werkdagen van 10.00-14.00 uur) Fax 026-3513613 E-mail: avn@afasie.
D Y S A R T H R I E, V E R B A L E A P R A X I E E N D Y S FA G I E s p r e e k - e n s l i k p r o b l e m e n t e n g e v o l g e v a n h e r s e n l e t s e l Afasie Vereniging Nederland Bakenbergseweg
Nadere informatieMarianne Zwolsman diëtist UMC-Groningen Coby Wijnen diëtist VSN
netwerk diëtisten voor spierziekten Marianne Zwolsman diëtist UMC-Groningen Coby Wijnen diëtist VSN voeding groei en onderhoud weerstand en conditie lekker en gezellig secundaire gevolgen spierziekten
Nadere informatieHoe verloopt het slikproces?
Slikproblemen Inleiding Tijdens uw ziekenhuisopname heeft u problemen met kauwen en/of slikken gekregen. Daarom is de logopedist ingeschakeld. Zij heeft u uitleg en tips gegeven. In deze folder kunt u
Nadere informatieSlikproblemen Logopedie & diëtetiek.
Slikproblemen Logopedie & diëtetiek www.nwz.nl Inhoud Slikken 3 Slikproblemen 3 Symptomen van verslikken 4 Risico s 4 Onderzoek en behandeling 5 Voeding 5 Adviezen 6 Meer informatie 7 Uw vragen 7 2 Tijdens
Nadere informatieLogopedie bij Multiple Sclerose (MS) Paramedische afdeling
Logopedie bij Multiple Sclerose (MS) Paramedische afdeling Door Multiple Sclerose (MS) kunnen verschillende klachten ontstaan die het voor u moeilijker kunnen maken om u goed te uiten. Dit gebeurt bijvoorbeeld
Nadere informatieSlikproblemen. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Slikproblemen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Tijdens uw ziekenhuisopname heeft u problemen met kauwen en/of slikken gekregen. Daarom is de logopedist ingeschakeld.
Nadere informatieKauw- en slikproblemen
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Kauw- en slikproblemen Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieNederlandse versie EDACS
Nederlandse versie EDACS Onderzoeksgroep: 1. Mw. K. van Hulst, MSc, logopedist/klinisch epidemioloog, afdeling Revalidatie, Radboudumc Karen.vanHulst@Radboudumc.nl (024-3615185) 2. Mw. D.A.C Snik, MSc,
Nadere informatieSabine Boerjan Regionaal Expertisecentrum Dementie Paradox
Sabine Boerjan Regionaal Expertisecentrum Dementie Paradox ETEN: moeten en willen Opnemen van voedingstoffen Sociaal Cultureel Als eten een ZORG wordt. BeZORGdheid ZORGtaak Voedings- & slikproblemen -
Nadere informatieUITLEG INSPIRATIESESSIE SLIKPROBLEMEN BIJ MENSEN MET DEMENTIE
UITLEG INSPIRATIESESSIE SLIKPROBLEMEN BIJ MENSEN MET DEMENTIE Hogeschool Rotterdam Maris van Sluijs, MSc, kerndocent Logopedie, februari 2018 Deze uitleg hoort bij de PowerPoint van de Inspiratiesessie
Nadere informatieStart, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade. AZ Nikolaas
Start, afbouw en stop van voedingstherapie bij zware neuroschade Dr. C. Jadoul Neuroloog AZ Nikolaas 1 Casus: recidief slikpneumonie Dame 75 jaar Spoed: algemeen achteruit (mentaal en fysiek) Antec: Parkinson
Nadere informatieWat gebeurt er tijdens het onderzoek?
Logopedie Slikvideo Inleiding Wanneer het slikken van voeding moeilijk gaat of wanneer u zich vaak verslikt, kan er een slikvideo door een specialist worden aangevraagd. Een slikvideo kan inzicht geven
Nadere informatieSlikstoornissen. Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 16
Slikstoornissen Slikstoornissen Handboek Stem, Spraak en Taalpathologie 16 Houten 2014 Ó 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag
Nadere informatiePromotor: Prof. Dr. A.J.P.M. Smout. Co-promotores: Dr. A.J. Bredenoord Dr. B.L.A.M. Weusten
Samenvatting van het proefschrift M.P. van Wijk Pediatric gastroesophageal reflux and upper gastrointestinal tract motility Promotiedatum: 23 maart 2010 Universiteit: Universiteit van msterdam Promotor:
Nadere informatiedevelopment of sucking patterns in preterm infants
9 Samenvatting 123 Dit proefschrift gaat over de ontwikkeling van zuigpatronen bij premature pasgeborenen. Deze baby s hebben vaak problemen met het leren drinken uit de borst of de fles en het is niet
Nadere informatieSpeekselverlies bij kinderen
Speekselverlies bij kinderen En het Observatie-instrument Speekselverlies Marijke Hofman, logopediste KNO UMCG 21-11-2007 KNO/CSK 1 Speeksel De vloeistof die door de speekselklieren wordt uitgescheiden
Nadere informatieBelgian Screening Tools III (BeST III) Universiteit Gent Université Catholique de Louvain (UCL)
Sydney Swallow Questionnaire Met de toestemming van de auteur Bron: Wallace, K. L., Middleton, S., & Cook, I.J. (2000). Development and validation of a self-report inventory to assess the severity of oral-pharyngeal
Nadere informatieMOEITE MET SLIKKEN VAN MEDICIJNEN
MOEITE MET SLIKKEN VAN MEDICIJNEN MOEITE MET SLIKKEN VAN TABLETTEN EN CAPSULES AANDOENINGEN: SLIKPROBLEMEN EN DROGE MOND WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN? ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK APOTHEEK.NL
Nadere informatieDYSARTHRIE, VERBALE APRAXIE EN DYSFAGIE
DYSARTHRIE, VERBALE APRAXIE EN DYSFAGIE DYSARTHRIE, VERBALE APRAXIE EN DYSFAGIE SPREEK- EN SLIKPROBLEMEN TEN GEVOLGE VAN HERSENLETSEL www.hersenletsel.nl Dysarthrie, verbale apraxie en dysfagie Dysarthrie
Nadere informatiePrevalentie en incidentie van eet- en drinkproblemen bij kinderen van 0-6 jaar
Prevalentie en incidentie van eet- en drinkproblemen bij kinderen van 0-6 jaar Jenta Sluijmers, Inge Zoutenbier, Lotte Versteegde, Ingrid Singer, Ellen Gerrits [1] Onderzoeksvraag: wat is nationaal en
Nadere informatieGluren bij de Buren Spreken en slikken lijkt zo vanzelfsprekend. Anne Pross & Lindy Geerink Logopedisten bij Carintreggeland
Gluren bij de Buren Spreken en slikken lijkt zo vanzelfsprekend Anne Pross & Lindy Geerink Logopedisten bij Carintreggeland Inhoud 1. Carintreggeland 2. Wie zijn wij? 3. Het werkveld van de logopedist
Nadere informatieRöntgenonderzoek bij kinderen: slikvideo
Röntgenonderzoek bij kinderen: slikvideo In overleg met de behandelend arts van uw kind heeft u besloten tot een röntgenonderzoek van het slikken (slikvideo). Het onderzoek vindt plaats op de afdeling
Nadere informatieInstructies voor het invullen van de SWAL-QoL (NL)-vragenlijst
Instructies voor het invullen van de SWAL-QoL (NL)-vragenlijst Deze vragenlijst is ontwikkeld om te bepalen in welke mate uw slikprobleem invloed heeft op de kwaliteit van uw dagelijks leven. Neemt u rustig
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/58298
Nadere informatieALS team REVALIDATIE. Revalidatie bij ALS en PSMA. Inleiding
REVALIDATIE ALS team Revalidatie bij ALS en PSMA Inleiding ALS en PSMA zijn ziekten die niet vaak voorkomen. Het zijn spierziekten (neuromusculaire aandoeningen), die leiden tot het onvoldoende of niet
Nadere informatieHulp bij maaltijden bij patiënten met slikstoornissen na een beroerte
Hulp bij maaltijden bij patiënten met slikstoornissen na een beroerte Beste patiënt en mantelzorger Slikstoornissen is een frequent voorkomend probleem na een beroerte (CVA). In deze brochure geven we
Nadere informatie