Aangetekend. t.a.v. Directie en Bestuur **** HILVERSUM. Onderwerp Toetsingsbesluit nevenactiviteit diverse landelijke publieke media-instellingen

Transcriptie

1 Aangetekend t.a.v. Directie en Bestuur **** HILVERSUM Onderwerp Toetsingsbesluit nevenactiviteit diverse landelijke publieke media-instellingen Geachte Directie en Bestuur, Op 7 juni 2010 heeft de KRO, mede namens de AVRO, BOS, IKON, MAX, NCRV, RKK, Teleac, VARA en VPRO ingevolge artikel Mediawet de volgende nevenactiviteit bij de Raad van Bestuur van de NPO gemeld: Behandeld door Alfredo dos Santos Gil Ronald Vecht Het licentiëren van een selectie van door de landelijke publieke mediainstellingen, in casu AVRO, BOS, IKON, KRO, MAX, NCRV, RKK, Teleac, VARA en VPRO, uitgezonden programma s ten behoeve van het publiek doen aanbieden hiervan via Filmotech. Op 9 juni 2010 hebben wij de ontvangst van bovengenoemde melding bevestigd en laten weten dat de voorgenomen nevenactiviteit onder de toetsingsbevoegdheid van de Raad van Bestuur ex artikel Mediawet valt en conform de beleidslijn nevenactiviteiten NPO 2009 nader zal worden getoetst door de Raad van Bestuur aangezien het een activiteit in de zin van categorie 5 van de beleidslijn betreft. Op 13 juli 2010 heeft BNN zich aangesloten bij bovengenoemde melding. In overleg met de NPO en de media-instellingen die gezamenlijk de nevenactiviteit hebben aangemeld, is afgesproken dat een informatiegesprek tussen de NPO en de media-instellingen zou plaatsvinden, waarna een hernieuwde melding wordt verricht en de Raad van Bestuur zo spoedig mogelijk een besluit zou nemen. Tijdens dit gesprek, dat op 24 augustus jl. heeft plaatsgevonden, hebben vertegenwoordigers van de media-instellingen de voorgenomen nevenactiviteit verder toegelicht. Na afloop van dit gesprek is afgesproken de oude melding als de hernieuwde melding te beschouwen en heeft de Raad van Bestuur aangekondigd binnen een maand een formeel besluit te nemen conform artikel Mediawet Telefoonnummer Faxnummer Adres Nederlandse Publieke Omroep Postbus JJ Hilversum Media Park Sumatralaan 45 T K.v.K. nr

2 Op grond van artikel Mediawet 2008 is het uitsluitend toegestaan nevenactiviteiten te starten indien de Raad van Bestuur niet binnen twee maanden kenbaar heeft gemaakt dat het verrichten van de desbetreffende activiteit in strijd is met het gemeenschappelijke belang van de landelijke publieke mediadienst. De inhoudelijke toetsing in de zin van artikel Mediawet 2008 wordt door ons verricht op basis van de beleidslijn nevenactiviteiten NPO 2009, die op 9 juni 2009 is vastgesteld en op 15 juni 2009 in werking is getreden (hierna te noemen: de beleidslijn ), met inachtneming van de in deze beleidslijn genoemde relevante factoren. 02 Overeenkomstig de beleidslijn is de Raad van Bestuur nagegaan of de voorgelegde nevenactiviteit geen nadelige gevolgen heeft voor de uitvoering van de gezamenlijke taakopdracht en derhalve geen strijd oplevert met het gemeenschappelijke belang van de landelijke publieke mediadienst. Hiertoe is nagegaan of de voorgelegde nevenactiviteit: 1. zal leiden tot een vereenzelviging van commerciële derden met de landelijke publieke mediadienst, waarbij met name wordt gedacht aan mediabedrijven die zich (gaan) bezighouden met het aanbieden van een aanbodkanaal en/of 2. zal plaatsvinden in een context die schadelijk is voor het imago en/of afbreuk doet aan de basiswaarden van de landelijke publieke mediadienst en/of 3. zal leiden tot verzwakking van de landelijke publieke mediadienst, bijv. door versnippering van aanbod en/of afbreuk aan het onderscheidend vermogen van de publieke mediadienst. Uit de beleidslijn en de intussen genomen en gepubliceerde besluiten volgt dat de Raad van Bestuur uiterst terughoudend is ten aanzien van activiteiten die bestaan uit het leveren van media-aanbod aan (commerciële) mediabedrijven die dit aanbod toegankelijk zullen maken voor het Nederlandse publiek. Met name wordt hierbij gedacht aan de mogelijke vereenzelviging van deze derde met en/of verzwakking van de landelijke publieke mediadienst door bijv. afbreuk aan het onderscheidende vermogen van de landelijke publieke mediadienst en versterking van de programmering van een concurrerend aanbodkanaal, mede gelet op doelgroep en genre. Bij dit soort nevenactiviteiten is het derhalve zeer aannemelijk dat de uitvoering van de gezamenlijke taakopdracht op nadelige wijze wordt beïnvloed.

3 In de melding van de voorgelegde nevenactiviteit wordt de dienst van Filmotech als volgt omschreven. Filmotech is een op te richten Video on Demand (VoD) dienst voor Nederlands media-aanbod, omvattende speelfilms, documentaires, tv-drama, animatie en historische films. Filmotech is een onafhankelijke stichting die wordt bestuurd door de drie initiatiefnemers (Nederlandse Vereniging van Speelfilmproducenten (NVS), Filmmuseum, Beeld en Geluid). De stichting is enig aandeelhouder van de besloten vennootschap Filmotech, die de dienst exploiteert. Filmotech is een generiek repartitiemodel met de collectieve beheersorganisaties Buma/Stemra, Vevam, Norma, LIRA, NVS, DDG en het Netwerk Scenarioschrijvers overeengekomen. 03 Hoe sympathiek het voorstel ook klinkt, de Raad van Bestuur moet vaststellen dat de voorgelegde nevenactiviteit, met één uitzondering, strijd oplevert met het gemeenschappelijke belang van de landelijke publieke mediadienst. Hiertoe wordt het volgende overwogen. Met het beschikbaar stellen van delen uit het omvangrijke door de landelijke publieke mediadienst opgebouwde en (mede) gefinancierde media-aanbod wordt Filmotech, met behulp van de publieke media-instellingen, in de gelegenheid gesteld een eigen kanaal vorm te geven met waardevolle publieke content. Hiermee wordt de facto buiten de landelijke publieke mediadienst een aanbodkanaal met publiek media-aanbod gecreëerd. Het door Filmotech met publiek media-aanbod te ontwikkelen kanaal kan gekwalificeerd worden als een aanbodkanaal als bedoeld in artikel 1.1, eerste lid Mediawet Er is sprake van een geordend geheel van media-aanbod dat onder een herkenbare naam via een elektronisch communicatienetwerk wordt aangeboden. De publieke mediadienst heeft conform artikel 2.1. van de Mediawet 2008 tot taak via de eigen aanbodkanalen met publiek mediaaanbod een breed publiek te bereiken. Uit artikel 2.2, tweede lid, Mediawet 2008 volgt dat het de wettelijke taak is van de NPO zorg te dragen voor de coördinatie en ordening op en tussen de aanbodkanalen van het mediaaanbod van de landelijke publieke mediadienst met het oog op de uitvoering van de publieke mediaopdracht op landelijk niveau zoals geformuleerd in artikel 2.1. Mediawet Tot de taak van de publieke mediadienst behoort ook, in het kader van de uitvoering van de landelijke publieke mediaopdracht, uitdrukkelijk het volgen en stimuleren van technologische ontwikkelingen en benutten van de mogelijkheden om media-aanbod aan het publiek aan te bieden via nieuwe media- en verspreidingstechnieken. De wettelijke taakopdracht is uitdrukkelijk gekoppeld aan de eigen aanbodkanalen.

4 Alleen binnen aanbodkanalen van de landelijke publieke mediadienst zelf, die daarmee onder regie van de NPO tot stand komen en worden ingericht, kan een optimale uitvoering van de publieke mediaopdracht worden gewaarborgd. Dit gebeurt ondermeer door middel van selectie van het media-aanbod, herkenbaarheid, redactionele eindverantwoordelijkheid, branding, crosspromotie en bewaking van onafhankelijkheid, onderscheidendheid, pluriformiteit, kwaliteit, alsmede de keuze voor de context waarin publiek media-aanbod wordt aangeboden en het waarborgen van de Mediawettelijke kaders van eventuele reclame-uitingen. 04 Voorts is het de taak van de NPO de distributie van aanbodkanalen te verzorgen door onder andere de infrastructuren te regelen, die nodig zijn voor een goede uitvoering van de publieke mediaopdracht. De NPO is van oordeel dat aan al deze wettelijke taken geen uitvoering kan worden gegeven indien een aanbodkanaal van een (commerciële) derde wordt gevuld met media-aanbod dat afkomstig is van landelijke publieke mediainstellingen. In deze situatie kunnen de NPO en de landelijke publieke mediainstellingen zelf niet langer invulling geven aan het voorgelegde mediaaanbod op de verschillende aanbodkanalen, met inachtneming van het bepaalde bij of krachtens de mediawet zoals neergelegd in artikel van de Mediawet Het is aan de NPO om aard en aantal van de aanbodkanalen en de distributie daarvan te bepalen. In de Nota naar aanleiding van het verslag, nr. 7 Mediawet 2008, pagina 10 wordt dit als volgt beschreven: Al het publieke media-aanbod ook digitale radio en televisiekanalen, Uitzending Gemist en ander internetaanbod maakt onlosmakelijk deel uit van de publieke taak. Daarom vallen alle publieke kanalen onder de regie van de raad van bestuur( ). In het verlengde hiervan wijst de NPO erop dat met het starten van een aanbodkanaal door (commerciële) partijen, met behulp van publiek mediaaanbod, het systeem van de Mediawet, dat hieraan de voorwaarde van ministeriële instemming verbindt de facto wordt omzeild. Verwezen wordt naar het bepaalde in de artikelen 2.20, 2.21 juncto artikel 2.147, tweede lid Mediawet Bovendien wordt de taak van de NPO om de distributie van aanbodkanalen te verzorgen doorkruist. Deze taak wordt door de NPO uitgevoerd door (onder

5 meer) te onderhandelen met exploitanten van platforms, zoals kabelmaatschappijen, op basis van (uniforme) voorwaarden die de uitvoering van de publieke taakopdracht dienen. Uit de melding leiden wij juist af dat Filmotech zelfstandig met derden, zoals kabelmaatschappijen, wil onderhandelen over de doorverkoop van hun aanbodkanaal aan derden. Bij de vaststelling van ons besluit houden wij er verder rekening mee dat in sterke mate gebruik wordt gemaakt van imago en goodwill van de mediainstellingen en de landelijke publieke mediadienst als geheel, door de inzet van een aanzienlijk aantal, grotendeels bekende publieke titels, die door of in opdracht van de publieke media-instellingen zijn ge(co)produceerd. Het betreft verder een structurele, langlopende activiteit. Hierdoor is de waarde van de bijdrage van de publieke media-instellingen aan Filmotech aanzienlijk. 05 Naast het feit dat het waardevolle programma s betreft, is de potentie van de hoeveelheid materiaal, zoals dramatelevisieseries en documentaires van de publieke mediadienst, op het kanaal van Filmotech aanzienlijk. Filmotech heeft ook zelf die ambitie, zoals blijkt uit diverse publicaties. Nu het bovendien een nieuw kanaal betreft met media-aanbod van de landelijke publieke mediadienst, is welhaast onvermijdelijk dat Filmotech wordt vereenzelvigd met de landelijke publieke mediadienst. In de perceptie van het publiek zal een deel van het media-aanbod op dit kanaal worden verzorgd door de landelijke publieke mediadienst waardoor ogenschijnlijk sprake is van een aanbodkanaal van de landelijke publieke mediadienst, terwijl dit niet zo is. Filmotech koopt immers rechten in van publieke mediainstellingen voor een eigen kanaal. Een dergelijke ontwikkeling is ongewenst. In media-uitingen wordt door Filmotech ook al verwezen naar de betrokkenheid van de publieke mediadienst zodat wordt gesuggereerd dat de landelijke publieke mediadienst deel uitmaakt van Filmotech. Verder kan de voorgelegde activiteit leiden tot aantasting van de positie, rol en betekenis van Uitzending Gemist en ander non-lineair media-aanbod, dat ter uitvoering van de publieke mediaopdracht onderdeel uitmaakt van de publieke mediadienst. Voor het publiek zal het niet langer helder zijn waar het publiek media-aanbod te vinden is. Ook is er een groot risico dat Filmotech het rechtenbeleid van de NPO schade toebrengt. De NPO voorziet dat het niet of alleen tegen hoge vergoedingen mogelijk wordt non-lineaire rechten te verkrijgen. Zolang de verwachting is

6 dat met de VOD-dienst Filmotech inkomsten kunnen worden gegenereerd, zal verwerving van rechten ten behoeve van de landelijke publieke mediaopdracht in het gedrang komen met een mogelijk prijsopdrijvend effect. Rechthebbenden zullen begrijpelijkerwijze terughoudend worden bij de verlening van rechten voor de publieke mediadienst indien er nog potentieel commerciële uitbating mogelijk is via een aanbodkanaal van een derde partij. Voor de NPO ligt de prioriteit bij de verkrijging van voldoende rechten voor de aanbodkanalen van de landelijke publieke mediadienst, waarbij de NPO zelf kan bepalen onder welke voorwaarden (bijvoorbeeld beeldkwaliteit en al dan niet tegen betaling) het media-aanbod wordt aangeboden. Daarom gaan wij ervan uit dat verrichten van nevenactiviteiten secundair is aan de uitvoering van de publieke taak en de beschikbaarheid van het media-aanbod op de eigen kanalen. Onder verwijzing naar artikel 2.55 tweede lid, is immers voorwaarde voor de uitvoering van de landelijke publiek mediaopdracht dat voor verspreiding hergebruik en ontsluiting van het media-aanbod op de aanbodkanalen over voldoende (zoveel mogelijk), adequate gebruiksrechten beschikt kan worden. 06 Dit alles overwegende, kan de NPO kan zich echter voorstellen dat bij speelfilms, die primair zijn geproduceerd voor bioscoopvertoning, met een minimale speelduur van 80 minuten en waarbij de landelijke publieke mediadienst bij de totstandkoming een bescheiden bijdrage (maximaal ,- en met ingang van ,-) heeft geleverd. Producties die aan de hiervoor omschreven criteria voldoen moeten ten minste tien dagen na iedere uitzending via Uitzending Gemist of een vergelijkbare non-lineaire publieke mediadienst kunnen worden terug gezien, voordat zij bij wijze van nevenactiviteit wel beschikbaar worden gesteld aan Filmotech. Nederlandse bioscoopfilms maken incidenteel deel uit van de aanbodkanalen van de NPO en worden in de regel niet primair voor vertoning via de aanbodkanalen van de publieke mediadienst gemaakt. Dit betekent dat de NPO van oordeel is dat de hierboven genoemde schade aan het gemeenschappelijke belang van de landelijke publieke mediadienst zich minder snel zal voordoen dan bij het overige media-aanbod. Hierbij spreekt de NPO wel uitdrukkelijk de verwachting uit dat producenten van speelfilms bij de verlening van rechten de landelijke publieke mediaopdracht zullen respecteren, door adequate en voldoende rechten te verlenen.

7 Het bovenstaande brengt ons tot het volgende besluit: Besluit Na beoordeling van de melding aan de Mediawet 2008 en de Beleidslijn nevenactiviteiten NPO 2009, beoordeelt de Raad van Bestuur behoudens de hierna geformuleerde uitzondering - de voorgelegde activiteit in strijd met het gemeenschappelijke belang van de landelijke publieke mediadienst, zoals bedoeld in artikel Mediawet Dit betekent dat u de voorgelegde activiteit niet tot uitvoering kunt brengen, met uitzondering van het beschikbaar stellen van bioscoopspeelfilms met een minimale speelduur van 80 minuten die niet primair voor televisievertoning zijn geproduceerd en waarbij een media-instelling ten hoogste ,- (met ingang van 2011 een bedrag van ,-) aan heeft bijgedragen en onder voorwaarde dat de film ten minste tien dagen na iedere uitzending door een landelijke publieke media-instelling voor Uitzending Gemist of een vergelijkbare non-lineaire publieke mediadienst beschikbaar is. Dit oordeel is gebaseerd op de beschikbare informatie en geldt onder voorbehoud van gelijkblijvende omstandigheden. Tegen deze beschikking staat de mogelijkheid van bezwaar open. Iedere natuurlijke of rechtspersoon, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit betrokken is, kan op grond van artikel 7.1 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) tegen deze beslissing binnen zes weken bezwaar maken. Het maken van bezwaar geschiedt door het indienen van een gemotiveerd bezwaarschrift bij de Raad van Bestuur NPO, t.a.v. de afdeling Juridische Zaken, Postbus 26444, 1202 JJ Hilversum. Het bezwaarschrift moet op grond van artikel 6.5 Awb zijn ondertekend en omvat ten minste de naam en adres van de indiener, de dagtekening, de omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht en de gronden waarop het bezwaarschrift rust. Dit besluit laat onverlet de bevoegdheid van het Commissariaat voor de Media de nevenactiviteit ex ante te toetsen krachtens artikel Mediawet. Een afschrift van dit besluit is doorgestuurd naar het Commissariaat voor de Media. De Raad van Bestuur houdt een openbaar register Nevenactiviteiten bij waarin dit toetsingsbesluit zal worden opgenomen (vindplaats:

8 Tot zover het besluit. Wij willen daar nog het volgende aan toevoegen. Dit besluit moet gezien worden in de context van een bredere overweging. Vertrekpunt daarbij is dat we streven naar nieuwe vormen van verspreiding en vertoning van media-aanbod van de landelijke publieke media-instellingen. In het gesprek dat op 24 augustus jl. heeft plaatsgevonden met de mediainstellingen, hebben de media-instellingen ook te kennen gegeven dat de Raad van Bestuur een rol kan spelen bij het aanbieden van materiaal op een manier die vergelijkbaar is met Filmotech of op enige manier zou kunnen participeren in Filmotech. Media-instellingen hechtten er in het gesprek ook belang aan dat exploitatierechten bij de media-instellingen zelf berusten, zodat er zeggenschap kan worden uitgeoefend over de wijze van exploitatie van het media-aanbod en de aard van betrokken derden. Daarom willen we in afstemming met de media-instellingen verschillende modellen onderzoeken. 08 Wij sluiten niet uit dat het initiatief van de partners van Filmotech op zich en op termijn een belangrijke stap zou kunnen zijn om cultureel Nederlands erfgoed te ontsluiten en beschikbaar te stellen aan het Nederlandse publiek. Deze doelstelling sluit aan bij de taakopdracht van de landelijke publieke mediadienst zelf. Niet voor niets wordt ter uitvoering van de publieke taakopdracht al samengewerkt met de partners van Filmotech, met name het NIBG en (film)producenten. Voor media-instellingen is de aard van deze partijen ook een belangrijke reden om te willen samenwerken bij het beschikbaar stellen van media-aanbod, eventueel bij wijze van experiment. Wij hebben er daarbij oog voor dat (bepaalde) programma s in potentie een waarde hebben die betrokken rechthebbenden (waaronder de mediainstellingen) en exploitanten graag willen uitbaten, waarbij de mediainstellingen ook hebben aangegeven dat consumenten bereid zijn te betalen voor media-aanbod, zeker indien de betaaldienst toegevoegde waarde heeft zoals hoge kwaliteit, beschikbaarheid en gebruiksgemak. Ook hier geldt dat het belang van brede toegankelijkheid van het publieke media-aanbod binnen de eigen mediadienst voor de Raad van Bestuur voorop staat. Wij zoeken daarom op korte termijn met de betrokken media-instellingen en Filmotech een samenwerkingsvorm die past binnen het wettelijk kader voor het verzorgen van media-aanbod van de landelijke publieke mediadienst en die recht doet aan hetgeen hierboven in het besluit is overwogen. Preciezer: Wij willen onderzoeken of bij wijze van experiment zoals bedoeld in artikel 2.21a Mediawet 2008 en de artikelen 1a, 1b, 1c en 1d Mediabesluit 2008, op korte

9 termijn een (betaal)dienst in de vorm van een NPO-aanbodkanaal voor maximaal een jaar met een beperkt publieksbereik kan worden gerealiseerd. Overigens tekenen wij daarbij aan dat de Mededeling van de Commissie betreffende de toepassing van de regels inzake staatssteun op de publieke mediadienst van oktober 2009 betaaldiensten van de publieke mediadienst in het kader van de taakopdracht ingekaderd heeft (zie hiervoor onder meer randnummer 82 en 83 van genoemde mededeling). 09 Met vriendelijke groet, Drs. H.N. Hagoort voorzitter