Hieronder een kort puntsgewijs overzicht van de diverse nieuwspunten in deze nieuwsbrief. We wensen u veel leesplezier.

Transcriptie

1 nieuwsbrief Jaargang 7 nummer 2 juli 2013 Contact loket: iter-nl@differ.nl Hieronder een kort puntsgewijs overzicht van de diverse nieuwspunten in deze nieuwsbrief. We wensen u veel leesplezier. Introductie Nieuws van het ILO-Net IPAC en Hannover Messe ILO-Net evenementen na de zomer Het Huygens Huys Roadmap Advanced Instrumentation Nieuws van de ILO Tenders bij F4E en ITER IO Slimme fusiestudenten zoeken stageplaatsen 1

2 Inleiding door Tony Donné Met de zomervakantie in aantocht doen we u hierbij op de valreep een ITER-NL nieuwsbrief toekomen. Er is in de eerste helft van 2013 veel gebeurd. Met ITER-NL hebben we, in samenwerking met ILO-net, acte de presence gegeven op een aantal grote manifestaties waaronder Netherlands@GIANT, de International Particle Accelerator Conference (IPAC) en de Hannover Messe. Er is door NWO, TNO en een groot aantal bedrijven hard gewerkt aan het schrijven van een 16 e Roadmap voor Advanced Instrumentation. Die Roadmap is op 3 juni jl aangeboden aan het boegbeeld van de Topsector HTSM, Amandus Lundquist, De Roadmap is door het Topteam omarmt en moet gedurende de zomermaanden verder uitgewerkt worden. De Roadmap Advanced Instrumentation is bij uitstek een vehikel waarbinnen bedrijven en kennisinstellingen elkaar kunnen vinden om gezamenlijk te werken aan het ontwikkelen van geavanceerde wetenschappelijke apparatuur. Onze ITER-NL ILO heeft, samen met de ITER ILO s uit andere Europese lidstaten, een intensieve interactie gehad met de nieuwe directeur van Fusion for Energy, Henrik Bindslev, om de regels voor de industrie te versoepelen en doorzichtiger te maken. O.a. de beruchte unlimited liability clausule is nu van tafel. Dit gaat het zeker voor Noord-Europese bedrijven gemakkelijker maken om succesvol te tenderen. ITER-NL heeft een overzicht gemaakt van de contracten en grants vanuit ITER en Fusion for Energy die in Nederland terecht zijn gekomen, en heeft ook geprobeerd om de spin-off contracten in beeld te brengen. Inmiddels is er ruim 9,3 miljoen Euro aan contracten en grants binnengehaald en ruim 10,4 miljoen aan spin-off opdrachten gescoord. Verder zit er op dit ogenblik voor een waarde van ca. 41 miljoen aan contracten in de pijplijn. We doen ons best om samen met de Nederlandse bedrijven de return in de vorm van contracten naar ons land te maximaliseren. In deze nieuwsbrief berichten we over de voortgang op de diverse fronten. We wensen u veel leesplezier. Bij vragen kunt u ons altijd contacteren. Tenslotte rest me nog om jullie namens ITER-NL een fijne zomer toe te wensen. 2

3 Nieuws van het ILO-Net door Rob Klöpping Expositie: De splinternieuwe uitbreiding van de experimenteerhal van de ESRF, het Europese Synchrotron in het Franse Grenoble, was van juni het toneel van een expositie van uitsluitend Nederlandse high-tech bedrijven. Nederland is al vanaf de oprichting lidstaat van de ESRF en twintig bedrijven waren naar de thuisbasis van de ESRF afgereisd, de GIANT Innovatie Campus. Door op deze beurs hun laatste innovaties op hun vakgebied te tonen vestigen of versterken ze hun positie van vaste leverancier aan wetenschappelijke instituten. is een samenwerking van NWO en GIANT, georganiseerd door het ILO-Net van de Nederlandse Industrial Liaison Officers. Zij helpen de wetenschap en industrie dichter tot elkaar te komen. bracht deelnemende bedrijven onder de aandacht bij de ESRF en andere instituten, maar ook bij Franse bedrijven. Beide beursdagen trokken veel bezoekers die zeer onder de indruk waren. De Nederlandse deelnemers toonden zich tevreden over de gelegde zakelijke contacten. was geïnspireerd op het in 2010 in Genève bij CERN gehouden evenement Op de dag voor de tweedaagse tentoonstelling van werden excursies en presentaties voor de deelnemende bedrijven georganiseerd door de instituten die de Nederlandse industriële delegatie ontvingen. De deelnemers kregen zo een goed beeld van de behoeften en toekomstkansen van de wetenschappelijke instituten en van businesskansen voor Nederland. Tijdens beide beursdagen was er ruimschoots gelegenheid om één op één gesprekken te voeren met bedrijven; die waren vooraf aan bezoekers gematched. Dat leidde tot concrete afspraken om samen verder te gaan. Om de kans op succesvolle tenders te vergroten waren 3

4 ook Franse bedrijven uit de onmiddellijke omgeving van de campus uitgenodigd. Samenwerking met lokaal gevestigde partners bevordert de kansen op succesvolle tenders. Het volledige programma met de presentaties is te vinden op de website van het ILO-Net, BigScience.nl. Daar worden ook alle gemaakte foto s gepubliceerd. U vindt hier ook het programmaboekje met de bedrijfspresentaties. ILO-Net evenementen na de zomer In de tweede helft van 2013 organiseert het ILO-Net volop activiteiten. Op het moment dat u dit leest is de Neutronen Scattering Conferentie ICNS te Edinburgh in volle gang. Het ILO-Net heeft een afgevaardigde op pad gestuurd omdat met name de nieuwe Big Science activiteit ESS die in Lund in Zweden gebouwd gaat worden er centraal staat. De opdracht is om uit te zoeken of dit eveneens jaarlijkse congres een plaats verdient op onze beursagenda. In Barcelona wordt in september de kernfusieconferentie ISFNT gehouden waar u elders in deze nieuwsbrief meer over keest. Het ILO-Net draagt bij aan de organisatie en is aanwezig op de driedubbele stand van ITER-NL. Op 16 oktober is er de jaarlijkse Big Science Industriemiddag, dit jaar bij SRON in Utrecht op de Uithof-campus van de Universiteit Utrecht. Hoofdthema is de Roadmap Advanced Instrumentation en er zal hoofdzakelijk aandacht besteed worden hoe bedrijven via deze speciaal op Big Science gerichte Roadmap kunnen profiteren van het topsectorenbeleid van de Nederlandse overheid. Als laatste event noemen we de Precisiebeurs in Veldhoven die elk jaar door het Mikrocentrum wordt georganiseerd. Vorig jaar hebben we daar we voor het eerst Big Science als thema neergezet door CERN uit te nodigen voor een themaochtend in het parallelprogramma. Ok dit jaar zal CERN weer van de partij zijn, maar ligt het accent op een ander Big Science instituut. In de volgende nieuwsbrief kondigen we de evenementen van 2014 aan. 4

5 Conferentie: IPAC 2013 De Internationale Particle Accellerator Conference IPAC werd dit jaar van 12 tot 17 mei in Shanghai gehouden. Het is een jaarlijks terugkerend congres dat elke keer een ander werelddeel aandoet. In 2014 wordt IPAC weer in Europa georganiseerd. Daarover later meer want zo n kans om Nederlandse bedrijven en onderzoekers te positioneren willen we met beide handen aangrijpen. Het ILO-Net was met een stand aanwezig op de IPAC industriebeurs. Demaco en ASI hadden tentoonstellingsmateriaal geleverd en Demaco had zelfs een afgevaardigde gestuurd. Het Nederlandse bedrijf, VDL-ETG had dit jaar voor een eigen stand gekozen. Uiteindelijk stonden we naast elkaar en met een vijf man sterke delegatie was Nederland goed vertegenwoordigd in China. Voor IPAC is een nieuwe editie van de Dutch Scientific bedrijfsbrochure gedrukt in een grote oplage, die gretig door de bezoekende congresgangers werd meegenomen. Industriebeurzen tijdens wetenschappelijke conferenties zijn zeer effectief als het gaat om het leggen van commerciële contacten. Gedurende een volle week waren in Shanghai de bijna honderd exposanten en hun doelgroep van ruim 1500 afgevaardigden met elkaar binnen één congresgebouw samen. Voortdurend komen ze elkaar tegen op de stands, tijdens de workshops en de presentaties, bij talrijke sociale netwerk gelegenheden en natuurlijk in de wandelgangen. Op IPAC is de wereldwijde versnellergemeenschap vertegenwoordigd. Natuurlijk zijn er bij Aziatische conferenties iets meer Aziatische deelnemers, maar de brede doelgroep was voor ILO-Net genoeg reden om ook dit jaar een stand te nemen en Nederlandse industrie onder de aandacht te brengen. IPAC 2014 in Dresden In 2014 wordt de IPAC in Europa gehouden in Dresden, vlakbij de Poolse grens in het voormalige Oost-Duitsland. Dresden maakt zich op voor een grote conferentie en plant een mooie Industriebeurs. Als Nederland willen we een Holland House in spetterend oranje plaatsen over meerdere stands, en we hebben al een optie genomen omdat we verwachten dat veel Nederlandse bedrijven een plekje willen verwerven binnen dit Holland House. Het plan is om dit samen met andere partijen te organiseren en we verwachten dat de kosten door subsidie voor deze Holland Branding laag kunnen blijven. Bovendien is Dresden minder ver dan Genève! 5

6 De IPAC2014 wordt gehouden van 15 tot 20 juni Meer nieuws valt de komende tijd te lezen op onze website en ook tijdens de Big Science Industriemiddag besteden we aandacht aan dit onderwerp. Verslag: Hannover Messe 2013 Dit jaar stonden de NWO-instituten voor de tweede keer in het door FME georganiseerde Holland High-tech House op de Hannover Messe, de belangrijkste industriebeurs ter wereld. De instituten stonden in de themahal R&D, waar de focus ligt op nieuwsgierigheid en inspiratie opdoen. Door de aanwezigheid van de NWO-instituten had het ILO-Net ook een platform voor haar activiteiten. Er zijn ruim 500 exemplaren van de Dutch Scientific bedrijfsbrochure uitgedeeld aan de internationale bezoekers. Het thema waar de NWO-instituten voor hadden gekozen om mee te exposeren was ingegeven door de nieuwe Roadmap Advanced Instrumentation, die op dat moment in voorbereiding was. Inmiddels weten we dat Advanced Instrumentation als 16e Roadmap is aangenomen door het Top Team van de Topsector HTSM. De grote Nederlandse delegatie werd aangevoerd door Bertold Leeftink, plaatsvervangend directeur-generaal Bedrijfsleven & Innovatie van het Ministerie van Economische Zaken, met het Top team van HTSM en FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming bezochten het High Tech House. Ze werden vergezeld door Duitse handelspartners en diplomaten, onder andere de heer dr. Jäkel van het Bundesministerium für Wirtschaft, Technologie und Innovationspolitik. In diverse toespraken werden lovende woorden gesproken aan het adres van de Nederlandse industrie, die vooral opvalt door betrouwbaarheid en kwaliteit naast het constant hoge vakmanschap. 6

7 Het Huygens Huys door Anton Duisterwinkel en Nicole Nulkes, TNO Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen profiteren te weinig van de investeringen van de Nederlandse overheid in diverse Big Science projecten. We laten veel kansen bij ITER, CERN, KM3-net en andere projecten liggen en als we inschrijven op tenders, zijn we te vaak niet succesvol. Dat kan beter! TNO is daarom bezig met de oprichting van Het Huygens Huys, een samenwerking tussen bedrijven, TNO en NWO/NOVA om die return on Big Science te verbeteren. De partners zullen in dat virtuele huis gezamenlijk de interessante kansen identificeren. Waar nodig zal men gezamenlijk vooronderzoek doen en demonstrators bouwen. Door de partners wordt een geschikt consortium samengesteld dat op de tender zal reageren. Daarnaast zijn er onder andere plannen voor branding van de Nederlandse High- Tech industrie bij de diverse projecten, voor het gezamenlijk inschrijven op projecten uit Horizon 2020 en voor intensief lobbywerk. De eerste schetsen van Het Huygens Huys zijn af, de bouwtekeningen worden nu uitgewerkt en de bouw is in voorbereiding. We hopen eind dit jaar de spreekwoordelijke deuren te kunnen openen. Wie mee wil denken en ontwerpen of alvast een voorproef wil hebben van de kansen, kan meedoen aan een technologiecluster. Meer informatie daarover kunt u krijgen via nicole.nulkes@tno.nl. Op dit moment loopt er al een cluster met zeven bedrijven die een voor een verrast zijn door de kansen en mogelijkheden in Big Science. 7

8 Roadmap Advanced Instrumentation Anton Duisterwinkel, TNO en Hans Priem, VDL Op initiatief van TNO en NWO is een jaar lang gewerkt aan een roadmap Advanced Instrumentation in het kader van de topsector High Tech Systemen en Materialen (HTSM). Nadat het bedrijfsleven ruimschoots was aangehaakt en de roadmap naar de wensen van dat bedrijfsleven was bijgesteld, is die nu geaccepteerd door het topteam HTSM. Met Advanced Instrumentation bedoelen we hoogwaardige meetinstrumenten die in kleine series worden gemaakt, bijzondere prestaties leveren en vaak onder zwaar belastende condities worden toegepast in bijvoorbeeld Big Science zoals ITER, small science en monitoring van industriële processen. Dit betekent onder andere dat MKB-ers die op het vlak van kernfusie kleine onderzoeken willen doen per 2014 in aanmerking komen voor subsidies zoals kennisvouchers. Ook betekent het dat samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen op dit vlak in aanmerking komen voor TKI-toeslag (25 procent van het bedrag dat bedrijven aan kennisinstellingen uitbesteden). Een mooie erkenning van het belang van deze bedrijvigheid voor de Nederlandse economie. Return on Big Science Een en ander wordt direct zichtbaar op 11 september Het topteam HTSM organiseert dan een bijeenkomst om het Nederlandse bedrijfsleven beter aan te laten haken aan Europese subsidies. Een van de sessies zal specifiek gaan over Big Science. Er zal onder andere aan de orde komen welke kansen er op korte termijn zijn, hoe dat spin-off kan opleveren en hoe we vanuit Nederland beter op die kansen kunnen inspelen. Details zullen weldra verschijnen op 8

9 Nieuws van de ILO door Toon Verhoeven International Symposium on Fusion Nuclear Technology, september 2013 ITER-NL heeft een dubbele stand (12 m 2 ) gereserveerd op de Industrial Exhibition tijdens de ISFNT 2013 (International Symposium on Fusion Nuclear Technology) van september in Barcelona. Nederlandse bedrijven zijn van harte welkom om deel te nemen aan deze stand. Dat kan door middel van persoonlijke aanwezigheid gedurende (een gedeelte van) deze week maar ITER-NL kan ook demonstratiemateriaal van uw bedrijf tentoonstellen. Mocht u zelf ideeën of wensen hebben voor de presentatie van uw organisatie en/of nieuwe ontwikkelingen en daarbij gebruik willen maken van de stand, dan kunt u telefonisch contact opnemen met Rosali Twisk van NRG: ITER-NL heeft de huur van de stand op zich genomen, aan Nederlandse bedrijven wordt alleen een bedrag van 200 gevraagd voor een exhibitor pass. Eventueel transport van demonstratiemateriaal coördineert ITER-NL. ITER Business Forum, 21 en 22 maart 2013 Een belangrijke gebeurtenis voor bedrijven op het gebied van fusie was het ITER Business Forum (IBF) op 21 en 22 maart 2013 in Toulon. Het IBF in Toulon was de opvolger van de uiterst succesvolle versie in Manosque in december 2011 waarbij ook veel Nederlandse bedrijven vertegenwoordigd waren en was opnieuw georganiseerd door de Franse ILO Sabine Portier samen met alle ILO's, met ITER, met de Europese domestic agency F4E, en met de overige domestic agencies. Sprekers tijdens IBF waren de directeuren Motojima van ITER en Bindslev van F4E maar ook de hoofden van de procurement-afdelingen. Zij gaven informatie over de komende tenderacties en hoe daarop in te spelen. Daarnaast was er ook een bezoek aan het ITER terrein gepland, waar nu volop activiteiten gaande zijn. Van groot belang tijdens IBF

10 waren ook de B2B s: 1-op-1 gesprekken tussen bedrijven onderling maar ook met zowel ingenieurs, wetenschappers als procurement-deskundigen van F4E en ITER-IO. De sprekers op IBF waren óf mensen van F4E of de ITER International Organization (ITER-IO), óf ze waren vertegenwoordigers van bedrijven die als hoofdaannemer kunnen en willen gaan optreden. De enige uitzondering was Nederlander Cock Heemskerk van HIT (Heemskerk Innovative Technologies) die juist de invalshoek van een klein bedrijf ging belichten. Heemskerk gaf een boeiend overzicht van de kansen van MKB's in de ITER Remote Handling (RH) wereld. Onmiddellijk na de presentatie van Cock nam de belangrijkste speler in de RH wereld, groepsleider RH Carlo Damiani van F4E het woord. In dezelfde sessie Remote Handling, met de Nederlandse ILO als voorzitter, was er ook een presentatie getiteld "The European Team for the Divertor Remote Handling Challenge" waarbij naast aandacht voor Astrium en Areva ook de Nederlandse inbreng volop aan de orde kwam, met Dutch Space, HIT, NRG en DIFFER en ook een plaatje van het Remote Handling Study Center bij energie-instituut DIFFER. DeMaCo werd genoemd als één van de geprekwalificeerde bedrijven voor een Cryo-tenderactie door het hoofd van de Indiase domestic agency). De Nederlandse inbreng op het gebied van Remote Handling is recent ook voor het voetlicht gebracht in de ITER Newsline. Op het IBF presenteerde Dutch Scientific ook haar nieuwe bedrijvenbrochure. U vindt de IBFpresentaties op onze website. Industrial Policy bij F4E door Toon Verhoeven Sinds het aantreden van de nieuwe directeur Henrik Bindslev is er een erg positieve sfeer ontstaan bij Fusion for Energy (F4E) in Barcelona. Uit een eerste bespreking van Bindslev en een klein clubje ILO's zijn de volgende acties voortgekomen. Zo was de F4E directeur aanwezig tijdens de laatste ILO-F4E vergadering in Toulon. Een nieuwe ontwikkeling is dat er een aantal werkgroepen van ILO's aan het werk zijn gegaan om de belangrijkste 10

11 struikelblokken op te ruimen. De Nederlandse ILO is voorzitter van de werkgroep Industrial Policy, waarbij Hans Jahreiss, directeur Administratie van F4E, de inspanningen van F4E leidt. De werkgroep heeft onderwerpen zoals liability, liquidated damages en intellectual property aangepakt en ook voor het MKB zijn er een aantal grote verbeteringen aangekondigd: de hoeveelheid papierwerk zal sterk verminderen en de financiële randvoorwaarden zullen worden versoepeld. Het Nederlandse bedrijfsleven moet er wel rekening mee houden dat voor niet-strategische tenderpakketten F4E nu veel makkelijker dan voorheen wereldwijd kan gaan tenderen. Europese tenderacties door Toon Verhoeven Onlangs zijn diverse voor het Nederlandse bedrijfsleven interessante tenderacties uitgekomen bij F4E. Het zijn er te veel om hier allemaal op te noemen. Alle informatie is te vinden op de F4E portal. Oproep en kansen voor Nederlandse bedrijven bij F4E door Toon Verhoeven Als een (Nederlands) bedrijf er niet in slaagt om een tenderactie winnend af te sluiten is het dringend aan te raden om dan met F4E om de tafel te gaan zitten om er achter te komen waar het mis ging zodat een volgende keer er een grotere slagingskans is. De Industrial Liaison Officer Toon Verhoeven is graag bereid hierbij een rol te spelen. Neem voor vragen contact op met 11

12 De Company Database van Fusion for Energy wordt binnenkort uitgebreid met een prekwalificatie systeem: erg belangrijk ook voor Nederlandse bedrijven om daar aan mee te doen. Er staan instructiefilmpjes op de portal. Vanuit ITER IO zijn er ook regelmatig calls for tender of calls for expertise. Bovendien zijn voortdurend nieuwe vacatures te vinden bij ITER en bij Fusion for Energy. Slimme Fusie-studenten zoeken stageplaatsen! Door Niek Lopes Cardozo Sinds september 2012 heeft de TU Eindhoven een volledig geaccrediteerde, zelfstandige masteropleiding 'Science and Technology of Nuclear Fusion' ( Daarmee heeft de TU/e de ambitie een flink aandeel te leveren in de opleiding van de 'ITER-generation'. De master is interdisciplinair en bouwt met name op de faculteiten Technische Natuurkunde, Elektrotechniek en Werktuigbouwkunde. Al deze studenten doen twee stages, een van ca. 3 maanden in het eerste jaar, en het afstudeerproject van bijna een jaar dat de afsluiting van de studie vormt. Bedrijven die ITER-gerelateerd werk doen en een interessante stageplaats kunnen bieden voor deze studenten worden van harte uitgenodigd contact op te nemen met Prof. Lopes Cardozo (mailto:n.j.lopes.cardozo@tue.nl). Bedrijven die in contact willen komen met de hele Europese poule van 'fusie'- studenten kunnen bovendien lid worden van de European Fusion Education Network FuseNet (zie een netwerk van ca 50 universiteiten, onderzoekslaboratoria en bedrijven die actief zijn in de ontwikkeling van fusie-energie. De FuseNet-site biedt een match-making service voor bedrijven die studenten voor stageplekken zoeken. De bouw van ITER slaagt alleen als industrie en kennisinstellingen nauw samenwerken, en gezamenlijke projecten met masterstudenten is een buitengewoon flexibele en effectieve manier om zulke samenwerkingen op te zetten. Uitschrijven ITER-NL Nieuwsbrief Wilt u deze nieuwsbrief niet meer ontvangen, stuur dan een met als onderwerp Uitschrijven ITER-NL nieuwsbrief naar iter-nl@differ.nl 12