vertrouwenspersonen in de jeugdhulp Ken je rechten in de jeugdzorgplus Rechten van jongeren die verblijven in de jeugdzorgplus

Transcriptie

1 vertrouwenspersonen in de jeugdhulp Ken je rechten in de jeugdzorgplus Rechten van jongeren die verblijven in de jeugdzorgplus

2

3 Inhoud Inhoud 3 Voorwoord 4 Waarom dit boekje? 4 Hoe gebruik je dit boekje 7 JeugdzorgPlus 7 Hoe kom je in de jeugdzorgplus? 14 Hoe lang duurt de plaatsing? 17 Wat is er bijzonder aan de jeugdzorgplus? 17 Waarom een hulpverleningsplan? 20 Welke leeftijdsgrenzen gelden er? 23 Beperkende maatregelen 23 Wat zijn beperkende maatregelen? 27 Welke beperkende maatregelen zijn er? 33 Welke algemene regels gelden er voor beperkende maatregelen? 34 Wat zijn huisregels? 36 Wat zijn groepsregels? 39 Welke rechten heb je? 51 Wat kan de vertrouwenspersoon voor je doen? 55 Wat betekent...? 59 Meer weten? 59 Belangrijke adressen

4 Als het lijkt of niemand naar je luistert Weet dan er komt een dag dat ze vragen hoe het komt dat jij het zo ver hebt gebracht.

5 3 Voorwoord Als je in de jeugdzorgplus woont heb je al heel wat meegemaakt. In de instelling waar je nu bent willen ze je goed helpen. Wat jij van hen mag verwachten en wat er van jou wordt verwacht, hebben wij voor je op een rij gezet. Drie jongeren Denise, Hamza en Jaivanti hebben ons geholpen om dit boekje te schrijven. Samen vertellen we jou wat je rechten en plichten zijn. Dat is soms best ingewikkeld. Dus als je nog vragen hebt, kun je terecht bij een van onze vertrouwenspersonen. Die zijn er voor jou. Wat ze precies voor je kunnen betekenen staat ook in dit boekje. Lees het maar (het hoeft niet in één keer uit), dan weet je echt al veel meer. Voorwoord Jenine Timmers Directeur AKJ

6 4 Waarom dit boekje? Waarom dit boekje? Je bent in een jeugdzorgplus-instelling geplaatst. Als je daar tijdelijk woont, heb je als jongere rechten en plichten. Deze rechten en plichten zijn vaak in moeilijke taal opgeschreven. In dit boekje staat in gewone taal wat je als jongere moet weten over jouw positie in de jeugdzorgplus. Dus waar jij je aan moet houden en waar de instelling zich aan moet houden. Hoe gebruik je dit boekje? In dit boekje leggen we de regels van de jeugdzorg- Plus uit. Sommige regels zijn moeilijk in één zin uit te leggen, daarom is het belangrijk dat je het hele boekje leest. Heb je nog vragen, dan kun je terecht bij de vertrouwens persoon van het AKJ of Zorgbelang 1 in jouw 1 Het AKJ en Zorgbelang voeren samen het onafhankelijke vertrouwenswerk uit in Nederland.

7 5 instelling. Achterin dit boekje leggen we ook een aantal moeilijke woorden uit die veel worden gebruikt in de jeugdzorgplus. Je vindt er ook adressen en websites van organisaties waar je meer informatie kunt krijgen. Dit boekje notities

8 Hoe kom je in de jeugdzorgplus? Stap 1 Het besluit Stap 2 Verzoek aan kinderrechter Stap 3 Kinderrechter beslist over machtiging Stap 4 De plaatsing

9 7 JeugdzorgPlus Hoe kom je in de jeugdzorgplus? Als je in de jeugdzorgplus wordt geplaatst, gaat dat in vier stappen: JeugdzorgPlus Stap 1 Het besluit Jeugdbescherming neemt een besluit. In dit besluit staat: dat jij als jongere ernstige problemen hebt, én dat deze problemen alleen kunnen worden aangepakt in de jeugdzorgplus. ª Let op! Kort voor dit besluit moet een gedragswetenschapper met je spreken. Hij of zij 2 moet namelijk kijken of het echt nodig is dat je naar de jeugdzorgplus gaat. Als de gedrags wetenschap per het niet nodig vindt, kan de kinderrechter geen machtiging afgeven. Dan word je niet in de jeugdzorgplus 2 We gebruiken voor de leesbaarheid hij of zijn, maar het kan natuurlijk ook zij of haar zijn.

10 8 JeugdzorgPlus geplaatst. Wat de gedrags wetenschapper zegt is dus heel belangrijk. Stap 2 Verzoek aan kinderrechter Aan de kinderrechter wordt gevraagd om een machtiging jeugdzorgplus af te geven 3. Stap 3 Kinderrechter beslist over machtiging Voordat de kinderrechter een beslissing neemt, nodigt hij jou en je ouders 4 uit op de rechtbank. Je kunt dan je mening geven over je problemen en over je plaatsing in de jeugdzorgplus. Voor het gesprek 3 De gemeente, de gecertificeerde instelling (jeugdbescherming) of de Raad voor de Kinderbescherming kunnen de kinderrechter om een machtiging gesloten plaatsing verzoeken. 4 Met je ouders bedoelen we in dit boekje de persoon of de personen die gezag over jou uitoefenen. Meestal is het gezag in handen van je ouder(s). Heb je geen ouders meer, of heeft de kinderrechter het gezag bij hen weg gehaald, dan oefent een voogd het gezag over je uit. Degene die het gezag over je uitoefent, wordt ook de wettelijk vertegenwoordiger genoemd.

11 9 met de rechter krijg je een oproep. Je krijgt ook een advocaat, daar hoef je niets voor te doen. Je kunt de rechter gewoon in je eigen woorden vertellen wat je ervan vindt. Je hebt dit gesprek alleen met de kinderrechter, je ouders en je hulpverleners zijn er niet bij. Je ouders krijgen een apart gesprek. JeugdzorgPlus Nadat de kinderrechter iedereen heeft gehoord, beslist hij of je naar de jeugdzorgplus gaat. Deze beslissing van de rechter wordt een machtiging genoemd. Ook bepaalt de kinderrechter hoe lang je moet blijven. De wet bepaalt dat de kinderrechter alleen een machtiging jeugdzorgplus af mag geven: Als je onder toezicht bent gesteld. Als je onder voogdij staat bij jeugdbescherming. Als je ouders het er mee eens zijn dat je naar de jeugdzorgplus gaat. Je kunt dus ook zonder een ondertoezichtstelling, in de jeugdzorgplus worden geplaatst. Er is wel een toestemming (machtiging) van de kinderrechter nodig. Spoedmachtiging In crisissituaties kan de rechter een spoedmachtiging afgeven voor de gesloten plaatsing. Dit betekent dat

12 10 JeugdzorgPlus ª je heel snel geplaatst wordt in de jeugdzorgplus. Dat gebeurt bijvoorbeeld vanwege je eigen veiligheid of die van anderen. Zo n spoedmachtiging is maximaal vier weken geldig. Binnen die vier weken moet de rechter een besluit nemen of je in de JeugdzorgPlus moet blijven of niet. Let op! Bij zo n spoedmachtiging kan het gebeuren dat je nog niet met de kinderrechter hebt gesproken. In dat geval moet dat gesprek alsnog binnen twee weken gebeuren. Stap 4 De plaatsing Als de kinderrechter toestemming geeft, dan mag je geplaatst worden in een instelling voor jeugdzorg- Plus. Ook als jij het daar niet mee eens bent. Tip ª Je hebt als jongere recht om samen met je advocaat in hoger beroep te gaan tegen je plaatsing. Dit betekent dat een andere hogere rechter opnieuw kijkt of de plaatsing echt wel nodig is. Vraag dit aan je advocaat of aan de vertrouwenspersoon.

13 Hallo, kijk hier. Ik ben je kussen Mij mag je alles zeggen Je mag schelden, huilen, lachen Mij hoef je nooit iets uit te leggen. JeugdzorgPlus

14 12 JeugdzorgPlus Wat is een ondertoezichtstelling? Als het thuis niet goed gaat, kan de kinderrechter een ondertoezichtstelling (OTS) uitspreken. Dat gebeurt op verzoek van de Raad voor de Kinderbescherming die eerst onderzoek doet naar de situatie bij jou thuis. Beslist de kinderrechter dat er een OTS komt, dan kan hij hulpverlening verplicht opleggen. Je krijgt dan een jeugdbeschermer (gezinsvoogd). De jeugdbeschermer gaat met jou en je ouders uitzoeken welke hulp nodig is. Soms blijft je gewoon thuis wonen tijdens een OTS. Maar in andere gevallen vindt de jeugdbeschermer het nodig dat je ergens anders gaat wonen. In dat geval vraagt hij de kinderrechter om een machtiging uithuisplaatsing. Als de jeugdbeschermer het beter vindt dat je naar de jeugdzorg- Plus gaat, dan kan dat alleen als de kinderrechter daar een speciale machtiging voor geeft.

15 13 Voorwaardelijke machtiging De voorwaardelijke machtiging kun je zien als een stok achter de deur. De rechter spreekt bepaalde regels met je af. Als jij je daaraan houdt hoef je niet naar de jeugdzorgplus. Houd jij je niet aan de regels dan ga je er wel heen. Die regels worden voorwaarden genoemd. Deze voorwaarden staan in het hulpverleningsplan. Dit plan mag alleen veranderd worden als jij daar toestemming voor geeft. De rechter mag alleen een voorwaardelijke machtiging afgeven als aan de eisen van de gesloten machtiging is voldaan (zie stap 3). JeugdzorgPlus ª Let op! Als je je niet houdt aan de voorwaarden wordt je geplaatst in de jeugdzorgplus. De rechter hoeft daar niet opnieuw naar te kijken. De instelling voor jeugd zorg Plus beslist hierover. Als je het er niet mee eens bent, neem dan snel contact op met je advo caat of je vertrouwenspersoon.

16 14 JeugdzorgPlus Hoe lang duurt de plaatsing? In de machtiging van de kinderrechter staat hoe lang deze geldig is. Vaak is dat drie of zes maanden. Een machtiging geldt nooit langer dan een jaar. Na een jaar moet een rechter opnieuw beslissen over je plaatsing. Het is belangrijk hoe lang de machtiging geldig is, want je mag alleen in de jeugdzorgplus zitten met een geldige machtiging. Als de machtiging afloopt zijn er twee mogelijkheden: Je mag weg uit de jeugdzorgplus bijvoorbeeld naar een andere open instelling of naar je (pleeg)ouders. Je blijft in de jeugdzorgplus, omdat de kinderrechter je machtiging heeft verlengd. Verlenging De instelling mag niet zelf beslissen dat je langer moet blijven. Als je machtiging ophoudt, moet Jeugdbescherming aan de kinderrechter vragen om verlenging van je machtiging.

17 15 ª Ook bij een verlenging krijg je weer een advocaat (meestal dezelfde die je eerder had). Jij en je ouders gaan weer naar de rechtbank om je mening te geven. Pas daarna beslist de kinderrechter of hij je machtiging verlengt. Ook in de nieuwe machtiging staat hoe lang deze geldig is. Let op! Pas als een gedragswetenschapper weer met je heeft gepraat om te zien of het nodig is dat je in de jeugdzorgplus blijft, mag de rechter het besluit over de verlenging van de machtiging nemen. Als de gedragswetenschapper het niet nodig vindt dat je langer in JeugdzorgPlus blijft, mag de kinderrechter je daar niet plaatsen. JeugdzorgPlus Schorsing van de machtiging De instelling waar je geplaatst bent, kan je machtiging schorsen. Dit wil zeggen dat de machti ging even niet gebruikt wordt, omdat je op proef weg mag uit de jeugdzorgplus. Je gaat bijvoorbeeld naar een open instelling, of naar je (pleeg)ouders. Gaat het niet goed, dan ga je terug naar de jeugdzorg Plus. Gaat het wel goed op je nieuwe plek, dan vervalt de machtiging.

18 16 JeugdzorgPlus ª Let op! Als je het niet eens bent met je terugplaatsing naar jeugdzorgplus, kun je dit samen met je advocaat voorleggen aan de kinderrechter. De kinderrechter moet dan binnen drie weken een beslissing nemen. Je instelling mag de machtiging alleen schorsen als de gedragswetenschapper het daarmee eens is. Als de machtiging voor JeugdzorgPlus drie maanden niet is gebruikt, is deze niet meer geldig. Er moet dan een nieuwe machtiging worden gevraagd aan de kinderrechter. Er kan in die drie maanden veel veranderd zijn. Daarom moet de kinderrechter opnieuw beoordelen of er een machtiging jeugdzorgplus nodig is. notities

19 17 Wat is er bijzonder aan de jeugdzorgplus? Bijzonder aan een plaatsing in de jeugdzorgplus is: Dat je plaatsing gedwongen is. Je wordt ook ge plaatst als jij of je ouders het er niet mee eens zijn. Dat je plaatsing gesloten is. Je mag alleen met toestemming van de groepsleiding weg van het terrein van de instelling. Dat de groepsleiding beperkende maatregelen mag toepassen. Bijvoorbeeld: afzonderen van de groep of een plaatsverbod opleggen. Meer over de beperkende maatregelen lees je in het volgende hoofdstuk van dit boekje. JeugdzorgPlus Waarom een hulpverleningsplan? Iedere jongere in de jeugdzorgplus krijgt een eigen familiegroepsplan of hulpverleningsplan. Daarin staat welke problemen er zijn en hoe jij deze problemen samen met de instelling gaat aanpakken. Er staat bijvoorbeeld in welke dingen je de komende maanden gaat leren en welke hulp je krijgt. Maar ook hoe

20 18 JeugdzorgPlus de contacten met je ouders gaan lopen, naar welke school je gaat, welk werk je gaat doen en of je op verlof mag. Het hulpverleningsplan kun je zien als een TomTom, het wijst jou en de instelling de weg. Wat is je start punt, wat is je doel en langs welke weg bereik je dat doel? Terwijl je in de instelling bent, kan er van alles ver anderen. Daarom moet de instelling het hulp verleningsplan regelmatig met jou en je ouders bespreken. Bijvoorbeeld als je nieuwe dingen hebt geleerd, als je de school hebt afgemaakt of als je extra hulp nodig hebt. Bij iedere belangrijke verande ring moet je hulpverleningsplan worden aangepast. Als je weggaat uit de instelling, komt er een eindrapportage in het hulpverleningsplan. Daarin staat wat er in de instelling is gebeurd en wat je hebt geleerd.

21 19 ª Let op! Voordat de instelling het hulpverleningsplan vaststelt, moeten ze met jou en je ouders overleggen en jullie ideeën heel serieus nemen. In de jeugdzorgplus heeft de instelling geen toestemming nodig van jou of je ouders voor het hulpverleningsplan. Dat geldt ook als de instelling het hulpverleningsplan wil veranderen. Ze moeten wel vooraf met jou en je ouders overleggen, maar ze hebben geen toestemming nodig. JeugdzorgPlus Sommige instellingen gebruiken een andere naam voor het hulpverleningsplan, bijvoorbeeld behandelplan, plan van aanpak, werkplan, perspec tiefplan of handelingsplan. In het hulpverleningsplan staat welke beperkende maatregelen bij jou toegepast mogen worden. Tip ª Je mag je hulpverleningsplan altijd inzien! Vraag er naar bij de groepsleiding.

22 20 JeugdzorgPlus Welke leeftijdsgrenzen gelden er in de jeugdzorgplus? Achttien jaar Er geldt geen minimumleeftijd in de jeugdzorgplus. Ook jonge kinderen, die nog geen twaalf jaar oud zijn, kunnen in de jeugdzorgplus terechtkomen. Acht tien jaar is de maximumleeftijd voor de jeugdzorg Plus. Soms kan de machtiging nog even doorlopen. Dat mag als je vóór je achttiende jaar al in de jeugdzorgplus zat. Er moet dan ook al een hulp verleningsplan zijn. Ook moet duidelijk zijn dat ze samen met jou toewerken naar een andere vorm van hulp. In dat geval mag de machtiging nog doorlopen tot je 18,5 jaar bent. Bijvoorbeeld als je nog moet wachten op je vervolgtraject. Zestien jaar Een andere belangrijke leeftijdsgrens is je zestiende verjaardag. Als je nog geen zestien bent, betrekt de instelling ook je ouders bij de jeugdhulp. Ze moet met jou en met je ouders overleggen over het hulpverleningsplan. Je ouders hebben ook het recht om je dossier in te zien. Ben je zestien, dan hoeft de instelling alleen nog met jou te overleggen.

23 21 ª Dat de instelling volgens de wet niet meer verplicht is om met je ouders te overleggen, betekent niet dat er geen contact meer is. Als het belangrijk is voor jou, overlegt de instelling ook na je zestiende met je ouders. Bijvoorbeeld over de rol die je ouders in jouw leven kunnen spelen en hoe ze je kunnen helpen. Let op! Je jeugdbeschermer blijft na je zestiende verjaardag wel in beeld, want een ondertoezichtstelling eindigt pas als je achttien jaar wordt. JeugdzorgPlus notities

24 Soms stormt het in je hoofd Het regent steeds gedachten Wil je dat het snel weer opklaart? Ga dan niet zitten wachten.

25 23 Beperkende maatregelen Wat zijn beperkende maatregelen? In de jeugdzorgplus mag de instelling een aantal beperkende maatregelen toepassen. Dat zijn maatregelen die je vrijheid binnen de instelling beperken. Het gaat om dingen die normaal wel mogen, maar die jij nu (tijdelijk) niet mag. In de wet staat precies welke beperkende maatregelen de instelling aan jou mag opleggen. Maar dat mag niet zomaar. De regel is dat een beperkende maatregel alleen aan jou mag worden opgelegd als deze maatregel in je hulpverleningsplan staat. Bijvoorbeeld: staat in je hulpverleningsplan dat je van de groep mag worden afgezonderd? Dan mag de groepsleiding je afzonderen. Staat dit niet in je hulpverleningsplan, dan mag het niet. Beperkende maatregelen In je hulpverleningsplan mogen alleen beperkende maatregelen staan die voor de aanpak van jouw problemen echt nodig zijn. Ga je nooit uit je dak, dan is er geen reden om afzonderen in je hulp ver-

26 24 Beperkende maatregelen lenings plan op te nemen. Ging je eerst wel uit je dak, maar lukt het je de laatste vier maanden heel goed om rustig te blijven, dan moet afzonderen misschien maar eens uit je hulpverleningsplan. ª Let op! In noodgevallen mag een instelling wel beperkende maatregelen aan jongeren opleggen die niet in hun hulpverleningsplan staan. Bijvoorbeeld als er een forse vechtpartij op de groep uitbreekt. Een beperkende maatregel mag dan maximaal zeven dagen duren. Ook moet de gedragswetenschapper binnen 24 uur instemmen met de maatregel. Is de maatregel langer nodig, dan moet die eerst in je hulpverleningsplan komen. Als de instelling vindt dat er een extra beperkende maatregel in je hulpverleningsplan moet worden opgenomen, hebben ze daarvoor geen toestemming van jou of je ouders nodig. Maar ze moeten er wel eerst met jullie over praten. Als de instelling een beperkende maatregel aan je heeft opgelegd, moet dit in een formulier komen, zodat later ook nog duidelijk is waarom

27 25 dit nodig was. Dit heet het formulier beperkende maatregelen of incidentenformulier. In veel instellingen praten ze op basis van dit formulier achteraf met jou over de beperkende maatregel. Samen bekijk je dan wat er moet gebeuren om een nieuwe beperkende maatregel te voorkomen. Haal huisregels en beperkende maatregelen niet door elkaar. Ze zijn heel verschillend. Huisregels zijn voor de dagelijkse dingen op de groep. Bijvoorbeeld hoe laat jullie opstaan, hoe laat jullie naar bed gaan, hoe de huishoudelijke taken zijn geregeld, enzovoort. Beperkende maatregelen zijn voor jou persoonlijk. Ze bepalen dat jij even minder vrijheid hebt dan normaal in de instelling. Beperkende maatregelen notities

28 Beperkende maatregelen 1. Plaatsverbod 2. Afzondering 3. Overplaatsing 4. Vastpakken en vasthouden 5. Meedoen aan hulpprogramma s 6. Medische behandeling 7. Controlemaatregelen 8. Beperken van bezoek 9. Beperken van brieven en telefoon

29 27 Welke beperkende maatregelen zijn er? In de wet staan de volgende beperkende maatrege len. 1. Plaatsverbod Een plaatsverbod is een verbod om op een bepaalde plaats te komen. Dat kan in de instelling zijn, of op het terrein van de instelling. In het plaatsverbod staat: Welke plaats of plaatsen voor jou verboden zijn. Hoe lang het verbod duurt. Op welke tijden het verbod geldt. Bijvoorbeeld: je krijgt een plaatsverbod van een week voor de sportzaal vanaf acht uur s avonds. Beperkende maatregelen 2. Afzondering Afzondering wil zeggen dat de groepsleiding je van de groep af haalt en je naar een andere ruimte brengt. Bijvoorbeeld naar je eigen kamer of naar een speciale afzonderingsruimte. De afzondering mag niet langer duren dan nodig is om tot rust te komen. Je moet dus onmiddellijk weer vrij gelaten worden als je weer rustig bent en naar de groep toe kunt. Afzondering mag alleen als door jouw gedrag een onveilige situatie ontstaat.

30 28 Beperkende maatregelen ª Let op! Afzonderen mag niet als straf worden gebruikt. Dus niet: wie te laat aan tafel is, wordt een uur afgezonderd. Afzonderen mag niet als middel voor de hele groep worden gebruikt. Het is niet bedoeld om bijvoorbeeld de helft van de groep s avonds al om acht uur naar de slaapkamer te sturen, omdat er te weinig personeel is, of omdat het s avonds op de groep wel eens onrustig is. In de meeste instellingen wordt met de term time-out bedoeld dat je maximaal een uur naar je eigen kamer wordt gestuurd om tot rust te komen. Zo n time-out is niet afzonderen. Dat is alleen als je naar een afzonderingsruimte toe moet, of als je langer dan een uur op je kamer moet blijven om tot rust te komen. De afspraken over de time-out vind je meestal in de huisregels. Soms staan ze ook in het reglement beperkende maatregelen. Als de deur van je kamer tijdens een time-out op slot gaat, is het wel afzonderen.

31 29 3. Overplaatsing Overplaatsing betekent dat je tijdelijk naar een andere groep gaat, of naar een andere instelling voor jeugdzorgplus. 4. Vastpakken en vasthouden Vastpakken en vasthouden wil zeggen dat de groepsleiding je vast mag pakken bijvoorbeeld om je rustig te krijgen, of om je naar de afzonderingsruimte te brengen. Dit moet zo gebeuren dat het je zo min mogelijk pijn doet. 5. Meedoen aan hulpprogramma s Als je niet mee wilt werken aan therapie of andere hulp kan de instelling je verplichten om aanwezig te zijn bij therapie of hulpprogramma s. Beperkende maatregelen notities

32 30 Beperkende maatregelen 6. Medische behandeling Ook in de jeugdzorgplus geldt dat dokters en verpleeg kundigen je alleen behandelen als jij dat wilt. Maar in een zeer bijzondere situatie kan het voorkomen dat een dokter je onderzoekt of behandelt terwijl jij dit niet wilt. Bijvoorbeeld als je heel agressief, of heel depressief bent en het absoluut nodig is om je een injectie te geven of om je op een andere manier medicijnen te geven. 7. Controlemaatregelen Controles kunnen ook als beperkende maatregelen in het hulpverleningsplan staan: controle van je urine op drugs, controle van je kamer op verboden spullen, het doorzoeken van je kleren en het betasten van je lichaam op verboden bezit. Maar ook controle van post die je ontvangt of die je wegstuurt. ª Let op! Automatische, algemene controles voor alle jongeren, bijvoorbeeld iedere keer als je terug komt van verlof, zijn niet toegestaan. Er moet echt een reden zijn voor de controle. Als jij bijvoor beeld drugs hebt gebruikt voordat je in de instelling kwam, kan in jouw hulpverleningsplan

33 31 notities staan dat je (voorlopig) iedere keer als je van verlof terug komt wordt gecontroleerd op bezit en gebruik van drugs. Heeft een andere jongere nooit iets gehad met drugs en is er ook geen reden om nu drugsgebruik te vermoeden, dan zijn deze controles voor hem niet nodig. Een controle houden bij wijze van steekproef, zo maar bij een paar jongeren in de groep, mag wel. Maar ook dan geldt als voorwaarde dat deze steekproef in je hulpverleningsplan moet staan. Beperkende maatregelen

34 32 Beperkende maatregelen 8. Beperken van bezoek In de huisregels staan algemene regels over bezoek: hoe vaak er bezoek mag komen, of het bezoek bij aankomst en vertrek wordt gecontroleerd en waar je met je bezoek gaat zitten. In het hulpverleningsplan wordt met je afgesproken wie er op bezoek mogen komen, hoe vaak het bezoek mag komen en wie er niet mogen komen. 9. Beperken van brieven en telefoon In de huisregels staan de algemene regels die gelden voor het ontvangen en versturen van brieven en voor telefoongesprekken. In het hulpverleningsplan spreken ze met je af met wie jij wel en niet mag telefoneren en schrijven. ª Let op! Je mag (op normale tijden van de dag) altijd contact hebben met je advocaat, je jeugdbeschermer, de leden van de klachtencommissie en met de vertrouwenspersoon. Deze personen mag je dus bellen of schrijven en ze mogen ook bij je op bezoek komen. Ben je net uit je dak gegaan en moet je even naar kamer om tot rust te komen, dan kan het zijn dat je niet direct mag bellen maar pas als je weer tot rust bent gekomen.

35 33 Welke algemene regels gelden er voor de beperkende maatregelen? Een instelling mag alleen een beperkende maatregel opleggen als die in je hulpverlenings plan staat (of als er een noodsituatie is). Ook al staat de beperkende maatregel in je hulp verleningsplan, dan nog mogen ze die alleen opleggen als het echt niet anders kan. Bijvoor beeld omdat het onveilig is voor jou of voor anderen op de groep. De gedragswetenschapper in je instelling speelt een belangrijke rol. Hij moet het er mee eens zijn dat de beperkende maatregel in je hulpverleningsplan staat. Als de maatregel ingaat, moet de gedragswetenschapper daar soms van te voren ook weer toestemming voor geven. Beperkende maatregelen Als er een maatregel op je is toegepast, moet de instelling dit in je dossier zetten en ook waarom het nodig was.

36 34 Beperkende maatregelen Iedere instelling moet een reglement hebben met daarin de regels over de beperkende maatregelen. In het reglement staat wie er binnen jouw instelling de beslissing over het afzonderen, de overplaatsing of het plaatsverbod neemt. Er staat bijvoorbeeld ook in hoe vaak er iemand even naar je moet komen kijken als je in de afzonderingsruimte zit. Tip ª Je mag het reglement beperkende maat regelen van jouw instelling lezen en je hebt ook recht op een kopie. Vraag er naar bij de groepsleiding. Wat zijn huisregels? Iedere instelling voor jeugdzorgplus moet huisregels hebben. Huisregels gaan over hoe de dingen elke dag gaan. In de huisregels staat in ieder geval: Wel of niet afsluiten van je kamer s nachts. Bezoektijden en regels voor het ontvangen van bezoek. Gebruik van telefoon.

37 35 ª Welke spullen verboden zijn, zoals wapens, drugs en alcohol. Roken. Versturen en ontvangen van post. Meedoen aan groepsactiviteiten. Schoonhouden van je kamer. De huisregels moeten op papier staan. Meestal krijg je ze meteen als je in de instelling komt. Zo niet, vraag er dan naar bij de groepsleiding. Let op! Huisregels zijn geen beperkende maatregelen. Er mogen dus geen regels in staan over afzondering, vastpakken en vasthouden, plaatsverboden en dat soort dingen. Beperkende maatregelen Tip ª Zijn er veel jongeren in de groep ontevreden over de huisregels? Praat er dan over met de groepsleiding, bijvoorbeeld in een huisvergadering of in een speciale bijeenkomst. De vertrouwenspersoon kan je hierbij helpen.

38 36 Beperkende maatregelen Wat zijn groepsregels? Sommige instellingen hebben naast de algemene huisregels ook regels voor iedere groep. In de groepsregels staan bijvoorbeeld de bedtijden, afspraken over corvee, etenstijden, enzovoort. Soms staan de groepsregels op papier en soms niet. Tip ª Zijn er veel jongeren in de groep ontevreden over de groepsregels? Praat er dan over met de groepsleiding, bijvoorbeeld in een huis vergadering of in een speciale bijeenkomst. De vertrouwenspersoon kan je hierbij helpen. notities

39 Jij bent jezelf, voor honderd procent Je kunt niet iemand anders wezen Maar soms voelt het alsof mensen Eerst je gebruiksaanwijzing moeten lezen. Beperkende maatregelen

40 Rechten op een rijtje 1. Recht op een zinvol dagprogramma 2. Recht op onderwijs 3. Recht op informatie 4. Recht op inzage, kopie, correctie en eigen mening 5. Recht op privacy 6. Recht op verlof 7. Geloof 8. Zakgeld 9. Recht op inspraak 10. Recht om te klagen 11. Recht op in beroep gaan 12. Recht op reglementen en protocollen 13. Recht op een andere advocaat

41 39 Welke rechten heb je? In de (gesloten) jeugdzorg heb je als jongere een aantal rechten. 1. Recht op een zinvol dagprogramma Je hebt recht op een dagprogramma op de groep, ook in het weekend. Er moet een zinvolle dagbesteding zijn die door de week bestaat uit school, werk of stage. 2. Recht op onderwijs De instelling moet er voor zorgen dat je onderwijs kunt volgen. Dit betekent ook dat je verplicht naar school gaat. Welke rechten heb je? 3. Recht op informatie Je hebt het recht om te weten wat er met jou gebeurt in de instelling. Zo moeten ze met je overleggen over het hulpverleningsplan en veranderingen daarin. Ben je het niet eens met bepaalde zaken, dan moet ook jouw mening ook in het hulpverleningsplan komen. Ook de eindrapportage moet de instelling met je bespreken. Ben je het er op een bepaald punt niet mee eens, dan moet dat ook in de eindrapportage komen te staan.

42 40 Welke rechten heb je? ª Let op! Als je nog geen zestien jaar bent, hebben ook je ouders recht op informatie. De instelling moet ook met hen overleggen over (wijzigingen in) het hulpverleningsplan. 4. Recht op inzage, kopie, correctie en eigen mening De instelling bewaart het hulpverleningsplan bij alle andere gegevens over jou. Al deze gegevens bij elkaar noem je het (elektronisch of papieren) dossier. Je hebt recht op inzage in je dossier, dat wil zeggen dat je het mag lezen. Ook heb je recht op een kopie van je dossier. Staan er fouten in, klopt bijvoorbeeld je geboortedatum niet, dan moet de instelling dat verbeteren. Ben je het niet eens met een mening over jou in het dossier, dan heb je er recht op dat in het dossier komt te staan dat jij het er niet mee eens bent. Staat er bijvoorbeeld dat je door gebrek aan inzet je school niet hebt afgemaakt, dan kun je erin laten zetten dat niet kwam door gebrek aan inzet maar bijvoorbeeld door problemen thuis.

43 41 ª Let op! Ben je nog geen zestien jaar, dan hebben ook je ouders recht op inzage, kopie en correctie. Je ouders mogen ook hun mening in het dossier laten zetten. Wil je dat je ouders bepaalde informatie over jou in het dossier niet lezen, bespreek dit dan met je gedragswetenschapper. 5. Recht op privacy De groepsleiding en de andere mensen in de instelling moeten regelmatig aan de jeugdbescher mer en aan de kinderrechter laten weten hoe het met je gaat. Voordat ze informatie over jou geven, moeten ze dit eerst met jou bespreken. Dit geldt ook als de groepsleiding met je jeugdbeschermer of met je ouders over jou wil overleggen. Welke rechten heb je? ª Let op! Als je zestien jaar of ouder bent, kan de instelling alleen met je ouders overleggen als jij dat goed vindt. Ben je jonger dan zestien jaar en wil je dat je ouders bepaalde informatie over jou niet te horen krijgen? Overleg hierover dan met je gedragswetenschapper.

44 42 Welke rechten heb je? 6. Recht op verlof In de jeugdzorgplus geldt geen algemeen recht op verlof. Je verlof moet passen in je behandeling. Het kan dus gebeuren dat een andere jongere in je groep veel eerder of veel langer op verlof mag dan jij. Uiteindelijk gaat bijna iedere jongere op verlof. In de meeste instellingen moet je dit verlof verdienen. Gaat het goed dan mag je een keer kort begeleid op verlof. Gaat het een paar keer goed tijdens een begeleid verlof, dan mag je de volgende keer misschien alleen op pad. Ben je een hele dag thuis geweest en is dat goed gegaan, dan mag je een volgende keer misschien een nachtje blijven slapen. De afspraken over je verlof staan in je hulpverleningsplan of in een apart verlofplan. Je krijgt alleen verlof als de gedragswetenschapper het ermee eens is. 7. Geloof Als je volgens jouw geloof op vaste tijden moet bidden, of bepaalde dingen niet mag eten, dan moet de instelling daar rekening mee houden.

45 43 8. Zakgeld In (bijna) alle instellingen krijg je zakgeld. Hoeveel je krijgt, hangt af van de groep waar je in zit en van je leeftijd. De wet geeft hier geen regels over. Iedere instelling heeft eigen regels. Vraag ernaar bij de groepsleiding. ª Let op! De groepsleiding mag je niet straffen door je zak geld in te houden, bijvoorbeeld omdat je je niet aan de huisregels hebt gehouden. Je zakgeld mag wel worden ingehouden als je schade moet vergoeden omdat je iets vernield hebt. Als je bijvoor beeld een rookmelder kapot hebt gemaakt. Welke rechten heb je? notities

46 44 Welke rechten heb je? 9. Recht op inspraak Jouw mening is belangrijk als het gaat over zaken die jou aangaan. Het is een recht om mee te praten en mee te denken over je eigen hulpverleningsplan, het beleid op de groep of over de hulp die aangeboden wordt. Op de groep is meestal een huisvergadering. Daarin kun je allerlei dingen bespreken zoals het eten, hoe jullie als jongeren met elkaar omgaan, welke activiteiten jullie samen doen. Een belangrijke vorm van inspraak is de cliëntenraad of jongerenraad. Iedere instelling moet een cliëntenraad hebben, waarin jongeren en ouders in zitten. In de raden wordt met de leiding van de instelling gepraat over hoe het gaat. Sommige instellingen hebben twee raden: een jongerenraad en een ouderraad. Vraag aan de groepsleiding hoe dat in jouw instelling zit en hoe je kunt mee doen in de raad. In de jonge renraad kun je alles bespreken wat belangrijk is voor je verblijf in de groep: meer of ander eten, zakgeld, muziek, activiteiten die jullie samen doen, hoe de groepsleiding met jullie omgaat enzovoort.

47 45 Tips ª Is er geen huisvergadering dan kun je de groepsleiding vragen om je te helpen bij het organiseren van een huisvergadering. Is er geen jongerenraad, dan kun je de groeps leiding vragen om je te helpen bij het oprichten van een jongerenraad. Lukt dit niet of vind je dit moeilijk? Vraag de vertrouwenspersoon om advies en hulp. 10. Recht om te klagen Als je vindt dat de instelling je niet fatsoenlijk behandelt, of dat ze niet voldoende rekening houden met je rechten, kun je daarover klagen. Je kunt ook klagen over de beperkende maatregelen. Je hebt altijd het recht om met je klacht naar de klachtencom missie te stappen. Wil je dat de klachtencommissie ermee aan de slag gaat, dan moet je je klacht op papier zetten en bij hen inleveren. De groepsleiding kan je daarbij helpen. Heb je liever hulp van iemand van buiten de instelling? De vertrouwenspersoon kan je helpen om je klacht op papier te zetten. Welke rechten heb je?

48 46 Welke rechten heb je? De klachtprocedure De klachtencommissie kan in overleg met jou eerst kijken of het probleem opgelost kan worden door bemiddeling. Dan komt er een gesprek tussen jou en de medewerker over wie je klaagt. Wil je dat niet of lost het niets op, dan gaat de klachtencommissie je klacht officieel behandelen. Je krijgt dan een uitnodiging om je verhaal te vertellen bij de klachtencommissie. Ook de medewerker over wie je klaagt, krijgt de gelegenheid om zijn mening te geven. Als je een klacht hebt ingediend over een beperkende maatregel of je verlof, dan moet de klachten commissie binnen vier weken komen met een uitspraak. In deze uitspraak maakt de klachten commissie duidelijk of je (gedeeltelijk) gelijk hebt of niet. Tip ª Je hebt rechtstreeks toegang tot de klachtencommissie. De groepsleiding kan je niet verplichten om eerst je klacht bij hen in te dienen. Het is wel verstandig om eerst met de groepsleiding te gaan praten. Misschien vind je samen een oplossing. Maar als je naar de klachtencommissie wilt, kan dat altijd, ook al vindt de groepsleiding dit geen goed idee.

49 Recht op in beroep gaan Heb je geklaagd over een beperkende maatregel, of over wel of niet op verlof mogen, dan kun je na de uitspraak van de klachtencommissie in beroep gaan. Dan ben je het niet eens met de beslissing van de klachtencommissie. Je kunt een brief schrijven naar de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming in Den Haag. De vertrouwens persoon kan je daarbij helpen. Tip ª Je hebt maar zeven dagen de tijd om deze brief in te dienen. Het tellen begint vanaf de dag na de ontvangst van de uitspraak. Heb je de uit spraak bijvoorbeeld op drie april ontvangen, dan begint die zeven dagen te lopen op vier april. Je beroep moet dus zeven dagen na vier april binnen zijn bij de Raad voor de Strafrechtsbescherming en Jeugdbescherming. Welke rechten heb je? ª Let op! In de meeste instellingen is de klachtencommissie onafhankelijk (in ieder geval is de voorzitter onafhankelijk). Dit wil zeggen dat de leden van de klachtencommissie niet in dienst zijn van de instelling. Ze komen van buiten.

50 48 Welke rechten heb je? Je instelling heeft een folder waarin staat hoe je een klacht in moet dienen en wat er precies gebeurt in een klachtprocedure. Heb je deze folder niet gekregen, vraag er dan naar bij de groepsleiding. Ook je (pleeg)ouders hebben het recht om een klacht in te dienen als ze niet tevreden zijn over de instelling. Andere oplossing voor je klacht Al heb je altijd het recht om naar de klachten commissie te gaan, vaak is het verstandig om gewoon naar de groepsleiding te gaan en te vertellen wat je dwars zit. Wie weet kom je samen tot een oplossing. Als je het moeilijk vindt om zo n gesprek te voeren, kun je de vertrouwenspersoon vragen om je daarbij te helpen. Je kunt de vertrouwenspersoon ook om advies vragen als je niet goed weet wat je met een bepaalde klacht moet doen. Samen kun je dan bekijken wat voor jouw klacht het beste is: in gesprek gaan met de groepsleiding of een klacht indienen bij de klachtencommissie.

51 Recht op reglementen en protocollen Je hebt recht op een kopie van de regels, protocollen en reglementen die in de instelling gelden. Dus het reglement beperkende maatregelen, de huis- en groepsregels en het privacyreglement. Als je deze stukken niet hebt gekregen, vraag er dan naar bij de groepsleiding. notities 13. Recht op een andere advocaat Klikt het niet met je advocaat die je hebt gekregen voor de plaatsing in de JeugdzorgPlus, dan kun je om een andere advocaat vragen. De vertrouwenspersoon kan je hierbij helpen. Welke rechten heb je?

52 Jij hebt een hele mooie naam Een naam als een cadeautje Wees er trots op, want je kreeg hem Misschien wel van je grootje.

53 51 Wat kan de vertrouwens - persoon voor je doen? Een vertrouwenspersoon luistert naar jouw verhaal. Hij kan je informatie en advies geven bij het oplossen van problemen en klachten. Als jij dat wilt, kan hij je ook helpen bij het onder woorden brengen van je klacht en bij het voeren van een gesprek daarover met de groepsleiding. Ga je uiteindelijk een officiële klacht indienen, dan kan de vertrouwenspersoon je helpen bij het opschrijven van de klacht. Als je dat fijn vindt, kan de vertrouwenspersoon ook mee gaan als je bij de klachtencommissie je verhaal gaat doen. Kan ik de vertrouwenspersoon echt vertrouwen? De vertrouwenspersoon stapt niet zomaar met jouw verhaal naar de groepsleiding of naar je ouders. Als je de vertrouwenspersoon iets vertelt dat gevaarlijk is voor jou of de mensen om je heen, dan is hij verplicht daar iets mee te doen. De vertrouwenspersoon bespreekt dit altijd eerst met jou. Er gebeurt niets buiten jou om. De vertrouwenspersoon

54 52 Wat kan de vertrouwenspersoon voor je doen? Bovendien, de vertrouwenspersoon is onafhankelijk. Dit wil zeggen dat hij niet in dienst is van de instelling. Hij werkt voor het AKJ of Zorgbelang. Iedere instelling moet er voor zorgen dat je terecht kunt bij een onafhankelijk vertrouwenspersoon. Meestal komt de vertrouwenspersoon op vaste tijden op de groep. Je mag de vertrouwenspersoon ook altijd bellen voor het maken van een afspraak. ª Let op! Ook al gelden er belafspraken, je hebt (op normale tijden van de dag) altijd het recht om te bellen met de vertrouwenspersoon. notities

55 Geklets, geruzie, veel gedoe soms ben je zo ontzettend moe Slaap maar, vergeet even de rest daarna ben jij weer op je best. De vertrouwenspersoon

56 Al die regels op de groep je moet je aan van alles houden maar weet je, rechten heb je ook Dit boekje helpt, dus goed onthouden.

57 55 Wat betekent...? Advocaat ª Juridisch hulpverlener en adviseur. Je krijgt auto matisch een advocaat toegewezen voordat de kinderrechter beslist over (verlenging van) de machtiging jeugdzorgplus. Hij komt op voor jou en hij ziet erop toe dat iedereen zich houdt aan de wettelijke regels voor de plaatsing in de jeugdzorgplus. Beperkende maatregel ª Een maatregel die je vrijheid in de instelling tijdelijk beperkt. Een beperkende maatregel mag alleen worden opgelegd als die in je hulpverleningsplan staat, of als zich een noodsituatie voordoet. Gedragswetenschapper ª Pedagoog of psycholoog in de instelling die verant woordelijk is voor je hulpverleningsplan en voor de toepassing van de beperken de maatregelen. Of de pedagoog of psycholoog die in opdracht van de gemeente of van Jeugdbescherming bekijkt of jeugdzorgplus echt nodig is. Wat betekent...? Gezag ª Zeggenschap over een kind of een jongere tot achttien jaar. Meestal hebben je ouders gezag

58 56 Wat betekent...? over jou. Andere jongeren hebben een voogd of staan onder voogdij bij Jeugdbescherming. Het gezag eindigt automatisch als je achttien wordt. Hulpverleningsplan ª Het plan waarin de instelling beschrijft welke problemen je hebt en hoe je deze problemen samen met de instelling gaat oplossen. Ook staat er in het hulpverleningsplan hoe de contacten met je ouders verlopen en of je op verlof mag. Verder staat erin welke beperkende maat regelen de instelling op je mag toepassen. Jeugdbeschermer/gezinsvoogd ª Medewerker van Jeugdbescherming. Als je onder toezicht bent gesteld, praat en beslist de jeugdbeschermer mee met jou en je ouders over je opvoeding. Kinderrechter ª Rechter die zich op de rechtbank speciaal bezighoudt met zaken van kinderen en jongeren. De kinderrechter beslist bijvoorbeeld over een ondertoezichtstelling, of een machtiging jeugdzorgplus. Maar ook over de straf die een jongere krijgt als hij een misdrijf heeft gepleegd.

59 57 Klachtencommissie ª Commissie van minstens drie leden. De voorzitter van de klachtencommissie is onafhankelijk. Hij werkt niet voor de instelling. De klachtencommissie behandelt klachten van jongeren en hun ouders over (medewerkers van) de instelling. Machtiging jeugdzorgplus ª Schriftelijke toestemming van de kinderrechter om je in een instelling voor jeugdzorgplus te plaatsen. Een machtiging jeugdzorgplus is maximaal een jaar geldig, daarna kan de machtiging door de kinderrechter worden verlengd. Schorsen van de machtiging jeugdzorgplus ª Het besluit van de instelling om je machtiging (tijdelijk) niet te gebruiken. Dit gebeurt als je op proef naar een open instelling gaat, of bij je (pleeg) ouders gaat wonen. Gaat het niet goed, dan ga je terug naar de jeugdzorgplus en wordt de machtiging weer gebruikt. Wat betekent...? Verlengen van de machtiging jeugdzorgplus ª Het besluit van de kinderrechter om een machtiging langer geldig te maken zodat je langer in de jeugdzorg Plus blijft.

60 58 Wat betekent...? Vertrouwenspersoon ª Iemand die niet voor de instelling werkt maar die wel regelmatig de groepen bezoekt. De vertrouwenspersoon geeft je informatie en advies en kan je helpen bij problemen en klachten. Voogd ª De persoon die gezag over jou uitoefent tot je achttien jaar bent. De kinderrechter benoemt een voogd als je ouders er niet meer zijn, of als je ouders geen gezag over je uit mogen oefenen. Voorwaardelijke machtiging ª De machtiging van de kinderrechter waarin is bepaald dat je onder voorwaarden niet in de jeugdzorgplus wordt geplaatst. Er zijn dus voorwaarden aan je gesteld waar je je aan moet houden. Doe je dit niet dan word je (weer) in de jeugdzorgplus geplaatst. Wettelijk vertegenwoordiger ª De persoon die gezag over je uitoefent totdat je achttien jaar bent. Meestal zijn je beide ouders je wettelijk vertegenwoordigers. Oefent een voogd het gezag over je uit, dan is hij je wettelijk vertegenwoordiger.

61 59 Meer weten? In dit boekje staat in het kort hoe het zit met je rechten en plichten in de jeugdzorgplus. Vaak hebben instellingen zelf ook folders over bijvoorbeeld het recht op inzage in je dossier en de klachtprocedure. Daarin vind je meer informatie. Vraag er naar bij de groepsleiding. Belangrijke adressen AKJ vertrouwenspersonen (ook voor Zorgbelang) T Juridisch loket T Kindertelefoon T Adressen Kinderombudsman T

62 vertrouwenspersonen in de jeugdhulp Dit boekje is een uitgave van AKJ vertrouwenspersonen in de jeugdhulp E info@akj.nl T samenstelling tekst Mr. Lydia Janssen en Mr. Mireille Gommans tekstredactie & gedichtjes Melle Dotinga, vormgeving & illustraties Hetty Peeters, productiecoördinatie Ingrid Verver drukwerk Jubels, AKJ, 2016

63

64 vertrouwenspersonen in de jeugdhulp