CantaYoung Rapportering

Transcriptie

1 CantaYoung Rapportering Inleiding Waarom? CantaYoung wil kinderen in Kerkrade laten zingen, omdat dat goed is voor hun ontwikkeling in zowel cognitieve als sociale zin (zie ook de resultaten van het onderzoek door de Universiteit van Maastricht naar de effecten van muziekles op kinderen in bijlage 2). En omdat mensen die muziek maken een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan onze samenleving. Door te investeren in muziek voor kinderen wordt de Kerkraadse koorcultuur doorontwikkeld naar de toekomst. Wat? Door middel van het oprichten van schoolkoren laat CantaYoung kinderen kennis maken met zang en met zingen in koorverband. Daardoor kunnen ze bewust en zelfstandig een keuze maken voor hun hobby. Verder ontwikkelt CantaYoung een doorgaande koorlijn: na de schoolkoren kunnen kinderen verder gaan met zingen in een koor dat past bij hun leeftijd. Hoe? Om dit te realiseren is het programma CantaYoung ontwikkeld in nauwe samenwerking tussen de stichting CantaYoung, muziekschool SMK, de basisscholen en de Kerkraadse koren. Optreden van schoolkoor St.Ursula tijdens de eindpresentatie op 10 juli 2016 Achtergrond, uitgangspunten, doelstellingen, aanpak, planning en organisatie van het programma CantaYoung staan in bijlage 1 beschreven. Deze notitie gaat verder over de ervaringen met CantaYoung in het schooljaar Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 1

2 2 Ervaringen De omvang van het programma In de afgelopen drie jaar groeiden we van een schoolkoor (2013: 39 kinderen) via drie schoolkoren (2014: 100 kinderen) naar 300 kinderen in acht schoolkoren en een jeugdkoor (2015). Dat was niet onze bedoeling, maar wel de vraag vanuit de scholen. Enerzijds waren we gestreeld door de grote belangstelling maar anderzijds overrompeld door de vraag. Het was een forse stap en betekende dat er meer dirigenten moesten komen, dat er met meer scholen afspraken gemaakt moesten worden (leerkracht, tijdstip repetitie, lokaal, dirigent, ), dat er meer vrijwilligers moesten worden gerekruteerd, dat er vaker moest worden gereageerd bij verstoringen (bijv. uitval van een dirigent door ziekte), dat de groepsgrootte niet altijd optimaal was (enkele koren telden 40 tot 50 kinderen) en dat de communicatie soms ad hoc was. Gedurende het jaar viel er een aantal kinderen af en bleven er in totaal 250 kinderen over. Dit is het gevolg van veranderende belangstelling van kinderen maar komt ook door de hiervoor geschetste onrust in de uitvoering. We hebben ervaren dat bij een grotere groep koren het moeilijk maar ook noodzakelijk is om eenheid te bewaren in de aanpak. D.w.z. de manier van werven van kinderen in groep 4 en 5, de manier van lesgeven/dirigeren en de liedjes die gezongen worden. We hebben er voor het schooljaar dan ook bewust voor gekozen om het aantal deelnemende scholen niet uit te breiden, maar hiermee een jaar te wachten om de organisatie te laten stabiliseren en te streven aan een meer uniforme wijze van werken. Wel zal het jeugdkoor worden gesplitst in twee leeftijdsgroepen. Al met al was ook het afgelopen jaar succesvol, resulteerde het in een grote toename van het aantal betrokken kinderen en leidde het tot een geweldige eindpresentatie in de Heerlense schouwburg. 2.2 Uitvoeringen door de koren Schoolkoren De schoolkoren hebben een of meer uitvoeringen verzorgd in hun school (bijv. met kerstmis of bij gelegenheid van het eind van het schooljaar) en/of daarbuiten (bijv. een kerstconcert in samenwerking met een van de Kerkraadse koren). Jeugdkoor Het jeugdkoor zong in oktober 2015 een aantal liedjes bij gelegenheid van de Toon Talent presentaties van VNK Limburg in Roermond. Voor het jeugdkoor werd deze dag als uitstapje georganiseerd met een treinreis, bowlen en gezamenlijk eten na afloop. Het jeugdkoor tijdens het kerstconcert in de Rodahal Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 2

3 In december verzorgde het jeugdkoor een gedeelte van het kerstconcert van het Chevremonts Mannenkoor i.s.m. het orkest van Guido Dieteren in de Rodahal. Opmerkelijk daarbij was dat twee kinderen een solo zongen voor een bomvolle zaal. In maart werd er een openbare repetitie verzorgd door het jeugdkoor voor ouders en belangstellende kinderen. Na afloop kregen alle aanwezige kinderen een workshop boomwhackers aangeboden o.l.v. muziekconsulent Jan Vink. Hierna werd er bij een kop soep en een broodje nog even nagepraat. In april trad het Jeugdkoor op tijdens de Kerkraadse declamatiewedstrijd in de bibliotheek. In mei presenteerde het Kerkraads Fanfare orkest zich voor het eerst aan het publiek. Tijdens dit spectaculaire concert in de Rodahal verzorgde ook het CantaYoung Jeugdkoor een deel van het programma. Alle koren samen Circa 150 kinderen van de schoolkoren en van het jeugdkoor hebben in januari samen meegedaan aan de grote Kerkraadse Kingerzietsong in de Rodahal, waar ze zich al zingend hebben gepresenteerd aan hun carnaval vierende leeftijdsgenoten. Op 10 juli was de grote eindpresentatie van alle CantaYoung schoolkoren en het jeugdkoor. Deze vond plaats in de stadsschouwburg in Heerlen. De rode draad door dit concert werd verzorgd door acteur Arno Deckers en de twee jonge acteurs Daniek Canna en Jimmy Willems. Speciaal voor deze Deputé Ger Koopmans vraagt de kinderen wat ze liever doen voorstelling werd ook een filmopname gemaakt in de burgerzaal van het raadhuis waarin o.a. burgemeester Jos Som meespeelde. Tijdens het concert was er een optreden van het percussieensemble van de muziekschool. Alle koren traden apart op en na de pauze kwamen ze gezamenlijk voor het voetlicht voor een spetterende afsluiting. Deputé Ger Koopmans bezocht het concert en vroeg de kinderen wat ze liever doen om slim te worden: huiswerk maken of zingen? 2.3 Overige activiteiten Er werd een viertal ouderbijeenkomsten georganiseerd. Daarbij waren veel ouders van jeugdkoorleden aanwezig. De belangstelling van andere ouders (schoolkoren) was relatief beperkt. Een voor juni geplande informele bijeenkomst voor de vrijwilligers is i.v.m. de drukke agenda in die periode verplaatst naar september en wordt nu gecombineerd met de aftrap voor het nieuwe schooljaar. 2.4 Workshop dirigenten Met het doel om de kwaliteit te bevorderen besteedt CantaYoung aandacht aan de vaardigheidsontwikkeling van dirigenten en betrokken leerkrachten. Zo werd in augustus 2016 een workshop Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 3

4 door Myrthel Groenewout en Marlous Luiten (resp. zangcoach en onderwijskundige van Jeugdkoorplan Nederland - Hendrik Ido Ambacht) georganiseerd voor leerkrachten en dirigenten van CantaYoung. Hoofdthema s waren pedagogiek en high speed repeteren. Na twee inhoudelijke presentaties vond als derde onderdeel een workshop plaats met een deel van het jeugdkoor CantaYoung waarin high speed repeteren gedemonstreerd werd. Marlous Luiten repeteert high speed 2.5 Organisatie en communicatie In het afgelopen jaar werd voor de activiteiten van het programma CantaYoung de stichting CantaYoung opgericht. De stichting heeft vijf besturusleden (Toon Peerboom/vz, Natascha Rabuda/secr, Willem van der Putten/pennmr, Lea Dortants/bestuurslid en Caroline Szalata/bestuurslid). De stichting CantaYoung heeft negen mensen bereid gevonden om op te treden als ambassadeur. Dat zijn: Leo Daems, Louise Deal, Arno Deckers, Wim de Groot, Chris Kuikman, Pierre Rietrae, Harry Reumkens, Dion Ritten en Kim Savelsbergh. De uitvoering van het programma lag in handen van acht dirigenten (Veron Jongstra, Kirsten Lauvenberg-Dortants, Eefje van Meer, Maarten Sonnenschein -tijdelijk vervangen door Myrthe van der Bruggen-, Charles Steffann -tijdelijk vervangen door Kisten Mulkens- en Jan Vink). Communicatie is verlopen via diverse kanalen. De website van CantaYoung ( is ontwikkeld en er is een actieve Facebook pagina. Veel communicatie gaat via en soms ook via papieren brieven. Speciaal voor sponsors, ambassadeurs en andere belangstellenden is een nieuwsbrief ontwikkeld. Deze zal in het komende jaar drie keer gaan verschijnen. Een aantal belangstellenden (van koren uit o.a. Heerlen, Nijmegen en Roermond) waren geïnteresseerd in opzet en aanpak van CantaYoung en zijn door ons geïnformeerd over de opzet en de aanpak van CantaYoung. I.s.m. het Rabobank Coöperatiefonds is er een project in voorbereiding om het concept CantaYoung uit te rollen in Parkstad Limburg. 3 Evaluatie De belangrijkste lessen van het afgelopen schooljaar zijn: Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 4

5 Groei De stap van drie naar negen koren was fors. Om het programma CantaYoung op een beheerste wijze te continueren is het verstandig om in het komende jaar een pas op de plaats te maken en verdere uitbreiding (in Kerkrade zijn nog drie basisscholen en twee scholen voor speciaal onderwijs niet betrokken bij CantaYoung) een jaar uit te stellen. Aansturing De sturing van CantaYoung verliep via trio s per school (leerkracht, projectleider en dirigent) en zes-wekelijkse afstemming in de stuurgroep door de projectleiders. In de praktijk blijkt dat de coördinatie voor een belangrijk deel wordt gedaan door de leerkrachten (m.n. afstemming binnen de school en communicatie met de ouders). Daarnaast is de afstemming met de dirigenten van groot belang, enerzijds om van elkaar te leren en anderzijds om de gezamenlijke eindpresentatie effectief voor te bereiden. De coördinatie zal meer door de leerkracht gaan gebeuren en de afstemming over de dirigenten zal strikter door de muziekschool worden gecoördineerd via de reguliere bijeenkomsten met de consulenten. De taak van de projectleiders wordt in enkele scholen overgenomen door ouders die als vrijwilligers het programma ondersteunen. In enkele scholen worden de rollen leerkracht en projectleider beide door een leerkracht vervuld. De nog acterende projectleiders worden betrokken bij de optimalisatie van het programma CantaYoung en de ontwikkeling van de eindpresentatie. De aanpak wordt verder geharmoniseerd. Omvang koren De omvang van de (school)koren zal worden gemaximeerd op 30 kinderen. Dat betekent dat de schoolkoren openstaan voor kinderen van groep 4 en 5. Indien er dan nog plaats is mogen ook kinderen uit de hogere groepen deelnemen. Kinderen van groepen 6 en 7 worden echter gestimuleerd om lid te worden van het jeugdkoor. Splitsing jeugdkoor Vanwege de verwachte toeloop zal het jeugdkoor in het najaar worden gesplitst in twee leeftijdsgroepen. Er zal tevens een aparte dirigent voor worden benoemd. Programma Het is voor de kinderen die aan CantaYoung meedoen van belang dat er een programma is van de activiteiten, zoals de optredens gedurende het jaar. Kinderen willen een uitdaging en werken via de repetities toe naar de uitvoeringen. Het jaarprogramma zal aan het begin van het schooljaar bekend worden gemaakt. Eindpresentatie Het is voor de kinderen belangrijk dat er een spectaculaire eindpresentatie is op een bijzondere plaats. Optreden op het hoofdpodium van de Heerlense schouwburg of in een bomvolle Rodahal is een geweldige ervaring, die je onthoudt. Financiering De financiering van CantaYoung is voor ongeveer de helft verzorgd door de gemeente, een kwart kwam van VNK-Limburg (Toon Talent). De rest is betaald door de contributie van de jeugdkoorleden, het fonds van de Kerkraadse koren en enkele sponsors. De gemeente is bereid om het programma ook in de komende jaren structureel te ondersteunen maar additionele sponsoring blijft nodig. Kwaliteit Kwaliteitsontwikkeling is een belangrijk aspect. Ook in het komende jaar zal er weer een workshop voor dirigenten en leerkrachten worden georganiseerd. Leerkrachten worden ook gestimuleerd om deel te nemen aan de workshop dirigeren, dat wil ik ook eens proberen (VNK-Limburg) en een eventueel vervolg hierop. Nieuwsbrief De nieuwsbrief zal drie keer per jaar gaan verschijnen en breed worden verspreid naar sponsors/subsidiënten, scholen, kinderen en ouders, ambassadeurs en andere belangstellenden. 4 Beeldmateriaal Beeldmateriaal van de CantaYoung activiteiten in het afgelopen jaar is te vinden op de website De foto s van de eindpresentatie en de video-opname staan onder: Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 5

6 Bijlage 1 Het programma CantaYoung Inleiding Het programma CantaYoung wil kinderen in Kerkrade laten zingen. Dat gebeurt door het ontwikkelen van een doorgaande koorlijn: bij elke leeftijd een passend koor. In de basisscholen worden kinderen enthousiast gemaakt om mee te zingen in een schoolkoor. Daarna kunnen ze verder gaan in het jeugdkoor, waarna het jongerenkoor volgt, het jongvolwassenenkoor enzovoort. Deze bijlage beschrijft de doelstellingen en de aanpak van de stichting CantaYoung. Achtergrond en uitgangspunt Kerkrade heeft van oudsher een koorcultuur. Er waren hier meer dan twintig wereldlijke en kerkelijke koren actief. Inmiddels zijn het er nog ongeveer vijftien. De gemiddelde leeftijd is hoog en er is weinig tot geen aanwas van jongeren. In de afgelopen jaren zijn diverse koren opgeheven a.g.v. een tekort aan leden. Het programma CantaYoung streeft ernaar dat kinderen in Kerkrade gaan zingen. Daartoe worden schoolkoren opgericht in de basisscholen en wordt er een Kerkraads jeugdkoor opgericht. De kern van de aanpak ligt in de gouden driehoek (dixit Jan van den Eijnden - Landelijk Kenniscentrum Cultuureducatie en Amateurkunst LKCA), waarin basisscholen, muziekschool en amateurmuziekverenigingen samenwerken: Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 6

7 Uiteindelijk draait het om het kind. Het gaat erom dat kinderen kennis maken met muziek en geënthousiasmeerd worden voor het zingen in koorverband. We moeten er met zijn allen voor zorgen dat kinderen die willen zingen, hierin worden gestimuleerd en beslist niet worden gehinderd. Het hoofddoel van CantaYoung is immers om kinderen te laten zingen. In het geval dat problemen dit in de weg staan, zullen we daar altijd een oplossing voor vinden. Doelstellingen De stichting CantaYoung stelt zich ten doel om de Kerkraadse koorcultuur nieuw leven in te blazen. Niet door aan de bestaande koren te werken, maar door kinderen voor koorzang te interesseren. In de basisschool wordt kinderen gedemonstreerd wat zingen in een koor is. In elke basisschool wordt een schoolkoor opgericht voor kinderen van groep 4 t/m 6. Vanaf groep 6 kunnen de kinderen gaan deelnemen aan het CantaYoung jeugdkoor. De concrete doelstellingen van CantaYoung zijn: Oprichting van een schoolkoor in alle elf Kerkraadse basisscholen. Naast de elf reguliere basisscholen moet CantaYoung een vorm krijgen in de twee scholen voor speciaal onderwijs. Oprichting van de nodige vervolgkoren, zoals het jeugdkoor, het jongerenkoor en het jongvolwassenenkoor. In de schoolkoren ervaren kinderen wat en hoe het is om in een koor samen te zingen en worden ze enthousiast gemaakt. Als ze dat willen, kunnen ze vanaf groep 6 gaan meezingen in het jeugdkoor en wordt er meer aandacht besteed aan de kwalitatieve aspecten van koorzang. Na het jeugdkoor voor kinderen van 10 tot 12 jaar, wordt er een jongerenkoor opgericht voor kinderen van 12 tot 15 jaar en daarna een jongvolwassenenkoor vanaf 15 jaar. Het uiteindelijke doel van CantaYoung is een doorgaande koorlijn, zodat kinderen vanaf de basisschool kunnen zingen in een koor dat bij hun leeftijd past. Zodoende ontstaat er na ongeveer tien jaar een nieuwe groep zangers/zangeressen in de leeftijdsgroep 10 tot 20 jaar, de basis voor een vernieuwde koorcultuur. Aanpak In het schooljaar werd een schoolkoor opgericht in basisschool de Blokkenberg met 39 kinderen. Op basis van de ervaringen hiermee werd dit model in het schooljaar uitgebreid naar drie scholen (naast de Blokkenberg tevens Bleijerheide en de Spoorzoeker) en deden er in totaal ruim 100 kinderen mee. En in het schooljaar werden er koren opgericht in acht scholen (tevens St.Ursula, de Veldhof, De Schakel en beide vestigingen van de Schatkist). Ook werd in het derde jaar het CantaYoung jeugdkoor opgericht en deden er in totaal ruim 300 kinderen mee. Een belangrijke subdoelstelling is om de zingende kinderen een geweldige ervaring te laten beleven in de vorm van een of meer spetterende concerten. Dat moet een van de drijfveren van kinderen zijn om door te gaan met zingen. Daarom wordt er jaarlijks een afsluitend concert verzorgd in de betreffende school en een gezamenlijke presentatie van alle deelnemende koren op een bijzondere locatie. De schoolkoren worden gezien als de instrumenten om kinderen bekend te maken met het zingen in koorverband en om hen enthousiast te maken en te laten ervaren wat het is om samen te zingen. De schoolkoren vormen de kweekvijver voor de vervolgkoren: op basis van hun ervaringen en van hun voorkeuren kiezen kinderen ervoor om al dan niet verder te gaan met zingen. Op het moment dat de doelgroep groot genoeg is, wordt er een vervolgkoor opgericht. In september 2015 was dat moment er voor het jeugdkoor. In het najaar van 2016 zal het jeugdkoor worden gesplitst in twee aparte leeftijdsgroepen. De oprichting van een jongerenkoor zal in het najaar van 2017 plaats gaan vinden. Planning Acht van de elf schoolkoren zijn opgericht, de overige volgen in de periode , afhankelijk van de interesse van de diverse scholen en de beschikbare capaciteit (dirigenten, leerkrachten en vrijwilligers). De beide scholen voor speciaal onderwijs komen hierna separaat aan de orde. Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 7

8 Het jeugdkoor is inmiddels opgericht. Het jongerenkoor zal in 2017 worden opgericht en het daarop volgende jongvolwassenenkoor volgt daarna. Onderstaand schema geeft een grafisch beeld van de ontwikkeling binnen CantaYoung BS de Blokkenberg BS de Spoorzoeker BS Bleijerheide Jeugdkoor Kerkrade 2 e Jeugdkoor BS St.Ursula BS de Schatkist Nulland BS de Schatkist Eijgelshoven BS de Veldhof BS de Schakel Jongerenkoor BS BS --- BS Schoolkoor de Blokkenberg Schoolkoor de Spoorzoeker Schoolkoor Bleijerheide Jeugdkoor Kerkrade 2 e Jeugdkoor Kerkrade Schoolkoor St.Ursula Schoolkoor de Schatkist Nulland Schoolkoor de Schatkist Eijgelshoven Schoolkoor de Veldhof Schoolkoor de Schakel Jongerenkoor Kerkrade Schoolkoor... Schoolkoor... Schoolkoor... Kwaliteit Kinderen leren zingen op een verantwoorde wijze is een vak. Dat vereist een adequate opleiding (conservatorium schoolmuziek). Het is van belang om kinderen vanaf het begin op de juiste wijze te leren omgaan met hun stem en om hen op een pedagogisch verantwoorde wijze samen te laten werken in een koor. Andere aspecten van koorzang kunnen op een later tijdstip worden ingebracht, steeds geldt dat kwaliteit van de dirigent/zangpedagoog geborgd moet zijn. Het programma CantaYoung zal een bijdrage leveren hieraan door organisatie van passende workshops voor dirigenten en leerkrachten. Organisatie Het programma CantaYoung (bewust wordt gekozen voor de term programma i.p.v. project, omdat CantaYoung werkt aan een blijvende ontwikkeling die verankerd wordt in de gemeenschap) wordt georganiseerd vanuit de hiervoor opgerichte stichting. De stichting organiseert de schoolkoren en de vervolgkoren m.b.v. kleine teams, bestaande uit de betreffende dirigent (muzikaal/pedagogische verantwoordelijkheid), een van de leerkrachten (contact met de school, de leerlingen en de ouders) en een teamleider of een aantal vrijwilligers (ouders). Alleen de dirigenten zijn betaalde krachten, vanwege de in het vorige hoofdstuk genoemde kwaliteitsaspecten. De leerkrachten krijgen van hun scholen jaarlijks een aantal (20 à 30) taakuren voor hun coördinerende werkzaamheden. Alle overige medewerkers (en dat zijn er inmiddels circa 30) werken mee als vrijwilliger. Nevenactiviteiten Naast repetities en uitvoeringen worden er in het kader van CantaYoung ook een aantal nevenactiviteiten georganiseerd voor de kinderen. Denk hierbij bijv. aan openbare repetities, workshops gerelateerd aan muziek en een uitstapje na een bijzondere uitvoering. Samenwerking Door de stichting CantaYoung wordt nauw samengewerkt met de betreffende basisscholen, die repetitieruimte beschikbaar stellen en een leerkracht. Muziekschool SMK organiseert en engageert Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 8

9 de dirigenten voor de schoolkoren en faciliteert het werken van de stichting CantaYoung. De Kerkraadse bibliotheek is de gastheer van de vervolgkoren en stelt hier de ruimtes t.b.v. de repetities voor ter beschikking. Last-but-not-least werkt CantaYoung nauw samen met de Kerkraadse koren, verenigd in de Korenfederatie Kerkrade. Veel vrijwilligers die binnen CantaYoung actief zijn, hebben een relatie met een van de koren. Daarnaast heeft de federatie een fonds t.b.v. CantaYoung ingesteld. Naast deze lokale samenwerking werkt CantaYoung regionaal aan samenwerking met het voortgezet onderwijs, met name met het Grotiuscollege Heerlen. Hier is een schoolkoor actief waaraan ook kinderen deelnemen die voortkomen uit het programma CantaYoung. In samenwerking met Grotius wordt gewerkt aan een effectieve samenwerking op basis van een win-win situatie voor beide. Ook worden er presentaties verzorgd aan andere koren die, op basis van de ideeën achter CantaYoung, een dergelijk programma willen organiseren in andere plaatsen. Financiën De kosten van het programma CantaYoung bestaan voor een belangrijk deel uit de kosten van de dirigenten. Daarnaast zijn er kosten voor een aantal nevenactiviteiten, voor aankleding van de koren (elk kind een CantaYoung t-shirt) en de kosten voor de uitvoeringen aan het einde van het schooljaar. Inkomsten van CantaYoung bestaan uit de contributie van de leden van de vervolgkoren (de schoolkoren zijn in principe gratis om geen financiële drempel op te werpen), een fonds ingesteld door de gezamenlijke Kerkraadse koren en inkomsten uit optredens. Deze inkomsten zijn echter bij lange na niet voldoende voor de bekostiging. Daartoe is actieve subsidiëring door de gemeente en additionele private sponsoring absoluut noodzakelijk. Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 9

10 Bijlage 2 Samenvatting onderzoek UM naar effecten muziekles op kinderen Rapportering CantaYoung versie d.d. 12 september 2016 blz. 10