NVBS Jaarverslag 2016

Transcriptie

1 NVBS

2 2 Inhoudsopgave Bladzijde 1. Voorwoord van de voorzitter 2 2. Notulen Algemene Ledenvergadering 2016 van de NVBS op 9 april 2016 te 3 Amersfoort 3. Verslag van de secretaris 4 4. Verslag van de penningmeester 6 5. Begroting 2018 en voorstel contributie Schenkingen en legaten 8 7. Ledenbestand Jaarverslagen van de afdelingen Jaarverslagen van de diensten en commissies 32 NVBS winkel 32 Bibliotheek 34 P & R 35 Dienst Ondersteuning Informatievoorziening 37 Op de Rails 38 NVBS Actueel 38 Dienst Huisvesting 39 Boeken- en filmcommissie 40 Kalendercommissie 40 Geschillencommissie Verslag van SNR Verslag van SNE Overzicht van Ereleden en Leden van Verdienste Gedetailleerde financiële gegevens Verslag van de kascommissie NVBS over het boekjaar

3 3 1. Voorwoord van de voorzitter Beste NVBS-belangstellende, Wat fijn om te zien dat u interesse toont in het reilen en zeilen van de NVBS in het jaar 2016! Een vereniging die zó divers is dat het telkens een huzarenstuk is om uit alle afdelingen, besturen, bestuurtjes, commissies en wat dies meer zij een jaarverslag te persen. Dit jaarverslag is dan ook oneerbiedig- een samenraapsel van alles dat er in 2016 is gebeurd binnen onze vereniging. Er zal ook een tweede jaarverslag verschijnen. Een jaarverslag zonder bergen details en sfeerimpressies. Maar wel een jaarverslag dat laat zien wie we zijn en wat we doen. De financiële stukken in dit jaarverslag staan pas achterin, omdat de activiteiten en de focus op de mensen binnen onze vereniging van groter belang zijn. Wie toch geïnteresseerd is: in 2016 hebben we lichtelijk en bewust- ingeteerd op ons vermogen om leuke activiteiten voor onze leden mogelijk te maken. De stukjes op de volgende pagina s verschillen erg in lengte en inhoud, maar er is één ding dat uit al deze bijdragen blijkt: een enorme trots en gedrevenheid van onze vrijwilligers. Uiteraard is dit volkomen terecht. Een afdeling die meer dan 100 bezoekers op één avond weet te krijgen, een bibliotheek die het gebruik ziet groeien, een andere afdeling waar in 2016 meer dan bezoekers de ingang van de zaal wisten te vinden, een beeldbank waar we voortaan in tienduizendtallen tellen, stuk voor stuk zaken om als vereniging trots op te zijn. Niet enkel omdat het lukt maar ik kan alleen maar mijn waardering en dank uitspreken voor hen die dat mogelijk hebben gemaakt. Wilt u elke maand op de hoogte blijven van de activiteiten van de NVBS? Ga dan naar en schrijf u in voor de gratis maandelijkse NVBS-nieuwsbrief! Maikel Rörik - Voorzitter NVBS 2. Verslag Algemene Ledenvergadering 2016 van de NVBS in Amersfoort op 9 april 2016 De Algemene Ledenvergadering (ALV) vond plaats op zaterdagmiddag 9 april 2016 in Het Oude Magazijn van de Wagenwerkplaats in Amersfoort. Deze vergadering werd bijgewoond door 121 leden. De NVBS voorzitter, Maikel Rörik, opende de vergadering met het herdenken van de 57 NVBS leden die waren overleden in de loop van het kalenderjaar Na het voorlezen van hun namen werd door de ALV staande 1 minuut stilte in acht genomen. Jaarverslag Dde behandeling van de verschillende onderdelen van het Jaarverslag 2015 leidde slechts tot een vraag over het vervallen van de ANBI status van de vereniging. In verband met eventuele nalatenschappen zal duidelijker worden gecommuniceerd dat de SNR wel een ANBI status heeft. De ALV verleende unaniem décharge aan het Hoofdbestuur voor het in het verenigingsjaar 2015 gevoerde beleid, inclusief de financiën. Er waren geen vragen over de jaarverslagen van de afdelingen en de NVBS stichtingen. Bestuurssamenstelling Maikel Rörik is tot de volgende ALV in 2017 wederom aangewezen als voorzitter van het bestuur van de NVBS.

4 4 Leden van Verdienste Dit jaar waren 2 leden vanuit de vereniging voorgedragen om te worden opgenomen in het register van Leden van Verdienste van de vereniging, t.w. Dick van der Spek en Evert Heusinkveld. Voorzitter Maikel Rörik reikte aan hen onder instemmend applaus van de ALV een oorkonde, een cadeaubon van de Winkel, en een bos bloemen uit Benoeming Ere-leden Door het NVBS-bestuur werden Kees van de Meene en Roef Ankersmit, het duo Ankermeene, aan de ALV voorgedragen voor het ere-lidmaatschap van de NVBS, vanwege hun grote verdiensten voor het in beeld vastleggen van zaken omtrent gebouwen, bruggen, baan en seinwezen. Beide heren waren bij de ALV aanwezig en dankten de ALV voor de toekenning van het ere-lidmaatschap. Vervolgens werd Paul Wiggenraad ook voor het ere-lidmaatschap voorgedragen, vanwege zijn deelname gedurende 25 jaar aan de redactie van Op de Rails. Paul was op dat moment met vakantie in Australië en kreeg daar gelijktijdig door enkele NVBS ers de oorkonde uitgereikt. Even later kon aan de ALV via internet een foto van de uitreiking worden getoond. Na de pauze gaf Gerrit Nieuwenhuis een toelichting op de geplande evenementen in het kader van NVBS 85 jaar : - 6 mei NVBS-dag Valkenburgse Meer: meer info binnenkort in OdR. Gratis voor onze leden; - 8 oktober SNE excursie, bestemming is nog een verrassing; - 12 november symposium in Rotterdam, met tramexcursie door ROMEO; sprekers: Corina de Jongh, Piet Geurts, Pedro Peters, Bart Schmeink en Toon Habers. Penningmeester Wilfred Klaassen gaf een toelichting op de Begroting en contributie voor het verenigingsjaar Zijn plan om ook weer in 2017 de contributie niet te verhogen werd met applaus begroet. Benoemingen commissies In de Kascommissie voor het (lopende) boekjaar 2016 werden benoemd: Cees de Rouwe (voorzitter), Jan Bennis en Pim Groeneveld als leden, met reserveleden: Sieger de Boer en Huub Baardemans. Er werd afscheid genomen van Theo van Riet die 4 jaar in de kascommissie had gezeten. In de Geschillencommissie werden het lid Sander Ruys en de reserve-leden Richard Latten en Leo den Hollander herbenoemd voor 4 jaar, d.w.z. tot Plannen voor 2016 Hierna werden nog achtereenvolgens de plannen voor het komende jaar door vertegenwoordigers van de redactie van Op de Rails, SNE en SNR toegelicht. Het NVBS-bestuur gaf een toelichting met betrekking tot plannen voor een betere communicatie vanuit de NVBS. Een marketingcommunicatiebeleid wordt nu ontwikkeld. De geplande vernieuwing van de website is ook een onderdeel hiervan. Er is ook een adviesgroep Evenementen en externe relaties ingesteld. De nieuwe Dienst Ondersteuning Informatievoorziening (DOI - voorheen Internetdienst) gaat afdelingen ondersteunen die een eigen Facebookpagina willen aanmaken. Vanuit P & R werd toegelicht bij welke evenementen dit jaar de NVBS aanwezig zal zijn met een stand. Bij de rondvraag werd meegedeeld dat volgend jaar een voorstel voor een herziening van de Statuten en het Huishoudelijk Reglement aan de ALV ter goedkeuring worden voorgelegd. Doel is een actualisering, maar waar mogelijk ook een vereenvoudiging, van de regelgeving binnen de NVBS te bereiken. De vergadering werd afgesloten met een geanimeerde borrel en een dinerbuffet.

5 5 3. Verslag van de secretaris Gedurende het jaar 2016 bestond het bestuur uit: Maikel Rörik, voorzitter (MR) Willem Jan Wiebosch, secretaris (WJW) Wilfred Klaassen, penningmeester (WK) Martin Bos (MB) Frits van Buren (FvB) Gerrit Nieuwenhuis. (GN) Het bestuur vergaderde in 2016 in totaal twaalf maal. In januari had Martin Bos het bestuur thuis uitgenodigd om aldaar te vergaderen. De overige vergaderingen vonden plaats in NVBS Centraal in Amersfoort. In 2016 was de taakverdeling binnen het bestuur ten aanzien van vertegenwoordigingen en vaste contacten als volgt (tussen haakjes de mede-betrokken bestuursleden): Huisvesting: Wilfred Klaassen Ledenadministratie: Wilfred Klaassen (MB) Activiteitencommissie NVBS Centraal: Maikel Rörik Afdelingen: Willem Jan Wiebosch Bibliotheek: Frits van Buren (GN, MR) SNR: Maikel Rörik (GN,FvB) Winkel: Gerrit Nieuwenhuis (FvB, MR) Op de Rails: Maikel Rörik SNE: Martin Bos Kalendercommissie: Willem Jan Wiebosch Geschillencommissie: Willem Jan Wiebosch Boeken- en Filmcommissie: Willem Jan Wiebosch Internetdienst DOI: Martin Bos (FvB) P & R: Maikel Rörik (GN) Kascommissie: Wilfred Klaassen Regiegroep ICT: Martin Bos (FvB, MR) Adreslijst: NVBS: Secretariaat NVBS Stafnieuwsbrief: Frits van Buren Nieuwsbrief NVBS Actueel: Frits van Buren (MR) Aan het eind van het jaar heeft het bestuur besloten de verouderde benaming Hoofdbestuur (HB) te verlaten en te vervangen door (NVBS) bestuur. Verder hebben de secretaris Willem Jan Wiebosch en ondergetekende, die al de rol van 2de secretaris vervulde, om externe redenen medio december hun functies geruild. Het jaar van het 85-jarig jubileum van de NVBS in 2016 werd geopend met een drukbezochte receptie in NVBS Centraal op 27 februari met onder andere een toespraak van ons erelid Frits van der Gragt. In het kader van het jubileum werd op 6 mei 2016 een ledendag in aanwezigheid van 350 bezoekers bij de Stoomtrein Katwijk-Leiden onder excellente weersomstandigheden gehouden. SNE organiseerde in oktober een dag met moderne treinstellen van diverse vervoerders bij de VSM. Het jubileumjaar werd besloten met een congres met ruim 200 deelnemers in LantarenVenster in Rotterdam. Een rondrit met RoMeO trams ging vooraf aan dit congres. Op het congres werden in vijf voordrachten verwachtingen, realisaties en toekomst van het railvervoer belicht. En als blijvend document werd in november "Mensen in de NVBS jaar met treinen en trams" uitgegeven. De maandelijkse overleggen tussen een delegatie van het bestuur en een delegatie van een der stichtingen of diensten binnen de NVBS werden voortgezet. Verder werd geprobeerd om eenmaal per jaar een bestuurslid bij een afdelingsvergadering aanwezig te laten zijn. Daarnaast vond een aantal regionale overleggen oftewel clustervergaderingen van afdelingen plaats. Bij deze clustervergaderingen was telkens minstens een bestuurslid aanwezig. Ondersteuning door het bestuur en de handleiding afdelingen lijken te hebben bijgedragen tot een beter functioneren van een aantal afdelingen. De externe contacten met een aantal museumorganisaties werden geïntensiveerd tijdens een door SNE georganiseerde lunchrit met het Panorama Rail Restaurant op 4 juni Een aantal NVBS

6 6 leden woonde de spoorcolleges van 6-9 juni 2016 van Railforum bij. Gerrit Nieuwenhuis presenteerde daar een deel van een college. Tijdens een aantal bestuurvergaderingen werd uitvoerig gesproken over het marketingcommunicatieplan dat thans in ontwikkeling is in relatie met de ontwikkeling van een vernieuwde website. Daarmee samenhangend werd aansluitend op de bestuursvergadering van 18 augustus 2016 een SWOT (Strengths-Weaknesses-Opportunities-Threats) analyse gemaakt. Het jaarlijkse stafoverleg op 19 november 2016 in Hooglanderveen - wederom in een Lagerhuis opstelling - kende onder andere een plenaire discussie over de relatie van de NVBS met haar leden, een presentatie over de afdeling Rotterdam en een presentatie over het diaproject van SNR. De discussies resulteerden in een groot aantal actiepunten. Informatie over actuele en bestuurlijke zaken werd door het bestuur maandelijks naar de groep van het stafoverleg gecommuniceerd via de Stafnieuwsbrief. Daarnaast werd gestart met een digitale nieuwsbrief voor NVBS-Leden, NVBS Actueel, die thans maandelijks verschijnt. In toenemende mate maken onze leden gebruik van de mogelijkheid om via een leden login extra informatie op onze website te raadplegen. Hierbij treden bestuursleden op als Helpdesk om leden met inlogproblemen snel te helpen. Onder andere het marketing-communicatieplan en het vernieuwen van de website zullen het bestuur, maar ook veel leden, intensief bezighouden in 2017! Frits van Buren (secretaris) 4. Verslag van de penningmeester Inleiding Over 2016 is een geconsolideerde jaarrekening opgesteld, waarin gecomprimeerd alle cijfers zijn samengevat van de onderdelen die samen de NVBS vormen. Deze onderdelen zijn: - De centrale kas - De winkel - De diensten - De afdelingen SNE en SNR zijn niet meegeconsolideerd omdat dit zelfstandige stichtingen zijn. Per onderdeel zijn aparte verslagen gemaakt, waarbij van de diensten en de afdelingen, ieder voor zich, in een samenvattend overzicht worden weergegeven. De cijfers zijn afgerond op hele euro s. Bij de geconsolideerde resultatenrekening zijn de kosten ter verduidelijking iets anders gerangschikt dan in de onderliggende stukken teneinde ze beter toe te rekenen aan de onderliggende activiteiten. Balans De boeken en tijdschriften van de bibliotheek worden op nihil gewaardeerd. Er vindt geen activering plaats van investeringen in het gehuurde pand in Amersfoort en in inventaris etc. De voorraden in de winkel zijn gewaardeerd tegen de inkoopwaarde.

7 7 Gezien de lage rentestand zijn de geldmiddelen ook in 2016 ondergebracht op direct opvraagbare internetspaarrekeningen. Met het oog op het garantiestelsel zijn deze gespreid over drie banken. Ons gebouw in Amersfoort is gehuurd van NS Stations, waarbij het huurcontract is aangevangen in 2009 voor een periode van telkens 10 jaar. Voor energie- en servicekosten een voorschot wordt betaald met een jaarlijkse afrekening achteraf. Voor de eindafrekening over het boekjaar is op de balans een voorziening gevormd van Deze voorziening is lager dan in voorgaande jaren. Deze verlaging is gebaseerd op de eindafrekening over de voorgaande jaren die lager uitkwam dan , mede als gevolg van een verbeterde toerekening van energiekosten. Resultaten Het resultaat over 2016 bedroeg negatief. Dit verlies is veroorzaakt door de kosten van het lustrum van Conform het bestuursbeleid is een verlies geoorloofd als dit het gevolg is van eenmalige extra uitgaven voor bijzondere activiteiten, zulks om het eigen vermogen ten goede te laten komen aan de leden. De overige inkomsten en uitgaven liggen in lijn met die van 2015, met als belangrijkste afwijking de hogere kosten voor de internetdienst. Deze zijn het gevolg van het project tot verbetering van de digitale infrastructuur, dat ook in de komende jaren nog aanzienlijke in investeringen zal vergen. De kosten van de huisvesting voor SNR zijn niet doorbelast; daar staat tegenover dat de bijdrage aan SNR met een zelfde bedrag is verminderd. Hetzelfde geldt voor het deel van de verzekeringspremies dat op SNR betrekking heeft. Wilfred Klaassen - 10 maart Begroting 2018 en voorstel contributie 2018 Hierbij treft u aan de begroting van de centrale kas voor De begroting van de centrale kas is leidend voor de vaststelling van de contributie omdat via deze begroting ook de subsidies aan diensten en afdelingen lopen, als mede ook de bijdrage aan SNR. In deze begroting zijn de door de afdelingen, diensten en SNR opgestelde begrotingen zoveel mogelijk als uitgangspunt genomen. Er is uitgegaan van een voortzetting van de activiteiten van de afgelopen jaren. Bij de contributie is rekening gehouden met een gelijkblijvende contributie en een licht dalend ledenaantal. De afdracht van de winkel loopt boekhoudkundig via de balans, maar is in de begroting als resultaat getoond, omdat hij relevant is bij de contributievaststelling. De begroting eindigt met een verlies. Dit wordt voor een groot deel veroorzaakt door een intensivering van de investeringen in de website en het applicatielandschap bij NVBS en door uitgaven in het kader van het marketingcommunicatieplan. De normale exploitatie is echter kostendekkend. Resultaat Uitgaande van het bovenstaande wordt over 2018 een verlies van begroot. Conclusie Het bestuur is van mening dat er, ondanks het begrote verlies geen redenen aanwezig zijn om de contributie te wijzigen, mede gezien het beleid om de contributie te stabiliseren. De uitgaven die het verlies veroorzaken worden door het bestuur beschouwd als investeringen om de vereniging op een hoger en aansprekender niveau te brengen. Het is beleid van het bestuur om het eigen vermogen van de vereniging, mits gecontroleerd, voor dit soort uitgaven aan te wenden. Mochten er maatregelen genomen moeten worden om de normale exploitatie structureel kostendekkend te houden, dan

8 8 wil het bestuur eerst naar de uitgaven kijken. Pas daarna komt een contributieverhoging aan de orde. Het bestuur vraagt aan de vergadering de vrijheid om de contributie met 1 te verhogen mochten de omstandigheden daartoe aanleiding geven. Voorstel contributie 2018 Het bestuur stelt voor de contributie voor het jaar 2018 ongewijzigd te laten, maar met de mogelijkheid van een verhoging van maximaal 1 als de omstandigheden daartoe, naar het oordeel van het bestuur, aanleiding geven. Begroting Centrale Kas Begroting Resultaat Begroting Begroting BATEN Contributie Rente/dividend Bijdrage winkel PM Bijdrage SNE Overige inkomsten Totaal LASTEN Op de Rails drukken/verzenden Op de Rails redactie Ledenadministratie, bank Vergaderingen (o.m. zaalhuur) Bestuur Afdelingen Bijdrage t.b.v. SNR Bibliotheek Publiciteit en reclame Internet/website Huisvesting Verzekeringen Kalender Overige uitgaven Lustrum Totaal Totaal Baten Totaal Lasten Saldo Schenkingen en legaten Regiegroep Schenkingen en Legaten Het jaar 2016 was een druk jaar voor de regiegroep. De belangrijke schenkingen die met succes mochten worden afgewikkeld waren o.a. afkomstig van de dames Tieman en Visser en van de heren Dalm, Exalto, Hesselbach, Hooft, Keulen, Leebeek, Neutelings, Ockeloen, Peijnenburg en Wetsteijn. Aangekocht werden de gehele of gedeeltelijke collecties van de heren Kuijper, Legger, v. Mourik en Ohm.

9 9 Bij binnenkomst ging alles evenals afgelopen jaren eerst naar SNR en de bibliotheek, en wat zij niet konden gebruiken ging naar de tweedehands afdeling van de winkel, waar onze leden dit konden aanschaffen. Door de goede samenwerking van SNR, Bibliotheek en de Winkel is het vele werk wat wij hier aan hadden zeer soepel en vlot verlopen. Daarom zie ik het jaar 2017 met vertrouwen tegemoet Karel van Ipenburg 7. Ledenbestand Totaal begin jaar Nieuw Leden Opgezegd Overleden Contributie in 2016 niet betaald Totaal per 31 december Mutaties per saldo Opgesteld 5 januari 2017 Nieuwe leden Jeugdleden 18 Gezinsleden 5 Gewone leden 117 Representatieve leden 1 Digitale leden 2 LRTA 3 Europese leden 2 Onbekend 1 Totaal 149 Samenstelling ledenbestand naar nieuwe leden 2016 Boven 25 jaar Onder 25 jaar Akties/ beursen 35 5 Via NVBS-ers 21 3 Internet 48 8 Eerder lid 11 Gezinslid 5 Abonnement / proefnummer OdR 4 Overig / onbekend 7 2 Totaal aantal einde jaar = 149 Specificatie van de redenen van opzegging 2016 Opzegging zonder opgave van reden 1 Financiële redenen 6 Gezondheidsredenen 5 Geen (andere) interesses 25 Klachten over inhoud Op de Rails 2 Overig 45 Totaal 84

10 10 8. Jaarverslagen van de afdelingen Onderstaande tabel laat een overzicht zien van de aantallen bezoekers van de afdelingsavonden van 2011 tot en met De ontwikkelingen zijn verschillend per afdeling, maar het kan tot vreugde stemmen dat dankzij inspanningen met een divers karakter het totaal aantal bezoekers van de afdelingsavonden na een aanvankelijk zelfs forse stijging nog steeds een licht stijgend tendens vertoont. Het moge een bemoedigende aansporing zijn om onze activiteiten om het bezoekersaantal nog verder te vergroten voort te zetten! Afdeling A 1) B 2) A/B 3) A B A/B A B A/B A B A/B A B A/B A B A/B Amsterdam Apeldoorn Den Haag Drechtsteden Eemland 't Gooi Hart van Brabant Kennemerland Modelbouw Noord N Holland Noord Oost Oost-Brabant Rijnland Rotterdam Twente Utrecht ) West-Brabant ) ) Zeeland Zuid-Limburg Zwolle Totaal ) A = totaal aantal bezoekers 2) B = aantal bijeenkomsten 3) A/B = gemiddeld aantal bezoekers per avond 4) schatting De verslagen per afdelingen zijn geschreven door de afdelingen en met soms kleine wijzigingen hieronder weergegeven. Amsterdam In plaats van negen avonden hebben we over 2016 slechts acht avonden gehad. De avond van september verviel in verband met vakanties en een late opstart voor het samenstellen van het programma. Als nieuwe secretaris, die de helaas overleden Boudewijn Deurvorst komt vervangen, mochten we Bert van Raaij verwelkomen. In januari wilden we een drietal leden huldigen met hun 60 jaar NVBS jubileum. We hadden daarvoor een tramrit van een uur in de stad weten te regelen met de museumtramlijn. Van de drie jubilarissen kwam helaas alleen Jos Beerman opdagen, terwijl er bij de bijeenkomst in het Haarlemmermeerstation later nog even één ander kwam opdagen voor enkele tellen. Kortom eigenlijk een teleurstellende avond, alhoewel de tramrit door alle aanwezigen zeer werd gewaardeerd. De rest van de avond toonde René Platjouw een deel van zijn programma "Groeten uit Amsterdam". Helaas geen indrukwekkende aantallen bezoekers maar ons normale gemiddelde van zo'n twintig bezoekers per avond.

11 11 De girorekening werd opgedoekt en betaling van de zaalhuur ( 25,00 per avond) geschiedt nu via de privé rekening van de penningmeester. Alle andere betalingen en dergelijke gaan voortaan direct uit de kleine kas. Financieel kwamen we eind 2016 net enkele Euro's in de min te staan. Het reservepotje dat nog aanwezig was na het opheffen van de girorekening is daarom aangesproken. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Amsterdam in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers René Platjouw Video-opnames van Weense en Amsterdamse museumtrams Bert van Raaij Trams in België Sjoerd Bekhof Grensgevallen in de Pyreneën Arthur Staal Videobeelden van SNCV Henegouwen en Blackpool Peter Doove De Duitse Waddeneilanden René Platjouw De tram, om niet op uitgekeken te raken. 19 Video's van diverse trambedrijven Sjoerd Bekhof Quer durchs Land - over Duitse treinen 12 Totaal aantal bezoekers 141 Apeldoorn Tot onze grote vreugde hebben wij aan Wim Loos de speld voor zijn zestigjarige lidmaatschap mogen uitreiken. Hij is nog steeds een trouwe bezoeker van de afdeling en hij ziet er niet tegenop om daartoe vanuit Deventer met trein en bus (ja bus!) naar Apeldoorn te komen. Via perspublicaties, het rondmailen naar leden in ons postcodegebied en het uitzetten van programma s in bibliotheken en modelbouwwinkels zien wij regelmatig nieuwe gezichten, waarvan er sommigen blijvend zijn. Het vaste deel van onze allertrouwste bezoekers vertoont echter een merkbare daling door overlijden of afnemende gezondheid. Jammer genoeg is het niet helemaal gelukt om dat laatste voldoende op te vangen waardoor het gemiddelde bezoekersaantal daalde van 20 tot 18 per bijeenkomst. Op 21 mei was er weer het door Jan Buis georganiseerde afdelingsuitstapje. Deze keer gingen wij naar het Teutoburgerwoud. In het vorige verslag schreven wij dat het aantal mensen dat in het bestuur de kar trekt te beperkt is. In de laatste bijeenkomst van dit jaar hebben wij evenwel Lolke Looijenga en Leo van Engeland als bestuurslid mogen benoemen. Lolke zal het voorzitterschap in mei 2017 overnemen van Jan Haasdijk en Leo is de secretaris. Bestuur afdeling Apeldoorn: Jan Haasdijk, Joop Hartjes, Lolke Looijenga, Leo van Engeland en Anton Schultink.

12 12 Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Apeldoorn in 2016 Datum Spreker(s) Onderwerp Aantal bezoekers Eigen leden Varia Ernst van Gulden Leven langs het spoor in Vietnam Ambrosius Baanders La grande vitesse française Evert Heusinkveld RWE-Kleinbahnen am Niederrhein Gerrit Nieuwenhuis Door Lapland en langs de fjorden van Stockholm 19 naar Oslo Sjoerd Bekhof Grensgevallen in de Pyreneeën Sicco Dierdorp en British Railways diesel jaren Leo de Jong Peter Doove De Duitse Waddeneilanden Nico Booij Spoorwegen rond Rotterdam, 1840 tot nu Eigen leden Varia 14 Totaal aantal bezoekers 180 Den Haag De NVBS-afdeling Den Haag kan terugzien op een goed jaar Allereerst werden natuurlijk de reguliere bijeenkomsten gehouden, 11 in het eerste halfjaar en 9 in het tweede. De avonden trokken weer veel belangstelling. Het aantal bezoekers steeg tot een record van totaal (exclusief de aanwezige bestuursleden), dat is gemiddeld 52 per avond over het hele jaar. In de loop van het tweede halfjaar werd al duidelijk dat het totale aantal van meer dan bezoekers over het hele jaar tijdens de varia-avond op 28 december zou worden gehaald. Deze bezoeker kreeg namens de afdeling een cadeaubon van de NVBS-Winkel in Amersfoort en een bloemetje uitgereikt. Op 23 juli 2016 organiseerde de afdeling Den Haag een excursie voor bezoekers van de avonden. Deze keer werd gekozen voor iets speciaals: een fietstocht langs de routes van de in 1961 opgeheven trajecten van de bekende Gele (HTM-) en Blauwe (NZH-) Tram. Heen ging het vanuit Den Haag via Wassenaar naar Leiden, waarbij de tramroute door Wassenaar hier en daar nog goed te herkennen is. De rit terug voerde vanuit de binnenstad van Leiden, waar eigenlijk alleen nog enkele muurrozetten de laatste tastbare herinnering aan de tram vormen, via Voorschoten en Leidschendam naar het voormalige remiseterrein van de Blauwe Tram in Voorburg. Aldaar kregen de deelnemers een aandenken in de vorm van een flesje Blauwe Tram bier uitgereikt bij het monument dat herinnert aan de NZH. De 14 deelnemers konden genieten van een mooie fietstocht, waarbij veel herinneringen aan het tramverleden werden opgehaald. En voor wie het zelf niet meer had meegemaakt, was het een leerzame dag. Het jaar 2016 was voor de NVBS een lustrumjaar, waaraan ook in Den Haag aandacht is besteed. Het 85-jarig bestaan van de vereniging is in Den Haag gevierd met een bijzondere avond op 31 oktober. Met een knipoog naar een soortgelijke avond in 1981 waren ook nu weer alle oud-bestuursleden uitgenodigd. Zo n 15 oud-bestuursleden gaven gehoor aan de uitnodiging en 10 van hen hebben een korte presentatie verzorgd over een door henzelf gekozen onderwerp. Naast een variatie aan onderwerpen op het gebied van het railvervoer, kwamen ook herinneringen boven aan de ervaringen als bestuurslid, destijds bij de afdeling Den Haag. Ook bij de reguliere bezoekers viel deze bijeenkomst erg in de smaak. Het jaar 2016 werd op 28 december afgesloten met de traditionele varia-avond, een bijeenkomst waarbij het programma wordt ingevuld door een zestal leden van de afdeling, die ieder een eigen presentatie verzorgen. Dit is inmiddels al 16 jaar een traditie en altijd een gezellige bijeenkomst om het jaar af te sluiten. Ook nu weer konden we naast de vaste bezoekers leden van elders en een aan-

13 13 tal echtgenotes, familieleden of vrienden van onze bezoekers begroeten. Er waren weer oliebollen en appelflappen. De presentaties waren afwisselend en interessant en de sfeer was uitstekend. Deze bijeenkomst trok ook nog eens een recordaantal van 67 bezoekers. Daarmee kan voor de afdeling Den Haag het jaar 2016 in de annalen worden bijgeschreven als het drukstbezochte ooit. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Den Haag in 2016 Datum Spreker(s) Onderwerp Aantal bezoekers Bert van Raaij Trams in Brussel (en in de Ardennen) en de 51 SNR-schatkamer in Amersfoort Cor de Vos Per trein door Laos, Thailand en Maleisië 40 naar Singapore Geert Wessels, Thijs de la Vieter, Jaaroverzicht Rinse Kooiman Fred Hofman, Paul Muré, Erik Meterspoor en trams in 49 Herbschleb Frankrijk Daan Viergever, Ed Janssen NS-Dieselvijven van 1940 tot Kees van de Meene Spoorwegherinneringen op foto en film Ambrosius Baanders La grande vitesse française Paul Koster, Edward Kuijper Buurtspoor in zwart-wit en kleur Cor Engelbert RET Tram en Metro, Gerrit Nieuwenhuis Door Lapland en langs de fjorden van 45 Stockholm naar Oslo Diverse presentatoren Varia in vakantiesfeer Dirk Elkhuizen Terug in de Tijd Roef Ankersmit Spoorwegen in Nederland in de tweede 63 helft van de 20e eeuw Frans Stuurman De tram naar Oostvoorne Bert van der Kruk Nederlandse Spoorwegen in de jaren 70 en Presentatie door vroegere bestuursleden 85 jaar NVBS, 1931 tot van de afdeling Den Haag Georg Groenveld, Han Geijp en NZH-avond 56 Raymond Naber John Krijgsman Berliner Metamorphosen deel Maarten van der Velden Kris kras per spoor door Oostenrijk Diverse afdelingsleden Varia-avond 67 Totaal aantal bezoekers Drechtsteden In 2016 zijn er evenals in de voorgaande jaren 9 bijeenkomsten gehouden. In totaal hebben 154 betalende leden de bijeenkomsten bezocht. Dit aantal is inclusief het bestuur en gelijk aan het aantal bezoekers in Voor de regiobijeenkomsten is het bestuur op bezoek geweest bij de afdeling Rijnland in Voorschoten en de bestuursvergadering in november in Hooglanderveen. Wederom is dankbaar gebruik gemaakt van de mogelijkheid om het programmaboekje in Amersfoort te laten printen. Dank aan Sjoerd Bekhof voor de verleende ondersteuning. Uit financieel oogpunt zijn er in 2016 diverse veranderingen doorgevoerd. We zijn het jaar gestart met een negatief eigen vermogen van 13,95. Een verzoek aan het Hoofd bestuur om de bijdrage te verhogen tot 300,00 is gehonoreerd. De bijdrage van de bezoekers aan

14 14 de avonden hebben we met ingang van het nieuwe seizoen (september 2016) verhoogd van 2,00 naar 2,50. De rekening bij de bank hebben we afgesloten. We kennen alleen nog kas betalingen. Betalingen via de bank gaan via de bankrekening van de voorzitter. Over de maanden september t/m december 2016 is nog geen rekening voor de huur van de zaal ontvangen. Het eigen vermogen per 31 december 2016 laat hierdoor een positief saldo zien van 136,60. In het afgelopen jaar zijn we wederom door de heer W. Verloop, koster van de Andreaskerk, hartelijk ontvangen. Helaas hebben we in oktober tijdens een gezellige receptie afscheid genomen van de heer Verloop. We kijken uit naar de prettige samenwerking met de nieuwe koster Rebecca Wink - Wierks. We zullen ons ook in 2017 blijven inzetten voor de continuïteit van onze afdeling. Wim Reedijk, voorzitter en Hans Bos, secretaris Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Drechtsteden in 2016 Datum Spreker (s) Onderwerp Aantal bezoekers Geert Wessels Jaaroverzicht Thijs de la Vieter Rinse Kooiman Raymond Naber Blauwe en gele tram rond Leiden Peter van der Vlist Alles is verdwenen of veranderd - Een reis door 25 Nederland in zwart wit Bert van Raaij Belgische Trams Hans Krijnen Australië, Melbourne en Adelaide Paul Sturm Stoomlocomotieven van British Heritage Railways Historisch Genootschap Blauwe Tram-avond 18 Blauwe Tram Gerrit Nieuwenhuis Door Lapland en langs de fjorden van Stockholm 14 naar Oslo Bert van der Kruk De spoorwegen in Indonesië in Totaal aantal bezoekers 154 Eemland De toch al rustige rivier de Eem kent meer golven dan de afdeling Eemland van NVBS. Saai is het daarmee absoluut niet, want de 9 bijeenkomsten in 2016 werden weer goed (iets beter dan in 2015) bezocht. Presentator en assistent afdelingsleider Sjoerd Bekhof begon het seizoen en sloot dat ook af en was bovendien co-presentator in november! Bert van der Kruk behandelde NS in de jaren 70, met de overige presentatoren werd vooral het buitenland behandeld. De afdelingsleiding is blij en vereerd dat nog altijd weinig moeite kost een programma gevuld te krijgen. De afdeling gaat door op de ingeslagen weg! De afdelingsleiding, namens deze, Gerard de Graaf

15 15 Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Eemland in 2016 Datum Spreker(s) Onderwerp Aantal bezoekers Sjoerd Bekhof Grensgevallen in de Pyreneeën Rob de Haan Lijnen van gisteren Leo de Jong en Sicco Dierdorp British Railways Dieseljaren Hans Altena en Hans Elzinga Mijn internetalbum Bert van der Kruk NS in de jaren Bert van Raaij Trams Vlaanderen en Wallonië Maarten van der Velden Kris kras door Oostenrijk Sjoerd Bekhof, Rene Platjouw Schienenersatzprogram Sjoerd Bekhof 25 jaar IG Preßnitztalbahn 23 Totaal aantal bezoekers 223 't Gooi Het jaar 2016 begon helaas met mijn afwezigheid door ziekte, maar gelukkig kon ik er in maart weer bij zijn. Ik vond het wel jammer daardoor enkele presentaties te hebben gemist, het zij zo. Ik ben mijn medebestuursleden dankbaar, dat zij met elkaar die maanden alles rollende hebben gehouden. We hebben dit jaar een goede afwisseling gehad van presentaties. Wij zijn ons er altijd van bewust dat het bijzonder is, dat steeds weer zoveel presentatoren bereid zijn om soms in weer en wind te gaan reizen om onze afdeling een fijne en interessante avond te bezorgen. Héél hartelijk dank hiervoor! Nu de posttarieven zo omhoog gevlogen zijn, zijn we blij met het feit, dat we van zoveel leden een e- mailadres hebben gekregen om onze mooie gekleurde programmaboekjes aan hen op te sturen en regelmatig een herinnerings-bericht over de komende afdelingsavond te kunnen mailen. Indien u van deze service ook gebruik wilt maken, geef dan uw adres door aan de afdeling. Met de post sturen we de boekjes op aan leden zonder en verder leggen we ze bij de MCH, bibliotheken, NVBS-Centraal en op onze afdelingsavonden op de foldertafel om mee te kunnen nemen. We vinden het fijn, dat er een prettige sfeer heerst onder onze bezoekers. Het bestuur is ook blij met alle helpende handen om stoelen en tafels te verplaatsen en koffiebekers en dergelijke naar de bar te brengen. De koffie en drankjes moeten wij afrekenen met Versa Welzijn (waarvan we de zaal huren), maar ons bestuur trakteert op de koekjes, zoutjes en kaasblokjes. Op de laatste afdelingsavond in december schonken we weer Glühwein. De sprekers ontvangen van ons de reiskosten en als bedankje een fles wijn. Onze penningmeester Ad Kuijper is tevreden over de financiën en we draaien quitte. Andere helpende handen zijn er van Hedie van Haeften, die een - vaak drukke - barbediening heeft, soms samen met mijn zus Lyke Burger. Verder Martin Bos met hulp bij het programmaboekje; Sjoerd Bekhof met het afdrukken ervan en voor aankondiging in OdR zorgt, Bastiaan Luytjes voor Facebook en Theo Gramser met de banners op Somda. Nico Spilt zet de aankondigingen op zijn mooie website DOI (internetdienst) plaatst de programma s op onze eigen website met foto s erbij. Ik stuur de aankondigingen ook naar de kranten, waar het door plaatsgebrek niet altijd in komt te staan. Bij HilversumsNieuws zet ik het zelf op hun website, De Gooi en Eembode heeft het (soms) bij de rubriek van de Puntjes staan. Adela Burger, namens het bestuur van Afdeling t Gooi.

16 16 Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling t Gooi in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers Leo de Jong Last steam of British Rail Gert Jan Binkhorst Waar zou ik zijn zonder Britse tram of trein? Railtheater Amsterdam Filmisch Railjournaal Roef Ankersmit Spoorwegen in Nederland in de tweede helft 39 van de vorige eeuw Erik de Jongh Over Smalspoortreinen en de Harz Anita Vesters-Valk, Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (SAALtraject). 33 ProRail René Platjouw Uit het NVBS schatkamer-archief in Amersfoort-Centraal Railtheater Amsterdam Uit Aad de Wolf s RTV-Filmarchief Sjoerd Bekhof Langs de Inlandsbanan in Zweden. 26 Totaal aantal bezoekers 268 Hart van Brabant In 2016 heeft de afdeling Hart van Brabant 10 boeiende bijeenkomsten gehouden, met een gemiddeld bezoekersaantal van personen, dit is een redelijk constant aantal. De laatste presentatie van de heer J. de Jongh trok zelfs 21 bezoekers! Bijzondere presentaties vanuit collectie Colour Rail, evenals presentaties van gemaakte treinreizen door eigen leden. Het accent lag dit jaar op stoomtreinen en trams in Engeland en Frankrijk, zowel bewegende beelden als diapresentaties. We hebben 2 nieuwe bezoekers mogen verwelkomen. We zijn blij met de trouwe inzet van onze eigen leden voor het geven van de presentaties en met de trouwe bezoekers van NVBS Hart van Brabant. Gerrit van Arendonk en Serge Hagoort Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Hart van Brabant in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers R. Platjouw Treinen voor en na 2000 In Zwitserland, Engeland, 18 Duitsland en Nederland, filmpresentatie K. van Hilten Op reis met de NVBS-er door Tsjechië en Italië, beamerpresentatie H. van Poll De stoomtijd bij de Britse Spoorwegen na de 2 e Wereldoorlog, 15 collectie Colour Rail2, diapresentatie J. de Jongh Engelse museum Spoorlijnen en erfgoed in Schotland 21 en Wales, diapresentatie W. Dautzenberg Langs Nederlandse Rails, diapresentatie G. van Arendonk Opgeheven en op te heffen tramlijnen in de Benelux, 12 diapresentatie S. Hagoort Dia-DVD meebreng avond P. van der Kuijlen Een NVBS-er op reis.le Reseau Breton, Bretagne in 10 Frankrijk H. van Poll La SNCF a toute vapeur, de laatste Franse stoomlocs, 9 Collectie Colour Rail, diapresentatie P. Sturm Stoomlocomotieven van British 10 Heritage Railways, diapresentatie Totaal aantal bezoekers 135

17 17 Kennemerland De afdelingsavonden werden gehouden in Station Velserbosch van de Vereniging Hoogovens Stoom, met voorzieningen zo als koffie, thee en fris. Het is een plek met een spoorse ambiance waar je af en toe zit trillen op je stoel omdat er een staaltrein langs komt. Er is voldoende parkeergelegenheid aanwezig, nadeel is echter dat het Station niet met OV bereikbaar is. Daarom is er voor degenen die met OV komen een afhaalservice vanaf Station Beverwijk in het leven geroepen. Degenen die hier gebruik van willen maken kunnen dit melden aan het secretariaat, in de praktijk bevalt deze regeling goed en er wordt regelmatig gebruik van gemaakt. Nadeel dit jaar was de afsluiting van de Velsertunnel voor een groot deel van 2016 waardoor a.g.v. fileproblemen een aantal leden de bijeenkomsten niet konden bijwonen. Hierdoor is het bezoekersaantal beneden de verwachting gebleven. De leden met werden per keer door de secretaris geïnformeerd over datum en onderwerp van de bijeenkomst. Dit wordt zeker op prijs gesteld. Nieuwe NVBS leden werd een welkomstbericht en informatie over de afdeling gestuurd, jammer genoeg heeft dit nagenoeg geen reacties opgeleverd. We zijn er nog niet in geslaagd een nieuwe penningmeester te vinden, zo dat de secretaris het penningmeesterschap nog zal waarnemen. De afdelingsavonden werden gemiddeld door 11,5 leden bezocht, dit is gelijk aan het gemiddelde in We gaan er van uit dat, nu de problemen met de Velsertunnel voorbij zijn, het aantal zal stijgen. Henk Booman, secretaris. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Kennemerland in 2016 Datum Spreker(s) Onderwerp Aantal bezoekers René Platjouw Uit het NVBS Schatkamer-archief in Amersfoort Centraal Erwin Voorhaar Trams toen en nu Sjoerd Bekhof Grensgevallen in de Pyreneën Bert v.d. Kruk Terugh in de Thijd-Servus ÖBB René Mathot Stoom rond Dresden 1985/86.en 2015? John Tapking en Van Bosporus naar de Rode Zee 11 Ron Couveé Huib Binkhorst De Bijvangst Fons v.d. Jagt en India 1980 versus India Jan Noorlander Ernst v. Gulden Leven langs het spoor in Vietnam 7 Totaal aantal bezoekers 103 Modelbouw Het jaar 2016 begon voor de afdeling Modelbouw op 4 januari 2016 met de nieuwjaarsreceptie. Het bestuur had voor de bezoekers voor een hapje en drankje gezorgd. Op 3 oktober, de Franse avond, heeft een van de bezoekers op toastjes met Franse kazen en het bestuur van de afdeling op een wijntje getrakteerd.

18 18 Op 27 december was de laatste clubavond, de oliebollenavond; de oliebollen en sneeuwbollen werden gesponsord door een bezoeker. Op 1 februari is de jaarvergadering gehouden om de bezoekers te informeren over het reilen en zeilen van de afdeling. Er werden in 2016 in totaal 36 avonden gehouden, deze zijn onderverdeeld in 12 Rij & Praat avonden en 24 thema avonden. Het aantal bezoekers is 778 geweest. Dit kan onderverdeeld worden in 495 NVBS leden en 283 andere bezoekers. Dit zijn 27 bezoekers minder dan in Door de nieuw aangetreden bestuursleden zijn bij de afdeling Modelbouw extra avonden ingepland. Deze avonden zijn tussen het reguliere clubgebeuren door gehouden. Dit waren zelfwerkavonden, waarin thema s van de modelbouw centraal stonden. Enige thema s waren: onderhoud locomotieven, inbouw verlichting in wagons, ombouw van analoog naar digitaal, het verouderen van gebouwen en rollend materieel en het leren solderen. De avonden zijn begeleid door onze eigen bezoekers, die ervaring hebben in de te behandelen onderwerpen. In totaal zijn er in het jaar 142 bezoekers geweest die deze werkavonden bezocht hebben. Vanuit de afdeling Modelbouw is op diverse manifestaties een helpende hand geboden bij de NVBS stand. Met o.a. een rangeerbaantje en uitleg aan de kinderen, waarna ze een rangeerdiploma konden halen tijdens modelspoor gebeurtenissen. Den Haag, 22 januari De secretaris/ plaatsvervangend voorzitter, A.J.H. Veeren Noord De Afdeling Noord van de NVBS omvat de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en het gedeelte van Overijssel ten noorden van de (voormalige) Dedemsvaart. Om de reistijden en de kosten voor de wijd verspreid wonende leden in het gebied zo laag mogelijk te houden, vinden de bijeenkomsten op verschillende locaties plaats. Vanaf zaterdag 18 juni 2016 loopt het bestuur met naambordjes op tijdens de bijeenkomsten. Dit voor de algemene herkenbaarheid. Gemiddeld aantal bezoekers per plaats was: Meppel 20 (19,6) Coevorden 16 Buitenpost 23 (22,75) Emmen 28 Leeuwarden 25 (25,3) Zuidbroek november was de laatste keer in Leeuwarden. Vanwege de hoge zaalhuur; slechte parkeergelegenheid (ook nog betaald) en beperkingen in de zaal zelf hebben wij Café Wouters bedankt voor

19 19 verdere gebruik wordt verzorgd in Buitenpost en Meppel en op de donderdag avond in Coevorden. Een totaal gemiddelde van 21 bezoekers per bijeenkomst. Net als in de voorafgaande jaren kan de afdeling bogen op een trouwe kern van leden die de bijeenkomsten bezoeken, ondanks de vaak niet geringe afstanden. Op zaterdag 7 mei zijn we met een groep mensen onder leiding van twee van onze eigen leden naar Eupen geweest. Met stops in Visé en Liege Guillemins. Per 31 december 2016 trad Gert Jan af als bestuurslid. De bestuurssamenstelling is nu: Pieter Bosch Voorzitter Gert Jan Bleeker Algemeen lid Nico Kunnekes Secretaris Manuel Draijer Algemeen lid Pieter Wemelsfelder: Penningmeester De bijeenkomsten werden als gebruikelijk in de plaatselijke en regionale media, via onze Facebook pagina en via de bekende adressen van de leden bekend gemaakt. Tevens hebben wij een aantal exemplaren van ons programmaboekje neergelegd in NVBS Centraal en bij naburige afdelingen. Het ledenaantal is in 2016 nagenoeg hetzelfde gebleven. Daar er leden door overlijden of opzegging afvallen en er aan de andere zijde nieuwe leden bijkomen telt Afdeling Noord nu rond de 367 leden, waarvan 187 per post ontvangen. Aan deze leden is het jaarprogramma voor 2017 toegezonden. Afdeling Noord is nu ook afgestapt van het per post versturen van de programmaboekjes. De mensen waarvan het adres bekend is, worden het programma g d. En aantal (10) trouwe bezoekers die niet deelnemen aan het mail verkeer, hebben een exemplaar in de brievenbus gekregen. Dit zorgt voor een forse besparing in de kosten. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Noord in 2016 Datum Spreker(s) Onderwerp Plaats Aantal bezoekers J. Korf Sporen in de verbeelding Meppel A. Minnema Opleiding BOA Buitenpost J. Veen Amsterdam Leeuwarden over zee Coevorden P. Muré Reisindrukken Oost Europa Leeuwarden R. Platjouw Railmekka. Isle of Mann Meppel E. Voorhaar Trams, toen en nu Buitenpost S. Bekhof Pyreneeën Leeuwarden H. v. Joolen DD-R deel II Buitenpost R. Kohlen Winterwonderen Lapland Emmen 28 Dit was een extra bijeenkomst bij de Modelbouw Groep Zuid Oost Drenthe W. Mensinga J. Bolt G.J. Bleeker Spoorzoeken Groningen Zuidbroek 23 Dit was een speciale bijeenkomst bij de NNTTM in Zuidbroek, i.p.v. Coevorden Meebrengmiddag Meppel F. Blanker Innotrans Leeuwarden W. Draijer Duitsland 175 jaar Buitenpost 23 Totaal aantal bezoekers 293

20 20 Noord Holland Noord De NVBS afdeling Noord-Holland Noord heeft een uitgebreid gebied in de driehoek Castricum, Purmerend en Den Helder met ongeveer 300 leden wat relatief laag t.o.v. de grootte van het gebied. In 2016, het veertigste jaar van onze afdeling, bezocht onze trouwe schare leden de veertien avonden met een gemiddelde van 30 bezoekers. Dat is meer dan met de 28 gemiddeld in Op dinsdag 12 januari is gestart, in onze nu gereed zijnde nieuwe locatie, met Heden, verleden en toekomst van de Museumstoomtram van René van den Broeke, de directeur van de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik. Leo de Jong is zelfs tweemaal opgetreden op 5 april en 22 november. De eerste keer als invaller van een presentator met een dubbele afspraak. 9 februari, met Jaaroverzicht 2015, Nederland en daarbuiten van Jan Noorlander was de meest bezochte avond in Dit jaar is er geen zomerexcursie gehouden omdat in het tweede halfjaar al een excursie plus was gepland. Deze geplande excursie stond in het kader van het 40 jarig jubileum van de afdeling. Op 20 september is dit jubileum gevierd met een barbecue en daarna een tramrit met de NTM 101 van Hoorn naar Medemblik en terug. Hiervoor zijn de leden met partner uitgenodigd. Vanwege de gemêleerde samenstelling van de jubileum bezoekers in deze avond niet in het bezoekersoverzicht opgenomen. Ook dit jaar waren leden aanwezig op de Noord-Hollandse modelspoordagen in de openbare scholengemeenschap Willem Blaeu in Alkmaar om de P&R afdeling van de NVBS te ondersteunen en om de vereniging en onze afdeling meer naamsbekendheid te geven. De stationsrestauratie van de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik, nu onze locatie, bevalt erg goed met de zeer goede ondersteuning van de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik zowel in de techniek, beamer, als in de catering. Deze locatie is zowel met de auto, transferium, als met het openbaar vervoer, NS station Hoorn, zeer goed bereikbaar. Op het transferium kost parkeren overdag 2,50 en is na uur gratis. Jan Noorlander, voorzitter Noord-Holland Noord. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Noord Holland Noord in 2016 Datum Spreker(s) Onderwerp Aantal bezoekers René van den Broeke Heden, verleden en toekomst van de Museumstoomtram Jan Noorlander Jaaroverzicht 2015, Nederland en daarbuiten Huib Binkhorst De Bijvangst Modelbouwavond Leo de Jong British Railways, dieseljaren Afdelings-ledenvergadering Hans Altena en Hans Mijn Internetalbum (vervolg) 28 Elzinga Gerrit Nieuwenhuis Door Lapland en langs fjorden van Stockhol naar Oslo Sjoerd Bekhof Grensgevallen in de Pyreneeën Peter-Paul de Winter Het Spoorwegmuseum, dat wil je beleven Dia/digi meeneemavond René Platjouw Uit de NVBS schatkamer-archief in Amersfoort Centraal Leo de Jong De laatste stoomlocs van British Railways Raymond Naber Dieseltreinen in Nederland 32 Totaal aantal bezoekers 418

21 21 Oost We hebben een goed bezocht jaar achter de rug met mooie presentaties in een fijne ruimte (op het NS emplacement in Arhem...) Drankjes in de pauze, kortom geweldig! 6 januari: Arnhem Centraal, de bouw van de stationshal door Huig van de Marel In vele steden zoals in Amsterdam, Breda, Den Haag, Rotterdam en Zwolle zijn de stations vernieuwd of verbouwd. In Arnhem is een geheel nieuw station gebouwd met als laatste de stationshal met aangrenzend het trolleybusplein. De bouw van de hal wijkt geheel af van al die andere stations. Wie had gedacht dat scheepsbouwers hierin een groot aandeel zouden hebben? We kregen te zien hoe deze bijzondere bouw in zijn geheel tot stand is gekomen. 3 februari: De buitenlijnen van de HTM door Johan Blok De geschiedenis van de drie buitenlijnen van de HTM vanuit Den Haag naar Voorburg, Delft, Wassenaar en Leiden, werd deze avond belicht. We volgden de ontwikkelingen op deze lijnen vanaf 1866 tot heden. Dat betekent dat alle soorten, op die lijnen gebruikte, trams vanaf 1866 in beeld kwamen. Dus paardentrams, stoomtrams, het elektrische buitenlijnmaterieel uit 1923, de PCC-cars vanaf en de gelede trams vanaf Johan Blok heeft zes tramboeken op zijn naam staan, waarvan vijf over de Haagse tram. 2 maart: Bouw aflevering en toelating van spoorwegmaterieel door Wim Pollaert Men koopt een treinkaartje of checkt in en gaat op reis. Maar wat komt er bij kijken eer een trein op het spoor mag. Wat gebeurt er tijdens de bouw, het afleveren en toelaten van een trein. Dhr. Wim Pollaert vertelde over zijn ervaringen. We genoten van zijn presentatie. 6 april: Door Lapland en langs de fjorden van Stockholm naar Oslo door Gerrit Nieuwenhuis Gerrit Nieuwenhuis deed verslag van zijn reis in de zomer van 2013 door Zweden en Noorwegen. De reis begon in de Zweedse hoofdstad Stockholm. Via de Inlandsbanan en de ertsspoorlijn werd Narvik in Noorwegen bereikt. Bekende spectaculaire bergspoorwegen, zoals de Raumalijn en de Flåmlijn, ontbraken niet. De reis eindigde in Oslo. Delen van de reis werden veertig jaar eerder, in 1973, ook al gemaakt. 11 mei: De Maasbuurtspoorweg door Rudi Liebrand Nijmegen Gennep Venlo, dat is het traject dat de Maas-Buurtspoorweg Maatschappij bereed tussen 1913 en Eerst met stoomtrams, later met zelf-geconstrueerde dieselmotorwagens en in de oorlog zelfs met voertuigen op houtgas. Aan de hand van vele foto s en historische filmpjes volgden we de lijn van Venlo naar Nijmegen. We bespraken het materieel, de reizigers- en goederendienst, de betekenis voor Noord-Limburg, de financiën en het bedrijf in oorlogstijd. 7 september: Daar ben ik nou geweest!! Wij allemaal presenteerden onze mooiste foto s Het was ongetwijfeld leuk om ook plaatsen te zien waar onze bezoekers heengingen. Maakten ze een ritje met een stoomtrein in Wales? Gingen ze naar Wuppertal voor een tochtje met de Schwebebahn? Had iemand prachtfoto s van de Gelderse Smalspoor-stichting? Dit was de gelegenheid om aan ons allemaal te tonen, welke schatten we bezaten. 10 september: excursie naar de Gelderse Smalspoor Stichting Met prachtig weer hebben we genoten van het Industriële erfgoed en de inspanningen die de vrijwilligers hebben verricht om het materieel rijdend te maken. Er zijn twee loodsen met nog op te knappen materieel... Om een zandput is een traject gemaakt waarmee passagiers (half-)rond gereden worden. De baan is namelijk een halve cirkel, aan de einden wordt de locomotief gerangeerd zodat deze weer vooraan komt.

22 22 5 oktober: Smalspoor op de Duitse Waddeneilanden door Peter Doove Een presentatie over de spoorlijnen op de Duitse Waddeneilanden en in Ostfriesland. We reisden van de Eemshaven tot Wilhelmshaven en deden alle Waddeneilanden en plaatsen als Emdem, Aurich en Esens aan. Er waren dia s uit 2001 te zien van de Kreisbahn Aurich en Spiekeroog, foto s uit het Moormuseum te Wiesmoor en het smalspoor op Minsener Oog. Het tweede deel bestond uit drie films uit 2013 die een impressie gaven van het vervoer zoals dat op Borkum, Langeoog en Wangerooge plaatsvindt. 2 november: Wat hing er achter? door Otto Dijkstra Met wat achter de loc hing, werd het geld verdiend (citaat Bert Steinkamp). Een kijkje op het in gebruik zijnde NS-goederenmaterieel in de jaren na de Tweede Wereldoorlog tot Behalve oude HS- en SS-goederenwagens zagen we ook ex-drb, overgenomen USATC- en nieuw Tsjechisch dan wel Pools NS-goederenmaterieel. 7 december: Spoorwegherinneringen door Kees van de Meene Het programma begon met het ophalen van een aantal fotografische spoorherinneringen met een licht quizgehalte onder het motto: Wat, waar, waarom? Daarna volgden video-opnamen van, toepasselijk in deze maand, de NVBS winterreis van 1997 naar Oekraïne en tot besluit opnamen van de NVBS-reis in 2008 naar Syrië en Jordanië toen het in Syrië wel heel anders was dan nu. Wisseling van voorzitter Aan het eind van 2016 treedt Gerrit Reuvekamp af als voorzitter en wordt opgevolgd door Wim Elbers. We zijn Gerrit veel dank verschuldigd wegens al het werk dat hij voor onze afdeling heeft gedaan, zoals het benaderen van de sprekers, het samenstellen van het jaarpgrogramma en het sturen van uitnodigingen aan de bekende bezoekers. Gelukkig blijft Gerrit lid van onze afdeling zodat wij hem niet hoeven missen. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Oost in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers Huig van de Marel De bouw van station Arnhem Centraal Johan Blok De buitenlijnen van de HTM Wim Pollaert Bouw spoorwegmateriaal Gerrit Nieuwenhuis Van Lapland naar Oslo Rudi Liebrand De Maasbuurtspoorweg Diverse leden Daar ben ik nou geweest! Peter Doove Duitse Waddeneilanden Otto Dijkstra Wat hing er achter? Goederenwagens Kees van de Meene Spoorwegherinneringen 37 Totaal aantal bezoekers 317 Oost Brabant Het jaar 2016 was voor ons afdelingsgebied bijzonder vanwege het 150-jarig bestaan van de spoorlijnen Eindhoven-Boxtel en Eindhoven-Venlo, een jubileum dat echter in stilte voorbij ging. Om ProRail te citeren uit een artikel in de plaatselijke krant over de bouw van de nieuwe stationspassage in Eindhoven: Dat jubileum zouden we toch niet vieren. Dan kunnen we in Nederland wel bezig blijven.

23 23 In juli heeft een groep afdelingsleden een uitstapje gemaakt, waarbij met een internationaal voordeelticket o.a. Aken, Heimbach, Spa en Luik werden bezocht. Op de jaarlijkse meebrengavond werd daarvan fraai verslag gedaan. Zoals gebruikelijk vonden er tien afdelingsbijeenkomsten plaats, waarbij op vier avonden het programma werd verzorgd door afdelingsleden. De aanvankelijk voor maart geplande spreker moest helaas om gezondheidsredenen afzeggen; gelukkig vonden we tijdig een vervanger bereid. Het gemiddelde aantal bezoekers nam t.o.v. het voorgaande jaar licht toe van 15,0 naar 15,3. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Oost-Brabant in 2016 Datum Spreker(s) Onderwerp Aantal bezoekers Bram Stelling Per Trans-Mongolië Expres naar China Bart van t Grunewold De NMBS in de jaren Marius Broos Spoorwegen in Breda Sicco Dierdorp en British Railways, de dieseljaren Leo de Jong Journaalteam Railjournaal Railtheater Amsterdam Bert van Diepen Sporend door Zuidoost-Zwitserland Ad Kuijper Grensgevallen en een proefrit voor de NVBS John Tapking en Van Bosporus naar Rode Zee 18 Ron Couvee Bram Stelling De Indonesische suikerindustrie in Diverse leden Meebrengavond 12 Totaal aantal bezoekers 153 Rijnland Net als vorig jaar waren er weer 10 bijeenkomsten in de Alettahof te Voorschoten. De zaal beschikt over een bar, is uitstekend automatisch verduisterbaar en heeft een goed en groot projectiescherm. Aan het einde van dit jaar zijn bovendien de toiletgroepen vernieuwd zodat we met dit onderkomen zeer tevreden zijn.. Uiteraard moeten wij voor de zaal wel een marktconforme prijs betalen, maar een opslag voor het gebruik van scherm en geluidinstallatie is afgekocht. De bezoekerscijfers zijn dit jaar met ruim 13 % gedaald, niet zo leuk maar ook niet om echte zorgen over te maken. Her gemiddelde komt uit 34,3 bezoeker per avond zonder de bestuursleden mee te tellen. Reden is een grote uitschieter vorig jaar van 80, en een paar avonden met erg slecht weer. Uiteraard speelt de programmering een zeer belangrijke rol maar een avond met Roef Ankersmit haalde maar 24 kijkers vanwege het weer. Wat betreft die programmering blijven wij streven naar een zo afwisselend mogelijk progamma waarin ook minder getoonde onderwerpen voorkomen. Dat zijn dan niet altijd publiekstrekkers maar wat specialistischer avonden. We overleggen met prekers ook over een nieuw programma (waaruit b.v. Berliner metamorphosen van John Krijsman is ontstaan) en proberen nieuwe sprekers te vinden of warm te maken. Ons programma kent ook twee min of meer vaste onderwerpen, dat zijn het RTA-journaal en een thema met NZH of HTM. Dit laatste trekt ook altijd bezoekers uit de omgeving, die geen lid zijn. Deze betalen een hogere toegangsprijs ( 3,50) waardoor leden in het voordeel zijn. Ook helpen ze met die opslag tot een sluitende exploitatie te komen en de prijs voor leden op 2,50 te houden. De herinneringsmail aan onze vaste bezoekers wordt zeer op prijs gesteld en reduceert het "vergeten van een avond". De mail wordt ook gebruikt voor een uitgebreidere

24 24 aanbeveling van het onderwerp en of het doorgeven van wijzigingen. Als andere aandachtstrekker werd in 2016 opnieuw gebruik gemaakt van de NVBS-banners op Somda. Het belang van aankondiging van onze programma s in OdR en op de NVBS-site is hoog. Hierdoor kunnen we ook bezoekers van buiten het afdelingsgebied begroeten. Geregelde aankondiging in de buurtbladen van Katwijk, Leiden en Voorschoten en Wassenaar werd voortgezet. Door overdracht van één van die bladen is wel een hapering opgetreden. Een redelijk aantal niet leden wordt hiermee aangelokt en het levert altijd een aantal extra bezoekers op. Omdat het totaal van de exploitatie al enige jaren winstgevend is konden we aan het einde van dit jaar een nieuwe computer voor afdelingspresentaties aanschaffen. Ondanks de duidelijke dalin van ons saldo hebben we de eerste avond in 2017 opnieuw onze bezoekers bij binnenkomst van gratis koffie of thee voorzien. De bestuurssamenstelling en de taakverdeling is dezelfde gebleven en de leden doen dit nog steeds met plezier. De samenwerking met de dichtbij gelegen afdeling Den Haag is prima, waarbij het -in de clusterbijeenkomsten afgesproken- verwijzen naar elkaars programma s werd voortgezet. Onze gedachte om in het jubileumjaar iets bij de stoomtrein Katwijk Leiden te organiseren werd als snel vervangen door een verenigingsbreed georganiseerde manifestatie. Daarna is het gebleven bij aankondigingen van de feestelijkheden op onze avonden. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Rijnland in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers (leden + introducees) RTA Amsterdam 2015 op Rails = Projectbureau Hoekse lijn Hoekse lijn = John Krijgsman Berliner Metamorphosen = Peter Lammens Van NSS tot Stoomtrein Katwijk-Leiden = Historisch Genootschap e Blauwe Tram-avond = 60 Blauwe Tram Karel Hoorn Exotische en moderne trams in Noord = 28 Afrika Roef Ankersmit Spoorwegen in Nederland in de tweede = 24 helft van de 20 e eeuw RTA Amsterdam Klankbeeld Amsterdam in oorlog en wederopbouw = Ton Pruisen met films Smalspoor breed gezien = Karel Hoorn Trams in Rusland = 22 Totaal aantal bezoekers 343 zonder 4 bestuursleden Rotterdam In 2016 heeft de afdeling Rotterdam negen verenigingsavonden gehouden. De huiskamerbijeenkomst ten huize van één der leden is dit jaar komen te vervallen. De stijgende trend van het aantal bezoekers van 2015 hebben wij kunnen doorzetten, het gemiddeld aantal bezoekers steeg van ruim 27 naar bijna 32 bezoekers per avond. De bezoekersaantallen waren in 2016 nog onvoldoende voor een sluitende begroting. We ontvingen 616,- subsidie van het Hoofdbestuur. Als we de stijgende trend in het aantal bezoekers kunnen continueren zal de dekkingsgraad echter de komende jaren aanmerkelijk verbeteren en zal de gevraagde subsidie kunnen worden verminderd.

25 25 Door de gestegen belangstelling voor onze avonden waren wij genoodzaakt op zoek te gaan naar een nieuwe huisvesting voor onze bijeenkomsten. In dat kader hebben wij onze reguliere bezoekers een aantal vragen gesteld. Belangrijkste uitkomst van de enquête was dat: een verhoging van de toegangsprijs en de prijzen van consumpties geen belemmering was bereikbaarheid per openbaar vervoer zeer belangrijk was, maar de autobereikbaarheid niet men graag vóór de presentatie en in de pauze op een prettige plek wilde kunnen praten de kwaliteit van projectie en het klimaat in de zaal belangrijk zijn. Met bovenstaande wensen in gedachte hebben wij besloten onze avonden vanaf september 2016 te organiseren bij Miniworld aan het Weena te Rotterdam. Deze locatie is gelegen op enkele minuten lopen vanaf het Centraal Station, waar trein, metro, tram en bus ter beschikking staan. Binnen is er voldoende ruimte om onze bezoekersaantallen nog aanmerkelijk te laten stijgen en is er voldoende ruimte om onder het genot van koffie, thee of andere versnapering met medebezoekers over onze hobby te praten. Aan de presentatieruimte zullen wij nog enkele verbeteringen aanbrengen, zoals een groter (en bij voorkeur vast) projectiescherm en de verduistering van de ruimte. De verhuizing naar Miniworld heeft een duidelijke invloed op de bezoekersaantallen: in het eerste halfjaar van 2016 trokken we gemiddeld 30 bezoekers, in Miniworld zijn dat er tot nu toe gemiddeld 34,5. Daarnaast merken wij dat de bezoekers tevreden zijn met de nieuwe locatie en dat vooral de mogelijkheid om rond het programma met bekenden bij te praten gewaardeerd wordt. Soms zijn de eerste bezoekers reeds een kwartier voor de opening van de zaal aanwezig! Op die manier kunnen wij invulling geven aan de sociale kant van het verenigingsleven, een van de belangrijkste bestaansredenen van de NVBS. Om de bezoekersaantallen verder te vergroten houden wij bij de programmering rekening met de voorkeur van de vaste bezoekers. Maar een verdere intensivering van de samenwerking met Miniworld geeft ons de mogelijkheid ons aanbod verder te verbreden en interessanter te maken. We denken hierbij aan een kijkje achter de schermen van Miniworld of een lezing over een spoorbedrijf in combinatie met een bezichtiging van een modelbaan van het zelfde spoorbedrijf. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Rotterdam in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers* Marco Moerlandt Toen en Thans F. Huizer 5 Jaar tramreizen G. Nieuwenhuizen Lapland, Stockholm, Oslo Bestuur Rotterdam Zwitserland C. Neijenhuizen 10 jaar Railhobbyreizen D. van 't Hof Knooppunt Hamburg P. Muré Reisindrukken uit Oost-Europa Projectbureau Hoekse Lijn Ombouw Hoekse Lijn B. van de Kruk Nederlandse Spoorwegen '80-'90 38 Totaal aantal bezoekers 287 * =inclusief de aanwezige bestuursleden. Twente Tijdens de eerste afdelingsbijeenkomst van 2016 beleefde de Afdeling Twente een waarlijk ongekende drukte, met een nieuw landelijk bezoekersrecord voor een reguliere NVBS afdelingsavond! Daarom geven we een sfeerimpressie van deze bijzondere avond op 20 januari 2016: bij de première van de presentatie van Evert Heusinkveld uit Almelo over "Spoorwegen in Twente en de Achterhoek"

26 26 waren er maar liefst 119 bezoekers (!) aanwezig die genoten van een prachtige spoorwegavond met veel historische foto's van lang geleden en wat minder lang geleden, door Evert natuurlijk voorzien van deskundig commentaar. Onder de bezoekers waren ook veel jongere spoorweghobbyisten uit Twente en een flink aantal medewerkers van museumbedrijven aanwezig: de MBS uit Haaksbergen, de VSM uit Apeldoorn en Transit Oost uit Winterswijk. In de pauze signeerde Evert diverse door bezoekers meegebrachte boeken en artikelen in Op de Rails van zijn hand, terwijl het barpersoneel van zaal t Schöpke in Hengelo flink door moest werken om iedereen te voorzien van koffie, frisdrank, wijn of bier, en natuurlijk de inmiddels beroemde Twentse gehaktballen met pindasaus, waarvan er deze keer 56 stuks werden gegeten, met dank aan onze Commissaris Gehaktballen. Een toepasselijk assortiment boeken en DVD's uit de NVBS Bibliotheek in NVBS Centraal in Amersfoort was aanwezig en kon door de bezoekers geleend worden. Een vaste bezoeker had thuis zijn boekenkast opgeruimd en bood een flink aantal oudere boeken en tijdschriften ter verkoop aan. Evert Heusinkveld heeft in de voorafgaande maanden erg veel werk verzet om deze presentatie samen te stellen en voor te bereiden; als blijk van waardering daarvoor klonk aan het einde van de avond een opvallend lang en daverend applaus: de vele bezoekers hadden een geweldige avond beleefd! Recorddrukte tijdens de afdelingsbijeenkomst op 20 januari 2016 met de presentatie door Evert Heusinkveld over de spoorwegen in Twente en de Achterhoek. Dankzij deze topdrukte in januari is het gemiddeld aantal bezoekers bij onze afdelingsbijeenkomsten in 2016 aanmerkelijk gestegen: van 45,7 in 2015 naar 53,3 in Zonder die topavond meegerekend is het gemiddelde van de overige 9 avonden 46 bezoekers, dus het aantal bezoekers blijft sta-

27 27 biel op dit aanzienlijke niveau; ook stijgt geleidelijk het aantal jongere spoorweghobbyisten dat onze avonden bezoekt. Tijdens de presentaties in februari (over Rotterdam) en november (over Den Haag) werd handig gebruik gemaakt van de 2 projectieschermen die in onze zaal aanwezig zijn, en van 2 beamers en laptops. Op ons 3 meter brede, grote scherm de eigenlijke presentatie met foto s, en op het kleinere tweede scherm werden tegelijkertijd diverse lijnennetkaarten getoond, ter orientatie in de stad en ondersteuning van de presentatie. Een zeer gewaardeerde presentatievorm! Tijdens de ALV 2016 in Amersfoort werden 2 bekende Twentse NVBS-ers speciaal in het zonnetje gezet: Evert Heusinkveld werd benoemd tot Lid van Verdienste, terwijl Roef Ankersmit, samen met Kees van de Meene, werd benoemd tot erelid van de NVBS. Een passende blijk van waardering en mooi eerbetoon aan deze zeer gewaardeerde NVBS-leden! Op zondag 5 juni ging een grote groep van 66 deelnemers (eigenlijk 66,8: één deelneemster was zwanger!) grotendeels Twentse spoorwegliefhebbers per trein vanaf Enschede en Gronau op stap voor een gezellige en geslaagde afdelingsexcursie naar Essen en Bochum-Dahlhausen. Mede dankzij het prachtige weer hebben de deelnemers geweldig van deze dag genoten! In Essen-Kupferdreh maakten we een rit met de stoomtrein van de Hespertalbahn. Daarna ging de reis naar het spoorwegmuseum in Bochum-Dahlhausen. Met een Wismar Schienenbus werd het museum binnengereden, waarna er uitgebreid gelegenheid was om het museum te bekijken en om te fotograferen en filmen. Daarna maakten we per stoomtrein van de Ruhrtalbahn een fraaie rit langs de Ruhr naar Hagen. Groepsfoto tijdens de afdelingsexcursie op 5 juni 2016 op de draaischijf van Eisenbahnmuseum Bochum-Dahlhausen Onze afdelingsactiviteiten worden ondermeer aangekondigd via onze maandelijkse Afdelingsnieuwsbrief en op onze Facebook pagina NVBS.Twente waarop we ook regionale spoorse nieuwsberichten plaatsen en actuele tips voor bijvoorbeeld bijzondere ritten en spoorwegfoto s uit de regio Twente delen. Het aantal likers van onze Facebook pagina NVBS.Twente is in 2016 gestegen van 255 naar 319 likers. Voor de komende jaren hopen we dat we elke maand op onze prachtige locatie in Hengelo vele

28 28 (Twentse) spoor- en tramliefhebbers mogen blijven verwelkomen bij onze gezellige en informatieve bijeenkomsten. De sprekers die vaak een verre reis naar Twente ondernemen zijn daar ook zeker erg blij mee! Ronald Boers, voorzitter/secretaris Overzicht bezoekers aantallen van de afdeling Twente in 2016 Datum Spreker (woonplaats) Titel aantal bezoekers Evert Heusinkveld De spoorwegen in Twente en de Achterhoek 119 (Almelo) John Krijgsman Railfotografie in REO (Rotterdam en Omstreken) 49 (Rotterdam) Kees van de Meene (Zwolle) Spoorwegherinneringen op foto en film 59 (foto + DVD-film) Bart van t Grunewold Stoom in het arbeiders- en boerenparadijs 55 (Roermond) Presentatoren:... de bezoekers Foto/Video meeneemavond, 35 zelf! Peter-Paul de Winter Het Spoorwegmuseum, dat wil je beleven! 43 (Bilthoven) Steven Hopman Nederlands spoorwegmaterieel in het buitenland 46 (Harderwijk) Rob van der Flier (Amersfoort) Van TEE naar Northlander Maurits van den Toorn (Leiden) (Ruim) Anderhalve eeuw tram in Den Haag Bastiaan Luytjes De weg kwijt in Engeland 38 (Zwolle) Totaal aantal bezoekers 533 gemiddeld aantal bezoekers per bijeenkomst 53 Utrecht NVBS Utrecht hield jarenlang haar bijeenkomsten in het zaaltje van de Noorderkerk aan de Laurillardlaan te Bilthoven. Ook al jarenlang dreigde dit zaaltje te worden gesloopt. Het eerste half jaar van 2016 hebben we het zaaltje nog gebruikt. Door een ongeval zat de Afdeling echter opeens zonder bestuur. Vanuit het ziekenhuis werd tijdelijke vervanging geregeld en Gerrit Nieuwenhuis en Bert Reeze hebben de honneurs tijdelijk waargenomen. In juni werd proefgedraaid in de zaal van het Nederlands Volksbuurtmuseum in het centrum van Utrecht. De uitkomst was, dat het comfort boven wat te wensen over liet, maar dat de benedenzaal voldeed. Koffie, thee en drankjes worden door de vrijwilliger van het museum verstrekt. Het tweede halfjaar werd de zaal gebruikt. Er is echter één groot nadeel. De leden lijken ons niet te kunnen vinden; de bezoekersaantallen zijn teleurstellend. Om het programma van 2017 onder de aandacht te brengen werd aan 470 NVBSleden in het postcodegebied van NVBS Utrecht een brief gestuurd, die vergezeld ging van het programma voorjaar We hopen hierdoor meer bezoekers te gaan trekken. Tenslotte meldde Mar de Klerk zich in december aan voor de functie van Secretaris/Penningmeester. Door al deze ontwikkelingen zijn de verwachtingen voor 2017 hooggespannen. Peter Doove Voorzitter NVBS Utrecht

29 29 Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Utrecht in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers Meebrengavond RTA Journaalteam RTA film-jaaroverzicht Dick v. d. Hof Blauw-beige Hamburg-Altona René Platjouw Gevarieerde tram- en treinfilms van twintig jaar 16 geleden Raymond Naber Dieseltreinen in Nederland Gerrit Nieuwenhuis Basel Bern - Brig Peter Doove Sporen door Saksen Sjoerd Bekhof Grensgevallen in de Pyreneeën Bert van Raay Trams in en om Brussel, in de Ardennen en in- 17 Noord-Frankrijk Marco Moerland Guilty tickets 12 Totaal aantal bezoekers 149 West Brabant In 2016 zijn al onze avonden bezocht door 10 of meer personen. Daar zijn we blij mee en we hopen dat deze stijging zich in 2017 voortzet. Ook kreeg onze afdeling in 2016 enkele nieuwe leden. We hopen dat deze nieuwe leden de weg naar onze lezingen gauw ontdekken en zich in onze gezellige groep snel thuis voelen. Ook willen we proberen meer mensen met de NVBS kennis te laten maken. In Breda is de HSL, vooral naar Antwerpen, een onderwerp dat een brede interesse heeft. We hopen dat een deskundige hierover een lezing wil houden. Als we dat in diverse dag- en weekbladen bekend maken, hopen we op een groter aantal bezoekers. Als deze mensen dan de weg weten, hopen we dat ze ook op andere avonden gaan komen. Belcrumspoort was in 2016 een groot succes.we hebben gevraagd of we in 2017 weer iets kunnen organiseren, maar dan natuurlijk minder groot. Evenals in 2016 biedt onze afdeling in 2017 weer een gevarieerd programma. Gerrit van Arendonk Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling West-Brabant in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers Film-meebrengavond Tram en trein in binnen- en buitenland Gerrit van Arendonk Materiaal dat verdween in 2015 of gaat verdwijnen 12 in Rene Platjouw Stoom Paul Sturm British Heritage Railways Wim Dautzenberg Spoorwegen Meebrengavond Tram en trein in binnen- en buitenland Bert van Diepen Zwitserland Rene Platjouw Eiland Man Pieter Michiels Spoorwegen in Nederland en België Bart van t Grunewold Stoom in de DDR 13 Totaal aantal bezoekers 124

30 30 Zeeland De afdeling Zeeland heeft in bijeenkomsten gehouden met gemiddeld 12,7 bezoekers, wat een lichte daling (0,5) is ten opzichte van het gemiddelde over Op 20 en 21 februari 2016 was de NVBS, namens de afdeling Zeeland, weer vertegenwoordigd op de Modelbouwshow in de Zeelandhallen te Goes. Vele bezoekers konden (hernieuwd) kennismaken met de NVBS en met de mogelijkheden die er binnen de vereniging aanwezig zijn, wat in enkele gevallen heeft geleid tot spontane aanmelding als lid. Tijdens de Modelbouwshow is ook het programma van de afdeling Zeeland onder de aandacht gebracht. Ook is het programma bij een plaatselijke modelspoorwinkel neergelegd, bij modelspoorruilbeurzen in de omgeving en is bekendheid aan de bijeenkomsten gegeven via de internetpagina s van de plaatselijke weekkrant en regionale omroep. De afdeling Zeeland telt 49 leden (2016) waarvan gemiddeld zo n 25% de avonden bezoekt. De opkomst is onder andere afhankelijk van het onderwerp, de weersomstandigheden en het beslag op de agenda s van onze bezoekers. Hieronder de onderwerpen, sprekers en aantal bezoekers per avond in Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Zeeland in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers Alwin Pot Geleid openbaar vervoer in Japan n.v.t. Diverse DVD s i.v.m ziekte spreker Dènis Baarends North American Railroad Museums Bert van der Kruk Terugh in den Thijd Servus ÖBB Bram Stelling Indonesische suikerindustrie diverse (digitale) dia-meebrengavond Paul Sturm British heritage railways Maarten van der Velden Kriskras per spoor door Oostenrijk Meindert Mulder Sporen in de Middenlandse Zee 11 Totaal aantal bezoekers 114 Zuid Limburg De afdelingsactiviteiten hebben sinds jaren eenzelfde patroon: er is elke maand een presentatie met dia s, digitale plaatjes en/of film, de maanden juli en augustus uitgezonderd. Inleiders komen zowel uit de eigen afdeling als van buiten of zoals dat hier heet uit Holland. Dat laatste betekent een forse aanslag op de financiën vanwege de hoge reiskosten, maar een speciale bijdrage vanuit het Hoofdbestuur maakt dat tegenwoordig wat gemakkelijker. We proberen zo het programma aantrekkelijker te maken, wat nog niet steeds is terug te zien in een formidabele stijging van de bezoekersaantallen. Voor de feitelijke aantallen bezoekers verwijs ik naar het desbetreffende overzicht. De bijeenkomsten vinden steeds plaats in het voormalige station van Schin op Geul wat geografisch centraal in de afdeling ligt, een geweldige spoorse ambiance heeft, goed uitgerust is met beamer, groot scherm en geluidsinstallatie, maar zowel met de auto als met openbaar vervoer (alleen per trein Maastricht-Heerlen) helaas nogal moeilijk bereikbaar. Het afdelingsbestuur heeft een tijd lang uit slechts twee personen bestaan, waarvan de secretaris/penningmeester zich in het najaar heeft teruggetrokken. In nauw overleg tussen de voorzitter en landelijk penningmeester Wilfred Klaassen (woont in onze afdeling) is hiervoor een oplossing voorbe-

31 31 reid, die in de eerste bijeenkomst van 2017 zijn beslag heeft gekregen in de vorm van een viermansbestuur. De inspanningen en resultaten van dit bestuur komen uiteraard pas onder het verslag over 2017 aan de orde. 15 februari 2017 Jan Roos, secretaris afd Zuid-Limburg Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Zuid Limburg in 2016 Datum Spreker Onderwerp Aantal bezoekers Maarten v.d. Velden Kris Kras door Oostenrijk B. van t Grünewold Stoom op Duits hoofdspoor Theo Geuskens Rail impressies John Krijgsman Berliner metamorfose Gerard Nieuwenhuis Rondreis door Scandinavie Bram stelling Trans Mongolië Expres John Krijgsman Berliner Metamorfose deel Jan Roos De Weg Sef Rameckers Laatste Stoom over de Gotthard 17 Totaal aantal bezoekers 124 Zwolle 2016 was het jaar waarin we alweer afscheid moesten nemen van het Denksportcentrum Zwolle. Het is verkocht en wordt verbouwd tot appartementen. Halverwege het jaar moesten wij zodoende onze toevlucht zoeken tot Hotel Wientjes. In het najaar waren wij hier ook gastheer van de clusterbijeenkomst Noord-Oost. De afdeling Zwolle houdt jaarlijks tien bijeenkomsten waarvan twee DHZ: de Meeneem-Avond en de Vakantie-Varia-Avond. Het gemiddelde aantal bezoekers was 34,4. Dit is een minimale stijging ten opzichte van René Platjouw trok met zijn programma Uit de schatkamer van de NVBS de meeste bezoekers, gevolgd door Gerard de Graaf met Nederlandse locomotief- en wagonfabrieken en Jaap Veen met De stoomtram Zwolle-Blokzijl. De bandbreedte was 28 tot 41 bezoekers. Overzicht bezoekersaantallen van de afdeling Zwolle in 2016 Datum Presentatie Onderwerp Aantal bezoekers Gerard de Graaf Nederlandse Locomotief- en wagonfabrieken Diverse Meeneem-avond Marco Moerland Tussen toen en thans Maarten van der Velden Kriskras per spoor door Oostenrijk Rob van der Flier Canada met een vleugje Nederland Jaap Veen De stoomtram Zwolle - Blokzijl Diverse Vakantie-varia-avond René Platjouw Uit de schatkamer van de NVBS Sjoerd Bekhof Rondkijken in Noorwegen Gerrit Nieuwenhuis De Betuweroute 34 Totaal aantal bezoekers 344

32 32 9. Jaarverslagen van de diensten en commissies NVBS winkel Algemeen Als winkel hebben we nog steeds te maken met een dalende tendens. Daar zijn een aantal redenen voor aan te geven. Hoofdoorzaak is de gemiddelde leeftijd van onze leden die met hun volle boekenkasten zeer selectief aankopen. Een aantal van hen zoekt ook nog naar boeken die ze altijd al wilden hebben en vindt die dan na enige tijd in onze tweedehands afdeling. We merken dit omdat per titel duidelijk minder exemplaren verkocht worden. Bovendien is het aantal uitgekomen (aangeboden) Nederlandse titels gedaald (-15 %). Voeg daarbij de concurrentie op het internet door een nog steeds toenemend aantal aanbieders waardoor er ook voor ons minder overblijft. Een titel sprong eruit, de Atlas van de verdwenen spoorlijnen. Wij verkochten dit jaar 149 stuks ondanks het aanbod in veel andere boekhandels. Niet verwonderlijk was dat dit boek al een derde druk beleefde. In het afgelopen jaar is de ombouw van het kassasysteem naar Windows 10 afgesloten en konden de problemen worden opgelost. De medewerking aan de "openbare" NVBS-nieuwsbrief werd voortgezet. De Winkel is er voor en door de leden. In diverse NVBS-gremia kan de Winkel het belang van zijn bestaan en dat van zijn klanten naar voren brengen. Ondanks de verschillende doelstellingen is er een goede samenwerking aanwezig is met SNR, P&R, de Bibliotheek, Huisvesting en toevallige belanghebbenden. De samenwerking bij schenkingen en legaten op basis van de vorig jaar vastgelegde interne procedures verliep naar tevredenheid onder leiding van Karel van Ipenburg. Assortiment Ook wij zijn overtuigd dat een groter assortiment tot extra verkoop leidt. Ons assortiment is niet gering, dit jaar gingen meer dan 1000 verschillende artikelen over de toonbank. Dit brede aanbod is uniek in Nederland en leden die voor het eerst komen zijn vaak blij verrast. Wat in de winkel te koop is wordt zoveel mogelijk afgestemd op de wens van leden voor zover dat redelijk binnen ons bereik ligt. Voor nieuwe boeken blijven we natuurlijk afhankelijk van wat er in het jaar wordt uitgebracht en zeker ook de kwaliteit daarvan. We zijn voorzichtig met erg dure boeken, maar schuwen die niet. Marketingcommunicatieplan Oege Kleijne is medio dit jaar begonnen met dit plan en wij vinden dat een prima zaak. Er wordt met vreemde ogen naar ons doen en laten gekeken en dat levert altijd verbeterpunten op. Een aantal van die punten is al opgepakt en uitgevoerd. Hangijzer is de webwinkel, die ook wij onder de maat vinden en die mening komt ook in dit plan naar voren. Gezien de gewenste totaalaanpak zullen wij de acties tot verbetering hierop afstemmen.. Het marketingcommunicatieplan onderschrijft het grote belang van de winkelpagina en een goede website. Bovendien kunnen nu nog niet gebruikte- media ingeschakeld worden om aan de weg te timmeren. Medewerkers en bestuur De wat hoge gemiddelde leeftijd van de medewerkers is een punt van zorg. Boeken in transportkratten zijn zwaar en lang niet iedereen kan deze inladen voor buitenverkopen. Gelukkig kon medio dit jaar Eric van der Krol beginnen als transportmedewerker, waardoor het aantal medewerkers dit jaar steeg tot 32. Het overhevelen van taken van Jan Peerdeman naar andere personen werd voortgezet. In het actiebeheer zijn geen noemenswaardige wijzigingen opgetreden. Het bestuur is voltallig en bestaat uit zes personen. De penningmeester, Rob Brood, wordt bijgestaan door Richard Rood, die de boekhouding verzorgt.. Behalve geregeld mail- en mondeling overleg

33 33 vergaderde het bestuur dit jaar 4 keer. Secretaris is Paul Muré, voorzitter/beheerder Karel Hoorn, De twee overige bestuursleden Peter Doove en Jan van Hartesveldt hebben als aandachtspunten indeling medewerkers en evenementen resp. actiebeheer en taken tweedehands. Voor interne afstemming en communicatie waren er vier medewerkersvergaderingen en twee aparte vergaderingen van actiebeheerders. Ons digitale interne mededelingenblad "de Winkelbel" verscheen 6 keer dit jaar. Openingsdagen en buitenverkoop De winkel kan alleen blijven bestaan door de vrijwillige inzet van een groot aantal gedreven medewerkers. Zij zorgen niet alleen voor de inkoop en de winkel zelf, maar ook voor de webwinkel, verzending en een groot aantal andere zaken die voor de klant ongezien blijven. Een woord van dank is hier op zijn plaats aan alle medewerkers, die vrijwillig hun tijd hiervoor beschikbaar stellen. Het tijdsbeslag varieert van ruim een week per jaar tot soms enkele dagen per week. Met ieders hulp kon de winkel het afgelopen jaar 44 dagen open zijn. 28 maal op de reguliere zaterdagen en 12 maal op de derde donderdagavond van de maand. Er waren vier extra openingen. Op zaterdag 27 februari voor de viering van het 85-jarig bestaan van de NVBS. Tijdens het RTA-jaaroverzicht op 26 maart. Op 9 april vanwege de ALV te Amersfoort. En tijdens de railquiz op 22 oktober. Ondanks de matige verkoopresultaten op de donderdagavond heeft het bestuur besloten dit ten gunste van de leden nog voort te zetten. Er vinden veel activiteiten op de reguliere openingsdagen van de winkel plaats. Bij vier van deze activiteiten, voorstelling Railtheater, reünie SNE, de stafvergadering en de presentatie van het excursieprogramma ging de winkel al om 11 uur open. Bij de Lunchrit met het Panorama Rail Restaurant op 4 juni al om 10 uur. De winkel was buiten Amersfoort op 12 dagen actief. We waren aanwezig op de Nederlandse Modelspoordagen in Rijswijk (9-10 januari), Rail 2016 in Houten (19-21 februari), bij de VSM tijdens Terug naar toen in Loenen (3-4 september) en op 10 en 11 september bij de opening van Station Breda. Het 85-jarig jubileum van de NVBS zorgde voor extra inzet. Op 14 mei tijdens de smalspoordag bij de Stoomtrein Katwijk Leiden en op 12 november bij het Lustrumcongres in Rotterdam. Tijdens de Lustrumexcursie van 8 oktober organiseerden enkele winkelmedewerkers op het laatste nippertje een verkoopstand in Beekbergen. De verkoop op beurzen laat een sterk wisselende lijn zien met toch een wat neergaande verkoop. Deze is ook sterk afhankelijk van hetgeen we op dat moment (vooral tweedehands) in huis hebben. Met betrekking tot nieuwe boeken hebben steeds meer uitgevers een eigen stand. Wij zijn ons bewust van de promotiewaarde op beurzen en manifestaties en werken in goed overleg met P & R, die bij lage omzetverwachting een aantal boeken van ons ter verkoop meeneemt. Tweedehands en klanten Tweedehands materiaal begint een steeds belangrijker rol in de winkel te spelen. De afdeling wordt gevoed door eigen aankoop, wat overblijft van schenkingen en de afstoot van dubbel materiaal uit de verzamelingen. Dat levert een sterk wisselend aanbod op, maar kent als geheel een stijgende lijn. De afweging wat wel en niet verkoopbaar is speelt ook een grote rol om de winkel (en de opslag) niet vol te laten lopen. Zo af en toe staan in NVBS centraal de verhuisdozen in het zicht. De beurzen leveren een kleine categorie andere klanten op, die kopen zaken waarvan onze leden al voorzien zijn en dat ruimt ook wat op. De omzet via de internetwinkel is dit jaar opnieuw gedaald. Bij nadere beschouwing betreft het vooral het segment buitenlandse publicaties. We hebben hier qua mogelijke

34 34 klanten waarschijnlijk te maken met ervaren "zoekers op het net" waarbij grote spelers (b.v. Amazon) zich betere aanbiedingen kunnen veroorloven. Qua leveringstijd blijven wij altijd in het nadeel. Het is in onze vrijwilligersorganisatie zonder dagelijkse bemensing, niet mogelijk de korte leveringstijd van professionele bedrijven te evenaren. Extra concurrentie ondervinden we omdat ook Nederlandse uitgevers en de wat grotere boekhandels eigen websites in de lucht brengen. De webwinkel De webwinkel is goed voor ca.15 % van onze totale verkoop. Het huidig format (de presentatie) is verouderd en sommige tellingen willen niet kloppen. Omdat voorzien is in een totale aanpak van de NVBS-site liggen hier kansen op verbetering. We verwachten dat de attractiviteit van een nieuwe opzet de verkoop zal stimuleren. Verkoopresultaten De totale omzet van de Winkel vertoonde dit jaar een daling van 5 %. Gesplitst naar categorieën en op basis van de waarde zijn de nieuwe boeken met 18 % gedaald. Dat heeft ook te maken met minder uitgekomen Nederlandse titels. Het totale aantal in dit jaar nieuw aangekondigde boeken was 184, ongeveer gelijk aan vorig jaar. De tijdschriften zijn qua omzet met bijna 3 % gestegen (vooral door prijsstijging). De DVD-verkoop daalde eveneens met bijna 20 % in geldswaarde, vooral omdat de gemiddelde prijs daalde. De tweedehands verkoop toonde een aanmerkelijke stijging van 57 % door een grote aanvoer en het meeliften op twee uitverkoopdata. Het exploitatieresultaat van de gehele winkel daalde mee naar Van het resultaat wordt 50% afgedragen aan het hoofdbestuur. februari Karel Hoorn NVBS Bibliotheek In 2016 hebben we in de bibliotheek met diverse nieuwe initiatieven geprobeerd de gang naar onze collectie te vergroten, waardoor meer uitleningen konden plaatsvinden. En de cijfers wijzen uit, dat dit ook inderdaad gelukt is. Onze showtafel met nieuwe aanwinsten trekt de leden aan. Ook leggen wij daar boeken en dvd s neer, die aansluiten op andere NVBS-activiteiten, zoals SNE-reizen of andere actuele NVBS-gebeurtenissen. Wij zullen met deze kruisbestuiving dan ook zeker doorgaan. Het weggeven van overtollige en voor de winkel onverkoopbare tijdschriftrestanten trekt ook weer nieuwe bezoekers aan. De boekbesprekingen in de internetnieuwsbrief leiden tot reserveringen. Daarnaast worden we regelmatig geraadpleegd door schrijvers van nieuwe boeken voor details, die wij gaarne voor hen uitzoeken in samenwerking met medewerkers van SNR. Ook in 2016 is onze collectie weer toegenomen en wel met netto zo n boeken en dvd s tot in totaal zo n artikelen. In totaal bezitten wij nu (in afgeronde cijfers) boeken, dvd s en ingebonden tijdschriftbanden. In de eerste zin van deze alinea wordt geschreven over een netto toename. De oorzaak daarvan is dat we op grond van het vorig jaar al gesignaleerde ruimtegebrek na overleg met HB en een college van wijze mannen besloten hebben om afscheid te nemen van onze deelcollectie modelbouw, groot zo n 850 artikelen. Deze boeken en dvd s hebben na uitgebreid intern en extern overleg een goede bestemming gevonden bij het Spoorwegmuseum en modelbouwclubs. Onze verzameling dienstvoorschriften hebben we overgedaan aan SNR. Om de huidige toegankelijkheid in stand te houden, zijn de dienstvoorschriften voorlopig nog in onze database opgenomen. In de vrijgekomen ruimte hebben wij interne verschuivingen kunnen realiseren, zodat de ingebonden tijdschriften uit de boekenzaal verhuisd zijn naar onze tweede ruimte en de dienstregelingen bij P&R gesitueerd zijn. In de boekenzaal ontstaat daardoor dan wat dringend benodigde ruimte om de uit

35 35 legaten en giften verkregen interessante en kostbare boeken te kunnen presenteren aan de leden. De toekomst zal leren hoelang we met deze ingreep het ruimtegebrek opgelost hebben. Het overgrote gedeelte van de collectietoename komt voort uit legaten en giften, want onze eigen aankopen van voornamelijk alle op de markt verschenen op Nederland betrekking hebbende boeken waren slechts 53 in aantal. De bescheiden deelcollectie België wordt ook langzaam verder uitgebreid. Het is duidelijk, dat de mutaties in de collectie veel extra inspanning gekost hebben en nog steeds kosten om de fysieke inrichting van de bibliotheek handzaam en toegankelijk te houden. Ook aan de internettoegankelijkheid is veel aandacht gegeven in Voor al deze inspanningen is een woord van dank aan onze tien bibliotheekmedewerkers zeer zeker op zijn plaats. Met enthousiasme wordt op donderdag en op de zaterdagen, dat we geopend zijn, veel werk verzet! Wij namen afscheid van twee medewerkers en konden gelukkig ook weer één nieuwe enthousiasteling verwelkomen. Het aantal betaalde uitleningen is in 2016 toegenomen van 595 tot 638 (+7%). Dat de geleende artikelen grondig bekeken worden moge blijken uit het feit, dat in 2016 de uitleentermijn 143 keer verlengd werd (was in maal) De totale ontvangsten inclusief boetes voor te late inlevering stegen van euro tot Bijkomend voordeel van de toegenomen leenactiviteiten is, dat onze vaste kring van leners gestaag uitbreidt: van 104 in 2015 zijn er nu 124. Hoewel de ontlezing in Nederland toe schijnt te nemen, kunnen wij in de NVBS-bibliotheek dat gelukkig (nog) niet vaststellen en wij gaan dan ook in 2017 gewoon verder om meer NVBS-leden de bibliotheek in te lokken en hen boeken en dvd s uit te lenen. P & R Medewerkers Het afgelopen jaar hebben we als P&R weer diverse manifestaties bezocht, al dan niet in combinatie met de NVBS-winkel en de rangeerbaan van onze modelbouwers uit Den Haag. In een aantal gevallen werd de stand aangevuld met leden van het NVBS-bestuur en leden van de verschillende afdelingen. Het dagelijks bestuur van P&R in 2016 uitgebreid met Dominika de Krosse. Zij gaat zich binnen P&R vooral bezig houden met de media en de jongeren. Daarnaast bestond P&R uit John v.d. Wal (penningmeester) Hans Koppelman (coördinator) Maikel Rörik (namens het NVBS bestuur), de leden Patrick Berger, Anton Schultink en Ronald Boers. Manifestaties - Modelspoordagen Rijswijk, 9 en 10 januari - Rail 2016 Houten, 19 t/m 21 februari - On traxs Spoorwegmuseum Utrecht, 11 t/m 13 maart - Dordt in Stoom Dordrecht 28 en 29 mei - Openluchtmuseum Arnhem,18 en 19 juni - VSM Terug naar Toen Loenen, 3 en 4 september - Opening station Breda 10 en 11 september - Stadskanaal onder Stoom 17 en 18 september - Stoom Stichting Rotterdam (40 jaar) 8 en 9 oktober - Transit Oost (opening museum Winterswijk) 15 en 16 oktober - Houten digitaal 10 december

36 36 Overige activiteiten Tijdens de nieuwjaarsreceptie, Railtheater, SNE-themadag en themadagen (85 jaar NVBS) hebben wij tal van hand- en spandiensten geleverd om de vele mensen te kunnen ontvangen onder andere in NVBS Centraal maar ook bij de SSN in Valkenburg (ZH) op 6 mei, de jubileumrit bij de VSM op 8 oktober en het jubileumcongres in Rotterdam op 12 november. Daarnaast vonden wij ook nog tijd voor onze eigen P&R-vergaderingen, de stafvergadering, de jaarvergadering en het jaarlijks overleg met het NVBS-bestuur. Ook houden wij ons nog bezig met het benaderen van opzeggers waarbij ons doel is om er achter te komen waarom iemand opzegt voor onze vereniging en tevens proberen we deze opzeggers (met wisselend succes) over te halen om toch lid te blijven van de NVBS. Via de website aangevraagde proefnummers van Op de Rails worden door P&R verstuurd met aanvullende informatie over de NVBS, wat in 2016 ca. 13 nieuwe leden heeft opgeleverd. In de vitrines in NVBS Centraal zijn er regelmatig kleine exposities van leden en van SNR te zien, namens P&R wordt dit verzorgd door Janny Bonkenburg. Online advertenties op Somda.nl Sinds eind 2007 maakt NVBS ook online regelmatig reclame voor activiteiten. Vanaf begin 2013 is dit gestructureerd in een jaarlijkse raamovereenkomst met de beheerder van Somda. Er zijn daardoor voor afdelingen en andere geledingen geen kosten aan verbonden. Het promoten doen we via aanklikbare advertenties op spoorhobbysite Somda.nl. Deze spoorse site en forum trekt dagelijks ruim 2500 unieke bezoekers, 70% van hen jonger dan 40 jaar. Door daar te adverteren kunnen we dus de vereniging in het algemeen en afdelingen en activiteiten in het bijzonder breder onder de aandacht brengen bij een jonger publiek. In 2016 hebben 57 NVBS-banners op alle pagina's van Somda.nl gestaan. De meeste banners stonden vier of vijf dagen bovenaan alle pagina s. De banners betroffen afdelingsavonden, activiteiten in NVBS Centraal en SNE-excursies. Na aanklikken van een banner kwam de bezoeker direct terecht op de desbetreffende aankondiging op onze verenigingswebsite Elke banner bevatte een bijpassende foto en enkele kernwoorden over de afdelingsavond of andere activiteit waarnaar werd verwezen. Meer info is immers op nvbs.com te vinden. In totaal werden de banners samen zo n 6,5 miljoen keer vertoond en keer aangeklikt. Gemiddeld dus 47 kliks per banner. Somda staat voor Spots en OMlopen Database. Spotten van (bijzondere) treinen, en ontwikkelingen op het gebied van dienstregelingen en materieelinzet staan hierbij centraal. Verder worden er reisplannen en spottips uitgewisseld. Somda.nl telt sinds oktober 2004 ruim leden; niet alle bezoekers zijn lid. Deze banneractie is opgezet in samenwerking met P&R en maakt nog maar eens duidelijk dat behalve manifestaties ook andere communicatiekanalen gebruikt moeten worden om de NVBS onder de aandacht te brengen (en te houden!) van belangstellenden in het spoor- en tramweg, zeker waar het gaat om jong publiek. Hans Koppelman, coördinator NVBS P&R (met dank aan Theo Gramser voor het aanleveren van de Somda gegevens)

37 37 Dienst Ondersteuning Informatievoorziening Op 18 februari 2016 besloot het NVBS bestuur in te stemmen met de ombouw van de Internetdienst naar een Dienst Ondersteuning Informatievoorziening (DOI), bestaande uit een bestuur, een groep Ondersteuning en een groep Webredactie. Het bestuur van de DOI (voorheen Internetdienst) heeft in 2016 een zevental keren vergaderd. Daarnaast zijn alle leden van DOI in 2016 een paar keer bijeen geweest. Los van deze officiële vergaderingen heeft een groot aantal functionele ontmoetingen plaats gevonden. Genoemd kunnen worden contacten met het Hoofdbestuur, een luistergesprek met de Bibliotheek, vele gesprekken met de eindredacteur van NVBS Actueel, vele gesprekken met SNR over de invulling van de Beeldbank, gesprekken met de Winkel, enz. Aparte vermelding verdient een voortvarende start ven het project Vernieuwing website met behulp van twee samenwerkende externe bureaus. Dit proces is door het Hoofdbestuur eind januari 2016 gestopt. Onbedoeld ontstond hierdoor tijdsruimte om te voldoen aan het advies van deze externe bureaus eerst een marketing- en communicatieplan op te stellen. Zo n plan is namelijk essentieel om invulling te geven aan de frontpagina van de vernieuwde website. Achterliggend idee hierbij is de noodaak om o.a. door middel van deze website potentiële leden te verleiden om lid van de vereniging te worden. DOI is zich zeer bewust van de noodzaak van ledenwerving. Door het gehele jaar heen zijn meerdere ondersteuningsgesprekken en -activiteiten per week over het functioneel en technisch functioneren van de website meer werkelijkheid dan uitzondering. Los hiervan zorgen de afdelingen en andere onderdelen van de NVBS voor een permanente stroom aan plaatsingswensen die moeten worden gerealiseerd door de groep Webredactie. Een zaak die heel veel inzet heeft gevraagd van DOI Ondersteuning en DOI Webredactie is de vormgeving van NVBS Actueel waaraan in nauw en constructief overleg met de eindredacteur van de Nieuwsbrief is gewerkt. Verder heeft de voorbereiding van de Belangstellingsregistratie veel tijd in beslag genomen. De afronding van deze actie zal in 2017 plaats vinden. Een mooi resultaat is dat de NVBS naast de domeinnaam nvbs.com nu ook beschikt over de domeinnaam nvbs.nl. De domeinnaam nvbs.com blijft door haar bekendheid hoofddomein. Een aantal prachtige wisseltentoonstellingen mag niet onvermeld blijven. Vanuit de DOI zijn voorts adviezen gegeven over zaken betreffende de ledenadministratie en de ontwikkeling van de Beeldbank. De DOI zelf heeft in 2016 bewuster gestreefd naar een verbetering van de dienstverlening, bijv. door op vragen te reageren binnen drie werkdagen, door meer proactief te werken en door bij mailverkeer met een lastige inhoud eerder het persoonlijk contact te zoeken. Het blijft echter mensen- en vrijwilligerswerk waarbij incidentele onvolkomenheden geaccepteerd moeten worden. Hoewel de DOI blij is steeds te kunnen terugvallen op Seashore als technische achtervang, blijkt langzaam maar zeker dat de ontwikkelingen bij de vereniging, mede onder invloed van de sociale media, sneller gaan dan de DOI op een zorgvuldige manier kan verwerken. Het vinden van een goed antwoord op deze ontwikkeling is een uitdaging voor Belangrijk aspect hierbij is dat met gemiddelde inzet van gemiddeld meer dan 20 uur per week door een aantal hoofdrolspelers bij de DOI een grens is overschreden. Rest een woord van dank aan allen die zich in 2016 hebben ingespannen om de DOI met vallen en opstaan redelijk succesvol door 2016 heen te loodsen. Het bestuur van de Dienst Ondersteuning Informatievoorziening

38 38 Op De Rails De jaargang 2016 van Op de Rails heeft een omvang van 652 pagina s, verdeeld over de gebruikelijke twaalf nummers. In november brachten we een themanummer uit, dat deze keer niet in het teken stond van een Europese hoofdstad, maar een heel ander onderwerp: veteranen, oftewel treinen of trams die nog steeds in de dagelijkse dienst te vinden zijn terwijl ze in een museum niet hadden misstaan. Personele zaken De capaciteit om het blad te vormgeven is in de laatste jaren behoorlijk krap geworden. Dankzij het plaatsen van een vacature hebben we het team van dtp ers kunnen versterken met Rob de Vries. Bij de tramredactie is Arthur Staal is gestopt waardoor er nu behoefte is aan een vervanger. Vooruitblik In 2017 blijft Op de Rails maandelijks verschijnen. Naast een grote variatie in losse artikelen kunt u uiteraard nieuwe afleveringen in de langlopende artikelreeksen als Spoorwegen in Amsterdam en Varende treinen verwachten. Ergens dit jaar organiseren we een themamiddag in NVBS Centraal zoals we twee keer eerder hebben gedaan. Dit is voor onze lezers een van de vele gelegenheden om met de redactie kennis te maken en hun mening over het blad achter te laten. Per mail en via Facebook.com / OpdeRails zijn we natuurlijk altijd bereikbaar. NVBS Actueel Het NVBS bestuur heeft in 2015 in samenwerking met de toenmalige Internetdienst het initiatief genomen een digitale nieuwsbrief op te zetten. Daarvoor is een redactie gevormd bestaande uit vijf mensen: Oege Kleijne (eindredacteur), Sjoerd Bekhof, Frits van Buren, Ernst van Gulden en Marius Hekker. Het eerste nummer viel in december 2015 op de digitale mat. Doel van deze nieuwsbrief is enerzijds de vele activiteiten van de NVBS bij leden en niet-leden over het voetlicht te brengen en anderzijds dit te omlijsten met bijzondere bijdragen die anderen niet brengen. Daarbij staat de service aan en contact met de lezer hoog in het vaandel. In de nieuwsbrief NVBS Actueel worden ook mensen uitgebreid geportretteerd. Zoals hier Gerben van Ommen, de maker van het populaire televisieprogramma Rail Away van de EO. Foto: Nico Spilt. Het concept een andere aanpak In 2016 heeft de redactie zich uiteraard beziggehouden met het maken van interviews, het schrijven van artikelen en het maken van foto s. Daarnaast is gewerkt aan de verdere ontwikkeling van het

39 39 nieuwsbriefconcept, waarin human interest, tips voor de hobbybeleving, vakanties, excursies, reizen en avondjes uit de hoofdrol spelen. Daarnaast zijn vaste rubrieken in het leven geroepen over de vele activiteiten van de NVBS: over de nieuwe boeken in de NVBS-Winkel, over nieuwe aanwinsten in de NVBS-bibliotheek, over de vele activiteiten van de Stichting NVBS-Railverzamelingen met rubrieken als Archiefnieuws, Zoekplaatje et cetera. In de tweede helft van 2016 is de vormgeving van de nieuwsbrief verbeterd, hetgeen de leesbaarheid ten goede is gekomen. In die periode traden ook Paul van Baarle als redacteur en Nico Spilt als plaatsvervangend eindredacteur tot de redactie toe. Een van de meest populaire rubrieken in NVBS Actueel is het Zoekplaatje. Via deze rubriek vraagt NVBS-Railverzamelingen de lezers om meer informatie over een foto. Zo was bij deze dia niet duidelijk waar die genomen was. Dankzij de lezers kon dit worden vastgesteld: dit is treinstel te Nürnberg Hbf. Foto: H.H. Luijendijk, collectie NVBS-Railverzamelingen. Vacaturebank ingesteld In de loop van januari 2016 kwamen uit enkele NVBS-afdelingen vragen binnen over de mogelijkheid vrijwilligers te werven via NVBS Actueel. Dat leidde tot een nieuwe rubriek en de instelling van een vacaturebank die door de NVBS-Actueel-redactie wordt beheerd. Railagenda uitgebreid en verbeterd Ook de zogeheten Externe Railagenda, waarin evenementen op het gebied van trein, tram en modelbouw in binnen- en buitenland, is door de NVBS-Actueel-redactie omarmd en door vorming van een speciale redactie onder leiding van Sjoerd Bekhof verder uitgebreid. Aanvankelijk stond die wat weggestopt op de NVBS-website en was het aantal lezers beperkt. Met de opname in de nieuwsbrief en de verbeteringen is het aantal mensen dat deze Railagenda raadpleegt meer dan verdubbeld. In de loop van 2017 hoopt deze deelredactie zowel het aantal medewerkers uit te breiden als de vormgeving van de Railagenda te optimaliseren. Wie nog geen (gratis) abonnement heeft op NVBS Actueel, kan zich abonneren op de speciale website: Dienst Huisvesting Het wordt steeds drukker in NVBS Centraal. De bijeenkomsten van SNE, de presentatie van het nieuwe jaarprogramma, de reüniebijeenkomsten vinden nu ook in huis plaats. Het versterken van de inwendige mens gebeurt door de koffievoorziening, koekjes etc. Voor bijzondere bijeenkomst bestellen we snacks bij de horeca-inrichtingen in het gebouw. De vorig jaar aangeschafte apparatuur om presentaties te verzorgen bevalt goed.