Ervaringen van Zeugenhouders Specialisten Vanuit hun eigen specialisme en ervaring geven ze hun mening over groepshuisvesting met

Transcriptie

1 Alles over groepshuisvesting met varkensvoerstations Highlights Het Varkensbesluit bepaalt dat per 1 januari 2013 zeugenhouders in de Europese Unie verplicht zijn om drachtige zeugen in een groep te huisvesten. Als u nog twijfelt, of nog moet beginnen na te denken over het verbouwen van uw varkensstallen, lijkt het kort dag. In feite is dat natuurlijk ook zo, want dit soort beslissingen kosten tijd, overleg en geld. En wat zijn überhaupt de mogelijkheden? Eén ding is duidelijk: Voor wie wil, kan 2013 morgen al beginnen. Welk systeem past het beste? Voor u als varkenshouder is het een hele opgave om de juiste keuzes te maken uit de vele mogelijke groepshuisvestingssystemen. Zoals iedereen in de branche zit ook u waarschijnlijk met praktische vragen als: welk systeem past het beste bij mij en mijn bedrijf, welk systeem biedt mij de werkwijze en het rendement waar ik naar streef en met welk systeem kan ik mijn drachtige zeugen het beste in een groep plaatsen en toch de controle houden? Dagelijkse praktijk Dit bulletin gaat in op de kansen die groepshuisvesting met varkensvoerstations voor u kan bieden; in 2013, maar ook ver daarna. Want het varkensvoerstation is een systeem dat al langere tijd op de markt is en zich zo heeft kunnen bewijzen in de praktijk en klaar is voor ontwikkelingen in de toekomst. We bespreken de zeven meest gehoorde voordelen van het systeem. Varkenshouders en specialisten laten u daarnaast vanuit hun dagelijkse praktijk zien hoe groepshuisvesting met varkensvoerstations voor hen uitpakt. Dynamische groep met vijf varkensvoerstations Cases: varkenshouders Varkenshouders die voor dezelfde keuzes heben gestaan als u op dit moment. U leest over hun ervaringen met voerstations. 2 De zeven meest gehoorde voordelen om te kiezen voor een varkensvoerstation (zie pagina 3) # 1 Efficiënter en effectiever bedrijfsmanagement # 2 Rust in de groep # 3 Gemakkelijk meer controle # 4 Beter Imago # 5 ESF is individueel voeren # 6 Goede technische resultaten # 7 Nedap: vernieuwend en betrouwbaar 4 In de praktijk Hoe ziet een week eruit in een stal met voerstations? Wat zijn de werkzaamheden en hoe ziet de tijdsbesteding eruit? Ervaringen van Zeugenhouders het varkensvoerstation IS INDIVIDUEEL VOEREN ZORGT ONZE REDDING VOOR GELIJKMATIGER WORPEN Bedrijfsleider Vincent Rincé van varkenshouderij Le Chanteloup (FR) Zeugenhouder Benjamin Kastner (DE) Specialisten Vanuit hun eigen specialisme en ervaring geven ze hun mening over groepshuisvesting met varkensvoerstations. 5 Rincé: We doen hier het werk met zes werknemers, daar waar we eerst negen mensen nodig hadden. Dat levert een grote kostenbesparing op en is uiteindelijk onze redding. Voor ons is individueel voeren de belangrijkste overweging om te kiezen voor de ESF voerstations van Nedap, aldus Kastner. Op pagina 2 leest u meer over ervaringen van zeugenhouders met voerstations. Meer weten? Uitgebreide informatie, beeld en video s over varkensvoerstations ziet u op:

2 2 DE RESULTATEN BEWIJZEN VOOR MIJ DAT HET WERKT Varkenshouder Roger Cuijpers (NL) Wie: varkenshouder Roger Cuijpers Waar: Maria Hoop, Limburg, Nederland Wat: koos voor varkensvoerstations vanwege het dierenwelzijn, het imago en het werkgemak Eén van de eerste dingen die Roger Cuijpers uit Maria Hoop (L.) deed nadat hij in 2006 het zeugenbedrijf van zijn ouders overnam was de bouw van een nieuwe zeugenstal. Dat betekende een uitbreiding van 180 naar 350 zeugen, maar ook de overstap naar groepshuisvesting. Cuijpers koos ervoor om de zeugen in een grote groep met Nedap voerstations te houden. Die keuze was eigenlijk snel gemaakt. Voor het welzijn en het imago staat het me aan en ook voor het werkgemak. Eén grote groep Gemak staat bij Cuijpers hoog in het vaandel. Hij koos daarom voor één grote groep. Na het dekken gaan de zeugen direct de groep in. Dat gaat altijd goed, de zeugen kennen elkaar. Het percentage terugkomers ligt rond de 6 procent, dat zegt genoeg. De gelten gaan vóór inseminatie eerst de groep in om te wennen, nadat bleek dat na inseminatie voor het eerst de groep in niet werkte. Dat soort dingen moet je even uitvogelen, wat dat betreft is het wel wennen. Automatisering Tot nu toe doen zich weinig technische problemen voor. Ik zie vooral voordelen in automatisering. Ik heb nu twee keer zoveel zeugen als eerst, dat kan niet zonder bijvoorbeeld de voerstations en de berigheidsdetectie. Het scheelt gewoon tijd. Daardoor houdt Cuijpers meer tijd over voor andere dingen, in het bedrijf en daarbuiten. s Ochtends loop ik in een half uurtje alles na. Daarna heb ik tijd om met de kinderen te ontbijten en kan ik de rest van de dag in de kraam- en dekstal werken. Daar moet het toch gebeuren. Technisch resultaat Dat werpt zijn vruchten af. Met de nieuwe zeugenstal en een nieuwe dekstal steeg het aantal gespeende biggen per zeug van 24,5 naar 29, het percentage terugkomers werd gehalveerd. Er zit meer ruimte in, 30 biggen spenen moet wel lukken. Voor mij het bewijs dat je met een groep goed kunt draaien. Daar moet je het mee verdienen en als het technisch draait heb je ook meer plezier in je werk. Varkenshouders die voor dezelfde keuze hebben gestaan als u nu Wij spraken met varkenshouders die voor dezelfde keuzes hebben gestaan als u op dit moment. Ook zij kampten met vragen en zorgen. Uiteindelijk kozen ze voor varkensvoerstations. Zij delen hier en op de website hun ervaringen. MEDEWERKERS HEBBEN PLEZIER IN HUN WERK EN MEER HET GEVOEL DAT ZE TUSSEN DE DIEREN WERKEN Ondernemers Diederik Nijenhuis en Jack Claessens van Agri Rozendaal (NL) STIJGENDE TECHNISCHE RESULTATEN MET ESF EN GOED MANAGEMENT Claus en Janny Pedersen, eigenaren van zeugenhouderij Mariesminde (DK) Cuijpers in zijn zeugenstal Soepele overgang Toch ging de overgang gemakkelijker dan Cuijpers had verwacht. Het loopt zoals verwacht. Beter zelfs, ik had gedacht dat de zeugen meer zouden vechten. Er valt wel eens wat voor, maar er is eigenlijk heel veel rust in de groep. Een groot gedeelte van de dag rusten de zeugen. Rond een uur of 5 s middags beginnen de voerstations aan een nieuwe cyclus en komt de groep in beweging. Cuijpers heeft vijf Nedap voerstations in zijn stal. Met vier had het misschien ook gekund, maar te weinig capaciteit veroorzaakt onrust en als er eens een keer één uitvalt kom je meteen in de knel. Voor ons is het dé oplossing en ook de goedkoopste manier voor zeugen in groepen. De uitval onder de zeugen is gering en ze verwerpen zelden, zegt Janny Pedersen. MAXIMALE RUST BINNEN GROEP ZEUGEN ONDER OPTIMALE OMSTANDIGHEDEN Varkenshouder Rostislav Novotný van de coöperatie AGRA Březnice u Bechyně in Zuid-Bohemen (CZ)

3 3 Zie ook Waarom een varkensvoerstation? De zeven meest gehoorde voordelen om te kiezen voor een varkensvoerstation # 1 efficiënter en effectiever bedrijfsmanagement Groepshuisvesting met varkensvoerstations gaat om de behoeftes van zowel dier als mens. Stalautomatisering speelt daarbij een grote rol. Dat stelt u namelijk in staat veel efficiënter en effectiever te werken. Het varkensvoerstation zorgt voor uw zeugen, terwijl u de tijd heeft om aandacht te besteden aan die dieren, die dit werkelijk nodig hebben. # 2 Rust in de groep De slimme stalinrichting die groepshuisvesting met varkensvoerstations met zich meebrengt, zorgt voor voldoende dierruimte. Voor alle behoeften van de zeugen is een speciale plaats ingericht. En eten in het voerstation kan zonder dat uw varkens gestoord worden. Uw zeugen hebben kortom alle bewegingsvrijheid voor hun natuurlijke gedrag en dat zorgt voor rust. De verschillende functies van de stal in relatie tot de behoeften van het dier Liggedeelte Drinken Mesten Urineren Berigheidsdetectie # 3 gemakkelijk meer controle In stallen met varkensvoerstations geeft het systeem u de juiste ondersteuning en het overzicht dat u nodig heeft om uw bedrijf te controleren en managen. Het stelt u in staat om het aantal fouten drastisch te verminderen. Het systeem geeft zeer gericht attenties bij afwijkend gedrag van uw zeugen of van gebeurtenissen in de stal. Zo kunt u direct inspelen op bijvoorbeeld een zeug die extra aandacht nodig heeft omdat ze berig is, niet goed vreet of een oorknop is verloren. 3 5 Liggedeelte Activiteitenruimte Voeren Systeem geeft overzicht om uw bedrijf te controleren en managen # 4 Beter Imago De regelgeving die in 2013 van kracht wordt, is mede tot stand gekomen door de vraag van het publiek om dierenwelzijn en transparantie. Het voerstation geeft als stalsysteem een duidelijk antwoord op die vraag. Het publiek kan met eigen ogen zien dat de zeugen in goede omstandigheden worden gehouden en dat ze hun natuurlijke gedrag kunnen vertonen. # 5 esf is individueel voeren Hoewel de zeugen in een groep zijn gehuisvest, is de basis van het voerstation dat zeugen juist op individueel niveau verzorging krijgen. Het varkensvoerstation garandeert de positie van het individuele varken in de groep. Het systeem zorgt ervoor dat uw zeugen in de beste conditie zijn en blijven. Dat verzekert u van een optimale productie, terwijl het veevoer zo effectief mogelijk wordt benut. Onderstaande grafiek maakt helder wat het belang is van zorgvuldige individuele voeding van zeugen. De invloed op de conditie van de zeugen is cruciaal. aantal geproduceerde biggen conditie in relatie tot biggenproduktie # 6 goede technische resultaten Onderzoek onder verschillende soorten varkenshouderijen die in de loop van de jaren op groepshuisvesting met voerstation zijn overgestapt, laat veel betere bedrijfsresultaten zien: drachtige zeugen in betere conditie en meer biggen. Het bouwen van een varkensstal met varkensvoerstations vraagt van u ook geen hogere investering dan de traditionele situatie. Dat zijn dus geen loze beloftes, maar bewezen resultaten. Aantal biggen 2,16 Levend geboren 1,77 Gespeend Verschil in productie van aantal levend geboren en gespeende biggen op steekproefgemiddelde van bedrijven met ESF t.o.v. het steekproefgemiddelde van 1000 bedrijven zonder ESF. # 7 nedap: vernieuwend en betrouwbaar Het grote aantal varkenshouders dat inmiddels op electronic sow feeding is overgegaan, zorgt voor de overtuigende bewijzen. Doordat ESF-technologie al grondig in de praktijk beproefd is, bent u verzekerd van maximale betrouwbaarheid als u nu uw bedrijf naar 2013 brengt. Nedap-technologie is state of the art en werkt altijd. Jarenlang, zonder dat u daar naar om hoeft te kijken. Achter die technologie staat een krachtige, internationale onderneming. Meer uitgebreide informatie vindt u op

4 4 IN DE PRAKTIJK: GROEPSHUISVESTING MET VARKENSVOERSTATIONS Varkenshouders Hennie en Yvonne Smeenk (NL) Wie: Hennie en Yvonne Smeenk Waar: Haarle, Overijssel (NL) Wat: ze breidden in 2008 hun varkenshouderij uit van 250 naar 1000 zeugen. Ze kozen voor groepshuisvesting met 17 voerstations van Nedap. Naast Hennie en Yvonne Smeenk werken nog twee medewerkers en twee parttime medewerkers die samen 32 uur werken op het bedrijf. Groepshuisvesting met varkensvoerstations, hoe werkt dat in de praktijk? Hoe ziet de week eruit in een stal met voerstations; wat zijn de werkzaamheden in en om de zeugenstal en hoe zit dat met de tijdsbesteding. Varkenshouder Hennie Smeenk neemt ons mee in zijn bedrijf en laat de belangrijke wekelijkse werkzaamheden zien. Dag: maandag t/m woensdag Tijd: 10 minuten per dag Handeling: hek omzetten Aanleren voerstation. Het belangrijkste voerstation, aldus Smeenk. Voordat gelten geïnsemineerd worden moeten ze eerst leren hoe het voerstation werkt. Het station staat hiervoor op de aanleerstand. Alle gelten worden aan de ingangszijde van het voerstation geplaatst. Het station laat voer vallen. Honger zorgt er voor dat de gelten het voerstation in gaan. Aan het eind van de dag staan de gelten aan de andere kant. De gelten die het nog niet snappen worden geholpen. De hoeveelheid voer in het aanleerstation wordt steeds verhoogd. Binnen 2 tot 3 dagen weten alle gelten hoe het systeem werkt. Dag: Maandag Tijd: ochtend Dag: gehele week Tijd: 24/7 (automatisch) Plaats: zeugenstal Inspuiten ijzer en Albipen bij de biggen. Tijdens deze behandeling worden de biggen ook genummerd: Beertjes krijgen een blauwe oorknop, geltjes een gele en beertjes met 1 bal een rode. Later krijgen de gelten een elektronische oorknop, aan de hand waarvan het voerstation ze herkent. Dag: woensdag Tijd: loop van de ochtend Plaats: dekstal In de zeugenstal zorgt het voerstation voor de juiste voerdosering per fase van de dracht. Dag: maandag t/m vrijdag Tijd: 7:00 uur Plaats: kantoor Met beer door de dekstal en insemineren. Alle zeugen en gelten die in één week worden geïnsemineerd, gaan als groep de zeugenstal in. Smeenk koos voor het houden van stabiele groepen. Bij de wekelijkse vaccinatie kan hij zo bijvoorbeeld een hele groep in één keer vaccineren. Een vast begin van de dag: het Velos systeem laat zien of er zeugen zijn die niet of te weinig hebben gegeten. In de zeugenstal wordt vervolgens per dag gemiddeld een uur doorgebracht, voor o.a. vaccinatie en controle van zeugen die bijvoorbeeld niet eten. Dag: 1x per 115 dagen Plaats: kraamstal Dag: maandag t/m vrijdag Tijd: ochtend, max. 1 uur Uiteindelijk worden de drachtige gelten en zeugen naar de kraamstal geleid. Dag: vrijdag Tijd: uur Controle binnen alle stallen, bijvoorbeeld van zeugen die niet eten. In de groepshuisvesting is een hulpmiddel hierbij de V-scan. Met de V-scan kunnen individuele diergegevens opgehaald worden door het oormerk uit te lezen. Het einde van de werkweek. Alle vuile overalls worden verzameld. Per stal werkt Smeenk met één kleur kleding en schoeisel, uit hygiëne oogpunt: Geel bij de gespeende biggen, blauw bij de kraamstal en groen bij de zeugenstal. Van stal naar stal betekent dan ook omkleden.

5 5 Zie ook DIEREN WORDEN STEEDS MENSVRIENDELIJKER Anita Hoofs, onderzoekster universiteit Wageningen (NL) Wie: Waar: Wat: onderzoekster Anita Hoofs Universiteit Wageningen, Nederland vindt dat dankzij voerstations zeugen meer vetrouwd raken met mensen door het extra contact De Specialisten Zeugenhouders die gemotiveerd overstappen van individuele huisvesting naar groepshuisvesting krijgen meestal meer plezier in hun werk. Dat aspect wordt vaak onderbelicht, vindt onderzoekster Anita Hoofs van Wageningen UR Livestock Research. Zij heeft al jarenlang ervaring met groepshuisvesting van zeugen. Zeker met voerstations loop je meer tussen de zeugen. Ze raken meer vertrouwd met mensen, waardoor de handling veel gemakkelijker gaat. Door het extra contact worden de dieren mensvriendelijker. Groepshuisvesting vergt wel een andere manier van werken, zegt Hoofs. In het eerste jaar zul je daarin je weg moeten vinden. Dat kan invloed hebben op de technische resultaten. De ervaring leert dat na die gewenningsperiode de resultaten net zo goed zijn en zelfs beter worden als zeugenhouders de specifieke voordelen weten te benutten. Je kunt de arbeidsefficiëntie verhogen. In voerstations is het voeren geautomatiseerd en de controle op de voeropname verloopt veel gemakkelijker. Door de elektronische dierherkenning heb je minder schrijfwerk. Een ander groot voordeel is dat zeugen, met name in grote groepen, meer beweging krijgen. Dat is goed voor het beenwerk. We spraken met specialisten die ieder vanuit hun eigen ervaring hier en op de website over varkensvoerstations vertellen. FEEL GOOD-FACTOR HEEL BELANGRIJK Maarten Rooijakkers, eigenaar zichtstal (NL) Bezoekers in onze zichtstal reageren heel positief, zegt Maarten Rooijakkers. Grote groepen op stro; dat voelt goed. Het is emotie. Je kunt erover discussiëren, maar voor een deel van onze samenleving is emotie werkelijkheid. SECTOR MOET BLIJVEN INNOVEREN Albert Knijnenburg, sectormanager Varkenshouderij Rabobank Nederland Het gegeven dat de sector moet overstappen op groepshuisvesting is niet nieuw. Dat is al meer dan 10 jaar bekend. Ik zie het niet als bedreiging. Sterker nog: er zijn varkenshouders die op verschillende manieren heel positieve ervaringen hebben; voor zichzelf en voor hun dieren. voerstations goed voor imago van de sector Gijs Verschuuren, Dierenarts Door verdere ontwikkeling van de technologie ontstaan er nog meer mogelijkheden. Hoofs noemt mogelijke toekomstige ontwikkelingen als het automatisch wegen van zeugen, het lokaliseren van zeugen in de stal of het meten van de activiteit van zeugen, met een stappenteller. Innovatie blijft nodig. Daarmee behouden we onze voorsprong op de concurrentie. Stilstand is achteruitgang. Voor ondernemers is het ook prettig dat groepshuisvesting goed valt in de publieke opinie. Je krijgt als zeugenhouder meer waardering vanuit de maatschappij. Dat vind ik ook heel belangrijk. Je kunt met nog meer trots zeggen: ik ben varkenshouder! Wie: Waar: Wat: Gijs Verschuuren, dierenarts Dierenartsen Combinatie ZuidOost in Gemert, Nederland vindt dat voerstations ertoe leiden dat de zeugen minder dwangmatige bewegingen maken en uit vrije wil hun lig- en eetgedrag bepalen Voerstations bij groepshuisvesting van zeugen werken positief voor het imago van de varkenshouderij in Nederland. Dieren die vrij kunnen bewegen roepen bij het publiek minder negatieve gevoelens op. Volgens dierenarts Gijs Verschuuren, werkzaam bij Dierenartsen Combinatie ZuidOost in Gemert (NB), leiden voerstations ertoe dat de zeugen minder dwangmatige bewegingen maken en uit vrije wil hun lig- en eetgedrag bepalen. Dat is goed voor de dieren en werkt positief voor het imago van de zeugenhouderij, aldus de dierenarts. Hij voorspelt dat de toeppassing van voerligboxen in groepshuisvesting de komende jaren veel discussie op zal roepen. Voerstations hebben zoals elk systeem ook hun specifieke aandachtspunten. Zo moeten de dieren wennen en vergt de overgang van jonge dieren naar zeugen extra aandacht van de veehouder. Een risico van het systeem is dat de groep met zeugen te groot wordt. Dan komen zwakkere dieren te weinig aan hun trekken. Over de hele linie is Verschuuren positief over de voerstations. Als de zeugenhouder zijn zaakjes goed voor elkaar heeft, kan met het systeem technisch goed worden gedraaid. De controle van de zeugenstapel op berigheid, ziekte en voeropname is zeer efficiënt. Ook het eenvoudig selecteren van zeugen voor entingen en scannen zorgt voor arbeidsgemak. Varkenshouders die individueel voeren belangrijk vinden, kunnen dat met voerstations prima invullen.

6 6 Zie ook Nedap Velos ESF In een groepshuisvesting met varkensvoerstations brengt u het voer niet naar het varken, maar komt het varken zelf naar het voer. In het voerstation kan zij exact de juiste portie voer op exact het juiste moment comfortabel en veilig opnemen. Dat scheelt u tijd en energie, terwijl u het voer effectiever inzet. Dat verhoogt de rentabiliteit van uw onderneming. Het zorgt bovendien voor volledige bewegingsvrijheid van de zeug. Nedap Velos ESF Efficiënt management is voorwaarde voor de toekomstgerichte varkenshouderij. Nedap heeft daarom Velos ontwikkeld. Een besturingssysteem, speciaal ontwikkeld met en voor de varkenshouderij. Dit systeem kan verschillende componenten zoals het varkensvoerstation (ESF), separatie units en berigheidsdetectie combineren en besturen. Individuele voerverstrekking Nedap Velos ESF is gebaseerd op individuele voerverstrekking. En wel op de meest efficiënte en effectieve manier. Beheersing van de voerverstrekking werkt door. Voer vertegenwoordigt tot 35% van de toegerekende kosten op een zeugenbedrijf. Bovendien is voer het sturingselement voor de conditie van de zeug. Het beheersbaar maken van het voerproces heeft direct een positieve invloed op bedrijfsresultaten. Velos ESF is veelzijdig Identificeert zeugen, beoordeelt de hoeveelheid voer en de samenstelling daarvan; doseert het voer automatisch; Stemt de voerhoeveelheid af op het drachtigheidsstadium, op de conditie van de zeug, op de seizoenen en op de vreetsnelheid van de zeug; Koppelt terug of de zeug het voer heeft opgenomen; Doseert automatisch water bij voor makkelijke opname van voer; Vraagt geen (herhaalde) invoer van voorspelbare gebeurtenissen, maar een bevestiging van feiten die vastgesteld worden; Werkt op basis van de generieke instellingen, waarmee het gewenste management van alle varkens uitgevoerd wordt tot op individueel niveau. Velos ESF is verdienstelijk: Voer vertegenwoordigt tot 35% van de toegerekende kosten op een zeugenbedrijf; Voer is het sturingsinstrument voor de conditie van de zeug; De conditie van de zeug is van grote invloed op de productieresultaten; Voeropname is een belangrijke indicator voor de gezondheid van de zeug. Velos ESF is vriendelijk: Het systeem is eenvoudig van opzet en makkelijk overal toe te passen; Het is gebruiksvriendelijk en snel door iedereen te bedienen; Het systeem is diervriendelijk: de varkens worden tijdens de voergift van de groep afgesloten, zodat ze in alle rust kunnen eten; Het voert met een snelheid die is afgestemd op het individuele dier, zodat het niet te veel ineens eet of onrustig wordt; Wilt u meer weten? We hebben een speciale website ontwikkeld, waar u alles over groepshuisvesting met varkensvoerstations kunt vinden. Kijkt u op voor onder andere meer interviews, filmpjes en een fotodagboek. Dealers Interesse in Nedap Velos ESF? Onderstaand treft u een lijst van dealers bij u in de buurt. Zij kunnen u nader informeren en adviseren. AHC CAWI Staltechniek B.V. Molenenk AX Hengelo (Gld.) W: E: info@ahccawi.nl Tecom Horst Beheer BV Venrayseweg AE Horst T: W: E: info@tecom-horst.nl VOF Veldman Techniek Zompstraat HX Raalte T: W: E: info@veldmantechniek.nl Gabriels Techniek BV De Amert GH Veghel Postbus AM Veghel T: W: E: info@gabrielstechniek.nl Rijnvallei Bedrijfstechniek Barneveld Van Zuijlen van Nieveltlaan AB Barneveld Postbus AA Barneveld T: W: E: info@rijnvallei.nl Limko NV-SA 136, Chée. d ASSE, Steenweg Edingen-Enghien Belgium T: W: E: limko@limko.be Parallelweg 2p DC Groenlo - The Netherlands - T (+31) F (+31) info-agri@nedap.com -