Slikproblemen bij volwassenen

Transcriptie

1 Slikproblemen bij volwassenen Patiëntenvoorlichting alle aandacht

2 Slikproblemen bij volwassenen Slikproblemen komen voor in alle leeftijdsgroepen. Deze folder gaat over de slikproblemen die bij volwassenen kunnen ontstaan. Slikken Slikken is een complex proces waarbij veel spieren betrokken zijn, waaronder de spieren van lippen, tong en wangen. Het is voor een groot deel een reflexmatig proces. De gemiddelde slikfrequentie is 580 slikbewegingen per dag. Hoe verloopt het slikproces? A. het eten wordt gekauwd en verzameld op de tong B. het eten of drinken wordt door de tongspieren naar de keel getransporteerd C. het eten of drinken wordt doorgeslikt D. het komt in de slokdarm terecht Wat gebeurt er bij verslikken? Wanneer iemand zich verslikt, komt eten of drinken in de luchtweg terecht in plaats van in de slokdarm. In de meeste gevallen zal er een flinke hoestbui optreden en wordt het voedsel of de drank weer de luchtweg uit gehoest. Dit is een natuurlijke reflex die als bescherming dient voor de luchtwegen. Signalen die op slikproblemen kunnen wijzen regelmatig verslikken tijdens het eten of drinken (hoesten, rood worden, blauw aanlopen, traanogen krijgen) 2

3 speeksel, eten of drinken loopt uit de mond langzaam eten of meer moeite met vast voedsel het gevoel hebben dat voedsel of medicijnen blijven hangen in de keel of slokdarm voedselresten blijven achter in de mondholte kauwen of slikken is pijnlijk Waardoor ontstaan slikproblemen? door ouderdom of zwakte door ziekte: doordat de spieren zwakker worden, wordt het eten minder goed gekauwd en verloopt het doorslikken moeizamer. Ook is de slikinzet vaak vertraagd. Soms gaat het kauwen moeilijker ten gevolge van een niet goed passende gebitsprothese of ontbrekende tanden. door ziekten van het zenuwstelsel: na een beroerte (CVA), bij een spierziekte of dementie kan de gevoeligheid in het mondgebied verminderen. Hierdoor voelt men minder goed wat er in de mond of keel gebeurt. Iemand met dementie houdt het voedsel bijv. lang in de mond. Ook kunnen slikproblemen ontstaan door krachtsverlies in de spieren van het mondgebied. door medicijnen: deze kunnen een droge mond veroorzaken, waardoor de slikreflex minder vlot optreedt. Risico s Wanneer iemand die zich verslikt moeite heeft met ophoesten, is het mogelijk dat er voedsel in de longen terechtkomt. Het is zelfs mogelijk dat iemand zich verslikt zonder dat een hoestprikkel optreedt. Er kan dan een longontsteking ontstaan. Soms is dit levensbedreigend. Algemene adviezen bij slikproblemen Wees bedacht op de gevolgen van verslikken zoals een longontsteking. Overleg altijd met de verpleging wat er gegeten of 3

4 gedronken mag worden. Zorg ervoor dat men altijd rechtop zit tijdens eten en drinken (ook in bed). Let erop dat het hoofd niet achterover hangt, maar goed rechtop of zelfs iets naar voren gebogen is. Zorg ervoor dat men niet afgeleid wordt tijdens het eten of drinken. Laat iemand, wanneer hij zich verslikt, voorover buigen en goed uithoesten. Ga niet tussen de schouders slaan. Haal hulp als iemand het benauwd krijgt. Samenwerking Als vermoed wordt dat iemand slikproblemen heeft, zal de arts doorverwijzen naar de logopedist en/of diëtist. De logopedist inventariseert de problemen en kijkt naar de voorwaarden die aanwezig moeten zijn om veilig te kunnen slikken. De logopedist adviseert daarna of er gestart kan worden met (aangepaste) voeding en op welke manier dat kan worden aangeboden, zodat de kans op verslikken kleiner wordt. De diëtist past de samenstelling van het eten en drinken aan, rekening houdend met de adviezen van de logopedist. Uitgangspunt is een goede voedingstoestand waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de wensen van de patiënt. Deze voedingsaanpassingen zijn bijna altijd tijdelijk en vormen een belangrijke preventie voor complicaties. De verpleging en servicemedewerker zorgen ervoor dat de voeding op de juiste manier wordt aangeboden en signaleren problemen. Indien u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, kunt u zich wenden tot de verpleging of tijdens kantooruren contact opnemen met de afd. Logopedie, tel

5 FLD NL \ Westfriesgasthuis Maelsonstraat 3 Postbus 600, 1620 AR Hoorn Telefoon: Locatie Enkhuizen Molenweg 9b 1601 SR Enkhuizen Telefoon: Locatie Heerhugowaard Middenwaard SC Heerhugowaard Telefoon: