Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten --

Transcriptie

1 Nota voor burgemeester en wethouders Onderwerp Jaarverslag schuldhulpverlening en sociale kredietverstrekking Notagegevens Notanummer Datum Programma: 08 Meedoen Portefeuillehouder Weth. Kolkman Team BAD 2- Bestuursorgaan [X]B & W [ ]Raad -- [ ]Burgemeester -- College van B & W - Burgemeester - Weth. Kolkman - Weth. Grijsen - Weth. Rorink Besluitenlijst d.d. d.d. d.d. [ ]Akkoordstukken -- [X]Openbaar [ ]Besloten -- Routing d.d. Portefeuilehouder Regiemanager Programmamanager par. [ ]adj.secr. -- [X]gem.secr BIS Openbaar Status Definitief Bijlagen jaarverslag schuldhulpverlening en sociale kredietverstreking in Deventer 2016 B & W d.d.: Besloten wordt: 1 Het jaarverslag "Schuldhulpverlening en sociale kredietverstreking in Deventer 2016" vast te stellen; 2 de raadsmededeling vast te stellen; 3 de stukken aan te bieden aan de raad; 4 de nota en besluit openbaar te maken. Financiële aspecten: Financiële gevolgen voor de gemeente? Begrotingswijziging Nee Nee Voorstel openbaarmaking conform Wet Openbaarheid Bestuur (Wob) [ ] De nota en het besluit openbaar te maken [X] De nota en het besluit openbaar te maken vergezeld van bijgaand persbericht [ ] De nota en het besluit openbaar te maken nadat [ ] De nota en het besluit openbaar te maken, behalve [ ] Het besluit openbaar te maken, maar niet de nota, gelet op artikel: [ ] De nota en het besluit niet openbaar te maken, gelet op artikel: Kennisgeving/ Bekendmaking Awb Kennisgeving (publicatie) conform Awb Bekendmaking conform Awb Nee Nee ADVIESRADEN:

2 Moet een van de adviesraden gehoord worden of op de hoogte gesteld? Nee Toelichting Inleiding De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) verplicht het college van B en W in een jaarverslag aan de gemeenteraad verantwoording af te leggen over de uitvoering van het door de raad vastgestelde plan met betrekking tot integrale schuldhulpverlening. Op deze manier is gegarandeerd dat de gemeentelijke schuldhulpverlening en de effectiviteit ervan ten minste jaarlijks op de agenda van de gemeenteraad staan. Daarnaast is in het bankreglement van het Budget Adviesbureau Deventer vastgelegd dat jaarlijks verslag wordt gedaan van de bancaire activititeiten. Met het hier aangeboden jaarverslag wordt aan beide verplichtingen voldaan. Daarnaast is in dit jaarverslag de eerste evaluatie van de pilot met de zogenaamde "4S-aanpak" opgenomen. Met deze aanpak wordt geprobeerd op een innovatieve wijze de doorlooptijd van schuldhulpverleningstrajecten te verkorten. Als belangrijkste ontwikkelingen worden de volgende elementen genoemd: het aantal verzoeken om minnelijke schuldhulpverlening daalt in 2016 licht ten opzichte van 2015 het aantal huishoudens waaraan door het BAD ondersteuning wordt geboden, stijgt nog steeds. Dat is een gevolg van de toenemende complexiteit van de financiële problematiek van huishoudens. Daardoor is vaker gedurende een lange periode ondersteuning noodzakelijk het percentage opgeloste of beheersbaar gemaakte schuldsituaties stijgt tot ruim 85% zowel het aantal verzoeken om sociaal krediet als ook het aantal daadwerkelijk verstrekte kredieten stijgt de eerste ervaringen met de 4S-aanpak zijn veelbelovend. De kans op succes is groter, terwijl de doorlooptijd korter is. De pilot kende echter zoveel aanloopproblemen dat een tweede nodig is om definitieve conclusies te kunnen trekken er wordt opnieuw voldaan aan de kwaliteitseisen als gesteld in de diverse landelijke uitvoeringsnormeringen voor schuldhulpverlening, beschermingsbewind en WSNP-bewind Beoogd resultaat Met het aanbieden van het jaarverslag worden college en raad geïnformeerd over de voortgang van de curatieve schuldhulpverlening en de ontwikkelingen op het gebied van sociale kredietverstrekking. Daarmee wordt voldaan aan de verplichting uit de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening en uit het bankreglement van het Budget Adviesbureau Deventer/Kredietbank Salland. Kader Wet gemeentelijke schuldhulpverlening visienota "Schulden lossen we samen op, visie op schuldhulpverlening in Deventer" (2011) uitvoeringsplan "schuldhulpverlening in Deventer " (2012) beleidsplan Meedoen Bankreglement Budget Adviesbureau Deventer Argumenten voor en tegen n.v.t. Extern draagvlak (partners) n.v.t. Financiële consequenties Dit jaarverslag heeft geen financiële consequenties. Het is slechts een beschrijving van de ontwikkelingen binnen de schuldhulpverlening en sociale kredietverstrekking in Aanpak/uitvoering De werkwijze binnen de schuldhulpverlening (en dus ook de opzet van dit jaarverslag) was in 2016 nog

3 gebaseerd op de uitgangspunten van de visienota en het uitvoeringsplan schuldhulpverlening over de periode Vanaf 2015 is gewerkt aan de voorbereiding van een nieuw beleidsplan, maar dit is eind 2016 door uw raad vastgesteld. Het jaarverslag 2017 wordt het eerste jaarverslag waarin wordt gerapporteerd op basis van de uitgangspunten van de beleidsnota's minimabeleid en schuldhulpverlening voor de periode Wanneer leden van de raad daar behoefte aan hebben, zijn de medewerkers van het BAD uiteraard graag bereid om nog een meer praktische of inhoudelijke toelichting op de werkzaamheden van het BAD te geven.

4 RAADSMEDEDELING Onderwerp Jaarverslag schuldhulpverlening en sociale kredietverstrekking 2016 Mededelingennr Portef.houder Weth. Kolkman Team BAD BenW-besluit d.d.: 19 september Inleiding: waarom deze mededeling De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) verplicht het college van B en W in een jaarverslag aan de gemeenteraad verantwoording af te leggen over de uitvoering van het door de raad vastgestelde plan met betrekking tot integrale schuldhulpverlening. Op deze manier is gegarandeerd dat de gemeentelijke schuldhulpverlening en de effectiviteit ervan ten minste jaarlijks op de agenda van de gemeenteraad staan. Daarnaast is in het bankreglement van het Budget Adviesbureau Deventer vastgelegd dat jaarlijks verslag wordt gedaan van de bancaire activititeiten. Met het hier aangeboden jaarverslag wordt aan beide verplichtingen voldaan. Daarnaast is in dit jaarverslag de eerste evaluatie van de pilot met de zogenaamde "4S-aanpak" opgenomen. Met deze aanpak wordt geprobeerd op een innovatieve wijze de doorlooptijd van schuldhulpverleningstrajecten te verkorten. 2. Kader Wet gemeentelijke schuldhulpverlening visienota "Schulden lossen we samen op, visie op schuldhulpverlening in Deventer" (2011) uitvoeringsplan "schuldhulpverlening in Deventer " (2012) beleidsplan Meedoen "Samen sterk in mensenwerk" (2012) Bankreglement Budget Adviesbureau Deventer 3. Kern van de boodschap In 2016 is door het BAD en de Kredietbank Salland veel werk verzet. Er is aan meer gezinnen ondeersteuning geboden dan in voorgaande jaren en uiteindelijk is ook een groter deel van deze gezinnen geholpen met een schuldregeling, een stabilisatietraject of een andere vorm van ondersteuning bij hun financiële problemen. Dat het aantal huishoudens dat ondersteuning krijgt steeg (en nog steeds stijgt), is vooral een gevolg van grotere complexiteit van de schuldensituaties. Daardoor is in meer gevallen langdurige begeleiding nodig. Mogelijk als gevolg van de aantrekkende economie nam voor het eerst sinds jaren het aantal nieuwe aanvragen om schuldhulpverlening, ook in Deventer, af. Afgezet tegen de landelijke cijfers zoals die door de branchevereniging voor schuldhulpverlening (NVVK) zijn gepresenteerd, doet Deventer het goed. In verschillende externe onderzoeken en audits wordt waardering uitgesproken voor de innovatieve wijze waarop de gemeente Deventer schuldenproblematiek probeert aan te pakken. Het College is zich er echter ook van bewust dat nog steeds verbeteringen mogelijk zijn. De doorlooptijden van schuldhulpverleningstrajecten lopen weliswaar terug, maar hier kan en moet nog winst worden geboekt. En hoewel niet voor iedere cliënt een oplossing mogelijk is, blijft het streven om iedereen die zich meldt met een financieel probleem, passende ondersteuning te bieden. Daarom wil het College optimaal gebruik maken van de mogelijkheid tot het bieden van maatwerk. De beleidsnota "Schuldhulpverlening in Deventer " die eind 2016 door uw raad is vastgesteld, biedt daarvoor voldoende aanknopingspunten. 4. Nadere toelichting De werkwijze binnen de schuldhulpverlening (en dus ook de opzet van dit jaarverslag) was in 2016 nog gebaseerd op de uitgangspunten van de visienota en het uitvoeringsplan schuldhulpverlening over de periode Vanaf 2015 is gewerkt aan de voorbereiding van een nieuw beleidsplan en dit is eind 2016 door uw raad vastgesteld. Het jaarverslag 2017 wordt het eerste jaarverslag waarin wordt gerapporteerd op basis van de uitgangspunten van de beleidsnota's minimabeleid en schuldhulpverlening voor de periode

5 Ook is in 2014 een pilot gestart met de zogenaamde 4S-aanpak (4S staat voor "Schulden Sneller Stabiliseren en Saneren). Hierin heeft het BAD geprobeerd om met een innovatieve werkwijze het traject dat moet worden doorlopen om schulden op te lossen te verkorten. De pilot is inmiddels afgerond en de evaluatie daarvan is in het jaarverslag opgenomen. Als belangrijkste ontwikkelingen worden in het jaarverslag en de evaluatie de volgende elementen genoemd: het aantal verzoeken om minnelijke schuldhulpverlening daalt in 2016 licht ten opzichte van 2015 het aantal huishoudens waaraan door het BAD ondersteuning wordt geboden, stijgt nog steeds. Dat is een gevolg van de toenemende complexiteit van de financiële problematiek van huishoudens. Daardoor is vaker gedurende een lange periode ondersteuning noodzakelijk. het percentage opgeloste of beheersbaar gemaakte schuldsituaties stijgt tot ruim 85% zowel het aantal verzoeken om sociaal krediet als ook het aantal daadwerkelijk verstrekte kredieten stijgt. de eerste ervaringen met de 4S-aanpak zijn veelbelovend. De kans op succes is groter, terwijl de doorlooptijd korter is. De pilot kende echter zoveel aanloopproblemen dat een tweede pilot nodig is om definitieve conclusies te kunnen trekken. er wordt opnieuw voldaan aan de kwaliteitseisen als gesteld in de diverse landelijke uitvoeringsnormeringen voor schuldhulpverlening. Wanneer uw raad daar behoefte aan heeft, zijn de medewerkers van het BAD uiteraard graag bereid om nog een meer praktische of inhoudelijke toelichting op de werkzaamheden van het BAD te geven.

6 jaarverslag schuldhulpverlening en sociale kredietverstrekking in Deventer 2016

7 Inhoudsopgave Schuldhulpverlening in Deventer in beeld... 5 Deventer in vergelijking met de rest van Nederland Aanleiding Visie Doelstellingen, resultaten en kwaliteit Doelstellingen Resultaten Oplossingspercentage curatieve schuldhulpverlening Wachttijd Aantal aanvragen Doorstroom Kwaliteit Lidmaatschap en certificering NVVK NEN en ISO certificering Kwaliteit Bewindvoering (WSNP en beschermingsbewind) Kwaliteit samenwerking Doelgroep Algemeen Gezinnen met inwonende minderjarige kinderen Jongeren Zelfstandig ondernemers Uitvoering en samenwerking Toegankelijkheid Inloopspreekuur Aanvraagformulier en voorzieningenwijzers Outreachend werken Klant Eigen verantwoordelijkheid Inzet ervaringsdeskundigheid Basisbankrekening Integrale aanpak Samenwerking Preventie, vroegsignalering en nazorg Bezwaar en beroep Financiën en organisatie financieel kader formatie stagebeleid werkdruk digitaliseren Sociale kredietverstrekking Inleiding Werkgebied Formatie Opleiding Werkgroepen en landelijk overleg Productontwikkeling BOL-krediet Kredieten voor statushouders Saneringskrediet studenten Woningabonnement Doelgroep en klantenbestand Formele doelgroep Klantenbestand Leeftijdsopbouw Geografische spreiding Gezinssamenstelling Omzet en productie... 30

8 9.8.1 Kredietverstrekking Doorlooptijden Kredietportefeuille Voorziening dubieuze debiteuren Prepaid debit cards Financiële verwerking Toekomstperspectief Bijlage Overzicht instrumenten schuldhulpverlening Bijlage Kengetallen schuldhulpverlening in Deventer Bijlage 3: evaluatie 4S-aanpak Beschrijving van de methodiek Waar gaat de pilot over? Welk probleem proberen we met deze aanpak op te lossen Hoe hebben we het aangepakt? Waarom kiezen we voor het overnemen van vorderingen? Wat gebeurt er met de overgenomen vorderingen? Is er in de methodiek nog wel sprake van gelijkberechtiging van schuldeisers? Hoe is het percentage van 10% vastgesteld? Wat zijn de gevolgen voor de schuldenaar? Resultaten: de cijfers Doorlooptijden Eindresultaat van de interventie Gemiddeld schuldbedrag Financieel Algemeen Resultaten: de ervaringen Onbekendheid Calculerende schuldeisers Cliënten Analyse van de resultaten Conclusies Vervolg... 44

9

10 Schuldhulpverlening in Deventer in beeld 1200 aantal aanvragen schuldhulpverlening aanvragen schuldhulpverlening totaal klantenbestand BAD (huishoudens) totaal klantenbestand slagingspercentage minnelijk traject slagingspercentage minnelijk traject

11 oplossingspercentage schuldenproblematiek oplossingspercentage wijze van afhandeling schulden via BAD door het BAD beheersbaar gemaakt; 9% schulden zelfstandig opgelost (na advies BAD); 20% door het BAD opgelost; 60% geen hulpverlening BAD mogelijk; 11% doorlooptijd (dagen) gemiddelde doorlooptijd stabilisatiefase gemiddelde doorlooptijd schuldregelingsfase gemiddelde totale doorlooptijd

12 250 huishoudens in beschermingsbewind BAD beschermingsbewind huishoudens waarvan BAD inkomen beheert lopend budgetbeheer bedrag door Kredietbank verstrekt krediet omzet kredietverstrekking

13 inkomsten uit dienstverlening BAD/Kredietbank inkomsten uit dienstverlening In 2017 verwerkte betalingen in het kader van budgetbeheer en beschermingsbewind Gemiddeld schuldbedrag van cliënten van het BAD Totaalbedrag aan schulden door het BAD in 2017 gesaneerd Deventer in vergelijking met de rest van Nederland Aanvragen schuldhulpverlening Lichte daling Stabiel Slagingspercentage minnelijke regelingen 77,1% 41% Gemiddeld schuldbedrag Zelfstandig oplossen na advies schuldhulpverlening 25% meer dan in % meer dan in 2015 Omzet sociale kredietverstrekking 19% meer dan in % meer dan in 2015 Huishoudens in budgetbeheer 11% meer dan in 2015 Blijft gelijk

14 1. Aanleiding In juli 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) ingevoerd. Deze wet stelt, dat het college van B en W in het jaarverslag aan de gemeenteraad verantwoording dient af te leggen over de uitvoering van het door de raad vastgestelde plan met betrekking tot integrale schuldhulpverlening. De bespreking van het jaarverslag in de gemeenteraad kan uiteraard aanleiding zijn om het beleid en de uitvoering van de integrale schuldhulpverlening bij te stellen. Op deze manier is gegarandeerd dat de gemeentelijke schuldhulpverlening en de effectiviteit ervan ten minste jaarlijks op de agenda van de gemeenteraad staat. Het voorkomen, tijdig signaleren, beheersbaar maken en structureel oplossen van financiële problemen is een belangrijk thema als het gaat om burgers optimaal te laten meedoen in de samenleving. De jaarrekening leent zich echter niet voor een uitgebreid verslag van de voortgang van de integrale schuldhulpverlening. Daarom kiezen we er voor, om voor schuldhulpverlening een eigen jaarverslag te produceren. Dit verslag beperkt zich daarbij wel, tot een inhoudelijke bespreking van de ontwikkelingen binnen de schuldhulpverlening. Financiële en organisatorische aspecten blijven buiten beschouwing, aangezien die onderwerpen in de jaarrekening aan de orde zijn gekomen. We maken een uitzondering voor de onderwerpen op dit vlak die directe impact hebben op de uitvoering, of die in een vorige bespreking van het jaarverslag tot vragen hebben geleid (stagebeleid, werkdruk). De focus ligt in dit jaarverslag bij de werkzaamheden van het Budget Adviesbureau Deventer, omdat de meeste activiteiten op het gebied van schuldhulpverlening door dit team worden uitgevoerd. Het jaarverslag is opgebouwd langs de lijnen van het door college en raad vastgestelde Uitvoeringsplan Schuldhulpverlening in Deventer Dit is het laatste jaarverslag in deze vorm, het jaarverslag 2017 zal worden opgebouwd rond de nieuwe kaders die door de gemeenteraad zijn vastgesteld. In dit plan zijn alle in de Wgs opgenomen uitgangspunten rondom de integrale aanpak van schulden uitgewerkt. Wanneer dit jaarverslag naast het uitvoeringsplan wordt gelegd, geeft dat een compleet beeld van de mate waarin de afgesproken resultaten en activiteiten zijn behaald respectievelijk uitgevoerd. Waar afwijkingen zijn opgetreden, worden die uiteraard toegelicht. Nieuwe ontwikkelingen worden toegelicht onder het thema waar ze naar onze mening het best passen. Het jaarverslag van de Kredietbank Salland is in dit jaarverslag geïntegreerd. Ook zijn de belangrijkste landelijke ontwikkelingen kort toegelicht en is er meer aandacht voor uitgevoerde projecten. Speciale aandacht vragen we voor de evaluatie van de zogenaamde 4S-aanpak. Een van de redenen waarom we dit jaarverslag relatief laat presenteren, is het feit dat we de evaluatie van deze experimentele aanpak graag wilden meenemen in het verslag. Een andere reden daarvoor is de mogelijkheid om de cijfers van Deventer te vergelijken met landelijke ontwikkelingen: de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren (NVVK) heeft haar jaarcijfers pas recent gepresenteerd. Door daarop te wachten kunnen we de ontwikkelingen in Deventer beter naast het landelijk beeld leggen. Preventieactiviteiten zijn buiten dit jaarverslag gelaten. Daarover is in de reguliere planning en control cyclus aan de raad gerapporteerd. Aangezien eind 2016 het nieuwe beleidsplan schuldhulpverlening voor de periode is vastgesteld, waarin ook de nieuwe doelstellingen en afspraken rondom preventie vastgelegd, is voor 2017 geen apart preventieplan geschreven. We wensen u veel plezier met het lezen van dit jaarverslag. Hans van Eck, teammanager Budget Adviesbureau Deventer & Kredietbank Salland e.o. Madelon Vermeulen, projectleider schuldhulpverlening en sociale kredietverstrekking

15 2. Visie Het kunnen meedoen in de samenleving is een belangrijk uitgangspunt van het armoedebeleid in de gemeente Deventer 1. Drempels die de participatie van burgers belemmeren moeten voorkomen dan wel weggenomen worden. Financiële problemen vormen zo n belemmering. Schulden veroorzaken (direct of indirect) ontwrichte gezinssituaties, gezondheidsklachten, verlies van werk, schooluitval, verlies van contact met de samenleving, overlast en verpauperde woningen en wijken. En daarmee lijden niet alleen individuele burgers onder de financiële problematiek, dit heeft ook gevolgen voor de samenleving als geheel. Schuldhulpverlening levert een belangrijke bijdrage aan het wegnemen van deze belemmering. Het Budget Adviesbureau Deventer (BAD) is voor inwoners van de gemeente Deventer dé instantie waar zij voor schuldhulpverlening terecht kunnen. In haar serviceconcept omschrijft het BAD haar ambitie als volgt: Het BAD wil voorkomen dat inwoners van Deventer in financiële problemen geraken of, als het daar te laat voor is, deze problemen structureel oplossen of beheersbaar maken. Daarmee verruimen wij de mogelijkheden van individuele burgers om hun leven naar hun eigen wensen in te richten, zich te ontwikkelen en maximaal deel te nemen in de samenleving. Bovendien dragen we bij aan de leefbaarheid van Deventer, want door financiële problemen weg te nemen voorkomen we ook de negatieve maatschappelijke effecten er van. Deze ambitie is een goede basis voor de inrichting van schuldhulpverlening en op basis daarvan is in het visiedocument Schulden lossen we samen op vastgelegd dat schuldhulpverlening in Deventer aan de volgende inhoudelijke uitgangspunten moet voldoen: we zoeken naar structurele oplossingen van financiële problematiek we leggen de nadruk op preventie en het voorkomen van recidive we zorgen voor eenvoudige en brede toegankelijkheid we zetten in op optimale samenwerking tussen alle relevante partijen we stellen de eigen verantwoordelijkheid van de klant centraal waar mogelijk vragen we de klant iets terug te doen voor de geboden hulp (wederkerigheid) Voor de goede orde: met name op het punt eigen verantwoordelijkheid zijn er de afgelopen jaren nieuwe inzichten ontwikkeld die een belangrijk uitgangspunt vormen voor het nieuwe beleidsplan. Dit jaarverslag is nog gebaseerd op het oude beleidsplan. Daarnaast is er een aantal bedrijfsvoeringaspecten van belang: de werkprocessen moeten zo efficiënt mogelijk ingericht zijn, voorkomen moet worden dat de betrokken organisaties dubbele werkzaamheden verrichten, er mag geen sprake zijn van wachtlijsten en de doorlooptijden moeten zo kort mogelijk zijn. 1 Deventer: voor elkaar. Bestuursakkoord Deventer , p.9.

16 3. Doelstellingen, resultaten en kwaliteit 3.1 Doelstellingen Voor schuldhulpverlening in Deventer wordt de volgende (hoofd)doelstelling gehanteerd: Het bevorderen van participatie. Om iedereen in Deventer te kunnen laten meedoen aan de samenleving, zoals vastgelegd in het coalitieakkoord, dienen eventuele belemmeringen te worden weggenomen. Financiële problemen vormen zo n belemmering. Schuldhulpverlening levert een belangrijke bijdrage aan het wegnemen hiervan. Om dit te bereiken worden de volgende (sub)doelstellingen gehanteerd: Het voorkomen van schulden. Door het uitvoeren van preventieactiviteiten, zoals voorlichting en budgettrainingen, wordt geïnvesteerd in het voorkomen dat inwoners in een (problematische) schuldsituatie terecht komen. Het structureel oplossen of beheersbaar maken van schulden. Op het moment dat een inwoner wel in een (problematische) schuldsituatie terecht is gekomen, wordt gezocht naar een structurele oplossing van de problematiek en indien dit niet tot de mogelijkheden behoort naar een situatie waarin de schulden zodanig beheersbaar zijn, dat ze geen belemmering meer vormen voor deelname aan de samenleving. 3.2 Resultaten Binnen de schuldhulpverlening wordt een groot aantal instrumenten ingezet om schulden te voorkomen, structureel op te lossen of beheersbaar te maken. Voor een opsomming en omschrijving van de instrumenten wordt verwezen naar bijlage Oplossingspercentage curatieve schuldhulpverlening In het uitvoeringsplan is opgenomen dat er naar wordt gestreefd om voor minimaal 75% van de huishoudens die een beroep doen op schuldhulpverlening, te komen tot een structurele oplossing van de schulden 2 of tot een situatie waarin de schulden beheersbaar zijn en geen belemmering meer vormen voor deelname aan de samenleving. 3 In 2016 is iets meer dan 89% van de huishoudens waarvoor het traject kon worden beëindigd uitgestroomd met opgeloste of beheersbare schulden. Dit is opnieuw een stijging ten opzichte van het voorgaande jaar (2015), toen 84% uitstroomde met opgeloste of beheersbare schulden. Naast dit oplossingspercentage is ook het zogenaamde slagingspercentage voor minnelijke regelingen een belangrijke indicator voor het resultaat van de schuldhulpverlening. Dit slagingspercentage zet het aantal geslaagde minnelijke regelingen af tegen het totaal aantal gevallen waarin is geprobeerd om een minnelijke regeling te treffen. Dit slagingspercentage ligt in 2016 op 77,1% (was in ,5%). In totaal heeft het BAD in 2016 voor ruim 8 miljoen euro ( ,83) aan schulden gesaneerd. Dat het steeds vaker lukt om schuldsituaties op te lossen of beheersbaar te maken, terwijl de complexiteit van de schuldenproblematiek steeds groter wordt, is opmerkelijk. Goede afspraken met schuldeisers en hulpverleners, voortdurend bijhouden van nieuwe ontwikkelingen en gebruik maken van de mogelijkheden die daardoor worden geboden, voldoende tijd nemen om tot een oplossing te komen (en blijven proberen schuldeisers te overtuigen, ook al lijkt het een hopeloze situatie), het helpt allemaal mee. Het gaat soms ten koste van snelle doorlooptijden (zie verderop), maar uiteindelijk 2 Er is een regeling getroffen met alle schuldeisers en er is zicht op een schuldenvrije toekomst binnen afzienbare tijd (in de regel 3 jaar) 3 Er is een situatie gecreëerd waarin het huishouden kan rondkomen van het beschikbare inkomen en waarin huisvesting, levering van gas, elektra en water, toegang tot noodzakelijk medische voorzieningen en een minimaal bedrag voor dagelijks levensonderhoud geborgd is.

17 levert het wel een positief resultaat op. Maar het belangrijkste element in de goede resultaten is de inzet en de kwaliteit van de medewerkers. Zoals bij iedere organisatie gaat ook bij het BAD weleens wat fout. Het werken met mensen (en zeker met deze kwetsbare en soms lastige doelgroep) in een omgeving waarin ook de belangen van schuldeisers heel serieus genomen moeten worden, is niet makkelijk. De verwachtingen van cliënten en schuldeisers sluiten soms niet aan op wat het BAD waar kan maken. Maar de medewerkers van het BAD slagen er steeds beter in om die belangen goed op elkaar aan te laten sluiten. Daardoor is er minder uitval van cliënten en zijn schuldeisers steeds vaker bereid om mee te werken aan een regeling Wachttijd De Wgs schrijft voor dat in alle gevallen binnen 4 weken na een aanvraag om schuldhulpverlening een eerste gesprek plaatsvindt, waarin de hulpvraag wordt vastgesteld. Bij aanvragen waar sprake is van een bedreigende situatie (gedwongen woningontruiming, beëindiging van de levering van gas, elektriciteit, stadsverwarming of water of opzegging dan wel ontbinding van de zorgverzekering) dient dit gesprek binnen 3 werkdagen plaats te vinden. Het is in 2016 opnieuw gelukt om de wachttijd binnen de wettelijke termijn van 4 weken te houden. Ook is het gelukt om in bedreigende situaties tijdig in te grijpen. Hoewel het positief is, dat de wachttijden aan de voorkant van het traject kort zijn, blijft de doorlooptijd van het vervolgtraject zorgelijk lang. Sinds 2014 is er veel gedaan om de doorlooptijden te verkorten en dat heeft geleid tot een kentering van de trend dat deze maar blijven stijgen. In 2016 zijn de gemiddelde doorlooptijden van trajecten weer lager dan in Die verkorting zit vooral in zogenaamde schuldregelingsfase. De duur van de stabilisatiefase blijft relatief lang. Op zich is dat niet onlogisch. De complexiteit van aanvragen neemt toe. Gevolg daarvan is, dat het steeds moeilijker wordt om een stabiele financiële situatie bij de klant te creëren. Een stabiele financiële situatie vormt de basis voor iedere schuldregeling: pas als inkomsten en uitgaven op elkaar aansluiten, beslagen zijn aangepast en alle financiële voorzieningen zijn geregeld waarop recht is, ontstaat een situatie waarin geen nieuwe achterstanden in de vaste lasten meer ontstaan. Ingewikkelde procedures, op elkaar inwerkende wetgeving en complexe persoonlijke problematiek zorgt er op dit moment voor dat het vaak erg lang duurt, voordat de financiële situatie stabiel is. Bovendien kiezen we er vaker voor om zaken al in de stabilisatiefase op te lossen. Dan is het gevolg ook, dat deze fase gemiddeld genomen wat langer zal duren. Er is ons veel aan gelegen om de doorlooptijden nog verder terug te brengen. In 2015 is om die reden sterk ingezet op een pilot met wat we de 4S-aanpak noemen (4S staat voor Sneller Schulden Stabiliseren en Saneren). Kort samengevat ziet de werkwijze er als volgt uit: 1. We voeren een intakegesprek en maken een inschatting of er binnen 6 maanden sprake kan zijn van een stabiele financiële situatie en starten dan het schuldregelingstraject direct op (*) 2. We nemen direct contact op met de schuldeisers en melden dat er sprake is van een problematische schuldsituatie 3. We bieden de schuldeisers de keuze tussen het afwachten van het traject (eerst stabiliseren, daarna een schuldregelingstraject) en het overdragen van de vordering aan de Kredietbank Salland tegen betaling van 10% van het openstaande bedrag 4. Schuldeisers die dit aanbod accepteren en hun vordering overdragen krijgen direct het aangeboden bedrag uitbetaald 5. Schuldeisers die het aanbod niet accepteren worden meegenomen in het reguliere schuldhulpverleningstraject (*) is er sprake van zeer complexe problematiek, dan volgen we de gebruikelijke procedure. Na de start in 2015 is het merendeel van de aanvragen in de pilotgroep in 2016 afgewikkeld. Het laatste gedeelte loopt ook nog door in 2017: bij zeer complexe gevallen leidt de 4S-aanpak niet per definitie tot een aanzienlijke versnelling van het traject). De pilot is in 2017 geëvalueerd en de belangrijkste conclusie is, dat de aanpak dermate veelbelovend is, dat de pilot een vervolg zou moeten krijgen. De eerste pilot kende de nodige aanloopproblemen en die hebben de resultaten beïnvloed. Met de opgedane kennis en ervaring zou in een tweede pilot nog veel beter gemeten kunnen worden wat het effect is. Het evaluatierapport treft u als bijlage 3 bij dit jaarverslag aan.

18 3.2.3 Aantal aanvragen In 2016 zijn 831 aanvragen voor minnelijke schuldhulpverlening ingediend. Dit is minder dan in 2015 (931 aanvragen) en aanzienlijk minder dan in 2014 (1095). De structurele formatie van het BAD was in 2016 voldoende voor het behandelen van maximaal 700 nieuwe aanvragen per jaar. Bij een deel van de aanvragen wordt budgetbeheer ingezet als ondersteuning van het traject. Het BAD heeft personele capaciteit voor het uitvoeren van budgetbeheer voor ongeveer 700 huishoudens. Van deze 700 huishoudens stroomt jaarlijks een derde deel (240 huishoudens) uit. Er kunnen dan dus ook weer 240 huishoudens instromen. Het blijvend hoge aantal aanvragen voor een minnelijke regeling, gecombineerd met een toegenomen complexiteit, heeft in 2016 gezorgd voor een verdere toename van het bestand in budgetbeheer. Op 31 december voerde het BAD budgetbeheer uit voor 1271 huishoudens. Voor 205 huishoudens was dit in combinatie met beschermingsbewind. Vanaf 2013 zet de gemeente Deventer een deel van de extra middelen die het Rijk beschikbaar stelt voor armoedebeleid en schuldhulpverlening in, om ook kwalitatief goede schuldhulpverlening aan te kunnen bieden als het aantal huishoudens boven het aantal uitkomt waarop de structurele bezetting gebaseerd is. Uiteraard geldt dit niet voor cliënten van buiten Deventer. Het BAD verricht tegen betaling werkzaamheden voor andere gemeenten. De daarvoor extra benodigde capaciteit wordt gedekt uit de inkomsten die daarvoor worden ontvangen. In bijlage 2 treft u nog een aantal kengetallen rondom de schuldhulpverlening in Deventer aan Doorstroom Onderstaand schema geeft een overzicht van de doorstroompercentages en het uiteindelijk oplossingspercentage van minnelijke schuldregelingen. Links in het schema staan de activiteiten 4 (blauw intern bij het BAD, paars extern bij partners in de stad), rechts de wijze van afhandeling (groen is definitief opgelost, oranje is beheersbaar gemaakt, rood is niet opgelost). De percentages van de activiteiten in het gele vlak zijn geschat en tellen op tot boven de 100%, omdat per klant meerdere instrumenten ingezet kunnen worden. Uit het schema op de volgende pagina blijkt dat 89% van alle aanvragen in 2016 heeft geleid tot een opgeloste of beheersbaar gemaakte schuldsituatie. In 2015 was dit 84%. Ter vergelijking zijn de cijfers over 2015 in het onderstaand schema tussen haakjes gezet. 4 Zie bijlage 1: overzicht instrumenten

19 Zelfstandig oplossen 11% (12%) Aanmelding 100% (100%) Intake 100% (100%) Directe afhandeling 16% (21%) Geen hulpverlening BAD mogelijk 1% (1%) Oplossing via BAD (bijv. herfinanciering) 4% (4%) Inventarisatie & stabilisatie 84% (79%) afhandeling in I&S fase 23% (22%) Zelfstandig oplossen 9% (4%) Geen hulpverlening BAD mogelijk 4% (8%) Beschermingsbewind (9%) Oplossing via BAD (bijv. herfinanciering) 7% (5%) Budgetbegeleiding (52%) Geen regeling, duurzaam financiële dienstverlening 3% (4%) Hulpverleningsplan 61% (57%) Budgetbeheer (20%) Geen oplossing 3% (6%) Stabilisatiebeheer (5%) Geen regeling, duurzaam financiële dienstverlening 3% (6%) Minnelijke regeling 61% (57%) Geslaagd, betalingsregeling 1% (1%) Geslaagd, schuldbemiddeling 16% (17%) Maatschappelijke dienstverlening Geslaagd, schuldsanering 23% (19%) verslavingszorg Verwijzing WSNP 15% (9%) Vrijwillige ondersteuning Overige flankerende hulp Beoordeling toelating WSNP 15% (9%) Toelating WSNP 9% (7%) Geen oplossing 3% (1%) Afwijzing WSNP 6% (2%) Geen regeling, duurzaam financiële dienstverl. 3% (1%)

20 3.3 Kwaliteit De Gemeente Deventer wil haar inwoners excellente kwaliteit bieden. Er wordt voortdurend gestreefd naar verdere verbetering van de processen en de wijze waarop met de (kwetsbare) doelgroep van de schuldhulpverlening wordt omgegaan. Daarbij wordt steeds gekeken naar een optimale verhouding tussen de efficiëntie van het proces, de effectiviteit van de dienstverlening en de behoefte en mogelijkheden van de klant. Omdat schuldhulpverlening voortdurend in beweging is en steeds complexer wordt, wordt jaarlijks geïnvesteerd in bijscholing van de medewerkers van het BAD. De personele capaciteit wordt zo ingezet dat er altijd sprake is van maximale continuïteit van dienstverlening. Daarnaast kiest het BAD er voor om haar kwaliteit door onafhankelijke partijen te laten toetsen. De basis van het werk van het BAD is vertrouwen: schuldenaren geven aan medewerkers van het BAD openheid over een van de meest gevoelige onderwerpen in hun leven: hun financiële situatie. Ze moeten er dan van kunnen uitgaan dat de kwaliteit van de dienstverlening boven iedere twijfel verheven is. Schuldeisers van klanten moeten, op basis van informatie van het BAD, beslissen over het accepteren van regeling die financieel soms zeer onaantrekkelijk zijn. Zij moeten volledig kunnen vertrouwen op de kwaliteit van deze informatie. Objectieve toetsing van de kwaliteit, liefst uitgedrukt in kwaliteitscertificering, is een goede basis voor dit vertrouwen Lidmaatschap en certificering NVVK Het Budget Adviesbureau Deventer is lid van de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren, NVVK. Eind 2012 heeft de algemene ledenvergadering van de NVVK een eigen kwaliteitsnorm ingesteld, die voor alle leden verplicht is. Deze zeer inhoudelijke norm, biedt een uitstekend zicht op de kwaliteit van de uitvoering. In 2016 is het BAD voor de tweede keer tegen deze norm ge-audit en gecertificeerd. Deze certificering geldt opnieuw voor 3 jaar NEN en ISO certificering In 2012 is de landelijke kwaliteitsnorm voor schuldhulpverlening (NEN-8048) ingevoerd. Het BAD is in 2012 voor het eerst volgens deze norm gecertificeerd. In 2015 zijn de dossiers en processen van het BAD opnieuw volledig tegen het licht gehouden. Uit de audit blijkt dat het BAD opnieuw voldoet aan alle eisen en er is dus voor 3 jaar een nieuw certificaat verleend. Daarnaast voldoet het proces van het BAD aan de meest actuele normen voor ISO-9001 certificering. In 2016 heeft een volledige audit van het proces tegen deze nieuwe normen (ISO-9001:2015) plaatsgevonden en is voor een periode van 3 jaar een nieuw certificaat toegekend Kwaliteit Bewindvoering (WSNP en beschermingsbewind) Om de kwaliteit van de uitvoering van WSNP-bewindvoering te bewaken is het Kwaliteitskeurmerk WSNP ingesteld. Zonder dit keurmerk mag een organisatie geen WSNP-bewindvoering uitvoeren. Het BAD is in 2016 positief beoordeeld en heeft op die grond een nieuwe erkenning gekregen. De belangrijkste kwaliteitseisen voor beschermingsbewind zijn vastgelegd in het Besluit kwaliteitseisen curatoren, beschermingsbewindvoerders en mentoren dat in 2014 door het ministerie van Veiligheid en Justitie is uitgevaardigd. Controle op naleving van deze kwaliteitseisen vindt plaats door de Rechtbank. Eind 2016 heeft het BAD deze controle positief afgerond. Eerder heeft het BAD aangegeven lid te willen worden van de branchevereniging voor professionele bewindvoerders en inkomensbeheerders (BPBI). In 2016 heeft de algemene ledenvergadering van de NVVK (de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren) echter besloten om ook beschermingsbewind in haar pakket op te willen nemen. Het BAD heeft bij de accountantscontrole die deel uitmaakt van de controle op de kwaliteitseisen al laten toetsen tegen de toelatingseisen van de BPBI. De ontwikkeling binnen de NVVK maakt echter, dat het lidmaatschap nog niet wordt aangevraagd. Het lijkt ons weinig zinvol om lid te zijn van twee brancheverenigingen die beiden dezelfde belangen behartigen Kwaliteit samenwerking In de gesprekken die zijn gevoerd met de verschillende ketenpartners binnen de schuldhulpverlening komt naar voren dat er behoefte is aan een jaarlijkse evaluatie van de gemaakte afspraken. Ook uit de in 2013 uitgevoerde organisatie-ontwikkelingsaudit, waarbij het BAD is geaudit tegen het zogenaamde overheids-ontwikkelingsmodel, is dit punt naar voren gekomen. Er loopt een onderzoek dat moet leiden tot een model dat als basis dient voor voortdurende monitoring van klanttevredenheid onder zowel burgers, schuldeisers als ketenpartners. Eind 2017 kan voor het eerst met het model worden gewerkt.

21 4. Doelgroep 4.1 Algemeen Schuldhulpverlening in Deventer richt zich op alle inwoners van Deventer die financiële problemen hebben, in financiële problemen dreigen te komen of financiële vragen hebben. Het streven is om mensen in eerste instantie te bewegen zelf of met behulp van hun eigen netwerk een oplossing te zoeken, maar zodra dat niet lukt zo snel mogelijk professionele hulp in te schakelen. De wetgever heeft met de invoering van de Wgs een brede toegankelijkheid van schuldhulpverlening beoogd en ook de resultaten van het onderzoek naar de kosten en baten van schuldhulpverlening onderschrijven het nut daarvan: investering in schuldhulpverlening bespaart kosten op andere terreinen. Deventer borgt de brede toegankelijkheid door geen toelatingscriteria te hanteren. Vereiste is wel dat de aanvrager in de gemeente Deventer staat ingeschreven op grond van de Wet gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens. Bij dak- en thuislozen is de gemeente die op grond van artikel 40 WWB is aangewezen voor de verlening van bijstand verantwoordelijk voor het aanbieden van schuldhulpverlening. In het kader van schuldhulpverlening heeft het BAD in 2016 met 2569 huishoudens contact gehad: hetzij vanwege een aanvraag om schulden te regelen, hetzij vanwege de uitvoering van budgetbeheer, beschermingsbewind of de periodieke hercontrole op de aflossing van de schuldregeling. Dit waren er in Eenmalige baliecontacten en aanvragen voor een krediet zijn in dit aantal niet meegenomen. Op 31 december 2015 was het totaal aantal huishoudens dat bij het BAD in behandeling was 2019 ( : 1744). Ondanks de daling van het aantal aanvragen om schuldhulpverlening, stijgt het totaal aantal huishoudens waarvoor het BAD werkzaamheden verricht nog steeds. Trajecten bij het BAD duren vaak meerdere jaren, dus de stijging van het aantal aanvragen in de afgelopen jaren werkt daarin nog enige tijd door. Binnen de doelgroep voor schuldhulpverlening zien we een trendbreuk ten opzichte van de laatste jaren. De groep huishoudens met hogere inkomens en opleidingen wordt relatief kleiner en het aantal aanvragers met een eigen woning daalt iets. We blijven voor deze groepen uiteraard wel een aanpak op maat aanbieden. Daarnaast is in het Uitvoeringsplan Schuldhulpverlening extra aandacht gegeven aan een viertal specifieke doelgroepen. 4.2 Gezinnen met inwonende minderjarige kinderen Bij de invoering van de Wgs is na indiening van een amendement specifiek opgenomen dat gemeenten in het (beleids)plan moeten aangeven hoe schuldhulpverlening aan gezinnen met inwonende minderjarige kinderen wordt vormgegeven. 5 In Deventer was in 2016 bij minimaal 25% van de huishoudens waarmee het BAD contact heeft gehad sprake van inwonende minderjarige kinderen. Het gaat daarbij om minimaal 1094 kinderen. Uitgangspunt in de werkwijze van het BAD is, dat alle aanvragen (ongeacht de huishoudsamenstelling) zeer zorgvuldig worden behandeld. De aanwezigheid van kinderen wordt altijd uitgevraagd in de gesprekken en vastgelegd in rapportages (helaas niet altijd direct in het systeem waar we onze managementinformatie uit genereren, vandaar de minimale aantallen). Wanneer er sprake is van minderjarige kinderen, is er echter wel extra aandacht voor de aanvraag, omdat voorkomen moet worden dat kinderen de dupe worden van de problemen van de ouders. Daarom wordt gezocht naar samenwerking met de bestaande zorgstructuren en wordt met leveranciers en schuldeisers gecommuniceerd dat er minderjarige kinderen betrokken zijn, zodat zij dat feit in hun afwegingen kunnen meenemen. 5 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 32

22 4.3 Jongeren Het landelijk beeld is, dat het aantal jongeren met schulden stijgt. In Deventer was in ,2% van het aantal nieuwe aanvragers voor schuldhulp jonger dan 27 jaar. In 2015 was dit nog 12,2%. Het percentage jongeren onder de 27 op het totaalbestand was 10,2%. Voor de groep jongeren tot 27 jaar is binnen het Jongerenloket (waarmee het BAD samenwerkt) een specifiek aanbod ontwikkeld. Trajecten worden versneld ingezet en er zijn op maat instrumenten ontwikkeld (zoals speciale saneringskredieten voor jongeren en studenten) om er voor te zorgen dat er ook voor deze doelgroep schuldregelingen opgezet kunnen worden. Zonder die specifieke aanpak zou een deel van deze groep buiten de boot vallen, bijvoorbeeld omdat het niet mogelijk is om met alleen inkomsten uit Studiefinanciering een saneringskrediet af te sluiten. Het verminderen van schuldenproblematiek bij jongeren heeft sterk de aandacht van de deelnemers aan de Sallandse Dialoog financiële redzaamheid. Zowel op het gebied van educatie als in de ontwikkeling van een innovatieve aanpak wordt vanuit de Dialoog initiatieven genomen om deze doelgroep beter te bereiken. 4.4 Zelfstandig ondernemers In Deventer wordt ook schuldhulpverlening geboden aan zelfstandig ondernemers (ZZP-ers, eenmanszaken). Er zijn, mede door de crisis, steeds meer zelfstandigen die het hoofd niet of nauwelijks boven water kunnen houden. In samenwerking met het GROS (Gemeentelijk Regionaal Ondernemers Steunpunt) heeft het BAD een proces ingericht voor het oplossen of beheersbaar maken van schulden bij ondernemers. In 2016 vroegen minimaal 25 (deels voormalig) zelfstandig ondernemers een minnelijke schuldregeling aan bij het BAD. Minimaal, omdat niet altijd direct duidelijk is of een aanvrager ooit een eigen bedrijf heeft gehad. Daarnaast voerde het BAD een wettelijk schuldsaneringstraject uit voor 8 voormalig zelfstandig ondernemers.

23 5. Uitvoering en samenwerking 5.1 Toegankelijkheid Inloopspreekuur Voor een optimale toegankelijkheid van de schuldhulpverlening was er in 2016 een dagelijks inloopspreekuur in het Stadhuis van Deventer (dagelijks van 8.00 tot uur). Daarnaast worden er spreekuren op locatie gehouden bij Sallcon Werktalent (iedere dinsdagochtend) en bij de dagopvang van Tactus (iedere woensdagochtend). Voor telefonische vragen was het BAD in 2016 op werkdagen bereikbaar van 8.00 tot uur. Voor cliënten was er een telefoniosch spreekuur van 9.00 tot uur. Ook via de mail kunnen vragen aan medewerkers worden gesteld Aanvraagformulier en voorzieningenwijzers Om klanten te ondersteunen bij het invullen van de grote hoeveelheid aan formulieren waarmee zij geconfronteerd worden, zet het BAD zogenaamde Voorzieningenwijzers in. Dit zijn HBO- en MBOstudenten die hun stage bij het BAD volgen en daarnaast worden ingezet voor ondersteuning bij het invullen van formulieren. Inmiddels worden er ook mensen met een werkervaringsplaats ingezet. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid om vrijwilligers in te zetten voor deze ondersteuning. In 2016 is in dit verband een pilot gedraaid met vrijwilligers die op woensdagmiddag in het Stadhuis aanwezig waren. Wegens gebrek aan belangstelling is inmiddels weer gestopt met deze werkwijze. De aansturing van de Voorzieningenwijzers (inwerken, plannen, actueel houden van kennis over de weten regelgeving) is de verantwoordelijkheid van de projectleider Schuldhulpverlening. Ter ondersteuning van het werk van de Voorzieningenwijzers wordt de website ingezet Outreachend werken Inwoners met schulden komen niet gemakkelijk naar professionele schuldhulpverlenende organisaties toe. Dat is een landelijk bekend probleem: slechts ongeveer 15% van de huishoudens met financiële problemen bereikt de schuldhulpverlening. Met een outreachende aanpak (Erop Af) kunnen huishoudens met problematische schulden eerder worden bereikt. Dat voorkomt dat schulden oplopen en moeilijk oplosbaar worden. In 2014 is in Deventer gestart met de inzet van sociale teams in de wijken. Ook een deel van de schuldhulpverlening is in de sociale teams ondergebracht. Het gaat daarbij met name om taken in het voortraject: De schuldhulpverleningsgeschiedenis is in kaart gebracht en het is duidelijk wat de cliënt al geprobeerd heeft en waarom dit niet is gelukt. De oorzaken van de schulden zijn duidelijk. De schulden staan overzichtelijk op papier. Er is een overzicht van de inkomsten en uitgaven opgesteld. Deze informatie wordt, samen met het ondersteuningsplan, door het BAD gebruikt als basis voor haar verdere dienstverlening. Voor de uitvoering van deze werkzaamheden wordt vanuit het BAD 1,15 fte aan capaciteit bijgedragen aan de formatie van de sociale teams. Na een moeizame aanloop in 2015 is in 2016 de samenwerking met de sociale teams ook daadwerkelijk van de grond gekomen. Na een periode van voorbereiding zijn tijdens een gezamenlijke bijeenkomst de belangrijkste werkafspraken aan alle medewerkers van BAD en sociale teams gepresenteerd. Tijdens deze bijeenkomst konden de medewerkers kennis met elkaar maken. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt tussen de 9 sociale teams en de vaste aanspreekpunten binnen het BAD (ieder team heeft zijn eigen medewerker binnen het BAD, waardoor de lijnen kort zijn). Medewerkers van het BAD schuiven regelmatig aan bij overleggen (zodat cases besproken kunnen worden) en zijn makkelijk bereikbaar bij calamiteiten of voor tussentijds overleg. In 2016 is opnieuw gewerkt conform de afspraken die zijn opgenomen in het convenant dat het BAD met de 3 woningcorporaties in Deventer (Ieder1, Rentree en De Marken) heeft afgesloten. In het convenant verplichten de corporaties zich ertoe, een strak en transparant incassobeleid te voeren en huurders met betalingsproblemen actief te benaderen en door te verwijzen naar schuldhulpverlening.

24 Huurders die ieder contact ontlopen worden aangemeld bij het Bijzonder Zorg Team zodat alsnog het gewenste contact gelegd kan worden en een aanmelding bij de schuldhulpverlening gerealiseerd kan worden. Iedere huurder die zich met een huurachterstand van meer dan 1 maand bij het BAD meldt wordt vervolgens versneld in een traject opgenomen en voor al deze huurders wordt de huurbetaling via budgetbeheer gegarandeerd. Deze werkwijze, waarin een outreachende aanpak wordt gecombineerd met vroegsignalering, actieve doorverwijzing, snelle interventie en directe stabilisatie van de situatie, werkt uitstekend en heeft niet alleen meerwaarde voor de schuldhulpverlening, maar zeker ook voor de corporaties. De corporaties hoeven minder huurpenningen af te schrijven, wanneer huurschulden beperkt blijven. Ook maken ze minder kosten voor incassoprocedures en ontruimingen. Het totaal aantal ontruimingen op basis van huurschulden is ten opzichte van 2015 fors gedaald (21 in 2016 tegenover 46 in 2015, bron: jaarverslagen 2015, jaarverslag 2016 Rentree en opgave 2016 Ieder1 en De Marken). Het lijkt erop dat het convenant het effect oplevert dat wordt beoogd. Als extra instrument wordt nu ook een zogenaamd ontruimingsoverleg georganiseerd, waar alle partijen die betrokkenen kunnen zijn bij een ontruiming (waaronder het BAD, de corporaties, het bijzonder zorgteam) de potentiële ontruimingen bespreken en nog een ultieme poging doen om tot een oplossing te komen. De afgesproken aanpak is, met name voor het BAD, wel zeer arbeidsintensief. Om die reden hebben de corporaties zich bereid getoond een bijdrage te leveren in de uitvoeringskosten. Uiteraard vallen ook de al eerder genoemde spreekuren bij Sallcon Werktalent en Tactus Verslavingszorg onder de in ons uitvoeringsplan genoemde outreachende aanpak. 5.2 Klant Eigen verantwoordelijkheid Uitgangspunt is dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor het aangaan van financiële verplichtingen, het (terug)betalen van de verplichtingen en voorkomen dat teveel verplichtingen worden aangegaan waardoor een problematische schuldsituatie ontstaat. Wanneer het niet lukt zelfstandig tot een oplossing van de schuldenproblematiek te komen, kan een beroep worden gedaan op schuldhulpverlening. Ook dan blijft de klant zelf verantwoordelijk, in die zin dat hij zich, naar vermogen, maximaal moet inspannen om tot een oplossing te komen en volledige medewerking dient te verlenen aan het ingezette traject. Dit betekent dat afspraken worden nagekomen, informatie op tijd wordt ingeleverd en geen nieuwe schulden worden gemaakt. Schuldhulpverlening is geen makkelijke manier om van je schulden af te komen. De inspanning die moet worden geleverd is fors, zowel op het gebied van inkomen (werken naar vermogen, solliciteren, meewerken aan een re-integratietraject, extra inkomenscomponenten verwerven), als op het gebied van uitgaven (bezuinigen om te komen tot een maximale aflossing), maar ook op persoonlijk vlak (hulp aanvaarden bij de problemen die de schuldenlast veroorzaakt hebben, aanleren van basisvaardigheden als lezen en schrijven). Bij aanvang van een traject wordt een overeenkomst getekend waarin in het algemeen de rechten en plichten van de klant en de gemeente zijn vastgelegd. Daarnaast wordt een specifiek op de klant toegespitst plan van aanpak opgemaakt en eveneens ter goedkeuring ondertekend. In dit plan van aanpak staan de instrumenten die het BAD inzet, en de voorwaarden waaraan de klant dient te voldoen. Indien de klant niet zijn volledige medewerking verleent en / of verplichtingen niet nakomt, kan worden besloten het traject te beëindigen. Uiteindelijk wordt getracht iedereen op het voor hem of haar maximale niveau van financiële zelfredzaamheid te krijgen, waardoor er weer optimaal in de samenleving geparticipeerd kan worden. Voor degenen waarvoor het maximale niveau onvoldoende is om volledig zelfstandig de verantwoordelijkheid voor de financiën te dragen, wordt structureel ondersteuning aangeboden, of eventueel de verantwoordelijkheid overgenomen Inzet ervaringsdeskundigheid In het Uitvoeringsplan is opgenomen, dat schuldenaren die daartoe in staat en bereid zijn, na een succesvolle afronding van hun traject kunnen worden ingezet als ambassadeur of maatje voor het BAD. Het is de bedoeling dat zij cliënten die nog in een traject zitten begeleiden, of schuldenaren die de stap naar de schuldhulpverlening nog te groot vinden, stimuleren om een oplossing te zoeken. Daarnaast willen we de ervaringen van cliënten meer gebruiken als input om onze dienstverlening verder te verbeteren. In het kader van het nieuwe beleidsplan schuldhulpverlening hebben we in de

25 zomer van 2015 een bijeenkomst georganiseerd waarin cliënten de mogelijkheid hebben gehad om aan te geven wat er in de dienstverlening van het BAD verbeterd kan worden. De uitkomsten van deze sessie waren zo waardevol dat we dit graag willen uitbouwen. Als vervolg daarop zijn gesprekken gevoerd met EAPN, het European Anti Poverty Network. Samen met deze organisatie is een pilot opgezet die er op gericht is om voormalig cliënten toe te laten treden tot een Raad van Advies die het BAD adviseert over dienstverlening en beleidsontwikkeling. Hiervoor zijn in 2016 meerdere sessies georganiseerd, die (naast waardevolle inhoudelijke input) ook een aantal potentiële leden voor de raad hebben opgeleverd. In 2017 zal de Raad van Advies worden geïnstalleerd Basisbankrekening In de Wgs wordt de mogelijkheid van een basisbankrekening geregeld (art. 5 Wgs jo art. 4:71f en g WFT). De betreffende bepaling is echter nog niet van kracht geworden. Op grond van de bepalingen wordt het op termijn mogelijk om personen die zich hebben gemeld voor schuldhulpverlening en niet beschikken over een werkende bankrekening een basisbankrekening (een betaalrekening met bankpas waarbij debetstand niet mogelijk is) ter beschikking te stellen. Veel personen die problematische schulden hebben, hebben geen bankrekening meer die zij kunnen gebruiken. Als tussenoplossing wordt in Deventer voor de klanten van het BAD en Inkomensondersteuning een systeem van betaalpasjes (prepaid debit cards) gebruikt, waarmee klanten worden voorzien van geld zonder dat zij de beschikking hebben over een bankrekening. 5.3 Integrale aanpak Bij schuldhulpverlening dient er niet alleen oog te zijn voor de financiële problematiek, maar ook voor de problemen die hieraan ten grondslag liggen of de problemen die hierdoor zijn ontstaan. Naast financiële problemen is er vaak sprake van problemen op psychosociaal vlak, verslaving, relatieproblemen, laaggeletterdheid en gezondheidsklachten. Door de problemen zoveel mogelijk tegelijkertijd op te pakken, zal het snelst vooruitgang worden geboekt en op den duur (in de meeste gevallen) een structurele oplossing worden geboden Samenwerking Voordat er sprake kan zijn van een werkelijk integrale aanpak, is het verbeteren van de samenwerking met organisaties op het Werkplein en organisaties in de stad hard nodig. Het is daarbij belangrijk om af te stemmen wat ieders werkzaamheden zijn, hoe en wanneer wordt doorverwezen, wat de verwachtingen van elkaar zijn en wie de regie voert. Als vervolgstap kan worden gekeken naar mogelijkheden om delen van het proces te integreren. Als eerste stap om de samenwerking te verbeteren, is enkele jaren geleden gestart met het aanstellen van vaste aanspreekpunten voor verschillende netwerkpartners. Dit zorgt voor korte lijnen en maakt afstemming eenvoudiger. In sommige samenwerkingsverbanden zijn inmiddels al verdergaande stappen ondernomen. Zo participeert het BAD al enige tijd, als tweede-lijns hulpverlener in het Jongerenloket. In 2014 is daar de deelname aan de sociale teams bijgekomen. Vanuit het BAD is formatie bijgedragen aan de teams, maar ook intern zijn er afspraken gemaakt om de samenwerking vorm te geven. Zo heeft ieder sociaal team een vast aanspreekpunt (een zogenaamde accounthouder ), die directe ondersteuning kan geven aan het team. Daarnaast werken de schuldhulpverleners nu in gebiedsgerichte teams, waardoor de medewerkers van de sociale teams ook in de dagelijkse uitvoering maar met een beperkt aantal medewerkers van het BAD te maken krijgen. Bij het vormgeven van samenwerkingsafspraken wordt niet alleen aan professionele hulpverlening gedacht, ook vrijwilligersorganisaties zijn van groot belang om trajecten te laten slagen. Vrijwilligers kunnen vaak langdurig klanten ondersteunen en de klant motiveren de trajecten vol te houden. Het college van B&W heeft haar visie op de samenwerking met vrijwilligers in de schuldhulpverlening vastgelegd in de visienota vrijwillige ondersteuning bij schuldhulpverlening. Ook in 2016 heeft het BAD zich nadrukkelijk bezig gehouden met het faciliteren van vrijwilligers (door middel van scholing en inhoudelijke ondersteuning) en met de verbinding tussen vrijwilligers op het gebied van financiën met de sociale teams. In 2016 is samen met het EAPN (European Anti Poverty Network) gewerkt aan de totstandkoming van een Raad van Advies voor het BAD, bestaande uit ervaringsdeskundigen. Hiervoor zijn verschillende

26 bijeenkomsten georganiseerd, waarbij ook de huidige vrijwilligers die het BAD ondersteunen zijn betrokken. De samenwerking met schuldeisers van klanten wordt voornamelijk vastgelegd in convenanten. Dit gebeurt lokaal veelal op initiatief van het BAD. Zo zijn ook de al eerder genoemde samenwerkingsafspraken met de woningcorporaties tot stand gekomen. Daarnaast worden er ook op landelijk niveau samenwerkingsafspraken gemaakt. Dit gebeurt via de branchevereniging voor schuldhulpverlening (NVVK), waarin medewerkers van het BAD een zeer actieve rol spelen. Om een beeld te geven: er zijn nu samenwerkingsafspraken met onder meer alle energiebedrijven, de waterbedrijven, het Centraal Justitieel Incassobureau, de branchevereniging voor thuiswinkelbedrijven, de NS, de Belastingdienst, de Dienst Uitvoering Onderwijs, alle zorgverzekeraars, de Sociale Verzekeringsbank, het UWV en 2 grote kabelbedrijven. Naast het vastleggen van afspraken in convenanten ziet het BAD ook meerwaarde in het direct contact met schuldeisers. In dat verband is in 2016 binnen het BAD een relatiebeheerder aangesteld: een medewerker die gedeeltelijk wordt vrijgemaakt om te fungeren als accounthouder voor de schuldeisers waarmee het BAD veel contact heeft. Zij maakt werkafspraken, zorgt voor afstemming op klantniveau en is aanspreekpunt voor probleemgevallen. Op die manier faciliteert zij de overige medewerkers van het BAD in hun werk en deze aanpak heeft al een aantal problemen met schuldeisers opgelost.

27 6. Preventie, vroegsignalering en nazorg De actuele ontwikkelingen rondom preventie, vroegsignalering en nazorg worden niet in het jaarverslag opgenomen maar in een aparte preventienota gepresenteerd. Eind 2016 is het nieuwe beleidsplan schuldhulpverlening voor de periode vastgesteld. Daarin zijn ook de nieuwe doelstellingen en afspraken rondom preventie vastgelegd. We achten het niet zinvol om voor 2017 ook nog een uitgebreid preventieplan uit te werken. Er komt wel een preventieplan voor 2018.

28 7. Bezwaar en beroep Tot 2012 was er geen mogelijkheid om tegen beslissingen die binnen de schuldhulpverlening werden genomen bezwaar of beroep aan te tekenen. Met de invoering van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) is de Algemene wet bestuursrecht van toepassing en ontstaat een mogelijkheid tot bezwaar en beroep. In de memorie van toelichting op de Wgs is aangegeven dat deze mogelijkheid zich beperkt tot beslissingen van het college inhoudende een aanbod tot schuldhulpverlening of weigering van schuldhulpverlening. Omdat de gemeente Deventer kiest voor een brede toegankelijkheid van schuldhulpverlening en er dus niet of nauwelijks sprake zal zijn van het weigeren van een aanbod, is het aantal keren dat bezwaar of beroep is aangetekend zeer beperkt. Op het punt van niet toelaten is in 2016 dan ook geen enkele keer bezwaar of beroep aangetekend. Wel zien we landelijk in toenemende mate de trend dat er bezwaar of beroep wordt aangetekend tegen de beslissing om schuldhulpverlening te beëindigen. Dergelijke gevallen hebben we in 2016 niet gehad, wel is enkele malen een gesprek gevoerd met als bedoeling een beëindiging te heroverwegen. Meestal kunnen deze zaken (bijvoorbeeld na het maken van aanvullende afspraken) worden opgelost zonder dat daar een bezwaarprocedure voor hoeft te worden gevolgd. Naast de mogelijkheid van het indienen van bezwaar of beroep, hebben klanten van het BAD ook de mogelijkheid om een klacht in te dienen. Klachten hebben betrekking op de werkwijze van het BAD of op de wijze waarop de klant wordt bejegend. Klachten worden eerst informeel behandeld (de teammanager probeert te bemiddelen), komt het dan niet tot een oplossing, dan volgt de formele klachtenprocedure (de klacht wordt voorgelegd aan een onafhankelijk klachtbehandelaar). Onderstaand overzicht geeft een beeld van het totaal aantal ingediende klachten en bezwaarschriften in totaal gegrond opgelost/uitgelegd klachten (informele fase) totaal gegrond ongegrond Klachten (formeel) totaal ingetrokken ambtshalve herzien ongegrond historisch belang bezwaarschriften

29 8. Financiën en organisatie 8.1 financieel kader Bij de vaststelling van de visienota Schulden lossen we samen op, gelijktijdig met de Voorjaarsnota 2011, is het financieel kader voor de uitvoering van de schuldhulpverlening in Deventer voor de periode van 2012 tot en met 2015 vastgesteld. Onderdeel van het financieel kader is de opdracht aan het BAD om dekking te verkrijgen voor een aanzienlijk deel van de uitvoeringskosten van de schuldhulpverlening, door het verwerven van inkomsten. In 2016 is dat uitstekend gelukt. In totaal is voor een bedrag van aan inkomsten uit de uitvoering van de werkzaamheden verkregen. Het gaat daarbij om inkomsten uit: wat Uitvoering van de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen Uitvoering werkzaamheden voor andere gemeenten Uitvoering budgetbeheer Uitvoering opdrachten/projecten Uitvoering beschermingsbewind Kredietverstrekking wie betaalt raad voor rechtsbijstand Inhurende gemeente eigen bijdragen klanten, bijdragen leveranciers diverse opdrachtgevers onder bewind gestelden kredietnemers (rente op kredieten) Het in 2011 vastgestelde financieel kader (en daarmee ook de formatie van het BAD) heeft betrekking op de uitvoering van schuldhulpverlening voor 700 nieuwe aanvragen per jaar, 700 huishoudens in budgetbeheer, 200 huishoudens die zijn opgenomen in de wettelijke schuldsanering en 100 huishoudens waarvoor beschermingsbewind wordt uitgevoerd. Door het toenemen van het aantal huishoudens dat een beroep deed op schuldhulpverlening, bleek in de loop van 2013 het financieel kader niet meer toereikend te zijn. Daarom zijn bij de Voorjaarsnota 2013 extra middelen beschikbaar gesteld voor de periode tot en met Die middelen liepen in 2016 af. Het Rijk heeft inmiddels structureel extra geld voor armoedebestrijding en schuldhulpverlening beschikbaar gesteld. Middels een besluit van de gemeenteraad is hiervan voor 2015 een bedrag van en voor 2016 een bedrag van voor de schuldhulpverlening vrijgemaakt. 8.2 formatie In 2016 zette het BAD gemiddeld 31,8 fte in. In deze formatie is, naast de uitvoering van de schuldhulpverlening aan ruim 2500 huishoudens en de administratieve ondersteuning daarvan, ook de uitvoering van projecten, management en beleidsvoorbereiding inbegrepen. 8.3 stagebeleid Het BAD biedt jaarlijks een flink aantal stageplaatsen aan MBO- en HBO-studenten maatschappelijk werk en sociaal juridische dienstverlening. Het BAD ziet het als haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om studenten die ervaring op willen doen en hun opleiding af willen ronden de mogelijkheid te bieden om stage te lopen binnen de schuldhulpverlening. Stagiaires komen fris binnen in het team en geven daarmee ook jaarlijks een nieuwe impuls om kritisch naar het werk te kijken en door te ontwikkelen. Omdat het BAD voor een groot deel van haar capaciteit moet werken met tijdelijk personeel, biedt het zelf opleiden van medewerkers tijdens een stageperiode het voordeel dat er na afloop van de stages een pool van ingewerkte potentiële medewerkers ontstaat, die snel ingezet kan worden bij een toename van het aantal aanvragen. Tot slot biedt de inzet van stagiaires de vaste medewerkers de ruimte om extra taken (zoals projecten, productontwikkeling of doorontwikkeling van de dienstverlening) op te pakken, zonder dat dit ten koste gaat van de reguliere dienstverlening. Naast stageplaatsen biedt het BAD ook werkervaringsplaatsen aan mensen die een bijstandsuitkering ontvangen of die zich vanuit een WW-uitkering willen omscholen. Dat het beleid succesvol is, blijkt onder anderen uit het feit dat vrijwel alle tijdelijke uitbreiding binnen het BAD wordt ingevuld door voormalig stagiaires. Daarnaast wordt een deel van de formatie inmiddels ingevuld door medewerkers die via een werkervaringsplaats zijn binnengekomen.

30 8.4 werkdruk Punt van zorg binnen het BAD is de steeds toenemende werkdruk. Zowel tijdens het periodiek medewerkerstevredenheidsonderzoek dat onder het gemeentepersoneel wordt gehouden als tijdens de reguliere gesprekken met het personeel van het BAD, wordt gesignaleerd dat de werkdruk binnen de schuldhulpverlening extreem hoog is. De gemeentelijke Ondernemingsraad heeft daarover afgelopen jaar ook gesprekken met medewerkers gevoerd. De combinatie van hoge aantallen, de hoge (soms onrealistische) verwachting van klanten en hulpverleners over de dienstverlening van het BAD, de toegenomen complexiteit van de individuele problematiek van klanten, de druk van schuldeisers op het proces en de hoge ambities van het team zelf, zorgt daarvoor. Inmiddels dient zich de vraag aan, of de huidige capaciteit toereikend is om alle werkzaamheden op het huidige hoge niveau uit te kunnen voeren. In 2014 is daarom gestart met het doorvoeren van aanpassingen in het werkproces (werken in teams in plaats van met een individuele caseload, invoering van werken met de Scrum-methodiek 6 ). Dit proces is medio 2016 volledig afgerond en we zien dat de aanpassingen zowel voor de doorlooptijden als voor de ervaren werkdruk positief uitpakken. 8.5 digitaliseren Ter voorbereiding op de verhuizing naar het nieuwe Stadhuis zijn in 2015 alle lopende dossiers waarvoor dat nog niet het geval was, gedigitaliseerd. Al eerder was de omslag gemaakt naar een volledig digitaal proces van postverwerking. Alle inkomende post van het BAD wordt ingescand en komt digitaal bij de medewerkers terecht. Daarmee is het werkproces nu volledig gedigitaliseerd en kan zowel in de nieuwe omgeving als op locatie (bijvoorbeeld in de wijk) gewerkt worden. Dit Daarnaast is via de module Dicos digitale uitwisseling van informatie met schuldeisers mogelijk. Dit haalt veel vertraging uit het proces. Helaas maken nog relatief weinig schuldeisers gebruik van de mogelijkheden van dit systeem. Bijkomend probleem is, dat veel schuldeisers eigen systemen gebruiken of nog ontwikkelen voor gegevensuitwisseling. Landelijk worden stappen ondernomen om hier meer lijn in te krijgen, maar voor nu levert het de nodige onduidelijkheid en extra werk op. Inmiddels zijn de eerste stappen gezet om cliënten waarvoor het BAD het inkomen beheert, real-time inzage te geven in de mutaties op hun budgetbeheerrekening. Eind 2017 moet het systeem waarmee dit gerealiseerd kan worden, in productie zijn. Daarna kan dit worden uitgebouwd naar een instrument waarin cliënten hun eigen dossier ook op andere terreinen (hun schuldregeling, hun budgetcoaching, enzovoorts) kunnen volgen. 6 Voor meer informatie over de Scrum methodiek: Scrum, tweemaal zoveel doen in de helft van de tijd, Sutherland, J, Maven Publishing 2014

31 9. Sociale kredietverstrekking 9.1 Inleiding Sociale kredietverstrekking door de Kredietbank Salland en Omstreken en schuldhulpverlening zijn in Deventer nauw met elkaar verbonden. Beide functiegroepen zijn in 1 team ondergebracht en de werkprocessen sluiten in veel gevallen naadloos op elkaar aan. Schuldhulpverleners maken gebruik van de kredietbank om schulden via een zogenaamd saneringskrediet te kunnen regelen, de kredietbank kan cliënten die een krediet aanvragen maar waar sprake blijkt te zijn van dreigende problematische schulden of een onevenwichtig inkomsten/uitgavenpatroon snel doorverwijzen naar de schuldhulpverlening of naar een p ptalk waar goed naar het budget kan worden gekeken. In de visie op schuldhulpverlening Schulden lossen we samen op is ook nadrukkelijk aandacht geweest voor de verbinding tussen sociale kredietverstrekking en schuldhulpverlening. Sociale kredietverstrekking wordt gezien als een van de instrumenten die kan worden ingezet binnen de schuldhulpverlening. Voor de goede orde: sociale kredietverstrekking is een preventief instrument, omdat door verantwoorde kredietverstrekking problematische schulden kunnen worden voorkomen, herfinanciering van schulden (1 nieuw krediet om alle schulden in onder te brengen) zorgt voor een overzichtelijke financiële situatie de medewerker kredietverstrekking kan signaleren waar problematische schulden dreigen te ontstaan en kan doorverwijzen naar de (preventieve of curatieve) schuldhulpverlening Daarnaast is sociale kredietverstrekking een curatief schuldhulpverleningsinstrument. Een deel van alle schuldregelingen die door het BAD worden opgezet zijn zogenaamde schuldsaneringen. Bij een schuldsanering wordt berekend welk bedrag een schuldenaar in een periode van (meestal) 3 jaar maximaal kan aflossen aan zijn schulden. Er wordt een krediet voor dat bedrag verstrekt, onder de voorwaarde dat alle schuldeisers hun vordering verminderen tot het bedrag dat (bij pondspondsgewijze verdeling onder alle schuldeisers) uit het krediet beschikbaar kan komen. Als alle schuldeisers daaraan meewerken, wordt het krediet uitbetaald aan de schuldeisers. Zo ontvangen schuldeisers snel hun geld en houdt de schuldenaar 1 schuld over. Over alle kredieten wordt een marktconform rentepercentage berekend. De rente-inkomsten dekken de kosten van personeel, incassokosten en kantoorkosten. In principe kan het bedrag wat daarna overblijft worden ingezet om er aan bij te dragen dat het dienstverleningsniveau van de schuldhulpverlening op peil blijft. In de praktijk blijkt het echter wel zo te zijn, dat door de stijgende kosten van met name de kredietbeoordeling en dossiervorming, nog maar net kostendekkend kan worden gewerkt. 9.2 Werkgebied De Kredietbank Salland en Omstreken (KBS) is een sociale kredietbank met een beperkte regionale functie. Op dit moment verstrekt de KBS kredieten voor inwoners van Deventer, Olst-Wijhe en Zutphen. In 2016 zijn geen acties ondernomen om het werkgebied verder uit te breiden.

32 9.3 Formatie Kredietbank Salland is een kleine sociale bank, die een 3-tal taken uitvoert: Sociale kredietverstrekking en incasso (1,4 fte) Beheer van persoonlijke rekeningen (o.a. verwerking van betalingen en ontvangsten) (0,5 fte) Uitgifte van en uitvoeren van mutaties op prepaid debit cards (0,1 fte) Voor de uitvoering van deze taken zijn 2 medewerkers sociale kredietverstrekking in dienst. Zij zijn verantwoordelijk voor het innemen, beoordelen en toekennen van de aanvragen voor krediet (tot maximaal bruto), de uitbetaling daarvan en voor het vormgeven van de incassoprocedure wanneer er niet of niet goed wordt betaald. Bij kredieten boven schrijft de medewerker sociale kredietverstrekking een advies en beoordeelt de teammanager. Naast de praktische uitvoering is de medewerker sociaal krediet ook verantwoordelijk voor de marketing en voor productontwikkeling. Bij de toekenning van een krediet wordt het zogenaamde vier-ogen-principe gehanteerd. De teammanager of projectleider van het BAD zijn verantwoordelijk voor de definitieve fiattering van ieder toegekend krediet. In het kader van functiescheiding is daarnaast de uitvoering van de financiële handelingen die bij het verstrekken van krediet en het verwerken van betalingen behoren, bij de administratief medewerkers van het BAD belegd. Naast de financiële verwerking van kredieten wordt hier overigens ook de financiële verwerking van budgetbeheer en schuldhulpverlening uitgevoerd. Al deze taken vallen onder de bancaire dienstverlening van het BAD (en dus ook onder de genoemde 0,5 fte). Het BAD geeft, deels in samenwerking met het team Inkomensondersteuning, zogenaamde prepaid debit cards uit aan cliënten die niet over een eigen bankrekening kunnen beschikken. Met deze bankpassen kunnen mensen bij iedere bank en bij de meeste winkels geld opnemen en betalen. Zo wordt voorkomen dat er geld per kas moet worden uitbetaald. Dat is veiliger voor zowel klant als medewerkers. 9.4 Opleiding Om bancaire werkzaamheden te kunnen uitvoeren moeten medewerkers beschikken over zogenaamde Wft-certificaten. Bij deze certificaten is sprake van verplichte permanente educatie: er moet ieder jaar opnieuw examen worden gedaan. Alle medewerkers die worden ingezet op kredietverstrekking beschikken over de benodigde Wft-certificaten Basis en Consumptief Krediet. Ook de teammanager en projectleider zijn gecertificeerd. 9.5 Werkgroepen en landelijk overleg Ook in 2016 is vanuit de Kredietbank Salland een medewerker afgevaardigd in de commissie sociaal bankieren van de NVVK (de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren). Deelname aan deze commissie zorgt ervoor dat er binnen de branche voldoende aandacht is voor de belangen van kleinere kredietbanken in het algemeen en het belang van Deventer in het bijzonder. Onderwerpen die aan de orde komen zijn bijvoorbeeld de samenwerking met het Bureau Krediet Registratie (BKR) in Tiel, de landelijke gedragscode sociaal krediet, ontwikkelingen op het gebied van toezicht (vanuit AFM en DNB), vergunningplicht voor advieswerkzaamheden, enzovoorts.

33 9.6 Productontwikkeling Alle vormen van krediet die door de Kredietbank Salland worden aangeboden vallen onder de noemer sociaal krediet. Over het algemeen genomen betekent dat, dat het gaat om kredieten die worden aangeboden aan doelgroepen die niet bij reguliere banken terecht kunnen (zoals huishoudens met een laag inkomen of een beschadigd kredietverleden), om kredietvormen die niet door reguliere banken worden aangeboden (omdat er een beperkte doelgroep voor is of omdat ze niet winstgevend zijn), of om kredietvormen die in opdracht van het College of de raad worden aangeboden (zoals als opdracht in het bankreglement opgenomen). Het overgrote deel van de kredieten die door het BAD worden verstrekt zijn zogenaamde sociale leningen (leningen met een consumptief doel voor mensen met een inkomen tot maximaal 130% van het minimumloon) en saneringskredieten (leningen om schulden mee te saneren). Daarnaast heeft het BAD in 2015 nog een aantal niche-producten aangeboden. De opsomming hieronder is compleet, de beschrijving niet. Vanwege de leesbaarheid is gekozen voor een samenvatting van de voorwaarden BOL-krediet Dit zijn studieleningen voor leerlingen die in deeltijd een BeroepsOpleidende Leerweg (BOL) volgen. Deze groep leerlingen heeft geen recht op studiefinanciering (omdat ze deeltijd-studeren) en ook geen recht op een bijstandsuitkering (omdat ze slechts gedeeltelijk beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt). Toch is het volgen van zo n BOL-traject voor een bepaalde doelgroep de meest geschikte mogelijkheid om een startkwalificatie te behalen. Om dat mogelijk te maken, biedt de Kredietbank Salland een studielening aan (geënt op de reguliere studiefinanciering, dus met dezelfde bedragen en condities), waarvan opleidingskosten en levensonderhoud betaald kunnen worden. De lening loopt door zolang de opleiding loopt (daarvoor moet maandelijks een bewijs worden overlegd), wordt vaak gecombineerd met budgetbeheer en voor betaling van schoolkosten moeten nota s worden ingediend Kredieten voor statushouders Het is voor vluchtelingen die een verblijfsstatus hebben gekregen en zich in Deventer vestigen moeilijk om vanaf het moment dat ze zelfstandig gaan wonen aan hun financiële verplichtingen te voldoen. Vrijwel alle statushouders krijgen van de Kredietbank Salland een lening om de kosten voor het inrichten van hun woning te kunnen betalen. Aan deze groep wordt een speciaal statushouderskrediet aangeboden, waaraan aanvullende voorwaarden zijn verbonden: Aan het verstrekken van krediet is de voorwaarde verbonden dat in principe gedurende 6 maanden het inkomen gedeeltelijk door het BAD wordt beheerd. Daarmee wordt geborgd dat in de moeilijke opstartfase de huur en zorgverzekering betaald worden. Uiteraard wordt hier maatwerk toegepast. Aan het budgetbeheer wordt de mogelijkheid gekoppeld om deel te nemen aan een budgettraining of aan individuele budgetcoaching. De statushouder leert zo welke financiële consequenties zelfstandig wonen in Nederland met zich meebrengt Het krediet wordt in depot gehouden en uitbetaald op basis van verzoeken van Vluchtelingenwerk, of op grond van offertes en declaraties van aangeschafte spullen. Het gehele traject wordt ondersteund door een nauwe samenwerking tussen Vluchtelingenwerk, Werk & Inkomen, woningcorporaties en het BAD Saneringskrediet studenten Schulden regelen voor MBO of HBO studenten is vaak moeilijk. Schuldeisers hebben er moeite mee dat ze genoegen moeten nemen met een sanering van schulden van iemand nog aan het begin van zijn inkomensontwikkeling staat. Maar aan de andere kant is het moeilijk om je op je studie te concentreren als je voortdurend schuldeisers en deurwaarders op je stoep hebt staan. Daarom biedt de Kredietbank Salland voor deze groep (in bepaalde gevallen, want het is echt maatwerk) saneringskredieten aan met een uitgestelde betaling. Dat krediet loopt vooruit op het te verwachten inkomen van de student. Zo profiteren de schuldeisers al van het inkomen dat de student na zijn studie kan verwerven en kunnen de schulden toch nu al geregeld worden.

34 9.6.4 Woningabonnement In 2015 zijn de eerste zogenaamde Woningabonnementen (voorheen ESCo-energiekredieten) verstrekt. Deze vorm van krediet is bedoeld om huiseigenaren de mogelijkheid te geven hun woning te verduurzamen en energiezuiniger te maken binnen de financiële grenzen van hun huidige energierekening. Met andere woorden: de woning wordt aangepast en energiezuiniger, het bedrag dat wordt betaald aan de energierekening en de aflossing op het krediet samen blijft gelijk aan de oude energierekening. De Kredietbank Salland is ook in 2016 als adviseur bij de ontwikkeling betrokken en voert een aantal zeer belangrijke uitvoerende taken (kredietbeoordeling, financiële afwikkeling en relatiebeheer) uit. Naar verwachting zal het project in 2017 worden opgeschaald naar andere gemeenten binnen de provincie Overijssel. 9.7 Doelgroep en klantenbestand Formele doelgroep De doelgroep voor de bancaire diensten van de Kredietbank Salland is ingeperkt door de bepalingen in artikel 2.1 van de Wet Financiering Decentrale Overheden (Fido): Openbare lichamen gaan leningen aan, zetten middelen uit of verlenen garanties uitsluitend ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak. Verder uitgewerkt houdt dit in dat de Kredietbank zich in principe beperkt tot het verstrekken van leningen aan: Huishoudens met een inkomen tot maximaal 130% van het minimumloon Huishoudens die om een andere reden (bijvoorbeeld hun betalingsverleden of toekomstperspectief) niet voor kredietverstrekking bij een andere bank in aanmerking komen (bewijsbaar middels een afwijzingsbrief van ten minste 2 andere banken) Huishoudens in een schuldsaneringstraject Huishoudens die behoren tot door het College van B&W aangewezen doelgroepen Daarnaast heeft de Kredietbank de mogelijkheid om kredieten te verstrekken in het kader van haar publieke taak, wanneer dit gebeurt tegen voorwaarden (zoals rentepercentages) die in de private sector niet gerealiseerd kunnen worden Klantenbestand Om een beeld te krijgen van de opbouw van het klantenbestand van het BAD treft u hieronder een drietal tabellen aan met daarin een overzicht van leeftijd, geografische spreiding en huishoudsituatie van de klantengroep die in 2016 een nieuw krediet heeft gekregen Leeftijdsopbouw De leeftijdsopbouw van de klanten van het BAD die in 2016 een nieuw krediet hebben gekregen is opgenomen in onderstaande tabel: ouder dan 70 5,48% 4,55% 4,32% 3,89% ,59% 6,64% 10,81% 10,30% ,86% 17,83% 18,11% 19,91% ,68% 22,03% 22,43% 21,74% ,66% 23,78% 24,59% 22,65% ,67% 22,03% 19,19% 16,93% jonger dan 20 2,05% 3,15% 0,54% 4,58% Ondanks wat licht fluctuaties, is er over de afgelopen 4 jaar een redelijk constante verdeling van de kredietnemers over de verschillende leeftijdscategorieën.

35 Geografische spreiding De spreiding binnen de stad en de regio van de klanten van het BAD die in 2016 een nieuw krediet hebben gekregen is opgenomen in onderstaande tabel: Deventer ,32% 10,66% 11,36% 9,76% Deventer ,93% 16,18% 16,48% 12,44% Deventer ,63% 9,19% 10,80% 8,29% Deventer ,21% 5,15% 6,53% 9,02% Deventer ,79% 17,65% 16,48% 21,95% Deventer ,02% 6,25% 7,10% 4,63% Deventer ,07% 6,62% 6,25% 8,78% Deventer ,35% 0,00% 0,00% 0,24% Deventer ,70% 0,37% 0,28% 0,00% Deventer ,81% 1,47% 1,42% 3,17% Deventer ,46% 1,10% 0,28% 2,93% Deventer ,56% 1,47% 2,56% 1,71% Deventer ,70% 1,47% 1,14% 0,00% Deventer ,11% 1,10% 1,14% 0,98% Deventer ,75% 1,47% 1,14% 0,73% Deventer ,75% 1,47% 1,42% 1,46% Olst-Wijhe 5,96% 4,04% 3,69% 6,34% Zutphen 10,88% 14,34% 11,93% 6,83% Gezinssamenstelling Uit onderstaande tabel blijkt dat het merendeel van de klanten van de Kredietbank Salland die in 2016 een nieuw krediet heeft gekregen, alleenstaand is alleenstaand 75,52% 78,38% 71,26% 76,26% met partner 24,48% 21,62% 28,74% 23,74% 9.8 Omzet en productie Kredietverstrekking In 2016 heeft de Kredietbank Salland 770 aanvragen voor een krediet binnengekregen, een daling van 2% ten opzichte van Hiervan leidden er 438 daadwerkelijk tot de verstrekking van een lening (een stijging van 18% ten opzichte van 2015). Uit onderstaande tabel blijkt, dat het bij de afgewezen aanvragen in het merendeel van de gevallen ging om verzoeken waarbij de aanvrager meer wilde lenen dan op grond van de normen verantwoord werd geacht:

36 verhoging krediet onverantwoord 3,60% 1,38% 3,89% 2,31% lopende verplichtingen elders 10,53% 14,45% 17,07% 16,43% onvoldoende gegevens aangeleverd 14,13% 20,18% 12,47% 22,19% onvoldoende zekerheid 1,94% 2,75% 1,80% 3,75% financiële vooruitzichten onzeker 0,55% 0,23% 0,90% 0,86% onvoldoende aflossingscapaciteit voor gevraagd bedrag 66,48% 56,19% 54,49% 46,40% negatieve ervaring uit verleden 0,00% 1,61% 0.60% 1,15% valt niet onder Fido-norm 0,28% 0,00% 1,80% 0,58% gevraagd bedrag te hoog 0,00% 0,00% 1,80% 2,02% woont niet in werkgebied 0,55% 0,92% 1,20% 1,44% aanvraag ingetrokken 1,94% 2,29% 2,99% 2,88% Van de 438 verstrekte kredieten ging het in 182 gevallen om een zogenaamd saneringskrediet (een lening die werd verstrekt om schulden te saneren). De verdeling van de overige verstrekte kredieten naar belangrijkste kredietdoel was als volgt: huishoudelijke apparatuur 3,04% 3,30% 3,65% 4,30% meubilair, vloerbedekking, stoffering 44,35% 40,57% 47,81% 46,88% overige consumptieve doeleinden 4,35% 9,43% 2,92% 11,33% oversluiting vorig krediet 20,43% 15,09% 17,15% 16,02% schulden 27,83% 27,39% 25,54% 20,70% verhuiskosten 3,77% 0,43% 2,92% 0,78% De Kredietbank Salland verstrekt voor het merendeel kleinere leningen. Het gemiddelde brutokredietbedrag voor consumptieve kredieten was in (2015: 3.175), voor saneringskredieten (2014: 2.508). Dat het vooral gaat om kleine kredieten blijkt ook uit de volgende tabel, waarin de verdeling over verstrekte bruto-kredietbedragen wordt weergegeven: minder dan ,11% 1,40% 4,73% 2,52% ,41% 31,47% 20,00% 42,79% ,16% 37,41% 38,55% 23,57% ,82% 4,55% 4,73% 4,81% ,16% 12,59% 19,64% 13,27% ,19% 7,69% 8,73% 10,53% ,08% 2,45% 2,18% 1,83% meer dan ,05% 2,45% 1,45% 0,69% Het totaalbedrag aan verstrekte kredieten was over ,39 (in 2015: ,47) Doorlooptijden De gemiddelde doorlooptijd voor een aanvraag om een consumptief krediet is genormeerd op 28 dagen. In 2016 bedroeg de gemiddelde doorlooptijd in werkelijkheid 31 dagen. De gemiddelde

37 doorlooptijd wordt sterk beïnvloed door het feit dat bij veel aanvragen de stukken niet compleet worden aangeleverd. Wanneer stukken compleet zijn kan binnen 5 werkdagen na ontvangst van de aanvraag tot uitbetaling van het krediet worden overgegaan Kredietportefeuille Op 31 december 2016 stond bij Kredietbank Salland voor ,80 aan kredieten uit, verdeeld over 1037 kredieten. Op 1 januari 2016 was dit nog , Voorziening dubieuze debiteuren De door de Kredietbank Salland verstrekte kredieten kenmerken zich (met name vanwege de aard van de doelgroep) door een relatief hoog debiteurenrisico. Dat maakt, dat een adequate voorziening dubieuze debiteuren noodzakelijk is. Op 31 december 2016 was de voorziening toereikend om het risico op wanbetaling adequaat af te dekken Prepaid debit cards Naast het verstrekken van krediet behoort ook de uitgifte en het beheer van zogenaamde prepaid debit cards (PDC s) tot de bancaire taken van de Kredietbank Op 31 december 2016 waren 1147 PDC s in omloop. Van deze passen zijn er 174 in 2016 uitgegeven. In 2016 werden in totaal betalingen naar deze bankpassen uitgevoerd, voor een totaalbedrag van , Financiële verwerking Als laatste activiteit binnen de bancaire taken van de Kredietbank is de verwerking van binnenkomende en uitgaande betalingen voor het BAD aangemerkt. In 2016 ontving het BAD in het kader van budgetbeheer, als aflossing op kredieten en als reservering ten behoeve van schuldhulpverlening voor ruim aan betalingen. 9.9 Toekomstperspectief Voor wat betreft de toekomst valt er weinig aan te vullen op wat daarover de laatste jaren is gemeld. Waar mogelijk wordt de komende jaren ook nog gekeken naar uitbreiding van het productaanbod. Actuele ontwikkelingen op andere beleidsterreinen (arbeidsmarkt, opleidingen, woningmarkt, duurzaamheid) worden nauwgezet gevolgd en er wordt gekeken welke kansen er liggen om daar als sociaal kredietverstrekker een bijdrage te leveren. In dit kader verwachten we de komende jaren in ieder geval een groei van de werkzaamheden op het gebied van duurzaamheidsleningen (woningabonnementen). Daarnaast levert de instroom van statushouders op dit moment extra werk op: de Kredietbank verstrekt in het kader van de huisvestingsopdracht van de gemeente inrichtingskredieten en voert in de eerste maanden van het verblijf in Deventer budgetbeheer uit. Daarnaast zien we een stijging van het aantal saneringskredieten dat wordt verstrekt. Ook deze trend zet zich naar verwachting door. Nieuwe wetenschappelijke inzichten over de wijze waarop financiële problemen invloed hebben op het gedrag van mensen stelt binnen de schuldhulpverlening stressreductie centraal. Het saneren van schulden (waardoor de schuldenaar slechts 1 schuld overhoudt) is daar een beter instrument voor, dan het treffen van een betalingsregeling of het aanbieden van een schuldbemiddeling.

38 Bijlage 1 Overzicht instrumenten schuldhulpverlening Binnen de schuldhulpverlening worden de volgende instrumenten ingezet om schulden te voorkomen, structureel op te lossen of beheersbaar te maken. a. Minnelijke schuldregeling Wat houdt het in? Bemiddeling tussen de schuldenaar en zijn schuldeisers om te komen tot een oplossing van de totale schuldenlast. De schulden kunnen geregeld worden door het treffen van betalingsregelingen, geheel of gedeeltelijke aflossing met finale kwijting door middel van een saneringskrediet of schuldbemiddeling. Wat is het belang? Het oplossen van schulden waardoor men niet meer te maken heeft met bezoek van deurwaarders, loonbeslagen, ontruimingen en afsluitingen. b. Sociale kredieten Wat houdt het in? Verstrekking van kredieten aan personen die om verschillende redenen geen krediet bij een commerciële bank kunnen aangaan. Daarnaast worden er ook saneringskredieten verstrekt om schulden geheel of gedeeltelijk tegen finale kwijting af te lossen. Wat is het belang? Door verantwoorde kredietverstrekking wordt voorkomen dat huishoudens te maken krijgen met overkreditering, bijvoorbeeld doordat ze moeten aankloppen bij dure postorderbedrijven en financieringsmaatschappijen. c. WSNP bewindvoering Wat houdt het in? Wanneer een minnelijke regeling niet tot de mogelijkheden behoort, kan een beroep worden gedaan op de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Bij toelating tot de WSNP wordt door de rechter-commissaris een bewindvoerder benoemd. De bewindvoerder inventariseert de schulden, beheert de boedel, controleert de inkomsten en houdt in de gaten of de verplichtingen tijdens de regeling goed nagekomen worden. Wat is het belang? Het oplossen van schulden waardoor men niet meer te maken heeft met bezoek van deurwaarders, loonbeslagen, ontruimingen en afsluitingen. d. Budgetbeheer Wat houdt het in? Het beheren van inkomsten van huishoudens die daar door omstandigheden zelf (tijdelijk of structureel) niet toe in staat zijn. De betalingen van leefgeld, vaste lasten, reserveringen en variabele lasten worden ten behoeve van de klant verzorgd. Wat is het belang? Door betaling van de vaste lasten ontstaan geen nieuwe schulden en is het makkelijker een minnelijke of wettelijke schuldregeling te laten slagen. e. Meerderjarigenbewind/beschermingsbewind Wat houdt het in? In sommige gevallen biedt budgetbeheer onvoldoende zekerheid voor een verantwoord beheer van de financiën. In die gevallen kan er door de kantonrechter worden besloten de verantwoordelijkheid voor geld en goederen van de onder bewind gestelde over te dragen aan een bewindvoerder. Wat is het belang? Personen die financieel niet zelfredzaam zijn, worden beschermd tegen het doen van onverantwoorde uitgaven en het aangaan van onverantwoorde verplichtingen. Dit ondersteunt de oplossing van een schuldsituatie en voorkomt dat er (nieuwe) schulden ontstaan. f. Stabilisatiebeheer Wat houdt het in? Het garanderen van de belangrijkste basisvoorzieningen door betaling van huur, energie, water en ziektekostenverzekering te verzorgen. De klant is zelf verantwoordelijk voor betaling van de overige vaste lasten. Wat is het belang? Het beheersbaar maken van financiële problematiek op het moment dat een minnelijke of wettelijke schuldregeling (nog) niet tot de mogelijkheden behoort.

39 g. Financieel beheer Wat houdt het in? Het beheren van inkomsten van huishoudens ten behoeve van een schuldregelingstraject, waarbij de afloscapaciteit wordt gereserveerd voor de schuldregeling en maandbudget wordt doorgestort aan de klant. De klant is zelf verantwoordelijk voor betaling van de vaste lasten. Wat is het belang? Het is een vereiste voor het tot stand komen van een minnelijke schuldregeling. h. Budgetbegeleiding Wat houdt het in? Het aanleren van kennis en vaardigheden waardoor inzicht wordt verkregen in de inkomsten en uitgaven. Wat is het belang? Het bevorderen van financiële zelfredzaamheid. i. Preventie Wat houdt het in? Het geheel van activiteiten dat er op is gericht om personen financieel vaardig te maken waardoor de financiën op orde worden gehouden. Wat is het belang? Voorkomen dat een problematische schuldsituatie ontstaat. j. Nazorg Wat houdt het in? Het geheel van activiteiten dat erop is gericht om personen na het succesvol doorlopen van het schuldregelingstraject in staat te stellen de financiën op orde te houden. Wat is het belang? Voorkomen dat opnieuw een problematische schuldsituatie ontstaat.

40 Bijlage 2 Kengetallen schuldhulpverlening in Deventer De schuldenproblematiek van Nederlandse huishoudens is verergerd. Uit een vergelijking van 2015 met 2012 en 2009 blijkt dat er meer huishoudens zijn met problematische schulden die niet gebruik maken van formele schuldhulpverlening. Ook de aard van de schulden is veranderd. Er zijn meer achterstallige rekeningen en minder kredieten. In totaal heeft bijna één op de vijf Nederlandse huishoudens (18%) een risico op problematische schulden, problematische schulden of zit in een schuldhulpverleningstraject. Er is dus nog een relatief groot reservoir van potentiële cliënten voor schuldhulpverlening 7. Bijna een derde van de Nederlandse huishoudens (32,1%) heeft betalingsachterstanden 8. Als we de landelijke percentages doortrekken naar de situatie in Deventer betekent dit het volgende: uit het Statistisch Jaarboek 2016 blijkt dat Deventer huishoudens telt. Daarvan zouden ruim huishoudens een schuld of achterstand hebben. Ruim huishoudens zouden dan te maken hebben met problematische schulden. Als we de aanmeldingen om schuldhulpverlening bekijken (zie tabel 1) blijkt dat slechts een klein deel van deze huishoudens (nog geen 15%) bij de reguliere schuldhulpverlening bekend is. Dit betekent dat een grote groep inwoners ruim (85% van de groep die mogelijk een of andere vorm van ondersteuning nodig heeft om de schuldenproblematiek op te lossen), nog niet bereikt wordt. Tabel 1. Aantallen aantal aanvragen schuldregeling aantal cliënten in budgetbeheer (per 31-12) De onderstaande gegevens geven inzicht in de groep klanten die in 2016 gebruik heeft gemaakt van een of meer instrumenten binnen de schuldhulpverlening. In totaal heeft het BAD in 2016 aan 2569 huishoudens één of meer diensten binnen de schuldhulpverlening aangeboden. Op 31 december bestond de totale caseload van het BAD uit 2019 huishoudens. Ruim een kwart van de cliënten van het BAD werkt minimaal 18 uur per week. Ongeveer 10% werkt, maar minder dan 18 uur per week. In totaal ontvangt ongeveer een derde van de cliënten (een deel van) hun inkomsten uit arbeid. Tabel 2. Hoofdinkomen Werk (> 18u pw) 28% uitkering 72% Uit tabel 3 blijkt dat in 42% van de huishoudens in Deventer die gebruik heeft gemaakt van een of meer instrumenten binnen de schuldhulpverlening de hoofdaanvrager jonger is dan 40. Binnen het bestand zien we een verschuiving: de populatie lijkt relatief wat ouder te worden. Waar in het verleden de groep boven de 50 rond de 20% van het totaal uitmaakte, gaat dat nu ruim over de 30% Tabel 3. Leeftijden ouder dan 70 1,22% 2,09% 2,33% ,33% 8,27% 8,78% ,44% 19,17% 20,44% ,22% 27,15% 24,67% ,78% 25,98% 25,82% 7 Huishoudens in de rode cijfers Over schulden van Nederlandse huishoudens en preventiemogelijkheden, Panteia Den Haag pag F. Westhof e.a., Monitor betalingsachterstanden, meting 2014, Panteia Den Haag pag. 6

41 ,67% 16,88% 17,04% jonger dan 20 1,33% 0,46% 0,91% Bij minimaal 27% van de aanvragen zijn kinderen betrokken (2014: 26%). In iets meer dan de helft van die gevallen gaat het dan om alleenstaande ouders. Bij de huishoudens zonder kinderen ging het in het verleden in de meeste gevallen om alleenstaande mannen, maar die verhouding verschuift: het aantal alleenstaande mannen en alleenstaande vrouwen in die groep is vrijwel gelijk. Het beeld, dat het grootste deel van de huishoudens die een aanvraag voor schuldhulp indient in een huurwoning woont, klopt. Het aantal aanvragers met een eigen woning daalt licht. In 2015 had zo n 7% van de cliënten een koophuis, ongeveer gelijk aan de situatie in Tabel 4. Woonsituatie Kamerhuur 7% 7,4% 7,3% Koopwoning 7% 6,6% 6,8% Huurwoning 80% 79,9% 78,0% Inwonend bij ouders 3% 2,6% 4,9% Kostganger 1% 1,8% 1,4% Opgenomen in instelling 1% 1,7% 1,6% De laatste tabel toont de verdeling van het aantal aanvragen over de postcodegebieden. Voor de gemeente Heerenveen voert het BAD een klein deel van de schuldhulpverlening uit, deze aantallen zijn hier niet meegenomen. Tabel 5. Geografische spreiding ,38% 10,98% 11,0% ,03% 13,30% 13,1% ,28% 11,84% 12,8% ,23% 8,60% 7,1% ,58% 20,98% 18,3% ,47% 6,49% 6,8% ,37% 8,87% 7,1% ,25% 0,38% 0,0% ,76% 0,76% 0,5% ,77% 3,08% 2,2% ,77% 2,27% 2,3% ,19% 4,81% 3,8% ,90% 1,51% 1,2% ,53% 2,33% 3,8% ,13% 0,05% 0,2% ,13% 0,00% 0,0% ,00% 0,05% 0,0% ,25% 0,70% 0,3% ,03% 1,68% 2,0% ,00% 0,16% 0,0% ,13% 0,22% 0,3% ,76% 0,92% 1,0% Olst-Wijhe 6,08% 6,49% 6,1%

42 Bijlage 3: evaluatie 4S-aanpak

43 Evaluatie pilot 4S Een innovatieve methode om Snel Schulden te Stabiliseren en te Saneren