CONCEPT STARTNOTITIE BELEID ONDERHOUD BERMEN EN BERMSLOTEN

Transcriptie

1 CONCEPT STARTNOTITIE BELEID ONDERHOUD BERMEN EN BERMSLOTEN 1. Aanleiding Momenteel heeft de gemeente geen integrale visie op het onderhoud van bermen en bermsloten vastgelegd in een beleidsplan. Speciaal op bermen en bermsloten gericht beleid moet worden gezien als een nadere invulling en uitbreiding van het groenbeleid ten aanzien van de bermen en bermsloten. Het belang hiervan blijkt uit de interesse die verschillende belangengroeperingen en instanties tonen. Het onderwerp bermen en bermsloten is niet uitgewerkt in het groenbeleidsplan Bermen en bermsloten zijn evenwel van belang voor een goed functionerende waterhuishouding van de weg en aanliggende percelen en voor een aansprekend landschap. Van alle groenelementen heeft het beheer en onderhoud van bermen en bermsloten de meeste raakvlakken met andere vakdisciplines zoals wegen en verkeer. Ook zijn er veel instanties en belangengroepen die een raakvlak hebben op het beheer. Een belangrijk voorbeeld hiervan is de afstemming met Waterschap Brabantse Delta. In het collegeprogramma wordt aangegeven dat de gemeente een beleidsnota gaat opstellen om nieuwe uitgangspunten voor het beheer vast te stellen op basis waarvan een nieuw onderhoudsbestek voor 2012 en verder gemaakt kan worden. De logische stap die nu genomen dient te worden is het opstellen van een bermen en bermslotenplan om hier concreet uitvoering aan te geven. Gedurende een langere periode is éénduidig geformuleerd beleid noodzakelijk om een kwalitatief goed beheer van de bermen en b ermsloten te garanderen. De looptijd van een bermenbeleidsplan bedraagt daarom 10 jaar. In deze startnotitie is een voorstel uitgewerkt voor het opstellen van een bermen en bermslotenbeleidsplan voor de gemeente. Extra aanleiding voor het opstellen van h et bermen en bermslotenplan is: De vraag of de bermen op een ecologische wijze onderhouden kunnen worden en of hiervoor subsidiemogelijkheden zijn. De flora en faunawetgeving wordt hierbij in ogenschouw genomen. Handhaving van de Algemene Plaatselijke Vero rdening o.a. voor het tegengaan van oneigenlijk (illegaal) in gebruik genomen bermen. Hoe om te gaan met de verwerking van vrijgekomen slootvuil en maaisel. Argumentatie Het opstellen van een beleidsplan bermen en bermsloten is nodig om: - richtlijnen aan te geven voor ontwerp, inrichting en onderhoud van bermen en bermsloten (o.a. beoordeling inrichtingsplannen), - te voorkomen dat er ad hoc beleid wordt gevoerd, - inzichtelijk te maken waar mogelijkheden liggen om ecologische kansen te benutten. - inhoudelijke en juridische mogelijkheden vast te leggen voor het tegengaan van oneigenlijk (illegaal) gebruik, - kaders te bepalen voor financiering en prioritering voor onderhoud en groot onderhoud van de bermen en bermsloten in de gemeente (basis voor beoordeling meerjaren onderhoudsprogramma), - de burgers met vragen en klachten over het onderhoud van de bermen en bermsloten duidelijk en consequent te woord te kunnen staan.

2 Beoogd resultaat: Inbreng vanuit de klankbordgroep zal resulteren in de beschrijving van enkele varianten t.a.v. het beheer waaruit de Raad kan kiezen. Op basis van het beleidsplan kan een nieuw onderhoudsbestek gemaakt worden. Het beoogde beleidsplan bermen en bermsloten kent twee belangrijke onderdelen: 1. Het uitvoeringsgericht beleidskader; bestaande uit de (thematische) visie met ruimtelijke bouwstenen en streefbeelden voor de ontwikkeling van een herkenbare, functionele en duurzame bermen- en bermslotenstructuur. De centrale vraag die moet worden beantwoord ten aanzien van de visie is: Welk belang hechten we in de gemeente Drimmelen aan de diverse functies van de bermen en bermsloten en hoe gaan we daarbij om met de ecologische mogelijkheden, nu en in de toekomst? 2. Het strategisch beheerplan; inhoudelijke (thema-)uitwerkingen met praktische handvaten voor ontwerp, inrichting en beheer van bermen en bermsloten en de communicatie en organisatie van het bermenbeheer. Daarnaast bevat dit deel een gedetailleerd (financieel) beeld van alle onderhoudswerkzaamheden en de raakvlakken met andere instanties en organisaties. De centrale vraag is hier: Hoe kunnen de bermen en bermsloten het best integraal worden beheerd en uit welke beheervarianten kan hier gekozen worden? 2. Aanpak Wij hebben een aantal principes aangegeven die de basis vormen voor de visie en dus het bermen en bermslotenbeleid. De verwachting is dat het opstellen van het plan begin november zal zijn afgerond. Het beleidsplan zal daarna aan de Raad ter vaststelling voorgelegd worden. Om tot een gedragen beleidsplan te komen zal gebruik wo rden gemaakt van een klankbordgroep bestaande uit diverse belangengroeperingen, instanties en beleidsmedewerkers. Het karakter van het bermen en bermslotenbeleidsplan zal vooral uitvoeringsgericht van aard dienen te zijn. De ontwikkelde visie moet concreet vertaald kunnen worden naar de dagelijkse (onderhouds)praktijk. De basis voor de visie van de gemeente is verwoord middels vier principes: 1. Bermen en bermsloten zijn van groot belang voor de afwatering van hemelwater en maken onderdeel uit van de waterhuishouding. 2. Bermen en bermsloten vervullen belangrijke functies en zijn een essentieel onderdeel van het landschap. 3. Ecologische kansen dienen daar waar mogelijk benut te worden. 4. De gemeente heeft tot taak de bermen en sloten efficiënt te beheren waarbij duurzaamheid hoog in het vaandel staat. Uit bovenstaande principes zijn een aantal aandachtspunten gedestilleerd die in ieder geval uitgewerkt dienen te worden bij het opstellen van het beleidsplan bermen en bermsloten. De speerpunten zijn opgehangen aan 4 beleidsterreinen. Deze zijn; ontwerp en inrichting van de bermen en bermsloten, beheer en onderhoud, regelgeving en handhaving en tenslotte communicatie en voorlichting. Hieronder volgen de punten.

3 Ontwerp en inrichting van de bermen en bermsloten Drimmelen staat een blauw/groen imago voor. Dit blauw/groene imago wordt naast de bomen en beplantingen in het buitengebied ook door de bermen bepaald. Voor de diverse functies die wegbermen vervullen is een duidelijk beleid noodzakelijk. 1. Inventariseer het landelijk, provinciaal en gemeentelijk beleid. Welke randvoorwaarden en kosten brengt het bestaande beleid met zich mee? 2. Wat houdt voor de verschillende partijen de ontvangstplicht van maaisel en specie in? 3. Ontwikkel een duidelijk bermenbeleid. Breng de verschillende functies van de bermen in beeld. 4. Welke raakvlakken zijn er met wegen en verkeer? 5. Welke uitgangspunten gelden er bij aanleg van nieuwe bermen (wegen) en bij herinrichting van bestaande bermen(wegen) buiten de bebouwde kom. 6. Bepaal gebieden in het landschap waar ecologisch bermbeheer ten behoeve van de biodiversiteit het meest kansrijk is. Dit in relatie met de verschillen in grondsoorten, wegcategorisering en de vastgestelde landschapsvisie van de gemeente Drimmelen. 7. Met welk beheer va n de bermen wordt een toeristisch aantrekkelijk landschap verkregen? 8. Stel duidelijke richtlijnen voor aanleg en beheer zodat in de toekomst knelpunten kunnen worden voorkomen. Goed ontwerp en aanleg beperken de beheerkosten aanzienlijk. Beheer en onderhoud Het huidige beheer en onderhoud wordt voornamelijk ingegeven door de noodzaak tot ingrijpen. Deze noodzaak ligt op het gebied van verkeersveiligheid en waterdoorvoer. Onderhoud vindt plaats op basis van een onderhoudsbestek en meldingen. Het onderhoud wordt op dit moment voornamelijk uitbesteed. In de beheersbegroting zijn hiervoor onderhoudsgelden opgenomen. 9. Zorg voor afstemming met het Waterschap Brabantse Delta. 10. Het onderhoud moet resulteren in een goede kwaliteit van de bermen. Geef daarom kwaliteitseisen voor het onderhoudsniveau aan. Mede bepaald door de gewenste mate van veiligheid. 11. Onder de loep nemen van diverse beheermethoden, toe te passen materialen en technieken. Onderzoek duurzame beheertechnieken. Zie ook bijvoorbeeld gemeente Woensdrecht. 12. Wat zijn de restultaten van de beheerpilots uitgevoerd door de ANV? En hoe kunnen deze resultaten meegenomen worden bij het bepalen van het beleid. 13. Houd in het onderhoudsbestek rekening met het moment dat het noodzakelijk is in te grijpen. Dus stem de noodzaak van werkzaamheden af in relatie tot het seizoensmatig verloop van de groei. Bijvoorbeeld het maaien van kruispunten ten behoeve van de verkeersveiligheid. 14. Inventariseer de verschillende mogelijkheden tot verwerking/afvoeren van slootvuil en maaisel (zoals biobrandstof). Met name ook de overstortsloten. 15. Inventarisatie en analyse huidige kosten. 16. Onderzoek of er subsidiemogelijkheden zijn. 17. Kan het beheer deels uitgevoerd worden door agrariërs, met vergoeding vanuit gemeente (zie als voorbeeld de proef in gemeente Gilze Rijen voor vijf jaar)? 18. Aangeven van regelmaat en frequentie van het jaarlijkse en groot onderhoud van de bermen, en het plaatsen ervan in een logische volgorde. 19. Zorgen voor een onderhoudsbudget dat afgestemd is op de uitvoering van kwaliteitsbeheer. Of andersom. Breng hiertoe een aantal beheervarianten in beeld.

4 Regelgeving en handhaving Voor de handhaving van het bermenbeleid wordt gebruik gemaakt van bestuursdwang. 20. Zorg voor een uniform bermenbeleid, waarin duidelijke richtlijnen zijn vastgelegd ten aanzien van de berminrichting. 21. Belangrijk is het juiste verkeer op de wegen. Hoe kan het sluipverkeer worden geweerd? 22. Handhaven op zaken die de verkeersveiligheid in gevaar brengen (zoals bijvoorbeeld overhangend groen). 23. Handhaven op zaken die een negatieve bijdrage leveren aan het landschappelijk beeld zoals het oneigenlijk (illegaal) in gebruik nemen van bermen of er illegaal voorwerpen in plaatsen. 24. Hoe om te gaan met gedenktekens in de bermen voor verkeersslachtoffers. Communicatie en voorlichting Uit de klankbordgroepbijeenkomst is naar voren gekomen om meer aandacht te besteden aan communicatie over passeerstroken en het gebruik daarvan. 25. Geef richtlijnen voor klachtenbehandeling van burgers. Klachten over bermen en bermsloten worden goed gemotiveerd en éénduidig beantwoord. 26. Informeer de burgers over het landschap met daarin de bermen en bermsloten. Voortraject Zoals uit het voorgaande opgemaakt kan worden spelen er diverse belangen bij het bermonderhoud en zijn er met andere vakdisciplines raakvlakken. Om tot een goed gedragen bermenbeleid te komen heeft op 11 mei 2010 een eerste klankbordgroepbijeenkomst plaatsgevonden. Hierbij waren vertegenwoordigers aanwezig van de Agrarische Natuurvereniging, ZLTO Drimmelen, Bijenhoudersgilde St. Ambrosius te Made, Waterschap Brabantse Delta, Staatsbosbeheer en gemeente Drimmelen. Voorliggende startnotitie is gebaseerd op deze bijeenkomst en is ter beoordeling rondgegaan langs de klankbordgroepleden. Een belangrijk onderdeel van het beleidsplan bermen en bermsloten is het maken van een overzicht van de meest kansrijke gebieden voor het ecologisch onderhouden van de bermen. Hiervoor zal begin oktober de klankbordgroep voor een tweede keer bijeenkomen. De bij de eerste bijeenkomst verhinderde leden (Provincie Noord Brabant, Madese Natuurvrienden, Imkerij De Biesbosch en beleidsmedewerkers Toerisme en Milieu) zullen hiervoor tevens uitgenodigd worden.

5 3. Huidig beheer en onderhoud bermen en bermsloten Te onderhouden hoeveelheden: - Bermen en taluds: are - Bermsloten: m1 Jaarlijks onderhoud: Maaien en opschonen - Twee keer per jaar klepelen van de bermen - Speciale maaibeurt kruisingen (uitzichthoeken) - Incidenteel extra maaien in verband met overlast distels, Jacobs Kruiskruid, riet en dergelijke. - Één keer per jaar uitmaaien (opschonen) bermsloten en verwerken van maaisel. - Overlast waternevel wegnemen in verband met zuurstofhuishouding waterpartijen. Groot onderhoud Als uit de jaarlijkse weginspectie of meldingen blijkt dat de bermen te hoog of te laag zitten of een gevaarlijke situatie opleveren wordt daar actie op ondernomen (zoals bermroven of aanvullen). Laatste tijd zijn diverse proeven gedaan om schade aan de berm tegen te gaan (zoals passeerstroken en diverse soorten van verstevigingen berm). Opmerkingen ten aanzien van het huidig beheer: Met een ander beheer dan het huidig bermbeheer (klepelen) kan een grotere biodiversiteit verkregen worden. Het huidige beleid (te vroeg en te laat klepelen) leidt tot een verstoorde bermflora (veel brandnetels en fluitenkruid) ten gevolge van het vrijkomen van nutriënten uit het maaisel van de sloot en bermen wat niet verwijderd word en zo laat in het najaar ook niet meer door de planten kan worden opgenomen. Op tijd klepelen of maaien en indien mogelijk verwijderen van het maaisel, zal in eerste instantie meerkosten met zich meebrengen maar op termijn zeker niet duurder blijken en zorgen voor een duurzamere berm en sloot beheer. 4. Beleidskader/integraliteit Het beleidsplan bermen en bermsloten heeft raakvlakken met onder andere de volgende wetten, plannen en beleidsterreinen: - Wegenwet (onderhoudsplicht) - Flora en faunawetgeving. - Keur waterkeringen en oppervlaktewateren waterschap Brabantse Delta Besluit ontvangstplicht maaisel en specie waterschap Brabantse Delta provinciale Akkerdistelverordening Noord Brabant Landschapsvisie gemeente Drimmelen - Gemeentelijke verordening (APV) - Ecologische hoofdstructuur/ecologische verbindingszones - Bestemmingsplan buitengebied - Wegenlegger - Wegcategorisering - Categorisering sloten (Categorie A-sloten: worden door Waterschap onderhouden, Categorie B en C sloten: géén eisen, ieder voor de helft verantwoordelijk) - Biodiversiteit / Countdown Toeristisch platform Voorstel Wij stellen u voor de bovenstaande notitie vast te stellen als basis voor de verdere uitwerking van het gemeentelijk bermen en bermslotenbeleid en daarmee goedkeuring te verlenen om het bermen en bermslotenplan op te stellen.