Open Science Hub Dwingeloo (gemeente Westerveld)

Transcriptie

1 Open Science Hub Dwingeloo (gemeente Westerveld) Inhoud Doelstelling 3 Partners 4 Doelgroepen 5 PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

2 Aanbod/programma 6 Locatie 7 Expolitatiemogelijkheden 9 Sneak preview op mogelijke inhoud 10 Financiën 11 Samenvatting 12 Bijlagen 1. Begroting Open Science Hub Dwingeloo 2. Schetsplan herbestemming Brink 4b 3. Concept investeringsraming PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

3 Doelstelling: De Open Science Hub Dwingeloo is bedoeld om de spannende wetenschap en techniek van ASTRON op een toegankelijke manier naar buiten te brengen en zo een belangrijke aanvulling te leveren op het toeristisch aanbod in de gemeente. Een Open Science Hub in dit gedeelte van Drenthe voldoet aan de vraag om een educatieve en overdekte dagbesteding. Naast het Open Science Hub in Dwingeloo zijn er activiteiten gestart om dergelijke hubs te realiseren bij de world class observatoria van ASTRON, te weten de Westerbork Synthese Radio Telescoop (WSRT) te Westerbork en de LOFAR-core te Exloo. De inhoud van de hubs zal steeds verschillend zijn, zodat ze elkaar aanvullen en uitnodigen om ook de andere hubs te bezoeken. Specifiek in Dwingeloo zal de doelstelling zijn de kennis, wetenschap en technologie m.b.t. de beginselen van de radio sterrenkunde bereikbaar te maken. ASTRON maakt sinds de jaren 50 een belangrijk onderdeel uit van de technologische ontwikkelingen in de provincie Drenthe; dat op een juiste educatieve en informatie manier beschikbaar stellen past binnen de missie van ASTRON. De Open Science Hub Dwingeloo gaat deel uitmaken van de nog op te richten Stichting Open Science Hubs Drenthe. Deze stichting heeft tot doel de wetenschap en technologie bereikbaar en begrijpelijk te maken voor groot publiek, in eerste instantie beperkt tot de wetenschap en technologie die directe raakvlakken heeft met de radio sterrenkunde. PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

4 Partners: In de Open Science Hub Dwingeloo zal samenwerking plaats gaan vinden c.q. gezocht worden met de gemeente Westerveld, ASTRON, de stichting CAMRAS, Natuurmonumenten en andere natuurorganisaties als IVN en Staatsbosbeheer, waarmee de uniciteit v.w.b. geschiedenis en oorsprong van de wetenschap (ASTRON/telescoop/CAMRAS) alsmede v.w.b. de locatie (op de rand van een letterlijk uniek donker natuurgebied natuurorganisaties) wordt gewaarborgd. Tevens zijn op verzoek van de gemeente Westerveld positieve verkennende gesprekken gevoerd met het TIP (Toeristisch Informatie Punt), t.w. Bert van der Tuuk, Beide partijen hebben dan ook vertrouwen uitgesproken om een samenwerking aan te gaan voor de verdere uitbouw. Geen directe partners, maar wel medebelanghebbenden zijn de ondernemers in de gemeente Westerveld. Overleg met hen vindt op regelmatige basis plaats en er worden mogelijkheden gezien om activiteiten uit te breiden (in allerlei branches/activiteiten in de sfeer van sterren, heelal, natuur en technologie ). In de Stichting Open Science Hubs Drenthe, die de kwaliteit en inhoud van de verschillende hubs zal gaan waarborgen zal samenwerking plaats vinden met o.a. Universiteit Leiden, Rijksuniversiteit Groningen en Provincie Drenthe. De stichting zal tevens zorg dragen voor de aansluiting op internationale initiatieven via Universiteit Leiden; inmiddels is het eerste Open Science Hub in Portugal geopend (officieel per 7 juli 2017) en volgt op korte termijn een Open Science Hub in de omgeving in Dublin. Vanuit de contacten met Portugal wordt reeds gesproken over mogelijke samenwerkingen en uitwisselingen van scholieren. PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

5 Doelgroepen: Voor de bezoekers richten wij ons op de volgende doelgroepen (zie voor verdere uitleg ook inhoud aanbod ): - Lokale bevolking (bewustwording en draagvlak creëren) - Schoolgaande jeugd (interesse voor ruimte, techniek en natuur) - Toeristen (educatieve binnen-activiteit voor gezinnen) Geografische data van betreffende doelgroepen zijn beschikbaar via Marketing Drenthe. Een goed inzicht in de toeristische bewegingen in Drenthe is opgenomen in het rapport Vrijetijdseconomie Drenthe, Feiten en cijfers,2016 van Recreatieschap Drenthe. Feit is dat Natuurpark Dwingelderveld alleen al over ruim voldoende toeristenaantallen beschikt om een basis te kunnen bieden voor mogelijke bezoekers. Daarnaast zijn er voldoende basisscholen in de regio die interesse hebben getoond in een dergelijke opzet en aanvullende inhoud op het gebied van techniek-educatie. In de begroting (ref. bijlage 1) is uitgegaan van reële aantallen t.b.v. bezoekers en schoolbezoeken. Uit: Vrijetijdseconomie Drenthe, Feiten en cijfers,2016 van Recreatieschap Drenthe PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

6 Aanbod/programma: Het aanbod zal bestaan uit verschillende onderdelen, waarbij het van belang is dat de inhoud zich continue moet kunnen aanpassen aan tijd en ontwikkelingen: - Een basis expositie wetenschap van de ruimte, leuke wetenswaardigheden, de gaafste ontdekkingen die met de Dwingeloo telescoop zijn gedaan - Een wisselende expositie thematisch, gebaseerd op recente ontwikkelingen in wetenschap of maatschappij - Belevings-activiteiten: het zelf doen = zelf beleven (d.m.v. uit te voeren proefjes), en hierbij de hedendaagse technologie niet te vergeten: zelf beleven d.m.v. Virtual Reality en/of (Serious) Gaming - Workshops: op verschillende niveaus aanbieden van workshops op het vlak van astronomie, technologie en/of natuur (kwetsbaarheid van de Aarde ook goed te zien vanuit de ruimte) - Sprekers: avonden en/of middagen organiseren (afhankelijk van publiek) waarin bepaalde onderwerpen op een interessante manier worden gebracht (uitbreiding cultureel/educatief aanbod) - Aanbod voor basisscholen: techniek op locatie, lespakketten voor plusklassen, arrangementen t.b.v. schoolreisjes, (afspraken maken met lokale ondernemers voor combinatie educatie en vrijetijdsbesteding) - Sterrenkijk-avonden: in de weekenden op vaste tijden openstelling van sublocatie (zie locatie om in samenwerking met de stichting CAMRAS informatieve Sterrenkijkavonden te organiseren) - Evt. thematische en educatieve kinderfeestjes (TBD) Science Hub op en om de Brink: - Interactieve planeten in de riete (contact via de ASTRON-app, dan lichten ze op); - 3 mooie speeltoestellen die een connectie met de ruimte hebben: bijvoorbeeld: Fluisterende schotels en bv een thematisch klimtoestel dit zal gedragen moeten worden door de lokale ondernemers PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

7 Locatie: De gemeente Westerveld heeft aangeboden dat het Open Science Hub gehuisvest kan worden in de oude bibliotheek van Dwingeloo, gelokaliseerd in de dorpskern zelf. De oppervlakte is circa 260 m2 en er liggen ongeveer 7 parkeerplaatsen achter het gebouw waar geparkeerd kan worden. Maar ook aan de Brink en in de straten erom heen zijn voldoende parkeergelegenheden. Een overeenkomst voor huur van dit pand wordt in principe voor langere periode aangegaan, bij voorkeur voor 5 jaar. De stichting OSHD is n de begroting uitgegaan van de maatschappelijke huur. Voordeel van deze locatie is de directe aansluiting met de dorpskern en omliggende ondernemers die op dit initiatief op verschillende manieren kunnen aansluiten. Dat dit idee werkt is nu al zichtbaar. Ondernemers verenigen zich in het thema en vullen op eigen wijze in om gezamenlijk sterk te staan en profiel te kunnen geven aan het thema. Mogelijk nadeel van deze locatie is dat de vereiste donkerte voor een goede sterrenkijkavond niet bereikt wordt (note: locatie rand Dwingelderveld is uniek in Nederland v.w.b. donkerte weinig lichtvervuiling, één van de donkerste plaatsen van heel Nederland!). Bovengenoemd nadeel kan worden ondervangen door de Stichting OSH een locatie te geven aan de Oude Hoogeveensedijk, dit in samenwerking met (en met toestemming van) ASTRON. Op die locatie kan in het weekend dan voorzien worden in de vereiste donkerte voor de sterrenkijkavonden, en zelfs onafhankelijk van het weer (bewolking) in samenwerking met CAMRAS altijd doorgang vinden (radio sterrenkunde heeft, anders dan optische sterrenkunde, geen last van de bewolking en kan altijd het heelal in kijken ). PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

8 Om de locatie geschikt te maken als openbare ruimte zijn er aanpassingen noodzakelijk, zo beschikt het huidige pand slechts over 1 toilet (geen invalidentoilet), is de lichtinval buitengewoon beperkt en is de stroomvoorziening aan vervanging toe. Aangezien het pand de status heeft van Rijksmonument is de lokale architect Bas van Ruth benaderd te bekijken welke verbouwingen noodzakelijk en binnen de normen mogelijk zijn. Natuurlijk is daarbij ook gekeken naar de meest wenselijke situatie: een aanpassing van dit prachtig Rijksmonument zodat het aantrekkelijk is te bezoeken: een combinatie van historie en de nieuwe high tech. Tekeningen en overzicht van kostenraming is te vinden in de bijlagen 2 & 3, schetsplan herbestemming Brink 4b resp. concept kostenraming. Samenvattend komt het erop neer dat voor de hoogstnoodzakelijke verbouwingen rekening gehouden moet worden met 50 KEUR, ex BTW aan verbouwingskosten (toiletgroep, elektriciteit, keukentje opfrissen). Vindt de gemeente Westerveld echter de uitwerking van deze plannen voor Dwingeloo van dermate groot belang dat het ruimte vindt om verder te investeren, zou het voor het aanzien en de beleving van het pand beter zijn om de verbouwing grootser aan te pakken. Daarmee wordt meer lichtinval gecreëerd, meer open ruimte en een modernere uitstraling. Deze volledige verbouwing zal neerkomen op zo n 250 KEUR, ex BTW. In het bijgevoegd begrotingsoverzicht t.b.v. de voorgestelde mogelijke verbouwing is de raming per aanpassing eenvoudig terug te vinden, daarmee is ook het al- dan niet laten vervallen van enkele opties eenvoudig te overleggen en berekenen. Advies vanuit de expositie-commissie is in ieder geval de optie om het huidig plafond (gedeeltelijk) te verwijderen. Daarmee wordt in ieder geval een ruimere beleving gecreëerd. PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

9 Exploitatiemogelijkheden: De mogelijkheden m.b.t. de exploitatie zijn inmiddels gesprekken gevoerd met de TIP (Toeristisch Informatiepunt). Bert van der Tuuk, namens het TIP, heeft aangegeven graag gebruik te maken van de mogelijkheid een klein gedeelte van de ruimte in te nemen voor haar activiteiten. Uit die gesprekken volgt dat het TIP in dat geval zorg zal dragen voor de dagelijkse bezetting van de expositieruimte, tijdens nog nader overeen te komen openingstijden (vooralsnog 6 en 7 dagen per week tijdens zomer resp. winter). De verwachting is dat met een dergelijke samenwerking ook nieuwe aanwas zal volgen t.b.v. het vrijwilligersbestand van de TIP (verjonging) en dat deze vrijwilligers t.b.v. de expositie ook extra getraind zullen worden door medewerkers vanuit de stichting OSHD. In de drukkere dagen zal gezocht worden naar samenwerking met studenten vanuit het regionaal onderwijs. Voor de invulling en begeleiding van de specifieke workshops, lezingen etc. wordt vanuit de stichting Open Science Hubs Drenthe directe ondersteuning verleend. Catering wordt niet vanuit de Stichting OSHD zelf geregeld. Verder dan het schenken van een kop koffie of thee, of een beker ranja, zal de stichting niet gaan. Catering wordt ingehuurd, danwel worden bezoekers de dorpskern ingestuurd naar de lokale horecaondernemers. Note: Parellel blijven er gesprekken plaatsvinden met de gemeente Westerveld, de provincie Drenthe over grootschaliger, en langjariger, plannen wanneer ondernemers zich melden dit op te willen pakken. PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

10 Sneak preview op mogelijke inhoud: 1. De geschiedenis van de radioastronomie (en ASTRON als onderdeel hiervan). Compilatie van oud filmmateriaal van ASTRON (o.a. uit de documentaire van 1956) zitje bij de openhaard met oude leunstoelen Tijdlijn zoals die in de hal van het ASTRON gebouw. Wand met opgeblazen iconische oude foto s Korte interviewfragmenten met de pioniers van toen Interactieve wereldkaart met radiotelescopen 2. Wat is radioastronomie en hoe werkt het? Op een interactief screen: fragmenten van ASTRON-wetenschappers die iets vertellen over hun werk, met daarbij de mogelijkheid om vragen te stellen op verschillende niveau s (gericht op kinderen/volwassenen) aan de betreffende persoon. Te denken aan: twee astronomen over actueel onderzoek van ASTRON (vragen gaan dan bijvoorbeeld over het bestaan van aliens en wat we weten over de Big Bang), hoofd R&D) over space weather en een medewerker van R&D over computertechnologie. Ook zou er nog ruimte kunnen zijn voor de medewerker die vertelt over outreach en valorisatie. Schaalmodel telescoop met lichtgolven (ipv radiogolven) die je zelf kunt besturen. In een grote vitrine, verplaatsbaar. Animatiefilmpje van de James Webb telescoop, ingesproken in het Nederlands. Experimenten/proefjes 3. Wat kun je zien door een radiotelescoop? Over het heelal, sterren, pulsars en de rol van wetenschappelijk onderzoek. - Radiogolven: wat zie je met radio-ogen? Een computer/screen waarin je middels een knop kunt draaien naar verschillende golflengtes en daarmee ziet wat dat met je beeld doet (optisch gebied is slechts klein in het totale spectrum). - DOME / VR ervaring in de sterrenwereld met interactieve mogelijkheden in te zoomen op interessante plaatsen - 3 bijzondere ontdekkingen die zijn gedaan met de Dwingeloo-telescoop. Aanschouwelijk gemaakt door een animatie en een kort fragment met een van de ontdekkers. - Actueel onderzoek: waar is ASTRON op dit moment mee bezig? PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

11 Financiën: Een activiteit met de doelstellingen zoals hier in aanvang beschreven hebben uit ervaring niet de directe mogelijkheid winstgevend te zijn. De bekende Ontdekhoeken, het Infoversum (groots gestart) en zelfs (of misschien wel juist) het grote NEMO hebben het zwaar genoeg te kunnen blijven bestaan zonder winst te maken. Winst is derhalve ook niet het uitgangspunt van dit initiatief, wel bestaansrecht, levensvatbaarheid en kostendekking. Door de kleinschaligheid van de opzet zijn investeringen voldoende te controleren en is flexibiliteit (ook voor wat betreft inhoud) gewaarborgd). ASTRON heeft toegezegd een eenmalige investering van ca. 50K te kunnen doen voor deze Open Science Hub (50/50 te verdelen over lokale hub en Stichting Open Science Hubs Drenthe) en daarnaast 25 KEUR jaarlijkse bijdrage (voor de komende 5 jaar gegarandeerd) om de inhoud professioneel en actueel te houden. De gemeente Westerveld heeft toegezegd een eenmalige investering te kunnen doen van ca. 80 K t.b.v. huisvesting (mogelijk aankoop grond, vergunningen, huur). Inmiddels is gebleken dat ingezet wordt op een verbouwing van het pand zelf, waardoor het pand zelf ook meer waarde krijgt voor toekomstige huur. De locatie in het zogenoemde Muller-huis, waar ook de stichting CAMRAS gebruik van maakt kan voorlopig om niet ter beschikking worden gesteld vanuit ASTRON, (dit alleen tbv de sterrenkijkavonden).. De inkomsten zullen gegenereerd moeten worden uit: - een entree-prijs voor de hub zelf; die zo laag mogelijk gehouden zal worden om vooral laagdrempelig te blijven; - entree-prijzen voor sterrenkijkavonden; ervaring leert dat dit inkomsten kan genereren waar de kosten laag zijn; - inkomsten voor lezingen; - externe sponsoring; - aanschrijven van fondsen; - subsidies. PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI

12 Samenvatting De Stichting Open Science Hubs Drenthe start graag een initiatief in samenwerking met de Gemeente Westerveld. De investeringen en kosten worden laag gehouden door te kijken naar reeds beschikbare locaties en kleinschaligheid staat voorop. Drenthe tonen op een andere manier: naast de rust en ruimte ook het grotere geheel zien van die ruimte en de kwetsbaarheid van de natuur. Technologie staat daar niet haaks op, integendeel: ontwikkeling van technologie draagt zowel bij aan het besef als aan de oplossingen voor het behoud van de natuur (ozonlaag). Drenthe op de kaart zetten voor hoogstaande wetenschap: er werken hier hele slimme mensen aan fantastische wetenschap en doen geniale ontdekkingen (zie bv recente ontdekking m.b.t. de fast radio bursts ). ASTRON is een wereldspeler op het gebied van radio-astronomie, er werken niet voor niets ca. 30 nationaliteiten samen in die bossen van Dwingeloo! VR-brillen inclusief software, simpele proefjes, de investeringen hoeven niet groots en schokkend te zijn om iets interessants en educatiefs te kunnen bieden. Wel moet zorg gedragen worden voor een continue ontwikkeling van materiaal en informatie. PLAN OPEN SCIENCE HUB DWINGELOO JUNI