Verslag van het seizoen. Ambassadeur van Hoorn en de Gouden Eeuw

Transcriptie

1 Verslag van het seizoen 2017 Ambassadeur van Hoorn en de Gouden Eeuw

2 HISTORISCHE SENSATIE Ik heb het al vele keren gezien en toch ben ik iedere keer weer onder de indruk. Wanneer je de Halve Maen in volle zeilen op het Markermeer ziet varen, is het net alsof je even contact hebt met de Gouden Eeuw. Het afgelopen seizoen hebben heel veel mensen met mij deze unieke historische sensatie kunnen ervaren. Want de Halve Maen was in 2017 veelvuldig op het water te vinden. Voor zeiltochten met passagiers, voor filmopnamen en als blikvanger op diverse evenementen. Gelukkig zal het silhouet van de Halve Maen ook in 2018 het Markermeer en de haven van Hoorn sieren. Afgelopen najaar besloot de Hoornse gemeenteraad de Halve Maen nog minimaal één jaar in Hoorn te houden. Een terechte erkenning van de meerwaarde die de Halve Maen voor Gouden- Eeuwstad Hoorn heeft. Maar ook een beloning voor de grote groep mensen die zich in 2017 met hart en ziel voor deze prachtige ambassadeur van Hoorn heeft ingezet. Ad Geerdink

3 BEZOEK Het museumschip De Halve Maen trok in bezoekers. Dat waren er bijna 500 meer dan het vorige seizoen, toen de teller bij bleef steken liet een duidelijke stijging zien van het aantal gasten van de witte vloot. Dat groeide van praktisch nul tot 973. Het overige groepsbezoek bleef achter bij de verwachting. De Halve Maen moest het in 2017 vooral hebben van individuele bezoekers. Het aantal bezoekers dat daarbij vooraf reserveerde nam sterk af en daalde van tot Het aandeel van de bezoekers dat gebruik maakte van een Museumkaart steeg daarentegen tot 32 procent. Audiotour In 2017 is het aanbod van de Halve Maen verbeterd en vernieuwd. Zo is er voor het eerst gewerkt met een jaarthema. In de verhalen van de gidsen en in diverse activiteiten door het jaar heen lag het accent op Leven aan boord. Zowel door de gidsen als de bezoekers werd het jaarthema, dat tot doel heeft om het herhaalbezoek te stimuleren, goed ontvangen. Nieuw was ook dat de bezoekers het schip met een audiotour konden bezoeken. Deze tour, in vier talen (NL, EN, DU en FR), leidt de bezoekers langs de meest bezienswaardige plekken van het schip. Voor gezinnen is er een speciale doorgeef-audiotour met opdrachten waarmee ouders en kinderen samen het schip kunnen ontdekken. De inzet van de audiotour maakte een meer flexibele inzet van de gidsen mogelijk. Hierdoor ontstond er meer ruimte voor maatwerk, wat de bezoekers zeer waarderen. In 2017 is het seizoen van de Halve Maen voor het eerst verlengd. Vanaf 1 november was het schip in de weekenden voor bezoek geopend. Scholen konden op aanvraag ook doordeweeks terecht. Kledingproject Met steun van het Fonds voor Cultuurparticipatie is in 2017 een kledingproject opgestart, met als streven een aantal zo authentiek mogelijke kostuums te maken die op diverse gelegenheden door de bemanning en gidsen gedragen kunnen worden. Het doel is om daarmee de presentatie en promotie van de Halve Maen een extra dimensie te geven. pagina 3

4 EDUCATIE In 2017 brachten 965 leerlingen en begeleiders een bezoek aan het VOCschip, een daling van een kleine 500 ten opzichte van Dit werd mogelijk veroorzaakt door ziekte bij de afdeling educatie van het Westfries Museum. Er was opvallend veel belangstelling vanuit de VMBO praktijkscholen. Ook kleutergroepen bezochten het schip veel in het kader van het Hoornse Cultuurmenu. Op het gebied van educatie werd samengewerkt met het Westfries Museum en Cinema Oostereiland. Vanaf 1 november 2017 is de Halve Maen ook in de winter voor scholen te bezoeken. pagina 4

5 ORGANISATIE De organisatie van de Halve Maen steunt op een grote groep vrijwilligers die zich als gids, host, bemanningslid of lid van de onderhoudsploeg voor het schip inzetten. Eind 2017 telde de lijst 85 vrijwilligers. De meeste van hen komen uit de regio, maar zelfs tot in Eindhoven en Nijmegen zijn vrijwilligers van de Halve Maen te vinden. In het afgelopen seizoen is veel tijd en energie geïnvesteerd in de training van de vrijwilligers tot allround inzetbare krachten. Zij zijn niet alleen op het Centrum Varend Erfgoed inzetbaar, maar ook in de promotie en tijdens bezoeken van de Halve Maen buiten Hoorn. De Halve Maen bood in 2017 diverse jong volwassenen een kans om (zeil)ervaring op te doen en ook enkele mensen met een rugzakje vonden een waardevolle plek. Coördinator Omdat de organisatie van de Halve Maen op vrijwilligers steunt, is een goede aansturing en begeleiding cruciaal. Dit is de taak van de projectcoördinator. In de winter van 2017 is naarstig gezocht naar een geschikte coördinator. Dat bleek geen eenvoudige opgave. Om te voorkomen dat de organisatie stil zou komen te liggen heeft het Westfries Museum Ed van den Heuvel aangetrokken om als kwartiermaker het seizoen 2017 voor te bereiden. Zijn taak was onder andere het voeren van evaluatiegesprekken en intakegesprekken met vrijwilligers. Gelukkig vond het Westfries Museum in het vroege voorjaar alsnog een zeer geschikte projectcoördinator: Annemarie Pothaar. Zij is een zeer ervaren museum- en erfgoedspecialiste, die vanaf februari haar schouders onder het project zette. Gesteund door Ed van den Heuvel, bouwde zij in de loop van het seizoen aan een stevige organisatie. Schipper Zoals de projectcoördinator verantwoordelijk is voor het stilliggende museumschip, zo is de schipper verantwoordelijk voor de zeilende Halve Maen. Net als in voorgaande jaren had Bram Nijenhuis in 2017 als schipper het roer in handen. Onder zijn supervisie werd ook het onderhoud aan het schip uitgevoerd. Westfries Museum De projectcoördinator en de schipper legden verantwoording af aan het Westfries Museum. Het moedermuseum ondersteunde de Halve Maen op het gebied van administratie, ICT, marketing en promotie, educatie en facilitaire zaken. Het secretariaat van de Halve Maen werd net als in voorgaande jaren verzorgd door Events Holland. Zij verwerkten de boekingen en de gasten konden bij hen terecht voor vragen omtrent een bezoek aan het schip. pagina 5

6 FINANCIEN De Halve Maen sloot het seizoen 2017 af met een negatief resultaat van Een fors groter tekort dan het jaar daarvoor, toen de boeken met een tekort van sloten. De voornaamste oorzaak voor het negatieve resultaat waren de tegenvallende bezoekcijfers en de daaraan gekoppelde inkomsten uit entree en merchandise. In plaats van de verwachte bezoekers, trok het schip in bezoekers. Een tweede grote tegenvaller was dat de Halve Maen niet werd uitgenodigd voor Sail Den Helder. De organisatie trok enkele maanden voor het maritieme evenement een eerder gedaan financieel aanbod in. MARKETING & PROMOTIE In tegenstelling tot de inkomsten bleven de uitgaven van het project als geheel binnen begroting. In 2017 hebben het Westfries Museum en de Halve Maen in marketing en promotie meer één gezicht gekregen. In de publieksfolders, op de websites en bij de publieksbalies is actief naar beide locaties verwezen. De publieksfolder werd in een groot gebied in Noord-Holland op honderden verspreidingspunten aangeboden. In Hoorn werden de bezoekers door de VVV informatiepunten bij het NS station,bij het Westfries Museum en via TIP Oostereiland naar de Halve Maen doorverwezen. Toegangskaarten voor het schip werden ook via het Van der Valk Hotel Hoorn, de Watertaxi en Rederij t IJ aangeboden. pagina 6 In de zomer nam de Halve Maen deel aan een uitjes actie van Albert Heijn. Op facebook was de Halve Maen ook flink actief, waardoor het aantal volgers met 50 procent groeide, van naar Bezoekers waardeerden hun bezoek op een schaal van 5 met een 4,7. Toch blijft mond tot mond reclame de effectiefste promotie die er is. Getuige het gastenboek van de Halve Maen zat het met de waardering van de bezoeker ook in 2017 wel goed. De gasten prezen de kwaliteit van de ontvangst en de rondleiding en waardeerden de persoonlijke insteek van de vrijwilligers en de vonk in de ogen waarmee zij vertellen.

7 PUBLIEKSACTIVITEITEN Tijdens het openingsweekend op 1 en 2 april, tevens de start van de Nationale Museumweek, werd het nieuwe jaarthema Leven aan boord gelanceerd met uiteenlopende activiteiten op en rond het schip. Hieraan verleenden vele in authentieke kostuums gestoken spelers hun medewerking. Bataviawerf Op 14 mei bracht de Halve Maen een bezoek aan de Bataviawerf, waar ze aanlag bij de grote zus de Batavia. Het was een weekend met mooi weer, muziek en veel bezoek aan boord. elkaar kwamen om te praten over een duurzame toekomst voor de wereld. De Halve Maen was één van de vergaderlocaties. Op de heenweg werd Harlingen aan gedaan. De Halve Maen lag afgemeerd bij de werf waar het schip van Willem Barentsz wordt nagebouwd. Zowel op Terschelling als in Harlingen trok de Halve Maen veel bekijks. De Geestman Op zondag 18 juni, Vaderdag, kreeg de Halve Maen bezoek. Het replicaschip De Geestman van Museum Broekerveiling kwam langs. Rond dit bezoek werden in samenwerking met Centrum Varend Erfgoed diverse activiteiten georganiseerd. De Geestman Springtijforum Eén van de hoogtepunten van het seizoen 2017 was de reis die de Halve Maen eind september naar Terschelling maakte. Op het eiland werd het Springtij Forum gehouden, waar ondernemers en geïnteresseerden bij pagina 7

8 HET ZEILENDE SCHIP - ONDERHOUD In de winter van is de Halve Maen voor inspectie en onderhoud uit het water geweest. De aandacht ging vooral uit naar de romp van het schip. Op enkele plekken werden proefgaten geboord om de conditie goed te kunnen beoordelen en een verzwakt deel van de romp is uit voorzorg vervangen. Uit de inspectie is duidelijk geworden dat de romp op termijn groot onderhoud nodig heeft. Op bijgaand filmpje is het transport van de Halve Maen naar de werf van De Gier in Enkhuizen te bekijken. Groot onderhoud In augustus ging de Halve Maen nogmaals uit het water. Ditmaal in een droogdok in Den Helder. Daar werd een volledige 3D scan van het schip gemaakt. Op basis hiervan kan toekomstig groot onderhoud beter worden gepland. Oude tuigmethodes in ere hersteld Het schip werd net als in voorgaande jaren aan het eind van het seizoen afgetuigd en aan het begin van het seizoen weer zeilklaar gemaakt. Dit gebeurde onder deskundige leiding van bootsman Ron Groenestein. Daarbij werden oude 17e-eeuwse tuigmethodes in ere hersteld, zoals het gebruik van de steng als hijskraan om de ra s van en op het schip te hijsen. Ook het houtwerk van het schip is onder handen genomen. Alle marsen zijn gerestaureerd en de Halve Maen kreeg nieuwe dekluiken. Die vervangen de tent boven de toegang tot het overloopdek. De schuifluiken vallen veel minder op en ogen authentieker. pagina 8

9 ZEILEN De Halve Maen is in 2017 veelvuldig uitgevaren. Van 1 mei tot 1 oktober voer het schip vrijwel iedere vrijdagavond met betalende passagiers. Dit waren er in totaal 120, tegen 145 in Het schip is door uiteenlopende partijen afgehuurd voor een zeiltocht. De gemeente Hoorn bijvoorbeeldzette het schip in voor een film over het project Stadskracht. Eind juni was er een filmploeg van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed en NTR tijdens een zeiltocht aan boord, voor een filmpje over de VOC retourschip De Rooswijk, met archeoloog Martijn Manders. De documentaire werd eind oktober uitgezonden op de Nederlandse televisie. Daarnaast maakten diverse sponsoren (bewindhebbers van de VOC-kamer Hoorn) gebruik van de mogelijkheid om relaties te verrassen met een onvergetelijke zeiltocht. De Halve Maen maakte in 2017 drie langere reizen. Op 14 mei werd de Bataviawerf bezocht. In augustus voer het schip naar Den Helder om in een droogdok aldaar digitaal te worden gescand. Eind september was het Springtij Forum op Terschelling het einddoel. pagina 9

10 VOORUITBLIK De Halve Maen gaat vol vertrouwen het nieuwe seizoen 2018 in. De begroting is op orde en er zijn diverse maatregelen genomen om het financiële resultaat te verbeteren. De hele winter door is er gewerkt aan de training van de vrijwilligers, vernieuwing van het aanbod en zijn er vele contacten gelegd met partijen die geïnteresseerd zijn in het inzetten van het schip voor hun evenement of activiteit. Jaar van de waarheid Voor de zeilende Halve Maen wordt 2018 een jaar van de waarheid. Zal het schip kunnen voldoen aan de veel strengere wet- en regelgeving die op 1 januari 2019 van kracht wordt? Op dit moment worden alle mogelijke scenario s voor het seizoen 2019 uitgewerkt. Dit ter voorbereiding van de beslissing die de gemeenteraad dit najaar over de toekomst van de Halve Maen in Hoorn neemt. Evenementen in 2018 De Halve Maen zal in 2018 in ieder geval acte de présence geven bij Sail Kampen, het Springtij Forum op Terschelling, het theaterspektakel De Ontdecking in Enkhuizen en bij de tewaterlating van de Willem Barentsz in Harlingen. Ook zal het schip vanaf 1 mei weer iedere vrijdagavond uitvaren, mits de weersomstandigheden dit toelaten. Een aanrader voor iedereen die de geschiedenis eens met de wind in de haren wil beleven. Ontmoeting tussen twee werelden Er is afgelopen winter hard gewerkt aan de inrichting van het schip. Die oogt nu nog authentieker. De bezoekers krijgen dit seizoen nieuwe verhalen te horen. Die gaan in 2018 speciaal over de contacten tussen de indianenstammen die in het gebied van de kolonie Nieuw-Nederland leefden en de Hollandse kooplieden en zeelui. Het jaarthema heet dan ook De ontmoeting tussen twee werelden. pagina 10