Appelen zijn altijd aanwezig geweest in de streek en hebben ongekende mogelijkheden: appeltaarten, appelmoes, gedroogde appels, opgevulde appels

Transcriptie

1 Workshop Appelen Appelen zijn altijd aanwezig geweest in de streek en hebben ongekende mogelijkheden: appeltaarten, appelmoes, gedroogde appels, opgevulde appels In deze derde workshop gaan we met de nieuwe oogst en verschillende variëteiten aan de slag. We leren ondertussen welke oude soorten nog geteeld worden, en waarom sommige oude soorten zijn vervangen door nieuwe variëteiten. Bibliotheek Eeklo, Molenstraat 36, 9900 Eeklo

2

3 Geschiedenis Al sinds mensenheugenis neemt de appel een vaste plaats in de geschiedenis. In de godsdienst, in de mythologie, in de sprookjes, sagen en legenden nemen de appel en de appelboom een prominente plaats in. Ook veel Ierse en Keltische sagen vertellen over de appel en appelboom. De plaats waar koningen en helden na hun dood naar verlangden werd Avalon (appelland) genoemd. De appel was het symbool van vruchtbaarheid en werd aan Demeter (godin van groei en vruchtbaarheid) en aan Gaea (godin van de aarde) geofferd. Maar ook voor Afrodite, de godin van de schoonheid en de liefde, was de appel heilig. Men duidde de vrucht die Eva voor Adam plukte aan als appel. De latijnse benaming voor appel is pirus malus. Daar komt het woord malus = boze in voor: het heeft betrekking op de zondeval. De eerste gekende soorten zijn de Cox s Orange Pippin van rond 1825 in Engeland en de Franse Reinette die al van voor 1776 stamt. Een andere zure hand- en zoete kookappel, de Schone van Boskoop was heel geliefd in Nederland. De Franse Calville is een stokoud ras: het kwam in de 16de eeuw voor in Normandië. De Reinette de Blenheim stamt van voor 1818.

4 Definitie Appelbomen behoren tot de rozenfamilie. Het wortelstelsel is sterk ontwikkeld, de weelderige bloei wordt gevolgd door een rijke vruchtzetting. De groeiomstandigheden, de warmte, het licht en de grondsoort zijn in de noordelijke klimaatzones bijzonder gunstig, zodat de roosachtigen zich hier het best ontwikkelen. De verbinding van de sapstroom met de vruchtvorming heeft te maken met het feit dat het vruchtbeginsel onder de bloem ligt. Als het vruchtbeginsel boven de steel en het bloemblad zou liggen, zoals bij de meeste andere gewassen, zouden licht en warmte er gemakkelijk bij kunnen, waardoor de vrucht minder sappig zou zijn. De wijze waarop de appel vandaag in onze boomgaarden groeit, is pas mogelijk geworden door het ingrijpen van de mens. De wilde appelboom draagt kleine, erg zure vruchten. De vermeerdering van de gekweekte appel vindt plaats door veredelen: door enten of oculeren. Pas daarna kan de boom sappige en zoete vruchten dragen. We mogen niet vergeten dat we al die zoete appelsoorten te danken hebben aan de zorg en de ervaringen van vroegere generaties, waardoor we vandaag niet meer door de zure appel heen hoeven te bijten.

5 Het in stand houden van de oude appelrassen, zoals vandaag op verschillende plaatsen wordt gedaan, vormt een tegengewicht voor de massale kweek van soorten die er allemaal hetzelfde moeten uitzien en smaken. Vele mensen kennen maar één appelsmaak terwijl er een breed gamma is, van zoet naar zuur. Het appelseizoen duurt lang. In juli/augustus opent het seizoen met Early Victoria, die weliswaar niet lang houdbaar is maar lekker sap geeft. Dan volgen Cox, James Grieve, Jonathan en Goudrenet. De laatste soort kan zelfs tot april bewaard worden.

6 Oud recept Uit Kaatjes kookboek Gerda Van Santen Nieuw recept 3 à 5 kg appelen 2 l appeldrup 1,5 kg suiker of 1 kg minuutsuiker 1 citroen in schijfjes gesneden Hiervoor kunnen zeer goed afgevallen appelen worden gebruikt. Was de appelen en doe in 4 stukken Doe alle appelen in een pan en voeg water toe zodat de appelen net onder staan. Laat 2 uur op een zacht vuur sudderen tot het sap roze wordt. Laat een ganse nacht uitlekken. Weeg het sap af, we gaan hier uit van 2 liter. Methode 1: zet dit op met de gewone suiker en laat het sap ongeveer 1 uur koken tot het van kleur veranderd is en stijf genoeg is. Methode 2: zet dit op met minuutsuiker en laat 4 minuten doorkoken. Doe alles in schoongemaakte bokalen en laat de potten omgekeerd afkoelen.

7 Een selectie van boeken appelen uit de collectie van bibliotheek Eeklo Koken met appels : meer dan 70 inspirerende recepten (Boek) Louise Mackaness, David Loftus Uitgegeven Veltman in 2005 Het appelboekje (Boek) Annelies Schöneck Uitgegeven Christofoor in 1985

8 Appeltaart, bol, crumble, cake (Boek) Janneke Philippi, Serge Philippi, Ingrid van Koppenhagen Uitgegeven Karakter in 2011 Een appel per dag : 70 bijzondere recepten met appel (Boek) Keda Black, Marie-Pierre Morel Uitgegeven Good Cook in 2015 Koken met appels & peren (Boek) Laura Washburn, Peter Cassidy Uitgegeven Tirion in 2009

9 Appels en peren : laagstammige fruitbomen van A tot Z (Boek) Willy Mahieu, Peter Bauwens Uitgegeven Lannoo in 2005 Het appel- en perenboek : kweken, verzorgen, snoeien en oogsten (Boek) Fred Lorsheijd Uitgegeven Zomer en Keuning in 1992 Oude fruitrassen : erfgoed uit vroeger tijden (Boek) Hennie Rossel, Lineke Rekers Uitgegeven Landleven in 2009

10 Een mandvol appels : recepten en aquarellen uit een boomgaard (Boek) Val Archer Uitgegeven Becht in 1994 Appelen voor miljoenen : de geschiedenis van paradijsappelen tot golden delicious: verleden, heden en toekomst van de oervrucht (Boek) Herman Vandommele Uitgegeven Vandommele in 1988 Smaakvrienden: fruit: oneindige culinaire inspiratie (Boek) Angélique Schmeinck Uitgegeven Karakter in 2012

11 met dank aan Appelbedrijf Van Eykeren en het Livinushof

12 Openingsuren bibliotheek Eeklo maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag 9-12 uur / uur 9-12 uur / uur 9-12 uur / uur 9-12 uur / uur 9-12 uur / uur 9-12 uur Bibliotheek Eeklo, Molenstraat 36, 9900 Eeklo bibliotheek@eeklo.be