SEMINARIE BIBF FISCALE PROCEDURE. Werner Niemegeers Advocaat

Transcriptie

1 SEMINARIE BIBF FISCALE PROCEDURE Werner Niemegeers Advocaat

2 Overzicht fiscale procedure Aangifte Controle Controle termijnen Bewijs Wijziging van aangifte/ambtshalve taxatie Aanslag(termijnen) Bezwaar/ fiscale bemiddeling Ambtshalve ontheffing Rechtbank Invordering BTW-procedure Verkoop handelszaak Oefenvragen

3 1.-De aangifte Aangifteplichtigen Aangiftetermijnen Uitstel Formaliteiten Bewijskracht van de aangifte Sancties Voorstel van aangifte

4 1.A. Aangifteplichtigen De aangifteplichtigen In principe : De belastingplichtige(n) Bijzondere gevallen vermeld in de wet (art 305 WIB 92) a. Gehuwden en wettelijk samenwonenden b. Gefailleerden c. Vereffenaars van ontbonden vennootschappen d. Onbekwamen/minderjarigen e. Erfgenamen f. Lasthebbers g. Vennootschappen

5 1.B. Aangiftetermijnen * Aangiftetermijnen - Natuurlijke personen (art 308 WIB 92) Termijn vermeld op aangifte Minimumtermijn van één maand vanaf verzending Speciale gevallen (art 309 WIB 92) bij overlijden (5 mnd) en verhuis (3 mnd) - Vennootschappen (art 310 WIB 92) Minimumtermijn: één maand vanaf goedkeuring jaarrekening of vanaf goedkeuring resultaten vereffening bij ontbonden vennootschap Maximumtermijn: zes maanden vanaf datum afsluiting boekjaar of vanaf laatste dag tijdperk waarop resultaten betrekking hebben

6 1.C. Uitstel van aangiftetermijnen Uitstel van aangiftetermijn is mogelijk (art 311 WIB 92) Individueel uitstel Collectief uitstel Geen overtreding in laatste 2 aanslagjaren die aanleiding hebben gegeven tot belangrijke sancties (fraude) Minimum voorafbetaling van 75% van de belasting van vorig aanslagjaar Collectief uitstel verleend door de administratie

7 1.C. Formaliteiten van aangifte Papieren aangifte (= lottoformulier) Behoorlijk ingevuld, ondertekend en gedagtekend In de P.B.: Vermelding van buitenlandse rekeningen, buitenlandse individuele levensverzekeringen & structuren Venn.Bel.: Vermelding betalingen euro aan personen in laag/niet belaste landen Voegen bij de aangifte : jaarrekening, verslagen A.V., opgave (waardevermindering), opgave 328 K (degressieve afschrijvingen), 275U (investeringsaftrek) Elektronische aangifte (art 307bis WIB 92) - Alle belastingplichtigen kunnen elektronische aangiften indienen -VenB en RPB (en BNI) moeten hun aangifte elektronisch indienen (tenzij geen pc)

8 1.D. Bewijskracht van de aangifte Art 307 WIB 92 Een tijdige en regelmatige en volledige aangifte wordt geacht juist te zijn Bewijslast van het tegendeel (onjuistheid en/of onvolledige aangifte) ligt bij de fiscus

9 1.E. Sancties Sancties bij geen of niet tijdige aangifte Ambtshalve aanslag (met OMKERING van de bewijslast) art. 351 WIB/92 Forfaitair belastbaar minimum (ondernemingen en vrije beroepers) art WIB/92 Art KB/WIB 92 voorziet in een minimum van EUR Maximum verschilt van sector tot sector (kan berekend worden per personeelslid Verlengde aanslagtermijn art. 354 W.I.B./92 Belastingverhoging art. 444 WIB/92 (10% - 200%) Boeten art. 445 WIB/92 Strafsancties - art. 449 W.I.B./92 Indien enkel formele fout: administratie moet de belastingplichtige verwittigen voor rechtzetting

10 1.F. Voorstel van aangifte Bepaalde belastingplichtigen dienen geen aangifte in te vullen, maar ontvangen automatische een voorstel van aanslag (art 306 WIB 92) Voor Aj betrof het gevallen (pensioenen) Vanaf Aj betrof het gevallen (pens. Nn vervangingsinkomen) Vanaf Aj betrof het bijna gevallen Elk Aanslagjaar komen er nog wel wat categorieën bij (lijfrente, tijdelijke renten, ) OPGELET : CONTROLEREN OF HET VOORSTEL OOK WERKELIJK JUIST IS!!!

11 2. De fiscale controle Het WIB voorziet in verschillende onderzoeksmogelijkheden - Bij de belastingplichtige : Het visitatierecht : Waar, Wanneer, Wie (art 319 WIB 92) De boekencontrole (art. 315 WIB): de kleine theevisite De vraag om inlichtingen (art. 316 WIB) Speciale regel opheffing bankgeheim (art. 318 WIB) - Bij derden : Spontaan informatie van derden (bv loonfiches van de werkgever e.a.) Specifieke vraag mbt een welbepaalde belastingplichtige (art. 322 WIB 92) Algemene vraag (art. 323 WIB) opgelet voor zgn. fishing Ruime informatieverstrekking tussen openbare diensten, instellingen en inrichtingen Internationale uitwisseling van informatie : Bijstandsrichtlijn en CRS (Common Reporting System)

12 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige 2.A.1. Het visitatierecht In de beroepslokalen (art 319 WIB 92) Alle natuurlijke personen of rechtspersonen moeten de controleurs vrije toegang verlenen tot hun beroepslokalen Een beroepslokaal is daar waar een beroepswerkzaamheid wordt uitgeoefend of waarvan vermoed wordt dat er wordt gewerkt Het visitatierecht is geen recht van huiszoeking; m.a.w. het verleende recht verleent geen toegang tot gebouwen of gedeelten van een gebouw die uitsluitend tot bewoning dienen Let op : het bijwerken van de boekhouding wordt door de fiscus als het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid beschouwd; waardoor deze lokalen het voorwerp kunnen uitmaken van een het visitatierecht Voorbeelden : fabrieken, werkplaatsen, winkels, kantoren, bureau s

13 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige Voorwaarden visitatierecht particuliere woningen : Enkel wanneer kan vermoed worden dat er in een woning een beroepswerkzaamheid wordt uitgeoefend De controleur moet bij aanmelding in bezit zijn van : zijn aanstellingsbrief en de machtiging van de politierechter voorleggen Indien de belastingplichtige de toestemming zou weigeren, of zich zou verzetten, kan een beroep gedaan worden op bijstand van de politie Sanctie : De visitatie zonder de vereiste machtiging kan evenwel geen geldig bewijsmateriaal opleveren voor een latere aanslag

14 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige Wanneer mag een fiscale controle uitgevoerd worden? Er zijn aangekondigde en ONaangekondigde fiscale controles Een fiscale controle mag plaatsvinden tijdens de uren dat er werkzaamheden worden uitgevoerd Bv s nachts igv ploegenarbeid; of tijdens het bijwerken van de boekhouding Deze ruime interpretatie moet de Administratie toelaten na te gaan of een parallelle boekhouding wordt gehouden Particuliere woningen of bewoonde lokalen mogen maar tussen 5 uur s morgens en 21 uur s avonds gecontroleerd worden (plus machtiging van de politierechter)

15 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige De fiscus heeft een inzagerecht De fiscus mag de boeken en bescheiden komen inzien om het bedrag van de belastbare inkomsten vast te stellen Een fiscale controle gaat in principe door op de maatschappelijke zetel van de vennootschap of in de exploitatiezetel zodat de boeken en bescheiden zonder verplaatsing kunnen nagezien worden De fiscus kan dus niet eisen dat de boeken en bescheiden naar het belastingkantoor zouden worden overgebracht Om te vermijden dat een fiscale controle dagenlang zou aanslepen wordt toegestaan dat door de controleur kopijen worden meegenomen Aan te raden is om daarvan een inventaris op te stellen

16 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige Moet de belastingplichtige aanwezig zijn? Er is geen enkele wettelijke bepaling die oplegt dat de belastingplichtige persoonlijk aanwezig zou moeten zijn Aangeraden wordt dat de belastingplichtige bij een aangekondigde controle de controleur ontvangt; zo geeft hij te kennen dat hij niets te verbergen heeft Nadien kan de belastingplichtige zich verwijderen; de controleur kan niet eisen dat de belastingplichtige permanent aanwezig zou zijn De (aangekondigd) controle kan met de raadsman afgewikkeld worden; Bereid het dossier goed voor met de belastingplichtige zodat geen tegenstrijdige verklaringen zouden worden afgelegd Bij een onaangekondigde controle kan de belastingplichtige beroep doen op zijn raadsman om hem bijstand te verlenen van zodra de controleur zich aanmeldt Het gebeurlijk niet aanwezig zijn van de raadsman kan de controle niet verhinderen

17 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige 2.A.1. De controle van de boeken en de bescheiden (art 315 WIB 92) Alle boeken en bescheiden die noodzakelijk zijn om de belastbare inkomsten te bepalen moeten voorgelegd worden De boekhouding (rekeningstelsel, schema s van de onderneming) De in- & uitgaande facturen Het dagontvangstenboek Kasrollen (als er een kasregister is). Op te merken valt dat de BTW administratie meent dat forfaitaire belastingplichtigen de kassarollen moeten bijhouden Bankrekeninguittreksels Vennootschapsrechtelijke documenten (register van aandeelhouders, het financieel plan, aanwezigheidslijsten van de algemene vergaderingen, edm)

18 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige Focus op de bankrekeninguittreksels Wanneer moeten welke bankrekeninguittreksels voorgelegd worden? Onderscheid tussen beroepsmatige & privatieve Beroepsmatige bankrekening : natuurlijk wel! Bankrekeninguittreksels van louter privatieve aard, zonder enig verband met geldbeleggingen of inkomstenbelasting mogen niet opgevraagd worden Tenzij wanneer de fiscus bewijs zou leveren dat de privé rekening voor beroepsdoeleinden zou worden gebruikt Door het innen van beroepsinkomsten via die privé rekening Door het betalen van beroepskosten via die privé rekening

19 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige 2.A.2. Het bankgeheim en de opheffing (art. 318 & 322 WIB 92) Het bankgeheim van art 318 WIB 92 is geen echt geheim maar een discretieplicht Bankgeheim? geen bankgeheim in geval van bestaan of voorbereiding van mechanisme van belastingontduiking (art. 318, 2e Lid WIB/92) verplichting om feiten inzake witwassen van geld mee te delen aan de Cel voor financiële informatieverwerking (CFI); beperking van bankgeheim sedert 1 juli 2011 (art. 322 WIB/92) één of meer aanwijzingen van fraude; wanneer indiciaire taxatie wordt gepland

20 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige Procedure van art WIB/92 opheffing bankgeheim Trapsgewijze opheffing van het opheffing van het bankgeheim 1. eerst informatie opvragen bij de belastingplichtige zelf met duidelijke vermelding van opheffing van bankgeheim bij niet medewerking; 2. bij niet antwoord binnen de maand directeur moet nagaan of aan de voorwaarden is voldaan; 3. ambtenaar (inspecteur) wordt toelating geven om bij de financiële instelling de inlichtingen op te vragen om het bedrag van de belastbare inkomsten te bepalen; 4. samen met de vraag naar de bank (cfr. centraal aanspreekpunt) wordt de belastingplichtige per aangetekend schrijven op de hoogte gebracht van aanwijzingen van fraude of van de gegevens op grond waarvan men een indiciair tekort vermoedt;

21 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige 2.A.3. Wat met de digitale informatiedrager(s)? Het inzagerecht strekt zich uit tot de informatiedragers waarop computerboekhoudingen worden bewaard Om de regelmatigheid van geautomatiseerde boekhouding na te gaan moet de fiscus de betrouwbaarheid van de gebruikte computersystemen kunnen onderzoeken (handleiding(en), opbouw van het systeem, ingebouwde veiligheden overbruggen, edm.) Dit met behulp van het materieel van de onderneming zelf De controleur mag echter niet zelf op het klavier van de computer tokkelen; hij mag wel vragen aan de belastingplichtige om alle codes of paswoorden in te tikken om de programma s te starten die voor de controle noodzakelijk zijn

22 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige 2.A.3. Vervolg : Wat met de digitale informatiedrager(s)? De controleur kan een kopij vragen van de digitale informatiedragers; zelfs als ze zich in thecloud bevinden (art 315, 3 de lid WIB 92) Kopij van klantenbestanden en historiekbestanden kunnen opgevraagd worden Over zgn. bibliotheek bestanden bestaat betwisting Wel : als de facturen bv onvoldoende gedetailleerd zijn Niet : recht op privacy van de belastingplichtige & de fiscus (als derde) mag geen illegale kopij maken van een programma waarvan de belastingplichtige de licentiehouder is

23 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige 2.A.4. De vraag om inlichtingen (art. 316 WIB 92) Bij elke belastingplichtige Alle inlichtingen met het oog op het onderzoek van de aangifte en van de fiscale situatie Werden al de belastbare inkomsten aangegeven? Zijn al de afgetrokken kosten ook werkelijk beroepsmatig? Inlichtingen kunnen schriftelijk, mondeling of zelfs telefonisch gevraagd worden Antwoordtermijn van één maand Art 316 WIB 92 voorziet ook de mogelijkheid dat de controleur de belastingplichtige uitnodigt om op zijn kantoor mondelinge toelichting te komen geven

24 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige Berekening van de termijn ivm Vraag om Inlichtingen : De belastingplichtige beschikt over een antwoordtermijn van 1 maand Die ingaat de derde werkdag volgend op de verzending van het bericht van wijziging Het antwoord van de belastingplichtige moet uiterlijk op de laatste dag van de antwoordtermijn ter beschikking zijn van de administratie Indien de laatste dag van de antwoordtermijn een zaterdag, een zondag of een wettelijke feestdag is, dan wordt de antwoordtermijn automatisch verlengd tot de eerstvolgende werkdag (overeenkomstig art 53 Ger.W.) Deze antwoordtermijn kan echter omwille van wettige redenen verlengd worden De belastingplichtige dient deze verlenging aan te vragen voor het verstrijken van de termijn. Indien de administratie de verlenging weigert, dient deze weigering gemotiveerd te worden

25 2.A. Fiscale controle bij belastingplichtige 2.A.4. Inhoudelijk : de vraag om inlichtingen (art. 316 WIB 92) De vraag om inlichtingen mag niet zodanig opgesteld zijn dat het antwoord zou neerkomen op het afleveren van de boekhouding In het kader van indiciaire taxaties mag een vraag om inlichtingen niet resulteren in een omkering van de bewijslast, noch mag ze erop gericht zijn om een indiciaire vermogensafrekening voor te bereiden Zo mag de fiscus bv wel vragen waar de kinderen naar school gaan Of ivm de onroerende goederen en de daarmee verband houdende huurgelden

26 2.B. Fiscale controle bij derden Spontaan informatie van derden Bv loonfiches van de werkgever e.a. Specifieke vraag mbt een welbepaalde belastingplichtige (art. 322 WIB 92) Algemene vraag (art. 323 WIB) Opgelet voor zgn. fishing

27 2.B. Fiscale controle bij derden Specifieke vraag aan de opstellers van computerprogramma s (art 323bis WIB 92) De fiscus kan aan elke software firma inlichtingen vragen aangaande de ontwikkelde programma s Dit verzoek moet niet in verband staan met de controle van de belastingtoestand van een bepaalde belastingplichtige De fiscus is bevoegd om de software, die zou kunnen gemanipuleerd worden, te controleren Vervolgens kan de fiscale toestand van de gebruikers van dergelijke programma s aan een controle onderworpen worden

28 2.B. Fiscale controle bij derden Ruime informatieverstrekking tussen openbare diensten, instellingen en inrichtingen Internationale uitwisseling van informatie Bijstandsrichtlijn CRS (Common Reporting System)

29 2.C. Sancties 2.C.1. Verhinderen van uitvoering van onderzoeksbevoegdheden Door onwillige belastingplichtigen: aanslag van ambtswege (art. 351 WIB/92) boete (art. 445 WIB/92) strafsanctie (art. 449 WIB/92) 2.C.2. Schending van onderzoeksbevoegdheden Door overijverige of slordige administratie Resulteert in de nietigheid van de aanslag

30 3.A. Algemene controle termijnen Gewone termijn (art. 333, 2e lid WIB/92) - Drie jaar (vijf jaar voor O.V. Vlaanderen) vanaf 1 januari van het aanslagjaar - Boekjaren te paard : verlenging met tijdspanne tussen 1/1/aj. en afsluitdatum boekjaar in hetzelfde kalenderjaar (W. 24 december 2002). In geval van fraude (art. 333, 3e lid WIB/92): - Zeven jaar(negen jaar voor O.V. Vlaanderen) vanaf 1 januari van het aanslagjaar - voorafgaande kennisgeving van aanwijzingen van fraude is noodzakelijk; - Boekjaren te paard : idem als hoger

31 3.B. Bijzondere termijn art 361 WIB 92 Wanneer bij het onderzoek van de boekhouding over een bepaald belastbaar tijdperk onderwaarderingen van activa of overwaarderingen van passiva vermeld in artikel 24, eerste lid, 4, worden vastgesteld, worden deze als winst van dat belastbare tijdperk aangemerkt, zelfs indien ze blijken uit de boekhouding betreffende vorige belastbare tijdperken, tenzij de belastingplichtige bewijst dat ermee rekening is gehouden bij het bepalen van het resultaat van deze laatste tijdperken

32 3.C. Voorbeeld art 361 WIB 92 Praktijk voorbeeld : De belastingadministratie heeft een controle uitgevoerd over de aanslagjaren 2002 en Voor aanslagjaar 2003 werd overeenkomstig artikel 24, lid 1, 4 van het WIB 1992 een aanzienlijk bedrag (ruim 2 miljoen euro) aan de belastbare reserves toegevoegd gezien de echtheid van een lening (ten belope van dat bedrag) niet wordt aangetoond. Uit het administratief dossier blijkt dat zowel voor aanslagjaar 2003 als voor aanslagjaar 2002 de balansrekening «Lening» gecontroleerd werd. Uit deze gelijktijdige controle blijkt dat die schuld al enkele jaren openstond en niet kon worden verantwoord. Het enkele feit dat het onderzoek nog niet volledig was afgerond tegen het einde van de onderzoekstermijn voor aanslagjaar 2002 (31 december 2004), terwijl de overwaardering van het passief toen reeds aan het licht was gekomen, geeft de administratie niet het recht om de overwaardering van passiva pas aan de belastbare winst van aanslagjaar 2003 toe te voegen. De bestreden aanslag voor aanslagjaar 2003 dient dan ook vernietigd te worden.

33 3.C. Vervolg voorbeeld art 361 WIB 92 Vervolg voorbeeld : Zo n overwaardering/onderwaardering mag niet naar wens van de fiscus toegerekend worden aan een later belastbaar tijdperk, zelfs niet als dat gelijktijdig gecontroleerd is. De aanwijzing van het belastbaar tijdperk volgt immers rechtstreeks uit de wet («onderzoek over een bepaald tijdperk winst van dat belastbare tijdperk»). De belastingadministratie heeft ter zake een gebonden bevoegdheid die geen keuze toelaat en geen discretionaire of arbitraire bevoegdheid. Uit samenlezing van de artikelen 354, 360 en 361 van het WIB 1992 blijkt dat de overwaardering van het passief moet worden aangemerkt als winst van het belastbaar tijdperk waarop de controle die ze aan het licht heeft gebracht betrekking had. Wanneer uit het onderzoek blijkt dat de administratie kennis heeft genomen van de overwaardering/onderwaardering in het kader van het onderzoek voor een bepaald aanslagjaar, kan de fiscus de overwaardering niet belasten in een later aanslagjaar.

34 4. Bewijsmiddelen van de administratie A. Het proces-verbaal (art 340 WIB 92) B. Alle bewijsmiddelen van gemeen recht geschriyen bekentenissen getuigen vermoedens (twee soorten : feitelijke & wettelijke) C. Indiciaire taxatie (art 341 WIB 92) D. Vergelijking met soortgelijke belastingplichtigen / toepassing forfait (art 342 WIB 92)

35 4. Bewijsmiddelen van de administratie 4.A. Het proces-verbaal (art 340 WIB 92) Het PV heeft bewijskracht tot bewijs van het tegendeel Het PV wordt opgesteld ter bepaling van : het bestaan en van het bedrag van de belastingschuld alsook ter vaststelling van een overtreding van de bepalingen van dit Wetboek of van de ter uitvoering ervan genomen besluiten Processen-verbaal dienen voor het vaststellen van feiten en inbreuken met een vluchtig karakter : het aantal personeelsleden het transport van goederen het laden of lossen van een goed de weigering boeken of bescheiden voor te legen of inlichtingen te verstrekken Ook mondelinge verklaringen van de belastingplichtige of van getuigen kunnen in een proces-verbaal worden opgenomen (Parl. St. Kamer nr /1, 73)

36 4. Bewijsmiddelen van de administratie Een PV levert bewijs op van de juistheid en de waarachtigheid van de erin opgenomen inlichtingen, zolang de belastingplichtige niet heeft aangetoond dat deze onjuist of onwaar zijn (= bewijs van het tegendeel) De belastingplichtige kan het tegenbewijs leveren aan de hand van positieve en controleerbare gegevens; loutere beweringen of ontkenningen zijn niet voldoende Net zoals inzake btw strekt deze bijzondere bewijskracht zich uit tot alle handelingen die de verbalisanten verklaren gesteld te hebben en alle feiten waarvan zij verklaren getuige te zijn geweest en, meer algemeen, tot al wat zij gezien, gehoord af anders waargenomen hebben voor zover deze vaststellingen binnen het kader van hun opdracht blijven De bewijskracht geldt niet voor de gevolgtrekkingen die de verbalisanten uit hun vaststellingen afleiden; deze deducties en afleidingen blijven onderworpen aan de controle van de rechtbanken (Parl. St. Kamer, nr /1, 73)

37 4. Bewijsmiddelen van de administratie 4.B. Alle bewijsmiddelen van gemeen recht Behoudens de eed zijn de bewijsmiddelen door het gemeen recht aangenomen: 1) geschriyen 2) bekentenissen 3) getuigen 4) vermoedens (twee soorten : feitelijke & wettelijke)

38 4.B. Bewijsmiddelen van gemeen recht 4.B.1. Het geschrift 1. De boekhouding Voorwaarden om bewijskrachtig te zijn A. De boekhouding moet een samenhangend geheel zijn B. De boekhouding moet door bewijsstukken gestaafd worden C. Gevolgen van een niet bewijskrachtige boekhouding 2. Individuele schriftelijke akkoorden met de administratie 3. Voorafgaande beslissingen in fiscale zaken

39 4.B. Bewijsmiddelen van gemeen recht 4.B.2. Bekentenissen In fiscale aangelegenheden speelt de bekentenis een belangrijke rol De bekentenis veronderstelt de wil van de belastingplichtige om een verklaring af te leggen die als bewijs kan dienen voor de administratie De bekentenis geldt voor het jaar dat zij werd afgelegd

40 4.B. Bewijsmiddelen van gemeen recht 4.B.3. Getuigen Elke belastingplichtige kan opgeroepen worden een getuigenverhoor bij te wonen De getuigen zijn verplicht een getuigenis af te leggen over alle feiten waarover zij kennis hebben en waarvan de vaststelling nuttig voor de toepassing van de fiscale wetgeving

41 4.B. Bewijsmiddelen van gemeen recht 4.B.4. De vermoedens Twee soorten vermoedens Onderscheid tussen : feitelijke vermoedens wettelijke vermoedens

42 4.B. Bewijsmiddelen van gemeen recht Feitelijke vermoedens: Geldigheidsvereisten : 1) Afgeleid van zekere en vaststaande feiten 2) De gevolgtrekkingen moeten ook logisch zijn Hoe hierop te reageren? 1) feiten zijn niet zeker en vaststaand 2) causaal verband tussen feiten en conclusie betwisten 3) conclusie stemt niet overeen met werkelijkheid

43 4.B. Bewijsmiddelen van gemeen recht Wettelijke vermoedens: Geregeld bij wet : zijn weerlegbaar of onweerlegbaar - Weerlegbaar wettelijk vermoeden 1) feiten zijn niet zeker en vaststaand 2) conclusie stemt niet overeen met werkelijkheid - Onweerlegbaar wettelijk vermoeden 1) feiten zijn niet zeker en vaststaand

44 4.B. Bewijsmiddelen van gemeen recht Analyse van enkele bijzondere vermoedens van de administratie a. Vermoedens die worden afgeleid uit de inkomsten van één of meerdere vroegere of latere aanslagjaren b. Het bezit van rekeningen in het buitenland c. Het vermoeden van de bestendigheid van de voorraden

45 4.C. Indiciairetaxatie - De indiciaire taxatie (art 341 WIB 92) - Ook wel taxatie op tekenen en indiciën genaamd - De belastbare grondslag mag, zowel voor rechtspersonen als voor natuurlijke personen, geraamd worden volgens tekenen en indiciën waaruit een hogere graad van gegoedheid blijkt dan uit de aangegeven inkomsten - Overzicht van aangewende tekenen en indiciën - Periode van de indiciaire afrekening - Tegenbewijs is mogelijk - Opmerking: Wanneer het tegenbewijs van de belastingplichtige betrekking heeft op verkopen van roerende waarden of andere financiële instrumenten die hij zich als belegging heeft aangeschaft, hebben de ingeroepen aankoop- of verkoopborderellen of documenten tegenover de Administratie der directe belastingen slechts bewijskracht indien ze de vermelding "op naam" dragen en zijn opgesteld ten name van de belastingplichtige of van de personen van wie hij de rechthebbende is.

46 4.C. Indiciairetaxatie (art 341 WIB 92) Kwalificatie van de vastgestelde meerinkomensten Belastbaar als beroepsinkomen of als divers inkomen? In principe zijn de indiciën belastbaar als beroepsinkomen De meerinkomsten niet automatisch als beroepsinkomsten betitelen Als er geen specifieke aanwijzing is van de oorsprong van het inkomen, moet het inkomen geacht worden een netto belastbaar inkomen te zijn waarvan de oorsprong onbepaald is = divers inkomen

47 4.D. Taxatie bij vergelijking (art 342 WIB 92) - Taxatie bij vergelijking met drie soortgelijke belastingplichtigen / toepassing forfait - (art 342 WIB 92) - Bij gebreke van bewijskrachtige gegevens (geleverd door de belanghebbenden) - Wordt de belastbare grondslag (de normale winst of de baten) - Bepaald in vergelijking met ten minste drie soortgelijke belastingplichtigen - Met inachtneming, volgens het geval, van het aangewende kapitaal, van de omzet, van het aantal werklieden, van de benuttigde drijfkracht, van de huurwaarde van in bedrijf genomen gronden, alsmede van alle andere nuttige inlichtingen

48 4.D. Taxatie bij vergelijking (art 342 WIB 92) Toepassingsvoorwaarden taxatie bij vergelijking De vergelijkingsmethode kan maar worden ingeroepen nadat de boekhouding werd verworpen door de administratie De administratie moet het niet-bewijskrachtig karakter van de boekhouding aantonen Het gebrek aan gegevens moet blijken uit elementen die eigen zijn aan de toestand van de belastingplichtige Dwz het niet-bewijskrachtig karakter moet op voorhand vaststaan Wanneer na vergelijking met andere belastingplichtigen blijkt dat de een bepaalde belastingplichtige aanzienlijk minder inkomsten aangaf kan daardoor niet het niet-bewijskrachtig karakter van de boekhouding worden afgeleid

49 4.D. Taxatie bij vergelijking (art 342 WIB 92) Tegenbewijs igv taxatie bij vergelijking De belastingplichtige mag steeds het tegenbewijs leveren aan de hand van alle bewijsmiddelen van het gemeen recht. Dit kan hij doen door aan te tonen dat de vergelijkingspunten niet soortgelijk zijn, of dat specifieke omstandigheden, zoals ziekte of wegenwerken, de opbrengst van zijn activiteit hebben beïnvloed. Hieruit dient dan ook besloten te worden dat de vergelijkingsmethode een weerlegbaar wettelijk vermoeden is

50 4.E. Andere bepalingen van art 342 WIB 92 Nog 3 bepalingen die van toepassing zijn bij het ontbreken van bewijskrachtige gegevens : Forfaitaire grondslagen van aanslag vaststellen voor drie opeenvolgende aanslagjaren Forfaitaire beroepskosten vaststellen ivm beroepskosten die doorgaans niet met bewijsstukken kunnen worden gestaafd Forfaits worden in overleg tussen de administratie en de betrokken beroepsorganisaties (ook wel collectieve akkoorden genoemd) Belastbare minimumwinsten vaststellen van ondernemingen en vrije beroepen Thans bepaald op EUR

51 5. Wijziging van aangifte/ambtshalve taxatie A. Bericht van wijziging (art 346 WIB 92) B. Aanslag van ambtswege (art 351 WIB 92) C. Kennisgeving van de beslissing tot taxatie (art 352bis WIB 92)

52 5.A. Bericht van wijziging Wanneer kan een bericht van wijziging verstuurd worden? Aanslag op basis van een gewijzigde aangifte Gemotiveerd - gemotiveerd bericht van wijziging (art. 346 WIB/92) - bij een ter post aangetekende brief - in kennis van de inkomsten en andere gegevens die zij voornemens is in de plaats te stellen - van die welke zijn aangegeven of schriftelijk erkend - met vermelding van de redenen die de wijziging rechtvaardigen - Sanctie van het gebrek aan motivatie = nietigheid van het bericht van wijziging

53 5.A. Bericht van wijziging Antwoordtermijn op een bericht van wijziging : één maand om akkoord / niet-akkoord mee te delen Te rekenen van de derde werkdag volgend op de verzending van dat bericht, Indien de laatste dag van de antwoordtermijn een zaterdag, een zondag of een wettelijke feestdag is, dan wordt de antwoordtermijn automatisch verlengd tot de eerstvolgende werkdag (overeenkomstig art 53 Ger.W.). Het antwoord van de belastingplichtige moet uiterlijk op de laatste dag van de antwoordtermijn ter beschikking zijn van de administratie. Deze antwoordtermijn kan omwille van wettige redenen verlengd worden zodat de belastingplichtige schriftelijk zijn opmerkingen kan inbrengen De belastingplichtige dient deze verlenging aan te vragen voor het verstrijken van de termijn. Indien de administratie de verlenging weigert, dient deze weigering gemotiveerd te worden. De aanslag mag niet worden gevestigd voor die, eventueel verlengde, termijn verstreken is Tenzij de belastingplichtige met de wijziging van zijn aangifte schriftelijk instemt of indien de rechten van de Schatkist in gevaar verkeren wegens een andere oorzaak dan het verstrijken van de aanslagtermijn Sanctie niet naleven antwoordtermijn : Aanslag van ambtswege

54 5.B. Aanslag van ambtswege (art 351 WIB 92) Wanneer kan een aanslag van ambtswege gevestigd worden? De administratie kan de aanslag ambtshalve vestigen op het bedrag van de belastbare inkomsten die zij kan vermoeden op grond van de gegevens waarover zij beschikt, in de gevallen waarin de belastingplichtige nagelaten heeft: - ofwel een aangifte te doen binnen de termijnen bedoeld in de artikelen 307 tot 311 of in de bepalingen genomen ter uitvoering van artikel ofwel aan de vormgebreken waarmede de aangifte is aangetast binnen de daarvoor toegestane termijn, te verhelpen - ofwel de in artikel 315 vermelde boeken, bescheiden en registers of de in artikel 315bis bedoelde dossiers, dragers of gegevens over te leggen; - ofwel de op grond van artikel 316 gevraagde inlichtingen binnen de termijn te verstrekken - ofwel binnen de in artikel 346 gestelde termijn te antwoorden op het erin bedoelde bericht van wijziging

55 5.B. Aanslag van ambtswege Wanneer? Voor de aanslag ambtshalve wordt gevestigd, geeft de administratie bij ter post aangetekende brief aan de belastingplichtige kennis van de redenen waarom zij van die procedure gebruik maakt, van het bedrag van de inkomsten en andere gegevens waarop de aanslag zal steunen, alsmede van de wijze waarop die inkomsten en gegevens zijn vastgesteld. Termijn : een maand te rekenen van de derde werkdag volgend op de verzending van die kennisgeving toegestaan om opmerkingen schriftelijk in te brengen De aanslag mag niet vóór het verstrijken van die termijn worden gevestigd. Uitzonderingen : - Indien niet (of laattijdig) werd geantwoord op een bericht van wijziging - Indien de rechten van de Schatkist in gevaar verkeren ingevolge een andere oorzaak dan het verstrijken van de aanslagtermijnen of nog indien het gaat om roerende voorheffing of bedrijfsvoorheffing

56 5.C. Kennisgeving van de beslissing tot taxatie (art 352bis WIB 92) Niet-akkoord op niet-akkoord - 352bis WIB Ten laatste de dag van de vestiging van de aanslag, stelt de administratie de belastingplichtige bij ter post aangetekende brief in kennis van de opmerkingen die hij heeft gemaakt overeenkomstig art 351, 3 de lid WIB 92 en waarmee zij geen rekening heeft gehouden, met vermelding van de motieven die haar beslissing rechtvaardigen Het is niet meer nodig daarop te antwoorden!

57 6. Dé Aanslag De aanslagtermijnen : Gewone termijn: aanslag op basis van de aangifte (art. 353 en 359 WIB 92) Buitengewone termijn (art. 354, 1e lid WIB 92) Fraude termijn (art. 354, 2e lid WIB 92) Bijzondere Aanslagtermijnen (art. 358 W.I.B./92)

58 6.A. De gewone aanslagtermijn Gewone termijn: aanslag op basis van de aangifte (art. 353 en 359 WIB 92) - uiterlijke datum van inkohiering: 30 juni van het jaar volgend op het aanslagjaar - met minimum van zes maanden : vanaf datum waarop de aangifte bij aanslagdienst is toegekomen

59 6.B. Buitengewone aanslagtermijn Buitengewone aanslagtermijn (art. 354, 1e lid WIB 92) : 3 jaar bij geen, laattijdige of onvolledige aangifte (voor O.V. in Vlaanderen: 5 jaar)

60 6.C. Buitengewone aanslagtermijn igvfraude De buitengewone aanslagtermijn van 3 jaar wordt verlengd igv fraude Plus 4 jaar = 7 jaar (art. 354, 2e lid WIB 92) (voor O.V. in Vlaanderen: 9 jaar)

61 6.D. Bijzondere aanslagtermijn art 358 WIB 92 Art 358 WIB voorziet in enkele bijzondere aanslagtermijnen Variërend 12/24 maanden 12 maanden : - RV of BV - Rechtsvordering - Bewijskrachtige gegevens 24 maanden - Na kennisname van inlichtingen uit het buitenland (DBV)

62 6.D. Bijzondere aanslagtermijn art 358 WIB 92 RV/BV Rechtsvordering/bewijskrachtige gegevens uitwijzen dat belastbare inkomsten niet werden aangegeven in de loop van één der vijf jaren voor het jaar waarin de rechtsvordering werd ingesteld of waarin administratie kennis krijgt van die gegevens

63 6.D. Bijzondere aanslagtermijn art 358 WIB 92 Aanslagtermijn van 12 maanden In de volgende gevallen moet de aanslag worden gevestigd binnen een termijn van 12 maanden te rekenen vanaf de datum: - Waarop de inbreuk inzake RV/BV werd vastgesteld - Waarop tegen de beslissing over de hiervoor genoemde rechtsvordering geen verzet of voorziening in Beroep of Cassatie meer kan worden ingediend - Opmerking!!!: Er is daarentegen geen beginpunt bepaald voor de vestiging voor deze nieuwe aanslag. De administratie moet bv wat betreft de hiervoor bedoelde rechtsvordering, niet te wachten met het vestigen van de aanslag tot op het ogenblik waarop geen verzet of voorziening meer mogelijk is tegen de rechterlijke beslissing over de rechtsvordering - Waarop de administratie kennis krijgt van de bewijskrachtige gegevens. Wat dit laatste betreft, is het de administratie die het bewijs moet leveren van de precieze datum waarop zij kennis heeft gekregen van deze gegevens.

64 6.D. Bijzondere aanslagtermijn art 358 WIB 92 Aanslagtermijn van 24 maanden Als het gaat om buitenlandse inlichtingen Wanneer de Belgische administratie via inlichtingen van een buitenlandse administratie aan de weet komt dat in België belastbare inkomsten niet werden aangegeven, krijgt de Belgische administratie evenwel 24 maanden de tijd om de overeenstemmende aanslag te vestigen Dit is nodig omdat de informatie uit het buitenland veelal toekomt op het hoofdbestuur en daarna nog verspreid moet worden naar de betrokken lokale diensten

65 7. Bezwaar Fiscale bemiddeling Bezwaar (art 366 WIB 92) Bezwaartermijn (art 371 WIB 92) Voorwerp van het bezwaar Formele vereisten Hoorrecht en inzagerecht (art 374, 3 de WIB 92) Aanvragen fiscale bemiddeling Bemiddelingsverslag Bezwaarprocedure afgerond met een directoriale beslissing (art 375 WIB 92)

66 7. Bezwaarprocedure 7.A. Indienen van een bezwaar Uitputting administratief bezwaar noodzaak voor rechtsgang Voorwerp van het bezwaar: De belastbare grondslag Het bedrag van de belastingverhoging/boeten

67 7. Bezwaarprocedure 7.B. Bezwaartermijn (art 371 WIB 92) 6 maanden (3 maanden voor O.V. Vlaanderen) en drie werkdagen vanaf datum verzending aanslagbiljet kennisgeving van aanslag inning van de belas\ng op een andere wijze dan per kohier Vervaltermijn

68 7. Bezwaarprocedure 7.C. Voorwerp van het bezwaar - De bestreden aanslag - De belastbare grondslag - Het bedrag van de belastingverhoging/boeten

69 7. Bezwaarprocedure 7.D. Formele vereisten Schriftelijk Gemotiveerd vermelding van feiten en rechtsgronden waarop de betwisting steunt 1 grief volstaat (men kan grieven bijvoegen gedurende volledige bezwaarprocedure) sanctie = onontvankelijkheid Ondertekend De juiste taal principe : keuze tussen de 3 landstalen. Vlaanderen: Nederlands verplicht sanctie : geen onontvankelijkheid enkel verplicht gebruik Nederlands Afgifte of verzending (voornamelijk een bewijsvereiste)

70 7. Bezwaarprocedure 7.E. Hoorrecht & Inzagerecht (art 374, 3 de lid WIB 92) Normaal binnen de 30 dagen na uitnodiging daartoe Inzagerecht: Wet openbaarheid bestuur Beide zaken moeten in het eerste bezwaarschrift worden gevraagd.

71 7. Fiscale bemiddeling in bezwaarprocedure 7.F. Aanvragen fiscale bemiddeling In administratieve fase (vóór inleiden rechtsgeding) Onafhankelijke dienst Doel: gerechtelijke geschillen vermijden en versnellen inning Hoe aanvraag indienen? Per brief, fax of en zelfs mondeling Wanneer aanvraag indienen? In administratieve fase (na indienen bezwaarschrift) Vóór zaak aanhangig wordt gemaakt bij rechtbank En voor uitspraak door administratie in kader van bezwaar procedure Waar de aanvraag indienen? FBD, Koning Albert II-laan 33, bus 46, North Galaxy - Toren B - 6de en 7 de verdieping, 1030 Brussel. Tel: 02/ Mail: fiscaal.bemiddelaars@minfin.fed.be Web:

72 7. Fiscale bemiddeling in bezwaarprocedure Werkwijze fiscale bemiddeling - Ontvangstbewijs (binnen 5 dagen of onmiddellijk) - Binnen 15 dagen melden of aanvraag zal behandeld worden (weigering motiveren) - Betrokken fiscale administratie inlichten als aanvraag zal behandeld worden - Bemiddelingsverslag (= einde fiscale bemiddeling) : - Divergerende standpunten vaststellen - Verslag niet dwingend voor administratie (laat toe standpunt beter te begrijpen en gemotiveerd op antwoorden) - Niet interpreteren wet of oordelen over de interpretatie gegeven door de administratie in haar circulaires en instructies - Vaststellen of de bestuurshandelingen of de bestuurlijke werking in strijd zijn met de beginselen van behoorlijk bestuur of met de wetten en verordeningen - Aanbevelingen formuleren gericht aan de voorzitter van FODFinanciën - Gevolgen bemiddeling en bemiddelingsverslag - Aanvraag tot bemiddeling heeft schorsende of stuitende werking Protocol nuanceert - Geen mogelijkheid van beroep tegen bemiddelingsverslag

73 7. Bezwaarprocedure 7.G. Afwikkeling bezwaarprocedure met de directoriale beslissing De behandelende ambtenaar heeft dezelfde controlebevoegdheden als de controleur Termijn directoriale beslissing? geen termijn na 6 maanden mogelijk om naar de rechtbank te gaan (verlenging van 4 maanden igv fiscale bemiddeling)

74 7.H. Hertaxatie van art 355 WIB 92 Wanneer een aanslag nietig verklaard is omdat hij niet werd gevestigd overeenkomstig een wettelijke regel, met uitzondering van een regel betreffende de verjaring, kan de administratie, zelfs wanneer de voor het vestigen van de aanslag gestelde termijn reeds is verlopen, ten name van dezelfde belastingschuldige, op grond van dezelfde belastingelementen of op een gedeelte ervan, een nieuwe aanslag vestigen binnen drie maanden vanaf de datum waarop de beslissing van de directeur der belastingen of van de door hem gedelegeerde ambtenaar niet meer voor de rechter kan worden gebracht. Als oorspronkelijke aanslag vernietigd werd ten gevolge van willekeur : geen hertaxatie mogelijk want aanslag wordt niet gevestigd op grond van dezelfde belastingelementen

75 8. De ambtshalve ontheffing Ambtshalve ontheffing (art 376 WIB 92) Te veel gestorte voorheffingen en voorafbetalingen Bepaalde belastingverminderingen Overbelastingen die voortvloeien uit: materiële vergissingen dubbele belas\ngen die blijken uit nieuwe bescheiden of feiten waarvan het laattijdig voorleggen of inroepen door de belastingplichtige wordt verantwoord door een wettige reden Termijn : 5 jaar vanaf 1 januari van het jaar waarin de belasting is gevestigd. De aanslag mag niet reeds het voorwerp zijn geweest van een bezwaarschrift dat reeds aanleiding heeft gegeven toteen directoriale beslissing. Als nieuw gegeven wordt NIET beschouwd een nieuw rechtsmiddel of een wijziging van de jurisprudentie.

76 9. Naar de Rechtbank (art 1385decies en 1385undecies Ger.Wb.) De belastingplichtige kan een verzoekschrift Fiscaal Verhaal neerleggen voor de Rechtbank Op straffe van nietigheid wordt bij elk exemplaar van het verzoekschrift een afschrift van de bestreden beslissing gevoegd; tenzij er nog geen beslissing zou zijn genomen Tegen de belastingadministratie wordt de vordering voor de Rechtbank slechts toegelaten indien die belastingplichtige voordien bezwaar heeft ingesteld Termijnen : Ten vroegste : De vordering wordt ingesteld ten vroegste 6 maanden vanaf de datum na indiening van het bezwaar voor zover daarover geen directoriale uitspraak is gedaan Verleningen ; Deze termijn van zes maanden wordt met 3 maanden verlengd wanneer de betwiste aanslag van ambtswege door de administratie is gevestigd De bedoelde termijnen worden met vier maanden verlengd indien de Dienst Fiscale Bemiddeling werd ingeschakeld Ten laatste : Uiterlijk binnen een termijn van drie maanden vanaf de kennisgeving van de beslissing met betrekking tot het bezwaar Dit op straffe van verval

77 10. De subsidiaire aanslag De subsidiaire aanslag van art 356 WIB 92 Soortgelijke regel dan bij hertaxatie (art. 355 WIB), maar dan als zaak aanhangig is bij rechtbank. Moeilijke en tamelijk onduidelijke wetgeving. Doel is om tijd te winnen, en fouten van fiscus onmiddellijk voor rechter te kunnen rechtzetten.

78 11. Invordering Belastingen worden ingevorderd (art 393 e.v. WIB 92) Wat met de interesten??? Regeling nalatigheidsinteresten (art. 414 ev. WIB) dit zijn slechte interesten die belastingplichtige moet betalen als hij te laat zou betalen (7% per jaar). Directeur Invordering kan gevraagd worden deze kwijt te schelden, of te verminderen. Regeling moratoriuminteresten (art. 418 ev. WIB) dit zijn goede interesten, als belastingplichtige een betwiste aanslag tóch zou betalen en later gelijk krijgt. Let op: uw klant op hoogte stellen van deze regeling, dat hij later niet voor verrassingen staat.

79 12. BTW-procedure BTW-wetboek kent ook procedureregels, die min of meer gelijklopend zijn aan deze van inkomstenbelastingen, voornamelijk in fase onderzoek en controle. BTW-wetboek kent wel minder procedureregels bij wijziging aangifte, niet akkoord, etc., zodoende dat sneller dossier voor fiscale rechter kan worden gebracht. Er bestaat wel in de praktijk een soortelijke regeling (correctieopgave, bezwaar, ), maar deze steunt niet op wettelijke regels. Anderzijds kent BTW-reglementering heel wat regeltjes die eigenlijk ook een procedure omvatten (vb. houden tabel van bedrijfsmiddelen), maar deze zijn her en der verspreid in het materiële BTW-recht. Aantal relevante artikelen: - Artikel 59: bewijsmiddelen, waaronder sterk proces verbaal (juist tot bewijs van het tegendeel) - Artikel 60: zeer ruime bewaarplicht - Artikel 61: voorlegplicht (kleine visite) - Artikel 62: vraag om inlichtingen - Artikel 63: bezoek ter plaatse (grote visite) - Artikel 64: reeks wettelijke (en som onweerlegbare) vermoedens - Artikel 70: administratieve geldboeten (tot 200%) - Artikel 75 ev.: teruggaaf van BTW - Artikel 81 ev.: verjaringstermijnen - Ook BTW kent doorbraak naar zaakvoeders voor niet afdracht BTW,

80 12. Overdracht handelszaak Art. 442bis WIB (verkoop handelszaak): Er is een certificaat nodig van de ontvanger(s) der belastingen om een handelszaak te kunnen overdragen Zonder het vereiste certificaat : Is de overdracht niet tegenstelbaar aan de ontvangers De overnemer is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de belastingschulden verschuldigd door de overdrager tot beloop van het bedrag dat reeds door hem is gestort of verstrekt, of van een bedrag dat overeenstemt met de nominale waarde van de aandelen die in ruil voor de overdracht zijn toegekend vóór de afloop van de voornoemde termijn. De uitreiking van dit certificaat is afhankelijk van een door de overdrager ingediende aanvraag bij de ontvanger van de belastingen van de woonplaats of maatschappelijke zetel van de overdrager. Het certificaat wordt geweigerd indien op de dag van de aanvraag de overdrager bedragen verschuldigd blijft als belastingen en voorheffingen, in hoofdsom en opcentiemen, intresten, belastingverhogingen, belastingboetes of bijkomende kosten of indien de aanvraag is ingediend na de aankondiging van of tijdens een belastingonderzoek of na het verzenden van een vraag om inlichtingen met betrekking tot zijn belastingtoestand. Het certificaat wordt ofwel uitgereikt ofwel geweigerd binnen een termijn van dertig dagen na de indiening van de vraag van de overdrager.

81 13. Oefenvragen Vraag 1 : Een ambtenaar directe belastingen wenst in 2014 een belastingonderzoek te voeren bij een bakker m.b.t. zijn inkomsten over de kalenderjaren 2010, 2011 en De loodgieter dient PB aangiften in. Mag de ambtenaar daartoe zondermeer vragen stellen aan de belastingplichtige en zijn bank?

82 13. Oefenvragen Vraag 2 : Een vennootschap krijgt in verband met haar inkomsten over het jaar 2011 (balans 31 december 2011) een vraag om inlichtingen gedateerd op 10 oktober Het betreft een vraag over het beroepsmatig karakter van bepaalde beroepskosten (geen fraude). Tot wanneer heeft de vennootschap de tijd om op deze vraag om inlichtingen te antwoorden? Wat raadt u de vennootschap aan als zij omtrent dit kalenderjaar 2011 een bericht van wijziging krijgt gedateerd op 3 december 2014?

83 DANK VOOR UW AANDACHT Werner Niemegeers Advocaat Tel.: Kantoor balie Gent : Ten Edestraat 46, 9810 Eke-Nazareth Kanoot balie Oudenaarde : Keiberg 31, 9572 Sint-Martens-Lierde