Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. Hoofdstuk 3: Uitwerking van het project.

Transcriptie

1 Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. Hoofdstuk 3: Uitwerking van het project. Dit demonstratieproject wordt medegefinancierd door de Europese Unie en de Administratie Land- en Tuinbouw van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

2 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning Proefpercelen eiwitgewassen. (Karel D hooghe, Hogeschool Gent) Teeltjaar Uitgezaaide teelten. 1. protasil (erwten + zomergerst) 2. erwt 3. quinoa 4. lupinen 5. luzerne 6. koolzaad 7. witte klaver 8. rode klaver Teelttechnische maatregelen: zaaidatum: 22 april 02 bemesting: basisbemesting: 30 ton zeugendrijfmest in najaar/ha 5 ton schuimaarde/ha ( 75 kg N kg P 2 O kg K 2 O + 80 kg MgO + 21 kg Na 2 O ) correctiebemesting per gewas quinoa: kg K 2 O (chloorpotas 60%) luzerne: + 60 kg K 2 O ( chloorpotas 60%) koolzaad: kg SO kg N ( 300 kg ammoniaksulfaat 21% N/ha kg ammoniumnitraat 27% N) onkruidbestrijding: protasil: Bentazon; 0,75-1,25 kg/ha (Basagran) (6-10 cm gewashoogte) erwt: Bentazon; 0,75-1,25 kg/ha (Basagran) (6-10 cm gewashoogte) quinoa: eventueel mechanisch lupinen: mechanisch luzerne: mechanisch koolzaad: na opkomst: Metazachloor ( Butisan S: 2,5 l/ha), 2-3 bladstadium witte klaver: mechanisch rode klaver: mechanisch

3 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning Proefopzet: Het doel van de proef bestaat erin dat gedurende het groeiseizoen de teeltwijze opgevolgd werd van de bovenvermelde teelten. De fytotechnische maatregelen zijn hierboven vermeld. Bij de oogst van de verschillende gewassen werd onderscheid gemaakt in ruwvoeder- en krachtvoederteelten: klavers en luzerne werden gemaaid, waarna een opbrengstbepaling gebeurde. Protasil, erwten en quinoa worden in deegrijp stadium als ganseplantsilage geoogst. Een aantal percelen protasil, erwten, lupines en koolzaad bleven eveneens gereserveerd om volledig afgerijpt te oogsten, waarbij enkel de vruchten in de opbrengst meegeteld worden. Bij de oogst wordt het drogestof-percentage bepaald van ieder monster en wordt er een staal gereserveerd voor chemische analyse. De chemische analyse behelst de Weende-analyse en de enzymatische verteerbaarheid volgens de procedures vermeld op het beproevingsverslag van het Centrum voor toegepast onderzoek en dienstverlening. Oriënterend werden ook een aantal inkuilproeven uitgevoerd om de gewichtsevolutie na inkuilen te volgen Bespreking van de opbrengstgegevens en voederwaardecijfers: Ganseplantsilage: erwten, protasil, quinoa. erwten protasil Quinoa oogstdatum 26 juli juli juli 2002 Uit tabel 1 en fig. 1 blijkt dat de gemiddelde opbrengst van de erwtensilage 7714 kg DS/ha was, maar de standaardafwijking ten opzichte van de gemiddelde waarde is groot. Deze is 1436 kg DS tussen het minimale en het maximale opbrengstniveau. Deze grote afwijking is vooral te wijten aan parallel 4 van het proefveld, deze scoorde globaal genomen slecht (over gans het proefopzet). Uit onderzoek van Stimuland (2000) bleek echter dat met erwtensilage opbrengsten van 9 ton DS/ha moeten kunnen gehaald worden. Tabel 3.1.1: Drogestof-opbrengst van de ganseplantsilage van erwten, protasil en quinoa. DS-opbrengst N Minimum Maximum gemiddelde standaardafwijking CV erwten , , , ,109 18,61671 protasil , , , ,488 21,76673 quinoa , , , ,817 18,68959

4 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 40 DS-opbrengst GPS kg/ha minimun gemiddelde maximum 0 erwten protasil quinoa figuur 3.1.1: Drogestof-opbrengst van de ganseplantsilage van erwten, protasil en quinoa. De opbrengst van het eigen onderzoek werd bekomen met een gemiddeld drogestofpercentage van 20%, ook hier met een grote standaardafwijking van 2,1%, die weer te wijten is aan parallel 4 (tabel en fig ). %DS GPS % erwten protasil quinoa minimum gemiddelde maximum figuur 3.1.2: variatie in het DS-pecentage van erwten-, protasil-, quinoasilage. Tabel 3.1.2: variatie in het DS-pecentage van erwten-, protasil-, quinoasilage. %DS N Minimum Maximum gemiddelde standaardafwijking CV erwten 4 17, , , , ,11008 protasil 4 19, , , , ,2879 quinoa 4 22,9 24,1 23,525 0,5058 2,150052

5 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 41 Het opbrengstniveau van de protasilsilage bedroeg 9627 kg DS/ha, maar ook hier een grote afwijking van 2095 kg, de maximale opbrengst op de proefvelden bedroeg namelijk kg DS/ha. Deze opbrengst ligt in de lijn van wat Cebeco Seeds (2000) en Stimuland (2000) bekwamen, namelijk tussen 7-10 ton DS/ha. Eveneens een grote afwijking op het percentage DS bij de oogst, het gemiddelde %DS was 26%, met een minimum van 19% en een maximum van 36%. Deze sterke variaties bij de erwten- en de protasilsilage zijn hoofdzakelijk te wijten aan effecten van de proefopstelling, maar ook door de stand van het gewas (gelegerd gewas, ) waardoor de afrijping zeer heterogeen kan verlopen. Als deze opbrengstcijfers vergeleken worden met reeds bekend cijfermateriaal bleken deze opbrengsten goed tot zeer goed te zijn. Wat de quinoasilage betreft, lag de opbrengst op 6890 kg DS/ha met een gemiddeld %DS van 23,5%. Vergeleken met de opbrengst van Praktijkonderzoek (2000) blijkt dit eerder aan de lage kant te zijn, in die publicatie sprak men van een opbrengst van 8,5-10,5 ton DS/ha. Op het %DS van de quinoasilage was er slechts een kleine standaardafwijking, wat wijst op een homogene afrijping van het gewas. Afgerijpte zaden: erwten, protasil, zomerkoolzaad, lupines. erwten protasil lupine Koolzaad oogstdatum 18 augustus augustus september september 02 Naast de oogst van protasil en erwten als ganseplantsilage, werden een aantal percelen ook gereserveerd om de volledig afgerijpte vruchten te oogsten. Voor de oogst van enkel de zaden kwamen volgende gewassen in aanmerking: erwten, protasil, zomerkoolzaad en lupines. De DS-opbrengst van de erwten vertoonde een sterke standaardafwijking: namelijk 818 kg DS, de gemiddelde DS-opbrengst bedroeg 1746 kg met een minimum en maximumopbrengst van respectievelijk 817 en 2590 kg DS/ha. Stimuland (2000) stelde hier dat opbrengsten tot 3,1 ton DS/ha kunnen gehaald worden. DS-opbrengst kg/ha erwten protasil koolzaad lupine minimum gemiddelde maximum figuur 3.1.3: zaadopbrengst van volledig afgerijpte erwten, protasil, koolzaad en lupines.

6 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 42 Tabel 3.1.3: zaadopbrengst van volledig afgerijpte erwten, protasil, koolzaad en lupines. DS-opbrengst N Minimum Maximum gemiddelde standaardafwijking CV Erwten 4 817, , , , ,87718 Protasil , , , ,2595 7, Koolzaad , , , , ,72585 Lupine 4 477, , , , ,58251 Het %DS vertoonde weinig schommeling en situeerde zich rond de 85%. Voor protasil en koolzaad was de standaardafwijking veel minder: ze schommelde tussen 200 en 300 kg/ha. De DS-opbrengst van protasil bedroeg gemiddeld 3090 kg/ha, wat een normaal opbrengstniveau is, voornamelijk uit 50% gerst en 50% erwten. Protasil gaf zo de grootste zaadopbrengst van de 4 gewassen. Zomerkoolzaad had een opbrengstpotentieel van 1476 kg DS/ha, terwijl de lupines gemiddeld op 698 kg zaten. Normaal brengt zomerkoolzaad ongeveer 1,5 ton DS/ha op en kan men met lupines in de Lage Landen 2-3 ton DS/ha halen. Deze uitzonderlijk lage opbrengst zou vooral te wijten kunnen zijn aan de geteelde variëteit die waarschijnlijk minder geschikt was voor de streek. Hogere opbrengsten moeten zeker haalbaar zijn, hoewel ook opgemerkt moet worden dat de standaardafwijking toch hoog was: 241 kg/ha ten opzichte van 698 kg DS/ha gemiddeld. Evenals bij de erwten zit er in het DSgehalte van protasil weinig variatie, het percentage schommelt eveneens rond 85%. Bij koolzaad en lupines is de variatie in %DS veel meer uitgesproken: voor koolzaad ligt het %DS tussen 76 en 87%, lupines hebben 68 tot 83% DS. %DS % erwten protasil koolzaad lupine minimum gemiddelde maximum figuur 3.1.4: variatie in het DS-percentage van de geoogste zaden. Tabel 3.1.4: variatie in het DS-percentage van de geoogste zaden. %DS N Minimum Maximum gemiddelde standaardafwijking CV erwten 4 84, , , , , protasil 4 84, , , , , koolzaad 4 76, , , , ,6847 lupine 4 68, , , , ,892319

7 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 43 Ingekuilde ruwvoeders: witte klaver, rode klaver, luzerne. oogstdata 23 juli augustus september 02 Witte klaver Rode klaver Luzerne 23 juli 02 2 september juli 02 2 september 02 Als ruwvoeders werden ook klavers en luzerne uitgezaaid, deze haalden meerdere oogsten: witte klaver werd 3 maal geoogst, rode klaver en luzerne 2 maal. Wat betreft de totale opbrengst kan men zeggen dat de rode klaver met slechts 2 oogsten de hoogste totale opbrengst verwezenlijkte, namelijk 7271 kg DS/ha. De standaard afwijking op de beide oogsten was echter tamelijk groot, het DS% schommelde echter niet sterk. Witte klaver haalde ook een opbrengst van 6323 kg DS/ha met een tamelijk constant %DS, echter wel in 3 oogsten. Luzerne bracht minst op in de proeven, maar zoals blijkt uit de figuur 5 en de tabel 11 was de opbrengst per oogst stijgende. Over het algemeen kan er opgemerkt worden dat het opbrengstniveau eerder laag was, dit is echter te wijten aan het zaaitijdstip van de gewassen: deze zijn namelijk uitgezaaid in her voorjaar, terwijl de meest geschikte moment eigenlijk het najaar is. Bij uitzaai in het najaar zou de verwachte opbrengsten moeten liggen rond de 2-3 ton DS/snede, in het eigen onderzoek werd echter maar 1,3-1,9 ton DS/snede gehaald. DS-opbrengst kg/ha minimum gemiddelde maximum RK1 RK2 Rktot WK1 WK2 WK3 Wktot L1 L2 Ltot figuur 3.1.5: opbrengst van de verschillende oogsten klavers en luzerne. Tabel 3.1.5: opbrengst van de verschillende oogsten klavers en luzerne. DS-opbrengst N Minimum Maximum gemiddelde standaardafwijking CV RK , , , ,7605 8, RK , , , , ,03014 Rktot 7271,97844 WK , , , WK , , , , ,22582 WK , , , , ,47548 Wktot 6323,16281 L , , , , ,34742 L , , , , ,35585 Ltot 3303,77026

8 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 44 %DS % minimum gemiddelde maximum 5 0 RK1 RK2 Rkgem WK1 WK2 WK3 WKgem² L1 L2 Lgem figuur 3.1.6: de variatie in het DS-percentage van de verschillende oogsten klavers en luzerne. Tabel 3.1.6: de variatie in het DS-percentage van de verschillende oogsten klavers en luzerne. %DS N Minimum Maximum gemiddelde standaardafwijking CV RK1 4 11, , , , , RK2 4 16, , , , ,77963 Rkgem 15, WK1 1 11, , , WK2 4 10, , , , , WK3 4 12,5 15,4 14,075 1, , WKgem² 12, L1 4 11,8 13,5 12,625 0, , L2 4 21, , , , ,03122 Lgem 19, Bespreking van de oriënterende inkuilproeven:(tabel en figuur 3.1.7) Uit de oriënterende inkuilproeven blijkt duidelijk dat de erwten-, protasil- en quinoasilage weinig of geen gewichtsverlies vertonen bij inkuilen. Protasil had slechts 0,6 % gewichtsverlies, erwten 3,2 % en 1,5 % voor quinoa. Bij het inkuilen van de quinoa bleken wel 2 reeksen tot na het einde van de proef nog gewichtsverlies vertonen, wat wijst op een onvoldoende inkuilprocédé. Dit deed zich ook voor bij het inkuilen van de luzerne. Beide klavers hadden tamelijk wat sapverlies, waardoor het gewichtsverlies opliep tot ongeveer 10 %.

9 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 45 Tabel 3.1.7: gewichtsevolutie van enkele ingekuilde ruwvoeders uit het proefopzet. ERWTEN Descriptive Statistics N Minimum MaximumMean Std. Deviation CV gewicht week ,8 1261,7 1223,0824, ,02043 gewicht week ,4 1228,7 1188,4823, , gewicht week ,6 1187,3823, , gewicht week ,7 1186,1823, , gewicht week ,7 1225,9 1185,2823, , gewicht week ,4 1225,7 1184,6823, , gewicht week ,3 1225,3 1184,0223, , gewicht week ,1 1225,1 1183,4423, , gewicht week ,2 1225,1 1183,3424, , %gewichtsverlies 52, ,347473, , ,49875 Valid N (listwise) 5 PROTASIL Descriptive Statistics N Minimum MaximumMean Std. Deviation CV gewicht week ,8 1130,7 1071,4251, , gewicht week ,5 1124,8 1066,1250, , gewicht week , ,7250, ,7131 gewicht week ,3 1065,1450, , gewicht week ,9 1123,2 1064,8450, , gewicht week ,8 1122,9 1064,5650, ,70244 gewicht week ,4 1122,3 1064,2449, , gewicht week ,7 1122,9 1064,450, , gewicht week ,8 1122,8 1064,5449, , %gewichtsverlies 50, , , , ,11954 Valid N (listwise) 5 QUINOA Descriptive Statistics N Minimum MaximumMean Std. Deviation CV gewicht week , ,6630, , gewicht week ,9 966,7 931,1230, , gewicht week ,7 929,6431, , gewicht week ,9 966,3 928,5831, , gewicht week ,4 965,5 926,6631, , gewicht week ,9 964,8 925,5831, , gewicht week ,6 964,1 924,3631, , gewicht week ,8 963,7 923,1631, , gewicht week ,6 963,6 922,731, , %gewichtsverlies 50, , , , ,12274 Valid N (listwise) 5

10 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 46 Tabel 3.1.7: gewichtsevolutie van enkele ingekuilde ruwvoeders uit het proefopzet. LUZERNE Descriptive Statistics N Minimum MaximumMean Std. Deviation CV gewicht week ,8 1009,9 990,1223, , gewicht week ,7 1004,3 982,4425, ,547 gewicht week ,7 1004,1 981,0625, , gewicht week ,8 1003,7 979,8826, , gewicht week ,9 1003,1 978,4827, , gewicht week ,7 1002,5 977,3628, , gewicht week ,2 1001,8 976,0828, , gewicht week , ,6829, , gewicht week , ,32 30,0475 3, %gewichtsverlies 50, , , , ,48972 Valid N (listwise) 5 WITTE KLAVER Descriptive Statistics N Minimum MaximumMean Std. Deviation CV gewicht week ,9 1281,41274,7337, , gewicht week , ,36748, , gewicht week ,4 1199,31162,33359, , gewicht week ,4 1198,61161,13360, , gewicht week ,4 1198,11153,83372, , gewicht week ,2 1197,31149,93377, , gewicht week ,5 1197,2 1148,380, ,00218 gewicht week ,7 1196,6 1144,7 85,7701 7, gewicht week ,9 1196,51143,73387, , %gewichtsverlies 36, ,137139, , ,46074 Valid N (listwise) 3 RODE KLAVER Descriptive Statistics N Minimum MaximumMean Std. Deviation CV gewicht week ,2 1388,1 1352,4 44,6852 3,30414 gewicht week ,8 1228,7 1213,25 11,8801 0, gewicht week ,2 1229,3 1194,645, , gewicht week ,6 1228,61193,52544, , gewicht week ,5 1227,7 1217,8511, , gewicht week ,3 1227,2 1217,311, , gewicht week , ,75 11,0997 0, gewicht week ,9 1226,41215,67511, , gewicht week ,6 1226,1 1215,45 11,3697 0, %gewichtsverlies 45, , ,652035, ,58445 Valid N (listwise) 4

11 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 47 Figuur 3.1.7: gewichtsevolutie en sapverlies van de verschillende ingekuilde gewassen. gewichtsevolutie witte klaver , gewicht (g) ,7 1093,4 1091,4 1070,4 1060,2 1055,5 Reeks1 Reeks2 Reeks3 1045,7 1042, week

12 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 48 gewichtsevolutie rode klaver gewicht (g) Reeks1 Reeks2 Reeks3 Reeks week

13 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 49 gewichtsevolutie luzerne gewicht (g) Reeks1 Reeks2 Reeks3 Reeks4 Reeks week

14 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 50 gewichtsevolutie quinoasilage gewicht (g) Reeks1 Reeks2 Reeks3 Reeks4 Reeks week

15 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 51 gewichtsevolutie protasilsilage ,7 1109,6 1108,7 1108,1 1107,8 1107,4 1107,1 1107,3 1107, gewicht (g) Reeks1 Reeks2 Reeks3 Reeks4 Reeks week

16 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 52 gewichtsevolutie erwtensilage gewicht (g) Reeks1 Reeks2 Reeks3 Reeks4 Reeks week

17 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning Teeltjaar Uitgezaaide teelten. Nr. Gewas Zaaidichtheid (kg/ha) Ras Mandataris 1 Lupinen 120 Wodjil Cebeco 2 Lupinen 150 Wodjil Cebeco 3 Zomerkoolzaad 5 Tanto Clovis Matton 4 Erwten/bonen (50/50) 72kg boon 100kg erwt Casper (boon) Integra (erwt) Cebeco Cebeco 5 Bonen/gerst (70/30) 100kg boon 60kg gerst Casper (boon) Culma (gerst) Cebeco Clovis Matton 6 Erwten/gerst (70/30) 140kg erwt 60 kg gerst Protasil (mengsel) Cebeco 7 Gras/erwten (20/80) 35kg gras Mengsel Engel Cebeco 140kg erwt Raaigras* 8 Voedererwten 200kg Integra Cebeco 9 Kapucijnererwten 190kg Solide Cebeco 10 Phaseolusbonen 80kg Longo Syngenta rijenzaai (25cm tussen rij, 12.5cm in rij) 11 Viciabonen Rijenzaai, 50 cm Proefnummer Universiteit tussen rijen en ca. 7cm in de rij (35z/m² =144kg/ha Gent *Engels Raaigras mengsel van Option,Bree, Cadans en Premium Teelttechnische maatregelen. Voorvrucht : Aardappelen Zaaidatum: (Kapucijnererwten: ; Phaseolusbonen: ) Bemesting: Basisbemesting: : 40 kg N kg P 2 O kg K 2 O (150 kg AN 27% kg tripelsuperfosfaat kg patentkali/ha) Correctiebemesting op koolzaad : : koolzaad: kg SO kg N ( 500 kg ammoniaksulfaat 21% N/ha) Onkruidbestrijding: Lupinen : : pendimethalin: 850g/ha (2.125 l Stomp/ha) Lupinen : : pendimethalin: 850g/ha (2.125 l Stomp/ha) Zomerkoolzaad : metazachloor :900g/ha (1.8 l Butisan/ha) : metazachloor : 1250g/ha (2.5l Butisan/ha) 4.,5.,6., 8 en 9 : Erwten/bonen,Bonen/gerst,Erwten/gerst, Gras/Erwten en Voedererwten en Kapucijnererwten :

18 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning : linuron : 400g/ha (0.8l Linugan/ha) : bentazon/ha: 870g/ha (1 kg Basagran SG/ha) 7. Gras/Erwten : bentazon/ha: 870g/ha (1 kg Basagran SG/ha) 10. Phaseolusbonen : voor opkomst :600g paraquat + 400g linuron/ha (3l Gramoxone/ha + 0.8l Linugan/ha) 11. Viciabonen : : linuron : 400g/ha (0.8l Linugan/ha) : 870 g bentazon/ha: (1 kg Basagran/ha) Ondanks deze behandelingen was manueel opkuiswerk nog noodzakelijk in koolzaad, viciabonen en lupinen. De proef met het koolzaad is niet geoogst, daar het koolzaad in september is beginnen doorschieten, waardoor de proef onbruikbaar werd Bespreking van de opbrengstgegevens en de voederwaarde voor werkjaar 2003 Ganse-plant-silage: erwten, erwten-gerst, erwten-gras, bonen-erwten, bonen-gerst, stamslabonen. De oogst van de erwten, erwten-gerst, erwten-gras, bonen-erwten, bonen-gerst als geheleplant-silage gebeurde op 10 juli de stamslabonen werden op 14 augustus 2003 geoogst. Hieruit blijkt duidelijk dat ook mede door het uitzonderlijke groeiseizoen vanaf de zaai (27 maart 2003) tot bij de oogst slechts een viertal maanden verlopen zijn en men toch een volwaardige oogst kan bekomen. Omwille van de uitzonderlijk goede weersomstandigheden en de vele uren zonlicht zijn de ganse-plant-silages eerder aan de droge kant: erwten en erwten-gerst hadden een %DS dat varieerde rond 65-67%, wat zeer hoog was. De andere gewassen hadden een eerder normaal %DS voor ganse-plant-silage, dit schommelde tussen 35 en 48%. Erwten-gerst bracht gemiddeld 9829 kg DS op per hectare, wat zeer goed is. De erwten alleen behaalden een DS-opbrengst van 7300 kg per hectare. De teeltcombinatie erwten-gras had een iets lagere opbrengst, maar was nog steeds voldoende, wel dient opgemerkt dat bij de oogst de grasgroei laag was. Waarschijnlijk heeft het erwtenloof de grasgroei geremd door de sterke groei. Later werden nog twee snedes gehaald van ongeveer 3500 kg voor de perceeltjes die bemest werden met 50 kg N per snede. Indien er niet bemest werd, werden twee maaisnedes verwezenlijkt van kg DS. Het %DS van alle snedes varieerde rond 33 % DS. Het % DS van de combinaties met bonen ligt iets lager omdat de bonen natuurlijk niet zo ver afgerijpt waren. Terwijl de erwten een % DS van ongeveer 65% behaalden, was dit slechts een 25% voor de bonen. De opbrengst van de bonencombinaties lag eveneens op ongeveer 7 ton DS per hectare. Stamslabonen met gemiddeld 34% DS brachten 3821 kg DS op per hectare. Uit tabel 2 blijkt tevens voor alle teeltcombinaties dat ongeveer 50 % en meer van de totale DS-opbrengst gehaald wordt uit de zaden op zich en de kleine helft uit het loof of het stro. Tabel 3.1.8: DS-percentage en DS-opbrengst van de ganseplantsilages

19 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 55 N Minimum Maximum Mean Std. Deviation VC erwten-gerst %DS 4 58,53 71,82 65,22 5,43 8,32 Dsopbrengst , , ,16 437,07 4,45 erwten %DS 4 58, ,46 8,39 Dsopbrengst , , ,69 792,1 8,32 erwten-gras %DS 4 37,10 37,11 37,11 0,01 0,02 Dsopbrengst , , ,23 540,10 7,78 bonen-erwten %DS 4 33,53 47,07 41,23 5,72 13,87 Dsopbrengst , , , ,68 21,89 bonen-gerst %DS 4 36,41 62,22 48,32 10,85 22,46 Dsopbrengst , , , ,98 23,65 stamslabonen %DS 4 33,47 35,75 34,47 0,95 2,76 Dsopbrengst , , ,10 697,56 18,26 DS-opbrengst GPS kg/ha Minimum Gemiddelde Maximum erwten-gerst erwten erwten-gras bonen-erwten bonen-gerst stamslabonen figuur3.1.8: Drogestof-opbrengst van de ganseplantsilage. %DS GPS % Minimum Gemiddelde Maximum erwten-gerst erwten erwten-gras bonen-erwten bonen-gerst stamslabonen figuur3.1.9: variatie in het DS-percentage. Tabel 3.1.9: aandeel van de verschillende componenten in de verschillende teeltcombinaties.

20 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 56 N Minimum Maximum Mean Std. Deviation VC erwten-gerst peulaandeel 4 25,02 31,06 28,26 2,49 8,80 loofaandeel 4 16,39 25,06 19,72 3,81 19,34 aaraandeel 4 25,98 27,81 26,94 0,75 2,78 stroaandeel 4 23,43 27,89 25,09 1,99 7,94 erwten peulaandeel 4 45,90 55,49 51,92 4,32 8,33 loofaandeel 4 44,51 54,10 48,08 4,32 8,99 bonen-erwten boonaandeel 4 33,33 43,47 37,98 4,25 11,20 boonloof 4 22,02 27,27 24,44 2,15 8,81 erwtaandeel 4 10,89 21,03 14,92 4,34 29,09 erwtloof 4 19,00 28,40 22,66 4,34 19,16 bonen-gerst boonaandeel 4 22,00 45,39 31,92 9,77 30,61 boonloof 4 12,88 23,26 17,86 4,68 26,17 aaraandeel 4 15,86 37,15 27,25 8,99 32,97 stroaandeel 4 15,49 27,97 22,96 5,29 23,05 Droog geoogste zaden: erwten, erwten-gerst, erwten-gras, lupines, bonen, bonen-erwten, bonen-gerst. Al de zaden werden geoogst op 13 augustus 2003 en hadden dan een %DS van minstens 85 %, wat zeer hoog is. Bij de opbrengstcijfers was er echter toch een groter verschil: terwijl de erwten alleen 4 ton DS/ha opbrachten, bracht de combinatie erwten-gras slechts 3,5 ton DS/ha op. Erwten-gerst daarentegen behaalden een opbrengstniveau van 6579 kg/ha. De teeltcombinatie bonen gerst bracht 7 ton op, wat voornamelijk te wijten was aan de goede ontwikkeling van de gerst. De zuivere bonen brachten echter ook 2,6 ton op. De bonen-erwten haalden 3532 kg per hectare. Tabel : opbrengstgegevens van de droog geoogste zaden. Std. N Minimum Maximum Mean Deviation VC erwten-gerst %DS 4 87,31 89,00 88,33 0,79 0,89 Dsopbrengst , , ,08 823,56 12,52 lupines %DS 4 81,86 84,32 82,82 1,17 1,41 Dsopbrengst , , ,16 100,92 3,63 erwten-gras %DS 4 86,30 89,90 88,18 1,59 1,81 Dsopbrengst , , ,96 430,39 12,33 bonen %DS 4 85,60 89,80 87,38 1,95 2,24 Dsopbrengst , , ,23 546,37 20,56 erwten %DS 4 86,30 88,95 87,69 1,10 1,26 Dsopbrengst , , ,93 602,52 14,73 bonen-erwten %DS 4 87,00 89,90 88,73 1,25 1,41 Dsopbrengst , , ,02 840,76 23,80 bonen-gerst %DS 4 87,00 89,50 88,18 1,03 1,17 Dsopbrengst , , ,91 567,12 8,14

21 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 57 DS-opbrengst kg/ha minimum gemiddelde maximum erwten-gerst lupinen erwten-gras bonen erwten bonen-erwten bonen-gerst figuur : variatie in de zaadopbrengst. % DS % minimum gemiddelde maximum erwten-gerst lupinen erwten-gras bonen erwten bonen-erwten bonen-gerst figuur : variatie in het DS-percentage van de geoogste zaden Bespreking van de Weende-analyse van de verschillende teeltcombinaties. Bij de bespreking van de Weende-analyse ( g/kg vers product) valt duidelijk op dat men hier te maken heeft met zaden met een laag ruwe celstofgehalte en een hoog ruw eiwitgehalte: de zaden van bonen en erwten halen gerust een %RE van meer dan 20 %, de gerst of het gras halen hier het %RE naar beneden. Lupines halen weerom een %RE van 37,5 %, wat zeer hoog is. Omwille van het lage RC- en AS-gehalte en de goede verteerbaarheid zijn dit ook zaden met een hoge energiewaarde, ondanks het vetgehalte van ongeveer g/ kg vers product. Tabel : Weende-analyse van de verschillende teeltcombinaties in g/ kg vers

22 Project: Gebruik van plantaardige eiwitbronnen en eigen voederwinning. 58 product. DS in g/kg As in g/kg RE in g/kg RV in g/kg Vitro in % RC in g/kg bonen zaden DS in g/kg As in g/kg RE in g/kg RV in g/kg Vitro in % RC in g/kg bonen-gerst zaden bonen bonen-gerst zaden gerst DS in g/kg As in g/kg RE in g/kg RV in g/kg Vitro in % RC in g/kg erwten zaden erwten peulen erwten-bonen zaden bonen erwten-bonen zaden erwten DS in g/kg As in g/kg RE in g/kg RV in g/kg Vitro in % RC in g/kg erwten-gerst zaden erwten erwten-gerst zaden gerst DS in g/kg As in g/kg RE in g/kg RV in g/kg Vitro in % RC in g/kg erwten-gras loof erwten & gras erwten-gras peulen erwt erwten-gras zaden erwten DS in g/kg As in g/kg RE in g/kg RV in g/kg Vitro in % RC in g/kg lupinen zaden DS in g/kg As in g/kg RE in g/kg RV in g/kg Vitro in % RC in g/kg stamslabonen loof stamslabonen peulen