Instellingsplan Technische Universiteit Eindhoven

Transcriptie

1 Instellingsplan Technische Universiteit Eindhoven

2 Woord vooraf De Technische Universiteit Eindhoven hanteert een plan matige besturingscyclus. Elke twee tot drie jaar schetst zij in een instellingsplan haar kernambities en meer uitgewerkte beleidsdoelen voor een periode van vier jaar. Met langere tussenpozen wordt een strategische lange termijnvisie gepu bliceerd, die richting geeft aan de opvol gende instellings plannen. In het voorjaar van 2009 is een gefaseerd ont wikke lings proces gestart dat in april 2010 moet uitmonden in de vaststelling en publi - catie van een nieuwe strategische visie van de TU/e voor de langere termijn ('Strategie TU/e 2020'). In- en externe stake - holders worden actief betrokken bij de ontwikkeling van deze strategische visie. Uitwerking van in instellingsplannen neergelegde ambities in bestuurlijke actiepunten voor een bepaald jaar gebeurt jaar - lijks in een bestuurlijke agenda, vergezeld van een begroting voor het desbetreffende jaar. Elk kwartaal rapporteert het College van Bestuur over de resultaten bij de verwezenlijking van de bestuurlijke agenda en over de financiële stand van zaken aan de Raad van Toezicht. Tot slot wordt jaarlijks publiekelijk verantwoording afgelegd in een formeel jaarverslag en een informeel jaarbeeld. Terugblikkend op het in juni 2006 gepubliceerde Instellings - plan mag worden geconcludeerd, dat de daarin geschetste kernambities en beleidsdoelen inmiddels in belangrijke mate zijn gerealiseerd. Ter voorbereiding op een nieuw instellingsplan heeft de universiteit in 2008, rekening houdend met relevante in- en externe ontwikkelingen, nieuwe beleidslijnen geformuleerd en vastgelegd in respectievelijk een Onderwijsvisie, een Onderzoeksvisie, een plan voor het personeelsbeleid ten aanzien van de wetenschappelijke staf, een communicatiestrategie, een beleidsplan Eindhoven Studentenstad en een structuurvisie op de ontwikkeling van de universiteitscampus. Veel van de ideeën en voornemens uit deze documenten hebben hun neerslag gekregen in het nu voorliggende Instellingsplan De TU/e legt zich er ook in de periode op toe een internationaal voorstaande, in engineering science & technology gespecialiseerde universiteit te zijn, die met kwalitatief hoogwaardig onderwijs en onderzoek bijdraagt aan: de vooruitgang van de technische wetenschappen; de ontwikkeling van technologische innovaties; en daarmee aan de groei van welvaart en welzijn in zowel de eigen regio als daarbuiten. Zij wil er nadrukkelijk aan bijdragen dat het unieke hightech ecosysteem in de Brainport Eindhoven-regio versterkt uit de huidige economische crisis te voorschijn komt. Daartoe wordt in nauwe samenwerking met overheids instanties en technologiegedreven ondernemingen en instellingen gewerkt aan: het behoud van bij bedrijven werkzame kenniswerkers via tijdelijke detachering bij de universiteit; de inzet van jonge onderzoekers bij de uitvoering van detacheringsprojecten binnen de universiteit; versnelde uitvoering van hightech innovatieprojecten. Dit Instellingsplan is uitvoerig besproken in het Bestuurlijk Overleg van het College van Bestuur met de decanen van de faculteiten. Het heeft de instemming van de Universiteitsraad, is vastgesteld door het College van Bestuur en tot slot goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Het College van Bestuur, A.H. Lundqvist, voorzitter Prof.dr.ir. C.J. van Duijn, rector magnificus Mr. J.P. van Ham, lid Ir. H.P.J.M. Roumen, secretaris van de universiteit Eindhoven, september

3 Inhoudsopgave 1 Missie en profiel 7 2 Kernambities 9 3 Onderwijs Kernambitie Beleid Algemeen Bacheloropleidingen Graduate school en graduate programs Masteropleidingen Ontwerpersopleidingen Deeltijdonderwijs en continuing education 19 4 Onderzoek Kernambitie Beleid Dialoog over onderzoeksbeleid Profileringsgebieden Programmastimulering Topinstituten DPI en ESI Excellentiebevordering en kwaliteitszorg Opleiding van onderzoekers Infrastructuur en faciliteiten 27 5 Kennisvalorisatie Kernambitie Beleid Verankering als derde kerntaak TU/e Innovation Lab Bevordering ondernemerschap Project Office Open onderzoeks- en innovatie-faciliteiten Behoud kenniswerkers en versnelling innovatieprojecten 33 6 Studenten- en alumnivoorzieningen Kernambitie Beleid Eindhoven Studentenstad Huisvesting Studentensport Centrale studentenvoorzieningen Studentenkaart Onderzoeks-/ontwerpassistentschappen Studenten met beperkingen Beurzen en leningen Buitenlandse masterstudenten Alumni 37 7 Universitaire samenwerking in Nederland Kernambitie Beleid TU.Federatie Sectorplannen Samenwerking met 'Maastricht' Samenwerking met 'Tilburg' Samenwerking met 'Fontys' 41 8 Internationale universitaire samenwerking en internationalisering Kernambitie Beleid International university Samenwerking binnen Europa Samenwerking buiten Europa Internationale studentenmobiliteit 47 9 Bedrijfsvoering Kernambitie Beleid Personeel en organisatie Financiën Huisvesting Bestuurlijke informatie ICT Communicatie en marketing Interne dienstverlening

4 1 Missie en profiel Missie De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) wil een onder - zoeks gedreven en ontwerpgerichte technologie-universiteit van internationale allure zijn, die zich vooral tot doel stelt jonge mensen een academische opleiding te geven binnen het domein 'engineering science & technology'. Op onderwijsgebied ziet de TU/e het als haar taak ingenieurs (op het niveau Master of Science) op te leiden, die beschik - ken over een stevige wetenschappelijke basis en diepgang én over de nodige competenties om zich succesvol in uiteen - lopende maatschappelijke sectoren en functies te kunnen ontplooien. Daarnaast leidt zij ontwerpers op (op het niveau Professional Doctorate in Engineering) en onderzoekers (op het niveau Doctor of Philosophy), evenals eerstegraads - leraren in de exacte vakken (op het niveau Master of Science). De bacheloropleidingen (BSc) zijn bedoeld als basis voor een opleiding op masterniveau. Op onderzoeksgebied richt de TU/e zich binnen het domein van de 'engineering science & technology' bij voorkeur op die deelterreinen waarop zij in de internationale wetenschappe - lijke wereld een rol van betekenis speelt of kan gaan spelen en waarop zij betekenisvolle impulsen kan geven aan vooral de kennisintensieve industrie en andere maatschappelijke sectoren met een hoge of zich snel ontwikkelende technologieintensiteit. De TU/e biedt haar studenten en medewerkers een interna tio naal en academisch, dat wil zeggen intellectueel prikkelend, studie- en werkklimaat dat inspireert tot een brede persoon lijke ontwikkeling, tot maatschappelijk en cultureel engage ment en tot een ondernemende houding. De TU/e vormt samen met de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Twente de 'Federatie 3 Technische Universi tei ten', kortweg aangeduid als '3TU.Federatie'. De onder - linge afstem ming en samenwerking beogen de concurrentiepositie en reputatie van de Nederlandse TU's in de wereld te versterken. Binnen de federatie heeft elke TU haar eigen identiteit en profiel, zo ook de TU/e. Profiel Op basis van de hiervoor geschetste missie profileert de TU/e zich als een internationaal vooraanstaande, in engi neering science & technology gespecialiseerde universiteit, die met kwalitatief hoogwaardig onderwijs en onderzoek bijdraagt aan de vooruitgang van de technische wetenschap pen, aan de ontwikkeling van technologische innovaties en daarmee aan de groei van welvaart en welzijn. Als zodanig is zij dé motor van de regionale kenniseconomie. Kortom, de TU/e profileert zich als de universiteit waar innovatie begint: Where innovation starts. Op het gebied van de kennisvalorisatie zet de TU/e zich er nadrukkelijk voor in dat haar onderzoeksresultaten worden vertaald in succesvolle innovaties en als basis dienen voor het tot stand brengen van nieuwe ondernemingen. Zij stimu - leert dat studenten en medewerkers kiezen voor het onder - nemerschap. De kwaliteit van het onderwijs en onderzoek moet voldoen aan hoge internationale standaarden. 6 7

5 2 Kernambities De TU/e stelt zich in de periode tot doel te blijven behoren tot de vijf beste technologie-universiteiten van Europa en in de wereld als zodanig erkend te worden. Om dit te kunnen realiseren is een gestage en duurzame groei van de universi teit vereist, zowel in kwalitatief als in kwantitatief opzicht. Met het oog hierop wil de TU/e eind 2012 op de primaire taak velden onderwijs, onderzoek en kennisvalorisatie de volgende kernambities gerealiseerd hebben. Onderwijs Een sterke en onderscheidende positie op de nationale en internationale onderwijsmarkt voor opleidingen binnen het domein engineering science & technology, onder meer tot uitdrukking komend in: een positie binnen de top drie van de Nederlandse univer siteiten bij onderwijsvisitaties, tevredenheidspeilingen onder studenten en enquêtes onder hoogleraren en werkgevers; deelname van 10% van de studenten aan onderwijstrajecten die in verbredende en/of verdiepende zin meer bieden dan het reguliere programma; een rendement van 70% binnen vier jaar na aanvang van de opleiding voor alle vwo-instromers in de bachelor opleidingen die zich na een jaar herinschrijven bij dezelfde of een andere opleiding binnen de TU/e en een rendement van 90% binnen 2,5 jaar bij de masteropleidingen; een marktaandeel in de totale jaarlijkse studenteninstroom in de Nederlandse universiteiten van ten minste 3,5%; ten minste 750 BSc-, 1100 MSc- en 150 PDEng-afgestudeerden per studiejaar. Onderzoek Een vooraanstaande positie en reputatie in de internationale wetenschappelijke wereld, onder meer tot uitdrukking komend in: een visitatiescore van ten minste 4 op het aspect kwaliteit en van gemiddeld 4 of hoger op de overige aspecten (productiviteit, relevantie en levensvatbaarheid/toekomstperspectief); een science citation impactscore (cf. het Centre for Science and Technology Studies) boven de 1.5; ten minste 200 promoties per jaar; ten minste 25 en 70 miljoen euro inkomsten op jaarbasis via respectievelijk de tweede en derde geldstroom; een sterke positie in ten minste één Knowledge and Inno - vation Community in het kader van het 'European Institute of Innovation and Technology'. Kennisvalorisatie Een substantiële bron van kennis, technologie en nieuwe bedrijvigheid in de nationale en regionale kenniseconomie, onder meer tot uitdrukking komend in: behoud van de leidende positie in het CWTS Scoreboard of University-Industry Research Cooperation; deelname aan ondernemerschapsonderwijs door ten minste 300 studenten; ten minste 70 miljoen euro inkomsten op jaarbasis via de derde geldstroom; het delen van ten minste 20% van alle universitaire onder - zoeksfaciliteiten met derden; 30 start-ups en spin-offs op jaarbasis. Verder worden de volgende kernambities nagestreefd. 8 9

6 Studenten- en alumnivoorzieningen Een vooraanstaande positie in vergelijking met andere Nederlandse universiteiten qua voorzieningen voor, dienst - verlening aan en relaties met studenten en alumni, onder meer tot uitdrukking komend in: een positie binnen de top drie van Nederlandse univer si - teiten bij ter zake doende tevredenheidspeilingen onder studenten en alumni; een percentage in Eindhoven gevestigde, uitwonende studenten van 60 of hoger; een forse uitbreiding van het aanbod aan betaalbare huisvestingsmogelijkheden voor met name buitenlandse studenten, technologisch ontwerpers in opleiding en promovendi; een aantoonbaar versterkte reputatie van Eindhoven als universiteits- en studentenstad; actuele persoons- en loopbaangegevens van ten minste 80% van de alumni in de Alumninet-database van de universiteit. Internationale universitaire samenwerking en internationalisering Een aantoonbaar versterkte internationale concurrentiepositie en reputatie en een meer internationaal studie- en werkklimaat binnen de universiteit, onder meer tot uitdrukking komend in: profijtelijke partnerrelaties op instellings- en faculteitsniveau met vooraanstaande universiteiten in Europa (onder meer als lid van de European University Alliance in Science and Technology ) en elders in de wereld; een sterke positie in ten minste één Knowledge and Innovation Community in het kader van het 'European Institute of Innovation and Technology'; een instroom uit het buitenland van ten minste 300 master - studenten, 75 ontwerpers in opleiding en 100 promovendi op jaarbasis; ten minste 15 procent buitenlandse hoogleraren en universi - tair hoofddocenten; gemiddeld 15 miljoen euro inkomsten op jaarbasis uit Europese fondsen. Universitaire samenwerking in Nederland Strategisch belangrijke partnerrelaties met andere Nederlandse universiteiten, onder meer tot uitdrukking komend in aantoonbare meerwaarde van: de afstemming en samenwerking met de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Twente in de 3TU.Federatie; de afstemming en samenwerking met faculteiten van andere Nederlandse universiteiten in het kader van de sectorplannen Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde en Informatica; de samenwerking met de Universiteit Maastricht en het Maastricht Universitair Medisch Centrum en met andere Nederlandse universiteiten en academische medische centra op het terrein van de biomedische technologie en de levens wetenschappen; de samenwerking met de Universiteit van Tilburg in het kader van het 'Brabant Center of Entrepreneurship' en de 'TiasNimbas Business School'. Bedrijfsvoering Een optimale bedrijfsvoering ter ondersteuning van de voor - gaande kernambities, onder meer tot uitdrukking komend in: een sluitende begroting en voldoende financiële ruimte voor de bestuurlijke stimulering van de verwezenlijking van kernambities; een verhouding WP/OBP van minimaal 1.60; ten minste 25 procent vrouwen binnen het WP, 12 vrouwelijke hoogleraren (inclusief deeltijders) en 15 vrouwelijke universitair hoofddocenten; de oplevering van project 1 en de start van project 2 in het kader van het huisvestingsprogramma Campus 2020 ; optimale ICT-voorzieningen ter ondersteuning van de primaire processen en bedrijfsprocessen; sterke participatie in relevante wetenschappelijke en maatschappelijke organisaties; een aantoonbaar verbeterd imago onder relevante stake - holder groepen in binnen- en buitenland

7 3 Onderwijs 3.1 Kernambitie 3.2 Beleid Algemeen Bacheloropleidingen Graduate school en graduate programs Masteropleidingen Ontwerpersopleidingen Deeltijdonderwijs en continuing education 3.1 Kernambitie Een sterke en onderscheidende positie op de nationale en internationale onderwijsmarkt voor opleidingen binnen het domein engineering science & technology, onder meer tot uitdrukking komend in: een positie binnen de top drie van de Nederlandse universiteiten bij onderwijsvisitaties, tevredenheids - peilingen onder studenten en enquêtes onder hoog leraren en werk gevers; deelname van 10% van de studenten aan onderwijs - trajecten die in verbredende en/of verdiepende zin meer bieden dan het reguliere programma; een rendement van 70% binnen vier jaar na aanvang van de opleiding voor alle vwo-instromers in de bacheloropleidingen die zich na een jaar herinschrijven bij de zelf de of een andere opleiding binnen de TU/e en een rende ment van 90% binnen 2,5 jaar bij de master opleidingen; een marktaandeel in de totale jaarlijkse studenten instroom in de Nederlandse universiteiten van ten minste 3,5 %; ten minste 750 BSc-, 1100 MSc- en 150 PDEng-afgestu deer - den per studiejaar. 3.2 Beleid Algemeen Academische criteria Voor alle bachelor- en masteropleidingen van de TU/e geldt een uitgewerkt academisch profiel, dat is gebaseerd op de binnen de TU/e ontwikkelde 'Academic Criteria for Bachelor and Master Curricula' en 'Academic Competences and Quality Assurance'. De bacheloropleidingen bieden een gedegen disciplinaire basis, waarbij veel tijd wordt besteed aan disci - plinaire kennis, wetenschappelijke benadering en intellec tuele basisvaardigheden. Elke bacheloropleiding heeft een eigen profiel waarbij de ene wat meer onderzoeks- en de andere wat meer ontwerpgericht is. Onderzoeken en ontwerpen komen in alle opleidingen aan bod, net als samenwerken en communi - ceren en context van wetenschap en technologie. Elke opleiding heeft echter haar eigen unieke tijdsverdeling over verschillende competenties. Dat geldt ook voor de masteropleidingen van de TU/e, die vanzelfsprekend meer gespecialiseerd zijn en samenhang vertonen met de onderzoeks- en ontwerpzwaartepunten van de diverse faculteiten. Ook hier is de ene opleiding meer onderzoeks- en de andere meer ontwerpgericht. Een substantieel deel van de masterstudie wordt gewerkt op het hoogste niveau, de state of the art van het vakgebied. Er wordt veel aandacht besteed aan het aanleren van een innovatieve en ondernemende attitude en van een goed oog voor de context waarin technologie toegepast wordt. Voor alle bacheloren masteropleidingen zijn welomschreven eind kwalificaties beschikbaar. Het is de bedoeling verder per opleiding exact te beschrijven welk begrippenkader elke student moet beheer sen en wat de kerninhoud van de opleiding ('common body of knowledge') is. Eindhovense ingenieurs combineren een brede basis met diepgang binnen een specialisatiegebied en zijn breed inzetbaar. Jaarindeling Met ingang van het studiejaar voert de TU/e in samenspraak met de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Twente voor al haar bachelor- en masteroplei - dingen een jaarindeling in met twee semesters en twee kwar tielen per semester. Daardoor kunnen studenten van de ene TU gemakkelijker gebruik maken van het onderwijs - aanbod bij de andere TU's. Onderwijs op maat De TU/e zal zodanige veranderingen (blijven) doorvoeren in haar onderwijsaanpak dat studenten meer op maat kunnen worden bediend. Het achterliggende doel is als volgt. Excel - lente studenten krijgen mogelijkheden extra uitgedaagd te worden. Studenten die 'gewoon goed' presteren, kunnen een keuze maken uit verschillende differentiaties naar inhoud en werkvorm. Studenten die qua studievoortgang in de gevaren - zône dreigen te geraken, worden via studiecontracten en in - tensieve begeleiding gestimuleerd om het maximale uit zichzelf te halen. En studenten die een verkeerde studiekeuze blijken te hebben gemaakt, worden zo snel mogelijk verwe - zen naar een beter bij hun interesses, talenten en motivatie aan slui tende opleiding. Het streven naar maatwerk zal tot 12 13

8 uitdruk king komen in tal van initiatieven ter verbetering van het onderwijs. ICT in het onderwijs De TU/e blijft haar studenten onder aantrekkelijke voorwaar - den voorzien van notebookcomputers met een gemeenschap pelijk software-image dat optimaal is afgestemd op de onder wijs- en communicatiebehoeften en studenten de gele - genheid biedt kennis te maken met voor hun latere beroeps - uitoefening essentiële state-of-the-art-ict-toepassingen. Dit image wordt qua samenstelling en kwaliteit voortdurend up-to-date gehouden. Door de introductie (in 3TU-verband) van een geïntegreerde digitale leer- en werkomgeving krijgen studenten en docenten via één portal en onafhankelijk van plaats en tijd toegang tot alle onderwijsondersteunende informatie- en communicatievoorzieningen. Van steeds meer colleges worden video-opnamen gemaakt die (ook weer in 3TU-verband) digitaal beschikbaar worden gesteld. In toene mende mate zullen colleges live op afstand toegankelijk wor den gemaakt voor studenten bij partneruniversiteiten en andersom zullen steeds meer colleges bij partneruniversi teiten digitaal en waar nodig live toegankelijk worden gemaakt voor eigen studenten. Ook zullen de mogelijkheden om live te interacteren met docenten en studenten elders geleidelijk verder worden uitgebreid, onder andere door meer video - conferencingfaciliteiten te realiseren en ondersteunende communicatieplatforms te creëren. Videocolleges zullen waar dat nuttig is, ook steeds vaker via het internet toegankelijk worden gemaakt. Bij de verdere ontwikkeling van e-learning - concepten binnen de TU/e zal de vraag uit de onderwijs - praktijk leidend zijn. Kwaliteitszorg Inzet van de TU/e is en blijft dat haar onderwijs internationaal van topniveau is. Voldoen aan de basiscriteria van de Neder lands Vlaamse Accreditatie Organisatie is dus niet genoeg. De TU/e wil aantoonbaar voldoen aan internationale excellentie standaarden. Inzet is het inhoudelijke profiel en het niveau van de opleidingen af te stemmen op de gewenste eindkwali ficaties van de studenten. Daarbij zal in principe gebruik gemaakt blijven worden van de door de TU/e ont - worpen syste matiek van 'Academic Competences and Quality Assurance' (ACQA). Er wordt naar gestreefd de hanteerbaar - heid van deze systematiek zo mogelijk samen met partner - universiteiten in binnen- en buitenland te verbeteren en lessen te trekken uit de inzet van de systematiek bij het meten van de feitelijke academische competenties van studenten. Voor wat betreft de meer procesmatige aspecten van de kwaliteit van het onderwijs zal kwaliteitsborging gaan plaats - vinden door middel van onafhankelijke interne audits. Dat gebeurt mede met het oog op de wettelijke introductie van het fenomeen 'instellingsaudits'. De TU/e kiest in haar kwali - teitszorgbeleid nadrukkelijk voor de combinatie van instellingsaudits met verlichte opleidingsvisitaties. Zij ambieert ter zake een voortrekkerspositie. De Centrale Commissie Kwaliteits zorg Onderwijs adviseert en ondersteunt het College van Bestuur, het overleg van opleidingsdirecteuren en de afzonderlijke opleidingen op het terrein van de onderwijskwaliteitszorg. In het kader van het geldende accreditatiesysteem dienen alle opleidingen van de TU/e één keer in de zes jaar geaccre - di teerd en daaraan voorafgaand door onafhankelijke externe beoordelaars gevisiteerd te worden. Indien de resultaten van een onderwijsvisitatie daar aanleiding toe geven worden op basis daarvan verbetermaatregelen genomen. Voor de periode staan visitatie- en heraccreditatieprocedures gepland voor de bachelor- en masteropleidingen van de faculteiten 'Industrial Engineering & Innovation Sciences', 'Electrical Engineering', 'Biomedische Technologie', 'Bouwkunde', 'Schei kundige Technologie' en 'Werktuigbouw - kunde' en voor de masteropleidingen 'Embedded Systems', 'Sustainable Energy Technology', 'Construction Management and Engineering', 'Systems and Control' en 'Science Education and Communication' Bacheloropleidingen Aansluiting vwo-w.o. De TU/e blijft zich er via haar succesvolle 'Pre University College' voor inzetten dat vwo-leerlingen met belangstelling voor een technischwetenschappelijke opleiding een verant - woorde studiekeuze maken en zich zo goed mogelijk voor - bereiden op de opleiding van hun keuze aan de universiteit. Het met het oog daarop opgebouwde netwerk met vwoscholen in Zuid-Nederland zal worden uitgebreid en de samen - werking met deze scholen zal worden geïntensiveerd. Een aantal vwo-scholen in het netwerk zal worden onder steund bij het adopteren van het zogenaamde 'Technasium'-concept. De TU/e zal zich ervoor inspannen dat op grotere schaal gebruik wordt gemaakt van het aanbod van het 'Pre University College'. Daarbij valt te denken aan kennismakings colleges, masterclasses, werkweken, digitaal proefstuderen, de speciale collegereeks 'Op de golven van de wetenschap', hulp bij het maken van profielwerkstukken, de Digitale studiekeuzecoach, de inzet van studenten als studiekeuzementoren, het voeren van studiekeuzegesprekken, gastlessen door universitaire docenten, speciale lesmaterialen in tech nische vakken en toets- en oefenmaterialen in de wiskunde, en speciale bijeen - komsten voor docenten, schooldecanen en rectoren. De TU/e blijft zelf docenten uit het vwo als aan sluitingsdocenten inzetten in het eerste leerjaar van de bacheloropleidingen. Vergroting instroom Grote inspanningen zullen de komende jaren worden geleverd om de instroom in de bacheloropleidingen substantieel te ver groten en dan met name in de harde technische oplei ding - en. De wervingsinspanningen zullen sterk worden geïn ten - siveerd en de TU/e zal nadrukkelijker worden geprofileerd. Verder vergroot de TU/e de aantrekkelijkheid van de oplei ding - en door bachelorstudenten meer keuze- en differentiatie - mogelijk heden te bieden (zie hierna onder de kopjes 'Minors' en 'Honors program'). Daarnaast wordt gedacht aan het starten van nieuwe bacheloropleidingen (of tracks binnen bestaande opleidingen) op voor jongeren aansprekende en maatschap - pe lijk relevante expertisegebieden. Andere opties zijn het starten van brede gemeenschappelijke propedeuses voor clusters van verwante bacheloropleidingen of het starten van een compleet nieuwe brede bacheloropleiding, waarbinnen studenten zich geleidelijk kunnen specialiseren in de richting van verschil lende masteropleidingen. Verder gaat de TU/e na of het moge lijk is nieuwe doelgroepen voor een technisch - wetenschappelijke opleiding en loopbaan te interesseren door een presti gieus 'Engineering College' met woon- en verblijfsaccommo datie op te zetten dat een brede internatio - nale (en dus Engels talige) bacheloropleiding zou moeten gaan verzorgen in een uitdagende academische vormings context. Overigens kan zo'n College slechts van de grond komen met aanzienlijke extra overheidssteun (lokaal, provin ciaal én natio - naal). De TU/e gaat na of op die steun gerekend kan worden. Minors De TU/e ziet minors als een goede manier om bachelor - studenten meer differentiatiemogelijkheden te bieden. Met ingang van het studiejaar worden alle minors aan - geboden als blokminor in het eerste semester van het derde leerjaar met een omvang van 30 studiepunten en wordt in alle minors een verplicht onderdeel academische vorming van drie studiepunten ingevoerd. Dit onderdeel kan op verschil lende manieren worden ingevuld. Het minoraanbod zal geleidelijk worden geoptimaliseerd op basis van gebleken belangstelling en behoeften van studenten. Studenten kunnen blijven kiezen uit verschillende typen: verbredende, verdiepende, schake - lende (ter voorbereiding op instroom in een bepaalde master - opleiding) en vrije minors en erkende minors bij part neruniversiteiten (met name in 3TU-verband). Het is in principe de bedoeling dat er uiteindelijk voor elke gespecialiseerde masteropleiding en profilerende master track een passende schakelminor beschikbaar is. Bindend studieadvies Met ingang van het studiejaar wordt in alle bache - loropleidingen het bindend studieadvies ingevoerd. Daarmee wil de TU/e de studievoortgang van eerstejaarsstudenten stimuleren en studenten die de opleiding niet aan blijken te kunnen, zo snel mogelijk verwijzen naar een opleiding die beter aansluit bij hun mogelijkheden. Studenten die in het eerste jaar ten minste 30 studiepunten behalen in daarvoor per opleiding aangewezen onderdelen, krijgen een positief studieadvies. Met studenten die 30 tot 40 studiepunten be

9 ha len wordt een studiecontract gesloten. In het kader daar - van krijgen zij gerichte ondersteuning en begeleiding. Studenten die minder dan 30 studiepunten behalen, krijgen een bindend negatief studieadvies en worden begeleid naar een beter passende opleiding. Het is de ambitie van de TU/e om met behoud van de kwaliteit van de bacheloropleidingen een situatie te creëren waarin ten minste tweederde van de in de bacheloropleidingen instromende eerstejaarsstudenten een positief studieadvies ontvangt. Dat stelt bijzondere eisen aan de opbouw van de curricula, de didactische aanpak en de begeleiding van de studenten. Het is de bedoeling dat op termijn alle bachelorstudenten terug kunnen vallen op een 'personal coach'. De TU/e streeft ernaar dat van alle vwoin stro mers in de bacheloropleidingen die zich na een jaar her inschrijven bij dezelfde of een andere opleiding binnen de universiteit, 70% binnen vier jaar na aanvang van de oplei - ding een bachelordiploma behaalt. Honors program Om excellente studenten extra uitdaging te kunnen bieden zal het bestaande verbredende Honors program (het zoge - naamde 'Horizon'-programma) worden gecontinueerd. Dit programma omvat 30 studiepunten bovenop het reguliere opleidingsprogramma. Onder voorbehoud van voldoende financiële ruimte zal in aanvulling op het 'Horizon'-programma per bacheloropleiding een verdiepend Honors program (het zogenaamde 'Star'-programma) worden ontwikkeld. De deel - nemers volgen verdiepende vakken en doen verdiepende projecten en tentamens. Dit gaat niet met extra studiepunten gepaard. Naast dit alles blijft het voor excellente studenten mogelijk twee propedeuseprogramma's of twee bachelor - opleidingen te combineren. In het laatste geval kan op basis van een combinatieprogramma met een studielast van 130% van een enkelvoudig programma een dubbele bachelorgraad worden behaald. Harde knip Om te bevorderen dat bachelorstudenten hun opleiding binnen redelijke termijn afronden en een doordachte keuze maken voor een masteropleiding en om te bevorderen dat alle studenten in de masteropleidingen zich volledig op het mastercurriculum kunnen concentreren, zal de TU/e in lijn met het beleid van de regering met ingang van het academisch jaar als regel invoeren dat studenten hun bachelor - opleiding afgerond moeten hebben om toegelaten te kunnen worden tot een masteropleiding. De eerste groep studenten die met deze zogenaamde 'harde knip' te maken krijgt, betreft dus het cohort dat in het studiejaar aan de bache - loropleiding is begonnen. Conform de overheidsplannen zal de TU/e via nadere regels in de onderwijs- en examen rege lingen een zorgvuldige behandeling waarborgen van indivi duele ver - zoeken om vanwege bijzondere individuele omstandig heden toch toegelaten te worden tot een masteropleiding terwijl de voorafgaande bacheloropleiding nog niet geheel is afgerond. Zie verder paragraaf onder het kopje 'Toelating w.o.- bachelors' Graduate school en graduate programs Vooral om het graduate onderwijs internationaal beter te kunnen profileren, brengt de TU/e de komende jaren de master opleidingen, de ontwerpersopleidingen en de promotie - trajec ten per discipline samen in een graduate program. Een tweede reden is dat het hierdoor beter mogelijk wordt de kwaliteit van het onderwijs aan technologisch ontwerpers in opleiding en promovendi te waarborgen. Een derde reden is dat zo beter efficiënte combinaties gerealiseerd kunnen worden van een masteropleiding enerzijds en een ontwerpersopleiding of promotietraject anderzijds, danwel van een ontwerpersoplei ding en een aansluitende promotie op proef - ontwerp. Een bij komende reden is dat graduate programs per discipline het gemakkelijker maken afstuderende masters, ontwerpers in opleiding en promovendi samen te laten werken in bredere R&D-projecten. En tot slot wordt de samenhang tussen onder wijs, ontwerpen (als vorm van toegepast onder - zoek) en onder zoek door het onder één dak brengen van het graduate onder wijs versterkt. Per graduate program wordt een directeur aangesteld. De graduate programs vormen samen de Graduate School van de TU/e. De rector magnificus treedt qualitate qua op als wetenschappelijk directeur van deze Graduate School en als voor zitter van het overleg van directeuren van graduate programs. Binnen elk graduate program worden bovenop de reguliere masteropleidingen speciale honors tracks aange - boden aan studenten met het talent en de motivatie om door te stromen in een ontwerpersopleiding of een promotie traject. Zie verder paragraaf onder het kopje 'Honors tracks' Masteropleidingen Toelating w.o.-bachelors Hbo-bachelors die door willen stromen naar een master - opleiding aan de TU/e kunnen zich langs twee wegen kwalifi ceren voor toelating: via een speciale TU/e-schakelminor in hun hbo-bacheloropleiding (indien de TU/e ter zake een samenwerkingsovereenkomst heeft gesloten met de desbe - tref fende hogeschool) of via een na afronding van hun hbobacheloropleiding te volgen TU/e-schakelprogramma. In beide gevallen kan als aanvullende toelatingseis worden gesteld dat tijdens de masteropleiding - al of niet bovenop het reguliere programma - specifieke homologatievakken worden gevolgd

10 De komende jaren zullen de schakelminoren aan de hand van de ervaringen met de eerste generaties deelnemers geleide - lijk verder worden vervolmaakt. Het is de bedoeling dat er jaarlijks tenminste 300 hbo-bachelors instromen in de masteropleidingen van de TU/e. Rendement masteropleidingen De TU/e stelt zich tot doel dat 90% van alle studenten die tot een masteropleiding zijn toegelaten, deze binnen uiterlijk 2,5 jaar afronden. De streefnorm voor de masteropleidingen is echter dat er nominaal wordt gestudeerd. Aan deze norm wordt stevig de hand gehouden voor buitenlandse master - studenten van buiten de Europese Economische Ruimte die voor twee jaar een beurs krijgen. Aanbod masteropleidingen Het masteraanbod van de TU/e omvat enerzijds brede mono - disciplinaire opleidingen met daarbinnen een ruime keuze uit specialistische afstudeertracks en anderzijds smalle gespe - cia liseerde en veelal ook multidisciplinaire opleidingen. Er wordt naar gestreefd ten minste alle onderzoekszwaarte - punten op facultair, instellings- en 3TU-niveau (de gezamen - lijke Centers of Excellence) in het masteraanbod zichtbaar te maken door middel van specialistische afstudeertracks dan - wel zelfstandige gespecialiseerde masteropleidingen. Aan zelfstandige gespecialiseerde masteropleidingen wordt de eis gesteld dat deze jaarlijks ruim meer afgestudeerden afleveren dan het bedrijfseconomisch gezien noodzakelijke minimum van twintig. Met ingang van het studiejaar start de nieuwe zelfstandige masteropleiding 'Automo - tive Technology'. In voorbereiding zijn verder al de zelfstan dige masteropleidingen 'Polymers', 'Complex Molecular Systems' en 'Nuclear Fusion'. Honors tracks De TU/e streeft ernaar in alle masteropleidingen bovenop het reguliere curriculum speciale honors tracks in te richten voor studenten die het talent en de motivatie hebben om door te stromen in een ontwerpersopleiding of een promotie - traject. Voor zover dat binnen de beschikbare financiële middelen mogelijk is, krijgen studenten in het kader van deze tracks een aanstelling als ontwerp- of onderzoeksassistent. De tracks zijn zodanig van opzet dat honors studenten hun master- plus ontwerpersopleiding c.q. hun masteropleiding plus promotie in principe kunnen afronden binnen drie c.q. vijf jaar. Zij behalen dus één jaar winst ten opzichte van reguliere studenten die na hun masteropleiding instromen in een ontwerpersopleiding of promotietraject Ontwerpersopleidingen De vervulling van ontwerpopdrachten in het kader van de tweejarige ontwerpersopleidingen tot een Professional Doctorate in Engineering (PDEng) blijkt in de praktijk een uitstekende methode voor universitaire kennisvalorisatie en industriële innovatie. Bovendien voorzien de ontwerpers - oplei dingen in de manifeste behoefte van met name het bedrijfsleven aan hoogwaardige technologisch ontwerpers. Om de toekomst van deze maatschappelijk zeer waardevolle opleidingen veilig te stellen zal de TU/e hun positie de komende tijd in allerlei opzichten flink versterken. De bestaan de opleidingen zullen kritisch worden geëvalueerd en er zullen in samenspraak met het bedrijfsleven kansrijke nieuwe opleidingen worden geïnitieerd. De eindtermen van de diverse opleidingen zullen op hetzelfde peil worden gebracht en de kwaliteitsbewaking van de opleidingen zal worden verbeterd. Daarbij wordt eraan gedacht aan te haken bij zowel de onderwijs- als de onderzoeksvisitaties. Ook wil de TU/e de betrokkenheid van de vaste wetenschappelijke staf bij de ontwerpersopleidingen versterken en ervoor zorgen dat uitvoering van ontwerpopdrachten binnen de opleidingen brede wetenschappelijke erkenning krijgt als vorm van toe - gepast onderzoek. In dat kader wordt bezien of het mogelijk is ontwerpopdrachten voortaan onder supervisie van een hoogleraar uit te laten voeren en ontwerpopdrachten ter goedkeuring voor te laten leggen aan het College voor Promoties. Bovendien zal worden gewerkt aan de ontwikkeling van een adequate meetmethode voor de kwaliteit van ontwerpen en van een officieel register voor de documentatie van ontwerpen. De werving van ontwerpopdrachten zal op een meer gecoör - dineerde en professionele leest worden geschoeid. Daarnaast is het de bedoeling de ontwerpersopleidingen beter te veran keren in het graduate onderwijs door deze per discipline samen met masteropleidingen en PhD-trajecten onder te brengen in samenhangende graduate programs. Dat maakt het ook mogelijk afstuderende masters, ontwerpers in opleiding en promovendi samen te laten werken in bredere R&D-projec ten. Zie over de plannen met graduate programs verder para graaf Tot slot zal een stevige impuls worden gegeven aan de profilering van de ontwerpersopleidingen naar het bedrijfsleven en andere relevante organisaties, naar poten tiële deelnemers en naar de universiteitsgemeenschap Deeltijdonderwijs en continuing education De TU/e zal zich de komende ja ren opnieuw bezinnen op het verzorgen van deeltijdvarianten of duale varianten van reguliere opleidingen en het verzorgen van (postacade mi - sche) oplei dingen en cursussen in het kader van continuing education. De herbezinning zal leiden tot duidelijke beleids - keuzes en -beslissingen ter zake. In principe zullen alleen nieuwe initiatieven worden genomen tot het aanbieden van deeltijd- of duale varianten van reguliere opleidingen als daar duide lijk behoefte aan is vanuit de markt en de extra inkomsten opwegen tegen de extra kosten. Voor het (mede) verzorgen van trainingen, cursussen en opleidingen in het kader van continuing education geldt hetzelfde. Uitgangspunt is verder dat de TU/e zelf alleen opleidingen en cursussen aanbiedt die binnen het eigen expertisedomein van de 'engineering science & technology' vallen. Daar waar er onder de eigen alumni behoefte is aan onderwijsaanbod binnen bijvoor beeld economische en algemeen bedrijfskundige kennisdomeinen zal het verzorgen van opleidingen worden uitbesteed aan derden zoals TiasNimbas Business School, waarin de TU/e een minderheidsbelang heeft

11 4 Onderzoek 4.1 Kernambitie 4.2 Beleid Dialoog over onderzoeksbeleid Profileringsgebieden Programmastimulering Topinstituten DPI en ESI Excellentiebevordering en kwaliteitszorg Opleiding van onderzoekers Infrastructuur en faciliteiten 4.1 Kernambitie Een vooraanstaande positie en reputatie in de inter nationale wetenschappelijke wereld, onder meer tot uitdrukking komend in: een visitatiescore van ten minste 4 op het aspect kwaliteit en van gemiddeld 4 of hoger op de overige aspecten (productiviteit, relevantie en levensvatbaarheid/toekomst - perspectief); een science citation impactscore (cf. het Centre for Science and Technology Studies) boven de 1.5; ten minste 200 promoties per jaar; ten minste 25 en 70 miljoen euro inkomsten op jaarbasis via respectievelijk de tweede en derde geld stroom; een sterke positie in ten minste één Knowledge and Innovation Community in het kader van het 'European Institute of Innovation and Technology'. 4.2 Beleid Dialoog over onderzoeksbeleid De TU/e ziet het maken van beleidskeuzes en stellen van prioriteiten op onderzoeksgebied als een continu dyna misch proces. Zij hecht er veel waarde aan dat daarbij een goede balans wordt gerealiseerd tussen wetenschappe lijke en maat - schappelijke belangen en een goede samenhang tussen beleidskeuzes op facultair, universitair en inter universitair niveau. De primaire verantwoordelijkheid voor het discipline - gebonden onderzoeksbeleid ligt bij de faculteiten. Inzet is excellentie op het niveau van de basisdisciplines te waar - borgen. Dat is een randvoor waarde voor succesvolle multi - disciplinaire onderzoeksactiviteiten en voor het in competitie verwerven van middelen in de tweede en derde geldstroom. De verantwoordelijkheid voor het beleid ten aanzien van faculteitsoverstijgend c.q. multidisciplinair onderzoek en ten aanzien van strate gische onderzoekssamenwerking met derden ligt op instellings niveau. De TU/e wil de dialoog met in- en externe stakeholders over het onderzoeksbeleid de komende tijd beter structureren en transparanter maken. Met het oog daarop worden met faculteiten en met interfacultaire en inter - universitaire onderzoeksprogramma's/-instituten afspraken gemaakt over het opleveren en met in- en externe stakeholders bespreken van beleidsplannen en voortgangsrapportages Profileringsgebieden De grote onderzoeksuitdagingen van tegenwoordig over stijgen veelal het niveau van afzonderlijke disciplines. Uitdagende onderzoekslijnen ontstaan vaak daar waar op de raakvlakken van verschillende disciplines sprake is van een sterke inter - actie tussen fundamentele en toepassingsgerichte onderzoeksvragen en waar diverse groepen met een bewezen excellentie in de eigen discipline elkaar inspireren. De TU/e heeft op dit moment vooral een vooraanstaande positie op de volgende multidisciplinaire onderzoeksgebieden: Biomedical Engineering Sciences; Broadband Telecommunication Technologies; Catalysis and Process Engineering; Logistics, Operations and Information Systems; Mechanics and Control; Nano-Engineering of Functional Materials and Devices; Plasma Physics; Polymer Ccience and Technology; Science and Engineering of Embedded Systems. Deze gebieden zijn stuk voor stuk betekenisvol voor de grote maatschappelijke en economische uitdagingen van deze tijd. Mede daarom zijn ze door de TU/e aangewezen als zoge - naamde 'onderzoeksprofileringsgebieden', waarmee ook de komende periode nadrukkelijk naar buiten zal worden getre - den. De komende jaren zal met enige regelmaat worden bezien of de set 'onderzoeksprofileringsgebieden' aangepast c.q. geactualiseerd dient te worden

12 4.2.3 Programmastimulering De TU/e streeft continu naar vernieuwing van het multidisci - plinaire onderzoek. Daarom is een stimuleringsregeling opgezet, die voorziet in het tijdelijk toekennen van centrale middelen aan veelbelovende initiatieven van met name jonge hoogleraren of universitair hoofddocenten voor risicovolle, vernieuwende multidisciplinaire onderzoeksprogramma's ('TU/e High Potential Research Programs'). Uitgangspunt is dat deze programma's goede mogelijkheden bieden voor wetenschappelijke vernieuwing en op termijn goede kansen voor het verwerven van externe fondsen en voor participatie in externe onderzoeks- en innovatieprogramma's. Na een startperiode van enkele jaren moeten ze in belangrijke mate op basis van externe financiering kunnen worden verwezen - lijkt. Per programma dient ook voldoende massa nagestreefd te worden om wetenschappelijke excellentie te kunnen reali - seren en op termijn innovatie- en toepassingsimpulsen te kunnen geven. Voorstellen voor dit type programma's kunnen gevraagd en ongevraagd bij het College van Bestuur worden ingediend. De decanen van de betrokken faculteiten worden door de indieners geïnformeerd. De voorstellen worden be - oor deeld door een toetsingscommissie van hoogleraren. Het College van Bestuur beslist over de voorstellen na bespreking van het advies van deze commissie in het Bestuurlijk Overleg met de decanen. Gehonoreerde plannen ontvangen een stimuleringsbijdrage van één miljoen euro uit de centrale middelen voor een periode van vier jaren. Deze periode kan maximaal één keer worden verlengd met wederom vier jaren. In 2009 wordt gestart met het toekennen van middelen aan vier tot vijf programma's. Het is de bedoeling de voor de stimuleringsregeling beschikbare middelen geleidelijk uit te bouwen tot 2,5 miljoen euro op jaarbasis. Dat zou betekenen dat uiteindelijk gelijktijdig tien programma's ondersteund kunnen worden Topinstituten Om zich internationaal als vooraanstaande universiteit te kunnen onderscheiden en wereldwijd zeer excellente onder - zoekers aan zich te kunnen binden, acht de TU/e het nood - zake lijk zich te kunnen profileren met enkele sterk gefocuste toponderzoeksinstituten. Op twee onderzoeksdomeinen heeft de TU/e zich al succesvol weten te positioneren als internationaal erkend centrum van excellentie, te weten katalyse en fotonica. De TU/e handhaaft op deze terreinen nadrukkelijk haar positie als penvoerder en zwaartepunt van twee nationale toponderzoekscholen, te weten de 'National Research School Combination Catalysis' en het 'Inter-University Research Institute on Communication Technology Basis Research and Applications' (COBRA). De beide toponderzoekscholen werden als zodanig in 1998 aange wezen door de minister van OCW, die inmiddels voor een derde periode van vijf jaren subsidie aan de scholen heeft toegekend. In de subsidieperiode wordt gewerkt conform in dat kader vastgestelde businessplannen. Tijdig voor het af lopen van de subsidietermijn zullen plannen opgesteld worden om de con - ti nuïteit van de beide onderzoekscholen daarna te waarborgen. De TU/e wil hiernaast een beperkt aantal succesvolle R&Dclusters steun bieden bij hun streven uit te groeien tot inter nationaal topinstituut. Uitgangspunt is dat het gaat om on der zoeksclusters die echt potentie hebben om op hun werk - gebied tot de absolute wereldtop te behoren, zich richten op een wetenschappelijk zeer uitdagend en spraakmakend onderzoeksterrein, een multidisciplinair karakter hebben, zeer vernieuwend zijn, maatschappelijk en/of economisch perspectief bieden, gedragen worden door toponderzoekers en binnen redelijke tijd in belangrijke mate in hun eigen inkomsten kunnen voorzien. De TU/e wil de komende jaren samen met externe stake - holders en partners in principe de volgende drie nieuwe topinstituten opbouwen: het 'Institute for Complex Molecular Systems'; het 'Eindhoven Energy Institute'; het 'European Lighting Competence Center Eindhoven'. Vooral ter ondersteuning van de universitaire topinstituten zal de TU/e een zogenaamd 'Advanced Study Center' reali seren. Dit internationale centrum moet het extra aantrekkelijk maken voor onderzoekers van internationale naam en faam om gedu rende enige tijd bij de TU/e te vertoeven om hier met TU/ecollegae en collegae elders uit de wereld te discussiëren over en samen te werken aan belangrijke wetenschappelijke en maatschappelijke vraagstukken. Het wordt opgezet naar het model van soortgelijke centra bij de internationaal meest vooraanstaande universiteiten en gehuisvest in een daarvoor geschikt te maken gebouw op de universiteitscampus. Institute for Complex Molecular Systems Het 'Institute voor Complex Molecular Systems (ICMS) is in sep tem ber 2008 van start gegaan en richt zich op de bestu - dering en assemblage van complexe moleculaire systemen. In het instituut komen drie expertisegebieden samen: 'chemistry & biology', 'micro fluidics technology' en 'mathe - matics and modeling'. Toepassingsmogelijkheden liggen in de sfeer van bijvoor beeld duurzamere industriële processen, moleculaire geneeskunde en schone energie; stuk voor stuk gebieden die aansluiten bij de belangrijkste maatschappe - lijke onderzoeks prioriteiten voor de naaste toekomst en die van groot belang zijn voor de versterking van de nationale kenniseconomie

13 Het ICMS moet zich in korte tijd ontwikkelen tot een inter - nationaal herkenbare pocket of excellence, die niet alleen uitblinkt in fundamenteel maar ook in toegepast onderzoek en die op zijn gebied stevige impulsen kan geven aan kennis - valorisatie in de vorm van nieuwe bedrijvigheid. Het zal moeten leiden tot een groot aantal hoogwaardige interdisciplinaire onderzoekspublicaties in de meest vooraanstaande weten - schappelijke tijdschriften en tot een assemblagelijn voor moleculaire systemen en het zal de beste onderzoekers en studenten aan moeten gaan trekken. Vanuit het instituut zal gestalte gegeven worden aan een nieuwe multidisciplinaire masteropleiding op het onderhavige werkterrein. Het is de bedoeling het ICMS binnen afzienbare tijd een eigen herkenbare plek op de universiteitscampus te geven en het te faciliteren met bestaande en aanvullende laboratorium voor - zieningen en een animatiestudio (om het baanbrekende werk van het instituut - en van andere onderzoeksinstituten - zo goed mogelijk te kunnen presenteren aan studenten, uiteenlopende andere doelgroepen en het grote publiek). Het ICMS is momenteel tijdelijk gehuisvest in het Hoofdgebouw van de TU/e. Het is de bedoeling dat het samen met het hiervoor genoemde 'Advanced Study Center' wordt ondergebracht in een daarvoor geschikt te maken gebouw op de universiteitscampus. Eindhoven Energy Institute Een van de grootste uitdagingen waar de mensheid voor staat is op duurzame wijze te voorzien in voldoende energie. De TU/e kent haar maatschappelijke verantwoordelijkheid in deze en ziet het als haar taak intensief bij te dragen aan onderzoek, onderwijs en ondernemerschap in innovatieve technologie voor duurzame opwekking, transport en opslag van energie. Binnen tal van onderzoeksgroepen wordt gewerkt aan veel - belovende nieuwe ontwikkelingen. De TU/e gaat de krachten van deze groepen nu bundelen in één sterk gefocust 'Eind - hoven Energy Institute'. Het is de bedoeling dat dit op termijn een positie opbouwt als internationaal vooraanstaand tech nologisch topinstituut, dat in samenwerking met andere kennis - instellingen en het bedrijfsleven gestalte geeft aan innovaties en nieuwe bedrijvigheid. Het initiatief moet overigens ook nadrukkelijk worden gezien in het kader van de ambitie van de TU/e om samen met industriële partners in de regio één van de concentratiepunten en vestigingsplaatsen ('co-locatie') te worden van een zogenaamde Knowledge and Innovation Community (KIC) op het terrein van duurzame energie binnen het recent gestarte 'European Institute of Innovation and Tech nology' (EIT). De TU/e maakt deel uit van een internati o - naal consortium dat onder de noemer 'Innovation in sustai - nable energy' een voorstel bij het EIT heeft ingediend voor een KIC 'InnoEnergy' met daarbinnen een co-locatie in Eindhoven, toegespitst op 'energy efficient building'. Eind 2009 moet duidelijk worden of het voorstel wordt gehonoreerd. De verdere invulling van het beoogde 'Eindhoven Energy Institute' is mede afhankelijk van de Europese besluitvorming over dit KIC-voor stel. Zie verder over de ambities van de TU/e ten aanzien van het EIT paragraaf European Lighting Competence Center Eindhoven Een derde topinstituut dat de TU/e de komende jaren samen met relevante externe stakeholders en partners zal gaan opbouwen is het 'European Lighting Competence Center Eindhoven'. Binnen dit multidisciplinaire technolo - gische topinstituut zullen onderzoekers uit zeer uiteen - lopende gebieden werken aan de ontwikkeling van geheel nieuwe concepten van interactieve verlichting en daarvoor benodigde technologie. Het instituut zal de gehele kennis - keten omvatten van fundamenteel onderzoek tot en met concrete toepassingsprojecten in de industrie en uiteen - lopende maatschappelijke domeinen. Het zal zich onder meer richten op: intelligente toepassingen van zowel natuurlijk licht als kunstlicht in de gebouwde omgeving; de relatie tussen licht en de lichamelijke gezondheid en het psychisch welbevinden van mensen; het gebruik van licht voor de verwezenlijking van geheel nieuwe design- en communicatieconcepten; en duurzame verlichtingsconcepten. In de opstartfase van het instituut zal het onderzoeks - programma vooral gericht zijn op de ontwikkeling van modu - laire verlichtingssystemen, die zich intelligent aan kunnen passen aan de wensen van gebruikers, en van combinaties van beeldschermbeelden en verlichting die de indruk geven met een raam van doen te hebben. In het instituut zal nauw worden samengewerkt met het bedrijfsleven in het algemeen en de hightech industrie op het terrein van licht in het bijzonder. De ambitie is Eindhoven wereldwijd op de kaart te zetten als vooraanstaand expertise centrum op het gebied van licht en verlichting. Het instituut wordt in samenwerking met de Brainport Eind - hoven-organi satie opgezet. Het is de bedoeling dat licht stad Eindhoven als test bed voor het instituut gaat fungeren. Dat wil zeggen dat de stad een open testruimte wordt voor nieuwe verlichtings concepten. De basis voor het instituut wordt gelegd vanuit een inmiddels gestart multi disciplinair onderzoeks programma I-lighting the World, dat als 'TU/e High Potential Research Program' is erkend en als zodanig over een periode van vier jaar een stimulerings subsidie van één miljoen euro ontvangt DPI en ESI De TU/e wil haar positie als preferred partner van het 'Dutch Polymer Institute' (DPI) en het 'Embedded Systems Institute' (ESI) de komende jaren versterken. Beide publiekprivate technologische topinstituten zijn geïnitieerd vanuit de TU/e, zijn gevestigd op de universiteitscampus en hebben een nauwe bestuurlijke en wetenschappelijke band met de universiteit. DPI heeft als missie: 'The design of novel and/or improved polymeric materials and products through an integrated, multidisciplinary, chain-of-knowledge approach and a profound understanding of the involved disciplines'. Het is de missie van ESI: 'To advance industrial innovation and academic excellence in embedded systems engineering'. Ambitie is dat een belangrijk deel van het onderzoek onder de vlag van beide instituten aan de TU/e plaats zal blijven vinden Excellentiebevordering en kwaliteitszorg De TU/e zet op onderzoeksgebied over de gehele linie in op wetenschappelijke excellentie. Excellentie zal de komende jaren bevorderd blijven worden door beloning ervan in het vooruitzicht te stellen. Daarbij wordt langs verschillende sporen gewerkt: toekennen van een variabele (namelijk jaarlijks op basis van beschikbare ruimte in de begroting te bepalen) opslag op inkomsten uit de tweede en derde geldstroom (waarbij ERC Grants tot de tweede geldstroom worden gerekend en het opslagpercentage op inkomsten uit de derde geldstroom achttiende bedraagt van dat op inkomsten uit de tweede geldstroom); faciliteren met centrale middelen ('TU/e Excellentie Fonds') van de aanstelling van wetenschappelijk toptalent waarvoor tijdelijk geen formatieruimte beschikbaar is; toekennen van TU/e-grants uit centrale middelen ('TU/e Excellentie Fonds') aan onderzoekers die bij de selectie voor een VICI-grant van NWO of een Grant van de European Research Council aan de criteria blijken te voldoen maar wier aanvraag door overtekening van de programma's uit - eindelijk toch niet wordt gehonoreerd; toekennen van stimuleringssubsidies aan risicovolle, vernieuwende multidisciplinaire onderzoeksprogramma's ('TU/e High Potential Research Programs') en aan potentiële topinstituten. Het kwaliteitszorgsysteem van de TU/e op onderzoeksgebied volgt het vernieuwde 'Standard Evaluation Protocol for Public Research Organisations' van VSNU, KNAW en NWO. Dat bete - kent dat er per discipline om de drie jaar zelfevaluaties wor - den uitgevoerd en één keer in de zes jaar een externe evaluatie (visitatie) plaatsvindt. De TU/e trekt bij zowel de zelfevaluaties als de visitaties zoveel mogelijk samen op met de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Twente in het kader van de 3TU.Federatie. Het kwaliteitszorgsysteem kent in essentie drie doelstellingen: het verbeteren van de kwaliteit van het onderzoek; het verbeteren van het management van het onderzoek; het afleggen van verantwoording aan bestuur, fondsen, overheid en maatschappij in brede zin. De eerste twee doelstellingen komen tot hun recht doordat de resultaten van evaluaties intern worden teruggekoppeld en waar nodig tot bijsturing leiden. De faculteiten stellen in aan - sluiting op externe visitaties facultaire onderzoeks beleids - plannen op en bespreken deze met in- en externe stakeholders. In aanvulling op de visitaties wordt elke drie jaar in 3TUverband een onafhankelijke citatie-impactstudie uitgevoerd om zicht te krijgen op de kwaliteit van onderzoeksgroepen en -instituten en van de drie TU's als geheel ten opzichte van elkaar en ten opzichte van relevante benchmarkuniversiteiten. In de komende periode zal ook weer een dergelijke studie worden uitgevoerd. De resultaten zullen worden benut bij het ontwikkelen, uitvoeren en evalueren van het onderzoeksbeleid op facultair, multidisciplinair en interuniversitair niveau. Voor de periode staan visitaties gepland voor de disciplines 'Scheikundige Technologie', 'Wiskunde', 'Informa - tica', 'Industrial Engineering & Innovation Sciences', 'Indus trial Design', 'Biomedische Technologie', 'Bouwkunde', 'Tech nische Natuurkunde' en 'Electrical Engineering'. De TU/e spant zich er samen met de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Twente voor in dat er adequate beoor delingscriteria tot stand komen voor de ontwerpende en construerende wetenschappen. Met het oog daarop wordt ook een pilotproject uitgevoerd onder de vlag van het platform 'Evaluating Research in Context' en is advies gevraagd aan de KNAW. Uiteindelijk doel is dat de beoogde criteria gebruikt gaan worden in het kader van onderzoeksvisitaties en bij het beoordelen van aanvragen voor onderzoeksfinanciering Opleiding van onderzoekers Als 'research university' ziet de TU/e het opleiden van promo - vendi tot jonge onderzoekers als een van haar belangrijkste taken. Om in de groeiende behoefte aan jonge onderzoekers te kunnen voorzien wordt de komende jaren langs meerdere sporen ingezet op groei van het aantal promoties. Op de eerste plaats zal de TU/e via het introduceren van de in paragraaf genoemde honors tracks in de masteropleidingen actief bevorderen dat meer eigen masterstudenten ervoor kiezen 24 25

14 te gaan promoveren. Op de tweede plaats zal de TU/e door te starten met zogenaamde 'graduate programs' (zie paragraaf 3.2.3) meer buitenlandse promovendi aan proberen te trekken. In dat kader zal ook worden overwogen deel te nemen aan door de overheid ondersteunde experimenten waarbij top - talenten geworven worden als promovendi voor bredere onderzoeksdomeinen. Per domein starten zij dan als groep bij de aanvang van een academisch jaar of semester. In het eerste jaar kunnen zij zich breed oriënteren binnen het des - betreffende onderzoeksterrein om vervolgens in overleg met een potentiële promotor een keuze te maken voor een promo tieproject en een onderzoeksopzet te ontwikkelen. Een derde weg waarlangs de TU/e het aantal promoties wil vergroten, is het verruimen van de mogelijkheden voor duale promotie trajecten waarbij promovendi onder begeleiding van hoog leraren of universitair hoofddocenten van de TU/e in eigen werkkring promotieonderzoek doen. En tot slot wil de TU/e het aantal promoties opvoeren door gezamenlijke PhD-programma's op te zetten met partneruniversiteiten in het buitenland. werking op onderzoeks- en innovatiegebied gestimuleerd. Dat is nodig om een vooraanstaande positie in te kunnen (blijven) nemen in de concurrentieslag met andere hightech topregio's. Er zal een beroep worden gedaan op zowel de overheid als op betrokken partijen om aan de financiering van dringend gewenste nieuwe faciliteiten bij te dragen. In dit perspectief werkt de TU/e de komende jaren samen met uiteenlopende externe stakeholders aan de ontwikkeling van open onderzoeks- en innovatiefaciliteiten (zie paragraaf 5.2.5) Infrastructuur en faciliteiten Toponderzoek vraagt om een uitstekende onderzoeks infra - structuur en andersom is een uitstekende onderzoeksinfra structuur een randvoorwaarde om toponderzoek en top - onderzoekers aan te kunnen trekken, ook in het kader van samenwerking tussen universiteit en bedrijfsleven. Bij de TU/e gaat het dan veelal om (het aanschaffen en continu upgraden van) kostbare voorzieningen, niet alleen qua in - ves teringen maar ook qua onderhoud en gebruik en daarbij behorende inzet van gespecialiseerd personeel. De komende jaren zal de TU/e in goede samenspraak met de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Twente en parallel aan het TU/e-huisvestingsplan 'Campus 2020' een samenhangend beleidsplan 'Onderzoeksinfrastructuur 2020' ontwikkelen voor vervanging, vernieuwing, aanschaf en ont wikkeling en bouw van nieuwe onderzoeksinfrastructuur en de financiering daarvan. Met het oog daarop worden bestaande laboratoria, apparatuur en andere onderzoeksmiddelen geïnventariseerd en doorgelicht en worden de behoeften aan nieuwe voor - zieningen zorgvuldig in kaart gebracht. Daarbij wordt ook reke ning gehouden met wensen en behoeften in het hightech ecosysteem in een wijde cirkel rond de universiteit en bij partneruniversiteiten. De TU/e streeft namelijk nadrukkelijk naar het clusteren van kostbare state-of-the-art-voorzieningen in 'shared facilities' die vanuit een open innovatieconcept beschikbaar en toegankelijk zijn voor belanghebbende kennisinstellingen en bedrijven. Door samen op te trekken wordt het beter mogelijk echte topvoor zieningen op te bouwen en in stand te houden en wordt bovendien samen

15 5 Kennisvalorisatie 5.1 Kernambitie 5.2 Beleid Verankering als derde kerntaak TU/e Innovation Lab Bevordering ondernemerschap Project Office Open onderzoeks- en innovatiefaciliteiten Behoud kenniswerkers en versnelling innovatieprojecten 5.1 Kernambitie Een substantiële bron van kennis, technologie en nieuwe bedrijvigheid in de nationale en regionale kennis economie, onder meer tot uitdrukking komend in: behoud van de leidende positie in het CWTS Scoreboard of University-Industry Research Cooperation; deelname aan ondernemerschapsonderwijs door ten minste 300 studenten; ten minste 70 miljoen euro inkomsten op jaarbasis via de derde geldstroom; het delen van ten minste 20% van alle universitaire onderzoeksfaciliteiten met derden; 30 start-ups en spin-offs op jaarbasis. 5.2 Beleid Verankering als derde kerntaak De TU/e ziet het bevorderen van kennisvalorisatie en innovatie als derde kerntaak, geïntegreerd in de kerntaken onderwijs en onderzoek. De komende jaren zal verder worden gewerkt aan die integratie, aan het verankeren van de verantwoorde - lijkheid voor kennisvalorisatie en innovatie in de faculteiten en aan het versterken van het draagvlak daarvoor binnen de wetenschappelijke staf. In dat kader is het ook de bedoeling in de kwaliteitszorgsystematiek op onderwijs- en onderzoeks - gebied integraal en systematisch aandacht te gaan besteden aan kennisvalorisatie en innovatie. Met het oog daarop zullen valide en werkbare indicatoren worden ontwikkeld voor het evalueren van de mate waarin vanuit het onderwijs en onder - zoek kwalitatief hoogwaardige en maatschappelijk c.q. econo misch betekenisvolle bijdragen worden geleverd aan het bevorderen van kennisvalorisatie en innovatie. Ook is het de bedoeling de prestaties van de wetenschappelijke staf op het terrein van kennisvalorisatie en innovatie nadrukkelijker te betrekken bij het belonings- en carrièrebeleid. Hiernaast zal de TU/e haar basisfaciliteiten en infrastructuur voor kennisvalorisatie en innovatie de komende jaren samen met haar regionale partners in bedrijfsleven, onderwijs, onder - zoek en overheidssfeer verder optimaliseren en consolideren. Bovendien zal een begin worden gemaakt met de transfor - matie van de universiteitscampus in de richting van een TU/e Science Park (zie paragraaf 9.2.3). Een groeiend aantal startende en al gevestigde hightech bedrijven heeft bij het ontwikkelen van nieuwe of vernieuwde producten, systemen en diensten belang bij directe interactie met toponderzoekers van de universiteit en met elkaar, alsmede bij medegebruik van universitaire c.q. gezamenlijke laboratoria, testruimten, werkplaatsen, apparatuur en andere voorzieningen; en dat alles in een open innovatieklimaat. Het is de bedoeling hier - aan gefaseerd extra ruimte te gaan bieden binnen het beoogde TU/e Science Park. Andersom zal de TU/e geleidelijk meer gaan participeren in gelijksoortige clusters van faciliteiten op andere locaties in de regio, waar (startende) bedrijven en kennisinstellingen samen R&D-activiteiten ontplooien, zoals op de High Tech Campus Eindhoven, de High Tech Automotive Campus in Helmond en Strijp-S in Eindhoven. Al met al is het nadrukkelijk de ambitie van de TU/e op het terrein van kennisvalorisatie en innovatie een voortrekkersrol in ons land te blijven vervullen. Een en ander zal worden uit - gewerkt in een businessplan op basis waarvan een beroep zal worden gedaan op de middelen die de rijksoverheid voor de versterking van universitaire basisfaciliteiten op het terrein van kennisvalorisatie en innovatie beschikbaar heeft gesteld TU/e Innovation Lab Het TU/e Innovation Lab blijft ten aanzien van kennisvalori satie en innovatie een actief stimulerende en ondersteunende rol vervullen. Het werkt vooral langs drie hoofdlijnen: actieve ontwikkeling, versterking en verbreding van de samenwerking met grotere technologiegedreven bedrijven en organisaties op regionaal, nationaal en internationaal niveau; stimulering van kennistransfer naar en innovatieprojecten met het regionale midden- en kleinbedrijf; 28 29

16 stimulering van ondernemerschap en innovatie door het opsporen, ondersteunen en begeleiden van (potentiële) hightech starters en spin-off bedrijven vanuit de TU/e. Grote bedrijven en organisaties De contacten met grotere technologiegedreven bedrijven en organisaties (waaronder TNO en de Grote Technologische Instituten) zullen worden verbreed en geïntensiveerd. Via periodiek strategisch overleg zullen verdere samenwerkings - mogelijkheden op R&D-gebied in kaart worden gebracht, strategische partnerships en gezamenlijke programma's en projecten worden ontwikkeld en mantelovereenkomsten en contracten worden afgesloten. De TU/e zal actief blijven participeren in (de ontwikkeling van) publiekprivate onder - zoeks- en innovatienetwerken, -programma's en -instituten op nationaal en Europees niveau. Hierbij wordt een positie nagestreefd van preferred R&D-partner van in ieder geval de netwerken, programma's en instituten die hun zwaartepunt in Zuidoost-Nederland hebben. Een belangrijk doel is ook het verwerven van een sterke positie in zogenaamde 'Knowledge and Innovation Communities' (KIC) binnen het 'European Institute of Innovation and Technology'. Samen met partners in het bedrijfsleven en de universitaire wereld zal de TU/e zich in spannen voor een succesvolle kandidatuur van Eindhoven als co-locatie van in ieder geval de KIC op het terrein van energie. Midden- en kleinbedrijf Wat de stimulering van kennistransfer naar en innovatie - projecten met het regionale midden- en kleinbedrijf betreft blijft de TU/e met Fontys Hogescholen, het ROC Eindhoven, TNO Industrie en Techniek en de Open Universiteit actief participeren in de gezamenlijke regionale kennistransfer - organisatie 'United Brains'. Bovendien zal de TU/e er zich voor inspannen dat samen met relevante partners mkbinnovatieprojecten worden opgezet. Waar zinvol zullen met het oog daarop ook contacten worden gelegd met lectoren in het technisch hoger beroepsonderwijs. Daarnaast zullen de banden met het mkb worden aangehaald via communicatieen netwerkactiviteiten. De binnen de universiteit aanwezige wetenschappelijke expertise zal ten behoeve van het mkb en intermediaire organisaties als 'United Brains' en 'Syntens' door middel van een te ontwikkelen webbased informatie - systeem toegankelijk worden gemaakt. Verder zal de TU/e planmatig acte de présence geven op technologiebeurzen voor het bedrijfsleven. Stimulering en ondersteuning starters De TU/e zet zich er nadrukkelijk voor in dat aan de universiteit ontwikkelde kennis waar mogelijk wordt gebruikt voor het ontwikkelen van nieuwe bedrijvigheid. Op dit moment worden nog lang niet alle mogelijkheden benut. Te veel ontwikkelde kennis en wetenschappelijke vondsten blijven nog ongebruikt op de plank liggen. Dat is uit maatschappelijk en economisch oogpunt onaanvaardbaar. De TU/e stelt zich dan ook tot doel in eigen huis voortdurend actief te zoeken naar kennis en vondsten die mogelijkheden bieden tot het ontwikkelen van nieuwe vermarktbare producten, diensten en systemen. Bovendien zal zij actief bevorderen dat meer studenten, medewerkers, alumni en derden deze kennis en vondsten gaan gebruiken om nieuwe bedrijvigheid te ontwikkelen. Daarbij zullen alle instrumenten worden ingezet die de afgelopen jaren zijn ontwikkeld, zoals de instrumenten voor het beschermen en exploiteren van kennis/technologie, voor het belonen van medewerkers en onderzoeksgroepen die vermarktbare kennis hebben ontwikkeld en voor het begeleiden, ondersteunen, huisvesten en financieren van startende ondernemingen en voor formele deelname van de universiteit in startende on der - nemingen. Die deelnames zullen gestalte blijven krijgen onder de vlag van de TUE Holding BV. De stimulering en ondersteu ning van starters zal blijven plaatsvinden in nauwe samen werking met de partners in de regionale Incubator3+organisatie en de regionale financieringsfondsen en starters - facili teiten. Het is verder nadrukkelijk de bedoeling de huisves tingsfaciliteiten en andere gemeenschappelijke facilitei ten voor starters op de universiteitscampus zelf uit te breiden en te verbeteren. Het noordoostelijke deel van de campus zal daar toe geleidelijk het karakter krijgen van een bedrijven - terrein voor startende en bestaande kleine hightech bedrij ven/ bedrijfsonderdelen die belang hebben bij intensieve samen - werking met universitaire onderzoekers en bij gebruik van universitaire infrastructuur. De komende jaren zal een bestaand vrijkomend universiteitsgebouw geschikt worden gemaakt als bedrijfsverzamelgebouw (met als nieuwe naam 'Connector') en zal een nieuw bedrijvengebouw met gemeen schappelijke laboratorium-, ontwikkel- en testfaciliteiten (onder de noemer 'Catalyst') worden gerealiseerd. Het in elkaars nabijheid huis - vesten van kleine innovatieve bedrijven in combinatie met gemeenschappelijke voorzieningen en open universitaire faciliteiten stimuleert innovatieve inter actie zowel tussen de ondernemingen onderling als tussen universitaire onder - zoekers en de bedrijven Bevordering ondernemerschap Via het samen met de Universiteit van Tilburg opgezette 'Brabant Center of Entrepreneurship' zal de TU/e krachtig bevorderen dat meer studenten, medewerkers en afge stu - deerden interesse krijgen voor het ondernemerschap en zich ondernemerschapskennis en -competenties eigen maken. Dat gebeurt met name via voorlichtings- en onder wijsactivi teiten. Daarnaast zal onderzoek worden gestimu leerd, zodat er meer kennis beschikbaar komt inzake faal- en succesfactoren bij het starten en doorontwikkelen van nieuwe technologie-intensieve ondernemingen. Het onderwijsaanbod op het terrein van ondernemerschap omvat: een instellingsbrede minor 'Entrepreneurship & Innovation' voor bachelorstudenten, die wordt afgesloten met een project dat samen met studenten van het honors program in ondernemerschap van de Universiteit van Tilburg wordt uitgevoerd; een certificaatprogramma 'Technology Entrepreneurship' voor masterstudenten en promovendi, waarin als afstudeer - project gewerkt wordt aan de ontwikkeling van een business case op basis van een binnen de TU/e ontwikkeld innovatief idee; diverse keuzevakken, gerelateerd aan ondernemerschap; de mogelijkheid tot deelname van TU/e-studenten aan het extracurriculaire programma 'Kennisintensief Ondernemen' van de Universiteit van Tilburg; een masterclass 'Entrepreneurship' voor promovendi en ontwerpers in opleiding; maatwerkprogramma's voor medewerkers die overwegen een onderneming op te zetten. Door middel van actieve werving zal worden gepoogd het aantal deelnemers aan de diverse onderwijsactiviteiten aanzienlijk uit te breiden Project Office De TU/e streeft ernaar de komende jaren een meer initiërende en leidende positie te verwerven op het vlak van grote tweedeen derdegeldstroomprojecten en tevens haar inkomsten uit de tweede en derde geldstroom te vergroten. Om de weten - schappelijke staf hierbij proactief en professioneel te kunnen ondersteunen, is het initiatief genomen voor het opzetten van een interfacultair Project Office. Van hier uit zullen nieuwe impulsen worden gegeven aan de participatie in regionale, nationale en internationale (publiekprivate) onderzoeks- en innovatieprogramma's/-instituten en aan gezamenlijke R&Dactiviteiten met grote bedrijven en organisaties. Het Project Office attendeert proactief op mogelijkheden om project - voorstellen c.q. subsidieaanvragen in te dienen bij de diverse fondsen en programma's, biedt ondersteuning bij het opstellen van aanvragen en voorbereiden van presentaties van voor - stellen, monitort het verdere aanvraagproces en biedt onder - steuning bij de afhandeling van verantwoordingsverplichtingen richting subsidiegever. Verder acquireert het opdrachten voor contractresearch, helpt het bij het sluiten van contracten en biedt het ondersteuning bij het management van grote projecten

17 5.2.5 Open onderzoeks- en innovatiefaciliteiten Het beschikbaar en toegankelijk zijn van de best denkbare onderzoeks- en innovatiefaciliteiten is een sleutelfactor voor het succes van een regionaal ecosysteem voor kennis - ontwikkeling en -valorisatie. Topfaciliteiten dragen bij aan de internationale concurrentiepositie en daarmee aan de internationale aantrekkings- en bindingskracht van een regio op hoogwaardige bed rijven, kennisinstellingen en kennis - werkers. De TU/e zet daarom in de Brainport-regio samen met bedrijfsleven en overheden in op het realiseren van ge - concen treerde clusters van R&D-faciliteiten, waarin bedrijven en instellingen eigen infrastructuur en voorzieningen inbrengen en samen investeren in nieuwe laboratoria, ontwikkel- en testruimten en apparatuur. Deze clusters van 'shared facilities' zullen vanuit een open innovatieconcept beschikbaar en toegankelijk moeten zijn voor alle belanghebbende kennis - instellingen en bedrijven in de regio. Ze moeten bovendien zoveel mogelijk aansluiten bij de content en het ambitie - niveau van grote publiekprivate onderzoeks- en innovatie - programma's, die hun zwaartepunt in de Brainport-regio hebben. De komende jaren zal de TU/e zich samen met regio - nale partners en stakeholders in ieder geval inspannen voor de financiering en realisatie van onderzoeks- en inno vatie - faciliteiten voor het in paragraaf geschetste 'Euro pean Lighting Competence Center Eindhoven' (zie pagina 24) en van de hierna geschetste vier initiatieven. Deze passen in het gemelde streven van de universiteit haar eigen campus uit te bouwen tot een TU/e Science Park en zelf actief te participeren in andere onderzoeks- en innovatiecampussen in de regio. Voorbehoud voor realisering van elk van deze initiatieven is dat er adequate externe partners worden gevon den alsmede voldoende financiële middelen. Verder is in paragraaf al melding gemaakt van het initiatief voor het gebouw 'Catalyst' met huisvesting en laboratorium-, ontwikkel- en testfacili tei - ten voor startende ondernemingen. Molecular Imaging Laboratory Het eerste initiatief betreft de samenvoeging van het radio - logisch laboratorium van de Life Sciences Facilities van Philips met de imagingfaciliteiten van de TU/e in één 'Molecular Imaging Laboratory' op de High Tech Campus Eindhoven. Doel is één geïntegreerde faciliteit voor onderzoek op het gebied van molecular imaging in de markt te zetten, waar behalve onderzoeksgroepen van de TU/e en Philips ook andere kennisinstellingen en bedrijven gebruik van kunnen maken. Dat wordt bevorderd door het beoogde laboratorium te verzelfstandigen. Er kan dan onder zakelijke condities op de wensen en behoeften van een breed gebruikersveld worden ingespeeld. Een en ander maakt het mogelijk een hoger niveau van voorzieningen te realiseren, terwijl op de kosten van de afzonderlijke participanten bespaard kan worden. Bovendien stimuleert het inzetten van de voorzieningen in een open innovatieklimaat samenwerking tussen de gebrui - kers ervan. Als het initiatief voor het 'Molecular Imaging Laboratory' succesvol verloopt, kan dat de opstap zijn naar clustering en verzelfstandiging van andere onderzoeksvoorzie ningen op de High Tech Campus. Cleanroom Het tweede initiatief betreft de zeer hoogwaardige en om - vang rijke cleanroom op de campus van de TU/e zelf. Momen - teel is deze kostbare onderzoeksfaciliteit direct gekoppeld aan uni versitaire onderzoeksgroepen. De verwachting is dat finan ciële en inhoudelijke voordelen zijn te behalen door de cleanroom te verzelfstandigen, open te stellen voor derden, de beschik bare apparatuur af te stemmen op een bredere gebruikers groep en interactie tussen de diverse gebruikers te bevorderen. De cleanroom zou hierdoor een zodanige statuur moeten verwerven dat ze bij kan dragen aan de aan - trekkingskracht van de universiteit op internationaal talent. Teleoperations Research & Innovation Center Een mogelijk derde initiatief is erop gericht op de TU/e-campus een 'Teleoperations Research & Innovation Center' (TRIC) te realiseren waar onderzoekers van de universiteit (met name uit de faculteiten 'Wiskunde en Informatica', 'Werktuigbouw - kunde', 'Electrical Engineering' en 'Industrial Design') samen met partners uit de industrie en uit andere kennisinstellingen kunnen werken aan de ontwikkeling van telerobots en daarop gericht multidisciplinair onderzoek. Telerobots onderscheiden zich nu al van in de industrie toegepaste autonoom functione - rende robots doordat zij op afstand (bijvoorbeeld via internet) door mensen worden bestuurd. Telerobots voeren dus tele - operations uit en breiden daarmee in feite de actieradius van de mens onbeperkt uit. Ze kunnen voor tal van doeleinden worden ingezet, bijvoorbeeld om technische services uit te voeren, gewassen te planten of oogsten, objecten te bewaken, gevaarlijke voorwerpen op te ruimen, handelingen te verrichten in voor de mens gevaarlijke of ongezonde omgevingen, medi - sche ingrepen uit te voeren die bijzondere precisie vereisen of om in de bouw en logistiek zware objecten te verplaatsen. Het TRIC zal een cluster van hoogwaardige laboratoria en ont - wikkel- en testruimten gaan omvatten, die het karakter krijgt van een open onderzoeks- en innovatiefaciliteit. Het heeft de ambitie een internationaal vooraanstaand concentratiepunt te worden van zowel publiekprivaat onderzoek als industriële bedrijvigheid op het terrein van teleoperations. Er zijn grote economische en maatschappelijke belangen mee gemoeid. /d.search.labs En een mogelijk vierde initiatief is erop gericht op de TU/ecampus onder de noemer '/d.search-labs' een internationaal vooraanstaand cluster van designfaciliteiten te realiseren voor het ontwikkelen van intelligente producten, systemen en diensten. De '/d.search-labs' zou het hart moeten worden van de faculteit 'Industrial Design' waar onderzoek, onderwijs en innovatie samenkomen in uitdagende en innovatieve ontwikkelprojecten op het terrein van 'Ambient Intelligence', die in nauwe samenwerking met partners uit de industrie en andere kennisinstellingen worden opgezet. Om betekenis - volle projecten te kunnen faciliteren en projectuitkomsten te kunnen realiseren zal '/d.search.labs' in ieder geval diverse studio-omgevingen moeten omvatten, een faciliteit voor prototyping en diverse ruimtes die model kunnen staan voor uiteenlopende gebruiksomgevingen. De verwezenlijking van '/d.search-labs' is een essentieel element in de strategie om Brainport Eindhoven internationaal op de kaart te zetten als een vooraanstaand designcluster. Het vormt de noodzakelijke basis voor een in de regio te realiseren topinstituut voor tech nologisch design. Aan een plan voor zo'n instituut wordt onder de paraplu van 'Design Connection Brainport' gewerkt door een breed samengesteld netwerk van kennisinstellingen, ondernemingen en overheidsinstanties Behoud kenniswerkers en versnelling innovatieprojecten In het kader van de economische crisis heeft de TU/e begin 2009 het voortouw genomen in de ontwikkeling van plannen voor het behoud van kenniswerkers en de versnelde uitvoe ring van hightech innovatieprojecten, met name in de hightech Brainportregio. De TU/e-plannen werden geïnte - greerd in een gezamenlijke steunaanvraag van Brainport Eindhoven bij de rijksoverheid, waarin ook TNO participeerde. Ze vonden onder meer navolging in een steunaanvraag van de VSNU namens de gezamenlijke Nederlandse universiteiten. De landelijke overheid reageerde positief op de diverse steunaanvragen en publiceerde in de zomer van 2009 een regeling voor het behoud van kenniswerkers en een regeling voor de versnelde uitvoering van hightech topprojecten. De TU/e diende samen met een 65-tal bedrijven in met name Zuidoost-Neder land ruim 50 projectaanvragen bij de rijks - overheid in voor de tijdelijke detachering van in totaal circa 600 kennis werkers bij de universiteit en de extra inschake - ling van circa 50 jonge onder zoekers bij de universiteit ten behoeve van deze projecten. De TU/e is verder betrokken bij door het bedrijfs leven ont wikkelde voorstellen voor de ver - snelde uitvoering van hightech topprojecten. Te verwachten is dat een belang rijk deel van de ingediende plannen met steun van de over heid gerealiseerd kan worden in de periode De TU/e wil er zo actief aan bijdragen dat het unieke hightech ecosysteem in de Brainport Eindhoven-regio versterkt uit de economische crisis tevoorschijn komt

18 6 Studenten- en alumnivoorzieningen 6.1 Kernambitie 6.2 Beleid Eindhoven studentenstad Huisvesting Studentensport Centrale studentenvoorzieningen Studentenkaart Onderzoeks-/ontwerpassistentschappen Studenten met beperkingen Beurzen en leningen Buitenlandse masterstudenten Alumni 6.1 Kernambitie Een vooraanstaande positie in vergelijking met andere Nederlandse universiteiten qua voorzieningen voor, dienst - verlening aan en relaties met studenten en alumni, onder meer tot uitdrukking komend in: een positie binnen de top drie van Nederlandse universi - teiten bij ter zake doende tevredenheids peilingen onder studenten en alumni; een percentage in Eindhoven gevestigde, uitwonende studenten van 60 of hoger; een forse uitbreiding van het aanbod aan betaalbare huisvestingsmogelijkheden voor met name buiten landse studenten, technologisch ontwerpers in opleiding en promovendi; een aantoonbaar versterkte reputatie van Eindhoven als universiteits- en studentenstad; actuele persoons- en loopbaangegevens van ten minste 80% van de alumni in de Alumninet-database van de universiteit. 6.2 Beleid Eindhoven studentenstad De TU/e zet zich er samen met Fontys Hogescholen, de Design Academy en de gemeente actief voor in Eindhoven aantrekke lijker te maken als studentenstad en de uitstraling van Eind hoven als studentenstad te verbeteren. Vier beleids - lijnen staan daarbij centraal: bevorderen dat meer studenten van elders zich in Eindhoven vestigen; stimuleren van grote aansprekende studentenevenementen en maatschappelijke (stadsgerichte) studentenprojecten; ondersteunen van de verhuizing van de algemene studentenverenigingen met hun sociëteiten van studentencentrum 'De Bunker' naar daarvoor geschikt te maken panden in het stadscentrum; versterken van de communicatie- en marketingactiviteiten met betrekking tot studentenactiviteiten. Een stuurgroep van bestuurders van TU/e, Fontys Hogescholen, Design Academy en gemeente gaat de verwezenlijking van het uitgezette beleid aansturen en bepaalt op hoofdlijnen aan welke programma's c.q. projecten middelen worden toegekend uit de door de gemeente en de instellingen ter beschikking gestelde budgetten. Om na te kunnen gaan of de reputatie van Eindhoven als universiteits- en studentenstad verbetert, zal een nulmeting worden uitgevoerd, later gevolgd door een eerste effectmeting Huisvesting Het bestaande tekort aan adequate huisvesting tegen een acceptabele prijs voor met name buitenlandse studenten en medewerkers levert de TU/e en Eindhoven grote internationale imagoschade op. De TU/e blijft zich de komende jaren samen met Fontys Hogescholen, de Design Academy, de gemeente Eindhoven en de woningcorporaties in de stad dan ook bij - zonder inspannen voor uitbreiding van zelfstandige, betaal - bare wooneenheden voor studenten, ontwerpers in opleiding en promovendi en adequate huisvesting voor uitwisselingsstudenten, gastmedewerkers en andere short stayers. De TU/e wil voor een en ander ook ruimte bieden op de eigen campus. Uitgangspunt is dat de komende jaren op de campus perma - nente wooneenheden worden gerealiseerd voor zowel Neder - landse als buitenlandse studenten, ontwerpers in opleiding en promovendi alsmede permanente verblijfsvoorzieningen voor short stayers. Omdat buitenlanders niet naar de TU/e komen als hen geen passende huisvesting wordt geboden, zullen zij de hoogste prioriteit krijgen. Overigens zullen ook elders in Eindhoven extra wooneenheden gerealiseerd moeten worden. De TU/e wil ter zake met gemeente en woningcorpo - raties de komende jaren tot meerjarige resultaatafspraken en vervolgens tot concrete resultaten komen. Na oplevering van permanente wooneenheden op de campus zullen de huidige tijdelijke wooneenheden verdwijnen

19 6.2.3 Studentensport De TU/e zal haar sportfaciliteiten de komende jaren op stateof-the-artniveau houden en de deelname van studenten aan sportverenigingen en sportprogramma's blijven stimuleren. Verder wil zij in de rankings van universiteiten op basis van studententevredenheid over sportfaciliteiten de eerste plaats heroveren. De tevredenheid en wensen van studenten ten aan zien van de sportmogelijkheden zal periodiek worden ge peild. Verder blijft de TU/e ernaar streven (voormalige) top - sporters als sportdocenten in te schakelen en actief nationale en internationale studentensportevenementen op haar campus te accommoderen. Studenten die op topniveau sport bedrijven, kunnen erop blijven rekenen dat de universiteit er actief aan zal bijdragen dat zij dit optimaal met hun studie kunnen com - bineren. De TU/e zal zich verder actief blijven inzetten om haar 'sportimago' te versterken Centrale studentenvoorzieningen De centrale studentenvoorzieningen en de bibliotheek wor - den in 2012 geconcentreerd in de (ver)nieuwbouw in het hart van de universiteitscampus op de plaats van de huidige W-hal. In de nieuwe huisvesting wordt ook voldaan aan de groeiende behoefte onder studenten aan extra studiewerk - plekken in daarvoor geschikte ruimtes op de campus. Concen tratie van voorzieningen betekent verder dat beter in gespeeld kan en zal worden op de wens om de openings - tijden te verruimen. Dit draagt in combinatie met de intro - ductie van permanente woonvoorzieningen bij aan de beoogde verlevendiging van de campus. De TU/e zal een onderzoek laten uitvoeren naar de toekomst van het huidige studentencentrum 'De Bunker' in relatie tot de huisvesting van de daar nu gevestigde studenten - vere ni gingen. Zoals gemeld in paragraaf ondersteunt de uni versiteit de verhuizing van de algemene studentenvere ni gingen met hun sociëteiten naar daarvoor geschikt te maken panden in het stadscentrum. Wat de culturele studen - ten verenigingen betreft is de universiteit voor de lange termijn voorstander van gecon centreerde huisvesting op haar campus. Ook daarmee is de nagestreefde verlevendiging van de cam - pus gediend Studentenkaart Onder studenten bestaat behoefte aan de invoering van één multifunctionele studentenkaart, die toegang biedt tot aller - lei voorzieningen en gebruikt kan worden om cash free voor allerlei diensten (zoals kopiëren, printen, verkoop van dictaten en ICT-hulpmiddelen en catering) te betalen. Daarom zal wor - den onderzocht of invoering van een dergelijke kaart technisch mogelijk en financieel haalbaar is. Bij een positief resultaat zal de kaart worden ingevoerd Onderzoeks-/ontwerp assistentschappen In paragraaf is al melding gemaakt van het voornemen in alle masteropleidingen bovenop het reguliere curriculum speciale honors tracks in te richten voor studenten die het talent en de motivatie hebben om door te stromen in een ontwerpersopleiding of een promotietraject. Voor zover de financiële ruimte het toelaat is het de bedoeling dat studen - ten in het kader van deze tracks een aanstelling krijgen als ontwerp- of onderzoeksassistent. Bij een tweetal master - opleidingen zal met een en ander worden geëxperi menteerd. Rekening houdend met de ervaringen zullen ook bij de overige masteropleidingen honors tracks worden gerealiseerd en assistentschappen opengesteld worden voor daaraan deel - nemende studenten Studenten met beperkingen De TU/e blijft de komende jaren zo goed mogelijk inspelen op de behoefte aan speciale voorzieningen of regelingen van individuele studenten met lichamelijke of andere beperkingen. Inzet is zoveel mogelijk maatwerk te leveren. Studenten worden actief aangemoedigd zelf aan de bel te trekken als zij op grond van beperkingen specifieke wensen of behoeften hebben. Doel is te bewerkstelligen dat hun studie zo onbelem - merd mogelijk voortgang kan vinden. Randvoorwaarde is bovendien dat alle gebouwen in principe voor iedereen toe - gankelijk zijn. Het succes van het ingezette beleid moet blijken uit een flink verbeterde positie van de TU/e in rankings van universiteiten op basis van tevredenheidspeilingen onder studenten met betrekking tot voorzieningen voor studenten met beperkingen Beurzen en leningen Omdat masterstudenten van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) voor de bekostiging niet meer meetellen, is de TU/e genoodzaakt voor hen een bij benadering kosten dekkend collegegeld te hanteren. Deze studenten komen bovendien niet in aanmerking voor studiefinanciering. Om zeer talent - volle studenten van buiten de EER te stimuleren voor master - opleidingen aan de TU/e te kiezen, stelt de universiteit jaar lijks ten minste 150 nieuwkomers voor twee jaar een kosten dek - kende beurs (collegegeld plus primaire kosten van levens - onderhoud) ter beschikking. Een strenge selectieprocedure moet garanderen dat beursstudenten in staat zijn hun master - opleiding in twee jaar tot een goed einde te brengen. De beurzen worden bekostigd uit de winst van de TUE Holding BV en schenkingen van derden. De TU/e interesseert bovendien bedrijven voor het ter beschikking stellen van beurzen. Daar - bij kunnen met kandidaten in principe afspraken gemaakt worden over het gedurende enkele jaren vervullen van een functie bij de betrokken bedrijven na afronding van de oplei - ding. De TU/e zal verder bevorderen dat masterstudenten van buiten de EER die niet voor een beurs in aanmerking komen, onder aantrekkelijke voorwaarden een lening kunnen verkrijgen bij een bank. De TU/e zal ter zake een overeenkomst sluiten met een bank en zich per jaar garant stellen voor ten minste 30 nieuwe leningen Buitenlandse masterstudenten Door middel van evaluatiegesprekken en quick scans gaat de TU/e regelmatig na of buitenlandse studenten tevreden zijn over bestaande (al of niet speciaal voor hen opgezette) voor - zieningen c.q. of er onder hen behoefte bestaat aan specifieke begeleiding, ondersteuning of faciliteiten. Doel is te bevorderen dat buitenlandse studenten zich thuis voelen aan de TU/e en in Eindhoven en hun masteropleiding zoveel mogelijk binnen de reguliere studieduur van twee jaar succesvol weten af te ronden Alumni De TU/e blijft zich de komende jaren actief inzetten voor het versterken van wederzijds profijtelijke relaties met haar alumni. Daarbij wordt intensief samengewerkt met de faculteits- en opleidingsgebonden alumniverenigingen en de TU/e-vereni - ging van promovendi. De communicatie met alumni wordt geëvalueerd en waar nodig herzien. In goed overleg zal een meerjarenplan voor het alumnibeleid worden ontwikkeld ter bevordering van de integratie van alumni in de universiteits - gemeenschap. De betrokkenheid van studenten bij het alumnibeleid zal worden vergroot. Een belangrijk randvoorwaardelijk doel is het vergroten van de dekkingsgraad (naar ten minste 80%) en de actualiteit van de database met persoons- en loopbaangegevens van alumni. Hiertoe zal de Alumninet-database ook naar de faculteiten toe worden ontsloten. Daarnaast wordt een koppeling naar externe communities (zoals LinkedIn) gerealiseerd. Netwerkrelaties tussen alumni onderling en tussen alumni enerzijds en studenten en medewerkers anderzijds zullen worden bevorderd. In samenwerking met andere Nederlandse universiteiten en met de Nederlandse ambassades ter plaatse zullen alumninetwerken in een aantal Europese landen worden opgezet. Met enige regelmaat zullen ook op instellingsniveau voor alumni waardevolle activiteiten en evenementen worden georganiseerd, waaronder een jaarlijkse alumnidag. Hieraan zal extra aandacht worden besteed in het lustrumjaar De vip-behandeling van alumni op de jaarlijkse Publieksdag van de universiteit wordt gecontinueerd. Daarnaast zullen activiteiten worden opgezet die bij kunnen dragen aan de persoonlijke, professionele en intellectuele groei van alumni. Wensen en behoeften van alumni met betrekking tot specifieke activiteiten, evenementen en voorzieningen zullen periodiek worden gepeild. Belangrijk doel is verder te komen tot bijzon - dere netwerken van alumni die op willen treden als ambassa - deurs van de TU/e c.q. zich actief in willen zetten voor specifieke doelstellingen van de universiteit of de faculteiten. Zo zullen alumni-ondernemers worden uitgenodigd op te treden als 'business angels' voor startende ondernemingen vanuit de universiteit. Tevens zullen alumni worden betrokken bij de studentenwerving, bijvoorbeeld ter versterking van het beeld van op de opleiding aansluitende beroepsprofielen. Alumni zullen via het Universiteitsfonds worden gestimuleerd regelmatig financiële donaties te doen ten behoeve van de universiteit. Verder zullen prominente alumni worden gevraagd een actieve rol te vervullen op het terrein van fundraising voor specifieke universitaire projecten

20 7 Universitaire samenwerking in Nederland 7.1 Kernambitie 7.2 Beleid TU.Federatie Sectorplannen Samenwerking met 'Maastricht' Samenwerking met 'Tilburg' Samenwerking met 'Fontys' 7.1 Kernambitie Strategisch belangrijke partnerrelaties met andere Neder - landse universiteiten, onder meer tot uitdrukking komend in aantoonbare meerwaarde van: de afstemming en samenwerking met de Technische Uni - versiteit Delft en de Universiteit Twente in de 3TU.Federatie; de afstemming en samenwerking met faculteiten van andere Nederlandse universiteiten in het kader van de sectorplannen Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde en Informatica; de samenwerking met de Universiteit Maastricht en het Maastricht Universitair Medisch Centrum en met andere Nederlandse universiteiten en academische medische centra op het terrein van de biomedische technologie en de levenswetenschappen; de samenwerking met de Universiteit van Tilburg in het kader van het 'Brabant Center of Entrepreneurship' en de 'TiasNimbas Business School'. 7.2 Beleid TU.Federatie De TU/e blijft er zich in het kader van de 3TU.Federatie samen met de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Twente voor inzetten de drie TU's door middel van onderlinge samen werking en afstemming aantrekkelijker en waarde - voller te maken voor studenten, wetenschappers, bedrijven en over heid en daardoor betekenisvoller voor de Nederlandse kennis economie en de concurrentiepositie van ons land in de wereld. Leidraad daarbij vormen de komende jaren het 'Ontwikke lings plan ' en de daarvan afgeleide twee - jaarlijkse be stuurlijke agenda's van de 3TU.Federatie. Zoals in het ontwikkelingsplan uiteengezet ziet de 3TU.Federa tie het als haar missie: voldoende en hoogwaardig gekwalificeerde ingenieurs, technologisch ontwerpers en onderzoekers af te leveren; internationaal toonaangevend en maatschappelijk relevant technisch-wetenschappelijk onderzoek te verrichten; kennistransfer en samenwerking tussen onderzoeks instel - lingen en bedrijven te faciliteren teneinde innovatie en ondernemerschap te bevorderen. Op onderwijsgebied is het hoofddoel voor de komende jaren samen een virtuele onderwijsgemeenschap te vormen, die een breed palet aan technisch-wetenschappelijke opleidingen aanbiedt en studenten goede mogelijkheden biedt gebruik te maken van het keuzepalet per universiteit. In dat kader worden nadere afspraken gemaakt over de verdeling van specialisaties en zal de inrichting van het onderwijs verder worden gehar moniseerd. Verder zal samen opgetrokken worden op het punt van de kwaliteitszorg. Bovendien zullen gezamenlijke inspan - ningen worden geleverd om de bèta- en technologie-oriën tatie van jongeren in ons land te stimuleren. Een en ander moet leiden tot een duurzame groei van de studenten instroom, van de rendementen en van het aantal jaarlijks afgegeven PDEngdiploma's (Professional Doctorate in Engineering). Op onderzoeksgebied zal geïnvesteerd blijven worden in de programmatische bundeling van excellent onderzoek rondom maatschappelijke thema's in gezamenlijke Centers of Compe tence (ter versterking van focus en massa) en Centers of Excellence (ter stimulering van vernieuwend onderzoek op maatschappelijk relevante themagebieden). Bestaande centra worden geconsolideerd en er wordt ruimte geboden aan ini - tia tieven voor nieuwe centra, bijvoorbeeld op terreinen als mobiliteit/logistiek, toegepaste wiskunde, gezondheidstech - no logie en bouw. Daarnaast zal worden ingezet op verster king van de voor toponderzoek noodzakelijke infrastructuur en op intensivering van de samenwerking en krachtenbundeling met andere technologische R&D-instituten. Wat de zorg voor de onderzoekskwaliteit betreft zal zoveel mogelijk samen wor den opgetrokken. Daarbij zal het nodige worden gedaan om tot betere criteria te komen voor het beoordelen van de kwaliteit van wetenschappelijk construeren en ontwerpen en tot versterking van de positie van de construerende en ont