EXAMENREGLEMENT GYMNASIUM CURSUSJAAR SCHOLEN COMBINATIE ZOETERMEER

Transcriptie

1 EXAMENREGLEMENT GYMNASIUM CURSUSJAAR SCHOLEN COMBINATIE ZOETERMEER

2 INHOUDSOPGAVE I ALGEMENE BEPALINGEN Het examenreglement Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) Examencommissie Inhoud en inrichting van het eindexamen Toelating tot het examen Gang van zaken tijdens de examens Inhoud locatiegebonden gedeelten van het examenreglement Onregelmatigheden Interne procedure Beroep en bezwaar Slotbepaling... 9 II BEPALINGEN PICASSO LYCEUM Begrippen Schoolexamen Centraal examen en eindcijfer Herkansing centraal examen Examenregels (in aanvulling op de "Algemene Bepalingen") III BEPALINGEN GYMNASIUM Begrippen Schoolexamen Beoordeling examen Herkansingen van het schoolexamen Onvoldoende resultaat handelingsdeel en profielwerkstuk Nalatigheid bij schoolexamen en centraal examen Einduitslag van examen, herexamen en diplomering Rooster centraal examen Toegestane hulpmiddelen bij het examen

3 REGELING SCHOOLEXAMEN EN CENTRAAL EXAMEN SCHOLEN COMBINATIE ZOETERMEER CURSUS Het bevoegd gezag van Scholen Combinatie Zoetermeer, gelet op de daartoe betrekking hebbende bepalingen in het - Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o. van 24 maart 2000 (inclusief wijzigingen i.v.m. het v.m.b.o. en het 2 e profielenbesluit) - Besluit van 15 november 1997 (Stb 588) houdende wijziging van het Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o. B E S L U I T dat in de cursus schoolexamens en centrale examens op Scholen Combinatie Zoetermeer worden afgenomen met inachtneming van de hierna volgende bepalingen. Aldus vastgesteld op 6 juni 2018 De voorzitter van de examencommissie van Scholen Combinatie Zoetermeer drs. P.T.E. Reenalda 3

4 I ALGEMENE BEPALINGEN 1. Het examenreglement Het examenreglement voor de cursus bestaat uit twee gedeelten: - de 'Algemene Bepalingen', zoals deze van kracht zijn voor alle examinatoren en kandidaten op de locaties van de Scholen Combinatie Zoetermeer; - de 'Locatiegebonden Bepalingen', zoals deze van kracht zijn voor de examinatoren en kandidaten op de afzonderlijke locaties van de Scholen Combinatie Zoetermeer. 2. Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) Hierin worden organisatie, inhoud, omvang en weging van de programma's van toetsing en afsluiting per locatie en per onderwijstype vermeld. 3. Examencommissie De examencommissie van de Scholen Combinatie Zoetermeer bestaat uit: 1. de voorzitter: de heer drs. P.T.E. Reenalda namens deze voor: - Picasso Lyceum, de rector de heer drs. J.A.L. van Grunsven - Stedelijk College, de directeur a.i. de heer drs. P.T.E. Reenalda 2. de secretaris is door de rector/directeur uit het personeel aangewezen: - Picasso Lyceum de heer drs. A.A. van Koeveringe - Stedelijk College de heer P.H. Louw 3. de examinatoren: docenten die belast zijn met het geven van onderwijs in enig jaar waarover het schoolexamen en/of het centraal examen zich uitstrekt en verantwoordelijk voor de afname van de examens/toetsing in de door hun onderwezen vakken. 4. Inhoud en inrichting van het eindexamen Het eindexamen omvat in ieder geval de verplichte examenonderdelen van de vakken zoals deze per onderwijstype en/of afdeling zijn vermeld in de artikelen 10a tot en met 10d en 13 tot en met 15 van de Wet op het Voortgezet Onderwijs. 5. Toelating tot het examen Aan leerlingen van de Scholen Combinatie Zoetermeer die tot een examenjaar zijn toegelaten, wordt de gelegenheid geboden een eindexamen af te leggen, met inachtneming van het gestelde in dit reglement en het voor de leerling geldende programma van toetsing en afsluiting (PTA). 4

5 6. Gang van zaken tijdens de examens 1. Aanwezigheid bij de afname van de examens is, behalve aan examenkandidaten, slechts toegestaan aan: - leden van de directie en examencommissie; - daartoe voor de betreffende zitting aangewezen toezichthouders; - vertegenwoordigers van de onderwijsinspectie; - indien van toepassing: daartoe aangestelde gecommitteerden. 2. In de daartoe aangewezen en ingerichte examenruimte zijn voldoende examinatoren en/of toezichthouders aanwezig, e.e.a. volgens richtlijnen van de onderwijsinspectie. 3. Kandidaten kunnen in de examenruimte beschikken over hulpmiddelen voor zover deze, door publicatie in Regelingen Onderwijs, zijn toegestaan. Het is de kandidaten verboden in de examenruimte te beschikken over (hulp)middelen waarmee informatie kan worden verkregen dan wel worden overgedragen voor zover deze (hulp)middelen, door publicatie in Regelingen Onderwijs, niet expliciet zijn toegestaan. Het in de examenruimte in bezit hebben van een, zoals hierboven aangegeven, niet toegestaan (hulp)middel wordt beschouwd als het zich schuldig maken aan een onregelmatigheid, waarop de artikelen 8 en 9 van dit reglement van verdere toepassing kan worden verklaard. 4. Voor zover door de school aan kandidaten de mogelijkheid wordt geboden de opgaven van het examenwerk, dan wel aantekeningen m.b.t. het examenwerk mee te nemen, geschiedt dit niet eerder dan na de formele afloop van de zitting van het betreffende examenonderdeel. 7. Inhoud locatiegebonden gedeelten van het examenreglement 1. Bepalingen omtrent het schoolexamen. Hierin wordt informatie verstrekt o.m. over: - perioden waarin het schoolexamen plaatsvindt; - organisatie en inrichting van het schoolexamen; - de beoordeling van het schoolexamen; - herkansingsregelingen voor (onderdelen van) het schoolexamen; - rapportage van de resultaten van (onderdelen van) het schoolexamen; - gedragsregels voor de kandidaten voor zover niet reeds vermeld in het algemene gedeelte; - bijzondere bepalingen betreffende het onderwijstype, dat op de locatie wordt aangeboden. 2. Bepalingen omtrent het centraal examen. Hierin wordt informatie verstrekt o.m. over: - het examenrooster voor de vakken van het onderwijstype, dat op de locatie wordt aangeboden; - gedragsregels voor kandidaten voor zover niet reeds vermeld in het algemene gedeelte; - bijzondere uitslagregels betreffende het onderwijstype dat op de locatie wordt aangeboden; - regelingen op de locatie m.b.t. de bekendmaking van de uitslag en het aanvragen van een herkansing; - regels m.b.t. gehele of gedeeltelijke afwezigheid bij (onderdelen van) het centraal examen. 5

6 3. Bepalingen omtrent de uitslag en herkansing van de examens. Hierin wordt informatie verstrekt o.m. over: - de uitslag van de examens waarbij wordt aangegeven, in welke gevallen de kandidaat, die een school- dan wel een school- en een centraal examen heeft gedaan in een bepaald onderwijstype, is geslaagd; - de herkansing van het centraal examen waarbij wordt aangegeven in welke gevallen de kandidaat recht heeft een herkansing te doen en welke (keuze)mogelijkheden de kandidaat hierbij heeft. 8. Onregelmatigheden 8.1. Onregelmatigheden door de kandidaat 1. Indien een kandidaat zich ten aanzien van enig deel van het schoolexamen, dan wel het centraal examen schuldig maakt of heeft gemaakt aan enige onregelmatigheid treft de rector, hiertoe gemandateerd door de voorzitter van de centrale directie, maatregelen. Waarin in dit reglement wordt gesproken over "de rector " dient in voorkomende gevallen tevens te worden gelezen: "dan wel zijn plaatsvervanger". 2. De hierna te noemen maatregelen kunnen, al naar gelang de aard en de omvang van de onregelmatigheid, voorzien van een duidelijke motivatie, afzonderlijk dan wel in combinatie met elkaar worden genomen. 3. De te nemen maatregelen betreffen: - het toekennen van het cijfer 1 voor een (onder)deel van het schoolexamen dan wel het centraal examen; - het ontzeggen van deelname of verdere deelname aan één of meer (onder)delen van het schoolexamen dan wel het centraal examen; - het ongeldig verklaren van één of meer reeds afgelegde (onder)delen van het schoolexamen dan wel het centraal examen; - het bepalen dat het diploma en de cijferlijst slechts kunnen worden uitgereikt na een hernieuwd schoolexamen dan wel centraal examen in één of meer door de rector aan te wijzen vakken dan wel (onder)delen daarvan. 8.2 Onregelmatigheden door de school Indien een kandidaat ten aanzien van enig deel van het schoolexamen dan wel het centraal examen van mening is dat inhoud en/of organisatie van (delen van) het examen of het programma van toetsing en afsluiting niet overeenkomstig het bepaalde hieromtrent in het examenreglement dan wel in het programma van toetsing en afsluiting is, maakt de kandidaat zijn klacht kenbaar aan de rector in zijn functie als voorzitter van de examencommissie van de locatie. 6

7 9. Interne procedure 9.1 Interne procedure n.a.v. een geconstateerde onregelmatigheid door de kandidaat De beslissing van de rector vindt plaats uiterlijk tien schooldagen nadat de onregelmatigheid is geconstateerd en met inachtneming van de navolgende procedure: - een gedateerd en ondertekend proces verbaal wordt door degene die de onregelmatigheid heeft geconstateerd ter hand gesteld aan de rector uiterlijk binnen twee schooldagen nadat de onregelmatigheid is geconstateerd; - de rector hoort de betrokkenen n.a.v. de geconstateerde onregelmatigheid en het uitgebrachte proces-verbaal; - tot de betrokkenen worden in ieder geval gerekend: degene die de onregelmatigheid heeft geconstateerd en het procesverbaal aan de rector heeft ter hand gesteld; de persoon/personen op wie het proces-verbaal betrekking heeft; - datum, plaats en tijdstip van het horen van de betrokkenen worden door de rector bepaald met dien verstande dat het horen van de betrokkenen plaatsvindt na minimaal één schooldag en maximaal vijf schooldagen nadat de betrokkenen door de rector van de geconstateerde onregelmatigheid in kennis zijn gesteld; - een minderjarige kandidaat kan zich bij het horen door een door hem aan te wijzen meerderjarige persoon laten bijstaan. Hij wordt hierop door de rector gewezen; - de rector deelt zijn beslissing mede aan de betrokkenen, zo mogelijk mondeling, in ieder geval schriftelijk; - in de schriftelijke mededeling wordt tevens gewezen op de hierna te noemen beroepsmogelijkheid; - van de beslissing van de rector wordt tegelijkertijd een afschrift gezonden aan de ouders of verzorgers van de kandidaat indien deze minderjarig is, alsmede aan de voorzitter van de examencommissie van de Scholen Combinatie Zoetermeer Interne procedure n.a.v. een geconstateerde onregelmatigheid door de school De beslissing van de rector vindt plaats uiterlijk tien schooldagen nadat de onregelmatig is geconstateerd en met inachtneming van de navolgende procedure: - een gedateerde en ondertekende klacht wordt door degene die de onregelmatigheid heeft geconstateerd ter hand gesteld aan de rector, uiterlijk binnen twee schooldagen nadat de onregelmatigheid is geconstateerd; - de rector hoort de betrokkenen n.a.v. de geconstateerde onregelmatigheid en de ingekomen klacht; - tot de betrokkenen worden in ieder geval gerekend: degene die de onregelmatigheid heeft geconstateerd en de klacht aan de rector heeft ter hand gesteld; de persoon/personen op wie de klacht betrekking heeft; - datum, plaats en tijdstip van het horen van de betrokkenen worden door de rector bepaald met dien verstande dat het horen van de betrokkenen plaatsvindt na minimaal één schooldag en maximaal drie schooldagen nadat de klacht aan de rector ter hand is gesteld; - een minderjarige kandidaat kan zich bij het horen door een door hem aan te wijzen meerderjarige persoon laten bijstaan. Hij wordt hierop door de rector gewezen; 7

8 - de rector deelt zijn beslissing mede aan de betrokkenen, zo mogelijk mondeling, in ieder geval schriftelijk; - in de schriftelijke mededeling wordt tevens gewezen op de hierna te noemen beroepsmogelijkheid; - van de beslissing van de rector wordt tegelijkertijd een afschrift gezonden aan de ouders of verzorgers van de kandidaat indien deze minderjarig is, alsmede aan de voorzitter van de examencommissie van de Scholen Combinatie Zoetermeer. 10. Beroep en bezwaar 1. Door de betrokkene, en indien minderjarig door de ouders of verzorgers van de betrokken kandidaat, kan tegen een beslissing van de rector zoals weergegeven in de "Interne procedure n.a.v. geconstateerde onregelmatigheden" (artikel 9), binnen drie schooldagen nadat de beslissing van de rector schriftelijk ter kennis is gebracht van de kandidaat of, indien deze minderjarig is, van zijn ouders of verzorgers, schriftelijk bezwaar kenbaar maken bij de voorzitter van de examencommissie van de Scholen Combinatie Zoetermeer. 2. De voorzitter van de examencommissie van de Scholen Combinatie Zoetermeer toetst de door de rector genomen maatregel, zowel inhoudelijk als procedureel, aan het vastgestelde examenreglement en doet hiervan binnen vijf schooldagen na ontvangst van het bezwaar schriftelijk verslag aan de betrokkenen en aan de rector. 3. Indien door of vanwege de kandidaat geen schriftelijk bezwaar tegen de beslissing van de rector is kenbaar gemaakt bij de voorzitter van de examencommissie van de Scholen Combinatie Zoetermeer wordt van de beslissing van de rector na drie schooldagen nadat de beslissing van de rector schriftelijk ter kennis is gebracht van de kandidaat of, indien deze minderjarig is, van de ouders of verzorgers van de betrokken kandidaat, een afschrift gezonden aan de toezichthoudend inspecteur VO. Indien er wel sprake is van een kenbaar gemaakt bezwaar wordt een afschrift als hierboven bedoeld tegelijk met het verslag van de toetsing aan de toezichthoudend inspecteur VO toegezonden. 4. Door de betrokkene, en indien minderjarig door de ouders of verzorgers van de betrokken kandidaat, kan na de toetsing door de voorzitter van de examencommissie van de Scholen Combinatie Zoetermeer, alsnog tegen de beslissing van de rector zoals weergegeven in de "Interne procedure n.a.v. geconstateerde onregelmatigheden" (artikel 9), bezwaar worden gemaakt bij de Commissie van Beroep. 5. Door het bevoegd gezag van de Scholen Combinatie Zoetermeer is een commissie van beroep ingesteld, welke is samengesteld uit: - een onafhankelijk voorzitter, aan te wijzen door de voorzitter van het College van Bestuur; - een directielid van de locatie van de Scholen Combinatie Zoetermeer, voor zover een ingesteld beroep niet in relatie staat tot de locatie waarvan het directielid, als lid van de commissie van beroep, deel uitmaakt; - een lid namens de oudergeleding van de medezeggenschapsraad van de Scholen Combinatie Zoetermeer. Leden van de commissie van beroep mogen geen ouder/verzorger zijn van een leerling in enig examenjaar op de Scholen Combinatie Zoetermeer. 8

9 6. Het adres van de commissie van beroep Scholen Combinatie Zoetermeer luidt: Paletsingel 38c, 2718 NT Zoetermeer. 7. Door en vanuit de geledingen waaruit de leden van de commissie van beroep afkomstig zijn worden tevens één of meer plaatsvervangende leden benoemd. 8. Het beroep en/of bezwaar dient schriftelijk bij de commissie van beroep te worden ingediend. Dit dient te gebeuren binnen drie schooldagen nadat het verslag van de toetsing door de voorzitter van de examencommissie schriftelijk ter kennis is gebracht van de betrokkene of, indien deze minderjarig is, van de ouders of verzorgers van de betrokken kandidaat. 9. De commissie stelt een onderzoek in en beslist uiterlijk tien schooldagen na de datum waarop het beroep bij de commissie is ingediend. 10. De commissie kan de termijn waarbinnen zij beslist, met maximaal tien schooldagen verlengen. Zij doet hierover, met redenen omkleed, schriftelijk mededeling aan de kandidaat of, indien deze minderjarig is, aan de ouders of verzorgers van de betrokken kandidaat. 11. De commissie kan één of meer betrokkenen uitnodigen om te worden gehoord in het belang van de voorliggende zaak. 12. De commissie deelt haar beslissing schriftelijk en met redenen omkleed mee aan de betrokkenen, en indien minderjarig aan de ouders of verzorgers van de betrokken kandidaat, de rector, de voorzitter van de examencommissie van de Scholen Combinatie Zoetermeer en de toezichthoudende inspecteur VO. 11. Slotbepaling In alle gevallen waarin het examenreglement van de Scholen Combinatie Zoetermeer niet voorziet beslist de voorzitter van de examencommissie van de Scholen Combinatie Zoetermeer. 9

10 II BEPALINGEN PICASSO LYCEUM 1. Begrippen 1.1. Schoolexamen en centraal examen Het examen valt uiteen in een schoolexamen en een centraal examen. Als er voor een vak een centraal examen en een schoolexamen is, bepalen beide voor de helft het eindcijfer voor het betreffende vak. Voor vakken met alleen een schoolexamen is het cijfer voor het schoolexamen tevens het eindcijfer Examendossier Het examendossier is het geheel van onderdelen van het schoolexamen zoals gedocumenteerd in een door het bevoegd gezag gekozen vorm. Het schoolexamen strekt zich uit over alle vakken waarin de leerling eindexamen aflegt en wordt ingericht overeenkomstig hetgeen voor ieder vak afzonderlijk in het programma van toetsing en afsluiting is aangegeven. 2. Schoolexamen 2.1. Opzet - Het schoolexamen vindt plaats overeenkomstig hetgeen voor ieder vak afzonderlijk in deze regeling is aangegeven. - De tijdsduur die vastgesteld is voor een bepaald schoolexamen, een bepaald onderdeel of voor een bepaalde proef is voor iedere leerling gelijk, uitgezonderd voor die leerling die valt onder specifieke regelingen. - De leerling die voor het maken van een schriftelijk onderdeel van het schoolexamen minder tijd nodig heeft dan in de regeling daaraan toegemeten is, is het niet toegestaan eerder dan drie kwartier na de aanvangstijd het lokaal te verlaten Beoordeling - De examinator drukt zijn oordeel over een examen, een examenonderdeel of een proef uit in een cijfer, waarbij hij gebruikmaakt van een cijferschaal 1 tot en met 10 met daartussen liggende cijfers met één decimaal. - Indien een gemiddelde een cijfer is met twee decimalen en de tweede decimaal is 4 of lager, dan wordt er naar beneden afgerond. Indien de tweede decimaal 5 of hoger is, wordt er naar boven afgerond. Bijvoorbeeld: 6,44 wordt 6,4 en 6,45 wordt 6,5. - In het geval dat er, om een cijfer te bepalen, tussentijds moet worden afgerond dan gebeurt dit op twee decimalen Rapportage - Van iedere beoordeling die bij het bepalen van het eindcijfer meetelt, stelt de examinator de leerling zo spoedig mogelijk in kennis. - Indien de leerling zich niet met het cijfer kan verenigen, beslist de voorzitter van de examencommissie over het cijfer, leerling en docent gehoord hebbend. De voorzitter kan zich laten bijstaan door een commissie bestaande uit de sectievoorzitter van alle secties die betrokken zijn bij het eindexamen. 10

11 - Uiterlijk drie schooldagen voor de aanvang van het centraal examen ontvangen de leerlingen een overzicht van de eindcijfers, de beoordeling van de vakken waarvoor geen cijfer wordt vastgesteld, de beoordeling van het profielwerkstuk en de beoordeling van de maatschappelijke stage/burgerschapsvorming. - Het is dan slechts mogelijk binnen één uur na het vastgestelde tijdstip van bekendmaking van deze gegevens te protesteren tegen een eventuele onjuistheid. Daarna worden de eindcijfers definitief en worden deze doorgegeven aan de inspecteur van onderwijs. - Over het tijdstip van bekendmaking van de eindcijfers ontvangen de leerlingen schriftelijk bericht. - Het schoolexamenwerk wordt door de vakdocent tot tenminste zes maanden na diplomering bewaard op een veilige plaats. Het centraal examenwerk wordt door de school tenminste zes maanden centraal bewaard op een veilige plaats. 3. Centraal examen en eindcijfer 3.1. Examenmomenten Het eerste tijdvak van de centrale examens start half mei. Het tweede tijdvak (herkansing) valt doorgaans in de derde week van juni. Het rooster van het centraal examen in mei staat in hoofdstuk III van dit reglement Examen in het voorlaatste jaar Een leerling kan in het voorlaatste leerjaar deelnemen aan het centraal examen voor één of meerdere vakken (echter niet voor alle vakken). De leerling vraagt daarvoor toestemming van de school Procedure examen voorexamenjaar Een individuele leerling vraagt aan in één of meer vakken examen te mogen doen in het voorlaatste leerjaar; per vak geeft de docent een advies en de conrector beslist over de aanvraag. Hierbij moeten de bepalingen van artikel 37a van het Eindexamenbesluit in acht worden genomen: 1 In afwijking van artikel 37, tweede lid, kan het bevoegd gezag een leerling uit het voorlaatste of direct daaraan voorafgaande leerjaar toelaten tot het centraal examen in één of meer vakken, niet zijnde alle vakken van het eindexamen. 2 Bij toepassing van het eerste lid wordt het schoolexamen in dat vak of die vakken afgesloten voordat in dat leerjaar het centraal examen in dat vak of die vakken aanvangt. 3 Artikel 49, zevende lid, en artikel 50, vijfde lid, zijn van overeenkomstige toepassing. 4 Indien toepassing wordt gegeven aan het eerste lid, wordt het derde tijdvak aansluitend aan het voorlaatste of direct daaraan voorafgaande leerjaar afgenomen door het College voor toetsen en examens. 5 Indien de leerling in één of meer vakken centraal examen heeft afgelegd in het voorlaatste of direct daaraan voorafgaande leerjaar, en niet is bevorderd tot het volgende leerjaar, vervallen de met dit centraal examen of deze centrale examens behaalde resultaten. Voorwaarde om in het voorlaatste leerjaar centraal examen in een vak te kunnen doen is dat het schoolexamen van het betreffende vak afgerond is. 11

12 3.4. Examen op hoger niveau Een vmbo-t-leerling kan deelnemen aan het (centraal) examen op havo en/of vwo-niveau voor één of meerdere vakken. Een havo-leerling kan deelnemen aan het (centraal) examen op vwo-niveau voor één of meerdere vakken. De leerling vraagt daarvoor toestemming aan de school Procedure examen op hoger niveau Een leerling vraagt aan in één of meer vakken examen te mogen doen op hoger niveau; per vak geeft de docent een advies en de conrector beslist over de aanvraag. Indien een leerling een beroep wil doen op de terugvaloptie naar het oorspronkelijke niveau dan is dit mogelijk volgens artikel 51a van het Eindexamenbesluit: Indien een kandidaat gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid tot het afleggen van eindexamen in een vak op hoger niveau dan het niveau van de schoolsoort of leerweg van inschrijving, stelt de rector de kandidaat in de gelegenheid in dat vak alsnog het eindexamen af te leggen van die schoolsoort of leerweg Verhindering centraal examen Indien een kandidaat om geldige redenen -ter beoordeling van de voorzitter van de examencommissie- is verhinderd bij één of meer examens, dan wordt hij in de gelegenheid gesteld dit centraal examen in een volgend examenmoment af te leggen Cijferbepaling Centraal examen De cijferbepaling bij het centraal examen wordt door de commissie die de opgaven vaststelt geregeld. Het werk wordt beoordeeld door de examinator en eventueel een gecommitteerde. De cijfers worden tot op één decimaal nauwkeurig bepaald, evenals bij het schoolexamen. Eindcijfer examen (schoolexamen en centraal examen samen) - Het eindcijfer voor alle vakken van het eindexamen wordt uitgedrukt in een geheel cijfer uit de reeks 1 tot en met De examinator bepaalt het eindcijfer voor een vak op het rekenkundig gemiddelde van het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen. Indien een gemiddelde een cijfer is met decimalen, en deze decimalen zijn 49 of lager, dan wordt er naar beneden afgerond. Indien de decimalen 50 of hoger zijn, wordt er naar boven afgerond. Bijvoorbeeld: 6,49 wordt 6 en 6,50 wordt Herkansing centraal examen De kandidaat heeft het recht om in één vak herexamen te doen. Dit herkansingsmoment valt in juni. Indien een leerling een centraal examen wil herkansen dan dient deze leerling zich daar tijdig via een formulier voor aan te melden. Dit formulier wordt versterkt bij het uitdelen van de voorlopige cijferlijsten. De deadline voor het inleveren van dit formulier wordt schriftelijk naar leerlingen en ouders gecommuniceerd. 12

13 5. Examenregels (in aanvulling op de "Algemene Bepalingen") 5.1. Schoolexamen en centraal examen a. Afwezigheid Deelname aan geplande toetsen is verplicht. Afwezigheid van een kandidaat zal alleen als gewettigd kunnen worden aangemerkt als de ouders/verzorgers vóór de aanvang van de betreffende examenzitting de conrector telefonisch hebben ingelicht. Binnen drie dagen dient de telefonische melding schriftelijk bevestigd te worden bij de conrector. Bij ziekte kan de schoolleiding tevens eisen dat de ouders/verzorgers de naam, het adres en het telefoonnummer van de arts vermelden, die in verband met de ziekte is geconsulteerd. Indien aan bovengenoemde voorwaarden niet is voldaan, kan artikel 8.1. van de "Algemene Bepalingen" van toepassing worden verklaard. b. Ziek worden tijdens de zitting Indien een kandidaat ziek wordt tijdens een zitting van het examen nadat hij de opgaven onder ogen heeft gehad, wordt hij geacht het onderdeel van het examen te hebben gemaakt. Bijzondere gevallen worden de voorzitter en de secretaris gemeld. Deze nemen een beslissing over de te volgen handelwijze. c. Te laat komen bij een schriftelijke toets - Een kandidaat die te laat komt, mag uiterlijk tot een half uur na het begin van de zitting tot het examenlokaal worden toegelaten. De eindtijd is het tijdstip dat voor alle kandidaten geldt. - Een kandidaat die meer dan een half uur na de aanvang van de zitting arriveert, mag niet meer deelnemen aan deze zitting. Bij een geldige reden -ter beoordeling van de voorzitter van de examencommissie- kan dit vak worden ingehaald bij de herkansing. d. Afwijkende wijze van examineren (eindexamenbesluit, artikel 55). 1. De rector kan toestaan dat een gehandicapte kandidaat het examen geheel of gedeeltelijk aflegt op een wijze die is aangepast aan de mogelijkheden van die kandidaat. In dat geval bepaalt de rector de wijze waarop het examen zal worden afgelegd, met dien verstande dat aan onderstaande bepalingen wordt voldaan. De examensecretaris doet hiervan zo spoedig mogelijk mededeling aan de inspectie. 2. Tenzij sprake is van een objectief waarneembare lichamelijke handicap, geldt ten aanzien van de in het eerste lid bedoelde aangepaste wijze van examineren dat: a. er een deskundigenverklaring is die door een ter zake kundige psycholoog, orthopedagoog, neuroloog of psychiater is opgesteld, b.de aanpassing voor zover betrekking hebbend op het centraal examen of de rekentoets in ieder geval kan bestaan uit een verlenging van de duur van de desbetreffende toets van het centraal examen met ten hoogste 30 minuten, en c. een andere aanpassing slechts kan worden toegestaan voor zover daartoe in de onder a genoemde deskundigenverklaring ten aanzien van betrokkene een voorstel wordt gedaan dan wel indien de aanpassing aantoonbaar aansluit bij de begeleidingsadviezen, vermeld in die deskundigenverklaring Schoolexamen a. Te laat komen bij een toets luistervaardigheid Indien een leerling te laat komt voor een toets luistervaardigheid, kan hij slechts toegelaten worden tijdens een pauze in de toets. Bij de 13

14 beoordeling van het gemaakte werk wordt de normering van de gehele toets toegepast. b. Te laat komen bij een mondeling examen Indien een leerling te laat komt voor een mondeling examen, kan hij de verloren tijd slechts inhalen aansluitend aan de voor dat schoolexamen gestelde tijd en alleen wanneer dat organisatorisch mogelijk is. Indien dat organisatorisch niet mogelijk is, kan de voorzitter van de examencommissie in overleg met de examinator een ander tijdstip voor het gehele schoolexamen vaststellen. c. Onregelmatigheid bij een niet-herkansbaar schoolexamen Als een leerling zich schuldig heeft gemaakt aan een onregelmatigheid bij een schoolexamen dat niet herkansbaar is, kan de voorzitter van de examencommissie naast het toekennen van het cijfer 1 (conform artikel van de Algemene Bepalingen) besluiten dat de leerling deze toets kan herkansen. Deze herkansing telt dan mee in de hierna genoemde herkansingsregeling Rekentoets Leerlingen worden in de voorexamenklas twee keer in de gelegenheid gesteld om de rekentoets af te leggen. Ook in het laatste examenjaar krijgt een leerling twee mogelijkheden aangeboden om de rekentoets af te leggen. Zo lang een leerling nog geen voldoende (6 of hoger) heeft gehaald dient de leerling de eerstvolgende geboden mogelijkheid te benutten. Indien een leerling doubleert in het voorexamenjaar vervallen alle rekentoetsresultaten. Dat geldt ook voor alle rekentoetsresultaten (dus ook die uit het voorexamenjaar) van een leerling die zakt voor het centraal examen. Leerlingen met ernstige rekenproblemen kunnen in aanmerking komen voor de ER-rekentoets. Om voor deze rekentoets in aanmerking te komen is er een dossier nodig. De rekencoördinator inventariseert of er leerlingen zijn die aan de voorwaarden voldoen. Een leerling kan ook zelf aangeven voor de aangepaste rekentoets in aanmerking te willen komen. Samen met de rekencoördinator wordt gekeken of de leerling aan de criteria voldoet Centraal examen a. Papier en andere materialen - Tassen, communicatie-apparatuur e.d. mogen niet in de examenzaal meegenomen worden. - De plaatsen zijn aangegeven door middel van kaartjes, waarop de naam en het examennummer van de kandidaat zijn vermeld. - Tijdens het examen mag er niet door de zaal gelopen worden. Examenpapier wordt gebracht door één van de toezichthouders. - Om te schrijven wordt een pen gebruikt, niet een potlood. Eventuele fouten worden doorgestreept en niet weggewerkt met een correctiestift en/of -vloeistof. - Er mogen geen andere boeken, tabellen of hulpmiddelen meegenomen worden dan in het overzicht van toegestane hulpmiddelen voor de verschillende vakken vermeld staat. - Het examenwerk wordt gemaakt op papier dat de school verstrekt, zogenaamd gewaarmerkt papier. De school verstrekt eveneens gewaarmerkt kladpapier. Op alle examenwerk dient de kandidaat zijn naam en examennummer te vermelden. b. Regels - Na het openen van de speciale sealing met opgaven worden er geen mededelingen of inlichtingen over het werk verstrekt. 14

15 - Tijdens het uitdelen van de opgaven dient er volkomen rust in het examenlokaal te heersen. - Gedurende het examen mag de kandidaat zonder toestemming van een toezichthouder het examenlokaal niet verlaten. - Indien een onregelmatigheid wordt ontdekt na afloop van het examen, kan de voorzitter van de examencommissie maatregelen treffen zoals vermeld in artikel 8 van de "Algemene Bepalingen". - De kandidaat is verplicht minimaal een uur na de aanvang van de zitting in het examenlokaal aanwezig te zijn. - Bij eerdere beëindiging van de zitting dient de kandidaat in te leveren: het gemaakte werk, de opgaven, het examenwerk in klad en eventuele aantekeningen. - Indien de examenruimte verlaten mag worden, dient dit te gebeuren zonder geluidsoverlast voor de nog zittende kandidaten. Dit geldt ook voor de aanpalende ruimten van de examenzaal. 15

16 III BEPALINGEN GYMNASIUM 1. Begrippen 1.1. Voortgangstoets Voortgangstoetsen zijn toetsen die niet meewegen voor het schoolexamen. Echter voor de bevordering van 4 gymnasium naar 5 gymnasium of van 5 gymnasium naar 6 gymnasium wegen deze toetsen wel mee. Het gemiddelde van meerdere voortgangstoetsen kan een cijfer voor een schoolexamentoets opleveren. Dit gemiddelde weegt dan mee voor het schoolexamen Praktische opdracht Praktische opdrachten zijn opdrachten waarin voornamelijk vaardigheden getoetst worden. Deze toetsen wegen mee voor het schoolexamen Profielwerkstuk Het profielwerkstuk is een afsluitend werkstuk waarin op geïntegreerde wijze kennis, inzicht en vaardigheden aan de orde komen, die van betekenis zijn in het betreffende profiel Handelingsdeel Het handelingsdeel is een onderdeel van bepaalde vakken dat 'naar behoren' moet worden uitgevoerd Maatschappelijke stage Maatschappelijke stage is voor de examenkandidaten verplicht en maakt deel uit van het schoolexamen. Een maatschappelijke stage is vrijwilligerswerk onder verantwoordelijkheid van de school Rekentoets De rekentoets is een verplicht onderdeel van het eindexamen. Gymnasium-kandidaten leggen rekentoets 3F af Burgerschapsvorming Burgerschapsvorming is een verplicht onderdeel van het examenprogramma. 16

17 2. Schoolexamen 2.1. Perioden De examenperiode beslaat drie leerjaren, namelijk het vierde, vijfde en zesde leerjaar. Het vierde en vijfde leerjaar is verdeeld in vier perioden, het zesde leerjaar in drie perioden. De periode-indeling is conform de aangegeven data in de informatiegids van de school Inrichting van het schoolexamen a. Voor gymnasium kan het schoolexamen bestaan uit: - schriftelijke en mondelinge toetsen; - praktische opdrachten; - handelingsdelen/handelingsopdrachten; - profielwerkstuk. b. Het examendossier kan worden opgevat als de persoonlijke invulling van het programma van toetsing en afsluiting (PTA) waarin de resultaten van toetsen, praktische opdrachten, handelingsdelen/handelingsopdrachten per vak, het profielwerkstuk en de burgerschapsvorming zijn vastgelegd. Het examendossier wordt tijdens het vierde, vijfde en zesde leerjaar opgebouwd; aan het begin van het vierde leerjaar begint de examenkandidaat dus al aan het examen. Ook voor vakken die alleen een schoolexamen kennen en die in het vierde of vijfde leerjaar worden afgesloten, begint de opbouw van het examendossier in het vierde leerjaar. De hiervoor behaalde resultaten maken deel uit van het examen en tellen dus mee voor dat examen. Voor vakken die geen cijfer kennen geldt dat de resultaten met 'goed' of 'voldoende' moeten zijn beoordeeld. c. Op grond van het Examenbesluit stelt het bevoegd gezag jaarlijks vóór 1 oktober een programma van toetsing en afsluiting vast. In het programma van toetsing en afsluiting worden tenminste aangegeven: - de onderdelen van het examenprogramma die in de loop van het schoolexamen worden getoetst in de diverse leerjaren; - de wijze waarop de toetsing geschiedt; - de zwaarte van de betreffende toets of praktische opdracht Data afronding a. Voor bepaalde vakken zijn in het programma van toetsing en afsluiting data bepaald waarop de praktische opdrachten, de handelingsdelen, het profielwerkstuk en de burgerschapsvorming moeten worden afgerond. b. Op 12 maart 2019 moeten alle praktische opdrachten en handelingsdelen zijn afgerond. Het laatste examenonderdeel, de examentraining, wordt op 12 april afgetekend. c. Het schoolexamendossier van alle vakken bij elkaar moet tijdig en naar behoren zijn afgerond, anders kan de kandidaat het eindexamen niet afronden. d. De profielwerkstukken kennen stappen die op of voor een bepaalde datum afgerond moeten zijn. Deze data staan vermeld in de Fronterruimte Profielwerkstuk

18 3. Beoordeling examen 3.1. Het schoolexamen a. Bij vakken en programma's komen praktische opdrachten voor waarvan de beoordelingscriteria vooraf aan de examenkandidaat meegedeeld worden. b. Het handelingsdeel bestaat uit opdrachten, waarvan door de examinator moet worden vastgesteld of deze als 'voldoende' zijn uitgevoerd. c. Na afloop van iedere schoolexamenperiode bepaalt de examinator het cijfer op één decimaal nauwkeurig. d. Indien er geen PTA-cijfers openstaan is het cijfer gelijk aan het tot nu toe behaalde schoolexamencijfer Regels voor afsluiting van het schoolexamen Bij een vak met een centraal examen moet de kandidaat het schoolexamen hebben afgerond, voordat hij centraal examen in het betreffende vak kan doen. Het schoolexamendossier van alle vakken bij elkaar moet naar behoren zijn afgerond voordat hij centraal examen gaat doen, anders kan de kandidaat het eindexamen niet afronden. Bij de vakken ckv en lo moet de leerling de beoordeling 'voldoende' of 'goed' hebben behaald. Ook de rekentoets moet zijn afgelegd. Indien het schoolexamen niet is afgesloten binnen de juiste termijn wordt dit beschouwd als onregelmatigheid. 4. Herkansingen van het schoolexamen - Toetsen kunnen herkansbaar zijn, zowel voortgangstoetsen als schoolexamentoetsen. In het PTA staat dit bij de vakken aangegeven. - Per periode is één toets herkansbaar. Aan het einde van het schooljaar is een extra toets herkansbaar, te kiezen uit het hele schooljaar. Voor de toetsen luistervaardigheid in het vierde leerjaar is er één aparte herkansing, tussen de tweede en derde periode. In bepaalde gevallen kan op deze regels een uitzondering worden gemaakt. Dit ter beoordeling van de conrector en de examensecretaris. - De extra herkansing aan het einde van het schooljaar kan ook een herexamen zijn voor een vak waarvan het schoolexamen in zijn totaliteit afgesloten is met een onvoldoende. Dit mag geen vak zijn dat een centraal examen kent. - Een toets kan maximaal twee keer worden herkanst: direct na de betreffende periode en eventueel in de laatste herkansingperiode van het betreffende leerjaar. Toetsen uit de laatste periode kunnen slechts eenmaal worden herkanst. - Als een leerling een herkansbare toets mist, ook bij geoorloofd verzuim, wordt het inhalen van deze toets als herkansing gedaan. Deze herkansing telt mee in de hiervoor genoemde herkansingsregeling. Een uitzondering kan worden gemaakt bij calamiteiten, dit ter beoordeling van de conrector en de examensecretaris. De ouders/verzorgers nemen daartoe contact op met de conrector. - De extra herkansing die een leerling heeft aan het einde van het schooljaar, blijft in ieder geval behouden. - Als een leerling een herkansing mist, ook bij geoorloofd verzuim, vervalt de herkansing. Dit geldt ook voor de extra herkansing aan het einde van het schooljaar. - Indien een leerling een schoolexamen wil herkansen dan dient de leerling zich daar tijdig via een digitaal formulier voor aan te melden. De link naar dit formulier, en de bijbehorende deadline, is te vinden in Fronter. 18

19 - Als een leerling bevorderd wordt met een onvoldoende voor een schoolexamen dat al afgesloten is, dan verplicht de school de leerling herexamen te doen voor dat vak op een door de school vast te stellen tijdstip in het begin van het volgend schooljaar. Hierbij gelden dezelfde voorwaarden als bij de eerder genoemde herkansingen. 5. Onvoldoende resultaat handelingsdeel en profielwerkstuk a. De regeling van activiteiten in het handelingsdeel die niet naar behoren zijn uitgevoerd is als volgt: Indien de examenkandidaat het handelingsdeel met het resultaat 'onvoldoende' heeft afgesloten, moet de examenkandidaat vergelijkbare activiteiten uitvoeren die alsnog tot een goed of voldoende resultaat leiden. De door de examenkandidaat vergelijkbare activiteiten dienen in principe in hetzelfde schooljaar opnieuw gedaan te worden. De docent bepaalt of de oorspronkelijke activiteit of een vervangende activiteit wordt gedaan. b. De regeling voor een onvoldoende profielwerkstuk is als volgt: De examenkandidaat moet binnen redelijke tijd, volgens afspraak tussen examenkandidaat en begeleidende docent, na afronding van het profielwerkstuk met een verbeterde versie komen die tot een goed of voldoende resultaat leidt. c. Een examenkandidaat die als gevolg van een handicap of langdurige blessure niet in staat is om de opdrachten die beschreven staan in het PTA naar behoren uit te voeren kunnen de opdracht krijgen een handelingsopdracht te maken. Deze handelingsopdracht dient in omvang het aantal uren te beslaan wat overeenkomt met de (verwachte) gemiste uren, behalve als blijkt dat betreffende examenkandidaat als gevolg van zijn handicap of blessure een dermate grote achterstand heeft opgelopen bij zijn overige vakken, dit ter beoordeling van de examensecretaris. 6. Nalatigheid bij schoolexamen en centraal examen a. Het tijdig inleveren van examenwerk is verplicht. Het te laat inleveren van het te maken werk is een onregelmatigheid die leidt tot een onregelmatigheidsprocedure. b. De examenkandidaat dient bij praktische opdrachten, handelingsopdrachten en/of andere werkstukken eigen werk in te leveren of te tonen. Het inleveren van niet eigen werk leidt tot een onregelmatigheidsprocedure De uitslag van het examen Slaag-zakregels Een kandidaat slaagt voor het gymnasium als het gemiddelde cijfer voor de vakken van het centraal examen ten minste een voldoende is. Dat is afgerond een 5,5. De rekentoets telt niet mee bij het bepalen van dit gemiddelde. Daarnaast geldt één van de volgende voorwaarden: - alle eindcijfers zijn een 6 of hoger; - één eindcijfer is een 5 en alle andere eindcijfers een 6 of hoger; - één eindcijfer is een 4 en de overige eindcijfers zijn een 6 of hoger én het gemiddelde van alle eindcijfers is een 6,0 of hoger; - één eindcijfer is een 4 en één eindcijfer is een 5 en de overige eindcijfers zijn een 6 of hoger en het gemiddelde van alle eindcijfers is een 6,0 of hoger; 19

20 - twee eindcijfers zijn een 5 en de overige eindcijfers zijn een 6 of hoger en het gemiddelde van alle eindcijfers is een 6,0 of hoger. Het rekentoetscijfer telt niet mee bij bovenstaande vijf voorwaarden. Cijfers voor maatschappijleer en het profielwerkstuk maken deel uit van het combinatiecijfer. Bij het bepalen van de uitslag telt het combinatiecijfer als één cijfer. Daarna gelden de overige voorwaarden: - voor de vakken Nederlandse taal en literatuur, Engelse taal en literatuur, wiskunde A, wiskunde B en wiskunde C mag slechts één 5 als eindcijfer behaald zijn. De rest van genoemde eindcijfers moet minimaal een 6 zijn; - voor de vakken lichamelijke opvoeding en culturele en kunstzinnige vorming moet minimaal een "voldoende" zijn behaald. Het eindcijfer voor elk vak van het eindexamen is een afgerond cijfer van 1 tot en met 10. Dit is het gemiddelde van het cijfer voor het schoolexamen en het centraal examen. Is het eerste cijfer (van het eindcijfer) achter de komma een 4 of lager? Dan wordt het eindcijfer naar beneden afgerond. Is het cijfer een 5 of hoger? Dan wordt het eindcijfer naar boven afgerond. Heeft een vak alleen een schoolexamen en geen centraal examen? Dan is het cijfer voor het schoolexamen meteen het eindcijfer. De rector van de school stelt per vak het eindcijfer vast. Het eindcijfer 3 of lager op de cijferlijst betekent dat de kandidaat niet geslaagd is. Dit geldt ook voor de verschillende onderdelen van het combinatiecijfer. Voor alle duidelijkheid: als één van de onderdelen van het combinatiecijfer 3 of lager is, is de leerling niet geslaagd, zelfs als het gemiddelde (oftewel: het combinatiecijfer) 6 of hoger is. Voor het berekenen van een combinatiecijfer worden de op de cijferlijst vermelde afgeronde cijfers gemiddeld. Vervolgens wordt het gemiddelde afgerond: 5,50 wordt een 6 en 5,45 wordt een Cum laude Een kandidaat is cum laude geslaagd als het gemiddelde van de eindcijfers een 8,0 of hoger is. De cijfers van de vakken uit het gemeenschappelijk deel, de cijfers van de vakken uit het profieldeel en alleen het hoogste cijfer van de vakken uit het vrije deel tellen mee voor deze berekening. Bovendien mag geen van de cijfers die bij de uitslagbepaling betrokken zijn, lager zijn dan 7. Het extra vak a. Het bevoegd gezag kan toestaan dat een kandidaat examen aflegt in meer dan het aantal voorgeschreven vakken. b. Een leerling kan extra examenvakken kiezen. Bij het bepalen van de uitslag worden eindcijfers van alle vakken mee gewogen, waarbij soms een extra vak buiten beschouwing kan worden gelaten. c. De vakken, die bij de bepaling van de uitslag meetellen, moeten voldoen aan de voorwaarden die zijn gesteld voor het profiel en het vrije deel. d. Indien een kandidaat op meerdere manieren kan slagen, maakt hij zelf een keuze aan de hand van een voorstel van de school. e. Een extra vak, dat niet bij de bepaling van de uitslag is betrokken, kan wel worden vermeld op de cijferlijst. Een extra vak, dat bij de bepaling van de uitslag is betrokken, wordt op de cijferlijst vermeld. 20

21 8. Rooster centraal examen Donderdag 9 mei uur Grieks Donderdag 9 mei uur Scheikunde Vrijdag 10 mei uur Nederlands Maandag 13 mei uur Geschiedenis Maandag 13 mei uur Biologie Dinsdag 14 mei uur Duits Dinsdag 14 mei uur Economie Woensdag 15 mei uur Kunst algemeen Woensdag 15 mei uur Engels Vrijdag 17 mei uur Natuurkunde Maandag 20 mei uur Wiskunde A, B, C Dinsdag 21 mei uur Latijn Dinsdag 21 mei uur Management & Organisatie Woensdag 22 mei uur Maatschappijwetenschappen Woensdag 22 mei uur Frans De uitslag van het eerste tijdvak is op 12 juni. Het tweede tijdvak begint op 17 juni. In maart wordt bekendgemaakt op welke dagen en tijdstippen de centrale examens in het tweede tijdvak worden afgenomen. De uitslag van tijdvak 2 is op 28 juni. 9. Toegestane hulpmiddelen bij het examen Hulpmiddelen bij het examen vak gymnasium alle vakken basispakket (zie 1) alle woordenboek Nederlands (zie 2) schriftelijke examens Latijn, Grieks Latijns resp. Grieks woordenboek (zie 3) Moderne vreemde talen woordenboek naar en van de doeltaal; Bij Engels: (op verzoek kandidaat) daarnaast ook woordenboek Engels-Engels (zie 4) wiskunde A, B, C - grafische rekenmachine (zie 5) - roosterpapier in cm 2 biologie, natuurkunde, scheikunde Kunst (algemeen) - goedgekeurd informatieboek: Binas 6e editie Computer Toelichting: 1. basispakket Het standaard basispakket bij alle centrale examens bevat: 21

22 - schrijfmateriaal inclusief millimeterpapier - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geometrische driehoek - vlakgum - rekenapparaat zie 5 2. woordenboek Nederlands bij alle schriftelijke examens Een eendelig verklarend woordenboek Nederlands is toegestaan bij alle schriftelijke examens. In plaats van het eendelig woordenboek Nederlands mag ook gebruikgemaakt worden van een woordenboek van Nederlands naar een vreemde taal (bijvoorbeeld naar de thuistaal van de kandidaat). 3. woordenboek bij klassieke talen Bij Latijn en Grieks is een woordenboek toegestaan en een grammaticaoverzicht (in het woordenboek of los) zonder voorbeeldzinnen en toelichting op het gebied van de syntaxis. Niet toegestaan is een woordenboek dat specifiek is toegesneden op een auteur aan wiens werk de vertaalopgave ontleend is. Bij Grieks is het woordenboek van Ch. Hupperts toegestaan inclusief het hierin opgenomen grammatica-overzicht en de alfabetische werkwoordenlijst. Ook is het toegestaan dit grammatica-overzicht en deze alfabetische werkwoordenlijst (als los boekje uitgegeven onder de naam Compendium) naast een ander Grieks woordenboek te gebruiken. Bij Latijn is het woordenboek Latijn-Nederlands van H. Pinkster toegestaan inclusief het daarin opgenomen grammaticaoverzicht. Ook is het toegestaan dit als los boekje uitgegeven grammaticaoverzicht naast een ander Latijns woordenboek te gebruiken. 4. woordenboek bij de moderne vreemde talen Bij de moderne vreemde talen is een woordenboek doeltaal thuistaal en thuistaal doeltaal *) toegestaan. Bij centrale examens met schrijfvaardigheid kan een woordenboek thuistaal - doeltaal de kandidaat behulpzaam zijn. Bij centrale examens zonder schrijfvaardigheid is een woordenboek thuistaal - doeltaal niet zinvol maar ook niet verboden. Een woordenboek doeltaal - thuistaal en thuistaal - doeltaal in één band is dus toegestaan. Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Bij het vak Engels mag het bevoegd gezag toestemming geven om een woordenboek Engels-Engels te gebruiken naast een tweetalig woordenboek. *) Voor de meeste leerlingen is Nederlands de thuistaal. Bij de centraal examens Frans is dus een woordenboek Frans Nederlands toegestaan. Een kandidaat die Pools als thuistaal heeft mag in plaats van Frans Nederlands kiezen voor een woordenboek Frans Pools. 'Thuistaal' hoeft in dit verband niet letterlijk genomen te worden. Voorbeeld: Als Berbers de thuistaal is en een woordenboek doeltaal - Berbers is niet voorhanden, mag ook gekozen worden voor doeltaal Arabisch. 5. Rekenapparaten Rekenmachine met basisbewerkingen. Bij de vakken zonder grafische rekenmachine is een rekenmachine met basisbewerkingen voldoende. Niet toegestaan echter zijn rekenmachines met basisbewerkingen die: - op het lichtnet aangesloten moeten worden - tijdens het examen opgeladen moeten worden - geluidsoverlast bezorgen 22

23 - zijn voorzien van een schrijfrol, alarminstallatie, dan wel zend- en/of ontvangstmogelijkheden - alfanumeriek zijn - grafieken kunnen weergeven in het afleesvenster Grafische rekenmachine Algemeen Alleen wanneer (op basis van de syllabus van een vak) de grafische rekenmachine noodzakelijk blijkt wordt de grafische rekenmachine toegestaan. De enige vakken waar de grafische rekenmachine dientengevolge nog is toegestaan, zijn wiskunde A, B en C. Types toegestane grafische rekenmachines Het is mogelijk dat te zijner tijd nieuwe types worden toegestaan. De machines die in 2019 in elk geval zijn toegestaan: Casio: - fx-9860gii(sd) met examenstand: OS 2.07 en hoger; - fx-cg20 met examenstand: OS 2.01 en hoger; - fx-cg50. Hewlett Packard: - HP Prime mits in de examenstand de volgende instellingen zijn gerealiseerd: - De time-out is ingesteld op 4 uur. - Het geheugen is gewist. - De knipperende LED staat aan. - Gebruikerstoepassingen zijn uitgeschakeld. - CAS is uitgeschakeld. - Opmerkingen en programma s zijn gewist en onbereikbaar gemaakt. - Nieuwe opmerkingen en programma s aanmaken is geblokkeerd. Wij spreken daarbij de eis uit dat de examenstand wordt ingesteld door de examinator, aangezien de controle óf de machine in examenstand staat wel kan worden uitgevoerd zonder de leerling te storen maar niet of de machine in de juiste examenstand staat. Texas Instruments: - TI-84 Plus T vanaf versie OS 5.1, de basisversie met LED lampje; - TI-84 Plus CE-T vanaf versie OS 5.1.5; - TI-Nspire CX (alleen de versie zonder CAS) vanaf versie OS Oudere types, ook die eerder wel waren toegestaan, zijn NIET meer toegestaan. Voorwaarden gebruik Grafische rekenmachine Een grafische rekenmachine is op het centraal examen alleen toegestaan als het geheugen van de grafische rekenmachine is geblokkeerd door een examenstand. Dat houdt onder meer in dat applicaties, programma's en (tekst)bestanden niet benaderbaar of bruikbaar zijn en dat een eventuele CAS-functionaliteit niet beschikbaar is. Het moet direct zichtbaar zijn of een machine in examenstand staat. Dit moet op ieder moment tijdens het examen te controleren zijn zonder de kandidaat te storen. Verder geldt het volgende: - Een grafische rekenmachine mag tijdens het examen niet op het lichtnet worden aangesloten of met andere apparatuur worden verbonden. - Het is een kandidaat niet toegestaan tijdens het examen gebruik te maken van de grafische rekenmachine van een andere kandidaat. 23