Onderzoeksrapport: Het profiel van de Jespo-deelnemers doorgelicht

Transcriptie

1 Onderzoeksrapport: Het profiel van de Jespo-deelnemers doorgelicht Marc Theeboom, Inge Derom & Tessa Commers Onderzoeksgroep Sport & Society Vrije Universiteit Brussel September 2016 In opdracht van Jespo vzw 1

2 Inhoudstafel INLEIDING... 3 ALGEMENE PARTICIPATIE DEELNEMERS...5 PARTICIPATIE NAAR JAAR...5 PARTICIPATIE NAAR GESLACHT...6 PARTICIPATIE NAAR LEEFTIJD...6 PARTICIPATIE NAAR GEMEENTE...7 PARTICIPATIE NAAR SPORTAFDELING...8 PARTICIPATIE NAAR SPORTAFDELING EN GESLACHT...11 PARTICIPATIE NAAR SPORTAFDELING EN LEEFTIJD...11 PARTICIPATIE NAAR SPORTAFDELING EN GEMEENTE...11 PARTICIPATIE NAAR GEMEENTE EN LOCATIE...13 PARTICIPATIE NAAR SPORT...14 PARTICIPATIE NAAR SPORT EN GESLACHT...18 PARTICIPATIE NAAR ETNICITEIT DEELNEMER...22 PARTICIPATIE NAAR NATIONALITEIT...22 PARTICIPATIE NAAR ETNICITEIT...23 PARTICIPATIE ETNICITEIT NAAR NATIONALITEIT...24 PARTICIPATIE ETNICITEIT NAAR GESLACHT...25 PARTICIPATIE ETNICITEIT NAAR GEMEENTE...26 PARTICIPATIE ETNICITEIT NAAR SPORTAFDELING...27 PARTICIPATIE ETNICITEIT NAAR SPORT...28 PARTICIPATIE NAAR KANSARMOEDE-INDEX DEELNEMER...33 ANALYSE VAN DE KANSARMOEDE-INDEX...33 KANSARMOEDE-INDEX NAAR ETNICITEIT...35 KANSARMOEDE-INDEX NAAR GEMEENTE...36 KANSARMOEDE-INDEX NAAR SPORTAFDELING...37 KANSARMOEDE-INDEX NAAR SPORT...38 PARTICIPATIE VAN DE VRIJWILLIGERS...43 VRIJWILLIGERS NAAR JAAR...43 VRIJWILLIGERS NAAR GEMEENTE...44 VRIJWILLIGERS NAAR GESLACHT...45 VRIJWILLIGERS NAAR LEEFTIJD...46 VRIJWILLIGERS NAAR NATIONALITEIT...47 VRIJWILLIGERS NAAR ETNICITEIT...47 TERUGBLIK OP CIJFERS VAN DE STAD ANTWERPEN...49 BELANGRIJKSTE BEVINDINGEN...55 BESLUIT

3 Inleiding In 2003 werd het Jeugdonderzoeksplatform (afgekort JOP) opgericht op initiatief van de toenmalige minister van Jeugd. Via de JOP-monitor een grootschalig en representatief onderzoek in Vlaanderen wordt de sportieve vrijetijdsbesteding van jongeren in kaart gebracht, alsook het mediagebruik, de schoolbeleving, de politieke attitudes en andere aspecten uit de leefwereld van jongeren. Binnen deze monitor worden jongeren en jongvolwassenen van 14 tot 30 jaar bevraagd. De meest recente cijfers uit 2013 tonen aan dat 35% van de bevraagden aangesloten is bij een sportclub. Men stelt echter vast dat dit lidmaatschap door verschillende socio-demografische en socio-economische factoren beïnvloed wordt. Zo zijn jongens vaker lid van een sportclub dan meisjes en is de leeftijdsgroep 14- tot 25-jarigen meer vertegenwoordigd dan de groep 26- tot 30-jarigen. Het lidmaatschap verschilt ook opvallend naar onderwijsvorm waarbij jongeren uit het (d)bso minder actief zijn in een sportclub, in vergelijking met jongeren uit het TSO en het ASO/KSO. Ook de gezinssituatie is een belangrijke factor aangezien jongeren met een migratie-achtergrond, jongeren met laaggeschoolde ouders en jongeren die aangeven moeilijker rond te komen met het gezinsinkomen, het minst vaak lid zijn van een sportclub (Bradt, Pleysier, Put, Siongers, & Spruyt, 2014). Ook wanneer we kijken naar de sportparticipatie van volwassenen in Vlaanderen en de stad Antwerpen vinden we gelijkaardige resultaten. Zo zijn mannen, jongeren, hoogopgeleiden, mensen uit een gezin met een hoge socio-economische status en mensen die financieel makkelijk(er) rondkomen beduidend meer actief in een sportclub (Scheerder, Borgers, & Willem, 2015a; Stad Antwerpen, 2009; Vos & Scheerder, 2012). 'Kansengroepen' (mensen met geen of een lage opleiding of mensen met een laag gezinsinkomen) zijn niet alleen beduidend minder sportactief, ze sporten ook minder in een sportclub (Theeboom, Nols, Derom, De Bosscher, De Martelaer, Willem, & Scheerder, 2015). In het algemeen bevestigen deze resultaten dat kwetsbare groepen ondervertegenwoordigd zijn in het georganiseerde sportlandschap. Voorts is het ook duidelijk dat de maatschappelijke kwetsbaarheid van jongeren het grootst is in grootsteden waar ze vaker opgroeien in laagopgeleide gezinnen en in gezinnen waar er geen twee werkende ouders zijn. Deze kwetsbaarheid is tot op zeker hoogte ook een verklaring voor hun lage participatie in sportclubs. Zo is 42% van de Antwerpse jongeren uit het secundair onderwijs lid van een sportclub, ten opzichte van 48% van de jongeren in Gent, 50% van de jongeren in Brussel en 54% van de jongeren in Vlaanderen (Smits, Spruyt, & Van Droogenbroek, 2015). Het doel van dit onderzoek is om het lidmaatschap bij kinderen en jongeren in de stad Antwerpen te analyseren aan de hand van een casestudie over Jespo, een sportclub met een opmerkelijke aandacht voor kansengroepen en diversiteit. Dit onderzoek heeft tot doel om het profiel van de deelnemers binnen Jespo longitudinaal te analyseren (september augustus 2016). Aan de hand van de nationaliteit, etniciteit en woonplaats van de deelnemers wordt er een ruimer profiel van de deelnemers geschetst. Uiteindelijk wil dit onderzoek de volgende vraag beantwoorden: Op welke manier weerspiegelt een sportclub zoals Jespo de diversiteit binnen de stad Antwerpen? Het beantwoorden van deze vraag is belangrijk aangezien voorgaand onderzoek aantoonde dat slechts 9% van de bevraagde sportclubs in de stad Antwerpen aangaf specifiek aandacht te hebben voor allochtonen in hun sportaanbod (Vos & Scheerder, 2012). Dit onderzoek zal de inspanningen van Jespo met betrekking tot kansengroepen evalueren en rapporteren. 3

4 Het onderzoeksrapport bestaat uit vijf delen. In het eerste deel 'algemene participatie' vindt men onder andere een overzicht van de deelnemersaantallen naar jaar, geslacht, leeftijd en sport. In het tweede deel 'participatie naar etniciteit' wordt zowel de nationaliteit als etniciteit van de deelnemers in kaart gebracht. In het derde deel 'participatie naar kansarmoede-index' wordt de woonplaats van de deelnemers gekoppeld aan de kansarmoede-index van de stad Antwerpen. Op die manier hebben we een zicht op de graad van kansarmoede binnen het deelnemersbestand van Jespo. In het vierde deel 'participatie van de vrijwilligers' worden gelijkaardige analyses voor het vrijwilligersbestand voorgesteld. In het vijfde en laatste deel 'terugblik op cijfers van de stad Antwerpen' worden enkele onderzoeksresultaten teruggekoppeld naar het stadsniveau. Het onderzoeksrapport eindigt met een overzicht van de belangrijkste bevindingen en een algemeen besluit waarin uitdagingen en onderzoeksmogelijkheden voor de toekomst worden beschreven. 4

5 Algemene participatie deelnemers Participatie naar jaar Tussen september 2007 en augustus 2016 namen er in totaal 20,391 jongeren deel aan de sportactiviteiten die Jespo aanbiedt via haar reguliere werking. Het gaat hierbij om het aantal ingeschreven deelnemers per sport per seizoen. Aangezien sommige jongeren aan meerdere sporten gedurende meerdere seizoenen deelnemen, ligt het aantal unieke inschrijvingen lager. Een opdeling naar jaar toont aan dat de algemene participatie is toegenomen van 1,773 jongeren in 2007 tot 2,871 in Procentueel betekent dit een stijging van 61.9% in het aantal jaarlijkse deelnemers. Seizoen Aantal deelnemers Percentage , % , % , % , % , % , % , % , % , % Totaal 20, % 5

6 Participatie naar geslacht In totaal namen er meer jongens (65%) dan meisjes (35%) deel aan de sportactiviteiten aangeboden door Jespo tussen september 2007 en augustus Zowel het aantal jongens als het aantal meisjes is gedurende de voorbije jaren in absolute aantallen toegenomen. Procentueel betekent dit een stijging van 68% in het aantal deelnemende jongens van 1,127 in 2007 tot 1,899 in Bij de meisjes merken we een stijging van 50% van 645 deelnemende meisjes in 2007 tot 968 in Seizoen Jongens Meisjes ,127; 63.6% 645; 36.4% ,245; 63.7% 707; 36.2% ,225; 63.1% 714; 36.8% ,284; 59.9% 858; 40.0% ,486; 65.5% 782; 34.5% ,602; 65.9% 827; 34.0% ,592; 65.6% 834; 34.4% ,739; 67.3% 846; 32.7% ,899; 66.1% 968; 33.7% Totaal 13,199; 64.7% 7,181; 35.2% Participatie naar leeftijd De variabele leeftijd werd berekend aan de hand van de geboortedatum. Bijvoorbeeld, tijdens het seizoen werd de leeftijd van de deelnemer berekend die hij/zij bereikt zou hebben op 31/08/2010 (het einde van het sportjaar) via de geboortedatum. Wanneer er geen geboortedatum voorhanden is, is de leeftijd niet voorhanden. Ook wanneer de leeftijd kleiner is dan 3 jaar of groter is dan 19 jaar, werd er 'niet voorhanden' ingegeven aangezien deze leeftijden buiten het aanbod van Jespo vallen en waarschijnlijk duiden op een fout tijdens het ingeven van de data. Binnen de variabele leeftijd wordt er gewerkt met vier leeftijdscategorieën: (a) kleuter van 3 tot 6 jaar, (b) lagere school van 7 tot 12 jaar, (c) lager middelbaar (1e en 2e) van 13 tot 14 jaar en (d) hoger middelbaar (3e tot 6e) van 15 tot 19 jaar. Er was geen geboortedatum of leeftijd beschikbaar voor 265 deelnemers, waardoor deze deelnemers ontbreken in onderstaande tabel. De resultaten tonen aan dat de leeftijdsgroep 'lagere school' beduidend meer vertegenwoordigd is binnen de activiteiten van Jespo in vergelijking met andere leeftijdsgroepen. Meer dan de helft van alle deelnemers (56.5%) heeft een leeftijd tussen 7 en 12 jaar. De tweede grootste groep van deelnemers zijn de 'kleuters' (28.7%) met een leeftijd tussen 3 en 6 jaar. Wanneer we kijken naar de grootste procentuele stijging binnen de leeftijdsgroepen, merken we een stijging op van 95% binnen de groep 'lager middelbaar' van 132 deelnemers in 2007 naar 258 deelnemers in

7 Seizoen Kleuter Lagere school Lager middelbaar Hoger middelbaar ; 28.4% 983; 55.4% 132; 7.4% 133; 7.5% ; 29.0% 1,117; 57.2% 150; 7.7% 107; 5.5% ; 31.2% 1,077; 55.5%% 145; 7.5% 91; 4.7% ; 31.6% 1,150; 53.7% 151; 7.0% 134; 6.3% ; 30.5% 1,256; 55.4% 162; 7.1% 131; 5.8% ; 30.6% 1,334; 54.9% 201;8.3% 128; 5.3% ; 28.0% 1,400; 57.7% 196; 8.1% 118; 4.9% ; 26.3% 1,502; 58.1% 226; 8.7% 134; 5.2% ; 24.5% 1,692; 58.9% 258; 9.0% 168; 5.9% Totaal 5,850; 28.7% 11,511; 56.5% 1,621; 7.9% 1,144; 5.6% Participatie naar gemeente Een opdeling van participatie naar gemeente toont aan dat bijna alle jongeren die binnen Jespo sporten (90.9%) afkomstig zijn van stedelijk Antwerpen (district Antwerpen en haar omliggende districten zoals Berchem, Berendrecht-Zandvliet-Lillo, Borgerhout, Deurne, Ekeren, Hoboken, Merksem, Wilrijk). In het district Antwerpen wonen meer dan één derde van alle deelnemers (37.9%), daarna volgen Berchem (12.7% van alle deelnemers) en Borgerhout (10.6% van alle deelnemers). Een verder analyse van het district Antwerpen toont aan dat de jongeren veelal wonen in Leien-Singel (15.7% van alle deelnemers). Aantal deelnemers Percentage Antwerpen 7, % Antwerpen Centrum (2000) % Leien-Singel (2018) 3, % Antwerpen Kiel (2020) 1, % Antwerpen Linkeroever (2050) % Seefhoek (2060) 1, % Luchtbal (2030) % Berchem (2600) 2, % Berendrecht-Zandvliet-Lillo (2040) % Borgerhout (2140) 2, % Deurne (2100) 1, % Ekeren (2180) % Hoboken (2660) 1, % Merksem (2170) % Wilrijk (2610) 1, % Rest (buiten Antwerpen) 1, % Totaal 20, % 7

8 Participatie naar sportafdeling Binnen de werking van Jespo worden er tal van verschillende sporten aangeboden. Om de analyse van sportparticipatie te vergemakkelijken, werden de sporten gegroepeerd in een aantal sportafdelingen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de sportafdelingen en bijhorende sporten. Balsporten Dans en gym Watersporten Andere sporten Vechtsporten Omnisport Basketbal, handbal, funball, voetbal, zaalvoetbal, cricket Breakdance, hiphop, jazzdance, gym, bewegingsschool, multimove, ropeskipping Zwemmen, waterpolo, zeilen Atletiek, baanwielrennen, badminton, BMX, freerunning, G-atletiek, muurklimmen, schermen, ski, snowboard, triatlon Judo, karate, capoeira, wushu Omnisport De volgende figuur en tabel verduidelijken dat jongeren gedurende de voorbije jaren het meest geparticipeerd hebben in balsporten (26.8%), gevolgd door dans en gym (25.6%), watersporten (16.9%), andere sporten (14.8%) en tot slot vechtsporten (12.2%). Omnisport heeft het minst aantal deelnemers (3.7%) kunnen aantrekken vanaf de opstart van Jespo in september 2007 tot augustus Nochtans 8

9 stellen we binnen elke sportafdeling een procentuele stijging in het aantal deelnemers vast, met de grootste stijging binnen omnisport (een stijging van 150.8% in het aantal deelnemers van 59 in het eerste seizoen tot 148 in het laatste seizoen). Voorts is er een grote stijging in het aantal deelnemers binnen watersporten (een stijging van 103.1% in het aantal deelnemers van 225 in het eerste seizoen tot 457 in het laatste seizoen). Binnen andere sporten is er een stijging van 80.5% in het aantal deelnemers. Binnen dans en gym merken we een stijging van 55.9%, wat vergelijkbaar is met balsporten waarbinnen er een stijging is van 50.6%. Tot slot is er een stijging van 19.8% in het aantal deelnemers binnen vechtsporten. Tijdens het afgelopen seizoen hadden balsporten (27.8%) en dans en gym (23.6%) het grootste aantal deelnemers, gevolgd door andere sporten (16.8%), watersporten (15.9%) en tot slot vechtsporten (10.7%) en omnisport (5.2%). Zowel balsporten als dans en gym hebben altijd al een grote populariteit gekend (afwisselend op plaats één en twee op basis van het aantal deelnemers). De populariteit van watersporten (met een kleine terugval gedurende het voorbije seizoen) en omnisport is gedurende de jaren sterk toegenomen, terwijl de populariteit van andere sporten eerder stagneert en die van vechtsporten eerder afneemt. 9

10 Andere Totaal Aantal ,010 % Sportafdeling 8.9% 10.1% 9.4% 9.9% 10.7% 10.7% 11.4% 13.0% 16.0% 100.0% % Seizoen 15.1% 15.5% 14.6% 13.9% 14.1% 13.3% 14.1% 15.1% 16.8% 14.8% Balsporten Dans en gym Omnisport Vechtsporten Watersporten Aantal ,467 % Sportafdeling 9.7% 10.5% 9.0% 8.0% 10.5% 11.5% 12.0% 14.1% 14.6% 100.0% % Seizoen 29.9% 29.5% 25.3% 20.3% 25.4% 26.0% 27.1% 29.9% 27.8% 26.8% Aantal ,229 % Sportafdeling 8.3% 9.2% 9.8% 12.9% 12.0% 12.6% 11.7% 10.6% 13.0% 100.0% % Seizoen 24.5% 24.7% 26.3% 31.4% 27.6% 27.0% 25.2% 21.5% 23.6% 25.6% Aantal % Sportafdeling 7.8% 8.1% 9.4% 9.6% 8.6% 9.5% 12.2% 15.3% 19.6% 100.0% % Seizoen 3.3% 3.1% 3.7% 3.4% 2.9% 3.0% 3.8% 4.5% 5.2% 3.7% Aantal ,486 % Sportafdeling 10.3% 11.3% 11.1% 10.5% 11.0% 12.8% 10.1% 10.5% 12.4% 100.0% % Seizoen 14.5% 14.4% 14.3% 12.1% 12.0% 13.0% 10.3% 10.1% 10.7% 12.2% Aantal ,442 % Sportafdeling 6.5% 7.2% 8.9% 11.7% 11.8% 12.5% 13.7% 14.2% 13.3% 100.0% % Seizoen 12.7% 12.7% 15.8% 18.9% 17.9% 17.7% 19.5% 19.0% 15.9% 16.9% Totaal 1,773 1,953 1,940 2,143 2,269 2,430 2,427 2,585 2,871 20,391 % Totaal 8.7% 9.6% 9.5% 10.5% 11.1% 11.9% 11.9% 12.7% 14.1% 100.0% 10

11 Participatie naar sportafdeling en geslacht Een analyse van de sportparticipatie naar sportafdeling en geslacht geeft weer dat jongens zich meer engageren voor balsporten, andere sporten en vechtsporten, terwijl meisjes meer interesse tonen voor dans en gym en watersporten. Zowel jongens als meisjes tonen een gelijkaardige interesse in omnisport. Jongens Meisjes Totaal Andere sporten 2,078;15.7% 932; 13.0% 3,010; 14.8% Balsporten 4,649; 35.2% 816; 11.4% 5,467; 26.8% Dans en gym 1,947; 14.8% 3,278; 45.6% 5,229; 25.6% Omnisport 486; 3.7% 271; 3.8% 757; 3.7% Vechtsporten 1,933; 14.6% 552; 7.7% 2,486; 12.2% Watersporten 2,106; 16.0% 1,332; 18.5% 3,442; 16.9% Totaal 13,199; 64.7% 7,181; 35.2% 20,391; 100.0% Participatie naar sportafdeling en leeftijd Een analyse van sportparticipatie naar sportafdeling en leeftijd toont aan dat kleuters zich meer engageren voor dans en gym. Kinderen uit de lagere school zijn goed vertegenwoordigd binnen alle sportafdelingen, maar tonen toch opvallend veel interesse in balsporten. Jongeren uit het lager middelbaar en het hoger middelbaar engageren zich vooral voor andere sporten. Kleuter Lagere school Lager middelbaar Hoger middelbaar Andere sporten 129; 4.3% 1,903; 63.2% 531; 17.6% 438; 14.6% Balsporten 1,114; 20.4% 3,750; 68.6% 348; 6.4% 219; 4.0 Dans en gym 2,746; 52.5% 1,854; 35.5% 368; 7.0% 186; 3.6% Omnisport 297; 39.2% 456; 60.2% 0; 0.0% 0; 0.0% Vechtsporten 587; 23.6% 1,547; 62.2% 177; 7.1% 126; 5.1% Watersporten 977; 28.4% 2,001; 58.1% 197; 5.7% 175; 5.1% Totaal 5,850; 28.7% 11,511; 56.4% 1,621; 7.9% 1,144; 5.6% Participatie naar sportafdeling en gemeente Een analyse naar sportafdeling en gemeente toont aan dat andere sporten meer frequent worden beoefend door deelnemers die wonen in Leien-Singel (16.4%) en deelnemers die buiten de stad Antwerpen wonen (16.3%). Balsporten alsook dans en gym trekken opvallend veel deelnemers aan uit Leien-Singel (17.4%) en Borgerhout (12.5%). Dans en gym is ook sterk vertegenwoordigd in Seefhoek (15.0% van de 11

12 deelnemers binnen deze sportafdeling wonen in deze postzone). Het is tevens opmerkelijk dat de verdeling van de sportafdelingen binnen Seefhoek allesbehalve evenredig is. Maar liefst 52.3% van alle deelnemers die wonen in Seefhoek engageren zich voor dans en gym. Nog opmerkelijker is de situatie in Berendrecht-Zandvliet-Lillo waar 92.4% van de deelnemers balsporten beoefenen. Voorts is omnisport zowel in Deurne (14.8%), Hoboken (19.4%), Linkeroever (14.0%), als Luchtbal (15.3%) populairder dan andere sporten. Vechtsporten engageren veel deelnemers uit Berchem (19.5%) en Leien-Singel (16.0%). Hetzelfde geldt voor watersporten. Andere Bal- Dans Omni- Vecht- Water- sporten sporten en gym sport sporten sporten Antwerpen Aantal 152 a, b 227 b 280 a 18 c 115 a, b 163 a, b % Gemeente 15.9% 23.8% 29.3% 1.9% 12.0% 17.1% % Sport 5.0% 4.2% 5.4% 2.4% 4.6% 4.7% Berchem Aantal 407 a 627 b 454 c 17 d 484 e 595 f % Gemeente 15.8% 24.3% 17.6% 0.7% 18.7% 23.0% % Sport 13.5% 11.5% 8.7% 2.2% 19.5% 17.3% Berendrecht- Aantal 12 a, b 484 c 11 b, d 5 a 2 d 10 a, b, d Zandvliet- % Gemeente 2.3% 92.4% 2.1% 1.0% 0.4% 1.9% Lillo % Sport 0.4% 8.9% 0.2% 0.7% 0.1% 0.3% Borgerhout Aantal 173 a 682 b 647 b 24 c 286 b, d 354 d % Gemeente 8.0% 31.5% 29.9% 1.1% 13.2% 16.3% % Sport 5.7% 12.5% 12.4% 3.2% 11.5% 10.3% Deurne Aantal 172 a 522 b 621 c 112 d 195 e 280 e % Gemeente 9.0% 27.4% 32.6% 5.9% 10.3% 14.7% % Sport 5.7% 9.5% 11.9% 14.8% 7.8% 8.1% Ekeren Aantal 16 a 25 a 111 b 15 b 7 a 63 b % Gemeente 6.8% 10.5% 46.8% 6.3% 3.0% 26.6% % Sport 0.5% 0.5% 2.1% 2.0% 0.3% 1.8% Hoboken Aantal 333 a 543 a 348 b 147 c 173 b 230 b % Gemeente 18.8% 30.6% 19.6% 8.3% 9.8% 13.0% % Sport 11.1% 9.9% 6.7% 19.4% 7.0% 6.7% Kiel Aantal 288 a, b 397 c 150 d 13 d 204 b, c 350 a % Gemeente 20.5% 28.3% 10.7% 0.9% 14.6% 25.0% % Sport 9.6% 7.3% 2.9% 1.7% 8.2% 10.2% Leien-Singel Aantal 494 a 951 a 906 a 39 b 398 a 423 c % Gemeente 15.4% 29.6% 28.2% 1.2% 12.4% 13.2% % Sport 16.4% 17.4% 17.3% 5.2% 16.0% 12.3% Linkeroever Aantal 72 a 29 b 123 a 106 c 31 d 51 d % Gemeente 17.5% 7.0% 29.9% 25.7% 7.5% 12.4% % Sport 2.4% 0.5% 2.4% 14.0% 1.2% 1.5% 12

13 Luchtbal Aantal 10 a 17 a 47 b 116 c 13 a, b 69 d % Gemeente 3.7% 6.3% 17.3% 42.6% 4.8% 25.4% % Sport 0.3% 0.3% 0.9% 15.3% 0.5% 2.0% Merksem Aantal 30 a 81 a 161 b, c 14 a, c 34 a 123 b % Gemeente 6.8% 18.3% 36.3% 3.2% 7.7% 27.8% % Sport 1.0% 1.5% 3.1% 1.8% 1.4% 3.6% Rest Aantal 490 a 380 b 377 b 73 c 176 b 369 c % Gemeente 26.3% 20.4% 20.2% 3.9% 9.4% 19.8% % Sport 16.3% 7.0% 7.2% 9.6% 7.1% 10.7% Seefhoek Aantal 80 a 226 b 783 c 35 b 226 d 148 b % Gemeente 5.3% 15.1% 52.3% 2.3% 15.1% 9.9% % Sport 2.7% 4.1% 15.0% 4.6% 9.1% 4.3% Wilrijk Aantal 281 a 276 b 210 c 23 c 142 b, d 214 d % Gemeente 24.5% 24.1% 18.3% 2.0% 12.4% 18.7% % Sport 9.3% 5.0% 4.0% 3.0% 5.7% 6.2% Totaal Aantal 3,010 5,467 5, ,486 3,442 % Sport 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% 100.0% Participatie naar gemeente en locatie De tabel in Bijlage 1 toont aan dat de deelnemers van Jespo in grote aantallen participeren binnen de eigen gemeente. De deelnemers die in een bepaalde postzone wonen, participeren ook vaker binnen dezelfde postzone aan de activiteiten van Jespo. In de tabel worden de gemeenten waar de deelnemers wonen verticaal weergegeven in de verschillende rijen en de locaties waar de deelnemers participeren horizontaal in de verschillende kolommen. Allereerst kijken we naar de cijfers bij '% gemeente' in de tabel. Zo zien we bijvoorbeeld dat meer dan 51% van de deelnemers die in Ekeren woont, ook in Ekeren sport. Voor Berchem loopt dit percentage op tot meer dan 53%, terwijl dit voor Berendrecht-Zandvliet- Lillo zelfs meer dan 90% bedraagt. Toch vallen er ook een aantal uitzonderingen op. Het meest opmerkelijk is het district Wilrijk. Amper 3.4% van de deelnemers die in Wilrijk wonen, neemt deel aan activiteiten die georganiseerd worden door Jespo in Wilrijk. De jongeren uit Wilrijk participeren vooral in Berchem (30.1%) en Kiel (21.3%), naburige postzones. Ook de deelnemers die in Borgerhout wonen, bezitten een zekere mobiliteit aangezien meer dan 30% van de deelnemers uit Borgerhout deelneemt aan activiteiten in Berchem. De locaties in Berchem trekken tevens heel wat deelnemers aan uit Deurne, Leien-Singel, Wilrijk en zelfs deelnemers die buiten de stad Antwerpen wonen. Deelnemers van buiten de stad Antwerpen komen voornamelijk naar Berchem voor waterpolo (32.3%). Daarnaast zijn ook judo, zaalvoetbal en atletiek op deze locatie populair onder jongeren afkomstig van buiten de stad Antwerpen. Wanneer we kijken naar de verschillende locaties waar de activiteiten van Jespo aangeboden worden, zijn er ook een aantal opmerkelijke vaststellingen. Hiervoor kijken we naar de cijfers bij '% locatie' in de tabel. Zoals vermeld, kiezen de inwoners van Wilrijk er amper voor om deel te nemen aan de activiteiten aangeboden in Wilrijk. Amper 5.8% van de deelnemers op de locatie Wilrijk zijn afkomstig uit Wilrijk en dit ten opzichte van 33.5% die afkomstig zijn van buiten de stad Antwerpen. We moeten natuurlijk in acht 13

14 nemen dat het aanbod in Wilrijk beperkt is tot baanwielrennen, BMX, ski en snowboard. Deze sporten trekken deelnemers aan die grotere afstanden afleggen met als doel om de specifieke infrastructuur te kunnen gebruiken. Voorts valt het ook op dat meer dan 80% van de deelnemers op de locatie Rozemaai afkomstig zijn uit Luchtbal. Participatie naar sport Het is duidelijk dat er over de jaren heen een aantal sporttakken meer deelnemers hebben kunnen aantrekken dan andere sporttakken. Om het overzicht te kunnen bewaren, rapporteren we in onderstaande tabel enkel drie seizoenen afzonderlijk en de totaalcijfers over alle seizoenen heen. Voor de totale deelnemersaantallen (laatste kolom) staan de volgende sporten bovenaan: bewegingsschool (12.1%), zwemmen (11.2%), basketbal (9.9%), judo (7.4%) en jazzdance (6.2%). Wanneer we echter enkel kijken naar de cijfers van het seizoen , zien we enkele verschillen in de deelnemersaantallen van de verschillende sporten. Zo staat basketbal (9.5%) bovenaan, gevolgd door bewegingsschool (9.3%) en zwemmen (9.3%). Daarna komen zaalvoetbal (7.1%), jazzdance (6.3%), judo (5.9%), waterpolo (5.8%), handbal (5.4%) en omnisport (5.2%). Uit de tabel kunnen we afleiden dat het aantal deelnemers van basketbal is gestegen van 215 in naar 274 in , maar dat het percentage van deze basketters in het totale ledenbestand van Jespo is gedaald van 12.1% naar 9.5% (dit door het stijgende aantal sporten die aangeboden worden). Hetzelfde geldt voor zwemmen (stijging in het aantal deelnemers, daling in het percentage zwemmers binnen Jespo). Voorts zien we bij bewegingsschool en gym dat de deelnemersaantallen schommelen tussen de verschillende seizoenen. Hier zijn drie punten belangrijk: 1) bewegingsschool moet elk jaar opnieuw nieuwe deelnemers aantrekken want deelnemers stromen uit; 2) de capaciteit van de bewegingsschool is de laatste jaren gezakt; en 3) het concept bewegingsschool (onder begeleiding van de ouders) vraagt elk jaar verduidelijking naar de doelgroep toe. Hoewel jongeren binnen Jespo het minst participeren in vechtsporten, lijkt het deelnemersaantal bij judo eerder stabiel, terwijl er bij karate - hoewel een veel kleinere sport ten opzichte van judo - een stijging in het aantal deelnemers te merken is. Bij wushu is er een opvallende daling in het aantal deelnemers, terwijl capoeira een zeer kleine sporttak blijft. Tot slot merken we in het zaalvoetbal een sterke stijging in het aantal deelnemers en dit terwijl de sporttak zelf ook proportioneel toeneemt binnen het sportaanbod van Jespo. Ook veldvoetbal blijft een veel beoefende sport, hoewel zaalvoetbal de sporttak heeft ingehaald met betrekking tot het aantal jaarlijkse deelnemers Totaal Atletiek Aantal % Sporttak 7.1% 10.3% 13.2% 100.0% % Seizoen 2.8% 3.1% 3.2% 3.4% Baanwielrennen Aantal % Sporttak 0.0% 0.0% 35.7% 100.0% % Seizoen 0.0% 0.0% 0.3% 0.1% Badminton Aantal % Sporttak 10.0% 12.5% 13.2% 100.0% % Seizoen 1.6% 1.5% 1.3% 1.4% Basketbal Aantal ,016 14

15 % Sporttak 10.7% 11.8% 13.6% 100.0% % Seizoen 12.1% 10.5% 9.5% 9.9% Bewegingsschool Aantal ,472 % Sporttak 7.3% 12.7% 10.8% 100.0% % Seizoen 10.2% 13.8% 9.3% 12.1% BMX Aantal % Sporttak 0.0% 0.0% 48.7% 100.0% % Seizoen 0.0% 0.0% 4.0% 1.2% Breakdance Aantal % Sporttak 7.0% 14.1% 12.0% 100.0% % Seizoen 0.6% 0.9% 0.6% 0.7% Capoeira Aantal % Sporttak 0.0% 8.0% 37.5% 100.0% % Seizoen 0.0% 0.3% 1.1% 0.4% Cricket Aantal % Sporttak 0.0% 0.0% 100.0% 100.0% % Seizoen 0.0% 0.0% 1.0% 0.1% Freerunning Aantal % Sporttak 0.0% 0.0% 100.0% 100.0% % Seizoen 0.0% 0.0% 0.9% 0.1% Funball Aantal % Sporttak 0.0% 11.0% 8.2% 100.0% % Seizoen 0.0% 0.4% 0.2% 0.4% G-atletiek Aantal % Sporttak 0.0% 0.0% 52.9% 100.0% % Seizoen 0.0% 0.0% 0.3% 0.1% Gym Aantal % Sporttak 13.7% 11.6% 12.6% 100.0% % Seizoen 6.9% 4.6% 3.9% 4.4% Handbal Aantal ,137 % Sporttak 11.2% 9.3% 13.7% 100.0% % Seizoen 7.2% 4.7% 5.4% 5.6% Hiphop Aantal % Sporttak 0.0% 15.0% 16.3% 100.0% % Seizoen 0.0% 1.6% 1.4% 1.2% Jazzdance Aantal ,272 % Sporttak 9.5% 10.2% 14.2% 100.0% % Seizoen 6.8% 5.7% 6.3% 6.2% Judo Aantal ,505 15

16 % Sporttak 10.7% 10.3% 11.3% 100.0% % Seizoen 9.1% 6.8% 5.9% 7.4% Karate Aantal % Sporttak 6.6% 8.5% 20.9% 100.0% % Seizoen 1.4% 1.4% 2.8% 1.9% Multimove Aantal % Sporttak 0.0% 0.0% 100.0% 100.0% % Seizoen 0.0% 0.0% 1.1% 0.2% Muurklimmen Aantal % Sporttak 10.3% 11.5% 12.8% 100.0% % Seizoen 1.8% 1.6% 1.4% 1.5% Omnisport Aantal % Sporttak 7.8% 8.6% 19.6% 100.0% % Seizoen 3.3% 2.9% 5.2% 3.7% Ropeskipping Aantal % Sporttak 0.0% 13.0% 18.1% 100.0% % Seizoen 0.0% 1.0% 1.1% 0.9% Schermen Aantal % Sporttak 8.2% 12.0% 13.2% 100.0% % Seizoen 1.5% 1.7% 1.5% 1.6% Ski Aantal % Sporttak 14.8% 13.1% 10.0% 100.0% % Seizoen 2.4% 1.7% 1.0% 1.4% Snowboard Aantal % Sporttak 15.0% 12.5% 5.8% 100.0% % Seizoen 1.0% 0.7% 0.2% 0.6% Triatlon Aantal % Sporttak 10.3% 12.7% 10.7% 100.0% % Seizoen 4.0% 3.9% 2.6% 3.4% Voetbal Aantal ,104 % Sporttak 10.1% 8.6% 11.8% 100.0% % Seizoen 6.3% 4.2% 4.5% 5.4% Waterpolo Aantal % Sporttak 0.0% 15.3% 17.2% 100.0% % Seizoen 0.0% 6.6% 5.8% 4.8% Wushu Aantal % Sporttak 13.8% 15.3% 5.0% 100.0% % Seizoen 4.0% 3.5% 0.9% 2.5% Zaalvoetbal Aantal ,109 16

17 % Sporttak 6.9% 11.6% 18.4% 100.0% % Seizoen 4.3% 5.7% 7.1% 5.4% Zeilen Aantal % Sporttak 13.6% 4.9% 13.0% 100.0% % Seizoen 1.4% 0.4% 0.8% 0.9% Zwemmen Aantal ,285 Totaal % Sporttak 8.8% 10.9% 11.6% 100.0% % Seizoen 11.3% 11.0% 9.3% 11.2% 1,773 2,269 2,871 20,391 Sportdeelnamecijfers uit Vlaanderen van 2009 tonen aan dat kinderen uit het lager onderwijs en kinderen uit het secundair onderwijs procentueel vaker solosporten beoefenen in vergelijking met duosporten of teamsporten (Scheerder, Vandermeerschen, Borgers, Thibaut, & Vos, 2013). Deze cijfers worden weergegeven in onderstaande tabel. Vrij zwemmen blijkt de meest beoefende sport bij kinderen en jongeren te zijn. Meer dan 46 procent van de kinderen uit het lager onderwijs die aan sport doen, nemen deel aan vrij zwemmen; dit in vergelijking met meer dan 30 procent van de kinderen uit het secundair onderwijs die aan sport doen. In vergelijking is clubzwemmen procentueel veel minder beoefend. Andere populaire solosporten binnen de twee leeftijdsgroepen zijn sportief fietsen, dans, gymnastiek en loopsport. De meest beoefende teamsport is veldvoetbal (Scheerder et al., 2013). De meest beoefende sporten binnen Jespo tonen toch een aantal opmerkelijke verschillen met de cijfers uit Vlaanderen. Jespo weet namelijk jongeren te engageren om aan clubsporten deel te nemen die in het algemene sportlandschap in Vlaanderen minder worden beoefend. Het gaat hier dan voornamelijk over clubzwemmen, basketbal, judo en handbal. Dans en voetbal - veel beoefend door jongeren binnen Jespo - zijn ook veel beoefend door jongeren in Vlaanderen. Het meest opmerkelijke verschil zien we bovenaan de lijst bij Jespo, namelijk bewegingsschool. Deze sport wil jonge kinderen samen met hun ouders (meer) laten bewegen in een veilige sportomgeving. Deze sport met als doelgroep kleuters is niet opgenomen in de sportdeelnamecijfers van kinderen of jongeren uit Vlaanderen. Kinderen uit het lager onderwijs, percentages in functie van de sportieve populatie Jongeren uit het secundair onderwijs, percentages in functie van de sportieve populatie Meest beoefende sporten binnen Jespo, in percentages Vrij zwemmen 46.6 Vrij zwemmen 30.5 Bewegingsschool 12.1 Veldvoetbal 29.1 Veldvoetbal 27.5 Clubzwemmen 11.2 Sportief fietsen 25.3 Sportief fietsen 22.8 Basketbal 9.9 Dans 22.7 Loopsport 21.0 Judo 7.4 Gymnastiek 16.9 Dans 19.2 Jazzdance 6.2 Tennis 15.2 Fitness 14.3 Handbal 5.6 Skiën 10.2 Tennis 13.7 Zaalvoetbal 5.4 Clubzwemmen 9.9 Skiën 11.8 Voetbal 5.4 Paardrijden 9.2 Badminton 10.4 Waterpolo 4.8 Basketbal 9.0 Volleybal 9.6 Gym 4.4 Atletiek 7.6 Paardrijden 9.0 Omnisport 3.7 Loopsport 6.3 Gymnastiek 8.9 Triatlon 3.4 Volleybal 5.8 Atletiek, basket, 7.9 Atletiek

18 tafeltennis Badminton, judo 5.1 Mountainbike 6.6 Wushu 2.5 Oosterse vechtsport 5.0 Snowboarden 5.8 Karate 1.9 Ijsschaatsen 4.2 Oosterse vechtsport 3.3 Sportief wandelen 4.0 Clubzwemmen 3.2 Tafeltennis 2.7 Judo 3.0 Mountainbike 1.5 Sportief wandelen 2.9 Skaten 1.4 Wielrennen 2.6 Participatie naar sport en geslacht Zoals eerder beschreven, zijn jongens meer actief binnen balsporten dan meisjes. Zo zijn 80% van de basketters en 70% van de handballers jongens. Binnen voetbal en zaalvoetbal vinden we bijna geen meisjes (98% van de deelnemers zijn jongens). Cricket en funball zijn relatief nieuwe sporten waar het aantal deelnemende meisjes mogelijks nog kan toenemen in de toekomst. Ook binnen vechtsporten zijn de jongens sterk vertegenwoordigd, onder meer binnen judo (80% jongens), karate (76% jongens), wushu (72% jongens) en capoeira (68% jongens). Meisjes zijn op hun beurt sterk vertegenwoordigd binnen dans en gym, meer bepaald jazzdance (97% meisjes), ropeskipping (88% meisjes), hiphop (77% meisjes) en gym (69% meisjes). Ook nemen 14% van alle deelnemende meisjes deel aan de bewegingsschool van Jespo, ten opzichte van 10% van alle deelnemende jongens. Als laatste zijn meisjes ook sterker vertegenwoordigd binnen zwemmen (15% van de deelnemende meisjes ten opzichte van 9% van de deelnemende jongens), terwijl jongens sterker vertegenwoordigd zijn binnen waterpolo (75% jongens) en zeilen (77% jongens). De sportafdeling 'andere sporten' omvat atletiek, baanwielrennen, badminton, BMX, freerunning, G-atletiek, muurklimmen, schermen, ski, snowboard en triatlon. Binnen deze sporttakken zien we een significant verschil tussen het aantal jongens en meisjes bij badminton, BMX, freerunning, schermen, ski en triatlon waar er significant meer jongens dan meisjes aan deelnemen. Bij de overige sporttaken binnen de sportafdeling 'andere sporten' zijn er geen verschillen tussen de geslachten (G-atletiek, muurklimmen en triatlon). Jongens Meisjes Totaal Atletiek Aantal 426 a 261 a 687 % Sporttak 62.0% 38.0% 100.0% % Geslacht 3.2% 3.6% 3.4% Baanwielrennen Aantal 23 a 5 a 28 % Sporttak 82.1% 17.9% 100.0% % Geslacht 0.2% 0.1% 0.1% Badminton Aantal 150 b 131 a 281 % Sporttak 53.4% 46.6% 100.0% % Geslacht 1.1% 1.8% 1.4% Basketbal Aantal 1,619 b 395 a 2,016 % Sporttak 80.3% 19.6% 100.0% % Geslacht 12.3% 5.5% 9.9% 18

19 Bewegingsschool Aantal 1,408 b 1,064 a 2,472 % Sporttak 57.0% 43.0% 100.0% % Geslacht 10.7% 14.8% 12.1% BMX Aantal 223 b 15 a 238 % Sporttak 93.7% 6.3% 100.0% % Geslacht 1.7% 0.2% 1.2% Breakdance Aantal 135 b 7 a 142 % Sporttak 95.1% 4.9% 100.0% % Geslacht 1.0% 0.1% 0.7% Capoeira Aantal 60 a 28 a 88 % Sporttak 68.2% 31.8% 100.0% % Geslacht 0.5% 0.4% 0.4% Cricket Aantal 27 b 1 a 28 % Sporttak 96.4% 3.6% 100.0% % Geslacht 0.2% 0.0% 0.1% Freerunning Aantal 26 b 1 a 27 % Sporttak 96.3% 3.7% 100.0% % Geslacht 0.2% 0.0% 0.1% Funball Aantal 62 b 11 a 73 % Sporttak 84.9% 15.1% 100.0% % Geslacht 0.5% 0.2% 0.4% G-atletiek Aantal 12 a 5 a 17 % Sporttak 70.6% 29.4% 100.0% % Geslacht 0.1% 0.1% 0.1% Gym Aantal 272 b 621 a 895 % Sporttak 30.4% 69.4% 100.0% % Geslacht 2.1% 8.6% 4.4% Handbal Aantal 773 b 364 a 1,137 % Sporttak 68.0% 32.0% 100.0% % Geslacht 5.9% 5.1% 5.6% Hiphop Aantal 53 b 186 a 240 % Sporttak 22.1% 77.5% 100.0% % Geslacht 0.4% 2.6% 1.2% Jazzdance Aantal 33 b 1,238 a 1,272 % Sporttak 2.6% 97.3% 100.0% % Geslacht 0.3% 17.2% 6.2% Judo Aantal 1,211 b 294 a 1,505 % Sporttak 80.5% 19.5% 100.0% % Geslacht 9.2% 4.1% 7.4% 19

20 Karate Aantal 288 a 89 b 378 % Sporttak 76.2% 23.5% 100.0% % Geslacht 2.2% 1.2% 1.9% Multimove Aantal 26 b 5 a 31 % Sporttak 83.9% 16.1% 100.0% % Geslacht 0.2% 0.1% 0.2% Muurklimmen Aantal 213 a 99 a 312 % Sporttak 68.3% 31.7% 100.0% % Geslacht 1.6% 1.4% 1.5% Omnisport Aantal 486 a 271 a 757 % Sporttak 64.2% 35.8% 100.0% % Geslacht 3.7% 3.8% 3.7% Ropeskipping Aantal 20 b 157 a 177 % Sporttak 11.3% 88.7% 100.0% % Geslacht 0.2% 2.2% 0.9% Schermen Aantal 281 b 36 a 317 % Sporttak 88.6% 11.4% 100.0% % Geslacht 2.1% 0.5% 1.6% Ski Aantal 161 b 130 a 291 % Sporttak 55.3% 44.7% 100.0% % Geslacht 1.2% 1.8% 1.4% Snowboard Aantal 85 a 35 a 120 % Sporttak 70.8% 29.2% 100.0% % Geslacht 0.6% 0.5% 0.6% Triatlon Aantal 478 b 214 a 692 % Sporttak 69.1% 30.9% 100.0% % Geslacht 3.6% 3.0% 3.4% Voetbal Aantal 1,077 b 27 a 1,104 % Sporttak 97.6% 2.4% 100.0% % Geslacht 8.2% 0.4% 5.4% Waterpolo Aantal 733 b 240 a 973 % Sporttak 75.3% 24.7% 100.0% % Geslacht 5.6% 3.3% 4.8% Wushu Aantal 374 b 141 a 515 % Sporttak 72.6% 27.4% 100.0% % Geslacht 2.8% 2.0% 2.5% Zaalvoetbal Aantal 1,091 b 18 a 1,109 % Sporttak 98.4% 1.6% 100.0% % Geslacht 8.3% 0.3% 5.4% 20

21 Zeilen Aantal 141 b 43 a 184 % Sporttak 76.6% 23.4% 100.0% % Geslacht 1.1% 0.6% 0.9% Zwemmen Aantal 1,232 b 1,049 c 2,285 Totaal % Sporttak 53.9% 45.9% 100.0% % Geslacht 9.3% 14.6% 11.2% 13,199 7,181 20, % 35.2% 100.0% Sportdeelnamecijfers uit Vlaanderen van 2009 tonen aan dat er verschillen bestaan tussen de sportdeelname van jongens en meisjes uit het lager en secundair onderwijs (Scheerder et al., 2013). In overeenstemming met de participatiecijfers van Jespo worden balsporten en vechtsporten inderdaad vaker beoefend door jongens dan door meisjes in Vlaanderen. Zo blijkt meer dan de helft van de jongens uit het lager onderwijs die aan sport doen te voetballen; dit in vergelijking met ongeveer vijf procent van de meisjes. Verder neemt 11.3% van de sportende jongens uit het secundair onderwijs deel aan basket; dit in vergelijking met minder dan 5% van de sportende meisjes (Scheerder et al., 2013). Tevens in overeenstemming met de participatiecijfers van Jespo worden dans en gym in Vlaanderen vaker beoefend door meisjes dan door jongens. Bij jongeren uit het lager onderwijs staan dans en gymnastiek op plaats twee en drie bij de meisjes (respectievelijk 43.9% en 28.2%) en op plaats vijftien en elf bij de jongens (respectievelijk 3.3% en 7.0%). Onder de meisjes uit het secundair onderwijs is dans zelfs de meest beoefende sport (36.7%) (Scheerder et al., 2013). Voor watersporten zijn de resultaten tussen Vlaanderen en Jespo toch wat verschillend. Hoewel clubzwemmen bij de jongeren uit het lager onderwijs in Vlaanderen meer beoefend wordt door meisjes dan door jongens, valt dit verschil weg bij de jongeren uit het secundair onderwijs (Scheerder et al., 2013). Binnen Jespo is zwemmen duidelijk meer beoefend door meisjes (14.6%) dan door jongens (9.3%). Voor waterpolo liggen de resultaten echter anders. Binnen Jespo zijn meer dan 65% van de deelnemers die aan waterpolo doen jongens en dat terwijl deze sport niet voorkomt in de lijst met meest beoefende sporten door jongens uit het secundair onderwijs maar wel voorkomt in de lijst met meest beoefende sporten door meisjes uit het secundair onderwijs in Vlaanderen (Scheerder et al., 2013). Gezien ook de recente gebeurtenissen i.v.m. de afschaffing van de gemengde jeugdploegen in waterpolo (Sporza, 2016), is het misschien opportuun om meisjes in de stad Antwerpen meer kansen te geven om waterpolo op een recreatief niveau te beoefenen binnen Jespo. 21

22 Participatie naar etniciteit deelnemer Participatie naar nationaliteit Sinds 2007 hebben er deelnemers van 100 verschillende nationaliteiten deelgenomen aan de activiteiten aangeboden door Jespo. Het aantal verschillende nationaliteiten is gestegen van 33 in het seizoen naar 64 in het seizoen In onderstaande tabel zijn enkel de nationaliteiten weergegeven waarbinnen er over de jaren heen meer dan 50 deelnemers waren. Er was geen informatie beschikbaar over de nationaliteit van 82 deelnemers. De overgrote meerderheid van de deelnemers heeft de Belgische nationaliteit (86.3%). Deelnemers uit andere landen zoals India, Nederland en Polen zijn ook sterk vertegenwoordigd. Een verdere analyse toont aan dat deelnemers met een Indische nationaliteit een sterke interesse hebben in basketbal (23.4%). Hoewel slechts 3.3% van de deelnemers met een Indische nationaliteit cricket beoefent, betekent dit voor de sport cricket dat meer dan de helft van de deelnemers de Indische nationaliteit heeft. Voor de deelnemers met de Nederlandse en Poolse nationaliteit komt de zwemsport op de eerste plaats (respectievelijk 26.4% en 20.7%). Aantal Percentage België 17, % India % Nederland % Polen % Rusland % Bulgarije % Spanje % Marokko % Frankrijk % Portugal % Wanneer we nationaliteit verder analyseren in functie van geografische ligging binnen of buiten Europa, merken we dat er een groot aantal deelnemers een niet-europese nationaliteit heeft (andere landen; 5.7%). Tot deze categorie behoren bijvoorbeeld India, Armenië en Afghanistan. De buurlanden (Nederland, Frankrijk en Duitsland; geen deelnemers uit Luxemburg) zijn ook sterk vertegenwoordigd binnen Jespo. Oost-Europese landen vervolledigen de top drie, met als voorbeelden Bulgarije, Hongarije, Estland en Letland. Voor een volledige lijst met landen en codes, zie Bijlage 2. Aantal Percentage België 17, % Buurlanden % Oost-EU-landen % Zuid-EU-landen % West- en Noord-EU-landen % 22

23 Europa buiten de EU % Maghreblanden % Kandidaat-EU-landen % Andere landen 1, % Participatie naar etniciteit In dit onderzoek werd de etniciteit van de deelnemer in kaart gebracht aan de hand van de nationaliteit van de vader, de nationaliteit van de moeder en de nationaliteit van de deelnemer. Deelnemers met een Belgische etniciteit zijn diegenen waarvan de vader en de moeder de Belgische nationaliteit hebben. Deelnemers met een niet-belgische etniciteit zijn diegenen waarvan de vader en/of de moeder de Belgische nationaliteit niet hebben. Wanneer de nationaliteit van de deelnemer niet-belgisch is, krijgt deze ook een niet-belgische etniciteit toegewezen. De nationaliteit van de ouders is men binnen Jespo systematisch beginnen bevragen sinds Dit is ook zichtbaar in de daling van het aantal ontbrekende cijfers 'niet voorhanden' van 48.1% in 2009 naar 13.9% in Doorheen de jaren is het aantal deelnemers met een Belgische etniciteit alsook het aantal deelnemers met een niet-belgische etniciteit sterk toegenomen. Tijdens het voorbije seizoen was er een evenredige verhouding tussen de twee groepen. Seizoen Belgische etniciteit Niet-Belgische etniciteit Niet voorhanden ; 18.1% 189; 10.7% 1,263; 71.2% ; 21.6% 334; 17.1% 1,198; 61.3% ; 27.8% 468; 24.1% 933; 48.1% ,070; 49.9% 775; 36.2% 298; 13.9% ,134; 50.0% 987; 43.5% 148; 6.5% ,276; 52.5% 1,052; 43.3% 102; 4.2% ,200; 49.4% 1,135; 46.8% 92; 3.8% ,319; 51.0% 1,175; 45.5% 91; 3.5% ,373; 47.8% 1,371; 47.8% 127; 4.4% Totaal 8,653; 42.4% 7,486; 36.7% 4,252; 20.9% 23

24 Nota: 0 = Belgische etniciteit; 1 = niet-belgische etniciteit en N/A = niet voorhanden. Participatie etniciteit naar nationaliteit Binnen het deelnemersbestand van Jespo is er een duidelijk verschil tussen de variabelen nationaliteit en etniciteit. Zo heeft 13.7% van alle deelnemers een niet-belgische nationaliteit, terwijl 36.7% van alle deelnemers een niet-belgische etniciteit heeft. Voor een groot aantal deelnemers met de Belgische nationaliteit betekent dit dat ze één of twee ouders hebben met een andere nationaliteit. Deze nationaliteiten werden geanalyseerd voor de groep deelnemers met een niet-belgische etniciteit (N = 7,486). Wanneer we kijken naar de moeders binnen deze groep, heeft de grootste groep de Marokkaanse nationaliteit (18.8%), gevolgd door de Belgische (16.8%) en Indische nationaliteit (9.3%). Dit rijtje wordt vervolledigd door Turkije, Nederland, Polen, Rusland, Bulgarije, Frankrijk en Oekraïne. Net als de moeder is ook de vader overwegend van Marokkaanse origine (22.0%). En ook hier staan België (16.7%) en India (9.2%) in de top drie. Dit rijtje wordt vervolledigd door Turkije, Nederland, Polen, Rusland, Bulgarije, Frankrijk en Oekraïne. Van de deelnemers met een niet-belgische etniciteit maar toch een Belgische nationaliteit heeft de meerderheid een moeder met een Belgische (26.0%) of Marokkaanse (25.2%) nationaliteit. Ook de vader is bij deze groep overwegend van Marokkaanse (30.1%) of Belgische (23.7%) origine. 24

25 Participatie etniciteit naar geslacht Zowel bij de jongens als bij de meisjes zijn de deelnemers met een Belgische etniciteit het sterkst vertegenwoordigd binnen Jespo (respectievelijk 43.6% en 40.4%). Toch merken we verschillen tussen de geslachten waarbij er een groter proportioneel verschil is tussen het aantal deelnemers met een Belgische etniciteit en een niet-belgische etniciteit bij de jongens dan bij de meisjes. Geslacht Belgische etniciteit Niet-Belgische etniciteit Niet voorhanden Jongens 5,749; 43.6% 4,713; 35.7% 2,737; 20.7% Meisjes 2,904; 40.4% 2,766; 38.5% 1,511; 21.0% Totaal 8,653; 42.4% 7,486; 36.7% 4,252; 20.9% Nota: 0 = Belgische etniciteit; 1 = niet-belgische etniciteit en N/A = niet voorhanden. Wanneer we enkel kijken naar de cijfers die voorhanden zijn, kunnen we etniciteit analyseren naar geslacht over de verschillende seizoenen heen. Onderstaande tabel geeft de resultaten van deze analyse weer. Wat opvalt in deze tabel is dat er sinds het seizoen meer meisjes met een niet-belgische etniciteit sporten bij Jespo dan meisjes met een Belgische etniciteit. Bij de jongens worden de verschillen tussen beide groepen kleiner en kan men misschien verwachten dat men in de toekomst evenveel jongens met een Belgische etniciteit als niet-belgische etniciteit kan aantrekken. Maar momenteel zijn er nog steeds meer jongens met een Belgische etniciteit in vergelijking met jongens met een niet-belgische etniciteit die sporten bij Jespo. 25

26 Jongens Meisjes Belgische etniciteit Niet-Belgische etniciteit Belgische etniciteit Niet-Belgische etniciteit (61,8%) 122 (38,2%) 124 (64,9%) 67 (35,1%) (54,7%) 221 (45,3%) 154 (57,7%) 113 (42,3%) (53,6%) 301 (46,4%) 191 (53,4%) 167 (46,6%) (58,0%) 465 (42,0%) 428 (58,0%) 310 (42,0%) (53,9%) 629 (46,1%) 399 (52,8%) 357 (47,2%) (56,6%) 659 (43,3%) 415 (51,4%) 392 (48,6%) (53,4%) 710 (46,6%) 386 (47,7%) 424 (52,3%) (55,9%) 741 (44,1%) 380 (46,7%) 434 (53,3%) (52,2%) 865 (47,8%) 427 (46,0%) 502 (54,0%) Participatie etniciteit naar gemeente Wat woonplaats betreft zien we dat er proportioneel een groter aantal deelnemers met een Belgische etniciteit uit Berchem, Berendrecht-Zandvliet-Lillo, Borgerhout, Deurne, Ekeren, Hoboken, Linkeroever, en Wilrijk komen. Ook de deelnemers die buiten de stad Antwerpen wonen, hebben overwegend een Belgische etniciteit. Het omgekeerde, namelijk een proportioneel groter aantal deelnemers met een niet- Belgische etniciteit, geldt voor Antwerpen Centrum, Kiel, Leien-Singel, Luchtbal, Merksem en Seefhoek. Gemeente Belgische etniciteit Niet-Belgische etniciteit Niet voorhanden Totaal Antwerpen Centrum 340; 35.6% 436; 45.7% 179; 18.7% 955; 100.0% Berchem 1,097; 42.5% 999; 38.7% 488; 18.9% 2,584; 100.0% Berendrecht 333; 63.5% 35; 6.7% 156; 29.8% 524; 100.0% Borgerhout 886; 40.9% 780; 36.0% 500; 23.1% 2,166; 100% Deurne 867; 45.6% 653; 34.3% 382; 20.1% 1,092; 100.0% Ekeren 129; 54.4% 25; 10.5% 83; 35.0% 237; 100.0% Hoboken 915; 51.6% 467; 26.3% 392; 22.1% 1,774; 100.0% Kiel 421; 30.0% 739; 52.7% 242; 17.3% 1,402; 100.0% Leien-Singel 1,218; 37.9% 1,443; 44.9% 550; 17.1% 3,211; 100% Linkeroever 208; 50.5% 115; 27.9% 89; 21.6% 412; 100.0% Luchtbal 61; 22.4% 170; 62.5% 41; 15.1% 272; 100.0% Merksem 162; 36.6% 182; 41.1% 99; 22.3% 443; 100.0% Rest 1,030; 55.2% 324; 17.4% 511; 27.4% 1,865; 100.0% Seefhoek 514; 34.3% 684; 45.7% 300; 20.0% 1,498; 100.0% Wilrijk 472; 41.2% 434; 37.9% 240; 20.9% 1,146; 100.0% Totaal 8,653; 42.4% 7,486; 36.7% 4,252; 20.9% 20,391; 100.0% 26

27 Nota: 0 = Belgische etniciteit; 1 = niet-belgische etniciteit. Participatie etniciteit naar sportafdeling Een analyse van etniciteit naar sportafdeling geeft weer dat deelnemers met een Belgische etniciteit zich meer engageren voor andere sporten en dans en gym, terwijl deelnemers met een niet-belgische etniciteit meer interesse tonen voor vechtsporten en watersporten. Er zijn geen significante verschillen voor beide groepen deelnemers voor balsporten en omnisport. Belgische etniciteit Niet-Belgische etniciteit Niet voorhanden Andere sporten 1,707; 56.7% 687; 22.8% 616; 20.5% Balsporten 2,132; 39.0% 1,914; 35.0% 1,421; 26.0% Dans en gym 2,418; 46.2% 1,834; 35.1% 977; 18.7% Omnisport 318; 42.0% 286; 37.8% 153; 20.2% Vechtsporten 869; 35.0% 1,051; 42.3% 566; 22.8% Watersporten 1,209; 35.1% 1,714; 49.8% 519; 15.1% Totaal 8,653; 42.4% 7,486; 36.7% 4,252; 20.9% 27

28 Participatie etniciteit naar sport De volgende analyse toont aan dat er een aantal sporten zijn waar er proportioneel meer deelnemers met een Belgische etniciteit aan deelnemen in vergelijking met deelnemers met een niet-belgische etniciteit. Binnen de activiteiten van Jespo gaat het om de volgende sporten: atletiek, baanwielrennen, badminton, bewegingsschool, BMX, G-atletiek, handbal, muurklimmen, schermen, ski, snowboard, triatlon, waterpolo en zeilen. Voornamelijk binnen baanwielrennen, BMX, G-atletiek, handbal, muurklimmen, schermen, ski en snowboard is het verschil tussen de groepen erg groot. Bij de sporttak skiën hebben 61.9% van de deelnemers een Belgische etniciteit in vergelijking met 13.1% van de deelnemers met een niet-belgische etniciteit. Omgekeerd zijn er ook verschillende sporten waarbij het aantal deelnemers met een niet-belgische etniciteit het aantal deelnemers met een Belgische etniciteit overstijgt. Deze sporten zijn: basketbal, breakdance, cricket, gym, hiphop, karate, ropeskipping, wushu, zaalvoetbal en zwemmen. Het meest opvallend zijn de verhoudingen binnen cricket (96.4% versus 3.6%). Maar ook aan hiphop (62.9% versus 11.1%) en karate (66.9% versus 17.5%) nemen heel wat meer jongeren met een niet- Belgische dan met een Belgische etniciteit deel. Tot slot zijn de verhoudingen binnen capoeira, freerunning, funball, jazzdance, judo, multimove, omnisport en voetbal ongeveer gelijk. 28

29 Belgische etniciteit Niet-Belgische etniciteit Niet voorhanden Totaal Atletiek Aantal 355 a 152 b 180 a 687 % Sporttak 51.7% 22.1% 26.2% 100.0% % Etniciteit 4.1% 2.0% 4.2% 3.4% Baanwielrennen Aantal 20 a 7 b 1 b 28 % Sporttak 71.4% 25.0% 3.6% 100.0% % Etniciteit 0.2% 0.1% 0.0% 0.1% Badminton Aantal 151 a 79 b 51 b 281 % Sporttak 53.7% 28.1% 18.1% 100.0% % Etniciteit 1.7% 1.1% 1.2% 1.4% Basketbal Aantal 606 a 789 b 621 c 2,016 % Sporttak 30.1% 39.1% 30.8% 100.0% % Etniciteit 7.0% 10.5% 14.6% 9.9% Bewegingsschool Aantal 1,336 a 626 b 510 c 2,472 % Sporttak 54.0% 25.3% 20.6% 100.0% % Etniciteit 15.4% 8.4% 12.0% 12.1% BMX Aantal 173 a 61 b 4 c 238 % Sporttak 72.7% 25.6% 1.7% 100.0% % Etniciteit 2.0% 0.8% 0.1% 1.2% Breakdance Aantal 49 a 71 b 22 a 142 % Sporttak 34.5% 50.0% 15.5% 100.0% % Etniciteit 0.6% 0.9% 0.5% 0.7% Capoeira Aantal 39 a 49 a 0 b 88 % Sporttak 44.3% 55.7% 0.0% 100.0% % Etniciteit 0.5% 0.7% 0.0% 0.4% Cricket Aantal 1 a 27 b 0 a 28 % Sporttak 3.6% 96.4% 0.0% 100.0% % Etniciteit 0.0% 0.4% 0.0% 0.1% Freerunning Aantal 13 a 14 a 0 b 27 % Sporttak 48.1% 51.9% 0.0% 100.0% % Etniciteit 0.2% 0.2% 0.0% 0.1% Funball Aantal 37 a 32 a 4 b 73 % Sporttak 50.7% 43.8% 5.5% 100.0% % Etniciteit 0.4% 0.4% 0.1% 0.4% G-atletiek Aantal 13 a 4 a, b 0 b 17 % Sporttak 76.5% 23.5% 0.0% 100.0% % Etniciteit 0.2% 0.1% 0.0% 0.1% 29

30 Gym Aantal 284 a 409 b 202 b 895 % Sporttak 31.7% 45.7% 22.6% 100.0% % Etniciteit 3.3% 5.5% 4.8% 4.4% Handbal Aantal 693 a 126 b 318 a 1,137 % Sporttak 60.9% 11.1% 28.0% 100.0% % Etniciteit 8.0% 1.7% 7.5% 5.6% Hiphop Aantal 59 a 151 b 30 a 240 % Sporttak 24.6% 62.9% 12.5% 100.0% % Etniciteit 0.7% 2.0% 0.7% 1.2% Jazzdance Aantal 600 a 464 a 208 b 1,272 % Sporttak 47.2% 36.5% 16.4% 100.0% % Etniciteit 6.9% 6.2% 4.9% 6.2% Judo Aantal 615 a 540 a 350 b 1,505 % Sporttak 40.9% 35.9% 23.3% 100.0% % Etniciteit 7.1% 7.2% 8.2% 7.4% Karate Aantal 66 a 253 b 59 c 378 % Sporttak 17.5% 66.9% 15.6% 100.0% % Etniciteit 0.8% 3.4% 1.4% 1.9% Multimove Aantal 14 a 16 a 1 b 31 % Sporttak 45.2% 51.6% 3.2% 100.0% % Etniciteit 0.2% 0.2% 0.0% 0.2% Muurklimmen Aantal 188 a 54 b 70 c 312 % Sporttak 60.3% 17.3% 22.4% 100.0% % Etniciteit 2.2% 0.7% 1.6% 1.5% Omnisport Aantal 318 a 286 a 153 a 757 % Sporttak 42.0% 37.8% 20.2% 100.0% % Etniciteit 3.7% 3.8% 3.6% 3.7% Ropeskipping Aantal 76 a 97 b 4 c 177 % Sporttak 42.9% 54.8% 2.3% 100.0% % Etniciteit 0.9% 1.3% 0.1% 0.9% Schermen Aantal 197 a 65 b 55 c 317 % Sporttak 62.1% 20.5% 17.4% 100.0% % Etniciteit 2.3% 0.9% 1.3% 1.6% Ski Aantal 180 a 38 b 73 a 291 % Sporttak 61.9% 13.1% 25.1% 100.0% % Etniciteit 2.1% 0.5% 1.7% 1.4% Snowboard Aantal 62 a 9 b 49 c 120 % Sporttak 51.7% 7.5% 40.8% 100.0% % Etniciteit 0.7% 0.1% 1.2% 0.6% 30

31 Triatlon Aantal 355 a 204 b 133 b 692 % Sporttak 51.3% 29.5% 19.2% 100.0% % Etniciteit 4.1% 2.7% 3.1% 3.4% Voetbal Aantal 448 a 380 a 276 b 1,104 % Sporttak 40.6% 34.4% 25.0% 100.0% % Etniciteit 5.2% 5.1% 6.5% 5.4% Waterpolo Aantal 520 a 363 b 90 c 973 % Sporttak 53.4% 37.3% 9.2% 100.0% % Etniciteit 6.0% 4.8% 2.1% 4.8% Wushu Aantal 149 a 209 b 157 c 515 % Sporttak 28.9% 40.6% 30.5% 100.0% % Etniciteit 1.7% 2.8% 3.7% 2.5% Zaalvoetbal Aantal 347 a 560 b 202 a 1,109 % Sporttak 31.3% 50.5% 18.2% 100.0% % Etniciteit 4.0% 7.5% 4.8% 5.4% Zeilen Aantal 99 a 39 b 46 a 184 % Sporttak 53.8% 21.2% 25.0% 100.0% % Etniciteit 1.1% 0.5% 1.1% 0.9% Zwemmen Aantal 590 a 1,312 b 383 c 2,285 Totaal % Sporttak 25.8% 57.4% 16.8% 100.0% % Etniciteit 6.8% 17.5% 9.0% 11.2% 8,653 7,486 4,252 20, % 36.7% 20.9% 100.0% De relatie tussen etniciteit en sportvoorkeur is ook beschreven in de literatuur. Onderzoek uit Nederland bespreekt de mogelijke interetnische contacten via sportverenigingen (van der Meulen & Ultee, 2006). De nationale sport ijsschaatsen komt naar voren als een sporttak waar er geen andere etnische groepen aan deelnemen (hetzelfde geldt voor golf en wandelsport). Overeenkomend met het imago van voetbal als volkssport is het deelnemersveld betrekkelijk gemengd qua etniciteit, met een oververtegenwoordiging van Turken/Marokkanen ten opzichte van autochtonen. Voorts bespreekt dit onderzoek de top drie van sporten in Nederland waar er een grote vertegenwoordiging is van andere etnische groepen, namelijk: tafeltennis, zwemmen en vecht- en verdedigingssporten (van der Meulen & Ultee, 2006). Onderzoek uit België bespreekt het profiel van de deelnemers aan vechtsporten verder in functie van etniciteit en nationaliteit van de ouders (Vertonghen, Theeboom, & Pieter, 2014). Dit onderzoek toont aan dat er een oververtegenwoordiging is van deelnemers met een niet-belgische etniciteit binnen de vechtsporten, met significante verschillen tussen de sporttakken. Zo zijn de ouders van deelnemers aan kick/thai box en karate vaker afkomstig uit landen buiten de Europese Unie (Marokko, Turkije, Armenië, Oezbekistan en Rusland), terwijl ouders van deelnemers aan judo en aikido vaker afkomstig zijn uit de buurlanden van België (Frankrijk, Nederland en Duitsland) (Vertonghen, Theeboom, & Pieter, 2014). 31

32 Wanneer we de participatiecijfers van Jespo vergelijken met de literatuur rond etniciteit en sportvoorkeur, merken we gelijkenissen en verschillen. Allereerst werd voetbal voorgesteld als een volkssport met een gemend deelnemersveld qua etniciteit. Dit komt overeen met de participatiecijfers van Jespo voor voetbal waar er ongeveer evenveel deelnemers zijn met een Belgische etniciteit als met een niet-belgische etniciteit. Voor zaalvoetbal zijn de resultaten echter verschillend aangezien er binnen deze sporttak een oververtegenwoordiging is van deelnemers met een niet-belgische etniciteit ten opzichte van deelnemers met een Belgische etniciteit. Voetbal binnen Jespo heeft dus een gemengd etnisch profiel, terwijl zaalvoetbal duidelijk meer etnisch gekleurd is. Uit de top drie van sporten met een grote vertegenwoordiging van andere etnische groepen kunnen we ook zwemmen en vechtsporten terugvinden in het sportaanbod van Jespo. Wat betreft het zwemmen kunnen we de tendens uit de literatuur volledig bevestigen. Het aantal deelnemers met een niet-belgische etniciteit is ook binnen Jespo duidelijk hoger. Wat betreft de vechtsporten zijn de resultaten iets minder eenduidig. De sporten karate en wushu hebben een etnisch gekleurd profiel door de participatie van een hoger aantal deelnemers met een niet-belgische etniciteit. De sporten judo en capoeira hebben echter een gemengd deelnemersveld qua etniciteit, zonder significante verschillen tussen beide groepen. 32

33 Participatie naar kansarmoede-index deelnemer Analyse van de kansarmoede-index Voor de stad Antwerpen is er een index ontwikkeld die de kansarmoede meet op buurtniveau. Deze index maakt het mogelijk om de graad van armoede te vergelijken tussen verschillende buurten. Voor de volgende analyses hebben we het databestand van Jespo via de straatnamen van de deelnemers gekoppeld aan de kansarmoede-index (KAI 2013) van Antwerpen. De index kan een waarde behalen van 0 tot 10, waarbij 0 staat voor geen kansarmoede en waarbij 10 staat voor een zeer hoge graad van kansarmoede. Onderstaande figuur en tabel geven het aantal deelnemers weer die binnen een bepaalde buurt met een bepaald KAI wonen. Het grootste percentage van de deelnemers woont in een buurt met een KAI van 5 (18.1%), gevolgd door deelnemers uit een buurt met een KAI van 3 (16.7%), alsook buurten met een KAI van 6 (13.9%) en een KAI van 7 (13.5%). De categorie 'rest' omvat de deelnemers die buiten Antwerpen wonen waarvoor er geen KAI beschikbaar is. De categorie 'N/A' omvat de deelnemers die in Antwerpen wonen in een buurt/straat waarvoor er (nog) geen KAI beschikbaar is. 33

34 KAI Deelnemers Percentage % % 3 3, % 4 1, % 5 3, % 6 2, % 7 2, % 8 1, % 9 1, % 10 1, % Rest 1, % N/A % Totaal 20, % Onderstaande tabel geeft de evolutie over de verschillende seizoenen weer van het aantal deelnemers dat binnen een bepaalde buurt met een bepaald KAI woont. In de eerste drie seizoenen woonde het grootste percentage van de deelnemers nog in een buurt met een KAI van 3 (ongeveer 18%). Vanaf seizoen vond hierin een verandering plaats. Het grootste percentage van de deelnemers woont sindsdien in een buurt met KAI 5 (ongeveer 18% in 2010 tot 20% in 2015) KAI 1 KAI 2 KAI 3 KAI 4 KAI 5 KAI 6 KAI 7 KAI 8 KAI 9 KAI (0,5%) (2,6%) (18,1%) (6,5%) (16,8%) (15,6%) (10,6%) (5,5%) (5,6%) (7,1%) (0,5%) (3,0%) (18,8%) (6,0%) (17,8%) (14,6%) (12,0%) (4,7%) (6,0%) (6,3%) (0,6%) (2,6%) (18,1%) (7,8%) (15,5%) (14,0%) (13,2%) (5,4%) (5,7%) (7,5%) (0,1%) (3,4%) (14,7%) (7,4%) (18,1%) (13,1%) (14,3%) (4,9%) (5,6%) (8,3%) (0,4%) (2,7%) (16,0%) (7,0%) (19,2%) (14,9%) (15,6%) (3,9%) (4,1%) (8,0%) (0,3%) (3,0%) (16,7%) (6,5%) (18,5%) (12,8%) (14,8%) (4,5%) (5,9%) (7,2%) (0,5%) (3,0%) (16,1%) (6,5%) (17,8%) (13,9%) (14,0%) (5,0%) (6,5%) (7,1%) (0,5%) (3,0%) (16,2%) (6,3%) (20,1%) (13,8%) (12,8%) (5,9%) (5,7%) (6,8%) (0,6%) (3,3%) (16,2%) (6,4%) (18,4%) (13,3%) (13,2%) (5,7%) (6,7%) (6,4%) Om de KAI samen met participatiegegevens te interpreteren, hebben we de index omgevormd tot vijf categorieën, namelijk zeer laag (KAI 0-1), laag (KAI 2-3), gemiddeld (KAI 4-6), hoog (KAI 7-8) en zeer hoog (KAI 9-10). De groepen 'rest' en 'N/A' worden hier niet meer gerapporteerd aangezien er voor deze groepen geen KAI beschikbaar is. Wanneer we kijken naar deze gebundelde cijfers van de KAI, is het duidelijk dat bijna de helft van alle deelnemers woont in een buurt met een gemiddelde KAI (42.9%). De verdeling tussen een buurt met een laag KAI en een hoog KAI is bijna dezelfde, namelijk 21.7% en 20.5% van alle deelnemers. Wat wel opmerkelijk is, is het grote percentage deelnemers uit een buurt met 34

35 een zeer hoog KAI, namelijk 14.3%, en dit ten opzichte van het lage percentage deelnemers uit een buurt met een zeer laag KAI, namelijk 0.5%. KAI Deelnemers Percentage Zeer laag % Laag 4, % Gemiddeld 7, % Hoog 3, % Zeer hoog 2, % Totaal 18, % Kansarmoede-index naar etniciteit De analyse van de kansarmoede-index naar de etniciteit van de deelnemers toont een aantal significante verschillen. In buurten met een laag KAI wonen meer deelnemers van Jespo met een Belgische etniciteit, ten opzichte van deelnemers met een niet-belgische etniciteit. In buurten met een gemiddeld KAI zijn de verschillen gering. In buurten met een hoog KAI en zeer hoog KAI wonen meer deelnemers van Jespo met een niet-belgische etniciteit, ten opzichte van deelnemers met een Belgische etniciteit. Deze bevindingen bevestigen enigszins de hypothese dat er een verband zou bestaan tussen etniciteit en kansarmoede, met andere woorden dat armoede binnen het deelnemersbestand van Jespo gekleurd is. 35

36 KAI Belgische etniciteit Niet-Belgische etniciteit zeer laag Aantal % etniciteit 0.3% 0.6% laag Aantal 1,922 1,105 % etniciteit 22.2% 14.8% gemiddeld Aantal 3,305 3,060 % etniciteit 38.2% 40.9% hoog Aantal 1,389 1,706 % etniciteit 16.1% 22.8% zeer hoog Aantal 923 1,210 % etniciteit 10.7% 16.2% niet Aantal 1, voorhanden % etniciteit 12.5% 4.8% totaal Totaal 8,653 7,486 % etniciteit 100.0% 100.0% Niet voorhanden % % 1, % % % % 4, % Kansarmoede-index naar gemeente Deelnemers uit buurten met een zeer hoog KAI wonen vooral in Seefhoek (51.3%), Borgerhout (18.2%) en Kiel (11.2%). Deelnemers uit buurten met een hoog KAI wonen vooral in Berchem (22.7%), Borgerhout (20.9%) en Leien-Singel (20.0%). 36

37 Kansarmoede-index naar sportafdeling Om een analyse te maken van KAI naar sportafdeling hebben we de index nog verder gebundeld tot drie categorieën. Namelijk (zeer) laag (KAI 0-3), gemiddeld (KAI 4-6) en (zeer) hoog (KAI 7-10). Deelnemers uit buurten met een (zeer) hoog KAI hebben voornamelijk interesse voor dans en gym. Ze zijn ook sterk vertegenwoordigd binnen vechtsporten en watersporten samen met deelnemers uit buurten met een gemiddeld KAI. Deelnemers uit buurten met een gemiddeld KAI zijn voorts ook sterk vertegenwoordigd binnen andere sporten en balsporten. Tot slot zien we dat deelnemers uit buurten met een (zeer) laag KAI geen uitgesproken engagement hebben binnen een bepaalde sportafdeling. Omnisport is een gedemocratiseerde sport met een vergelijkbaar aantal deelnemers uit de buurten. (Zeer) laag KAI Gemiddeld KAI (Zeer) hoog KAI Andere sporten 618 a ; 24,6% 1,238 a ; 49,3% 655 b ; 26,1% Balsporten 1,257 a ; 24,9% 2,279 a ; 45,2% 1,506 b ; 29,9% Dans en gym 1,007 a ; 20,8% 1,761 b ; 36,4% 2,065 c ; 42,7% Omnisport 215 a ; 31,7% 208 b ; 30,6% 256 c ; 37,7% Vechtsporten 430 a ; 18,7% 1,028 b ; 44,8% 839 b ; 36,5% Watersporten 565 a ; 18,5% 1,389 b ; 45,4% 1,108 b ; 36,2% Totaal 4,092 7,903 6,429 37

38 Nota: 1 is (zeer) laag KAI, 2 is gemiddeld KAI, 3 is (zeer) hoog KAI. Kansarmoede-index naar sport Een opdeling naar zowel kansarmoede-index als sport toont aan dat bepaalde sporttaken meer of minder deelnemers uit buurten met een (zeer) laag of (zeer) hoog KAI aantrekken. Procentueel vinden we het grootste aantal deelnemers uit buurten met een gemiddeld KAI bij badminton, basketbal en muurklimmen, met geen verschillen tussen het aantal deelnemers uit andere buurten. Sporttakken die meer deelnemers uit buurten met een (zeer) laag KAI aantrekken zijn bewegingsschool en BMX, met opnieuw geen verschillen tussen het aantal deelnemers uit andere buurten. Tot slot vinden we deelnemers uit buurten met een (zeer) hoog KAI voornamelijk in hiphop, met geen verschillen tussen het aantal deelnemers uit andere buurten. Er zijn echter ook sporttakken waarbij de participatiecijfers verschillen over de drie categorieën met de laagste participatiegraad in de (zeer) laag KAI buurten en de hoogste participatiegraad in de (zeer) hoog KAI buurten namelijk: gym, jazzdance, karate en ropeskipping. Het omgekeerde de hoogste participatiegraad in de (zeer) laag KAI buurten en de laagste participatiegraad in de (zeer) hoog KAI buurten geldt voor handbal en ski. Wanneer we de analyse omdraaien vinden we de deelnemers uit buurten met een (zeer) laag KAI het meest terug binnen bewegingsschool (16.8%) en 38

39 handbal (13.5%). Deelnemers uit buurten met een gemiddeld KAI engageren zich het meest voor zwemmen (12.7%) en basketbal (11.8%). Tot slot engageren deelnemers uit buurten met een (zeer) hoog KAI zich het meest voor zwemmen (12.5%) en bewegingsschool (11.3%). (Zeer) laag KAI Gemiddeld KAI (Zeer) hoog KAI Totaal Atletiek Aantal 157 a 307 a 177 b 641 % Sporttak 24,5% 47,9% 27,6% 100% % KAI 3,8% 3,9% 2,8% 3,5% Baanwielrennen Aantal 4 a 13 a 8 a 25 % Sporttak 16,0% 52,0% 32,0% 100,0% % KAI 0,1% 0,2% 0,1% 0,1% Badminton Aantal 35 a 176 b 56 a 267 % Sporttak 13,1% 65,9% 21,0% 100,0% % KAI 0,9% 2,2% 0,9% 1,4% Basketbal Aantal 353 a 929 b 600 a 1,882 Bewegingsschoo l % Sporttak 18,8% 49,4% 31,9% 100,0% % KAI 8,6% 11,8% 9,3% 10,2 Aantal 687 a 814 b 726 b 2,227 % Sporttak 30,8% 36,6% 32,6% 100,0% % KAI 16,8% 10,3% 11,3% 12,1% BMX Aantal 63 a 44 b 48 b 155 % Sporttak 40,6% 28,4% 31,0% 100,0% % KAI 1,5% 0,6% 0,7% 0,8% Breakdance Aantal 23 a 69 a 41 a 133 % Sporttak 17,3% 51,9% 30,8% 100,0% % KAI 0,6% 0,9% 0,6% 0,7% Capoeira Aantal 10 a 49 b 25 a,b 84 % Sporttak 11,9% 58,3% 29,8% 100,0% % KAI 0,2% 0,6% 0,4% 0,5% Cricket Aantal 4 a,b 20 b 4 a 28 % Sporttak 14,3% 71,4% 14,3% 100,0% % KAI 0,1% 0,3% 0,1% 0,2% Freerunning Aantal 2 a 16 a 8 a 26 % Sporttak 7,7% 61,5% 30,8% 100,0% % KAI 0,0% 0,2% 0,1% 0,1% Funball Aantal 26 a 21 b 23 a,b 70 % Sporttak 37,1% 30,0% 32,9% 100,0% % KAI 0,6% 0,3% 0,4% 0,4% 39

40 G-atletiek Aantal 2 a 9 a 3 a 14 % Sporttak 14,3% 64,3% 21,4% 100,0% % KAI 0,0% 0,1% 0,0% 0,1% Gym Aantal 70 a 280 b 509 c 859 % Sporttak 8,1% 32,6% 59,3% 100,0% % KAI 1,7% 3,5% 7,9% 4,7% Handbal Aantal 533 a 319 b 120 c 992 % Sporttak 55,7% 32,2% 12,1% 100,0% % KAI 13,5% 4,0% 1,9% 5,4% Hiphop Aantal 24 a 78 a 129 b 231 % Sporttak 10,4% 33,8% 55,8% 100,0% % KAI 0,6% 1,0% 2,0% 1,3% Jazzdance Aantal 180 a 447 b 554 c 1,181 % Sporttak 15,2% 37,8% 46,9% 100,0% % KAI 4,4% 5,7% 8,6% 6,4% Judo Aantal 329 a 655 a 408 b 1,392 % Sporttak 23,6% 47,1% 29,3% 100,0% % KAI 8,0% 8,3% 6,3% 7,6% Karate Aantal 17 a 85 b 251 c 353 % Sporttak 4,8% 24,1% 71,1% 100,0% % KAI 0,4% 1,1% 3,9% 1,9% Multimove Aantal 7 a 12 a 11 a 30 % Sporttak 23,3% 40,0% 36,7% 100,0ù % KAI 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% Muurklimmen Aantal 37 a 156 b 73 a 266 % Sporttak 13,9% 58,6% 27,4% 100,0% % KAI 0,9% 2,0% 1,1% 1,4% Omnisport Aantal 215 a 208 b 256 c 679 % Sporttak 31,7% 30,6% 37,7% 100,0% % KAI 5,3% 2,6% 4,0% 3,7% Ropeskipping Aantal 16 a 61 b 95 c 172 % Sporttak 9,3% 35,5% 55,2% 100,0% % KAI 0,4% 0,8% 1,5% 0,9% Schermen Aantal 73 a 128 a,b 75 b 276 % Sporttak 26,4% 46,4% 27,2% 100,0% % KAI 1,8% 1,6% 1,2% 1,5% Ski Aantal 72 a 71 b 28 c 171 % Sporttak 42,1% 41,5% 16,4% 100,0% % KAI 1,8% 0,9% 0,4% 0,9% 40

41 Snowboard Aantal 28 a 49 a 19 b 96 % Sporttak 29,2% 51,0% 19,8% 100,0% % KAI 0,7% 0,6% 0,3% 0,5% Triatlon Aantal 145 a 269 a 160 b 574 % Sporttak 25,3% 46,9% 27,9% 100,0% % KAI 3,5% 3,4% 2,5% 3,1% Voetbal Aantal 157 a 512 b 354 c 1,023 % Sporttak 15,3% 50,0% 34,6% 100,0% % KAI 3,8% 6,5% 5,5% 5,6% Waterpolo Aantal 188 a 339 a 253 a 780 % Sporttak 24,1% 43,5% 32,4% 100,0% % KAI 4,6% 4,3% 3,9% 4,2% Wushu Aantal 74 a 239 b 155 a,b 468 % Sporttak 15,8% 51,1% 33,1% 100,0% % KAI 1,8% 3,0% 2,4% 2,5% Zaalvoetbal Aantal 164 a 478 b 405 b 1,047 % Sporttak 15,7% 45,7% 38,7% 100,0% % KAI 4,0% 6,0% 6,3% 5,7% Zeilen Aantal 45 a 49 b 54 a,b 148 % Sporttak 30,4% 33,1% 36,5% 100,0% % KAI 1,1% 0,6% 0,8% 0,8% Zwemmen Aantal 332 a 1,001 b 801 b 2,134 Totaal % Sporttak 15,6% 46,9% 37,5% 100,0% % KAI 8,1% 12,7% 12,5% 11,6% 4,092 7,903 6,429 18,424 22,2% 42,9% 34,9% 100,0% De analyse van kansarmoede-index naar sport kunnen we vergelijken met wat men in de literatuur de sociale stratificatie of sociale gelaagdheid van sportparticipatie noemt. Sociale stratificatie betekent dat sommige sporten hoog en sommige sporten laag zijn gepositioneerd op de sociale ladder. Er wordt namelijk verondersteld dat sportdeelname tot op zekere hoogte beïnvloed wordt door een persoon zijn/haar beroepsstatus in de maatschappij (of de beroepsstatus van de ouders wanneer het gaat over de sportvoorkeur van kinderen) (Scheerder et al., 2013). Deze invloed van de beroepsstatus sluit aan bij het feit dat bepaalde 'kansengroepen' in de samenleving (op basis van opleiding of inkomen) minder kansen en mogelijkheden hebben om sportactief te zijn (Theeboom et al., 2015). Wanneer we enkel rekening houden met de activiteiten die aangeboden worden binnen Jespo, zijn zeilen, skiën en snowboarden de hoge statussporten onder kinderen uit het lager en secundair onderwijs in Vlaanderen (Scheerder et al., 2013). Andere sporten die ook meer beoefend worden door kinderen uit een gezin met een hogere beroepsstatus zijn atletiek en dans. Hoewel sporten zoals judo, Oosterse vechtsporten en badminton bij kinderen uit het lager onderwijs tot de hogere statussporten behoren, zijn deze bij jongeren uit het secundair onderwijs gedemocratiseerd. Gedemocratiseerde sporten worden door kinderen van ouders uit 41

42 alle beroepslagen in gelijke mate beoefend. Ook ropeskipping, gymnastiek en basketbal behoren tot de gedemocratiseerde sporten bij kinderen uit het lager onderwijs, terwijl basketbal zakt op de sociale ladder bij kinderen uit het secundair onderwijs. De sporten met de laagste sociale status zijn voetbal en handbal bij kinderen uit het lager onderwijs en wielrennen en basketbal bij kinderen uit het secundair onderwijs (Scheerder et al., 2013). De literatuur over sociale stratificatie van sportparticipatie in Vlaanderen kunnen we vergelijken met de gegevens van Jespo met betrekking tot de kansarmoede-index en sportdeelname. We veronderstellen namelijk dat beroepsstatus gerelateerd is aan de kansarmoede-index waarbij jongeren uit buurten met een (zeer) hoge graad van kansarmoede een grotere kans hebben om uit een gezin met een lagere beroepsstatus te komen. Wanneer we de cijfers van Jespo vergelijken met de cijfers uit Vlaanderen, wordt de hoge sociale status van zeilen, skiën en snowboarden niet volledig bevestigd. Inderdaad, skiën trekt proportioneel het grootste aantal deelnemers aan uit buurten met een (zeer) laag KAI. Hoewel de participatiecijfers van deelnemers uit buurten met een (zeer) hoog KAI meer dan 50% lager zijn, zijn de participatiecijfers van deelnemers uit buurten met een gemiddeld KAI vergelijkbaar. Het is dus niet zo dat skiën een sport is met een uitgesproken hoge sociale status binnen Jespo. Voorts trekt snowboarden het grootste aantal deelnemers aan uit buurten met een gemiddeld KAI. Zeilen, tot slot, biedt verrassende resultaten aangezien het grootste aantal deelnemers uit buurten met een (zeer) hoog KAI komen. Zeilen kan dus binnen Jespo zeker niet bestempeld worden als een hoge statussport. In tegenstelling tot de literatuur uit Vlaanderen, lijkt dans niet meteen een hoge statussport te zijn binnen Jespo. Hiphop en jazzdance lijken meer een lage status te hebben, aangezien deze sporten veel meer beoefend worden door deelnemers uit buurten met een (zeer) hoog KAI. Ook ropeskipping en gym, in de literatuur beschreven als gedemocratiseerde sporten, blijken meer lage statussporten te zijn binnen Jespo, met opnieuw een groot engagement van deelnemers uit buurten met een (zeer) hoog KAI. Handbal, in Vlaanderen een lage statussport, blijkt binnen Jespo een uitgesproken hoge statussport te zijn. Voorts kunnen we bevestigen dat judo, basketbal en voetbal redelijk gedemocratiseerde sporten zijn. 42

43 Participatie van de vrijwilligers Vrijwilligers naar jaar Tussen september 2007 en augustus 2016 hebben in totaal 3,177 personen meegewerkt aan sportactiviteiten die Jespo aanbiedt via haar reguliere werking. Een opdeling naar jaar toont aan dat het aantal vrijwilligers is toegenomen van 211 personen in 2007 tot 431 in Procentueel betekent dit een stijging van 104% in het aantal vrijwilligers. Seizoen Aantal vrijwilligers Percentage % % % % % % % % % Totaal 3, % 43

44 Vrijwilligers naar gemeente Een opdeling van de vrijwilligers naar gemeente toont aan dat in het district Antwerpen ongeveer één vijfde van alle vrijwilligers (20.8%) wonen. Binnen stedelijk Antwerpen (district Antwerpen en haar omliggende districten) volgen daarna Hoboken (11.6% van alle medewerkers), Deurne (6.7% van alle deelnemers) en Borgerhout (6.3% van alle medewerkers). Met 35.7% woont meer dan één derde van alle vrijwilligers buiten stedelijk Antwerpen. Aantal vrijwilligers Percentage Antwerpen % Antwerpen Centrum (2000) % Leien-Singel (2018) % Kiel (2020) % Linkeroever (2050) % Seefhoek (2060) % Luchtbal (2030) % Berchem (2600) % Berendrecht-Zandvliet-Lillo (2040) % Borgerhout (2140) % Deurne (2100) % Ekeren (2180) % Hoboken (2660) % Merksem (2170) % Wilrijk (2610) % Rest (buiten stad Antwerpen) 1, % Totaal 3, % 44

45 Vrijwilligers naar geslacht In totaal werkten er meer mannen (55%) dan vrouwen (45%) mee aan de sportactiviteiten binnen Jespo. Zowel het aantal mannelijke als het aantal vrouwelijke vrijwilligers is gedurende de voorbije jaren toegenomen (met voor de mannen een piek in het seizoen ). De ongelijkheid tussen het aantal mannelijke en vrouwelijke vrijwilligers was het grootst (16%) in het seizoen Procentueel gaat het om een stijging van 115% in het aantal mannelijke vrijwilligers van 112 in 2007 tot 241 in Bij de vrouwen merken we een stijging van 93% van 98 vrouwelijke vrijwilligers in 2007 tot 189 in Seizoen Man Vrouw ; 53% 98; 47% ; 54% 122; 46% ; 57% 139; 43% ; 58% 141; 42% ; 57% 154; 43% ; 55% 193; 45% ; 52% 196; 48% ; 54% 181; 46% ; 56% 189; 44% Totaal 1,746; 55% 1,413; 45% 45

46 Vrijwilligers naar leeftijd Ruim meer dan de helft van alle vrijwilligers binnen Jespo is jonger dan 30 jaar (59.1%), waarbij de leeftijdsgroep van 20 tot 29 jaar de grootste groep vormt (38.3%) en de leeftijdsgroep jonger dan 20 jaar de kleinste groep (20.8%). De gemiddelde leeftijd onder de vrijwilligers is 32 jaar. Leeftijd Aantal vrijwilligers Percentage -20 jaar % jaar 1, % jaar % jaar % jaar % 60+ jaar % Totaal 3, % De gemiddelde leeftijd van 32 jaar bleef redelijk constant tussen 2007 en 2016 met schommelingen tussen 31 en 34 jaar. Uit de evolutie tussen de verschillende seizoenen in onderstaande tabel valt het op dat de 46