Bjorn Gehesquière, Katrijn Van Laere, Filip Rys, Kurt Heungens

Transcriptie

1 Buxus ziekte Bjorn Gehesquière, Katrijn Van Laere, Filip Rys, Kurt Heungens Studiedag: Welke toekomst voor buxus in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest? Leefmilieu Brussel 25 september 2017

2 Symptomen

3 Symptomen worden vaak te laat vastgesteld, wanneer reeds vele ziekteplekken aanwezig zijn, gepaard gaande met uitgebreide bladval en taksterfte. Vroege detectie door regelmatig monitoren= noodzakelijk Vooral tijdens regenachtige periodes met temperaturen boven 14 C-15 C Foto s: en PCS

4 Een kenmerkend ziektesymptoom zijn de zwarte longitudinale lesies op de stengels, startend in hoeken. Nieuw aangekochte planten altijd controleren op dit symptoom!!! Foto s:

5 Inhoud Oorzaak: één schimmel of meerdere? Beheersing van de ziekte: - Biologie van de schimmel Cultuurtechnische beheersing - Fungicide effectiviteit en resistentie Fungicide beheersing - Waardplantgevoeligheid Beheersing via verlaagde vatbaarheid waardplantresistentie Geïntegreerde beheersing Fungiciden Cultuurtechnische maatregelen

6 Eén schimmel? Cylindrocladium buxicola (Henricot and Culham, 2002) - Als dusdanig best gekend in Europa - Niet de officiële naam - Voorstel voor naamconservatie Huidige officiële naam = One fungus, one name Calonectria pseudonaviculata Cylindrocladium pseudonaviculatum (Crous et al., 2002) G1 G1:Calonectria pseudonaviculata G2 G2:Calonectria henricotiae

7 Eén schimmel? Cylindrocladium buxicola (Henricot and Culham, 2002) - Als dusdanig best gekend in Europa - Niet de officiële naam - Voorstel voor naamconservatie One fungus, one name Cylindrocladium pseudonaviculatum (Crous et al., 2002) Huidige officiële naam = Calonectria pseudonaviculata G1:Calonectria pseudonaviculata G2:Calonectria henricotiae sinds 1990 s in alle landen Sinds 2005 Vermoedelijk gestart vanuit NL of DE, nog beperkt in andere landen

8 twee Calonectria soorten! Zijn er fenotypische verschillen tussen C. pseudonaviculata (G1) en C. henricotiae (G2)? C. henricotiae (=G2) heeft: een hogere temperatuur tolerantie Kolonie diameter (mm) CB002 KR001 DE015 CB77 DE9 DE T ( C)

9 twee Calonectria soorten! Zijn er fenotypische verschillen tussen C. pseudonaviculata (G1) en C. henricotiae (G2)? C. henricotiae (=G2) heeft: een hogere temperatuur tolerantie een beperktere gevoeligheid voor bepaalde fungiciden 120% 100% 80% Eminent CB002 CB018 CB % 100% 80% Candit 60% 40% 20% 0% 0,01 0, ppm tetraconazole NL001 60% NL008 40% CB041 20% CB045 0% 0,01 0, ppm kresoxim-methyl

10 twee Calonectria soorten! Zijn er fenotypische verschillen tussen C. pseudonaviculata (G1) en C. henricotiae (G2)? C. henricotiae (=G2) heeft: een hogere temperatuur tolerantie een beperktere gevoeligheid voor bepaalde fungiciden geen effect op pathogeniciteit (bij temperaturen onder 20 C) Getoetst met 37 cultivars: geen verschil in incidentie en omvang van lesies

11 Inhoud Oorzaak: één schimmel of meerdere? Beheersing van de ziekte op basis van internationaal onderzoek - Biologie van de schimmel Cultuurtechnische beheersing - Fungicide effectiviteit en resistentie Fungicide beheersing - Waardplantgevoeligheid Beheersing via verlaagde vatbaarheid

12 Internationaal onderzoek Onderzoeksteams (chronologisch) UK: Béatrice Henricot: fungiciden, overleving, waardplantgevoeligheid, diversiteit DE: Thomas Brand / Heinrich Beltz/ Björn Ehsen: fungiciden, waardplantgevoeligheid NL: Fons Van Kuik: fungiciden, hittebehandeling, PCR detectie, bemesting, waardplantgevoeligheid + diverse adviesfirma s zoals Cultus, Groeibalans: fungiciden, biologie, bemesting BE: Bjorn Gehesquière / Filip Rys / Katrijn Van Laere / Kurt Heungens: fungiciden, diversiteit, epidemiologie, qpcr detectie, buxus veredeling US: Kelly Ivors, Miranda Ganci: fungiciden, waardplantgevoeligheid Jo-Anne Crouch: diversiteit, biocontrole Len Coop: epidemiologie, waarschuwingssysteem Bob Marra, Sharon Douglas: qpcr, sanitatie Nina Shishkoff: overleving, sanitatie Jim Lamondia: fungiciden FR: Maxime Guerrin et al., ASTREDHOR onderzoeksstations, Plante et Cité o.a. alternatieven voor fungiciden

13 Cultuurtechnische beheersing Principe = gebruik kennis over de biologie van de pathogeen om introductie en ziekte ontwikkeling te vermijden Vragen? Welke temperatuur en hoeveel uren bladnat zijn er nodig voor infectie? Is dit cultivar afhankelijk? Hoe en hoe ver verspreid de schimmel zich? Wind? Water? Snoeiwerktuigen? Werkkledij? Waar overleeft het?

14 Bladnatperiode en temperatuur Geen lesies Lesies enkel op jonge bladeren Lesies op jonge en afgeharde bladeren Gemiddeld aantal aangetaste bladeren per plant (6 herhalingen) Buxus sempervirens Buxus sempervirens Suffruticosa Observaties: Minimum bladnatperiode voor infectie hangt af van temperatuur en cultivar Jong blad wordt geïnfecteerd bij lagere temperaturen (6-12 C) dan afgehard blad (12-14 C)

15 60% B.m. Midget B.s. Suffruticosa B.s. Blauer Heinz B.s. Handsworthiensis B.m. Koreana 50% Gemiddeld% aangetast blad 40% 30% 20% 10% 0% Rainfall (L/m²) Average T ( C) DPI SLECHT MEDIUM SLECHT OK

16 Cultuurtechnische beheersing Principe = gebruik kennis over de biologie van de pathogeen om introductie en ziekte ontwikkeling te vermijden Vragen? Welke temperatuur en hoeveel uren bladnat zijn er nodig voor infectie? Is dit cultivar afhankelijk? Hoe en hoe ver verspreid de schimmel zich? Wind? Water? Snoeiwerktuigen? Werkkledij? Waar overleeft het?

17 verspreidingswegen Conclusies: Belangrijkste verspreidingsweg sporen is met opspattende regen Windverspreiding zonder regen = beperkt Afstand hiervan is beperkt en hangt af van intensiteit regen Vochtig microklimaat door korte plantafstand bevordert ziekte ontwikkeling 10 cm

18 verspreidingswegen Kunnen sporen verspreid worden met snoeiwerktuigen of werkkledij? Maakt het een verschil of de planten nat of droog zijn? Transfer mogelijk, maar met lage efficiëntie Natte condities gevaarlijker (maar niet statistisch significant in onze proef) Verwonding tijdens het snoeien = risico (65% van de lesies waren gerelateerd aan verwondingen)

19 Cultuurtechnische beheersing Principe = gebruik kennis over de biologie van de pathogeen om introductie en ziekte ontwikkeling te vermijden Vragen? Welke temperatuur en hoeveel uren bladnat zijn er nodig voor infectie? Is dit cultivar afhankelijk? Hoe en hoe ver verspreid de schimmel zich? Wind? Water? Snoeiwerktuigen? Werkkledij? Waar overleeft het?

20 Overleving Overleeft als microsclerotia (samengetrokken duurmycelium) in geïnfecteerde bladeren en twijglesies In afgevallen bladeren overleeft op grond gedurende meerdere jaren (onderzoek van onder andere Béatrice Henricot (UK)) Kan vanuit die structuren weer gaan kiemen en gewone sporen maken microsclerotia

21 Cultuurtechnische beheersing Hoe kunnen we deze informatie gebruiken om de ziekte te beheersen? Vermijd introductie Inspecteer binnenkomende planten. Indien mogelijk, hou ze in quarantaine. Vermijd introductie en verspreiding met snoeiwerktuigen of kledij Vermijd natte periodes voor snoeiwerk Snoei aangetaste delen laatst reinig of ontsmet snoeiwerktuigen (chemisch of door eerst nietwaardplanten te snoeien na het snoeien van een partij buxus) Vermijd infectie Vermijd lange bladnatperiodes Vermijd automatische sprinkler irrigatie Vermijd watergift s avonds (behalve druppelirrigatie) Geventileerde standplaats = beter dan ingesloten beplanting Dichte snoeivorm resulteert in langere bladnatperiode en meer risico op ziekte open plantstructuur = meer ventilatie = minder ziekte Bescherm gevoelige cultivars als regen = voorspeld en temperaturen >14 C Ruim afgevallen blad (zonder rondblazen) en vernietig het

22 Inhoud Oorzaak: één schimmel of meerdere? Beheersing van de ziekte op basis van internationaal onderzoek - Biologie van de schimmel Cultuurtechnische beheersing - Fungicide effectiviteit en resistentie Fungicide beheersing - Waardplantgevoeligheid Beheersing via verlaagde vatbaarheid

23 Volutella BE thiram chlorothalonil mancozeb spiroxamine Fungicide effectiviteit Internationale vergelijking van de meer effectieve producten NL captan maneb UK chlorothalonil US chlorothalonil kresoxim-methyl pyraclostrobin trifloxystrobin azoxystrobin+ cyproconazole azoxystrobin+ difenoconazole tetraconazole tebuconazole cyproconazole+ propiconazole prochloraz thiofanaat-methyl kresoxim-methyl cyprodinil+ fludioxonyl trifloxystrobin tebuconazole(+ folpet) prochloraz+ folpet kresoxim-methyl +pyraclostrobin +epoxyconazole carbendazim chlorothalonil+ fluoxastrobin fludioxonil triadimefon+ trifloxystrobin metconazole tebuconazole chlorothalonil+ propiconazole chlorothalonil+ thiofanate-methyl

24 Fungicide effectiviteit Na het project nog bijkomende effectiviteitsproeven uitgevoerd bij PCS (Proefcentrum Sierteelt) te Destelbergen (Filip Rys) Heeft geleid tot een relatief ruim aantal erkende producten in BE Zie fytoweb(zoek op ziekten onder Calonectria )

25 Fungicide effectiviteit Alternatieve producten (plantenversterkers, biocontrole, bladmeststoffen): Oppassen met anekdotische meldingen : elk product werkt goed als er geen ziektedruk is baseer u op resultaten uit gecontroleerde proeven met de juiste controles Bladmeststoffen waarin koper zit kunnen wel preventieve beheersing geven, maar grijze zone wat betreft verschil met koperfungiciden

26 Fungicide resistentie Geen fungicide resistentie waargenomen in BE testen Wel verminderde gevoeligheid van C. henricotiae, maar dat is geen nieuw ontwikkelde fungicidenresistentie

27 Fungicide effectiviteit Hoe kunnen we deze informatie gebruiken om de ziekte te beheersen? Doe preventieve toepassing, maar enkel wanneer nodig = enkel voor vatbare cultivars en enkel als er risico is op infectie (temperatuur + regen/bladnat). in BE: meestal goede controle met < 6 toepassingen per jaar! In geval van symptomen: Aangetaste delen: curatief effect = beperkt enkel met triazole fungiciden en enkel op jonge bladeren. Nog niet aangetaste delen: die beschermen! Pas op met hoge doses van triazole fungiciden (groeiremming) Wissel productklassen af, hoewel nog geen indicatie van resistentievorming. Indien C. henricotia: geen producten op basis van kresoxim-methyl of tetraconazole gebruiken. Alternatieve producten: wees kritisch!

28 Inhoud Oorzaak: één schimmel of meerdere? Beheersing van de ziekte op basis van internationaal onderzoek - Biologie van de schimmel Cultuurtechnische beheersing - Fungicide effectiviteit en resistentie Fungicide beheersing - Waardplantgevoeligheid Beheersing via verlaagde vatbaarheid

29 Waardplantgevoeligheid Binnen een cultivar Inherent verschil in resistentie door niveau afharding, bemestingsstatus, plantvorm (snoeivorm, snoeidichtheid) - Sommige bronnen raden lagere stikstofniveau s aan - /PCS onderzoek: combinatie van directe en indirecte effecten met wisselend netto effect Tussen cultivars Grote verschillen in vatbaarheid Minder vatbare bestaande cultivars hebben echter soms niet de gewenste eigenschappen (bladvorm, dichte snoeivorm, winterkleur) Nieuwe hybride cultivars met gewenste eigenschappen én resistentie komen op de markt! (zie presentatie door Didier Hermans)

30 Waardplantgevoeligheid 34 Buxus species of cultivars: onder semi-praktijkomstandigheden bepaling van : ziekte incidentie (lesies of geen lesies)? grootte van de lesies sporulatiecapaciteit per eenheid lesie oppervlakte Vatbaarheid in kwekerijen en tuinen = het product van deze 3 factoren!!!

31 Waardplantgevoeligheid 1,2,3,4 1,2,4,8 1,2,3,6 No resistant cultivars (score = 0)

32 Waardplantgevoeligheid Binnen een cultivar Inherent verschil in resistentie door niveau afharding, bemestingsstatus, plantvorm (snoeivorm, snoeidichtheid) - Sommige bronnen raden lagere stikstofniveau s aan - /PCS onderzoek: combinatie van directe en indirecte effecten met wisselend netto effect Tussen cultivars Grote verschillen in vatbaarheid Minder vatbare bestaande cultivars hebben echter soms niet de gewenste eigenschappen (bladvorm, dichte snoeivorm, winterkleur) Nieuwe hybride cultivars met gewenste eigenschappen én resistentie komen op de markt! (zie presentatie door Didier Hermans)

33 Interspecifieke en interploïdie kruisingen binnen Buxus zijn mogelijk: zaadkieming = grootste uitdaging Female parent Male parent # pollinations # seeds # seedlings B. harlandii B. sempervirens B. sempervirens B. harlandii B. harlandii B. microphylla B. microphylla B. harlandii B. sempervirens B. microphylla B. microphylla B. sempervirens B. henryi B. sempervirens B. henryi B. microphylla B. henryi B. balearica B. microphylla B. balearica B. balearica B. microphylla B. sempervirens B. balearica B. balearica B. sempervirens B. colchica B. sempervirens B. sempervirens B. sempervirens B. microphylla B. microphylla Van Laere et al. (2015)

34 Snelle screening op zowel aantal geïnfecteerde bladeren als op grootte lesies potentiële nieuwe cultivars! Kruising 1 Kruising 2 Kruising 3 Kruising 4 Uit duizenden nakomelingen: enkele tientallen weerhouden voor verdere selectie.

35 Conclusies beheersing buxusziekte Bestaande aanplantingen Indien nog geen ziekte aanwezig is: vermijd de introductie (zie cultuurtechnische maatregelen) Wees voorbereid en monitor voor symptomen Indien de ziekte aanwezig is: Fungiciden zijn een optie : gebruik een combinatie van cultuurtechnische maatregelen en fungiciden (effectieve, juiste tijdstip, juiste toepassingswijze, afwisseling) waarbij de intensiteit van de fungicidenbehandelingen afhangt van het weer en het vatbaarheidsniveau van de cultivar. Monitor voor de ziekte! Fungiciden zijn geen optie : vervang door resistente Buxus

36 Conclusies beheersing buxusziekte Nieuwe aanplantingen Buxus Geen specifieke eisen qua kleur of vorm: gebruik de bestaande, minder vatbare cultivars Indien specifieke eisen: nieuwe resistente Buxus cv. s Alternatieven voor Buxus. OK, maar zie totaalpakket en wissel niet van probleem! Onderhoud: bv. uitschieters die 2 de snoeibeurt vragen Pathogenen: bv. mijten, Thielaviopsis Bodemcondities: bv. hogere bemesting en ph eisen Levensduur: 10 jaar? 30 jaar? Foto s: Levens Hall, UK

37 Dank u! Project sponsors: Werkgroep BUXUS Sector Boomteelt & Tuinaanleg Institute for Agricultural and Fisheries Research Burg. Van Gansberghelaan Merelbeke Belgium