Informatiemodel voor Officiële Publicaties (IMOP)

Transcriptie

1 Informatiemodel voor Officiële Publicaties (IMOP) Versie 0.61 Geonovum - KOOP Datum 12 januari 2017

2

3 Colofon Documentnaam Projectnaam Projectnummer Versienummer 0.61 Locatie Amersfoort Informatiemodel voor Officiële Publicaties (IMOP) Standaard Officiële Publicaties met Specifieke Toepassing voor Omgevingsdocumenten PR04 Contactpersoon Sandra van Wijngaarden Auteurs Matthijs Breebaart (KOOP) Gerard Houtman (KOOP) Paul Janssen (Geonovum) Wilko Quak (Geonovum) Linda van den Brink (Geonovum) Hans Overbeek (Geonovum) Versiehistorie Versie Datum Door Sectie Omschrijving PR04 alles Nieuw document met enkel hoofdstukindeling PR04 alles Eerste oplevering buiten PR PR04 H4 en H6 Oplevering voor gebruikersgroep. Geomodel is aangepast. De review opmerkingen op 0.2 (0.52) zijn niet verwerkt PR04 alles Kopie van v0.521 voor gebruikersgroep 2 november PR04 alles Oplevering t.b.v. 0.6 versie PR04 alles Redactionele aanpassingen en terminologie Pagina 3 van 43

4 Inhoud Colofon 3 1 Inleiding Toepassingsdomein Uitgangspunten Gerelateerde documenten 7 2 Modelbeschrijving Referentiemodel Tekstmodel Tekst-Structuurmodel Documentstructuur Tekst-artikelmodel Geometriemodel Betekenismodel Metadata Annotatie 13 3 Tekst Abstracte entiteiten Container Block Inline Marker Structuurelement Entiteiten Documentniveau Regeling Artikelen en groepering daarvan in hoofdstuk, paragraaf, etc Tabellen Lijsten Vormgeving Werkingsgebied Metadata Identificatie Muteren en consolideren Bijlage Nota toelichting IMOP modules Module: AWR hiërarchie 21 4 Geo-informatie Uitgangspunten bij modellering van Geometrie Geometrie kan niet los van tekst bestaan Geometrie is gebiedsgericht Koppeling tussen tekst en geometrie Semantiek van geometrie Gebruik GML voor encoding van geometrie Geometriemodel 23 Pagina 4 van 43

5 5 Metadata Metadata container Patronen Broodtekst Patroondefinitie Triples Subject Eigenschap Waarde Abstract Model 26 6 Identifiers Identificatie van Documenten Identificeerbare documenttypen Identificatie van onderdelen van documenten Identificatie van begrippen in vocabulaires Registers De LVBB De IMOP catalogus ELI identifiers NEN3610 patroon voor identificatie van geo-objecten Juriconnect 29 7 Muteren en consolideren Inleiding Bekendmaken en consolideren Basismodel bekendmaken en consolideren Toestanden van een regeling Doorvoeren van een wijziging Regeling en besluit Regeling Besluit Artikelen in een besluit Van besluit naar regeling Onderdelen van een regeling Tekst-objecten Voorbeelden van mutaties op tekst-objecten Wijzigbare onderdelen Wijzigingen in de tekst Wijzigingen in locatieaanduidingen / werkingsgebieden Wijzigingen in de nota toelichting Versies Objectversies Wijzigingen in de regels en de bijlagen Is-wordt-mutatie Wijzig-artikel Inwerkingtreding-artikel Interne consistentie Bijzonderheden 39 8 Mechanisme voor Toepassingsprofielen Specificatie van documenttypen Specificatie van gebruikte tekstobjecten en werkingsgebieden Specificatie van Business rules Specificatie van eigenschappen 41 Pagina 5 van 43

6 8.5 Specificatie van patroondefinities 41 9 Objectcatalogus IMOP 42 Bijlage 1 Normatieve referenties 43 Pagina 6 van 43

7 1 Inleiding 1.1 Toepassingsdomein Dit document beschrijft het informatiemodel voor officiële publicaties van bekendmakingen en consolidaties van de door de overheid gestelde besluiten van algemene strekking. Het model heet "Informatiemodel voor Officiële Publicaties", wat wordt afgekort tot "IMOP". Het IMOP bevat de generieke, abstracte basis voor beschrijving van structuur en inhoud van officiële publicaties in officiële publicatiebladen van overheden en de daaruit afgeleide consolidaties, alsmede het aan die publicaties gerelateerde berichtenverkeer. 1.2 Uitgangspunten Uitgangspunten zijn verwerkt in het document Toelichting op Standaard Officiële Publicaties met Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten (STOP / TPOD). 1.3 Gerelateerde documenten IMOP is onderdeel van de Standaard Officiële Publicaties (STOP) en moet begrepen worden in samenhang met de daarin genoemde standaarden en producten. IMOP zelf bestaat ook weer uit verschillende onderdelen die in samenhang toegepast moeten worden. Figuur 1. beschrijft de decompositie van STOP, de positie van IMOP daarin en de onderdelen daarvan. Figuur 1. Decompositie van de standaard STOP in de verschillende onderdelen. Pagina 7 van 43

8 IMOP omvat de volgende onderdelen: IMOP Dataspecificatie: Beschrijving van de concepten die in IMOP worden gehanteerd. IMOP Waardenlijsten: Door IMOP gedefinieerde en gerefereerde waardenlijsten. IMOP Businessrules: Binnen IMOP gedefinieerde businessrules. Naast IMOP zijn er als onderdeel van STOP nog twee standaarden: Presentatiemodel: Standaard voor de presentatie van publicaties aan de menselijke lezer. Berichtenmodel: Berichtenmodel met specificaties voor de berichten waarmee publicaties worden uitgewisseld. In figuur 1 is te zien dat ook de IMOP dataspecificatie bestaat uit verschillende onderdelen: IMOP Dataspecificatie normatieve beschrijving: Dit document. IMOP UML-model: Publicatie van het UML in een technisch formaat. IMOP XSD's: De implementatie van het model in XML schema s. IMOP registerpublicatie: De publicatie van het model in de vorm van een vocabulaire, bijvoorbeeld in een stelselcatalogus. Al deze onderdelen gezamenlijk beschrijven de specificaties van IMOP. Dit document is daarbij het integrerende document van waaruit naar de onderdelen gerefereerd wordt. Een overzicht van de normatieve referenties waarnaar in dit document verwezen wordt is opgenomen in bijlage 1. Pagina 8 van 43

9 2 Modelbeschrijving Dit hoofdstuk beschrijft het informatiemodel IMOP als een gestructureerde verzameling van alle informatieobjecten en de relaties daartussen. Dit wordt gedaan middels een UML-klassediagram. Dit diagram zal in eerste instantie een overzicht tonen van alle objecten. In de volgende hoofdstukken zullen de onderdelen Tekst, Geo-informatie en Semantiek apart worden toegelicht. Er wordt hierbij opgemerkt dat het UML diagram voor het weergeven van het tekstmodel tekort komt in het beschrijven van de exacte semantiek. Het UML model is daarom voor het tekstgedeelte informatief. Het UML model wordt in tekstformaat beschreven in Hoofdstuk 9: Objectcatalogus. 2.1 Referentiemodel In het document Toelichting op Standaard Officiële Publicaties met Toepassingsprofiel Omgevingsdocumenten is beschreven dat de informatieonderdelen van digitale publicaties zijn te groeperen in Tekst, Geoinformatie en (machine leesbare) Semantiek. In dit hoofdstuk beschrijven we de samenhang (zie figuur 2). Figuur 2. Samenhang Tekst, Geo-informatie en (machine leesbare) Semantiek. Semantiek::Triple +semantiek + subject: ANY + eigenschap: URI + waarde: ANY 0..* 0..* +semantiek definieert gebruikt Tekst::TekstElement + identificatie: URI GeoObject «FeatureType» Geo::Locatieaanduiding Container Tekst:: Structuurelement +werkingsgebied 1..* + bron: URI [0..1] + identificatie: URI + naam: text [0..1] Omdat deze componenten zich niet volledig laten beschrijven in UML klopt dit plaatje slechts in grote lijnen. Er is één model dat bestaat uit drie onderdelen: Tekst (bepaling of regel in tekst), triple (betekenis van bepaling in machine leesbare semantiek) en Werkingsgebied (waar is tekst geografisch van toepassing). De klasse TekstElement representeert een identificeerbaar onderdeel van een Tekst. Deze tekst is voor mensen leesbaar. Op dit niveau is een nadere verdeling in structuur en typen nog niet nodig. Pagina 9 van 43

10 De klasse Locatieaanduiding realiseert het ruimtelijke deel van een publicatie. Bij een Structuurelement van een tekst horen werkingsgebieden die de locatie aanduiden waar een publicatie, of onderdelen daarvan, op van toepassing is. De klasse triple geeft betekenis of semantiek aan de tekst. Het bevat het vocabulaire (begrippen en toegestane waarden) die aan een tekstdeel gekoppeld kunnen worden. De in TekstElement opgenomen tekst wordt geannoteerd middels RDF triples die bestaan uit subject (kan een tekstregel of term in een regel zijn), eigenschap (eigenschap die in een tekstdeel wordt geduid) en waarde. De betekenis van de tekst wordt op die manier machine leesbaar gemaakt. De tekst bevat de juridische bepaling. Werkingsgebieden zijn direct aan tekstelementen gekoppeld en maken gebruik van de in de tekst gedefinieerde semantiek, de triples. Op deze manier is het geheel ruimtelijke en inhoudelijk bevraagbaar en is alle informatie maar 1 keer opgenomen. 2.2 Tekstmodel Voor het tekstmodel zijn er drie onderdelen die elk apart een gedeelte van de structuur en inhoud representeren. Documentmodel. Opdeling van een publicatie in de verschillende onderdelen met verschillende functies. Een van de onderdelen is de inhoudelijke regeling. Structuurmodel. Entiteiten die de inhoud van een regeling indelen in structurerende, zich mogelijk herhalende groepen. Artikelmodel. Entiteiten die de tekst binnen een artikel structureren. De volgende paragrafen bevatten de diagrammen. De beschrijving van de entiteiten en hun gedrag is in hoofdstuk Tekst-Structuurmodel Figuur 3. Structuurmodel. Deel Hoofstuk Container Structuurelement Titel Paragraaf Alinea TekstElement + identificatie: URI +parent child 0..* Container Block +bevat 1..* Inline Blockelement Lijst Tabel Plaatje Definitielijst +bevat 1..* Voetnootreferentie Marker Afbeelding Pagina 10 van 43

11 Het structuurmodel classificeert tekstelementen op een abstracte manier. Het is een indeling die het gedrag van de elementen specificeert en herkenbaar maakt. Een Structuurelement bevat geen tekst maar termen waarmee een tekst wordt ingedeeld in Deel, Hoofdstuk, Paragraaf e.d. Een Block is een element dat tekst, figuren en/of lijsten bevat. Een Inline wordt gebruikt om een tekstdeel te markeren en hier gegevens aan te koppelen. Hier wordt de koppeling naar de semantiek middels annotatie gerealiseerd Documentstructuur Figuur 4. Documentstructuur Metadata +1 Container Bladaanduiding 1 Container Opschrift Container OfficielePublicatie Container Publicatieblad +1 Container +1 Regeling Container Aanhef +1 Container RegelingTekst +1 Container RegelingSluiting +1 Container Nawerk Bijlage NotaToelichting De documentstructuur benoemt de onderdelen van een publicatie. Bij elk onderdeel horen specifieke regels met betrekking tot inhoud en structuur. Regeling is hierin het inhoudelijke gedeelte van de publicatie. De entiteit RegelingTekst omvat de hoofdtekst van de regeling Tekst-artikelmodel Figuur 5. Artikelmodel. Container Metadata RegelingTekst Lijst +metadata 0..* Tabel Container TekstElement Structuurelement gestructureerd in 1..* Artikel +vrijetekst Blockelement Plaatje Alinea 1..* Lid + nummer: int 1..* Deel Hoofdstuk Titel Paragraaf Pagina 11 van 43

12 Het artikelmodel bevat het detail van de opdeling van het artikel. Het is een combinatie van structuur en inhoud. Een RegelingTekst bevat 1 of meer artikelen. Indien er meerdere artikelen zijn, dan zijn die gestructureerd middels de structuurelementen Deel, Hoofdstuk of Paragraaf. Een artikel kan bestaan uit 1 of meer leden (Lid) die opgebouwd zijn uit één (of meer) alinea s. Een artikel kan ook een vrij tekstblok zijn. Middels Metadata kan informatie worden gekoppeld aan elk structuurelement en de daarin aanwezige artikelen of onderdelen daarvan, bijvoorbeeld een lid. In deze metadata worden o.a. de gegevens opgenomen die de tekst machine leesbaar maken: de annotatie. 2.3 Geometriemodel Figuur 6. Geometriemodel - Het werkingsgebied van een TekstElement is een aantal Werkingsgebied objecten. Deze hebben een identificatie, een geometrie (vastgelegd door coördinaten) en mogelijk een verwijzing naar een bron object waarvan de geometrie is afgeleid. Tekst::TekstElement + identificatie: URI NEN3610:: GeoObject Container Tekst:: Structuurelement 1..* +werkingsgebied «FeatureType» Locatieaanduiding + bron: URI [0..1] + identificatie: URI + naam: text [0..1] 0..* +isonderdeelvan Locatiev erwijzing Geometrie + haswkt: text [0..1] + hasgml: text [0..1] Locatiegroep Het geometriemodel realiseert de werkingsgebieden die aan de publicatie of onderdelen daarvan zijn gekoppeld. Er is een éénduidige verwijzing vanuit de tekst naar bijbehorende werkingsgebieden. Er is hier niet aangeven welke typen TekstElement (zie tekstmodel) naar een werkingsgebied kunnen verwijzen. Dat wordt in het tekstmodel bepaald. Verdere beschrijving in hoofdstuk 4 over Geoinformatie. 2.4 Betekenismodel Er kan op twee manieren betekenis (semantiek) in een officiële publicatie worden vastgelegd: als metadata bij de tekst of als annotatie in de tekst Metadata In metadata leggen we informatie over componenten of zelfs hele documenten vast. Dat kan informatie zijn die niet in de tekst is vastgelegd, maar die bijvoorbeeld uit Pagina 12 van 43

13 het proces is af te leiden, zoals bijvoorbeeld relevante datums voor de totstandkoming van het document Annotatie IMOP biedt daarnaast de mogelijkheid om de tekst zelf te markeren en de betekenis van de tekst in natuurlijke taal te vertalen naar een structuur die machine-leesbaar is. Zo kan bijvoorbeeld een begripsdefinitie en het gebruik van dat begrip in een tekst worden geannoteerd, zodat de software kan herkennen waar dat begrip gebruikt wordt en wat de definitie van dat begrip is. Pagina 13 van 43

14 3 Tekst IMOP is gericht op het coderen van (informatie in) overheidspublicaties. Deze publicaties zijn semi gestructureerd; ze bevatten een combinatie van relatief ongestructureerde leesbare tekst en gestructureerde metadata. Het coderen van de leesbare tekst van een publicatie is de kern van IMOP. De opeenvolging van tekens, geordend in alinea s, tabellen, lijsten, etc. is de kapstok waaraan additionele informatie zoals metadata, verwijzingen naar afbeeldingen etc. kan worden opgehangen. Het tekstmodel beschrijft welke entiteiten relevant zijn bij het coderen van de tekst en de additionele informatie. IMOP is in principe syntax neutraal en implementatie-vrij. Entiteiten als hoofdstuk of artikel kunnen op meerdere manieren vastgelegd worden. In de praktijk wordt XML gebruikt als bronformaat voor de publicaties. De structuur van een publicatie wordt beschreven met XML Schema en additionele business rules via Schematron. De beperkingen en mogelijkheden van XML hebben op diverse plaatsen impact op IMOP dit wordt dan aangegeven. 3.1 Abstracte entiteiten IMOP kent een aantal abstracte entiteiten die gebruikt worden voor classificatie van de niet abstracte entiteiten: Container Block Inline Marker Structuurelement In de volgende secties wordt nader beschreven welke rol de abstracte entiteiten vervullen, welke implementaties beschikbaar zijn, welke eigenschappen ze hebben, en hoe uitbreidingen kunnen plaatsvinden. Er bestaan restricties ten aanzien van de mogelijke samenstelling van entiteiten. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om een Inline direct in een Container te plaatsen - hier moet een Block tussen zitten. Het is ook niet de bedoeling dat Structuurelement, Block en Container worden gecombineerd als siblings 1. Deze restricties worden in de XSD en de daarvan afgeleide documentatie genoemd Container Een Container is een groepering van 1 of meer Containers en / of 1 of meer Structuurelementen. De Container bevat geen tekst en heeft geen default vormgeving. Containers zijn over het algemeen grote logische blokken binnen een publicatie. De inhoud van een Container varieert sterk Block Een Block is een container met tekst en kan daarnaast 1 of meer Inline elementen en / of 1 of meer Marker elementen en / of 1 of meer Block elementen bevatten. Een Block is daarmee een entiteit die fungeert als container op tekstniveau. Een voorbeeld van een Block is het div element in HTML, waar het als generieke container wordt gebruikt. Voorbeelden van Block entiteiten binnen IMOP zijn alinea, tabel. 1 Een sibling is hier een voorloper of opvolger op hetzelfde niveau; siblings hebben dezelfde ouder. Pagina 14 van 43

15 3.1.3 Inline Een Inline bevat tekst en / of (1 of meer) Inline elementen. Het equivalent van een Inline in HTML is het span element. Een voorbeeld van een Inline is de aanduiding voor superscript, nadruk vet, etc. Een Inline kan ook gebruikt worden voor betekenisvolle aanduidingen zoals de codering van een begrip bouwhoogte bij omgevingsplannen. Er bestaan enkele beperkingen voor het aanmaken van Inlines. Deze beperkingen zijn het gevolg van de manier waarop tekst in XML wordt gecodeerd. Het is niet mogelijk om een Inline te definiëren die over de grenzen van een Block heengaat. Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen Inlines die zelf weer (andere) Inlines kunnen bevatten en Inlines die alleen tekst mogen bevatten Marker Een Marker is een positie in de tekst waaraan informatie gekoppeld is. In tegenstelling tot een Inline omvat een Marker geen tekst. Een voorbeeld van een Marker is een voetnootreferentie of een afbeelding Structuurelement Een Structuurelement is een speciaal soort container waarmee de formele structuur van een regeling kan worden uitgedrukt. Het gaat om hoofdstuk, paragraaf, etc. 3.2 Entiteiten In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de (niet-abstracte) IMOP entiteiten. Er is gekozen voor een logische onderverdeling (in plaats van een groepering per abstracte entiteit). Details als kardinaliteit worden op deze plaats zoveel mogelijk vermeden Documentniveau Een officiële publicatie is een document dat door een bevoegd gezag wordt bekendgemaakt en daarmee gepubliceerd OfficielePublicatie en Publicatieblad De entiteit OfficielePublicatie is een Container die bestaat uit een Metadata Container en een Container die het Publicatieblad representeert (bijvoorbeeld Staatscourant, gemeenteblad, etc.) Toestand Sommige officiële publicaties bevatten wijzigingsinstructies die geconsolideerd moeten worden. Het resultaat van een dergelijke consolidatie is een zogeheten Toestand. De entiteit Toestand is een Container die bestaat uit een Metadata Container (verplicht), een Regeling Container (verplicht) Publicatieblad, Bladaanduiding, Nawerk Een Publicatieblad Container (zoals Staatscourant) bevat een Bladaanduiding Container, een Regeling Container en een Nawerk Container. De Regeling bevat het formele deel van de bekendmaking (zoals de tekst van de regeling) terwijl de optionele Nawerk Container ruimte biedt voor NotaToelichting, Bijlage en dergelijke Regeling Een Regeling bestaat uit 3 een Opschrift, Aanhef, Lichaam, Slotformulier, Ondertekening, en eventuele bijlagen. De volgorde van deze entiteiten is relevant. 2 Omdat een toestand niet in een publicatieblad wordt gepubliceerd, is er hier geen noodzaak voor een publicatieblad entiteit. 3 Zie Aanwijzingen voor de regelgeving, aanwijzing 94 Pagina 15 van 43

16 Opschrift Het Opschrift is een omschrijving (titel) van de regeling. Het komt overeen met wat voorheen werd aangeduid als "intitulé". Alhoewel het Opschrift veelal bestaat uit een enkele string, is er modelmatig in IMOP een Opschrift Container, die bestaat uit een (1) alinea blok, en pas daarbinnen tekst Aanhef Een Aanhef bevat inleidende tekst over de regeling, waaronder de considerans. Aanhef is een Container, die een of meer Block(s) bevat (alinea of lijst, geen tabel) Lichaam Een Lichaam is een Container die de hoofdtekst van de regeling bevat. Dit komt overeen met regelingtekst in voorlopers van IMOP. Een Lichaam bevat of een tekst volgens artikelstructuur (met optioneel groepering via hoofdstuk, paragraaf, etc.) of een vrije tekst (eventueel geordend via een divisiestructuur) Slotformulier Het Slotformulier bevat afsluitende (procedurele) tekst over de regeling. De Ondertekening bevat zaken als datum en plaats van publicatie, en rol plus naam van de ondertekenaar(s). Beide voorgaande entiteiten worden gecombineerd tot een entiteit RegelingSluiting. Dit is een Container Bijlage De entiteit Bijlage is een Container die 1 of meer Blocks bevat. Dit kunnen tabellen, afbeeldingen, of tekst zijn. Let op: er zijn twee soorten bijlagen binnen IMOP. Binnen de Regeling gaat het om bijlage(n) die formeel tot de regeling behoren (en dus ook op hetzelfde niveau bindend zijn). Buiten Regeling (dus in Nawerk) gaat het om toelichtende bijlagen. Er bestaat een verschil tussen OfficielePublicatie en Toestand voor wat betreft de inhoud van de regeling. Bij Toestand zijn de aanhef en de regeling-sluiting niet relevant, en binnen Lichaam is informatie over is-wordt niet relevant (die is immers dan reeds gebruikt bij de totstandkoming van de toestand). Binnen OfficielePublicatie is is-wordt informatie juist wel relevant voor die publicaties die als basis voor een toestand dienen. In hoofdstuk 7 Muteren en Consultatie wordt hier nader op ingegaan Artikelen en groepering daarvan in hoofdstuk, paragraaf, etc Artikel Een artikel is een bepaling in een regelgevend document, bijvoorbeeld een wet, een regeling of een verdrag. Het artikel is bedoeld om een concrete regel te geven op het 'laagste' niveau van de regeling Deel, Hoofdstuk, Titel, Afdeling, en Paragraaf Indien het aantal artikelen toeneemt dan kan omwille van de toegankelijkheid gekozen worden voor een groepering van artikelen. In aanwijzing 97 van de Aanwijzingen voor de regelgeving wordt hier nader op ingegaan: 2 Bij een verdeling op één niveau worden de onderdelen "hoofdstuk" of "paragraaf" genoemd. 3 Bij een verdeling op twee niveaus worden de onderdelen van het eerste niveau "hoofdstuk" en de onderdelen van het tweede niveau "paragraaf" genoemd. 4 Zie Pagina 16 van 43

17 4 Bij een verdeling op meer dan twee niveaus worden de onderdelen in volgorde van omvang "deel", " hoofdstuk", "titel", " afdeling" en "paragraaf" genoemd, met dien verstande dat in ieder geval de aanduidingen "hoofdstuk" en "paragraaf" worden gebruikt. In lijn met bovenstaande aanwijzingen zijn er binnen het IMOP entiteiten aangemaakt voor deel, hoofdstuk, titel, afdeling, en paragraaf gemaakt. Via business rules wordt het toegestane gebruik ( als 1 niveau dan hoofdstuk of paragraaf ) afgedwongen. In de praktijk is hier overigens nog wel eens van afgeweken (vandaar dat dit via business rules wordt afgedwongen, en niet via de definitie van de entiteiten zelf). Zowel artikel als de groeperingen hoofdstuk, etc. zijn geclassificeerd als Structuurelement. Dit laat onverlet dat er een essentieel verschil qua semantiek tussen beide is. Het artikel is de kern: hier staan de bepalingen (de tekst) en dit is de eenheid van wijziging. De groeperingen zijn optioneel, en worden geacht louter redactionele tekst te bevatten (bijvoorbeeld vervallen ) Lid Een artikel bevat een kop en daarnaast een keuze tussen vrije tekst (in de vorm van Block(s)) of een of meer lid entiteiten. De vrije tekst kan bestaan uit alle soorten Blocks. Een lid is genummerd en bevat tekst 5. Aangezien vrije tekst binnen een artikel ook een lijst kan bevatten en de lijstitems ook genummerd zijn kan verwarring ontstaan met leden. In de praktijk is een opsomming veelal gecombineerd met 1 of meer alinea s. In dat geval moet het om vrije tekst gaan, omdat buiten de leden geen alinea s kunnen staan. Het alinea Block element binnen artikel bevat tekst, optioneel gemixed met Inline elementen. Hiervoor mogen de algemeen beschikbare Inline elementen toegepast worden (zoals nadruk) maar is ook de specifieke Inline volzin beschikbaar Wijzig-Artikel en Inwerkingtreding-Artikel Een regelgevend document kan naast algemene artikelen ook artikelen bevatten die specifiek bedoeld zijn voor het wijzigen van een bestaande regeling, of het inwerking laten treden van een bepaling of wijziging in een ander artikel. Hiervoor zijn de entiteiten Wijzig-Artikel en Inwerkingtreding-Artikel. Deze worden beschreven in de paragraaf 'Muteren en consolideren' Tabellen Een tabel is een Block. Hierdoor kunnen tabellen (als siblings) gecombineerd worden met alinea s, lijsten en afbeeldingen binnen een Container. Het IMOP ondersteunt het CALS model voor tabellen 6. Omwille van de interoperabiliteit is gekozen voor het CALS Exchange Table Model 7. In afwijking op voorlopers wordt binnen het IMOP ook het HTML tabel model ondersteund. Het betreft hier de implementatie zoals deze is opgenomen binnen XHTML 1.0 Strict. Deze elementen worden net zoals bij Akoma Ntoso niet in de XHTML namespace opgeslagen formeel zijn het dus pseudo XHTML elementen. 5 De aanwijzingen voor de regelgeving zijn aanmerkelijk beperkter dan de praktijk (zie aanwijzing 99). IMOP laat meer toe dan 1 alinea, maar kan via business rules aanwijzing 99 implementeren. 6 Zie 7 Zie Pagina 17 van 43

18 3.2.5 Lijsten Lijst Een Lijst is geclassificeerd als een Block. Deze keuze is met name gebaseerd op het feit hoe lijsten in de tekst worden gebruikt. Gezien de recursieve aard van lijsten en het feit dat de tekst nooit op lijstniveau zit (maar altijd binnen Lijst-items) was een keuze voor Container ook verdedigbaar geweest Definitielijst Een Definitielijst is een specifieke vorm van een Lijst die gericht is op het coderen van een lijst met definities DefinitieItem Een definitielijst bevat 1 of meer DefinitieItem entiteiten. Deze bestaan uit een (optioneel) volgnummer, een term en een definitie Vormgeving De XML serialisatie heeft geen default vormgeving, anders dan de weergave van Unicode tekst die eraan ten grondslag ligt. De Bekendmakingsregeling bepaalt dat Staatsblad en Staatscourant als PDF A1 (ISO :2005) worden gepubliceerd. De Regeling elektronische bekendmaking en beschikbaarstelling regelgeving decentrale overheden bepaalt dat de publicaties worden uitgegeven en beschikbaar gehouden in het bestandsformaat PDF/A-1a (ISO :2005) of PDF/A-2a (ISO :2011). De vertaling van XML naar PDF vindt plaats aan de hand van vormgevingsinstructies. Deze leggen een koppeling tussen gewenste vormgeving in de PDF en element- of attribuutnaam in de XML. Hieruit volgen twee implicaties: 1. Vormgeving speelt op het niveau van een klasse en wordt zoveel mogelijk ontkoppeld van de inhoud 8 ; 2. Er zijn zo min mogelijk specifieke vormgevings eigenschappen voor entiteiten. De reden dat er in 2) zo min mogelijk staat in plaats van geen is dat er in de praktijk soms eisen worden gesteld die verder gaan dan wat mogelijk is via klassegerichte vormgeving. Dit betreft bijvoorbeeld de vormgeving van tabellen, waarbij niet altijd algoritmisch de beste oplossing gevonden kan worden. Voor deze gevallen biedt IMOP de optionele eigenschap style die gevuld moet worden met een geldige CSS waarde. In toepassingen kan het bereik van style nader worden ingeperkt Werkingsgebied Ieder document heeft de eigenschap werkingsgebied. Werkingsgebied betreft het (ruimtelijk) gebied waarop een publicatie betrekking heeft. De eigenschap werkingsgebied is tevens een optionele eigenschap voor structuurelementen (zoals Hoofdstuk en Paragraaf). De eigenschap werkingsgebied wordt gevuld door een set van 0, 1 of meer instanties van de entiteit Werkingsgebied. In het tekstmodel worden geen beperkingen gesteld aan de entiteit Werkingsgebied of aan de kardinaliteit van de eigenschap werkingsgebied. Toepassingen kunnen dergelijke beperkingen wel stellen. De enige eis van IMOP aan het Werkingsgebied is dat deze als XML serialiseerbaar moet zijn volgens NEN3610. Een Werkingsgebied bevat geometrie en / of niet-geometrische eigenschappen. Het is expliciet niet de bedoeling dat informatie die in de tekst staat ook terugkomt in 8 Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat auteurs zelf allerlei vormgeving gaan bedenken in Word. Dit wordt na aanlevering eerst verwijderd, en dan worden de algemene regels voor het documenttype toegepast. 9 Zie Cascading Style Sheets Level 2 Revision 1 (CSS 2.1) Specification Pagina 18 van 43

19 Werkingsgebieden. Dit hoeft ook niet wanneer de tekst met triples verrijkt kan worden. De eigenschap werkingsgebied is optioneel bij Structuurelementen beschikbaar 10. Dit betreft dan bijvoorbeeld hoofdstuk of paragraafniveau binnen een document. Binnen artikel het laagste niveau van Structuurelement kan de eigenschap werkingsgebied daarnaast worden gespecificeerd voor lid, volzin en opsommingsonderdeel. Dit zijn de delen van het artikel die via een Juriconnect verwijzing kunnen worden geadresseerd. In de praktijk zal werkingsgebied veelal gelijk lopen met de teksthiërarchie. Het is immers niet logisch wanneer bijvoorbeeld het werkingsgebied van een paragraaf geografisch gezien niet volledig binnen het werkingsgebied van het bovenliggende hoofdstuk valt. Het is echter denkbaar dat dit toch in uitzonderingsgevallen mogelijk moet zijn 11, en daarom is deze beperking niet op IMOP niveau gedefinieerd. De beperking kan wel binnen een toepassing worden gedefinieerd. Er kunnen meerdere tekstobjecten naar hetzelfde Werkingsgebied verwijzen. Dit leidt tot een complexe serialisatie in XML, omdat er een keuze gemaakt moet worden waaraan het echte Werkingsgebied wordt gehangen en van waaruit verwezen wordt via interne referenties 12. De opname van werkingsgebied in IMOP heeft ook als gevolg dat er met consolidatie rekening gehouden moet worden. In het hoofdstuk consolidatie wordt dit nader besproken Metadata In het tekstmodel is de lopende tekst de kern. Op diverse plaatsen kan het nodig zijn om informatie toe te voegen die niet zichtbaar is in de lopende tekst. Deze informatie is metadata. Iedere metadata-triple volgt het patroon <subject> <eigenschap> <waarde>. Het subject bevat een identifier van de entiteit waarover de triple een uitspraak doet. Bij serialisatie als XML is het subject veelal impliciet, omdat het uit de plaatsing van de metadata Container volgt. Alleen wanneer metadata triples fysiek ontkoppeld worden van de publicatie (en daarmee hun context) dan moet het subject expliciet gemaakt worden in de metadata triple. Eigenschap is bij voorkeur een URI die aangeeft welke relatie tussen subject en waarde bestaat. De waarde is de kwalitatieve of kwantitatieve specificatie van de eigenschap in een metadata triple. Binnen het IMOP worden de XML Schema primitive datatypes toegestaan 13. Daarnaast worden ook list en hashmap ondersteund. Een list 14 is een geordende verzameling van 1 of meer waarden 15. Een hashmap is een ongeordende set met sleutel waarde paren, waarbij de sleutel een string zonder spaties is. De waarde van een list kan zelf weer een list zijn (recursief). Dit geldt ook voor de hashmap. 10 Indien afwezig dan erft de eigenschap werkingsgebied het (impliciete of expliciete) werkingsgebied van het direct bovenliggende Structuurelement of het document. 11 Dit speelt bijvoorbeeld voor de situatie waarbij het bevoegd gezag iets mag zeggen over een natuurgebied of geluidscontour buiten het eigen gebied omdat het natuurgebied zich niet houdt aan de grenzen van het bevoegd gezag. Strikt genomen is er dan een afspraak met het naastgelegen bevoegd gezag dat voor dit specifieke onderwerp het bevoegd gezag de beslissing mag nemen, maar het lijkt onpraktisch om dan het werkingsgebied op het niveau van de publicatie te vergroten en het vervolgens voor alle onderwerpen behalve het specifieke geval weer te moeten inperken. 12 De meest voor de hand liggende oplossing is een collectie met alle Werkingsgebieden op documentniveau op te nemen en de waarden van de werkingsgebied eigenschap altijd een referentie te laten zijn. 13 Plus integer 14 in veel programmeertalen ook wel Array genoemd. 15 Let op: een lijst kan dus niet leeg zijn. Pagina 19 van 43

20 Metadata Container Er is binnen IMOP een Metadata Container. Deze bestaat uit 1 of meer metadata triples. Implicatie van de keuze om metadata te definiëren als Container is dat deze niet op het niveau van Block of Inline geplaatst kan worden. Indien een metadata triple als subject een Block of Inline heeft, dan moet dit Block of deze Inline expliciet als subject benoemd worden in de metadata triple (via een referentie naar het id). Vergeleken met voorgangers van het IMOP is metadata niet langer iets dat alleen op documentniveau speelt. Dit heeft als voordeel dat meer informatie vastgelegd kan worden en dat minder snel specifieke eigenschappen toegevoegd hoeven te worden Identificatie Alle entiteiten binnen het IMOP hebben een optionele identifier. In een toepassing kan het gebruik van de identifier verplicht gesteld worden voor een of meer entiteiten. Ook kunnen in een toepassing eisen worden gesteld aan de vorm van de identifier (bijvoorbeeld een GUID). Via de metadata Container kunnen additionele triples worden opgenomen die iets zeggen over entiteiten. Voorbeelden zijn de toekenning van een Juriconnect 1.31 verwijzing of een stam-id aan een Structuurelement Muteren en consolideren Er zijn twee entiteiten beschikbaar voor het wijzigen van regelgeving Wijzig-artikel en wijzig-lid Een wijzig-artikel beschrijft een wijziging in bestaande regelingen. In de centrale wet- en regelgeving is het gebruikelijk om wijzigingen van één regeling in één wijzig-artikel te beschrijven. Als er meerdere wijzigingen op dezelfde regeling doorgevoerd moeten worden, kan het wijzig-artikel opgesplitst worden in wijzig-leden. In het IMOP wordt dit niet afgedwongen. Dit kan wel in het toepassingsprofiel worden gedaan. In hoofdstuk 7 'Muteren en consolideren' wordt in detail beschreven hoe zo'n wijzigartikel er uit ziet Inwerkingtreding-artikel Een inwerkingtreding-artikel beschrijft de inwerkingtredingsdatum van een artikel of wijzig-artikel. In de centrale wet- en regelgeving komt het veel voor dat de inwerkingtreding van een wijziging niet in dezelfde bekendmaking staat als de wijziging zelf. Het inwerkingtreding-artikel staat dan dus in een ander besluit dan het (wijzig-)artikel. In het IMOP wordt dit niet afgedwongen. Dit kan wel in het toepassingsprofiel worden gedaan. In hoofdstuk 7 'Muteren en consolideren' wordt in detail beschreven hoe zo'n wijzigartikel er uit ziet Bijlage In een bijlage kan vrije tekst worden opgenomen volgens een divisie-structuur. Een divisie-structuur is een optioneel recursieve hiërarchische structuur van tekst met kopjes maar dan zonder de semantische betekenis van de eerder genoemde Structuurelementen (paragraaf; hoofdstuk; etc.) Nota toelichting Het bevoegd gezag kan een toelichting op regels verstrekken en is daar in sommige gevallen zelfs toe verplicht. De toelichting kan betrekking hebben op het document als geheel, op een Structuurelement, en / of op een artikel. De toelichting kan ook betrekking hebben op een (complex van) wijziging(en). De toelichting heeft een andere status dan de regels waarover de toelichting gaat. Pagina 20 van 43

21 De aangewezen plaats voor een dergelijke toelichting is de nota toelichting entiteit. Hierbinnen kan tekst, tabellen, afbeeldingen en lijsten worden opgenomen, waarbij een structurering van tekst in een divisie-structuur toegestaan is. Een divisiestructuur is een generieke hiërarchie. Het is niet toegestaan om Structuurelementen als hoofdstuk of paragraaf te gebruiken binnen de nota toelichting deze Structuurelementen hebben louter betekenis binnen regeling-tekst. De relatie tussen nota toelichting en regels vindt plaats op basis van een interne verwijzing. 3.3 IMOP modules Een toepassingsprofiel van IMOP zal met name bestaan uit business rules. Het is denkbaar dat meerdere toepassingen gebruik maken van dezelfde business rules. Voor die gevallen biedt IMOP de mogelijkheid om een verzameling business rules te promoveren van de toepassing naar IMOP zodat deze ook door andere toepassingen gebruikt kan worden. Een herbruikbare verzameling business rules wordt een IMOP module genoemd. Een module is gerealiseerd in een schemataal. Een toepassing van IMOP kan de module aanroepen. Het gebruik van een module is binair: aanroepen betekent alle business rules in de module gebruiken Module: AWR hiërarchie Een voorbeeld van een IMOP module is de module AWR hiërarchie. AWR staat voor "Aanwijzingen voor de Regelgeving", een Circulaire van de Minister-President die onder andere een goede tekststructuur voor regelingen aanreikt. De tekst van aanwijzing 97 van de Aanwijzingen voor de regelgeving beschrijft de regels die gelden voor de hiërarchie van Structuurelementen binnen een regelingtekst. Eerder aangegeven is dat deze regels niet altijd gehonoreerd zijn, en dat ze daardoor niet in de structuur van IMOP kunnen worden opgenomen. De module AWR hiërarchie implementeert aanwijzing 97 als Schematron pattern. Pagina 21 van 43

22 4 Geo-informatie Geometrie of locatie geeft antwoord op de ruimtelijke vraag waar beleid of wetgeving van toepassing is, het werkingsgebied. Alle tekstobjecten hebben een werkingsgebied, ofwel direct gekoppeld, ofwel via de hiërarchie van de tekst afgeleid van bovenliggende tekstobjecten. 4.1 Uitgangspunten bij modellering van Geometrie Voor het beschrijven van de geografische component van het IMOP maken we gebruik van de NEN3610 standaarden Geometrie kan niet los van tekst bestaan. Locatieomschrijving is een eigenschap waarmee het Werkingsgebied tekst, beleid, wetgeving, geduid kan worden. Dat wil zeggen dat er middels geometrie geen andere dan locatiegegevens of specifiek locatie gebonden gegevens worden geduid. Dat betekent dat: Een geometrie altijd aan een tekst is gekoppeld; Er geen informatie bij een geometrie is opgenomen die niet in de tekst wordt geduid (een tekst als waarde zoals opgenomen bij het werkingsgebied is ook een tekstduiding); Potentiële conflicten tussen de Geo standaarden en de onderdelen Tekst en Semantiek in dit document opgelost worden met als uitgangspunt dat Tekst leidend is (de NEN 3610 standaarden beschrijven vele aspecten van het Geo werkveld) Geometrie is gebiedsgericht. Tekst heeft een relatie met een gebied in de werkelijkheid. Voor de ruimtelijke representatie van dat gebied wordt gebruik gemaakt van een vlak16 (en dus geen punt of lijn). Ruimtelijke informatie wordt daarmee ruimtelijk bevraagbaar en integreerbaar. Voorbeeld: als rondom een windmolen in een straal van 500 meter niet gebouwd mag worden wordt is het werkingsgebied een cirkel met een straal van 500 meter en niet een puntobject met daarbij de verboden bouwafstand als kenmerk Koppeling tussen tekst en geometrie. Geometrieën zijn zelfstandige objecten met een eigen identiteit. Ze kunnen meervoudig worden gebruikt door tekstobjecten. Verwijzing naar een geometrie gebeurt op basis van zijn identifier Semantiek van geometrie. Het geometriemodel is zo eenvoudig mogelijk. Een geometrie is niet meer dan de locatie van het werkingsgebied. De inhoudelijke betekenis wordt geregeld in de tekst. Het is echter voor visualisatie en ruimtelijke bevraging nodig om werkingsgebieden te kunnen classificeren. Ook voor de vraag waar mag wat is dit noodzakelijk. Een koppeling met inhoudelijke of semantische gegevens is daarom nodig. 16 Of een volume in 3D Pagina 22 van 43

23 4.1.5 Gebruik GML voor encoding van geometrie Geometrie, coördinaten, worden uitgewisseld in Geography Markup Language (GML), ook bekend als ISO Het GML schema wordt automatisch uit het UML gegenereerd, op basis van gestandaardiseerde vertaalregels. 4.2 Geometriemodel Alle identificeerbare Tekstobjecten hebben een werkingsgebied. Dit werkingsgebied bestaat uit een aantal objecten van het type Locatieaanduiding. Locatieaanduiding is een subklasse van de NEN3610 klasse GeoObject. Een Locatieaanduiding bevat alleen geometrie-specifieke informatie zoals de coördinaten en metadata over die coördinaten, zoals bijvoorbeeld de nauwkeurigheid. Andere eigenschappen zijn gekoppeld aan de tekst. Er zijn drie verschijningsvormen van een Locatieaanduiding. Het kan gaan om een Locatieverwijzing, een Geometrie of een Locatiegroep. Bij een Locatieverwijzing wordt de locatie in de tekst door een tekstuele omschrijving geduid, bijvoorbeeld Het Koninkrijk der Nederlanden, in dit geval is niet de expliciete geometrie van het werkingsgebied opgenomen. Bij een Locatieaanduiding van het type Geometrie wordt expliciet de geometrie van de locatie opgenomen met coördinaten. Als laatste is er de mogelijkheid om Locaties te groeperen, dit geeft de mogelijkheid om regels die over een groep gebieden gaat te verwoorden. Een Locatieaanduiding heeft een identificatie en optioneel een naam en een verwijzing naar een bron. Deze verwijzing naar een bron is te gebruiken om veranderingen te signaleren, bijvoorbeeld: wanneer een werkingsgebied is gekoppeld aan een BAGpand en aan dat pand verandert iets in de BAG dan verandert niet automatisch het werkingsgebied, dit werkingsgebied zit namelijk onveranderlijk in het besluit. Door de link naar de bron op te nemen is het wel mogelijk te signaleren dat er iets veranderd is in de geo-brongegevens. Zie ook figuur 6 in paragraaf 2.3. Pagina 23 van 43

24 5 Metadata Het IMOP ondersteunt metadata op twee niveaus: als eigenschappen van tekstobjecten en werkingsgebieden en in gestructureerde patronen als inline in de tekst. Metadata in IMOP wordt gespecificeerd met behulp van het Resource Description Framework (RDF). Alle metadata wordt uitgedrukt in triples: subject eigenschap waarde. (In originele RDF-termen: subject predicate object). 5.1 Metadata container Elk identificeerbaar object in het IMOP (Container, Structuurelement, Block en Werkingsgebied) kan een Container van het type Metadata bevatten. Een Metadata Container bevat triples. Een Toepassingsprofiel beschrijft per documenttype en per soort object welke triples in een Metadata Container kunnen of moeten worden opgenomen, welk domein en waardebereik die eigenschappen hebben en wat de triples betekenen (semantiek). 5.2 Patronen Een Patroon is een Container met Metadata en een Block Broodtekst. De inhoud van de metadata en de structuur van de Broodtekst worden voorgeschreven door een Patroondefinitie Broodtekst De inhoud van de Broodtekst is een Alinea, Tabel of Lijst die het resultaat vormt van een voorgeschreven recept dat vastligt in een Patroondefinitie Patroondefinitie Toepassingsprofielen kunnen patronen definiëren en in een vocabulaire beschikbaar stellen. Een Patroondefinitie is een specificatie van de manier waarop uit een specifieke verzameling triples een Block kan worden opgebouwd. Die specificatie ligt vast in het blockrecept, een eigenschap van Patroondefinitie. De Metadata van een Patroon bevat in ieder geval een verwijzing naar de Patroondefinitie en de triples die zijn toegepast. Pagina 24 van 43

25 Figuur 7. Objectmodel Patroon <<Container>> Patroon <<Container>> Metadata <<Container?>> Triple <<URI>> Subject <<URI>> Eigenschap <<Datatype>> Waarde <<Block>> Broodtekst 5.3 Triples Metadata-uitspraken worden vastgelegd in Triples. Een Triple is een Container, bestaande uit de onderdelen Subject, Eigenschap en Waarde. De betekenis (semantiek) van de triple is dat aan het Subject een Eigenschap wordt toegekend met een bepaalde Waarde. Dit gebeurt onder verantwoordelijkheid van de actor die ook verantwoordelijk is voor het hele document, het bevoegd gezag dat eindverantwoordelijkheid draagt voor de publicatie Subject Het Subject van een Triple duidt het onderwerp van een Triple aan, het ding waar een uitspraak over gaat. De waarde van Subject is de identificatie van een object in het document. Bijvoorbeeld de Regeling, een Artikel of een Werkingsgebied. Default is dit het element waar de Metadata Container of het Patroon onderdeel van is Eigenschap De Eigenschap van een Triple duidt aan over welk aspect van het Subject een uitspraak gedaan wordt. De waarde van Eigenschap is de identificatie van een term uit een Vocabulaire. In de Vocabulaire kunnen beperkingen gesteld worden aan domein en waardebereik van een eigenschap Waarde De waarde in een Triple specificeert de kwaliteit of kwantiteit van de Eigenschap. Waarde kan literal of non-literal zijn. Een literal is een string die volgens een voor gedefinieerde structuur een waarde op een schaal aanduidt. Met volgende datatypen kunnen literals worden aangeduid: Pagina 25 van 43

26 NumeriekeWaarde (getallen); AlfanumeriekeWaarde (strings); BooleanWaarde (ja/nee); DatumTijdWaarde (moment of periode). Een non-literal is de identificatie van een elders gedefinieerd object. Een non-literal wordt aangeduid met een URI (Uniform Resource Identifier). Zie ook hoofdstuk 6 over identificatie. GeclassificeerdeWaarde (anyuri). 5.4 Abstract Model IMOP is het InformatieModel voor Officiële Publicaties. Het model is een abstract model dat de structuur specificeert van de juridische informatie en de metadata die in een publicatie kan worden opgenomen. Het IMOP doet geen uitspraak over de wijze van opslag, uitwisseling en verbeelding van officiële publicaties. Die liggen vast in het berichtenmodel en het presentatiemodel. Het IMOP doet geen uitspraak over de implementatiewijze. Men kan eerst de juridische formulering kiezen en daarop (semi-)handmatig metadata aanbrengen, maar men kan ook gestructureerde informatie opstellen waaruit een juridische formulering gegenereerd wordt. Pagina 26 van 43

27 6 Identifiers Voor de manipulatie van en verwijzing naar onderdelen van officiële publicaties, is het nodig dat deze publicaties en hun onderdelen geïdentificeerd kunnen worden. De manier van identificeren bepaalt de granulariteit van de verwijzingen: Je kunt alleen verwijzen naar onderdelen die identificeerbaar zijn. De volgende objecttypen in het IMOP zijn identificeerbaar: Documenten; Onderdelen van documenten (testobjecten en werkingsgebieden); Begrippen uit een vocabulaire. 6.1 Identificatie van Documenten Het documentmodel van IMOP is gemodelleerd volgens de principes van FRBR (Functional Requirements for Bibliographic Records). We onderscheiden het abstracte idee van het document (frbr:work) dat inhoudelijk verschillende versies (frbr:expressions) kan hebben die in verschillende formaten (frbr:manifestations) zijn uitgedrukt waarvan meerdere kopieën (frbr:items) kunnen bestaan. Figuur 8. Het FRBR-model Identificeerbare documenttypen Besluiten (bekendmakingen) o Abstract besluit o Versies van besluiten o Formaten van versies van Besluiten Geconsolideerde regelingen o Abstracte regelingen (frbr:work) o Toestanden/versies van regelingen (frbr:expression) o Formaten van toestanden (frbr:manifestation) Identificatie van onderdelen van documenten Binnen documenten identificeren we onderdelen. Er wordt naar onderdelen van documenten verwezen: binnen hetzelfde document, om onderlinge relaties aan te geven, bijvoorbeeld tussen een tekst en een werkingsgebied. van een wijzigingsbesluit naar een toestand van een consolidatie 17, om aan te geven welk onderdeel gewijzigd wordt. 17 Het is nog niet geheel duidelijk hoe het beste naar een onderdeel van een besluit verwezen kan worden. In de huidige praktijk staat in een wijzigingsbesluit in natuurlijke taal bijvoorbeeld geschreven: Na artikel 8, tweede lid wordt ingevoegd: Lorem ipusum. Dat is feite een verwijzing naar het abstracte besluit of de abstracte regeling. Na menselijke tussenkomst worden vervolgens die toestanden van de consolidatie aangepast, die Pagina 27 van 43

28 vanuit een willekeurige tekst (ook teksten die niet onder het IMOP zijn opgesteld) naar een tekstonderdeel in een IMOP-document, om een juridische verwijzing te doen, bijvoorbeeld vanuit een commentaar of een rechterlijke uitspraak naar een regeling. Identificeerbare onderdeeltypen zijn: Tekstobjecten Werkingsgebieden Identificatie van begrippen in vocabulaires In de IMOP-documenten kan verwezen worden naar concepten uit een vocabulaire. Er is een vocabulaire voor het IMOP en elk Toepassingsprofiel kan eigen concepten definiëren en opnemen in een vocabulaire. Een Toepassingsprofiel geeft elk concept een identifier. In de vocabulaire kan de definitie en identificatie van een concept worden opgezocht. Identificeerbare begrippen in een vocabulaire zijn: Taxonomietermen, begrippen zoals ze in de natuurlijke werkelijkheid worden gehanteerd Termen uit vocabulaires/ontologie, begrippen zoals ze in administratieve toepassingen worden gebruikt Juridische begrippen, begrippen zoals ze in de formele juridische werkelijkheid worden gebruikt. 6.2 Registers URI's worden bepaald en aan dingen toegewezen, door registers. Het toekennen van identifiers wordt ook wel "munten" genoemd, om aan te geven dat een eenmaal uitgegeven identifier voor altijd verbonden blijft aan het object waarvoor hij wordt uitgegeven. Door http-uri's te munten, die worden uitgegeven op een domein dat toebehoort aan de registerhouder, kan het register op dat domein een zogenaamde 'resolver' inrichten. Een resolver kan op basis van de http-uri's informatie uit het register verstrekken over het ding dat door de URI wordt geïdentificeerd De LVBB De Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaar stellen (LVBB) is uitgever van de officiële publicatiebladen en van de geconsolideerde regelingen. De LVBB is ook het register voor officiële publicaties dat op het moment van publiceren de identifiers toekent aan de publicaties (bekendmakingen en consolidaties) en hun onderdelen. De LVBB publiceert de bladen voor officiële bekendmaking op De bladen zijn: Het Tractatenblad Het Staatsblad De Staatscourant De gemeentebladen De provinciale bladen De waterschapsbladen De bladen gemeenschappelijke regeling gelden tijdens de werkingsperiode van het wijzigingsbesluit. Het is nog niet duidelijk of dit door de software ook kan worden bepaald, of dat de wijzigingsbesluiten direct naar toestanden van consolidaties moeten verwijzen. Maar dat heeft dan weer gevolgen bij samenloop van wijzigingen zonder inwerkingstredingsdatum. Pagina 28 van 43