De zeven eigenschappen van effectief leiderschap

Transcriptie

1 De zeven eigenschappen van effectief leiderschap Deel 2 van 2 : Deel 3 en 4 Ook verkrijgbaar : Deel 1 : Deel 1 en 2 Bronvermelding: Titel: De zeven eigenschappen van effectief leiderschap: Het succesvol invoeren van een klantgerichte bedrijfsstrategie Dertigste druk Auteur: Stephen Covey Uitgever: Business Contact ISBN: Aantal pagina s boek: 319 Aantal delen boek: 4 De inhoud van dit uittreksel is met de grootste zorg samengesteld. Incidentele onjuistheden kunnen niettemin voorkomen. Je dient niet aan te nemen dat de informatie die Students Only B.V. biedt foutloos is, hoewel Students Only B.V. dat wel nastreeft. Dit uittreksel is voor persoonlijk gebruik en is bedoeld als wegwijzer bij het originele boek. Wij raden altijd aan het bijbehorende studieboek erbij te kopen en dit uittreksel als naslagwerk erbij te houden. In dit uittreksel worden diverse verwijzingen gemaakt naar het studieboek op basis waarvan dit uittreksel is gemaakt. Dit uittreksel is een uitgave van Students Only B.V. Copyright 2005 StudentsOnly B.V. Alle rechten voorbehouden. De uitgever van het studieboek is op generlei wijze betrokken bij het vervaardigen van dit uittreksel. Voor vragen kan je je wenden per aan info@studentsonly.nl.

2 Inhoudsopgave Deel III Overwinningen met de omgeving Paradigma s van wederzijdse afhankelijkheid pag. 3 Eigenschap 4 Denk in termen van winnen/winnen pag. 4 Principes van interpersoonlijk leiderschap Eigenschap 5 Probeer eerst te begrijpen dan begrepen te worden pag. 8 Principes van empathische samenwerking Eigenschap 6 Werk synergistisch pag. 11 Principes van creatieve samenwerking Deel IV Vernieuwing Eigenschap 7 Hou de zaag scherp pag. 13 Principes van evenwichtige zelfvernieuwing Nogmaals van binnen naar buiten pag. 16 Appendices A. Mogelijke waarnemingen die voortkomen uit verschillende centra pag. 17 B. Een kwadrant II-dag op kantoor pag. 17 2

3 DEEL III Overwinningen met de omgeving Zie: deel III; blz. 161; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Paradigma s van wederzijdse afhankelijkheid Effectieve wederzijdse afhankelijkheid is alleen mogelijk bij de gratie van echte onafhankelijkheid, dit is een zeer belangrijk onderdeel bij dit onderdeel. Vooraf aan overwinningen met je omgeving gaan overwinningen op jezelf. De basis van je relaties met andere wordt steeds breder als je meer greep op jezelf krijgt. Mensen kunnen alleen methoden ontwikkelen die werkelijk van belang zijn bij de omgang met anderen als ze onafhankelijk zijn. Je bouwt namelijk een relatie op vanuit je Cirkel van invloed, je eigen kern. Wil je kunnen kiezen voor wederzijdse afhankelijkheid, dan moet je pro-actief zijn, trouw kunnen blijven aan je prioriteiten en een centrum van goede principes hebben. Dan alleen ben je in staat om een langdurige, vruchtbare relatie op te bouwen met anderen. De emotionele bankrekening Deze bankrekening geeft uitdrukking aan de mate van vertrouwen die je op bouwt binnen een relatie, iemand kan je een bepaald veiligheidsgevoel geven. Iemand anders stort bijvoorbeeld iets op je emotionele bankrekening door je aardig en fatsoenlijk te bejegenen, beloftes na te komen en eerlijk te zijn. Daardoor bouw je een reserve op, het vertrouwen wordt groter, je kan een potje breken bij elkaar. Die reserves kun je vervolgens weer gebruiken, maar je moet niet vergeten je saldo weer aan te vullen! Zes belangrijke stortingen Woord houden; Integriteit tonen; Je oprecht verontschuldigen voor een opname; Op de details letten; Verwachtingen verduidelijken; De ander begrijpen; P - Problemen zijn PM mogelijkheden Elk P - probleem is in een situatie van wederzijdse afhankelijkheid een PM mogelijkheid, een kans om emotionele bankrekeningen te openen waarmee je een situatie van wederzijdse afhankelijkheid productief kunt maken. Zo kun je ergernissen en problemen omzetten in mogelijkheden en kansen. De eigenschappen van wederzijdse afhankelijkheid Hou je het paradigma van de emotionele bankrekening in je achterhoofd, dan kun je overgaan op de bespreking van eigenschappen van overwinningen met de omgeving. Je ziet dan hoe deze eigenschappen gezamenlijke effectieve wederzijdse afhankelijkheid creëren. Je ziet tevens je sterke punten in andere gedrags- en denkpatronen. Ook zie je dat effectieve wederzijdse afhankelijkheid alleen is weggelegd voor mensen die echt onafhankelijk zijn in al hun doen en laten. 3

4 EIGENSCHAP IV Denk in termen van winnen/winnen Zie: deel III; blz. 181; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Principes van interpersoonlijk leiderschap Dit hoofdstuk begint met een duidelijk voorbeeld hoe het niet moet in een bedrijf, in het verloop van deze eigenschap leer je van de schrijver hoe het wél moet. Zes paradigma s van menselijke interactie Verliezen / verliezen; in dit geval staan twee personen tegenover elkaar met tegenovergestelde ego s, de een met winnen / verliezen, de ander met verliezen / winnen, beide zullen verliezen; Winnen; deze mensen zijn er niet altijd op uit om een ander een nederlaag toe te brengen, voor hen is dat niet relevant, ze willen gewoon winnen; Winnen / winnen; een filosofie van de menselijke interactie, het is een paradigma van hart en hoofd. Hier streef je bij alle interacties continu naar wederzijds voordeel. De oplossing of het akkoord is hier voor beide partijen voordelig; samenwerking; 4

5 Winnen / verliezen; een alternatief voor winnen / winnen. Win jij, dan verliest de ander. In leiderschapstermen de autoritaire benadering. Winnen / winnen of - geen akkoord; in dit geval streef je er beide na om het beste uit de overeenkomst of samenwerking te halen, resulteert dit in verlies voor de een of de ander en is er geen andere oplossing voorhanden, dan is er simpelweg géén akkoord; Verliezen / winnen; dit is erger dan winnen / verliezen, iedere maatstaf ontbreekt, er zijn geen eisen, er is geen visie en er zijn geen verwachtingen. Deze mensen streven er doorgaans naar om als vredestichter op te treden of om aardig gevonden te worden. Denk je op deze manier, dan heb je niet genoeg moed om je eigen overtuigingen en gevoelens tot uitdrukking te brengen, ook laat je je makkelijk intimideren door mensen met een sterk(er) ego. De conclusie van deze paradigma s is dat de enige juiste denkwijze voor iedereen is: winnen / winnen of geen akkoord. Op die wijze geeft geen van de partijen iets toe waardoor hij of zij verliest en hoeft een ander de tweede partij niet te laten winnen. Door deze denkwijze te hanteren zal iedereen in een onderhandeling open en zonder schroom de eisen opsommen. Samen kun je tot een oplossing komen, kan dit niet dan zijn ook beide partijen mans genoeg om nee te zeggen tegen een overeenkomst. Vijf dimensies van winnen / winnen Een eigenschap van leiderschap in de persoonlijke omgang met anderen is denken in termen van winnen / winnen. Om dat te kunnen moet je een beroep doen op de volgende unieke menselijke kwaliteiten: Zelfbewustzijn; Verbeeldingskracht; Vrije wil; Geweten; Je wilt van elkaar leren; Je wilt elkaar beïnvloeden; Je wilt iets voor elkaar over hebben. Zie: deel III; blz. 194; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Wil je leren denken in termen van winnen / winnen, dan gelden vijf onderling samenhangende psychologische dimensies: Karakter; is de basis van winnen / winnen en niet alleen van winnen / winnen, drie karaktertrekken die van wezenlijk belang zijn voor het winnen / winnen paradigma: o Volwassenheid; is het evenwicht tussen consideratie en moed. Hrand Saxenian zegt het volgende over volwassenheid: "Volwassenheid is het vermogen om voor je eigen overtuiging en gevoelens op te komen zonder voorbij te gaan aan die van anderen". o Een mentaliteit van overvloed; er is genoeg voor iedereen volgens dit paradigma; het tegenovergestelde is de schaarstementaliteit, alles wat de eerste pakt, dan heeft de tweede minder. Hanteer je de mentaliteit van overvloed, dan vloeit dit voort uit een sterk innerlijk besef van zekerheid en eigenwaarde; 5

6 Zie: deel III; blz. 197; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey o Integriteit; kun je onderhouden en ontwikkelen door gebruik te maken van eigenschap 1, 2 en 3. Een voorwaarde om te winnen is leven in harmonie met je hoogste waarden. De centrale pijler is daarom integriteit. Relaties; je relaties van winnen / winnen kun je ontwikkelen met karakter als basis. Is er namelijk geen vertrouwen, in de vorm van je emotionele bankrekening, dan kom je niet verder dan compromissen. Je hebt niet de geloofwaardigheid om daadwerkelijk creatief te zijn en van elkaar te kunnen leren. Iedereen laat zien dat hij of zij respect heeft voor de ander, je luistert naar elkaar. Overeenstemming / Akkoorden; het akkoord komt voort uit de relatie dat richting en vorm geef aan winnen / winnen. Vijf elementen die bepalen zijn in een winnen / winnen akkoord: o De richtlijnen specificeren de parameters (strategieën, principes et cetera) voor de resultaten die moeten worden behaald; o De gevolgen geven aan wat er gaat gebeuren goed en slecht, natuurlijk en logisch op grond van de conclusies van de evaluatie; o De gewenste resultaten (niet de methoden) geven aan wat er moet gebeuren en wanneer dat moet gebeuren; o De hulpmiddelen zijn alle technische, organisatorische, financiële of o menselijke instrumenten om resultaten te bereiken; Verantwoordelijkheid stelt het moment van evaluatie en de normen voor de prestaties. Als maatstaf voor succes kan duidelijk wederzijds begrip en overeenstemming vooraf op de genoemde vijf terreinen dienen. 6

7 Een managementopleiding op basis van winnen / winnen; een voorbeeld in het boek op pagina Zie: dl III; blz ; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Winnen / winnen prestatieakkoorden; er zijn om een dergelijk akkoord mogelijk te maken een aantalbelangrijke paradigmawisselingen vereist. Het gaat daarbij niet om de methoden, maar om de resultaten. Zie: dl III; blz ; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Systemen; je kan winnen / winnen in een organisatie alleen in standhouden, al het overeenstemt met de geldende afspraken en regels. Je krijgt wat je honoreert, dus als je winnen / verliezen honoreert en winnen / winnen wil, dan bereik je natuurlijk niets. Wil je namelijk bepaalde doelen bereiken en de waarden laten gelden die in je persoonlijke statuut staan, dan moet je een beloningssysteem hanteren dat in overeenstemming is met je waarden en doelen. Binnen de systemen moet je als organisatie veel aandacht schenken aan taakverdeling en beloning. Op pagina staan hierover veel voorbeelden, waarin onder andere duidelijk wordt dat de mensen het probleem niet zijn, maar het systeem waarna de mensen moeten presteren; Zie: dl III; blz ; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Processen; met middelen die horen bij winnen / verliezen of bij verliezen / winnen kun je geen winnen / winnen doelen bereiken, dat is onmogelijk.vier stappen die de schrijver voorstelt als hij in zijn eigen werk te maken krijgt met mensen en organisaties die om een winnen / winnen oplossing vragen: o In de eerste plaats moet je proberen het probleem van een andere kant te bekijken. Probeer serieus te begrijpen wat van de ander de belangen en behoeften zijn en probeer ze zelfs beter te begrijpen dan die ander; o In de tweede plaats concentreer je niet op de standpunten, maar moet je proberen erachter te komen waar het werkelijk om gaat; o In de derde plaats probeer je vast te stellen welke resultaten je bereiken moet voor een oplossing die iedereen kan aanvaarden; o In de vierde plaats probeer je opties te bedenken voor het behalen van de genoemde resultaten. 7

8 EIGENSCHAP V Probeer eerst te begrijpen dan begrepen te worden Zie: deel III; blz. 213; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Principes van empathische communicatie Stel je eens voor dat je problemen hebt met je ogen en dat je besluit een opticien te bezoeken. De man luistert naar je en geeft je zijn bril. Zegt dat je nu zeker iets moet zien en zo niet dat je wat beter je best moet doen. Hij heeft dus een conclusie getrokken zonder een diagnose te stellen, je zult nooit meer bij hem terug gaan. Vaak krijg je goede raad naar je hoofd geslingerd, zonder de ander de kans te geven iets uit te leggen of te verduidelijken. En dit gebeurt niet alleen door andere, je doet het zelf ook. Het belangrijkste tussen mensen is dan misschien ook wel: Probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden!. Persoonlijkheid en communicatie De vier basis vormen van communicatie zijn: Lezen; Schrijven; Spreken; Luisteren; Het is van cruciaal belang dat je goed communiceert voor je effectiviteit. De belangrijkste vaardigheid in je leven is namelijk communicatie, de meeste uren besteedt je namelijk aan communicatie, in welke vorm dan ook. Je hebt er jaren over gedaan om te leren spreken, maar heb je ook leren luisteren en begrijpen, heb je geleerd hoe je zaken in het juiste referentiekader kan plaatsen? Nee, dit is namelijk het grootste gemis van vele mensen. Wil je echter op de correcte manier met iemand omgaan, dan zul je deze persoon toch moeten leren begrijpen. Dit lukt niet direct en kost veel energie om te leren. Heeft iemand in de gaten dat je een techniek gebruikt om diegene te begrijpen, dan zul je niet ver komen. Om iemand echt te kunnen beïnvloeden zul je een voorbeeld voor die persoon moeten zijn. Bepalend hierbij is hoe die ander je ervaart. Iemand moet vertrouwen in je krijgen en moet je op je woord kunnen geloven. Het is daarom belangrijk het vertrouwen van iemand proberen te winnen op een onvoorwaardelijke manier. Zonder tegenprestatie moet je met elkaar kunnen omgaan. Empathisch luisteren Mensen luisteren in de eerste plaats om antwoord te geven, daarna willen ze iemand pas begrijpen. Je probeert je eigen leven te projecteren aan het verhaal of de vraag van de verteller. De meeste mensen gaan uit van hun eigen belevingswereld en gaan er vanuit dat andere mensen ook zo denken en de wereld op dezelfde wijze beleven. Luisteren doen we daarom op de volgende vier niveaus: Negeren; je luistert gewoon niet; Doen alsof; Selectief luisteren; je hoort alleen dat wat je wilt; Luisteren met aandacht; je let vooral op de woorden die iemand zegt; 8

9 Daarnaast bestaat er nog een vijfde niveau, echter weinig mensen luisteren op dit niveau: Empathisch luisteren; bij deze vorm van luisteren, luister je met de intentie om te ander te begrijpen, je zoekt naar de mogelijkheden om de ander echt te begrijpen. Luister je empathisch, dan luister je meevoelend en dan verplaats je je in het referentiekader van de ander. Empathisch luisteren houdt niet in dat je meevoelt met de ander of het eens wordt met diegene, maar dat gevoelsmatig en verstandelijk begrip voor diegene hebt. Stel eerst de diagnose Zonder eerst alle informatie omtrent een probleem te ontvangen kun je niet met zekerheid een oplossing geven. Je zult de informatie eerst moeten analyseren om tot een diagnose te komen en dáárna pas een oplossing te geven. Het stellen van een diagnose of het begrijpen van elkaar komt niet alleen voor in een dokter patiënt relatie, maar ook bij een producent en afnemer of een timmerman en zijn klant. Je zult elkaar eerst moeten begrijpen eer je tot een overeenkomst kan komen. Vier autobiografische reacties Als mens luister je autobiografisch, om die reden ben je altijd geneigd als volt te reageren: Je oordeelt; Je onderzoekt; Je adviseert; Je interpreteert. Meestal kun je een reactie of antwoord wel voorspellen, de vraag is echter of je elkaar dan ook echt begrepen hebt. Op pagina wordt een gesprek tussen vader en zoon gebruikt om de verschillen in luisteren en reageren duidelijk gemaakt. Hoe hoort het niet, hoe kan het beter en wat is ideaal. Zie: dl III; blz ; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Vier fasen waarin empathisch luisteren kort wordt weergegeven, vier fasen in het ontwikkelingsproces: 1. De inhoud nazeggen, dit is de eerste en minst effectieve, je zegt er echter niets verkeerds mee, je laat zien dat je aandacht er is; 2. De inhoud herformuleren; het blijft bij verbale communicatie, maar het is al effectiever; 3. Je gevoel laten zien; je spreekt je rechterhersenhelft aan; 4. Een combinatie van de tweede en derde fase; je herformuleert de inhoud en je laat je gevoel zien. Beheer je de genoemde vier fasen van empathisch luisteren zeer goed, dan wordt de verhouding tussen jullie beide steeds beter, het vertrouwen neemt toe en je gesprekspartner zal en kan je zijn of haar kwetsbare gevoelens en gedachten toevertrouwen. Probeer je uiteindelijk echt iemand te begrijpen, zonder trucjes en hypocrisie, dan merk je op een gegeven moment (tot je eigen verbazing) hoeveel begrip die ander voor jou heeft en toont. 9

10 Begrip en waardering Als je leert te luisteren naar anderen, dan merk je in je waarneming een enorm verschil. Stellen mensen zich coöperatief op in een situatie van wederzijdse afhankelijkheid, dan leer je dit soort verschillen ook te waarderen op den duur. Iedereen is anders ingesteld, voor de een is geld het belangrijkste paradigma, voor de ander de partner. De eerste heeft een mentaliteit van overvloed de ander van schaarste. Ondanks de grote verschillende en de zo verschillende waarnemingen moeten deze personen met elkaar gaan samenwerken en elkaar begrijpen. Het belangrijkste hulpmiddel hierbij is eigenschap 5: probeer eerst te begrijpen, dan begrepen te worden. Begrepen worden Dit volgt als je de ander begrijpt. Is dat namelijk gebeurd, dan kun je proberen de ander duidelijk te maken wat je zelf bedoeld. Volwassenheid is de door de schrijver eerder omschreven als een combinatie tussen moed en consideratie. Kijk je naar begrijpen en begrepen worden, dan kun je het volgende zeggen: begrijpen vereist consideratie, begrepen worden vergt moed. Je vergoot de geloofwaardigheid van je eigen ideeën wanneer je je ideeën op een duidelijke, concrete manier zichtbaar kunt maken en vooral binnen de juiste context. Onder vier ogen In het midden van je Cirkel van invloed vind je de 5 e eigenschap terug, daarom is die ook zo belangrijk voor je. Binnen je vermogen ligt het begrijpen van mensen. Zou je beginnen met je zorgen te maken over meningsverschillen, omstandigheden, het gedrag van anderen en problemen, dan zou je compleet uitgeput raken. Als je je richt op het begrijpen van mensen en je daarbij richt op de Cirkel van invloed, dan krijg je vrij snel de informatie die je nodig hebt. Je kunt effectief gaan samenwerken doordat je doordringt tot de kern van de zaak, je investeert in een emotionele bankrekening en je mensen psychologisch de ruimte geeft. Een benadering van binnen naar buiten. Als je naar jezelf kijkt zie je dat je mensen steeds meer gaat waarderen hoe beter je begrip voor ze op weet te brengen. Wacht niet tot mensen naar je toe komen met problemen of tot ze eigenhandig vertellen wat er aan de hand is. Je kunt ook ongedwongen met elkaar praten en aandacht aan elkaar geven door empathisch te luisteren en blijk van begrip te tonen. Doe dit onder vier ogen, ga gewoon een gesprekje aan en zie waar dat eindigt. Elkaar begrijpen is hierbij het belangrijkste. 10

11 EIGENSCHAP VI Werk synergistisch Zie: deel III; blz. 237; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Principes van creatieve samenwerking In haar beste vorm is synergie de belangrijkste activiteit in ons leven, het bewijs van de waarde van alle andere eigenschappen bij elkaar geteld. Synergie kan gezien worden als de essentie van leiderschap op basis van principes, de essentie van ouderschap, gebaseerd op principes. Synergie is de meerwaarde van het geheel ten opzichte van de delen. De relaties die de delen hierin met elkaar onderhouden is zelf hier een deel van en niet zomaar een deel, nee het opwindendste en krachtigste deel. Beangstigend is creativiteit, je kunt namelijk niet de uitkomst van een creatief proces voorspellen, je weet niet wat je nog tegenkomt aan uitdagingen en gevaren. Synergie leidt er hierin toe dat twee zaken samen meer opleveren dan de som van de twee afzonderlijk. Synergistische communicatie Communiceer je synergistisch, dan stel je je hoofd, hart en uitdrukkingsvaardigheden voor nieuwe mogelijkheden open. Maak je op synergistische wijze contact met iemand, dan weet je niet waar dat toe zal leiden, maar je hebt wel het gevoel van avontuur, opwinding en zekerheid, je gelooft heilig dat het iets opleveren zal. Synergie in het onderwijs Klassen waar daadwerkelijk gepresteerd wordt zijn vaak nauwelijks te onderscheiden van chaos. Leerlingen en docenten staan daadwerkelijk open voor het principe dat het geheel meer is dan de som van zijn delen, dat laat de synergie zien. Je begint met zekerheid, de veilige omgeving. Daarna ga je allemaal brainstormen met elkaar, je zult zien dat iedereen enthousiast wordt en voor de volle 100% voor het idee of de uitvoering gaat. Synergie in het bedrijfsleven De schrijver wijdt uit over een voorbeeld. Zie: dl III; blz ; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Synergie en communicatie Creativiteit en synergie zijn opwindend, het is namelijk ongelooflijk waar beide toe kunnen leiden. Een doorbraak of enorme verbeteringen zijn mogelijk. Het loont voor een ieder de moeite om het risico te nemen dat inherent is aan de openheid die vereist is. Zie: deel III; blz. 246; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey 11

12 Binnen communicatie zijn verschillende niveaus aan te merken: Het laagste niveau van communicatie; kenmerkend voor een gebrek aan vertrouwen; veilig en gereserveerd contact; Het middelste communicatieniveau is gebaseerd op respect; redelijk volwassen mensen communiceren hier met elkaar; Synergistische communicatie; hier is het contact oprecht en respectvol; er zijn geen barrières; Zoeken naar de derde weg Weer een voorbeeld van de schrijver, nu met betrekking tot communicatieniveau dat van invloed is op een relatie van wederzijdse afhankelijkheid. Zie: dl III; blz ; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Negatieve synergie Een grote paradigmawisseling ten opzichte van dichotomie, ofwel de of/of mentaliteit is de derde weg. Erg afhankelijke mensen proberen zich te laten gelden in een situatie die wederzijdse afhankelijkheid vereist, dat is vaak het probleem. Ze verraden zowel in de winnen / verliezen als verliezen / winnen status hun afhankelijkheid. Ook dit onderdeel wordt weer toegelicht met een duidelijk voorbeeld. Zie: dl III; blz ; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Hieruit blijkt dat de essentie van synergie is: de verschillen tussen personen op waarde weten te schatten. De onderlinge verschillende op waarde schatten De essentie van synergie is de onderlinge verschillen (in psychologische zin) op waarde te schatten. Wil je dit kunnen, dan moet je beseffen dat mensen de wereld niet zoals hij is, maar zoals ze zelf zijn in die wereld. Wil je echter een effectieve relatie van wederzijdse afhankelijkheid aan kunnen gaan, dan zul je open moeten staan voor ideeën en projecties van anderen over die wereld waarin je leeft. Dan moet je wel afstappen van de of/of mentaliteit en voor andere visies, meningen en creaties open staan. Dat wil niet zeggen dat het ene goed en het andere slecht is, nee je creëert een wereld waarin sprake is van en/en. Krachtenveldanalyse Synergie is bijzonder sterk van invloed op factoren die tegen groei en verandering in werken, in een relatie van wederzijdse afhankelijkheid. Kurt Lewin ontwierp een krachtenveldanalyse, waarin hij een gemiddelde aangaf, het evenwicht en gebruik maakte van de stuwende en opwaarts bewegende kracht. Dit om een onderscheid te maken in de voorwaartse en tegenwerkende kracht. Wil je iets veranderen in een klimaat (bijvoorbeeld je werk of je thuissituatie) dan zul je niet alleen de voorwaartse kracht moeten veranderen, maar ook de tegenwerkende kracht. Je dient het gemiddelde te veranderen of aan te passen aan de situatie. Zie: deel III; blz. 254; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Alles in de natuur is synergistisch De synergie in de natuur wordt omschreven door één woord: ecologie. Alles hangt namelijk met elkaar samen en kan niet of nauwelijks zonder elkaar overleven. 12

13 DEEL IV Vernieuwing Zie: deel IV; blz. 261; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey EIGENSCHAP VII Hou de zaag scherp Principes van evenwichtige zelfvernieuwing Bij eigenschap 7 neem je de tijd om je zaag scherp te houden, de andere eigenschappen zijn namelijk alleen te ontplooien bij de gratie van deze. Vier dimensies van vernieuwing Eigenschap 7 is je eigen PM, ze heeft betrekking op de verbetering en het onderhoud van jezelf, het beste instrument dat je hebt. Het gaat daarbij om het onderhoud van je vaardigheden op het gebied van sociaal emoties, je lichaam, je geestelijke en spirituele gesteldheid. Zie: deel IV; blz. 264; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Herbert Shepherd stelt dat je onderstaande vier waarden nodig hebt voor een evenwichtig leven: Autonomie (geestelijk); Gesteldheid (lichamelijk); Vooruitzicht (spiritueel); Verbondenheid (sociaal); George Sheenan, een populaire goeroe spreekt over vier rollen: Een goede vakman zijn (geestelijk); Een goed dier zijn (lichamelijk); Een heilige zijn (spiritueel); Een goede vriend zijn (sociaal); Over motivatie in organisaties worden in de meeste gevallen de volgende vier drijfveren als dimensie genoemd: Hoe mensen in een organisatie tot ontwikkeling komen en worden ingezet (geestelijk); De economische (lichamelijk); De diensten, het werk en de kansen die een organisatie verschaft aan haar mensen (spiritueel); Hoe mensen bejegend worden (sociaal); Als je tegemoet komt aan de genoemde vier motieven, dan hou je de zaag scherp, je houdt dan op een evenwichtige manier je hele wezen in conditie. Onderhoud van jezelf hoort thuis in kwadrant, het is belangrijk en je moet er veel tijd in steken, maar dan heb je er wel veel profijt van, het vereist de nodige pro-activiteit. 13

14 De lichamelijke dimensie; deze dimensie impliceert dat je je lichaam in conditie moet houden. Belangrijke onderdelen bij je lichamelijk onderhoud zijn: o Uithoudingsvermogen; o Souplesse; o Kracht; De spirituele dimensie; door deze dimensie te vernieuwen geef je richting aan je leven, het is een soort leiderschap en staat in nauw verband met eigenschap 2. Spiritualiteit vormt de kern van je eigen ik. Zonder een goede spirituele ontwikkeling ben je geen compleet mens. De geestelijke dimensie; aan je opleiding heb je grotendeels je geestelijke ontwikkeling te danken, maar de meeste mensen laten hun hersenen wegkwijnen zodra ze hun school verlaten. Het dwingende om hun gedachten weer te geven in heldere bewoording is er niet meer. De televisie is de grootste boosdoener. Gemiddeld zitten mensen zo n uur per week achter de televisie en het vereist de grootste moeite (met behulp van eigenschap 3) om iets te zien dat daadwerkelijk nut heeft. Je zult jezelf effectief moeten sturen bij het gebruik van dit hulpmiddel. De sociaal emotionele dimensie; de genoemde geestelijke, spirituele en lichamelijke dimensie hangen nauw samen met de eigenschappen 1, 2 en 3. Deze dimensie heeft echter betrekking op eigenschap 4, 5 en 6 principes van interpersoonlijk leiderschap, empathische communicatie en creatieve samenwerking. De emotionele en sociale onderdelen van je leven staan nauw met elkaar in verbinding, de ontwikkeling hiervan is niet moeilijk, maar vergt wel aandacht en tijd. Oefening baart namelijk kunst! Anderen een nieuw script aanreiken Je laten leiden door de sociale spiegel is wat de meeste mensen doen, ze zijn geconditioneerd door de paradigma s, meningen en waarnemingen van hun omgeving. Dit weet je als je beseft dat je leeft in een situatie van wederzijdse afhankelijkheid, besef je dat niet, dan weet je het ook niet. Spiegelen anderen zich aan ons, dan kun je ervoor kiezen hen een onvervormd beeld van henzelf terug te geven, je kunt hun pro-activiteit erkennen en hen bejegenen als verantwoordelijke mensen. Je kunt ze helpen bij hun persoonlijke script, zodat ze zich kunnen ontwikkelen tot onafhankelijke individuen met een sterk moreel besef en een centrum van principes. Evenwicht bij vernieuwing Kijk je naar het zelfvernieuwingsproces, dan moet er evenwicht zijn tussen de vier natuurlijke aspecten: de geestelijke, lichamelijke, spirituele en sociaal-emotionele dimensies, is dat evenwicht aanwezig, dan pas is je vernieuwing optimaal. Je creëert een negatief effect als je een van de genoemde dimensies verwaarloost, ze zijn dus allemaal even belangrijk. Dan geldt niet alleen voor individuen, maar uiteraard ook voor organisaties. Het verschil is het volgende: Lichamelijke dimensie: uitgedrukt in economische termen; Geestelijke of psychologische dimensie: heeft betrekking op de ruimte die er is voor oog voor talent, erkenning en ontplooiing; Sociaal emotionele dimensie: de menselijke relaties; de manier waarop mensen behandeld worden; Spirituele dimensie; de integriteit en het doel van de organisatie. 14

15 Synergie en vernieuwing Is vernieuwing evenwichtig, dan is deze bij uitstek synergistisch. Wat je ook doet om de zaag in een bepaald opzicht scherp te houden, het heeft op de andere drie aspecten altijd een positief effect. De verbintenis tussen de dimensies is immers zeer nauw. Door de zeven eigenschappen creëer je een optimale synergie tussen alle vier de dimensies. Door een van de vier terreinen te vernieuwen stel je jezelf in staat om minstens een van de eigenschap beter in de praktijk te brengen. Aan de gehele vernieuwing is wel een bepaalde volgorde en combinatie met de 7 eigenschappen verbonden, deze is precies weergegeven op pagina Zie: dl IV; blz ; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey De opwaartse spiraal Zie: dl IV; blz. 279; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Bij het principe en proces van vernieuwing ontleen je de kracht om te groeien in een opwaartse spiraal. De invloed van je geweten is hierbij een aspect dat niet mag ontbreken, het is van cruciaal belang in de sturing van het gehele proces. Madame de Staël zei hierover: De stem van het geweten is zo teer, dat men gaar gemakkelijk kan smoren, maar ook zo zuiver dat men haar onmogelijk kan miskennen. Het mooie van je geweten is dat het je dichter bij je goede principes brengt en tevens registreert in hoeverre je leven daarmee overeenstemt. De vorming van een zuiver geweten is voor iemand die echt pro-actief en effectief in het leven staat net zo onmisbaar als de ontwikkeling van spierkracht voor een topatleet. Heb je je zelfbewustzijn eenmaal goed ontwikkeld, dan is het zaak e leven in te richten op basis van je principes en doelen. Doe je dat niet, dan ontstaat er een mentaal vacuüm, waarbij je het zelfbewustzijn kwijtraakt en je verandert in een dier, zuiver en alleen om te overleven van de natuur. In dat geval leef je niet meer, maar wordt je geleefd. 15

16 Nogmaals van binnen naar buiten Het onderstaande stukje staat zo letterlijk in het boek en is geschreven door Ezra Taft Benson, zeer toepasselijk voor dit laatste hoofdstuk. De Heer werkt van binnen naar buiten. De wereld werkt van buiten naar binnen. De wereld zou mensen uit de slop halen. Christus haalt het slop uit de mensen en dan halen ze zichzelf uit de slop. De wereld zou mensen vormen door hun omgeving te veranderen. Christus verandert mensen, en dan veranderen zij hun omgeving. De wereld zou menselijk gedrag vormen, maar Christus kan de menselijke natuur veranderen. Aan de hand van een persoonlijk verhaal laat de schrijver vervolgens zien wat de essentie van het boek naar zijn mening weer geeft. Zie: dl IV; blz ; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Het verdere verloop van het boek bevat diverse appendices, waarin je je als lezer kan verdiepen. Door de opdrachten in het appendix uit te voeren kun en zul je de diverse eigenschappen goed oefenen en jezelf eigen maken. 16

17 Appendix A Mogelijke waarnemingen die voortkomen uit verschillende centra Zie hiervoor Appendices; blz.291; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey Appendix B Een kwadrant II-dag op kantoor Zie hiervoor Appendices; blz.299; De zeven eigenschappen van effectief leiderschap; Stephen R. Covey 17