Zeer geachte mevrouw Özmen en mevrouw Faïd,

Transcriptie

1 Typ teksttyp teksttyp tekst 060 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan de voorzitter van de Commissie Bestuur en Commissie Samenleving Datum 6 maart 2018 Onderwerp Integrale aanpak personen met verward gedrag rm- RIS Contactpersoon Guus Palm, Maartje Vollebergh Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn en Bestuursdienst Afdeling Productgroep Zorg en Volksgezondheid en directie Veiligheid Telefoonnummer adres maartje.vollebergh@denhaag.nl en guus.palm@denhaag.nl Zeer geachte mevrouw Özmen en mevrouw Faïd, Inleiding In 2015 heeft de de Tweede Kamer ingestemd met een aantal aanbevelingen van de toenmalige minister van VWS om een sluitende integrale aanpak voor personen met verward gedrag te realiseren. Vervolgens hebben de toenmalige ministers van VWS en Veiligheid en Justitie samen met de VNG en andere betrokken partijen het Aanjaagteam Personen met verward gedrag in het leven geroepen. Dit Aanjaagteam heeft de fundamenten gelegd voor een integrale aanpak die is opgebouwd uit negen bouwstenen. Daarna heeft het Schakelteam het stokje overgenomen om deze integrale aanpak landelijk uit te rollen met als inzet dat op 1 oktober 2018, alle regio s en gemeenten beschikken over een goed werkend systeem voor de ondersteuning van personen met verward gedrag. Het Schakelteam heeft in het laatste kwartaal van 2017 een tussenrapportage uitgebracht en concludeert onder meer dat er in het land veel van de grond is gekomen en dat ook de regio Haaglanden het goed doet. In deze commissiebrief geven we een duidelijk inzicht in de situatie in Den Haag. Dat doen we aan de hand van de negen bouwstenen, waarbij we per bouwsteen aangeven welke resultaten we tot dusver in Den Haag hebben behaald. Aard en ernst problematiek personen met verward gedrag De laatste jaren is er veel aandacht voor de stijging van incidenten, die gerelateerd worden aan personen met verward gedrag. Betrouwbare cijfers over de omvang van de groep verwarde personen zijn echter niet beschikbaar. Ook het daadwerkelijk aantal unieke personen is onbekend, sommige personen zullen immers als gevolg van de onderliggende problematiek vaker in beeld komen. Om toch een indruk te krijgen voor de gemeente Den Haag worden vaak de E-33 registraties van de politie als indicatie gebruikt. Gemeente Den Haag Postbus T Spui DJ Den Haag Den Haag

2 Voor Den Haag zijn de volgende cijfers bekend: 2012: : : : : : De landelijke toename van het aantal incidenten van personen met verward gedrag is niet goed te duiden. Het betreft uiterst complexe problematiek, waarbij voorzichtigheid met uitspraken gepast is. In zijn algemeenheid wordt verband gelegd met, de afbouw van de residentiele zorg, afname tolerantie in de samenleving, beperkte/geschikte alternatieve (ambulante) zorg en preventie, en wijze van registratie. Het schakelteam definieert de groep als volgt: Het gaat om mensen die de grip op hun leven (dreigen te) verliezen, waardoor het risico aanwezig is dat zij zichzelf of anderen schade berokkenen. Mensen met vaak verschillende aandoeningen of beperkingen (psychiatrie, verslaving, licht verstandelijke beperking, dementie), veelal in combinatie met verschillende levensproblemen (schulden, dakloosheid, werkeloosheid, verlies van dierbaren, gebrek aan participatie, onverzekerd zijn, illegaliteit, etc.) Vooralsnog ontbreekt een systematische analyse van de doelgroep(en) en desbetreffende casuïstiek. Niet alleen de gemeente Den Haag, maar ook andere gemeenten in het land hebben bij het Schakelteam gepleit voor een grondig onderzoek naar de vraag waar hebben we het nu eigenlijk over. Inmiddels heeft het Schakelteam aan het RIVM gevraagd om een onderzoek c.q. monitor uit te voeren. Deze richt zich op: 1) de stand van zaken (en veranderingen) van de omvang van de groep mensen met verward gedrag die in beeld komen (bv door meldingen, crisiszorg, etc); 2) het inzicht verkrijgen in factoren die ten grondslag liggen aan verward gedrag en risicogroepen en; 3) het in beeld brengen van de groep mensen met verward gedrag die zorg of andere vorm van ondersteuning ontvangen en voor wie de situatie niet acuut is. De commissie Bestuur heeft de burgemeester verzocht om een analyse voor Den Haag van omvang en aard van de doelgroep. Wij stellen echter voor om eerst het landelijke onderzoek van het RIVM af te wachten, alvorens we zelf een onderzoek naar de doelgroep voor de gemeente Den Haag gaan uitvoeren. Op dit moment hebben we voldoende aanknopingspunten om door te gaan met de verdere uitwerking van de sluitende aanpak, die wel nodig en wenselijk is. Bovendien doen we onderzoek naar de overlap van de cliënten van het Centraal Coördinatie Punt van de GGD en de Opvang Verwarde Personen, om ook op deze manier meer zicht op de groep binnen Den Haag te krijgen. Zodra de resultaten van het onderzoek van het RIVM of van de GGD beschikbaar zijn, zullen we uw commissies daarover informeren. De commissie Samenleving heeft de vraag gesteld om te verifiëren of er een toename is van het aantal jonge vrouwen onder de groep personen met verward gedrag ('Meer vrouwen in opvang door bezuinigingen GGZ' RIS ). Om dit te kunnen beantwoorden hanteren wij het actuele beeld vanuit de nachtopvang. Daarin zien we dat de totale vraag toeneemt. Dat geldt voor mannen en vrouwen in alle leeftijdscategorieën. Het aandeel vrouwen hierbinnen is circa 20%. Signalen over een relatieve toename van het aandeel jonge vrouwen kan niet gestaafd worden door cijfers bij de nachtopvang. 2/11

3 Een sluitende aanpak Mensen met verward gedrag zijn mensen die de grip op hun leven (dreigen te) verliezen, waardoor het risico aanwezig is dat ze zichzelf of anderen schade berokkenen. Het Schakelteam onderscheidt daarbij vier categorieën: Een goed werkende aanpak bestaat enerzijds uit het realiseren van een samenhangende aanpak op negen concrete bouwstenen (ontwikkeld door het Aanjaagteam en Schakelteam): Anderzijds bestaat een integrale aanpak uit een goed samenspel van alle betrokken partners, die persoonsgericht en domein overstijgend werken. Uitgaande van de eigen kracht en de leefwereld van de persoon en met oog voor de belangen van de samenleving. Met heldere regie en een gedeeld gevoel van eigenaarschap. Met een stevige beweging naar de voorkant, gericht op vroegtijdig signaleren en het voorkomen en beperken van leed. 3/11

4 Al deze invalshoeken te samen vat het Schakelteam samen onder de noemer sluitende aanpak : definitie met vier categorieën, negen bouwstenen én het gezamenlijk perspectief met vier elementen 1. De sluitende aanpak in Den Haag In het hierna volgende deel van de brief gaan wij nader in op de stand van zaken met betrekking tot de ontwikkeling van de negen bouwenstenen. Bouwsteen 1 Inbreng mensen met verward gedrag en hun directe omgeving De persoon bepaalt zelf mee over welke aanpak hij/zij nodig heeft en stemt hiermee in. Het doel van deze bouwsteen is om de directe omgeving van mensen met verward gedrag te betrekken bij preventie, zorg en ondersteuning. De gemeente Den Haag heeft al een aantal initiatieven opgepakt, zoals het actief onder de aandacht brengen van de mogelijkheid van cliëntondersteuning (zowel vrijwillig als professioneel) bij cliënten, die zich melden bij het loket. Op de servicepunten XL bieden de welzijnsorganisaties en MEE professionele cliëntondersteuning aan, en Kompassie, ANBO en Voorall bieden cliëntondersteuning aan door (ervaringsdeskundige) vrijwilligers. Ook de Landelijke stichting familievertrouwenspersonen (Lsfvp) wordt hierbij betrokken. Deze organisaties en partners vervullen een belangrijke rol bij het centraal stellen van de ervaringen, de bejegening, behandeling en persoonlijk en maatschappelijk herstel. Door betrokkenheid van familieleden en direct betrokkenen kan ook vroegtijdige signalering meer centraal komen te staan. De kans op een goede uitkomst van zorg en herstel neemt daardoor toe en de kans op uitval door lichamelijk en geestelijke gezondheidsklachten neemt af 2. Aanvullend hierop gaat in 2018 het Straat Consulaat starten met ervaringsdeskundige cliëntondersteuners (vrijwilligers) die zich specifiek richten op dak- en thuisloze mensen die niet zelfredzaam zijn of mensen die in de maatschappelijke opvang verblijven. Een ander initiatief is het kwartaaloverleg met de ketenpartners van de onafhankelijke cliëntondersteuning. 1 Tussenrapportage Samen doorpakken (Aanjaagteam Verwarde Personen) 2 Generieke module: samenwerking en ondersteuning naasten van mensen met psychische problematiek, december /11

5 Tevens wordt er een pilot uitgevoerd door de gemeente en zorgverzekeraar Menzis. Deze is gericht op het ondersteunen van het informele netwerk door het formele zorgsysteem. De pilot beoogt dat verzekerden met een psychische kwetsbaarheid, minder vaak in crisis geraken, en het vergroten van hun maatschappelijk participatie, op de manier die zijzelf willen. Het eerste doel betreft dus het voorkomen van uitval (preventief), het tweede het bevorderen van (maatschappelijk) herstel. De focus van deze pilot is de rol van de naasten en voorzieningen in de wijk of buurt in het behalen van deze doelstelling. Hoe groter hun (duurzame) bijdrage, hoe kleiner die van crisis-inzet en andere maatregelen die een grotere impact op de cliënt en zijn omgeving hebben. Bouwsteen 2 Preventie en levensstructuur Om goed te kunnen herstellen moet er voldoende aandacht zijn voor het gewone leven. In de ondersteuning is sprake van een integrale, persoonsgerichte aanpak met aandacht voor de gehele levensstructuur, de directe omgeving en de continuïteit van zorg en ondersteuning. Het doel van deze bouwsteen is het bevorderen van het herstel en vroege onderkenning en preventie van terugval. Essentieel voor het herstel en het voorkomen van afglijden is aandacht voor het op orde brengen van het gewone leven. Daarvoor moet aandacht zijn voor: sociale contacten, zinvol (vrijwilligers)werk of dagbesteding, een passende en betaalbare woning, financiën op orde en een goede structuur met weinig stress. Uitgangspunt is de kracht van de persoon zelf en het sociale systeem van de persoon. De zorg en ondersteuning die we vanuit de gemeente bieden aan kwetsbare personen met ernstige psychische aandoeningen is onderdeel van een brede aanpak in de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). De inzet van de gemeente is gericht op signalering, preventie, ondersteuning bij herstel, opvang en Beschermd Wonen, en zo vroeg mogelijke en snelle inzet van ondersteuning op verschillende leefgebieden en eventueel toeleiding naar zorg. Dit om verergering van de problemen te voorkomen, herstel van stabiliteit en participatie in de samenleving te bevorderen, maximale zelfredzaamheid te realiseren en de kwaliteit van leven voor de personen die het betreft te versterken (Beleidsnota (GGz-Vz) Samen en met eigen kracht, , RIS ). Preventie richt zich op het voorkomen van maatschappelijke uitval middels toereikende zorg en ondersteuning, en op het voorkomen van terugval en vroegtijdige signalering. Bouwsteen 3 Vroegtijdige signalering Door gezamenlijk signalen vroegtijdig te herkennen, kan er direct doorgepakt worden. Op basis van signalen uit de samenleving (sociale netwerken waaronder familie en naasten, sociale wijkzorgteams, woningbouwverenigingen, welzijnsorganisaties, huisartsen, politie) bleek er behoefte aan extra inzet voor die burgers die vanwege hun vermoedelijke GGZ-problematiek, lichte verstandelijke beperking of verslavingsproblemen, en ernstige problemen op andere levensgebieden, niet in staat zijn zelfstandig te participeren in de samenleving maar geen hulp zoeken of weigeren. De signalen zijn zeer divers: (voorgenomen) uithuiszettingen, vervuiling, hoarding (ziekelijke verzamelwoede met vaak stankoverlast tot gevolg), burenruzies, (maatschappelijke) overlast, financiële problemen, verwaarlozing, alcoholisme, waanstoornissen, ernstige depressie, eenzaamheid, etc. Om in contact te komen met deze groep kwetsbare (zorgmijdende) Haagse burgers en hen naar passende zorg, begeleiding, dagbesteding en maatschappelijke deelname toe te leiden, worden gespecialiseerde GGZ-hulpverleners ingezet van de GGZ (FACT)-wijkteams. 5/11

6 Deze GGZ professionals richten zich niet alleen op de al bij de GGZ-wijkteams (financiering zorgverzekeringswet) bekende EPA-patiënten 3, maar op alle Haagse kwetsbare burgers met vermoedelijk GGZ- en andere psychosociale problematiek, die nergens in behandeling zijn of uit beeld zijn geraakt bij de professionele GGZ-hulpverlening (financiering gemeentelijk domein) Het gaat uitdrukkelijk niet om het bereiken van alleen overlastgevende burgers, maar juist om mensen bij wie sprake is van "verborgen leed achter de voordeur". De GGZ-specialisten bieden laagdrempelige hulpverlening waarbij zij meerdere professionele disciplines combineren, onafhankelijk optreden en de vrije regelruimte gebruiken. Qua taakstelling richten zij zich voornamelijk op contact maken en relaties opbouwen met de doelgroep en het betrokken systeem, het vroegtijdig signaleren van socialeen gezondheidsrisico s, en het bieden van praktische zorg en ondersteuning. Met name de toeleiding naar zorg en behandeling (in het kader van de Zorgverzekeringswet) het verleiden tot het ontvangen van passende hulpverlening is een belangrijke taakstelling. De betrokken hulpverleners bemiddelen bij (in)formele zorg, coördineren zorg. Bij de uitwerking van deze bouwsteen wordt dus gebruik gemaakt van diverse maatschappelijke organisaties, maar ook de sociale wijkzorgteams, het Meldpunt woonoverlast, Veilig Thuis, het Centraal Coördinatie Punt van de GGD Haaglanden. Hiermee wordt tevens de vraag beantwoord gesteld tijdens de commissie Bestuur van 26 oktober 2017 of er ook gebruik wordt gemaakt van maatschappelijke organisaties. De inzet van door de gemeente gefinancierde ggz professionals die WMO taken als vroegsignalering en bemoeizorg leveren door bij mensen langs te gaan, waarover Sociale Wijkzorgteams, buurtbewoners en wijkagenten signalen afgeven, wordt door het Trimbos-instituut en GGZNederland als goed voorbeeld beschouwd hoe tevens wordt geanticipeerd op de roep van korpschef Erik Akerboom van de Nationale Politie dat er psychologische hulpverleners naast de wijkagenten komen in de wijken. Vanaf de start (september 2016) van de GGZ begeleiding in de wijk vonden er tot en met 31 december 2017; 1422 meldingen plaats over Haagse burgers met evidente ggz problematiek of het vermoeden daarvan, zij hadden geen actieve hulpvraag. De begeleiding bestond vervolgens uit het geven van adviezen en/of bemiddelen tussen de kwetsbare burger en instanties, bemoeizorg en het toeleiden naar zorg. Bouwsteen 4 - Melding De meldkamer kan herkennen dat er méér aan de hand is, waardoor de juiste professional tijdig ingeschakeld wordt. Personen met verward gedrag kunnen in sommige situaties acuut hulp nodig hebben. Directe omstanders of hulpverleners bellen dan over het algemeen met 112. Op dat moment rukt de politie uit. Vaak is op dat moment nog niet duidelijk wat er speelt of welke hulp noodzakelijk is, laat staan of er sprake is van een situatie die daadwerkelijk tot gevaar leidt. Voor een sluitende aanpak rond personen met verward gedrag in de regio Haaglanden is het wenselijk dat mensen met verward gedrag, ook in het geval van 112 meldingen, zo veel mogelijk in hun eigen omgeving en door de juiste hulpverlener de zorg krijgen die past bij hun probleem, oftewel zorg op maat. Waar sprake is van psychiatrie, is medische zorg nodig. Is iemand echter ten gevolge van een ruzie overstuur en in de war dan is er mogelijk geen psychiatrische hulp nodig maar kan er volstaan worden met een gesprek met iemand uit bijvoorbeeld het wijkteam of mogelijk is er geen hulp nodig. 3 mensen met ernstige psychische aandoeningen (EPA). Zij hebben gemeenschappelijk dat zij op meerdere levensgebieden problemen hebben of beperkingen ondervinden, en dat zij voor langere tijd hulp nodig hebben 6/11

7 Indien een persoon na een 112 melding klinisch opgenomen dient te worden en medische begeleiding bij vervoer noodzakelijk is, is humaan vervoer gewenst. Hiervoor dient geïnvesteerd te worden in een vroege medische triage en een nieuwe vervoersoptie. Zie ook bouwsteen 7 Passend Vervoer. Ervaringen in andere steden, waarbij de meldingen over personen met verward gedrag direct worden doorgezet naar een ggz professional (met name een sociaal psychiatrisch verpleegkundige), die fysiek aanwezig is op de meldkamer laten zien dat een gespecialiseerde triage kan leiden tot een afname van het aantal vervoersbewegingen en dus ook minder vervoer door de politie. In Haaglanden wordt ingezet op een dergelijke aanpak. Onlangs is een Plan van Aanpak Triage en Passend Vervoer (zie ook bouwsteen 7) opgesteld door een groot aantal betrokken ketenpartners: de centrumgemeenten Delft en Den Haag, de GGD Haaglanden, de drie betrokken GGZ instellingen in de regio Haaglanden (Parnassia Groep, GGZ Delfland en GGZ Rivierduinen), de politie eenheid Den Haag en patiëntenorganisaties. Het plan van aanpak dient als basis voor een subsidieaanvraag bij ZonMW, zodat we in 2018 met een pilot kunnen gaan starten. Met het oog op de financiering van de plannen rond melding en vervoer worden ook gesprekken gevoerd met de betrokken zorgverzekeraars. Het gaat hier immers om vervoer van personen, voor wie in veel gevallen sprake is van medisch noodzakelijke hulp. Bouwsteen 5 Beoordeling en risicotaxatie Mensen met verward gedrag kunnen 24/7 beoordeeld en opgevangen worden. In het rapport van het Schakelteam wordt over deze bouwsteen aangegeven dat een triagevoorziening vaak eenzijdig is gericht op zorg of straf of enkelvoudige psychiatrische aandoeningen. Het is wenselijk om een 24/7 beschikbaarheidsvoorziening te hebben voor beoordeling en een eerste interventie, aldus het Schakelteam. Met de Opvang Verwarde Personen heeft de gemeente Den Haag deze bouwsteen uitgewerkt. De Opvang Verwarde Personen is direct gelegen naast, maar fysiek gescheiden van het arrestantencomplex in het Hoofdbureau van Politie in Den Haag. Op die manier is het mogelijk om het proces en de verantwoordelijkheden van politie en GGZ volledig gescheiden te houden en toch een colocatie van zorg en triage te realiseren. Bij zijn bezoek van 30 januari 2018 sprak minister Grapperhaus zijn complimenten uit over deze voorziening en prees de wijze waarop via de inspanningen van de gemeente en zorgaanbieders aansluitende zorg via de GGZ-wijkteams is geregeld. Het succes van deze voorziening is de intensieve samenwerking tussen de politie, deskundigen vanuit de GGZ en verslavingsreclassering, georganiseerd onder één dak maar met behoud van ieders bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Een groot voordeel van deze OVP is dat betrokkene na aanhouding direct gescreend kan worden door deskundigen uit de GGZ. Een belangrijke pijler van de Opvang Verwarde Personen is dat zowel verdachte, als niet verdachte personen met psychiatrische problematiek door de GGZ worden gezien en al dan niet in een strafrechtelijk kader worden toegeleid naar passende zorg. Gelet op het feit dat de OVP ook in de nabijheid van het arrestantencomplex én van de ZSM-tafel 4 is gesitueerd, maakt dat de samenwerking met betrokken partijen via heel korte lijnen plaatsvindt. Voorop staat dat deze personen verward zijn, overlast geven en zo goed mogelijk door de diverse professionals naar de zorg geleid worden. 4 Het Openbaar Ministerie (OM) hanteert een werkwijze waarmee een versnelling in het afdoeningsproces wordt gerealiseerd. Deze werkwijze heet ZSM (Zo Spoedig, Slim, Simpel, Samen Mogelijk. 7/11

8 De OVP en Veiligheidshuis Haaglanden hebben werkafspraken gemaakt over deze samenwerking. Zo doet de OVP een melding bij het Veiligheidshuis als een verward persoon meerdere malen naar de OVP wordt gebracht en er sprake blijft van een gevaarlijke setting en/of er zorgen over de persoon zijn. Andersom kan het Veiligheidshuis een voor aanmelding doen bij de OVP over een persoon, voor wie bijvoorbeeld al een plan van aanpak is opgesteld, zodat bij binnenkomst van betrokkene op de OVP direct volgens de afspraken gemaakt in het Veiligheidshuis kan worden gehandeld. Het feit dat de GGZ niet alleen als partner in de OVP zit, maar ook als partner in het Veiligheidshuis, maakt de lijnen heel kort en zorgt ervoor dat er snel tussen partijen geschakeld kan worden. Instroom Opvang Verwarde Personen Laatstelijk bij brief van 9 mei 2016 (RIS ) zijn de commissie Samenleving en bestuur uitvoerig geïnformeerd over het concept van de OVP en de aard en omvang van de instroom. De voorziening functioneert nog steeds tot volle tevredenheid en voorziet onverkort in een behoefte. Ter illustratie dienen onderstaande instroomcijfers: 2014: : : : 1943 Bouwsteen 6 Toeleiding Er kan passende zorg, begeleiding of ondersteuning worden geboden voor personen met verward gedrag. De uitwerking van deze bouwsteen wordt gerealiseerd vanuit de geïntegreerde GGZ wijkteams, zoals beschreven bij bouwsteen 3 vroegtijdige signalering. Met name de toeleiding naar zorg en het verleiden tot het ontvangen van passende hulpverlening is een belangrijke taakstelling. De betrokken hulpverleners bemiddelen bij (in)formele zorg en coördineren de zorg. Een bijzondere rol is weggelegd voor de casemanager sociale psychiatrie. Deze functionaris (SPV/liaison/verpleegkundige) opereert vanuit het ggz-wijkteam en is de linking pin met het uitvoerend sociale wijkzorgteam. Deze functionaris kan ook toe leiden naar WMO ondersteuning. De doelgroep wordt actief door de GGZteams benaderd. Op dit moment wordt er vanuit de gemeente (samen met onder meer de GGZ) fors ingezet op een integraal aanbod van ondersteuning en zorg in de wijk. Dit ambulantiseringsproces is in volle gang, maar nog niet afgerond. Door het nieuwe toeleidingsproces wordt er een integrale begeleiding en ondersteuning aangeboden aan de meest kwetsbare burgers (EPA) van Den Haag teneinde de kwaliteit van het maatschappelijk- en sociaal functioneren te verbeteren en deze mensen weer te laten participeren in de samenleving. Bouwsteen 7 Passend vervoer Op diverse momenten is er vervoer nodig van een persoon met verward gedrag: vervoer vanaf de locatie waar de problematiek is gesignaleerd naar de politie(cel), beoordelingslocatie of zorgaanbieder van de politie(cel) naar de beoordelingslocatie of zorgaanbieder van de politie(cel), beoordelingslocatie of zorgaanbieder naar huis. 8/11

9 Passend vervoer betekent altijd gedifferentieerd, vaak prikkelarm, vervoer, passend bij de problematiek van de betreffende persoon. Voor acuut verwarde personen die geen strafbaar feit hebben gepleegd, is vervoer door politie niet geschikt. De politie heeft aangegeven in 2018 niet langer personen met verward gedrag te willen vervoeren als geen sprake is van een strafbaar feit of geen sprake is van een gevaarzetting. Vervoer door de politie is dan onnodig stigmatiserend, heeft geen juridische basis en is niet in het belang van de persoon. In zijn algemeenheid geldt dat vervoerders met specifieke GGZ kennis en vaardigheden het meest passende vervoer kunnen bieden aan personen met verward gedrag. Passend, of humaan vervoer wordt omschreven als humaan vervoer: de bejegening voldoet aan de herstelondersteunende principes, een naaste kan meerijden en het vervoer is zoveel mogelijk zittend en prikkelarm. Dergelijk vervoer ontbreek nu in Den Haag en de Haagse regio. In het eerder genoemde Plan van Aanpak Triage en Passend Vervoer bij bouwsteen 3 dat als basis dient voor een subsidieaanvraag bij ZonMW, wordt verwezen naar de ervaringen in andere steden. Daar wordt ingezet op een deskundige triage van meldingen bij binnenkomst door iemand gespecialiseerd in GGZ problematiek (bijvoorbeeld een SPV er). Deze gespecialiseerde triage kan leiden tot een afname van het aantal vervoersbewegingen. Mocht vervoer echter onvermijdelijk blijken dan vindt dat plaats in een auto die bij voorkeur voldoet aan de SIRM 5 eisen en aan de eisen volgend uit de wet Tijdelijke Wet Ambulancezorg ten behoeve van vergunningen en vergoedingen. Dit is een auto met een chauffeur vanuit de ambulance hoek, aangevuld met SPV er of vergelijkbare expertise. Deze optie richt zich op vervoer dat plaatsvindt vanaf de openbare ruimte of vanaf huis naar een locatie voor somatische/psychiatrische/multidisciplinaire beoordeling. Bouwsteen 8 Passende ondersteuning, zorg en straf De persoon met verward gedrag krijgt passende zorg aangeboden, aansluitend bij zijn persoonlijke situatie. De OVP voorziening bestaat uit een 24/7 zorgteam, waarin GGZ en forensische verpleegkundigen en GGZ reclasseringswerkers samenwerken. Het zorgteam komt direct na de aanhouding van verwarde personen in actie. Dit bevordert een kwalitatief goede inschatting van de aanwezige problematiek. Verwarde personen die een strafbaar feit hebben gepleegd worden als verdachte binnen het bureau Aressantenzorg geplaatst. Andere verwarde personen worden op basis van vrijwilligheid in de OVP geplaatst. Het zorgteam beoordeelt waar nodig in samenwerking met de crisisdienst de acute problematiek bij beide groepen en verwijst naar passende zorg al dan niet in gedwongen kader. Passende zorg kan zowel klinisch zijn, maar is bij voorkeur ambulant met intensieve begeleiding en behandeling door een GGZ wijkteam (FACT) in samenwerking met het sociale wijkzorgteam. Daarnaast wordt samen met VHH, OVP en ZSM ook nagedacht over op welke manier informatie delen tot de mogelijkheden behoort, zodat op de snijvlakken van de verschillende werkprocessen de juiste informatie wordt gedeeld en mensen binnen het juiste kader een plan van aanpak krijgen. Bouwsteen 9 - Informatievoorziening Om verward gedrag tijdig te herkennen en passende zorg te bieden, is het van belang op het juiste moment over de juiste informatie te beschikken. Soms blijkt het in de praktijk moeilijk om informatie te delen in de keten. Deze informatieverzameling zit klem tussen wetten, regels en interpretaties. Het op tijd beschikken over de juiste informatie is van belang voor het tijdig signaleren van problemen of het toeleiden van een persoon naar passende zorg. 5 Voorlopig model passend vervoer personen met verward gedrag 9/11

10 Met het oog hierop worden op dit moment de mogelijkheden verkend door het Veiligheidshuis Haaglanden samen met het Veiligheidshuis Rotterdam en Tilburg. Daarnaast is er een koppeling tussen de ZSM-tafel en de Veiligheidshuizen via het Generiek Casusoverleg Ondersteunend Systeem (GCOS). Ook zijn er samenwerkingsafspraken tussen het Veiligheidshuis Haaglanden en de Opvang Verwarde Personen. Daarnaast wordt sinds begin dit jaar door het Openbaar Ministerie een actuele melding gedaan, als door de rechtbank het verzoek tot het afgeven van een rechterlijke machtiging wordt afgewezen, en het OM het nog steeds een gevaarlijke setting vindt en er zorg nodig is voor de persoon. Een andere belangrijke ontwikkeling binnen de gemeente Den Haag, is een onderzoek dat wordt uitgevoerd door de GGD Haaglanden en Parnassia Groep naar de achtergrond van de personen, die gebruik maken van de Opvang Verwarde Personen. Als de profielen van deze (groepen van) personen duidelijk zijn, kunnen vervolgens passende interventies worden uitgevoerd, zodat opname van deze (groepen van) personen bij de OVP in de toekomst kan worden voorkomen (preventie). Om deze problematiek beter in beeld te krijgen wordt momenteel gewerkt aan een onderzoeksopzet in samenspraak met voornoemde partijen. De verwachting is dat rapport met de bevindingen eind 2018 wordt opgeleverd. Landelijke ontwikkeling wetgeving Op 23 januari 2018 heeft de Eerste Kamer de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg aangenomen. De Wet verplichte ggz vervangt de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen, die sinds 1994 van kracht is. De invoeringsdatum is 1 januari De Wvggz is veel meer dan de Wet bopz een zorgwet. De wet geeft de patiënt en zijn familie meer rechten. De wet maakt het mogelijk zorg op te leggen, waarbij het ook kan gaan om ambulante zorg. Er komen voor gemeenten nieuwe taken bij en bestaande taken worden verzwaard. Eén daarvan is het ontvangen en afhandelen van meldingen door burgers over burgers. Zorgmaatregel De aanvraag voor een zorgmachtiging kan op verschillende manieren in gang worden gezet. De melding bij de gemeente (art. 5:1) is daar één van. De gemeente moet dan een verkennend onderzoek doen(art. 5:2 lid 2) en dient zo nodig een aanvraag in voor de voorbereiding van een verzoekschrift tot verplichte zorg bij de officier van justitie. In het geval de melding afkomstig is van familie, naasten of vertegenwoordiger wordt altijd een verzoekschrift ingediend bij de officier van justitie. Nieuw is hier de mogelijkheid tot melding bij het college van burgemeester en wethouders en het daarop volgend verkennend onderzoek. Nieuwe opdracht voor de zorgaanbieder is dat het zorgplan aandacht moet hebben voor de essentiële voorwaarden om te participeren (inkomen, woonruimte, dagbesteding). Voorafgaand aan de beëindiging van een zorgtraject moet de zorgaanbieder hierover contact opnemen met de gemeente en vervolgens zorgen voor een warme overdacht. Crisismaatregel Afgezien van het horen van betrokkene (art. 7:1 lid 3 sub b) is het niet de bedoeling van de wetgever geweest de rol van de burgemeester te veranderen. Hierover leven wel vragen, omdat de burgemeester in het bericht van de beoordelende psychiater ook informatie zal ontvangen over de zorg die de psychiater nodig acht. Nog niet geheel helder is welke afwegingen van de burgemeester worden verwacht voordat zij een crisismaatregel oplegt. In tegenstelling tot de huidige IBS hoeft de crisismaatregel namelijk niet te leiden tot een verplichte klinische opname. Wij vertrouwen er op u met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd over de complexe problematiek met betrekking tot mensen met verward gedrag. 10/11

11 Er gebeurt veel, maar extra inspanning is nodig om mensen met verward gedrag zoveel mogelijk in hun eigen woonomgeving te laten leven en de maatschappelijke overlast te verminderen. In hoeverre er sprake is van personen met verward gedrag en welke kenmerken zij hebben, moet nader in beeld worden gebracht. Dit vooral met het oog op de vraag of met de uitwerking die nu wordt gegeven aan de bouwstenen er nog hiaten zijn in het bestaande zorgaanbod die wij met concrete aanvullende maatregelen kunnen dichten. Hieronder valt de inrichting van een regionaal meldpunt (advies van het Schakelteam), voor niet acute meldingen buiten kantooruren. Dit onderzoeken wij in nauw overleg met betrokken partners in de stad. Concluderend kunnen we stellen dat er een beweging in gang is gezet naar een inclusieve en veilige stad rondom de problematiek van mensen met verward gedrag. In de beleidsreactie tussenrapportage Schakelteam van 24 november 2017 roept de staatssecretaris, gemeenten, zorgverleners, verzekeraars en andere partners op tot het zoeken van praktische oplossingen binnen de bestaande regelgeving. Zoals blijkt uit de resultaten genoemd bij de bouwstenen: vroegtijdige signalering, melding, beoordeling en risicotaxatie en toeleiding is vooruitgang geboekt. Dat blijven we doorontwikkelen. Daarnaast is het voor een sluitende aanpak rond personen met verward gedrag in de regio Haaglanden wenselijk dat mensen met verward gedrag, ook in het geval van 112 meldingen, zo veel mogelijk in hun eigen omgeving en door de juiste hulpverlener de zorg krijgen die past bij hun probleem, oftewel zorg op maat. Met het plan van aanpak triage en passend vervoer, verwachten we in 2018 passend vervoer, anders dan via vervoer door de politie te hebben geregeld. Hoogachtend, Pauline Krikke Karsten Klein 11/11