4. De nieuwe wet AANVULLENDE PENSIOENEN. Inhoudstafel

Transcriptie

1 4. De nieuwe wet 21

2 Referenties Wet van 13/03/03 betreffende de aanvullende pensioenen en het belastingstelsel van die pensioenen en van sommige aanvullende voordelen inzake sociale zekerheid. B.S., 15/05/03 Erratum, B.S. 26/05/03 zie wet en verschillende KB s in bijlage. Welke zijn de doelstellingen van de wet-vandenbroucke? De bedrijven solidariseren via sectorale pensioenplannen; via sociale plannen bepaalde periodes waarin niet werd gewerkt, gelijkstellen met gewerkte periodes voor de berekening van het aanvullend pensioen; de rente stimuleren; een minimumrendement waarborgen en de beheerskosten beperken; een transparant systeem invoeren; de werknemers laten deelnemen aan het beheer van het pensioensysteem; de individuele pensioenbeloftes omkaderen; de voortzetting van een pensioentoezegging bij een andere werkgever toelaten. Welke zijn de systemen waarop de wet betrekking heeft? De wet-colla had uitsluitend betrekking op de bedrijfspensioenplannen. De wet-vandenbroucke, die de wet-colla integraal vervangt, is van toepassing op: de bedrijfspensioenplannen; de sectorale pensioenplannen; de individuele pensioentoezeggingen; de persoonlijke voortzetting van de collectieve plannen. Twee soorten pensioentoezeggingen zijn voortaan mogelijk en dit zowel op sectoraal als op bedrijfsvlak (voor de nuances, zie punt betreffende opting out en opting up): de gewone pensioentoezeggingen; de sociale pensioentoezeggingen. De sectorale plannen Dit is een van de belangrijkste nieuwigheden van de wet- Vandenbroucke. De wet-colla was niet van toepassing op de sectorale plannen. 22 Waarom een tweede sectorale pijler invoeren? Dit soort pensioen zal de solidarisering binnen de sector mogelijk maken tussen de bedrijven die op syndicaal vlak het sterkst staan en de bedrijven waar geen enkele syndicale vertegenwoordiging kon worden georganiseerd.

3 Wie beslist om een pensioentoezegging in te voeren op sectoraal vlak? De beslissing om een pensioentoezegging in te voeren behoort tot de bevoegdheid van de inrichter, d.w.z. de rechtspersoon, paritair samengesteld en aangeduid via de CAO die het pensioenstelsel op (sub)sectoraal vlak invoert. Deze stelsels zijn gebaseerd op de solidariteit tussen bedrijven van éénzelfde sector. De CAO die bindend is verklaard bij Koninklijk Besluit, is een dwingende rechtsbron voor alle werkgevers van de sector of subsector. Wat moet deze CAO bevatten? Duidt de inrichter van de pensioentoezegging aan; legt het pensioenreglement vast (collectief stelsel); legt de regels vast betreffende het beheer van het pensioenstelsel en de keuze van de pensioeninstelling ; legt de datum van inwerkingtreding van het pensioenstelsel vast, met dien verstande dat de datum niet later mag zijn dan één jaar na het sluiten van de CAO; kan een werkgever toestaan om zelf geheel of gedeeltelijk de uitvoering te organiseren van de pensioentoezegging voor al of een deel van het personeel (opting out zie hierna). Het staat de werkgever bovendien vrij om zijn werknemers bijkomende voordelen toe te kennen die de sectorale voordelen overschrijden (opting up zie hierna); bepaalt de procedure die moet worden gevolgd in geval van uittreding van een lid. De aangeslotene kan op eenvoudig verzoek een exemplaar van het pensioenreglement of van de pensioenovereenkomst verkrijgen. Wijziging van de toezegging De werkgevers en de inrichter kunnen het sectoraal pensioenreglement niet unilateraal wijzigen. Om dit laatste te wijzigen, is er immers een CAO vereist. Hoe worden de sectorale fondsen beheerd? Voortaan moet het beheer van een sectoraal pensioenstelsel worden toevertrouwd aan een pensioeninstelling, namelijk een voorzorgsinstelling of een verzekeringsmaatschappij. De fondsen voor bestaanszekerheid zullen zich dus niet meer kunnen bezighouden met de uitvoering van de extralegale pensioenen. 23

4 Er is evenwel een overgangsperiode voorzien: de bepalingen van de nieuwe wet zullen van toepassing zijn op de huidige sectorale stelsels die toevertrouwd zijn aan een fonds voor bestaanszekerheid, op de datum van inwerkingtreding van de CAO die het genoemde stelsel aanpast aan de nieuwe wet, en uiterlijk 3 jaar na de inwerkingtreding van de wet. De bedrijfsplannen Dit zijn de traditionele pensioenstelsels die binnen een bedrijf zijn georganiseerd en die de vorm hebben aangenomen van een groepsverzekering of een zelfstandig pensioenfonds. Het kan gaan om gewone plannen of ze kunnen een solidariteitsluik bevatten (voor meer details zie het punt betreffende de sociale plannen). Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen twee situaties: er bestaat een sectoraal stelsel of er bestaat geen sectoraal stelsel in de sector waartoe het bedrijf behoort. A.Er bestaat geen sectoraal stelsel Wie beslist om een pensioentoezegging in te voeren op bedrijfsvlak? Op bedrijfsvlak gaat het om de werkgever. Wanneer is een CAO verplicht? In alle andere gevallen is een CAO (of de wijziging van het arbeidsreglement) niet noodzakelijk. Nochtans is het sterk aan te raden dat een CAO wordt onderhandeld, aangezien deze de werknemers inspraak waarborgt ingeval van een wijziging van de pensioentoezegging. Als de werkgever beslist om een stelsel in te voeren dat: een gemengde financiering voorziet van de werkgever en de werknemers; voor alle werknemers van het bedrijf geldt; moet het pensioenstelsel worden ingevoerd via een collectieve arbeidsovereenkomst of, desgevallend, mits een wijziging van het arbeidsreglement (bij gebrek aan OR, CPBW of SA). Ook hier wordt elke pensioentoezegging geregeld in het pensioenreglement (collectief stelsel) of een pensioenovereenkomst (individuele pensioentoezegging), die alle rechten en plichten bevat. Het lid kan op eenvoudig verzoek een exemplaar van het pensioenreglement of van de pensioenovereenkomst verkrijgen. Kan de werkgever de pensioentoezegging zelf uitvoeren? 24 De inrichter is verplicht de uitvoering van zijn pensioentoezegging toe te vertrouwen aan een pensioeninstelling. Dit kan een voorzorgsinstelling (sectoraal of bedrijfspensioenfonds) of een verzekeringsbedrijf zijn, als men geopteerd heeft voor een groepsverzekering (stelsel) of voor een individuele verzekering (individuele pensioenbelofte).

5 B.Er bestaat een sectoraal stelsel Kan een 2 de bedrijfspijler bestaan daar waar er een sectoraal systeem bestaat? De sectorale CAO, die bij Koninklijk Besluit algemeen verbindend is verklaard, is een bindende rechtsbron voor alle werkgevers van de sector of de subsector. Opdat een bedrijfsstelsel zou kunnen bestaan daar waar er al een sectoraal stelsel voorhanden is, moet de sectorale CAO de mogelijkheid van opting out voorzien: Dit is de mogelijkheid voor de werkgever om de uitvoering van het pensioenstelsel geheel of gedeeltelijk zelf te organiseren, via een pensioenstelsel op ondernemingsvlak. De uitvoering van het pensioenstelsel kan worden toevertrouwd aan de pensioeninstelling die de werkgever kiest. Opting out mogelijk voor alles? 1. Deze mogelijkheid tot opting out moet uitdrukkelijk in de sectorale CAO zijn voorzien. 2. Opting out is niet mogelijk voor het solidariteitsluik. 3. Het pensioenplan van het bedrijf moet het toepassingsgebied van het sectoraal pensioenstelsel volgen en dus van toepassing zijn op alle werknemers (of op een categorie van werknemers) die onder het toepassingsgebied van de sectorale CAO vallen. Dit betekent dus dat de werknemers van een werkgever die gebruik maakt van opting out, enerzijds een pensioentoezegging op bedrijfsvlak genieten (waarvan de inhoud minstens gelijkwaardig is aan de toezegging die vastgelegd is in het sectoraal plan) en anderzijds van een solidariteitstoezegging op sectoraal vlak. N. B.: rol van de overlegorganen In het kader van opting out moeten de beslissing van de werkgever om een bedrijfsstelsel in te voeren, het ontwerp van pensioenreglement en de keuze van de pensioeninstelling voorafgaandelijk ter advies aan de Ondernemingsraad worden voorgelegd, en bij ontstentenis aan het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. Zijn er geen overlegorganen, dan wordt gebruik gemaakt van de aanplakkingsprocedure (net zoals voor het arbeidsreglement). Met andere woorden, voor de sectoren die over een aanvullend pensioenstelsel met een solidariteitsluik beschikken, is het niet mogelijk om een sociaal bedrijfsstelsel te hebben. Enkel de opting up die verder is beschreven, mag worden toegepast. De werkgever heeft de keuze om: ofwel rekening te houden met het (de) bestaande plan(en) op bedrijfsvlak; ofwel een aanvullend-pensioenplan in te voeren via een CAO (of bij ontstentenis van sociale organen, via de aanplakkingsprocedure). De procedures die van toepassing zijn bij de invoering van het aanvullend-pensioenplan moeten cumulatief op sectoraal en bedrijfsniveau worden gevolgd. In de praktijk: bij een pensioenstelsel van het type vaste bijdragen mag het bedrag van de premies niet lager zijn dan het bedrag bepaald bij het sectoraal pensioenstelsel ; bij een pensioenstelsel van het type vaste prestaties mogen de verworven reserves op geen enkel ogenblik lager zijn dan de verworven reserves die voortvloeien uit het sectoraal pensioenstelsel. 25

6 4. Dit bedrijfsplan moet identieke voordelen aan de voordelen van het sectoraal plan waarborgen: de werknemers mogen er geen nadeel van ondervinden. 5. De winst moet volledig worden verdeeld onder de aangeslotenen en de kosten moeten worden beperkt volgens bepaalde regels. 6. De werkgever moet de sectorale solidariteitstoezegging blijven toekennen. 7. Het pensioenluik moet paritair worden beheerd (voorzorgsinstelling) of voorgelegd worden aan een toezichtscomité (groepsverzekering). 8. De werkgever deelt het pensioenreglement mee aan de rechtspersoon die door het paritair comité als inrichter is aangesteld zodat dit de overeenstemming met het sectoraal plan kan nagaan. Kan mijn bedrijf een interessanter pensioenplan dan het sectoraal stelsel voorzien? Ja, dat is de opting up. Opting up is zowel voor het solidariteitsluik als voor het gewone luik mogelijk. De werkgever kan boven op de sectorale voordelen nog bijkomende voordelen aan zijn werknemers toekennen. De procedureregels die van toepassing zijn in het geval van opting out zijn hier eveneens van toepassing, behalve voor het deel van het plan dat de voordelen van het sectoraal plan overschrijdt. SAMENGEVAT Kan men een bedrijfsstelsel hebben? Er bestaat een pensioenstelsel binnen de sector als de sectorale CAO dit voorziet, OK voor de opting out voor het pensioenluik maar niet voor het solidariteitsluik; als de CAO niets voorziet = geen opting out mogelijk; opting up mogelijk, zowel voor het solidariteitsluik als voor het gewone luik. Er bestaat geen aanvullend pensioen binnen de sector Ja voor het bedrijfsstelsel, zowel voor het pensioenaspect als voor het solidariteitsaspect. Sociale plannen 26 De genoemde sociale 2 de pijler omvat pensioenstelsels die aan specifieke voorwaarden voldoen. Ze genieten bijzondere fiscale stimuli die vrijgesteld zijn van de belasting van 4,4% die normaal gezien ontvangen wordt op de stortingen. Bovendien is er voorzien dat dergelijke pensioentoezeggingen

7 buiten de loonnorm vallen. Deze bijkomende voordelen hebben tot doel om de ontwikkeling van socialere stelsels en vooral hoofdzakelijk sectorale plannen te bevorderen. Een aantal voorwaarden zijn gemeenschappelijk voor alle plannen die van deze voordelen willen genieten. Andere voorwaarden zijn verschillend en houden enerzijds rekening met de specificiteit van de sectorale plannen en anderzijds met de bedrijfsplannen die ermee zijn gelijkgesteld. Gemeenschappelijke voorwaarden Het aanvullend-pensioenplan moet van toepassing zijn op alle werknemers en georganiseerd en beheerd worden volgens paritaire principes; het aanvullend-pensioenplan moet een luik pensioen en een luik solidariteit bevatten; het luik solidariteit moet een minimum aan solidaire rechten bevatten die overeenstemmen met de fiscale voordelen (4,4%) die bij Koninklijk Besluit beraadslaagd in de Ministerraad zullen worden vastgelegd; nadat alle provisies zijn aangelegd, moeten de winsten worden verdeeld en moeten de kosten worden beperkt volgens principes gelijkaardig aan deze van het KB 69(1) (b.v. maximum 5% kosten op de premies). Specifieke voorwaarden per type plan a) Voor de sectorale plannen: de pensioentoezegging moet van toepassing zijn op alle werknemers die onder het stelsel ingevoerd door de CAO vallen; de CAO waarbij het pensioenstelsel wordt ingevoerd, moet van onbepaalde duur zijn en door de Koning algemeen verbindend zijn verklaard; Opgelet In geval van de opzegging van de collectieve arbeidsovereenkomst moet het paritair orgaan, waarin deze overeenkomst werd gesloten, voorafgaandelijk de beslissing nemen om het pensioenstelsel op te heffen. De beslissing tot opheffing van een sectoraal pensioenstelsel is enkel geldig wanneer zij 80% van de stemmen van de in het paritair orgaan benoemde gewone of plaatsvervangende leden die de werkgevers vertegenwoordigen en 80 % van de stemmen van de in het paritair orgaan benoemde, gewone of plaatsvervangende leden die de werknemers vertegenwoordigen, heeft behaald. de totale winst moet onder de aangeslotenen in verhouding tot hun reserves worden verdeeld en de kosten moeten worden beperkt volgens de regels vastgesteld door de Koning ; N.B. Als 10% van de werkgevers of werknemers van mening is dat het rendement ondermaats is, kan de Raad voor Aanvullende Pensioenen tussenkomen om aanbevelingen te doen aan de inrichters (verandering van pensioeninstelling of (administratief of financieel) beheerder). 27

8 de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst waarbij het pensioenstelsel wordt ingevoerd, vermeldt uitdrukkelijk dat zij werd gesloten met toepassing van de wet en in uitvoering van de beslissing van de representatieve organisaties in het paritair comité of subcomité en als enig onderwerp de invoering van een sectoraal pensioenstelsel heeft. N.B Als er gebruik werd gemaakt van opting up moet het niveau van de voordelen, met inbegrip van deze op sectoraal vlak, ten minste hetzelfde zijn voor alle werknemers. b) Voor de bedrijfsplannen in de sectoren waar er geen enkel sectoraal plan werd afgesloten of waar er gebruik werd gemaakt van opting out : moet het aanvullend pensioenplan via CAO worden ingevoerd of, als een CAO niet mogelijk is omwille van de afwezigheid van een overlegorgaan in het bedrijf, via een bijzondere procedure zoals de bestaande betreffende de winstdeelname van de werknemers (aanplakking, zie kader voor de volledige procedure); moet de aanvullend-pensioentoezegging van toepassing zijn op alle werknemers van de werkgever; wordt de beslissing om de pensioentoezegging in te trekken volgens dezelfde procedures genomen. Als deze beslissing wordt genomen via een collectieve arbeidsovereenkomst, is deze enkel geldig als ze werd genomen met 80% van de stemmen van de werknemersvertegenwoordigers en 80% van de werkgeversvertegenwoordigers; wordt de totale winst verdeeld onder de leden evenredig met hun reserves en worden de kosten beperkt volgens de regels die door de Koning zijn vastgelegd; moet er een solidariteitstoezegging worden gekoppeld aan de pensioentoezegging. Het solidariteitsluik, wat is dat? Er bestaat een nauwe band van complementariteit tussen het luik solidariteit en het luik pensioenen. Bij het instellen van een plan moeten de betrokken partijen een zeker aantal voordelen vaststellen, die op basis van solidariteit zullen worden georganiseerd en in een specifiek reglement zullen worden bepaald. In een Koninklijk Besluit (zie de tekst hiervan in bijlage) wordt vastgelegd welke prestaties in de solidariteit kunnen begrepen worden en welke de minimale solidariteit moet zijn. 28

9 Welke procedure moet worden nageleefd als er geen syndicale afvaardiging is? Het ontwerp van pensioenreglement en de keuze van de pensioeninstelling worden naar keuze van de werkgever, ofwel schriftelijk ofwel via aanplakking ter kennis van de betrokken werknemers gebracht. Elke werknemer kan op eenvoudig verzoek een afschrift verkrijgen van de tekst van het ontwerp van reglement. Binnen vijftien dagen, te rekenen vanaf de dag van de kennisgeving, houdt de werkgever een bijzonder register ter beschikking van de werknemers waarin zij hun opmerkingen kunnen optekenen. Bij het verstrijken van die termijn zendt de werkgever het register ter inzage aan de door de Koning aangewezen ambtenaar. Bij het verstrijken van de termijn worden deze opmerkingen onmiddellijk via aanplakking ter kennis van de betrokken werknemers gebracht. De door de Koning aangewezen ambtenaar poogt de uiteenlopende standpunten te verzoenen. Bij overeenstemming treedt de pensioentoezegging in werking de achtste dag na die van de verzoening, tenzij het pensioenreglement een andere datum bepaalt. Die datum valt uiterlijk één jaar na de verzoening. Indien de door de Koning aangewezen ambtenaar daarin niet slaagt, verstuurt hij onmiddellijk een afschrift van het proces-verbaal van niet-verzoening aan de voorzitter van het bevoegde paritair comité. Het proces-verbaal vermeldt verplicht de door de werkgever aangevoerde redenen voor de invoering van de pensioentoezegging enerzijds, en de opmerkingen van de werknemers zoals opgetekend in het bijzonder register anderzijds. Tijdens een eerstvolgende vergadering doet het paritair comité een laatste verzoeningspoging. Indien het paritair comité daarin niet slaagt, wordt de pensioentoezegging niet ingevoerd. Als voor een bedrijfstak geen paritair comité bestaat, maakt de door de Koning aangewezen ambtenaar de zaak aanhangig bij de Nationale Arbeidsraad. Die wijst, om de uiteenlopende standpunten te verzoenen, het paritair comité aan waaronder de ondernemingen ressorteren die een soortgelijke activiteit hebben. Binnen acht dagen wordt het resultaat van de verzoening zoals vastgesteld door het paritair comité door de secretaris van het betrokken paritair comité ter kennis van de werkgever gebracht. Bij niet-overeenstemming worden de werknemers door aanplakking of schriftelijk ingelicht volgens de in 2 ingestelde procedure. Bij overeenstemming treedt de pensioentoezegging de achtste dag na die van de verzoening in werking, tenzij het pensioenreglement in een andere datum voorziet. Die datum valt uiterlijk één jaar na de verzoening. Wanneer geen enkele opmerking werd meegedeeld, treedt de pensioentoezegging in werking op de vijftiende dag na die van de kennisgeving, tenzij het pensioenreglement in een andere datum voorziet. Die datum valt uiterlijk één jaar na de kennisgeving. Als er geen enkel overlegorgaan is, moet de pensioentoezegging, die een solidariteitsluik bevat, aangeplakt worden; het gaat hier dus niet om een eenzijdig initiatief van de werkgever, er is wel degelijk overleg. 29

10 Welke zijn de verschillende mogelijke vormen van solidariteit? Op niet-exhaustieve wijze kan de inhoud van de solidariteit verschillende vormen aannemen: financiering van de opbouw van de pensioentoezegging gedurende bepaalde periodes van inactiviteit zoals werkloosheid of loopbaanonderbreking of bij faillissement van de werkgever; vergoeding van inkomstenverlies in bepaalde gevallen zoals permanente arbeidsongeschiktheid, overlijden tijdens de loopbaan of ernstige ziekte; verhoging van lopende uitkeringen. Wie beheert de solidariteitstoezegging en wie voert ze uit? Er wordt in een minimum aan regels voorzien inzake het beheer en de werking van die solidariteitsfondsen. Net als de pensioentoezegging dient de uitvoering van de solidariteitstoezegging te worden toevertrouwd aan een afzonderlijke rechtspersoon. De keuze van rechtspersoon is zeer ruim. Dit kan de pensioeninstelling zelf zijn, dus de verzekeringsonderneming of de voorzorgsinstelling die het pensioenstelsel uitvoert. Het uitvoeren van de solidariteitstoezegging mag echter ook worden ondergebracht in nog andere rechtspersonen zolang ze niet de werkgever zelf zijn, bijvoorbeeld een fonds voor bestaanszekerheid of nog een sociaal fonds onder de vorm van een vzw. Indien ze voor de uitvoering van hun pensioentoezegging gekozen hebben voor een groepsverzekering zijn de inrichters niet verplicht de ermee verbonden solidariteitstoezegging in het solidariteitsfonds van hun verzekeraar onder te brengen. Ze mogen de solidariteit zelf organiseren zolang dit maar gebeurt in een afzonderlijke rechtspersoon. Indien het solidariteitsfonds binnen een pensioeninstelling wordt georganiseerd, dan moet er in een afzonderlijk beheer worden voorzien om de verworven rechten van de aangeslotenen in het luik pensioen te beveiligen. 30 Heb ik inspraak in het beheer van het solidariteitsfonds? Ook voor dit luik solidariteit wordt in de nodige inspraak van de werknemers in het beheer voorzien. Voor de instellingen die reeds krachtens andere wettelijke bepalingen op paritaire wijze worden beheerd, stelt er zich geen probleem zodat voor deze instellingen geen bijzondere regels worden voorgeschreven. Dit is echter niet het geval voor de verzekeringsondernemingen. Om hieraan een mouw te passen, wordt in een bijzonder inspraakorgaan voorzien, het zogenaamde toezichtscomité.

11 Dit comité, dat paritair is samengesteld, ziet toe op de uitvoering van de solidariteitstoezegging, en wordt over een aantal aangelegenheden (beleggingsstrategie, het rendement van de beleggingen, de kostenstructuur en de winstdeling) voorafgaandelijk geraadpleegd. Onderscheid tussen werknemers Is mijn werkgever verplicht om mij te laten deelnemen aan een aanvullend pensioenplan? De aansluiting bij een pensioenstelsel gebeurt onmiddellijk en is verplicht voor de werknemers die ten minste de leeftijd van 25 jaar bereikt hebben. In de praktijk Kan de inrichter een leeftijd voorzien lager dan 25 jaar. Kan ik verplicht worden om vóór mijn aansluiting een geneeskundig onderzoek te ondergaan? In principe niet. Een geneeskundig onderzoek mag enkel worden opgelegd wanneer de aangeslotene de vrijheid krijgt om de omvang van de overlijdensdekking zelf te kiezen of indien het kapitaal bij overlijden ten minste 50% hoger is dan het kapitaal bij leven of indien er tien werknemers of minder zijn aangesloten bij het pensioenstelsel. Niettemin zal de aansluiting niet afhankelijk mogen worden gesteld van het resultaat van dat geneeskundig onderzoek. Mag mijn werkgever een onderscheid maken tussen werknemers? Het principe is: geen ongeoorloofd onderscheid tussen werknemers. Wat is een ongeoorloofd onderscheid? De wet zegt: Elk onderscheid dat niet berust op een objectief criterium en niet redelijk verantwoord is, wordt als ongeoorloofd beschouwd. Hierbij wordt rekening gehouden met de beoogde doelstelling, het objectief karakter en de gevolgen van het gemaakte onderscheid. Het gemaakte onderscheid mag niet onevenredig zijn ten opzichte van het beoogde geoorloofde doel. Is onder meer een ongeoorloofd onderscheid: 1. het toekennen van overlevingspensioenen aan mannelijke of vrouwelijke begunstigden alleen; 2. het afhankelijk maken van de toekenning van de pensioentoezegging van een bijkomende beslissing van de inrichter, de werkgever of de pensioeninstelling ; 3. een differentiatie van de pensioentoezegging in functie van de leeftijd. 31

12 Opgelet Voor de pensioentoezeggingen van het type vaste bijdragen is evenwel een differentiatie in functie van de leeftijd toegelaten op voorwaarde dat het percentage om de bijdrage te bepalen dat wordt toegepast op het loon op een bepaalde leeftijd niet lager ligt dan het percentage op een latere leeftijd, geactualiseerd tegen een jaarlijkse rentevoet van 4%, op de periode die zich tussen de twee leeftijden uitstrekt. Indien de differentiatie in trappen gebeurt, wordt die vergelijking gemaakt tussen de leeftijden die overeenstemmen met het begin van elke trap. Wat de dienstjaren gepresteerd na 17/05/90 betreft, mag de pensioentoezegging geen discriminatie bevatten tussen mannen en vrouwen. Alleen verschillen inzake aanvullend pensioen gegrond op de respectieve levensverwachtingen van mannen en vrouwen zijn toegelaten. De pensioentoezeggingen van het type vaste bijdragen mogen geen onderscheid maken tussen mannen en vrouwen bij de bepaling van het niveau van de bijdragen. Voorbeelden van geoorloofd onderscheid Onderscheid is geoorloofd op basis van volgende elementen: burgerlijke staat (gehuwd versus ongehuwd); het al dan niet bestaan van een gezinslast; het soort arbeidsovereenkomst (het is geoorloofd om het aanvullend-pensioenstelsel voor te behouden voor de contracten van onbepaalde duur). Het is eveneens geoorloofd om de uitkeringen of bijdragen te verhogen naargelang van de anciënniteit (op voorwaarde dat men hierdoor de wettelijke verplichting van aansluiting vanaf de leeftijd van 25 jaar niet omzeilt). En als ik deeltijds werk? Op het vlak van de aansluiting bij een pensioenstelsel is elk onderscheid tussen deeltijdse en voltijdse werknemers verboden. Voor de werknemers die niet voltijds zijn tewerkgesteld, gelden dezelfde pensioenrechten als voor voltijdse werknemers, maar rekening houdend met de vermindering van arbeidsduur. Uw rechten zullen dus in verhouding staan tot uw arbeidsduur. 32 Kan ik weigeren om bij de pensioentoezegging aan te sluiten? De werknemers die op het ogenblik waarop het pensioenstelsel wordt ingevoerd reeds in dienst zijn, kunnen, tenzij het pensioenstelsel bij collectieve arbeidsovereenkomst werd ingevoerd, niet worden verplicht om tot het stelsel toe te treden.

13 Behoudens wanneer het pensioenreglement in de mogelijkheid voorziet om de toetreding uit te stellen, ontslaat de weigering van de werknemer om de inrichter, en, ingeval de inrichter een rechtspersoon, bedoeld in artikel 3, 1, 5, a van de wet van 13/03/03, is, ook zijn werkgever, van iedere in het kader van het pensioenstelsel bestaande verplichting ten aanzien van de betrokken werknemer. Kan ik een wijziging van mijn pensioentoezegging weigeren? Ja, indien deze wijziging van de pensioentoezegging leidt tot een vermeerdering van mijn verplichtingen, kan ik verzoeken om niet deel te nemen aan de wijziging. Kan ik altijd weigeren? Dit ontslag van deelname aan de wijziging is niet mogelijk indien de toezegging bij CAO werd ingevoerd. Kan mijn werkgever mij bestraffen omdat ik weiger toe te treden tot de wijziging van de pensioentoezegging? Het is niet geoorloofd de pensioentoezegging van de werknemers, die beslissen niet toe te treden tot de wijziging van de pensioentoezegging, niet verder te zetten. De inrichter, en, ingeval de inrichter een rechtspersoon is, ook zijn werkgever, worden ten aanzien van de betrokken aangeslotene evenwel ontslagen van iedere bijkomende verplichting die voortvloeit uit de wijziging van de pensioentoezegging. Wat zijn de gevolgen van de wijziging van de pensioentoezegging? De wijziging van de pensioentoezegging mag in geen geval een vermindering van de verworven prestaties of van de verworven reserves voor verlopen dienstjaren tot gevolg hebben. De Koning stelt de berekeningswijze vast. 33

14 Wat is de rol van de overlegorganen? In principe valt de beslissing om een pensioentoezegging in te voeren, te wijzigen of op te heffen, onder de exclusieve bevoegdheid van de inrichter. In sommige gevallen zijn CAO s verplicht. Deze gevallen staan hieronder samengevat. SECTOR ONDERNEMING Collectief stelsel Individuele pensioentoezegging INVOERING CAO op sectoraal vlak (bevat het pensioenreglement en met name de regels betreffende het beheer van het pensioenstelsel en de keuze van de pensioeninstelling). CAO is verplicht als de werkgever besluit om een stelsel in te voeren dat voorziet in een gemengde financiering van de werkgever en de werknemers en geldt voor alle werknemers van de onderneming. Het pensioenstelsel moet dan ingevoerd worden via een collectieve arbeidsovereenkomst of, desgevallend, door een wijziging van het arbeidsreglement (bij ontstentenis van OR, CPBW of SA). Opgelet! Als er gebruik wordt gemaakt van opting out, worden de beslissing alsook het ontwerp-pensioenreglement en de keuze van de pensioeninstelling voorafgaandelijk ter advies voorgelegd aan de OR, bij ontstentenis aan het CPBW, bij ontstentenis aan de SA en bij ontstentenis worden de werknemers ingelicht via aanplakking. Als een individuele pensioentoezegging bepaalt dat de werknemer persoonlijk bijdraagt tot de financiering van de pensioentoezegging, moet de werknemer zijn toestemming geven. WIJZIGING N. B. :elke wijziging van de pensioentoezegging die aanleiding geeft tot een toename van de plichten van de aangeslotene stelt hem, indien hij hierom verzoekt, vrij van deelname aan de wijziging van de toezegging, behalve als deze bij CAO is ingevoerd. Wijziging van de CAO Wijziging van de CAO of nieuwe aanplakkingsprocedure bij ontstentenis van OR, CPBW of SA. Idem als voor de invoering. 34

15 SECTOR ONDERNEMING Collectief stelsel Individuele pensioentoezegging OPHEFFING Idem als voor de wijziging maar als het om een sociaal pensioenstelsel gaat, is de beslissing tot opheffing enkel geldig als ze genomen werd met 80% van de stemmen van de vertegenwoordigers van de benoemde leden werknemers in het paritair orgaan en 80% van de vertegenwoordigers van de benoemde leden werkgevers in het paritair orgaan. Idem als voor de wijziging maar als het om een sociaal pensioenstelsel gaat en er een CAO werd gesloten, is de beslissing tot opheffing enkel geldig als ze genomen werd met 80% van de stemmen van de werknemersvertegenwoordigers in de onderneming en 80% van de stemmen van de werkgeversvertegenwoordigers. Idem als voor de invoering : eenzijdige wijziging van één van de voorwaarden overeengekomen in de arbeidsovereenkomst. VERANDERING VAN PENSIOENINSTELLING EN OVERDRACHT Toepassing van dezelfde overlegprocedures als voor de invoering van een pensioentoezegging. Als deze procedures worden nageleefd, vervangen ze de individuele toestemming van de leden. De inrichter of de persoon aangesteld in de collectieve arbeidsovereenkomst of het pensioenreglement licht de leden in over elke verandering van pensioeninstelling en de eventuele overdracht van reserves die eruit voortvloeit. De inrichter of de persoon die in de collectieve arbeidsovereenkomst of het pensioenreglement werd aangesteld, licht de Controledienst voor de Verzekeringen voorafgaandelijk in over de verandering van de pensioeninstelling en de eventuele overdracht van de reserves. 35

16 Op welke informatie heb ik recht? Het gaat om een recht, deze informatie is verplicht Via de overlegorganen Er is een OR, een CPBW of een SA Naast de bepalingen betreffende de invoering, wijziging of opheffing van de toezegging geeft de ondernemingsraad of, bij ontstentenis ervan, het comité voor preventie en bescherming op het werk, of bij ontstentenis ervan, de syndicale afvaardiging voorafgaand advies over de volgende aangelegenheden. Bij ontstentenis van een bevoegde ondernemingsraad, comité voor preventie en bescherming op het werk of syndicale afvaardiging. De werkgever moet periodiek en individueel aan de werknemers waarvoor het pensioenstelsel geldt, informatie verstrekken. Deze mededeling gaat steeds een eventuele beslissing ten gronde vooraf. Opgelet! Indien het pensioenstelsel tot een deel van de werknemers van de onderneming wordt beperkt, wordt deze bevoegdheid uitgeoefend door de leden van de raad, het comité of de syndicale afvaardiging die de werknemers vertegenwoordigen waarvoor het pensioenstelsel geldt, op voorwaarde dat ten minste 10% van die werknemers hierom verzoekt. Waarop heeft het voorafgaand(e) advies of informatie betrekking? 1. de wijze van financiering van het pensioenstelsel en de structurele verschuivingen in die financiering ; 2. de vaststelling van de reserves en de jaarlijkse opstelling van de pensioenfiche; 3. de toepassing, de interpretatie en de wijziging van het pensioenreglement; 4. de keuze van een pensioeninstelling en de overgang naar een andere pensioeninstelling, met inbegrip van de eventuele overdracht van reserves. Sancties: de beslissingen van de inrichter met betrekking tot de hierboven genoemde aangelegenheden kunnen binnen het jaar worden nietig verklaard indien de procedures niet werden gevolgd. In geval van individuele pensioentoezegging verstrekt de werkgever periodiek informatie aan de betrokken werknemer over de hierboven genoemde aangelegenheden. Deze mededeling gaat steeds een eventuele beslissing ten gronde vooraf. 36 Individueel De pensioenfiche De pensioeninstelling deelt ten minste éénmaal per jaar aan de aangeslotenen, behalve aan de rentegenieters, een pensioenfiche mee waarop ten minste volgende gegevens worden vermeld: - het bedrag van de verworven reserves met vermelding van de bedragen bedoeld in artikel 24 (gewaarborgd rendement in het stelsel van de vaste bijdragen);

17 - het bedrag van de verworven prestaties en de datum waarop deze opeisbaar zijn; - de variabele elementen waarmee bij de berekening van de bedragen van de verworven reserves en van de verworven prestaties wordt rekening gehouden; - het bedrag van de verworven reserves van het vorige jaar. Daarnaast deelt de pensioeninstelling ten minste om de vijf jaar, vanaf de leeftijd van 45 jaar, het bedrag van de te verwachten rente bij pensionering, zonder aftrek van de belastingen, mee. De aangeslotene kan, op eenvoudig verzoek, het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst verkrijgen bij de persoon die daartoe in het reglement of de overeenkomst is aangeduid, te weten de inrichter, de werkgever (wanneer deze niet de inrichter is) of de pensioeninstelling. De aangeslotene kan eveneens, op eenvoudig verzoek, een historisch overzicht van de verworven reserves, de verworven prestaties en de waarborgen verkrijgen. Toekenning van een rente De inrichter moet de aangeslotene, of, in geval van overlijden zijn rechthebbenden, de mogelijkheid bieden om het uitgekeerde kapitaal in een rente om te vormen. De aangeslotene moet van deze mogelijkheid op de hoogte worden gebracht twee maanden vóór zijn pensionering of, wanneer hij beslist om vervroegd op pensioen te gaan (niet brugpensioen), binnen de twee weken nadat de inrichter van zijn beslissing op de hoogte is gebracht. In geval van overlijden moeten zijn rechthebbenden van deze mogelijkheid op de hoogte worden gebracht binnen de twee weken na kennisneming van het overlijden. Onthaalstructuur en slapers De nieuwe wet legitimeert de onthaalstructuren. Een onthaalstructuur neemt meestal de vorm aan van een verzekeringsovereenkomst, maar ook een onderscheiden reglement in een pensioenfonds is mogelijk. Doel van die onthaalstructuur is de reserves beheren van de personen die gekozen hebben voor de overdracht van hun reserves naar de instelling van de nieuwe werkgever. Ze kunnen ook tot doel hebben de reserves te beheren van de personen die bij hun uittreding hebben beslist om hun verworven reserves bij de onthaalstructuur van hun voormalige werkgever te laten. Pensioenreglementen of pensioenovereenkomsten die bepalen dat de reserves via een onthaalstructuur worden beheerd, moeten ook de keuzemogelijkheden van de aangeslotene vermelden (bijvoorbeeld de mogelijkheid om welbepaalde verzekeringscombinaties te kiezen gaande van zuivere kapitalisatie tot gemengde vormen, dus met een overlijdensdekking). 37

18 De nieuwe wet bepaalt verder dat de pensioeninstelling die informatie zelf moet meedelen. Die verplichting tot mededeling van informatie is dezelfde voor de ondernemingspensioenen als voor de sectorale pensioenen. Op te merken valt dat deze mededeling van informatie ook geldt voor de slapers (de personen die niet langer tot de onderneming behoren). Verworven rechten Wat zijn de basisprincipes omtrent de verworven rechten? De grote principes uit de wet-colla worden behouden. De verworven reserves worden toegekend na één jaar aansluiting. Wanneer de werknemer op het ogenblik van de aansluiting reeds aangesloten was bij een ander pensioenstelsel van dezelfde inrichter (werkgever), moet de periode van aansluiting bij dat stelsel in aanmerking worden genomen voor de berekening van de duur van één jaar (bijv. wanneer een bediende kaderlid wordt en van het bediendenplan naar het kaderplan overstapt). 38 Hoe worden de verworven reserves berekend? In de wet wordt op een gedetailleerde wijze de manier voorgeschreven waarop de minimale verworven reserves dienen berekend te worden. Rekening houdend met de vele interpretatieproblemen die de bepalingen uit de wet van 06/04/95 in de praktijk stelden en met de technische verschillen tussen toezeggingen van het type vaste bijdragen en toezeggingen van het type vaste prestaties, werd in de wet voor elk type toezegging in afzonderlijke bepalingen voorzien. Voor een toezegging van het type vaste bijdragen zijn de verworven reserves gelijk aan de reserves die krachtens de uitvoeringsbesluiten van de wet van 09/07/75 betreffende de controle op de verzekeringsondernemingen moeten worden opgebouwd. Voor een toezegging van het type vaste prestaties zijn de verworven reserves gelijk aan de som van de actuele waarden van de prestaties met betrekking tot het rustpensioen enerzijds, en/of overlevingspensioen bij overlijden na de pensionering anderzijds. De wet regelt de berekeningswijze van deze verworven reserves in detail. Op te merken valt dat uitdrukkelijk wordt verboden om de toezegging op een dergelijke wijze te omschrijven dat het resultaat van de berekening van de verworven reserves na een jaar aansluiting nul is. Bijvoorbeeld door de aftrek van het wettelijk pensioen verplicht maken, wat tot een negatief resultaat

19 zou kunnen leiden voor een aangeslotene die geen volledige loopbaan heeft. Bovendien werden ook specifieke bepalingen gewijd aan de zogenaamde cash balance plannen. In dit soort plannen wordt een forfaitair spaarbedrag op bepaalde vervaldagen aan elke aangeslotene toegewezen. Dit bedrag wordt gekapitaliseerd aan een vooraf vastgelegd rendement. Deze plannen kennen de laatste tijd een grote opgang. Aangezien die plannen meer aanleunen bij plannen van het type vaste bijdragen met tariefgarantie, werd verduidelijkt dat de berekening van de verworven reserves op dezelfde manier moet gebeuren. Die reserves zijn bijgevolg gelijk aan het resultaat van de kapitalisatie van de reeds toegewezen bedragen. Gewaarborgd minimumrendement In de wet wordt het principe van een gewaarborgd minimumrendement (kapitalisatie aan de maximale referentierentevoet voor verzekeringsverrichtingen van lange duur (3,75%)) op de persoonlijke bijdragen van de aangeslotene bevestigd. Daarnaast wordt voor plannen van het type vaste bijdragen een gewaarborgd minimumrendement op de werkgeversbijdragen ingevoerd. Die garantieverplichtingen kaderen in een langetermijnvisie; de garanties dienen immers niet elk jaar bereikt te worden maar wel op het ogenblik van de uittreding of de pensionering van de aangeslotene of op het ogenblik van de stopzetting van het plan. Persoonlijke bijdragen Bij zijn uittreding, pensionering of bij opheffing van de pensioentoezegging heeft de aangeslotene recht op het gedeelte van de persoonlijke bijdrage dat niet verbruikt werd voor de dekking van het overlijdens- en invaliditeitsrisico vóór de pensionering, gekapitaliseerd tegen 3,75%. Werkgeversbijdragen Ook voor de werkgeversbijdragen is een minimumrendement gewaarborgd in het kader van een toezegging van het type vaste bijdragen. Bij zijn uittreding, pensionering of bij opheffing van de pensioentoezegging heeft de aangeslotene dus recht op het gedeelte van de bijdrage dat door de werkgever werd gedragen en dat niet verbruikt werd voor de dekking van het overlijdens- en invaliditeitsrisico vóór de pensionering enerzijds, en voor de dekking van de kosten beperkt tot 5% anderzijds, gekapitaliseerd tegen 3,25%. Bij uittreding, pensionering of bij opheffing van het pensioenstelsel binnen 5 jaar na de aansluiting, vervangt de wet de referentierentevoet van 3,25% door een indexering gekoppeld aan de koopkracht, tenzij het aldus verkregen resultaat hoger is dan 3,25. 39

20 Cash Balance plannen Een Cash Balance plan is een plan waarvan de prestatie wordt omschreven ten opzichte van een forfaitair netto-spaarbedrag dat op bepaalde vervaldagen aan elke aangeslotene wordt toegekend (zonder dat het noodzakelijkerwijs wordt gestort). Het bedrag wordt gekapitaliseerd volgens een theoretisch rendement dat in het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst wordt vastgesteld. De werkgever stort wat nodig is om die prestatie te bereiken en dit op basis van het werkelijk verkregen rendement. Deze plannen worden technisch beschouwd als pensioenstelsels van het type vaste prestaties, maar hun opzet ligt dichtbij de pensioenstelsels van het type vaste bijdragen met tariefgarantie. Bijgevolg moeten deze plannen hetzelfde gewaarborgd rendement halen als pensioenstelsels van het type vaste bijdragen. 40 Betalingen in rente De wetgever wou betalingen in rente aantrekkelijker maken. Daarom werd een bepaling ingevoerd die stelt dat wanneer de prestatie in kapitaal is uitgedrukt, de aangeslotene of, bij overlijden, zijn rechthebbenden, het recht hebben de omzetting in rente te vragen. De inrichter brengt de aangeslotene van dit recht op de hoogte twee maanden vóór de pensionering of binnen de twee weken nadat hij van de vervroegde pensionering op de hoogte is gebracht. In geval van overlijden van de aangeslotene brengt de inrichter de rechthebbenden van dit recht op de hoogte binnen de twee weken nadat hij van het overlijden op de hoogte is gebracht. De collectieve arbeidsovereenkomst of het pensioenreglement kan een andere persoon met deze kennisgeving belasten. Wanneer het jaarlijks bedrag van de rente bij de aanvang ervan minder dan of gelijk aan 500 bedraagt, wordt het kapitaal uitbetaald. Het bedrag van 500 wordt geïndexeerd volgens de bepalingen van de wet van 02/08/71, houdende inrichting van een stelsel waarbij de wedden, lonen, pensioenen, toelagen en tegemoetkomingen ten laste van de openbare schatkist, sommige sociale uitkeringen, de bezoldigingsgrenzen waarmee rekening dient gehouden bij de berekening van sommige bijdragen van de sociale zekerheid der arbeiders, alsmede de verplichtingen op sociaal gebied opgelegd aan de zelfstandigen, aan de index der consumptieprijzen worden gekoppeld. De modaliteiten van omzetting in rente worden door de Koning geregeld.

21 Wat gebeurt er wanneer het pensioenplan wordt opgeheven? Het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst bepaalt de regels voor de vaststelling van de pensioenrechten bij de opheffing van de pensioentoezegging. Zij stellen de berekeningswijze van de pensioenrechten van elke aangeslotene vast in functie van de op het ogenblik van de opheffing aanwezige reserves. De verdeling van de reserves waarborgt aan iedere individuele aangeslotene de door hem opgebouwde verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de gewaarborgde bedragen voorzien door de wet. De uittreding Wat gebeurt er wanneer ik mijn onderneming of de sector verlaat? Er werd voorzien dat werknemers na hun uittreding onder bepaalde voorwaarden hun pensioenvoordelen in het kader van de 2 de pijler verder kunnen opbouwen. De volgende situaties kunnen zich voordoen wanneer u uw onderneming verlaat: u gaat werken in een andere onderneming van dezelfde sector; er bestaat een sectoraal pensioenstelsel in de sector; er bestaat geen sectoraal pensioenstelsel in de sector; u gaat werken in een onderneming van een andere sector. Wat omvat het begrip uittreding? Dit begrip dekt twee situaties omdat een onderscheid gemaakt moet worden tussen ondernemingspensioenen en sectorpensioenen. Bij een ondernemingspensioenplan gebeurt de uittreding door de beëindiging van de arbeidsovereenkomst bij de werkgever die het plan inricht (gekregen of gegeven ontslag ). Bij sectorplannen daarentegen kan men slechts van uittreding spreken wanneer de werknemer het toepassingsgebied van de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst die het pensioenstelsel regelt verlaat, dus meestal wanneer hij de sector verlaat. Belangrijk Opgelet wanneer u in uw onderneming een ander pensioenstelsel of bijkomende pensioenvoordelen geniet als gevolg van de hierboven beschreven principes van opting out of opting up. Deze andere of verschillende pensioenrechten werden immers ingericht door een andere inrichter. De overdracht van deze pensioenrechten is onderworpen aan dezelfde regels als bij uittreding. Voorbeelden: U verlaat uw werkgever, maar blijft in dezelfde sector werken waar een sectoraal pensioenplan bestaat. Wanneer u in dezelfde sector blijft werken waar een sectoraal pensioenstelsel bestaat, hoeft u dus niet uit te treden, want u blijft in het pensioenstelsel van dezelfde inrichter. U kunt naar de nieuwe werkgever overstappen met behoud van uw pensioenrechten. 41

22 U blijft in dezelfde sector werken waar echter geen sectoraal pensioenplan bestaat. In dit geval is er wettelijk sprake van uittreding. U gaat in een onderneming van een andere sector werken. In dit geval is er wettelijk sprake van uittreding. Wat zijn mijn rechten bij uittreding? Op het ogenblik van de uittreding mag geen enkele vergoeding of verlies van winstdeling ten laste van de aangeslotene worden gelegd, of van de verworven reserves worden afgetrokken. Verder dient de inrichter bij uittreding de eventuele tekorten van de verworven reserves aan te zuiveren. Gelet op de nieuwe garantieverplichtingen inzake de bijdragen moet de inrichter in voorkomend geval ook de tekorten ten opzichte van die garanties aanzuiveren, behalve wanneer de nieuwe inrichter die waarborg voor zijn rekening neemt zonder bijkomende storting. In fine is dus de inrichter van de pensioentoezegging verantwoordelijk. In het geval van een sectoraal pensioenstelsel dient onderstreept te worden dat de sectorale CAO nader zal moeten bepalen wat er gebeurt bij eventuele tekorten: moet de werkgever bij wie de aangeslotene weggaat, bijpassen, wordt het tekort verdeeld onder alle werkgevers, komt het solidariteitsfonds tussen,? 42 Welke procedure dient gevolgd bij uittreding? Na de uittreding van een werknemer stelt de inrichter uiterlijk binnen dertig dagen de pensioeninstelling hiervan schriftelijk in kennis. De pensioeninstelling deelt uiterlijk binnen dertig dagen na de kennisgeving aan de inrichter de volgende gegevens mee: 1. het bedrag van de verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de gewaarborgde bedragen (zie punt over verworven reserves, verworven prestaties en waarborgen); 2. het bedrag van de verworven prestaties; 3. de verschillende keuzemogelijkheden voor de uittredende werknemer, met vermelding dat de overlijdensdekking al dan niet behouden blijft; De inrichter stelt de aangeslotene hiervan onmiddellijk in kennis. Deze kennisgeving gebeurt schriftelijk of langs elektronische weg. Indien de inrichter van de pensioentoezegging een rechtspersoon is, dan wordt de procedure bij uittreding geregeld in de sectorale collectieve arbeidsovereenkomst waarbij de pensioentoezegging wordt ingevoerd. In dit geval mag de periode

23 van kennisgeving bij afwijking tot ten hoogste één jaar worden verlengd. Binnen diezelfde periode kan de aangeslotene evenwel zelf de pensioeninstelling van zijn uittreding in kennis stellen. Binnen diezelfde periode van kennisgeving kan de aangeslotene de pensioeninstelling meedelen dat hij bij dezelfde pensioentoezegging aangesloten blijft. Welke keuzes heeft de werknemer wanneer hij de pensioeninstelling verlaat? 1. Hij kan de verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de gewaarborgde bedragen, overdragen naar de pensioeninstelling van : ofwel de nieuwe werkgever met wie hij een arbeidsovereenkomst heeft gesloten, indien hij wordt aangesloten bij de pensioentoezegging van die werkgever; ofwel het nieuwe paritaire orgaan waaronder de werkgever ressorteert met wie hij een arbeidsovereenkomst heeft gesloten, indien hij wordt aangesloten bij de pensioentoezegging van dat orgaan. 2. Hij kan de verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de gewaarborgde bedragen, overdragen naar een pensioeninstelling die de totale winst onder de aangeslotenen in verhouding tot hun reserves verdeelt en de kosten beperkt volgens de regels vastgesteld door de Koning. 3. Hij kan de verworven reserves, desgevallend aangevuld tot de gewaarborgde bedragen, bij de pensioeninstelling laten en naargelang zijn keuze: zonder wijziging van de pensioentoezegging ; in een onthaalstructuur indien het pensioenreglement of de pensioenovereenkomst erin voorziet. Wat met de overlijdensdekking? De aandacht dient erop gevestigd te worden dat in veel gevallen de pensioentoezegging betrekking heeft op een luik pensioen, d.w.z. de prestaties inzake rust- en/of overlevingspensioen na pensionering en op een luik overlijden vóór pensionering. Vaak valt die laatste overlijdensdekking weg bij de uittreding van een aangeslotene. De wet voorziet immers niet in minimale verworven reserves voor die prestaties en erkent dus geen verworven rechten terzake. Dit betekent dat een uitgetreden aangeslotene enkel recht heeft op de pensioenprestaties wanneer hij in leven is op de datum van de pensionering en dat zijn erfgenamen geen enkel recht kunnen laten gelden in het geval hij vóór die datum sterft. De aangeslotene kan er echter ook voor kiezen om zijn reserves in de onthaalstructuur van zijn vroegere inrichter onder te brengen om een dekking overlijden of invaliditeit te kunnen behouden. 43

24 Wat is een onthaalstructuur? De wet legitimeert een courante praktijk, namelijk de onthaalstructuren. Een onthaalstructuur neemt meestal de vorm aan van een verzekeringsovereenkomst, maar ook een onderscheiden reglement in een pensioenfonds is mogelijk. Doel van die onthaalstructuur is de reserves beheren van de personen die gekozen hebben voor de overdracht van hun reserves naar de instelling van de nieuwe werkgever. Ze kunnen ook tot doel hebben de reserves te beheren van de personen die bij hun uittreding hebben beslist om hun verworven reserves bij de onthaalstructuur van hun voormalige inrichter te laten. Individuele voortzetting van de pensioentoezegging Nadat de werknemer zijn werkgever heeft verlaten, kan hij de financiering van zijn extralegaal pensioen verzekeren door een inhouding op zijn loon die door de nieuwe werkgever wordt uitgevoerd. Hij moet daartoe een aantal voorwaarden vervullen: de nieuwe arbeidsovereenkomst moet zijn gesloten bij een nieuwe werkgever bij wie geen pensioentoezegging bestaat; hij was ten minste 42 maanden aangesloten bij het pensioenplan van zijn vroegere werkgever. De inhouding mag niet hoger zijn dan (dit bedrag wordt geïndexeerd). Dat bedrag wordt verminderd pro rata van de dagen van aansluiting bij een pensioenstelsel tijdens hetzelfde jaar. Op te merken valt dat de nieuwe werkgever dan verplicht is om de premiebedragen in te houden op het loon van de werknemer en ze te storten aan de door de werknemer gekozen pensioeninstelling. Deze individuele voortzetting vormt vanuit het standpunt van de werknemer een pensioentoezegging van de 2 de pijler. Ze vormt geen beletsel voor een mogelijkheid die deze zelfde werknemer al lang geboden wordt: hij kan ten persoonlijke titel premies blijven storten in het vroegere stelsel, zonder tussenkomst van de nieuwe werkgever. De toezegging die door dergelijke premies wordt gefinancierd, vormt dan een toezegging van de 3 de pijler, met alle fiscale implicaties die ermee samenhangen. 44 Wat gebeurt er bij verandering van pensioeninstelling? In tegenstelling tot de wet-colla wordt nu de problematiek inzake verandering van pensioeninstelling, het financieringsinstrument en de ermee verbonden overdracht van reserves op dezelfde wijze geregeld voor zowel groepsverzekeringen als pensioenfondsen. Er wordt gebruik gemaakt van dezelfde procedures als deze die van toepassing zijn bij wijziging van de