Kids-Gea! Jonge vogels in het veld op pagina 2. Maak een blij vogelei! kijk op pagina 4. Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten

Transcriptie

1 Kids-Gea! Jonge vogels in het veld op pagina 2 Maak een blij vogelei! kijk op pagina 4 Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten Gratis jeugdbijlage bij het ledenblad van It Fryske Gea Voorjaar 2018

2 Jonge vogels in het veld Het is voorjaar! In deze tijd van het jaar maken de weidevogels hun nesten in onze weilanden. De kievit, scholekster, veldleeuwerik, grutto en tureluur zijn typische weidevogels. Ze broeden graag in bloemrijke weilanden. Jammer genoeg hebben deze vogels het ook in Fryslân moeilijk. Wil je ze graag zien? Pak dan de verrekijker en zoek naar een weiland met veel bloeiende bloemen. Of loop bijvoorbeeld over de Slinkewei door de Warkumerbinnenwaard bij Workum. Met een beetje geluk hoor je dan de vogels roepen! Bijtanken na een lange vliegreis In de winter overwinteren veel vogels in het buitenland. Ze zoeken dan een warmere plek waar meer voedsel te vinden is. De grutto vliegt helemaal naar Afrika. Hier snoepen ze van de rijst in de rijstvelden. In het vroege voorjaar vliegen de grutto s massaal weer terug naar Nederland. Op bepaalde plekken verzamelen deze mooie vogels zich om bij te tanken na zo n langs vliegreis. is zo n plek. In het vroege voorjaar genieten enorme groepen grutto s hier van eten op de ondergelopen weilanden. Een maatje voor het leven? Na de lange vliegreis naar Fryslân breekt de tijd aan om een partner te zoeken. Grutto s zijn heel trouw. Ze vliegen elk jaar terug naar dezelfde plek en Jonge tureluur Kievit met kuiken zoeken daar naar hun vaste partner. Zou hun man of vrouw ook veilig teruggekomen zijn? De veldleeuwerik is in zijn versierpogingen een echte uitslover. Hij staat bekend om zijn indrukwekkende zangvluchten. Vanaf grote hoogte vliegen ze luid zingend naar beneden. Na het lange concert landt het mannetje trots bij het vrouwtje. Zij is vast onder de indruk van die mooie serenade. Nestjes bouwen De kieviten hebben het reuzedruk wanneer ze gaan broeden. Het mannetje heeft namelijk vaak meerdere vrouwtjes. Zou het nestje daarom alleen uit een kuiltje met een paar strootjes bestaan? Dat is niet bekend. Het simpele nestje is in ieder geval ook een manier om het te verbergen. Bij de kievit zit het vrouwtje vooral op het nest. De tureluurs verdelen het broeden en zitten om de beurt op de eieren. Na vier weken komen de eerste eieren uit. Bij de kievit duurt dit een paar dagen langer. Het legsel van de veldleeuwerik komt juist veel sneller uit. Na twee weken kruipen de jongen al uit het ei. Herken jij het ei? Eieren zijn er in verschillende soorten en maten. Het nest van een grutto ligt in hoge plukjes gras en de eieren hebben een bruinige kleur met vlekken. De kievit heeft groenige eieren met spikkels. In het nest liggen de eieren keurig met de punten naar elkaar In de natuur 2

3 toe. De eieren van de kluut lijken heel erg op die van de kievit. Maar hier wijst altijd één eigenwijs ei net een andere kant uit. En de veldleeuwerik? Die eitjes zijn heel erg klein en bruin. Nestvlieder of nestblijver De meeste weidevogels zijn nestvlieders. Dat betekent dat ze na het uitkomen van het ei al snel het nest verlaten en achter hun ouders aanlopen. Ze worden eerst wel warm gehouden door de ouders. De kuikens kunnen hun eigen lichaamstemperatuur namelijk nog niet goed regelen. Al snel moeten de jonge vogels hun eigen eten bij elkaar zoeken. De eerste twee dagen hebben ze nog reserves. Daarna zijn ze elke dag wel 4 tot 5 uur bezig om voedsel te zoeken. Bij veldleeuweriken gaat het anders. Zij zijn nestblijvers. Hier blijven de jongen lekker zitten en brengen de ouders eten naar het nest. Lekker makkelijk. Donzige kuikentjes werken hard De donzige kievitkuikentjes en gruttokuikens zien er echt heel schattig uit. Je verwacht niet dat ze al zo hard aan het werk zijn. De eerste weken van hun leven zijn ze vooral heel druk met het zoeken naar kevers, vliegen en muggen. In weilanden met veel bloemen en koeienvlaaien is veel meer eten te vinden omdat er veel insecten op afkomen. Verder moet de grasmat niet te dik zijn en lekker open zodat een kuikentje er makkelijk doorheen kan lopen. Eigenlijk moeten ze bij elk stapje een hapje Nest van de veldleeuwerik. Kluut met jongen kunnen nemen. In de eerste weken van hun leven zijn de jonge vogels namelijk nog heel kwetsbaar. Fanatieke ouders Koud weer en te weinig eten maakt de jonge vogels kwetsbaar. En niet te vergeten roofdieren die op de loer liggen. Gelukkig helpen de ouders bij onraad. Weidevogels roepen heel luid wanneer er een roofdier aankomt. We noemen dat alarmeren. Zo waarschuwen ze hun jongen dat die zich moeten verstoppen. En ze laten de rover weten: jij bent gezien. Helpt dat niet? Dan gaan de kievitouders in de aanval. Fanatiek verdedigen zij hun nest en jongen. De kluut heeft een bijzondere manier om roofdieren af te leiden. Deze steltlopers doen net of ze gewond zijn en laten een vleugel hangen. Strompelend leiden ze zo de aandacht af van het jong. Na een dikke maand zijn de meeste weidevogels vliegvlug en kunnen wegvliegen als er gevaar dreigt. Vogelparadijs Hoe ziet het ideale paradijs voor jonge weidevogel kuikentjes er eigenlijk uit? In Fryslân zijn nog verschillende weidevogelparadijsjes te vinden. Weilanden met heel veel bloemetjes en natte greppels. In de greppels kunnen de kuikens schuilen. De natte grond is bovendien voor de oudere vogels heel handig bij de zoektocht naar wormen. Ze kunnen dan makkelijk met een snavel in de grond prikken en de wormen zitten hoger. Als het voorjaarsweer dan ook nog eens warm genoeg is en de roofdieren een ander plekje zoeken, zijn deze jonge vogels helemaal blij. In de natuur 3

4 Maak een blij vogelei! Het voorjaar is de tijd van eieren en jonge vogels. Bij deze knutselopdracht combineren wij dit. We maken een vrolijke vogel in de vorm van een ei. Doe je mee? Wat heb je nodig? Ballonnen Oude kranten Behangplaksel Lijm Water Verf Versiersels (oogjes, vilt, papier en strikjes) Grote beslagkom Aan de slag! Blaas de ballon op. Maak een mengsel van water en behangplaksel in een grote kom. Dompel kleine stukjes krant in het mengsel en wacht tot de krant goed doorweekt is. Plak de stukjes krant daarna op de ballon. Herhaal stap 3 en 4 een paar keer. Let erop dat je over de gehele ballon meerdere laagjes krantenpapier over elkaar plakt. Laat het nep-ei drogen totdat het papier hard is. Versiertijd! Verf het ei in de kleur die jij mooi vindt. Maak pootjes, vleugels, een snavel en een hanenkam van vilt. Plak al je versiersels op het ei. Laat het ballonnetje leeg lopen en klaar is jouw blije vogelei! Doe het zelf 4

5 5

6 Activiteiten Rugzakroutes Zelf de weg vinden in De Alde Feanen of speuren naar Schotse Hooglanders in het Ketliker Skar? Speciaal voor nieuwsgierige kinderen heeft It Fryske Gea zeven verschillende rugzakroutes uitgezet. De rugzakroutes zijn onder begeleiding van een ouder verkrijgbaar van april tot oktober. Prijs per kind: leden 2,- en niet-leden: 2,50 Bekijk de verschillende routes op Wist jij bijvoorbeeld dat kikkers wel tachtig centimeter ver kunnen springen? Dat een otter het liefst in helder water leeft? Huur een rugzak en ontdek meer over waterbeestjes, roofvogels en dierensporen. Kruip in de huid van een kikker! 6

7 Doe mee! Ga mee! Mei vakantie Varend roofvogels spotten Zaterdag 28 april 10:30-12:30 uur 3,- voor leden en 5,- voor niet-leden Uilenballen pluizen voor jonge natuuronderzoekers Maandag 30 april 10:30-12:00 uur en 13:00-14:30 uur Workshop natuurfotografie in het Wikelslân (8+) Dinsdag 1 mei 10:00-12:00 uur Insectenhotel bouwen Woensdag 2 mei 10:30-12:00 uur 2,- voor leden en 6,- voor niet-leden Geef je op!! Voorjaarswandeling door de Lytse Mear met broodjes bakken bij kampvuur Woensdag 2 mei 14:00-16:00 uur Wie woont er op dit eiland? Makkumernoardwaard Woensdag 2 mei 14:00-16:00 uur Spannende schemertocht door het moeras bij Earnewâld (8+) Donderdag 3 mei 19:30-21:00 uur Op zoek naar kleine kriebelbeestjes Vrijdag 4 mei 10:00-12:00 uur 7

8 Puzzel T Oh jee. De jonge weidevogels zijn hun papa of mama kwijt. Weet jij welk jong bij welke ouder hoort? Zet de letters in de goede volgorde. Winnaars Lars Agricola won de eerste prijs in onze jeugdwedstrijd. Hij maakte een heel mooi knutselwerk van een specht in een grote boom. Mooi hoor! Pascalle van der Zee stuurde ook een inzending in. Wij belonen haar creativiteit met een tweede prijs. Hidde Ebbing pakte de viltstift en tekende hiermee twee spechten bij een holle boom. Heel netjes gedaan Hidde. Jij wint hiermee de derde prijs. Alle kids bedankt voor de leuke en originele inzendingen. L N Mail het antwoord, jouw naam, adres en leeftijd naar info@itfryskegea.nl. De winnaar ontvangt een leuke sleutelhanger. Nieuwe opdracht Ben jij ook dol op weidevogels? Wij ontvangen graag jouw foto, knutselwerk of andere creatieve inzendingen met als thema weidevogels. Stuur jouw creatie op naar It Fryske Gea. De mooiste en origineelste inzendingen maken kans op It Fryske Gea verrassingspakket. Stuur je inzending voor 9 april naar info@itfryskegea.nl of It Fryske Gea t.a.v. jeugdwedstrijd, Postbus 3, 9244 ZN Beetsterzwaag. E E 1 e prijs 2 e prijs 3 e prijs Colofon Dit is een uitgave van It Fryske Gea Redactie Elske van der Kooi Bureauredactie Dialoog Tekstproducties, Oudehaske Opmaak Grafysk, Franeker Drukwerk SMG-Groep Joure Strip Collectief Mudhoen, Leeuwarden Foto s: Archief IFG, Hans Glader (Kina), Dico de Klein, Tjerk Kunst, Hans Pietersma en Teun Veldman. Voor contact It Fryske Gea Postbus ZN Beetsterzwaag Tel.: Dit magazine wordt gedrukt op FSC papier CERTIFIED BY