Gevarieerd bewegen voor 3- tot 8-jarigen

Transcriptie

1 34 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2013 / N 234 Gevarieerd bewegen voor 3- tot 8-jarigen Multimove, een stand van zaken In september 2012 gingen dertien gemeenten aan de slag met een gevarieerd bewegingsaanbod voor kinderen tussen 3 en 8 jaar. Hoe gingen zij concreet aan de slag? Wie zijn hun partners? Moeten het steeds gediplomeerde lesgevers zijn? Een stand van zaken in het eerste projectjaar. Ine Esch projectmedewerker Multimove ine.esch@isbvzw.be Gooik

2 SPORTPROMOTIE // 35 Multimove voor kinderen Multimove voor kinderen is een proefproject op lokaal niveau rond een gevarieerd bewegingsaanbod voor jonge kinderen van 3 tot 8 jaar. Het project onderstreept het belang van een brede motorische ontwikkeling en kan de start betekenen van een gezonde en levenslange sport- en bewegingsparticipatie. Concreet bieden de pilootgemeenten tijdens het schooljaar (september juni) 30 lessen (min. 1 les/week) aan aan 3- tot 8-jarigen. Tijdens deze lessen worden met behulp van de lesgeversmap bewegings- en spelvormen aangeboden volgens de 12 bewegingsvaardigheden. Van de pilootgemeenten wordt verwacht dat ze samenwerken met lokale partners, vernieuwend werken (aanpak, werkvorm, partnership, doelgroep, ), in verschillende settings werken en streven naar duurzaamheid van het project. In 2012 gingen 13 lokale besturen van start, in 2013 komen er nog eens 17 nieuwe bij. Partnerships Eén van de voorwaarden waaraan de Multimove pilootgemeenten moeten voldoen is een partnership sluiten met andere lokale diensten of organisaties. Zoals uit de praktijk blijkt, kan dit op verschillende manieren ingevuld worden. Samenwerking met kinderopvang: Diest, Genk, Gent, Gooik, Kruibeke, Lubbeek en Putte De samenwerking met de kinderopvang kan gaan van opvang voor en na de les en verplaatsing van en naar de sportzaal (Kruibeke, Lubbeek), het begeleiden van kinderen tijdens de les als hulplesgever (Genk, Gent, Diest, Kruibeke, Gooik), tot het effectief lesgeven als hoofdlesgever (Putte). Voor veel kinderopvanginitiatieven kwam het project Multimove als geroepen. Zij zaten met lange wachtlijsten en drukke momenten. Dankzij de Multimovelessen op een of meerdere dagen is het minder druk in de opvang en kunnen ze extra kinderen aannemen. Het probleem van overbezetting wordt op deze manier dus opgelost. In een aantal gemeenten zijn in de opvang alle kinderen tussen 3 en 8 jaar verplicht om deel te nemen aan de les. Ouders mogen de kinderen dus enkel voor of na de les ophalen. In Gooik worden de kinderen uit de verschillende scholen en opvang met een bus naar de centraal gelegen sporthal gebracht. Na de les kunnen de ouders hun kind ophalen in de opvang naast de sporthal. Voor de begeleiders van de opvang in Genk is Multimove alvast een leerrijke ervaring. Zij leren immers heel wat nieuwe activiteiten kennen en steken heel wat op van de leerkracht LO. Deze activiteiten proberen zij ook in de kinderopvang buiten de lesen Multimove toe te passen. Zowel in Diest als in Gooik wordt tijdens de schoolvakanties, wanneer er geen Multimovelessen plaatsvinden, een alternatief aanbod voorzien in de kinderopvang. Samenwerking met scholen: Genk, Gent, Kaprijke, Lubbeek, Putte en Roeselare In verschillende gemeenten engageren basisscholen zich als partner. De school stelt haar turnzaal vaak meerdere dagen per week ter beschikking, vlak na de schooluren. De kinderen en ouders moeten dus geen extra verplaatsing afleggen, wat een sterkte van het project is. Ook de communicatie naar de ouders gebeurt vaak via de scholen omdat hiermee alle ouders en kinderen uit de gemeente bereikt worden. In Genk worden de lessen in zes verschillende scholen aangeboden voor alle leeftijdsgroepen. Ze kunnen een beroep doen op vijf gemotiveerde leerkrachten LO. In Roeselare begeleidt een kleuteronderwijzeres de lessen Multimove voor de kinderen tot en met 5 jaar. Zij heeft veel ervaring als lesgeefster in een basketbalclub en sportacademie. Een bijkomende troef is haar omgang met jonge kinderen en haar pedagogisch diploma. Dit project vormt een ideale proeftuin om het concept brede school in de praktijk te brengen. Verschillende sectoren vinden elkaar binnen en buiten de school waarbij voor de kinderen een echte web- en nestfunctie gecreëerd wordt. Zo kunnen ook die kinderen voor wie vervoer, interesse, kostprijs een drempel vormen, proeven van sport. De grote droom van de sportdienst van Roeselare is om Multimove uit te breiden naar alle lagere scholen van de stad, waarbij de scholen instaan voor

3 36 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2013 / N 234 Gent Diest D va digh id glijd kwa itg b id b d tijd d sneeuwpret de lessen Multimove en de verschillende partners hun inbreng doen. Het blijkt echter niet evident om in elke school leerkrachten te vinden die zich hiervoor kunnen en willen engageren. Samenwerking met asielcentrum: Langemark-Poelkapelle Langemark-Poelkapelle startte een samenwerking op met Fedasil, het plaatselijke asielcentrum. In eerste instantie werd voorgesteld een aparte les Multimove te voorzien in het asielcentrum. Maar aangezien de integratie van deze kinderen in de maatschappij centraal staat, werd van dit plan afgestapt. De kinderen sluiten elke zondag aan bij alle andere Multimovers uit Langemark- Poelkapelle. Onder leiding van een verantwoordelijke van het asielcentrum verplaatsen de kinderen zich naar de sporthal. De voertaal voor de lessen en de communicatie met de lesgevers is Nederlands. Enkele kinderen lopen al school in Langemark-Poelkapelle, wat de communicatie ten goede komt. De meeste kinderen zijn dol- enthousiast en zijn wekelijks aanwezig. De samenwerking met het asielcentrum verloopt vlot maar toch blijkt het in de praktijk moeilijk om deze kinderen een volledig jaar te laten deelnemen. Sommige kinderen verlaten België, anderen komen er wat later bij. Wat belangrijk is, is dat deze kinderen voor de periode dat ze in België zijn kunnen deelnemen aan een breed bewegingsaanbod. Samenwerking met specifieke vzw s: Lubbeek en Bilzen In Lubbeek worden voor de Multimovelessen lesgevers ingezet van Sporty vzw, een Leuvense sportclub. De vaste lesgever bereidt de lessen voor en verzorgt de administratie. Sportdienst Bilzen tracht een samenwerking op te zetten met vzw Arktos, een vormingscentrum voor jongeren. Zij kunnen doelgericht promotie voeren naar de doelgroep. De bedoeling is ook dat zij mee de lessen geven. Ook buiten de sportzaal Binnen het project streven we ernaar om kinderen maximale beweegkansen aan te bieden in verschillende omgevingen. Dit moet niet steeds in de klassieke sporthal of sportzaal gebeuren. De lesgever kan ook een les buiten voorzien, in het park, aan

4 SPORTPROMOTIE // 37 de vijver, Finse piste, het bos, een pleintje, grasveld, speeltuin maar ook in het zwembad, buurthuis of rusthuis. Een van de Multimovelessen in Diest wordt gegeven in de sporthal boven het zwembad en wordt gecombineerd met een uurtje zwemles. Vanaf nu zal de lesgever ook tijdens de zwemles Multimove introduceren. Ook in Bilzen gingen de kinderen al eens naar het zwembad. In het water doen kinderen heel andere ervaringen op, water biedt namelijk andere mogelijkheden naar implementatie van de oefenstof dan op het droge. De vaardigheid drijven komt tot uiting en kinderen maken kennis met de weerstand en opwaartse stuwkracht van het water. De kinderen in Gooik konden genieten van sneeuwpret. Sneeuwballen werden van de ene plaats naar de andere gedragen en tegen de muur gegooid. Ook de vaardigheid glijden kwam uitgebreid aan bod. Promotie Heel wat gemeenten bieden bij wijze van promotie van het Multimoveaanbod een gratis proefles aan waar de kinderen naar hartenlust kunnen Multimoven, en met succes. Zo gaf de sportfunctionaris van Kaprijke in de zomer tijdens de speelpleinwerking, samen met een begeleider van het speelplein, twee keer een les Multimove aan de aanwezige kinderen. Later, bij de start van het schooljaar, informeerde hij de ouders via infosessies van de scholen over het project. De scholen voeren de communicatie naar de ouders en delen de flyers uit. Dit werkt erg goed: op deze manier bereik je alle ouders van jonge kinderen die schoolgaande zijn in de gemeente. Om ook kinderen uit kansarme gezinnen aan te trekken en aan het sporten te brengen, werkt gemeente Bilzen samen met wijkwerkers en houden ze de prijs zeer laag. De wijkwerkers voerden als eerste promotie in de sociale wijken zodat deze wijken een voorsprong hadden - deze C ice vi d ch l h ft l voordeel dat je alle ouders en kinderen uit de gemeente bereikt ouders werden vroeger geïnformeerd over Multimove dan de andere ouders. Ondanks de inspanningen en de gerichte promotie heeft dit zijn doel gemist. Momenteel zijn slechts enkele kinderen uit deze doelgroep ingeschreven. Dit houdt de gemeente Bilzen niet tegen. Zij zijn nu al bezig met de voorbereidingen voor volgend jaar en bekijken hoe ze deze doelgroep nog gerichter kunnen aanspreken, opnieuw in samenspraak met de wijkwerkers. Om de ganse bevolking te bereiken, vinden de Multimoveactiviteiten er plaats in de verschillende deelgemeenten en in de buurt van twee sociale wijken. Zo kunnen zoveel mogelijk kinderen dicht bij huis deelnemen. Verder voeren ze promotie via de VrijeTijdsgids, folders en scholen. Tijdens de kerstperiode bracht de VGC het Multimoveaanbod opnieuw onder de aandacht. Zij gingen hiervoor langs bij praatcafés van ouders en op een nieuwjaarsreceptie. Dit wierp zijn vruchten af. Bij de nieuwe start konden ze weer nieuwe gezichtjes verwelkomen. In Kruibeke voert men promotie via een websitesysteem (gimme.be). Met dit systeem kan je gericht communiceren naar leerlingen, deelne- mers, ouders Het verzamelt alle informatie op één online prikbord. Zowel de gemeente, de clubs en de scholen gebruiken dit systeem, waardoor het bij de ouders bekend is en goed gebruikt wordt. In t Schoolke Oud-Waterschei in Genk gebruikt de lesgeefster sociale media om het project in de kijker te zetten. De leerkracht plaatst regelmatig foto s en filmpjes van de Multimovelessen op de Facebookpagina van de school om de ouders nauw te betrekken bij het initiatief. Op die manier kunnen ouders volgen wat hun kinderen doen en wat ze bijleren. Lesgevers De lesgevers zijn een cruciale schakel voor het slagen van de Multimovetrajecten. Goede mensen aantrekken en hen ondersteunen is hierbij essentieel. Ook op dit vlak is er een waaier van mogelijkheden. In Genk kunnen kinderen meteen na de schooluren terecht in zes scholen. De lessen worden er door vijf gemotiveerde leerkrachten LO gegeven. Om het aantal inschrijvingen te verhogen (vanuit het project wordt opgelegd dat er maximaal 15 kinderen per lesgever mogen deelnemen), Bekijk de Facebookpagina van t Schoolke Oud-Waterschei in Genk: Het online promotiesysteem dat Kruibeke gebruikt: Info over de infosessies gezonde voeding: Meer over de Multimovegemeenten: Meer info over het project: en > Sportpromotie.

5 38 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2013 / N 234 maar ook om de leerkrachten te ondersteunen, wordt in elke school een hulplesgever ingeschakeld. De samenwerking met de leerkrachten verloopt optimaal. In samenspraak met hen werkt de hulplesgever een les uit, die ze beurtelings geven. Na een paar weken kijken en luisteren naar de aanpak van de leerkracht, loopt ook dat zeer goed. J ku t h t g k i t b d ke f j ka l i kl d h t vall van de bladeren, de circusdirecteur op zoek naar nieuwe acrobaten Via een samenwerking van de gemeente Gooik met HUB Campus Parnas kan de sportdienst een beroep doen op acht studenten LO. De studenten geven steeds per twee les waarbij een van de twee het voortouw neemt (d.w.z. lesvoorbereiding maken en materiaal reserveren via google docs). De studenten worden goed opgevolgd door de sportfunctionaris. Ook in Diest worden studenten ingezet als lesgever. Een van hen volgt de opleiding kleuteronderwijs, de andere zit in het secundair onderwijs. De sportdienst controleert de lesvoorbereiding en er is steeds iemand van de kinderopvang aanwezig. De sportpromotor gaat vaak naar de lessen kijken en stuurt deze bij naar inhoud en aanpak. Hoewel de meeste gemeenten met gediplomeerde lesgevers LO werken, worden in een aantal gemeenten ook niet-gediplomeerde lesgevers ingeschakeld als hulp- of vaste lesgever (Diest, Putte, Kruibeke). Mits zij voldoende ondersteuning en tips krijgen van de sportdienst, een opleidingsdag en bijscholingen volgen, hun lesvoorbereidingen nagekeken worden kunnen ook niet-gediplomeerde lesgevers aan de slag met de lesgeversmap en een volwaardige les Multimove geven. Dit vraagt meer ondersteuning maar is zeker de Creatieve ideeën Wekelijks bewegen 220 kinderen in Genk een extra uurtje via Multimove. Om de kinderen voor hun inzet te belonen wordt er in juni in samenwerking met Bloso Kattevenia een Multimovesportdag georganiseerd. Alle kinderen die ingeschreven zijn, worden dan beloond met tal van sportieve activiteiten. In Retie waar de lesgevers Multimove door de deelnemende clubs betaald worden, is er een nieuw rekeningnummer dat voor alle deelnemende clubs dient in het leven geroepen. Het inschrijvingsgeld van de kinderen wordt op deze rekening gestort en met dit geld worden de lesgevers betaald. Om het belang van gezonde, fitte en fysiek actieve kinderen te benadrukken, wil Retie Multimove kaderen in een breder concept. Multimove is er geïntegreerd in Zot van Gezond, een gezondheidsproject met gevarieerd bewegen, een gezonde cafetaria, gezonde snacks voor de kinderen, een infosessie voor ouders over gezonde voeding Concreet voorziet de sportdienst er na elke les een gezonde snack (fruit, yoghurt ). Tijdens de les is er fris water om de dorst te lessen. Ouders kregen een uiteenzetting van een diëtiste over gezonde drank en gezonde tussendoortjes. Retie en Jeugdsportnet Kasterlee/Dessel/Retie willen Multimove in de toekomst nog meer geïntegreerd aanpakken: gevarieerd bewegen op school, in sportclubs en via de gemeente. Om dit te organiseren is het nuttig een netwerker in te zetten die de nodige contacten legt en afspraken maakt. De sportdienst van Roeselare wil de lesgevers en scholen in de toekomst ondersteunen met een pakket met een draaiboek, lesgeversmap en opleidingsdagen. Zo kunnen alle scholen aan de slag, met inhoudelijke ondersteuning van de sportdienst en opleidingen voor lesgevers Multimove. De gemeente Kruibeke speelt met het idee om Multimove uit te breiden met een samenwerking met onthaalouders. Een eerste informatievergadering is al achter de rug en een aantal onthaalouders waren zeer enthousiast. Momenteel wordt bekeken hoe dit concreet kan worden.

6 SPORTPROMOTIE // 39 Gent moeite waard. De meeste coördinatoren van de huidige projecten geven aan dat ervaring met lesgeven en de omgang met kinderen belangrijke troeven zijn voor Multimovelesgevers. Een diploma LO is handig meegenomen en in sommige gemeenten een must. Ondersteunen van lesgevers Om kwalitatieve lessen te blijven bieden worden de lesgevers in Putte en Gooik ondersteund met online documenten in Google docs, zoals gedeelde agenda s en materiaalplanning, jaarplannen en evaluaties. De online documenten worden door de sportdienst beheerd. In Putte wordt Multimove onder andere via een samenwerking met de buitenschoolse kinderopvang (BKO) georganiseerd, op woensdagnamiddag in de turnzaal van de school die vlakbij de gecentraliseerde kinderopvang ligt. Multimove wordt er door heel gemotiveerde begeleidsters van de naschoolse opvang zelf gegeven. Zij doen dit vrijwillig buiten hun takenpakket bij de BKO. Deze lesgevers krijgen extra ondersteuning vanuit de sportdienst. Op een apart forum plaatsen zij hun lesvoorbereidingen, die de sportdienst dan nakijkt. Ook de lessen worden opgevolgd door de sportdienst. Feedback rond de voorbereiding en de les wordt steeds besproken en op het forum gezet. Om de twee maanden organiseert de sportdienst een intervisie met de lesgevers om ervaringen uit te wisselen en/of bij te sturen. Ook de sportpromotoren van Bilzen en Diest geven wekelijks feedback op de lesvoorbereiding en gaan regelmatig naar een les kijken. Omdat de lesgevers van de buitenschoolse opvang in Putte geen LOachtergrond hebben, werden zij de eerste weken/maanden voornamelijk op didactisch en organisatorisch vlak ondersteund. Na enkele maanden gaf de sportdienst ook tips om te differentiëren binnen een les. De lesgevers worden steeds bedrevener in het lesgeven. Inkleding van de les In de kinderopvang in Gent kleden ze de Multimovelessen wekelijks volgens een thema in. Nog voor de lessen effectief van start gingen, had een van de begeleidsters al een pop van Moovie, de mascotte van Multimove, geknutseld. De kinderen zijn er dol op en Moovie komt iedere week iets vertellen of vragen aan de kinderen. Om de lessen in te kleden maken ze gebruik van actuele en alledaagse items zoals de parachutesprong van Felix Baumgartner, het vallen van de bladeren, Moovie die naar Gent verhuist, de circusdirecteur die op zoek is naar nieuwe acrobaten Je kunt het zo gek nog niet bedenken of je kan er een les rond opbouwen. Meestal wordt eerst het thema bepaald, waarna toepasselijke oefeningen gezocht worden in de lesgeversmap. Het kan dan ook dat het thema iets verandert om de rode draad te behouden en om de oefeningen, al dan niet uit dezelfde bewegingsfamilies, op elkaar aan te laten sluiten. Zowel in Gent als Diest springen de lesgevers creatief om met het materiaal. Er worden spulletjes van thuis meegenomen zoals plastic flessen, dozen, wegwerpmateriaal In Diest krijgt men materiaal via sponsoring van Dreamland. Ook schuimen ze af en toe een rommelmarkt af want lesgeefmateriaal hoeft niet steeds duur te zijn. Collega s en familie worden mee ingeschakeld om eenvoudig materiaal te verzamelen, denk bijvoorbeeld aan de dopjes van lege flessen. De lesgevers in Diest vinden het boeiend om te ontdekken dat ze met behulp van weinig materiaal (bv. dozen) een hele les kunnen opbouwen. De lesgevers zijn zeer creatief en proberen veel uit. Het is belangrijk om de kinderen op een creatieve manier het materiaal te laten ontdekken, want dit prikkelt en stimuleert de kinderen in hun ontwikkeling. //