Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het voorjaar van 2017.

Transcriptie

1 onderzoek en advies mariene ecologie, visserij en schelpdierkweek Elkerzeeseweg NA Scharendijke tel.: GSM: RAPPORT Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het voorjaar van auteurs: datum: opdrachtgever: M. van Stralen (Marinx), D. van den Ende (WMR) en K. Troost (WMR) DATUM PO Mosselcultuur, Yerseke. Dit rapport is vervaardigd op verzoek van de opdrachtgever hierboven aangegeven en is zijn eigendom. Niets uit dit rapport mag weergegeven en/of gepubliceerd worden, gefotokopieerd of op enige andere manier gebruikt worden zonder schriftelijke toestemming van de opdrachtgever.

2 mosselinventarisatie voorjaar Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Materiaal en methoden... 4 Het onderzoeksgebied... 4 Stratificatie en monstername... 4 Bestandsschattingen, potentiële vangsten en samenstelling daarvan Resultaten en discussie... 6 Verspreiding, dichtheden en samenstelling van het mosselbestand... 6 Omvang van het bestand... 6 Bestand over open en gesloten gebieden en visbare hoeveelheden... 7 Arealen Referenties Tabellen en figuren Bijlagen Samenvatting In opdracht van de PO Mosselcultuur is in het voorjaar van 2017 het mosselbestand in het sublitoraal van de westelijke Waddenzee geïnventariseerd. De bestandsopname heeft plaatsgevonden ten behoeve van het opstellen van het visplan en de vergunningverlening voor de mosselzaadvisserij in het voorjaar van Het onderzoek is uitgevoerd door MARINX en Wageningen Marine Research (WMR).. Het veldwerk heeft plaatsgevonden vanaf het kokkelvaartuig YE 42 tussen 13 maart en 6 april Ten tijde van de bestandsopname in maart is een totaal mosselbestand van 60.2 Mkg (= mosselton) netto versgewicht geïnventariseerd. Van dit bestand bestaat 46.6 Mkg netto uit mosselzaad (= 77 % van het bestand) en wordt 13.6 Mkg gevormd door voornamelijk meerjarige mosselen. Uitgaande van een tarrapercentage van 40% en 25% voor het mosselzaad en de overige mosselen en een toename van de biomassa mosselzaad door groei met 20%, bedraagt het totale mosselbestand in mei (reguliere visperiode) Mkg bruto versgewicht, waarvan 93.2 Mkg mosselzaad. Een groot bestand mosselzaad als dit is sinds de start van de bestandsopnamen in 1992 niet eerder voorgekomen. In 2016 bedroeg het bestand in mei 41.1 Mkg bruto waarvan 13.5 Mkg mosselzaad. Een aantal gebieden is gesloten voor mosselzaadvisserij. Dit betreft droogvallende platen, de permanent gesloten gebieden zoals vastgelegd in het Beleidsbesluit Schelpdiervisserij (LNV, 2004),

3 mosselinventarisatie voorjaar de gebieden die niet worden bevist in het kader van het convenant (PvU, 2014) en de overige gebieden voor zover deze geen onderdeel uitmaken van het visplan. Het mosselbestand in de gesloten delen van het sublitoraal is geschat op 24.1 Mkg bruto versgewicht. Het bestand in de voor visserij niet gesloten gebieden bedraagt 87.2 Mkg bruto. Daarvan komt 75.6 Mkg voor in voldoende hoge dichtheden om lonend te kunnen worden bevist (> 0.15 kg/m 2 ). Van deze hoeveelheid bestaat 6.8 Mkg uit meerjarige mosselen, 1.3 Mkg uit halfwasmosselen en 67.5 Mkg uit mosselzaad dat deels gemengd met de meerjarige mosselen voorkomt. Vangsten waarvan minimaal 50% van de biomassa bestaat uit mosselzaad worden kweektechnisch geoormerkt als "zaad", De visbare hoeveelheid zaad, dus inclusief de daar tussen zittende oude mosselen, bedraagt 67.0 Mkg bruto versgewicht. Een verdere uitsplitsing van de bestandsgegevens is in onderstaand overzicht samengevat. Mosselbestand westelijke Waddenzee Mkg tarra Mkg netto % bruto Maart 2017 Gehele bestand Zaad % survey Halfwas % 2.49 Meerjarig % Totaal Mei 2017 Gehele bestand Zaad + 20% groei % bij aanvang Halfwas 2.49 visserij Meerjarig Totaal Gesloten gebied gesloten SZKV 1.05 gesloten ikv. Transitie (stap 2) waarvan gesl. voor garnalenvisserij aanvullende gesloten Visplan nvt Totaal Open gebied Totaal waarvan in visbare dichtheden: Zaad Halfwas 1.29 Meerjarig 6.83 Totaal waarvan te zaaien als zaad 67.01

4 mosselinventarisatie voorjaar Inleiding Sinds 1992 wordt in opdracht van de PO Mosselcultuur tweemaal per jaar het mosselbestand in het sublitoraal van de westelijke Waddenzee geïnventariseerd. De bestandsopnamen vinden plaats ten behoeve van het opstellen van visplannen en de vergunningverlening voor de mosselzaadvisserij in het voor- en najaar. Daarnaast zijn de bestandsopnamen van belang voor de ontwikkeling van het visserij- en natuurbeleid (Natura 2000), waaronder de uitvoering van het Convenant Transitie Mosselsector (LNV, 2008) en de effect- en ecosysteemstudies die in dat kader plaatsvinden. In het Convenant Transitie Mosselsector (LNV, 2008, 2010) zijn afspraken gemaakt over de afbouw van de mosselzaadvisserij in een tempo waarin alternatieve bronnen van grondstof voor de mosselkweek kunnen worden ontwikkeld en een rendabele mosselcultuur mogelijk blijkt. De productie van mosselzaad in MZI s is momenteel het belangrijkste alternatief en de oogst is inmiddels zodanig toegenomen dat per 2013 de tweede stap in de transitie kon worden gezet (PRW, 2012). Een voorwaarde bij volgende stappen is dat de kwaliteit van het percelenareaal wordt verbeterd zodat het relatief dure MZI-zaad rendabel kan worden opgekweekt (PvU, 2014). In 2013 is het eerste Plan van Uitvoering van het Mosselconvenant (PvU, 2010) geëvalueerd. Dit heeft geleid tot een andere werkwijze voor het sluiten van mosselbanken voor de mosselvisserij. De aanpak tot nu toe van het jaarlijks sluiten van de in het voorjaar aanwezige zaadbanken is veranderd in een aanpak waarbij op voorhand gebieden worden gesloten waar vanuit historisch perspectief (bestandsopnamen vanaf 1992) mosselbanken zijn te verwachten. De selectie van de te sluiten gebieden heeft plaatsgevonden in nauwe afstemming met gebiedsmaatregelen voor de garnalenvisserij in het traject Viswad. De nieuwe gebiedenbenadering is met ingang van 2014 van kracht. Voor de verdere achtergronden wordt verwezen naar het Achtergronddocument Gebiedenbenadering (Van Stralen, 2014) en het tweede plan van uitvoering (PvU, 2014). De volgende evaluatie is voorzien in 2017 met als ambitie in 2018 de derde transitiestap te kunnen zetten ter grootte van 10% van de zaadvisserij. Voorliggend rapport behandelt de inventarisatie van het wilde mosselbestand in het sublitoraal van de westelijke Waddenzee in het voorjaar van Daarbij zijn bestandsschattingen gemaakt en zijn potentiële vangsten berekend voor de gebieden die nog open zijn voor de mosselzaadvisserij. Het onderzoek is uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van MARINX en Wageningen Marine Research (WMR). De bemonsteringen hebben plaatsgevonden met het kokkelvaartuig YE 42 en in samenwerking met medewerkers van de Waddenunit van het Ministerie van EZ (DRZ-Noord) en de heren J. Fraanje en P. van den Boomgaard van de Nederlandse Mosselveiling B.V. In verband met de aan de vergunningverlening verbonden termijnen dient het rapport kort na de survey te worden opgeleverd. Uitgebreide (trend)analyses van de verzamelde gegevens in relatie tot de uitkomsten in voorgaande jaren vallen daardoor buiten de reikwijdte van dit rapport.

5 mosselinventarisatie voorjaar Materiaal en methoden Het onderzoeksgebied Het onderzoeksgebied betreft het sublitoraal van de westelijke Waddenzee (Stroomgebied Marsdiep en Vliestroom). Aangenomen wordt dat elders in de Waddenzee geen sublitorale mosselvoorkomens van betekenis aanwezig zijn. Deze aanname is gebaseerd op de uitkomsten van eerdere inventarisaties en op de afwezigheid van signalen van bijvoorbeeld garnalenvissers over mosselvoorkomens in andere delen van de Waddenzee. Stratificatie en monstername De bemonstering vindt plaats volgens een gestratificeerd monstergrid. Binnen dit grid zijn in de gebieden waar mosselen worden verwacht de monsterpunten dichter bij elkaar gelegd. Voor de lokalisering van deze gebieden (strata) is ondermeer gebruik gemaakt van de eerdere inventarisaties in het voor- en najaar van In totaal zijn 551 stations bemonsterd. Het onderzoek heeft plaatsgevonden tussen 13 maart en 6 april Gevist is met een zuigkor voor kokkels, waarvan de breedte van het mes is versmald tot 20 cm en de kor en de spoelmolen zijn voorzien van gaas met een maaswijdte van 5 mm. Op ieder monsterpunt is gesleept over een afstand van ca. 150 m. Locaties dieper dan 10 à 11 m zijn bemonsterd met een vergelijkbaar vistuig dat wordt voortgesleept aan een draad (bodemschaaf). Op plaatsen met veel en vooral ook grote oesters bestaat het risico dat het zuigsysteem verstopt raakt. Op deze locaties is gebruik gemaakt van een hydraulische bodemhapper, waarbij per monsterlocatie twee happen zijn genomen met een gezamenlijk oppervlak van 2.12 m 2. Daarbij zij opgemerkt dat niet alle gebieden met sublitorale oesterbestanden zijn bezocht en bemonsterd. Tijdens de bemonstering is DGPS-apparatuur gebruikt voor positie- en afstandsbepaling. Bij de schaaf is voor de afstandmeting gebruik gemaakt van een loopwiel met een teller. Het bemonsteren van een transect heeft ten opzichte van bemonstering met bodemhappers als voordeel dat een relatief groot bodemoppervlak wordt bemonsterd, waardoor ook van inhomogeen verdeelde mosselvoorkomens en/of bij lage mosseldichtheden efficiënt betrouwbare schattingen van de mosseldichtheden kunnen worden gemaakt. Bestandsschattingen, potentiële vangsten en samenstelling daarvan Bij de gemaakte bestandsschattingen is onderscheid gemaakt tussen mosselzaad (broedval zomer 2016), halfwas mosselen (meerjarige mosselen kleiner dan 4.5 cm, c.q. wanneer duidelijk is dat betreffende mosselen tot jaarklasse 2015 behoren) en meerjarige mosselen (broedval van vóór 2015 en inmiddels groter dan 4.5 cm).

6 mosselinventarisatie voorjaar De hoeveelheid mosselen die potentieel zou kunnen worden opgevist wordt mede bepaald door de dichtheid van mosselen op de bodem waarbij de visserij nog lonend is. In de berekeningen is conform voorgaande surveys uitgegaan van een nog lonende visserij bij een dichtheid van mosselen van 0.15 kg/m 2 netto. Tijdens de mosselzaadvisserij wordt met de opgeviste mosselen ook ander materiaal opgevist zoals lege schelpen, krabben, aangroei en materiaal dat zich bevindt tussen de byssusdraden van de mosselen. Het is praktisch niet uitvoerbaar om tijdens de mosselzaadvisserij per lading tarrapercentages vast te stellen. Vangstquota zijn daarom gebaseerd op bruto vangsthoeveelheden. Bij de omrekening van de geïnventariseerde bestandsgroottes naar potentiële vangsthoeveelheden is uitgegaan van een gemiddeld tarrapercentage van 40% voor mosselzaad en van 25% voor meerjarige mosselen. Bestanden en vangsthoeveelheden zijn weergegeven in miljoenen kg (Mkg) en in mosseltonnen versgewicht (1 mt = 100 kg). Daarbij is steeds aangegeven of het netto of bruto hoeveelheden (exclusief resp. inclusief tarra) betreft. Als maat voor de grootte van mosselen wordt door mosselkwekers uitgegaan van het aantal mosselen dat past in een conservenblik van 880 ml 1. Deze zogenaamde busstukstallen zijn berekend op basis van het gemiddelde individuele gewicht van mosselen in de verzamelde monsters. Daarbij is uitgegaan van een soortelijk gewicht van mosselen van 0.7, oftewel van 620 gram mosselen per bus. Mosselbanken bestaan vaak uit een mengsel van meerdere leeftijdsklassen. Vangsten uit banken waarvan numeriek het merendeel bestaat uit mosselzaad worden door de vissers als zaad uitgezaaid op de percelen. In gewicht kunnen de mee opgeviste oudere mosselen in deze vangsten echter een aanzienlijk deel van de biomassa vertegenwoordigen. Dit betekent dat er een verschil kan ontstaan tussen de biomassa (zuiver) zaad zoals die uit de inventarisaties blijkt en de uiteindelijke vangsten van "zaad met wat grote mosselen zoals die worden opgetekend tijdens de visserij. De in dit rapport gerapporteerde hoeveelheid visbaar zaad (tabel 1) omvat daarom ook de mee opgeviste meerjarige mosselen. Daarbij is ervan uitgegaan dat vangsten, waarvan 50% van de biomassa bestaat uit mosselzaad, door de kwekers nog worden geoormerkt als "zaad". Anderzijds wordt er bij de vangst van halfwas of meerjarige mosselen soms ook aangehecht zaad mee opgevist en op de percelen uitgezaaid. Ook dit zaad is dus "visbaar" maar wordt door de vissers dan niet als zodanig benoemd. In tabel 1 is daarom ook een schatting gemaakt van dit mee opgeviste mosselzaad. 1 Een mosselkweker wees erop dat het volume van een standaard conservenblik varieert tussen 800 en 880 ml. Omwille van de vergelijkbaarheid met gegevens uit voorgaande jaren is bij de berekening van het stukstal in dit rapport 880 ml aangehouden.

7 mosselinventarisatie voorjaar Door groei neemt met name de biomassa van mosselzaad tussen het moment van inventariseren (maart) en de zaadvisserij (mei) nog toe. Overeenkomstig voorgaande surveys is bij de berekeningen uitgegaan van een biomassatoename van het mosselzaad met 20%. Ook voor halfwas en meerjarige mosselen kan door groei de biomassa nog wat toenemen. In de berekeningen is deze echter op nihil gesteld. Genoemde grensdichtheden voor een nog lonende visserij, tarrapercentages en groeifactoren zijn gebaseerd op praktijkervaringen sinds 1992, zoals opgedaan tijdens de surveys, de daaruit afgeleide vangstvoorspellingen en de werkelijke vangsten en de samenstelling daarvan zoals die vervolgens werden gerealiseerd. Bij het opstellen van kaartbeelden met de mosselbanken en daaraan gekoppelde oppervlakteschattingen zijn de volgende gegevens gebruikt: - De uitkomsten van de inventarisatie in het najaar van 2016, gevolgd door een tweedaags vervolgonderzoek met de BRU 68 in februari De uitkomsten van de gridbemonstering in het voorjaar van Blackboxgegevens van de najaarsvisserij in Resultaten en discussie Verspreiding, dichtheden en samenstelling van het mosselbestand In figuur 2 t/m 7 zijn per bemonsterde locatie de volgende gegevens in kaart gezet: De dichtheid mosselen in kg/m 2 (netto). De dichtheid van alleen het mosselzaad (kg/m 2 netto). Het busstukstal uitgaande van alle aangetroffen mosselen (busstukstal = aantal mosselen in een conservenblik van 880 ml). Het busstukstal van alleen het aangetroffen mosselzaad, inclusief 20% groei tussen de inventarisatie in maart en de mosselzaadvisserij in mei. Het gemiddeld individueel versgewicht van de mosselen (gram). De dichtheid zeesterren in aantallen/m 2. Omvang van het bestand Ten tijde van de bestandsopname in maart is in het sublitoraal van de westelijke Waddenzee een totaal mosselbestand van 60.2 Mkg (= mosselton) netto versgewicht geïnventariseerd (zie ook tabel 1). Van dit bestand bestaat 46.6 Mkg netto uit mosselzaad (= 77% van het bestand) en wordt 13.6 Mkg gevormd door halfwas en grote meerjarige mosselen.

8 mosselinventarisatie voorjaar Uitgaande van een tarrapercentage van 40% en 25% voor mosselzaad en de overige mosselen en een toename van de biomassa mosselzaad door groei met 20%, bedraagt het totale mosselbestand in mei Mkg bruto, waarvan 93.2 Mkg mosselzaad. In mei 2016 was dat totaal 41.1 Mkg bruto waarvan 13.5 Mkg mosselzaad. Een dergelijk groot bestand mosselzaad is sinds de start van de bestandsopnamen in 1992 niet eerder waargenomen. De langjarige ontwikkeling van het mosselbestand is weergegeven in figuur 1. Bestand over open en gesloten gebieden en visbare hoeveelheden Een aantal gebieden is gesloten voor mosselzaadvisserij. Dit betreft droogvallende platen, de permanent gesloten gebieden zoals vastgelegd in het Beleidsbesluit Schelpdiervisserij (LNV, 2004), de gebieden die niet worden bevist in het kader van het Convenant (PvU, 2014) en de overige gebieden voor zover deze geen onderdeel uitmaken van het visplan. Het mosselbestand in de gesloten delen van het sublitoraal is geschat op 24.1 Mkg bruto versgewicht (tabel 1), overeenkomend met 22% van het totale bestand. Van dit bestand bestaat 16.4 Mkg uit mosselzaad (= 18% van het totale zaadbestand) en 7.8 Mkg uit meerjarige mosselen (= 43% van het totaal aan meerjarige mosselen). Daarbij moet worden opgemerkt dat de inventarisatie zich beperkt tot het sublitoraal van het stroomgebied van het Marsdiep en Vliestroom. Eerder is al aangegeven dat het bestand aan sublitorale mosselen elders in de Waddenzee als gering wordt ingeschat. Het mosselbestand op de platen is wel substantieel. Dit bestand wordt jaarlijks door WMR geïnventariseerd met als meest recente bestandsschatting 70.6 Mkg netto versgewicht in het voorjaar van 2016 (Ende et al., 2016). Het bestand in de voor visserij open gebieden bedraagt 87.2 Mkg bruto. Daarvan komt 75.6 Mkg voor in voldoende hoge dichtheden om lonend te kunnen worden bevist (> 0.15 kg/m 2 ). Van deze hoeveelheid bestaat 6.8 Mkg uit meerjarige mosselen, 1.3 Mkg uit halfwasmosselen en 67.5 Mkg uit mosselzaad dat deels gemengd met de meerjarige mosselen voorkomt. Zoals eerder aangegeven worden vangsten waarvan minimaal 50% van de biomassa bestaat uit mosselzaad kweektechnisch geoormerkt als "zaad", De visbare hoeveelheid zaad, dus inclusief de daar tussen zittende oude mosselen, is berekend op 67.0 Mkg bruto versgewicht. Voor een verdere uitsplitsing van de bestandsgegevens wordt verwezen naar tabel 1 en naar de overzichtstabel in de samenvatting van dit rapport. Arealen Het totale oppervlak aan sublitorale mosselbanken is geschat op 2789 ha, waarvan 1776 ha met mosselzaad, 729 ha met (voornamelijk) meerjarige mosselen en 284 hectare met gemengde voorkomens met enerzijds zaad en anderzijds halfwas en/of meerjarige mosselen (tabel 2). In deze gemengde banken of gedeelten daarvan is minimaal 150 gram mosselzaad/m 2 aangetroffen,

9 mosselinventarisatie voorjaar inhoudende dat zonder de meerjarige mosselen de bank als (zuivere) zaadbank zouden zijn geclassificeerd. In het voorjaar van 2016 bedroeg het totale areaal aan mosselbanken 1183 ha, waarvan 287 ha met mosselzaad, 742 ha halfwas- en meerjarige mosselen en 154 ha gemengde voorkomens. De ligging van de banken in het voorjaar van 2017 en de samenstelling daarvan is weergegeven in figuur 9. In de voor mosselzaadvisserij gesloten gebieden ligt 984 ha aan mosselbanken, overeenkomend met 35% van het totale areaal aan mosselbanken van 2789 ha. Het betreft in alle gevallen banken die liggen in gebieden die zijn gesloten in het kader van de transitie op twee zaadbankjes na met een gezamenlijk oppervlak van 8 ha die zijn gesloten in het kader van de Structuurnota Zee- en Kustvisserij. 4. Referenties ALTERRA, Passende Beoordeling sublitorale mosselzaadvisserij in de westelijke Waddenzee, najaar Alterra-Texel, RIVO-Yerseke. Ende, D van den, K. Troost, M. van Asch, E. Brummelhuis & C. van Zweeden, Mosselbanken en oesterbanken op droogvallende platen in de Nederlandse kustwateren in 2016: bestand en arealen. WMR rapport C109/16. LNV, Ruimte voor een zilte oogst: Beleidsbesluit Schelpdiervisserij Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, Den Haag. LNV, Convenant "Transitie Mosselsector en Natuurherstel Waddenzee", le_id=31449 LNV, Transitie van de Mosselsector, Plan van Uitvoering Eindrapport. Uitgebracht door het ministerie van LNV namens de gezamenlijke convenantpartners. landschap/eindrapport_mossel transitie_feb.pdf PvU, Plan van Uitvoering transitie mosselsector [ ] en natuurherstel Waddenzee. Programma Naar een Rijke Waddenzee, Leeuwarden. Stralen, M.R. van, Gebiedsmaatregelen Mosselconvenant en VISWAD Marinx-rapport Scharendijke. Stralen, M.R. van, D. van den Ende en K. Troost, Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het voorjaar van Marinx-rapport , Scharendijke. Stralen, M.R. van, Inventarisatie van het sublitorale wilde mosselbestand in de westelijke Waddenzee in het najaar van Marinx-rapport , Scharendijke.

10 mosselinventarisatie voorjaar Tabellen en figuren Tabel 1 Omvang en samenstelling van het mosselbestand in het sublitoraal van de westelijke Waddenzee in het voorjaar van Bij de berekening van de visbare hoeveelheid mosselen (regel 6-10) is uitgegaan van een minimale dichtheid voor een nog lonende visserij van 0.15 kg/m 2 (netto). Er is onderscheid gemaakt tussen de gebieden waar op voorhand niet mag worden gevist en de gebieden die niet op voorhand gesloten zijn voor mosselvisserij. Het betreft hier de permanent gesloten gebieden in de Structuurnota Zee- en Kustvisserij en het Beleidsbesluit Schelpdiervisserij (SZKV, BS; LNV, 2004) en het gebied dat is gesloten als onderdeel van stappen 1 en 2 van de Transitie. Van dit laatste gebied is aangegeven welk deel van het bestand ligt in het gebied dat in het kader van Viswad is gesloten voor ook de garnalenvisserij. De laatste kolom geeft het bestand en het visbare deel daarvan in het gebied dat niet permanent is gesloten voor de visserij en waarop dus zou kunnen worden gevist. voorjaar 2017 Totaal Gesloten voor visserij Open Totaal bestand Miljoen kg SZKV Transitie - stap 2 Visplan Totaal overig gesloten % tarra netto bruto bruto bruto bruto bruto bruto bruto 1 Zaad 40% (9.27) nvt Zaad + 20% groei 40% (11.12) Halfwas 25% (0.63) Meerjarig 25% (5.55) Totaal zonder groei (15.44) Totaal met groei (17.30) In visbare dichtheden (waarvan ook gesl. voor garn.viss.) 6 Zaad + 20% groei 40% (9.49) Halfwas 25% (0.48) Meerjarig 25% (3.77) Als "zaad" opvisbaar Totaal met groei (13.74) Het bestand mosselzaad zoals aangetroffen tijdens de survey (13 maart - 6 april 2017). 2. Het bestand mosselzaad bij een biomassatoename van 20% tussen de survey en de aanvang van de visserij in mei. 3. Het bestand halfwas mosselen, zonder verdere groei tussen de survey en de visserij. 4. Idem voor meerjarige mosselen > 4.5 cm. 5. De totale omvang van het mosselbestand bij aanvang van de visserij in mei. Visbaar deel van het bestand in mei, bestaande uit: 6. Mosselzaad, inclusief het dispers verspreide zaad tussen visbare dichtheden halfwas en meerjarige mosselen. 7. Halfwas, inclusief halfwas dat met als "zaad" benoemde vangsten (regel 10) mee is opgevist. 8. Idem voor meerjarige mosselen. 9. In de visserijpraktijk als "zaad" aangeduide vangsten, inclusief mee opgeviste oudere mosselen. Daarbij is ervan uitgegaan dat minstens 50% van de opgeviste biomassa bestaat uit mosselzaad (broedval 2016). Deze hoeveelheid is reeds verdisconteerd in regel 7 t/m Totale mosselbestand in visbare dichtheden bij aanvang van de visserij.

11 mosselinventarisatie voorjaar Tabel 2 Oppervlak van de arealen met mosselzaad, halfwas en meerjarige mosselen in visbare dichtheden zoals aangegeven in figuur 9. Gemengde arealen zijn banken of gedeelten daarvan met halfwas en/of meerjarige mosselen met daarin minimaal 150 g/m 2 mosselzaad. Bij de gesloten gebieden is onderscheid gemaakt tussen de gebieden die in het kader van het Mosselconvenant en Viswad zijn gesloten voor de mosselzaadvisserij, voor de garnalenvisserij of voor beide. Van het areaal zaadbanken (broedval 2016) is aangegeven welk gedeelte daarvan in het voorjaar van 2017 voor het eerst mag worden bevist. Zaad Halfwas Meerjarig Gemengd Totaal ha ha ha ha ha Gesloten voor i alleen mosselzaadvisserij % ii alleen garnalenvisserij % iii mossel- en garnalenvisserij % i+iii totaal gesl. mosselzaadvisserij % Open voor mosselzaadvisserij % Waarvan nog niet eerder bevist 621 Totaal areaal % Figuur 1 Het mosselbestand en de samenstelling daarvan in het sublitoraal van de westelijke Waddenzee in het voorjaar sinds Het betreft hier bruto hoeveelheden en inclusief 20% groei van het aanwezige mosselzaad tussen de survey en de aanvang van de zaadvisperiode in mei. Miljoen kg bruto zaad halfwas meerjarig halfwas + meerjarig

12 mosselinventarisatie voorjaar Figuur 2 Dichtheid mosselen (totaal bestand in kg/m 2 netto) ten tijde van de survey in het voorjaar van Locaties met dichtheden boven 0.15 kg/ m 2 staan ook weergegeven in bijlage 1. De in het kader van de transitie voor mosselzaadvisserij gesloten gebieden zijn groen omlijnd weergegeven. Vliestroom NOmeep Westmeep Vlieland Harlingen Molenrak Breesem Westkom Omdraai Ververs gat Pan Scheer Texelstroom Stompe Doove Balg Bollen Breezanddijk Malzw in ZW VJG Zw in Vlieter geen mosselen < 0.15 kg/m Den Oever > 4kg/m2

13 mosselinventarisatie voorjaar Figuur 3 Dichtheid mosselzaad (in kg/m 2 netto) ten tijde van de survey in het voorjaar van De in het kader van de transitie voor mosselzaadvisserij gesloten gebieden zijn groen omlijnd weergegeven. Vliestroom NOmeep Westmeep Vlieland Harlingen Molenrak Breesem Westkom Omdraai Ververs gat Pan Scheer Texelstroom Stompe Doove Balg Bollen Breezanddijk Malzw in ZW VJG Zw in Vlieter geen mosselen < 0.15 kg/m Den Oever > 4kg/m2

14 mosselinventarisatie voorjaar Figuur 4 De grootte van de mosselen ten tijde van de survey, uitgedrukt als het busstukstal voor locaties met mosseldichtheden boven 0.15 kg/ m 2. Daarbij zijn alle mosselen in de monsters in beschouwing genomen. De in het kader van de transitie voor mosselzaadvisserij gesloten gebieden zijn groen weergegeven. Vliestroom NOmeep Westmeep Vlieland Harlingen Molenrak Breesem Westkom Omdraai Ververs gat Pan Scheer Texelstroom Stompe Doove Balg Bollen Breezanddijk Malzw in ZW VJG Zw in Vlieter niet bepaald Den Oever > 400 / bus

15 Harlingen mosselinventarisatie voorjaar Figuur 5 De grootte van het mosselzaad, inclusief 20% groei tussen de inventarisatie in maart en de zaadvisserij in mei, uitgedrukt als het busstukstal voor locaties met mosseldichtheden boven 0.15 kg/ m 2. De eventueel aanwezige meerjarige mosselen zijn dus niet in het stukstal meegenomen. De in het kader van de transitie voor mosselzaadvisserij gesloten gebieden zijn groen weergegeven. Vliestroom NOmeep Westmeep Vlieland Molenrak Breesem Westkom Omdraai Ververs gat Pan Scheer Texelstroom Stompe Doove Balg Bollen Breezanddijk Malzw in ZW VJG Zw in Vlieter niet bepaald Den Oever > 700 / bus

16 mosselinventarisatie voorjaar Figuur 6 De grootte van de mosselen in gram individueel gewicht voor locaties met mosseldichtheden boven 0.15 kg m 2. Daarbij zijn alle mosselen in de monsters in beschouwing genomen. De in het kader van de transitie voor mosselzaadvisserij gesloten gebieden zijn groen weergegeven. Vliestroom NOmeep Westmeep Vlieland Harlingen Molenrak Breesem Westkom Omdraai Ververs gat Pan Scheer Texelstroom Stompe Doove Balg Bollen Breezanddijk Malzw in ZW VJG Zw in Vlieter niet bepaald < 1 gram 1-5 g 5-10 g g Den Oever g > 25 g

17 mosselinventarisatie voorjaar Figuur 7 Dichtheid zeesterren in het voorjaar van 2017 (aantal/m 2 ). De in het kader van de transitie voor mosselzaadvisserij gesloten gebieden zijn groen weergegeven. Vliestroom NOmeep Westmeep Vlieland Harlingen Molenrak Breesem Westkom Omdraai Ververs gat Pan Scheer Texelstroom Stompe Doove Balg Bollen Breezanddijk Malzw in ZW VJG Zw in Vlieter geen zeesterren 0-1 /m Den Oever > 50 /m2

18 mosselinventarisatie voorjaar Figuur 8 Dichtheid Japanse oesters in kg/m 2 netto zoals aangetroffen ten tijde van de survey in het voorjaar van Vliestroom NOmeep Westmeep Vlieland Harlingen Molenrak Breesem Westkom Omdraai Ververs gat Pan Scheer Texelstroom Stompe Doove Balg Bollen Breezanddijk Malzw in ZW VJG Zw in Vlieter geen oesters < 0.5 kg/m Den Oever 5-10 > 10kg/m2

19 mosselinventarisatie voorjaar Figuur 9. Ligging van de bestanden mosselzaad en halfwas/meerjarige in visbare dichtheden (>0.15 kg/m 2 ) in het voorjaar van 2017 en de verdeling daarvan over de gebieden die zijn gesloten in het kader van stap 2 van het Mosselconvenant en Viswad voor respectievelijk de mosselzaad- en garnalenvisserij. Voorjaar 2017 Mosselen > 150 g/m 2 Rood Mosselzaad Blauw Halfwas en meerjarige mosselen Groen Gemengd Gesloten voor: Groen Alleen de mosselvisserij Blauw Mossel- en garnalenvisserij Paars Alleen de garnalenvisserij Vliestroom Westmeep Oostmeep Overig Grijs Mosselkweekpercelen Blauwe Slenk Lange Zand Molenrak Harlingen

20 mosselinventarisatie voorjaar Harlingen Molenrak Westkom Ververs gat Boontjes Pan Breesem Scheurrak - Omdraai Texelstroom Gat v Stompe Doove Balg Malzwin Bollen VJG Zuidwest Zwin Vlieter Javaruggen Breezanddijk Voorjaar 2017 Mosselen > 150 g/m 2 Rood Mosselzaad Blauw Halfwas en meerjarige mosselen Groen Gemengd Gesloten voor: Groen Alleen de mosselvisserij Blauw Mossel- en garnalenvisserij Paars Alleen de garnalenvisserij Breehorn Overig Grijs Mosselkweekpercelen Den Oever

21 mosselinventarisatie voorjaar Bijlagen Ligging van het mosselbestand in het voorjaar van 2017 in het sublitoraal van de westelijke Waddenzee met als ondergrond de hydrografische kaarten editie Er is van editie 2008 uitgegaan vanwege de minder helle kleuren en het grotere detail ten opzichte van recentere kaarten en de versies daarvan voor plotprogramma s. In de kaart zijn tevens de gebieden aangegeven die in het kader van het Mosselconvenant en Viswad zijn gesloten voor respectievelijk de mosselzaad- en garnalenvisserij, met in: Groen De gebieden die zijn gesloten voor alleen de mosselvisserij. Blauw Gesloten voor zowel de mosselvisserij als de garnalenvisserij. Paars Gesloten voor alleen de garnalenvisserij. Geen mosselen Mosselen in niet visbare dichtheden < 0.15 kg/m 2 ) Mosselen in visbare dichtheden van kg/m 2 idem 1-2 kg/m 2 idem > 2 kg/m 2 Gebied met mosselzaad in visbare dichtheden Idem meerjarig Gemengde bestanden met minimaal 0.15 kg mosselzaad/m 2

22 mosselinventarisatie voorjaar Lutjewaard / Zuidwest / Zwin / Texelstroom / Gat van Stompe / Vlieter

23 mosselinventarisatie voorjaar Gat van Stompe / Vlieter / Javaruggen / Breezanddijk / Doove Balg / Scheurrak-Omdraai

24 mosselinventarisatie voorjaar Breesem / Westkom / Gat van Stompe / Scheurrak-Omdraai

25 mosselinventarisatie voorjaar Verversgat / Molenrak / Blauwe Slenk

26 mosselinventarisatie voorjaar Blauwe Slenk / Vliestroom / Mepen