Natuurinrichting De Blankaart

Transcriptie

1 Natuurinrichting De Blankaart Projectuitvoeringsplan Fase 2 april 2015

2 Natuurinrichting De Blankaart Colofon Vlaamse Landmaatschappij Regio West Vestiging Brugge Velodroomstraat Brugge Tel Agentschap voor Natuur en Bos Jacob van Maerlantgebouw Koning Albert I-laan 1/2 bus Brugge (Sint-Michiels) Contactpersoon VLM Joy Laquière, Vlaamse Landmaatschappij Regio West Coverfoto: Vlaamse Landmaatschappij luchtfoto 2012 Datum rapport april 2015 status / revisie PUP rapport fase 2

3 Inhoud Lijst van kaarten... 3 Lijst van plannen (Fase 2)... 4 Projectfiche... 5 Inleiding... 7 Beschrijving van het natuurinrichtingsproject Situering Doelstellingen Algemeen overzicht van de maatregelen in het natuurinrichtingsproject... 9 Natuurinrichtingsmaatregelen voor de uitvoering van de tweede fase van het natuurinrichtingsproject Kavelruil Infrastructuur- en kavelwerken Aanpassing van wegen en het wegenpatroon Het tijdelijk beperkingen opleggen aan het genot van onroerende goederen tijdens de uitvoering van de werken Waterhuishoudingswerken Grondwerken Uitbouw van natuureducatieve voorzieningen Bedrijfsverplaatsing Eigendom en gebruik kavelruil Vergoedingen Berekening Monitoring Doel monitoring Te monitoren parameters Meetnetontwerp Financieringsplan en uitvoeringsprogramma Financieringsplan Uitvoeringsprogramma Natuurinrichtingsproject de Blankaart 2

4 Lijst van kaarten Kaart 1: Situering van het natuurinrichtingsproject Kaart 2: Hoogteligging in Woumenbroek en Merkembroek Kaart 3: Gedraineerde percelen in Woumenbroek en Merkembroek Kaart 4: monitoring van de waterpeilen Kaart 5: monitoring permanente kwadraten en visputten van Kempynck Natuurinrichtingsproject de Blankaart 3

5 Lijst van plannen (Fase 2) Plan 1: Bestaande wegen, waterlopen, nuts- en recreatieve infrastructuur Plan 2: Gebruik in het natuurinrichtingsproject Plan 3: Eigendom in het natuurinrichtingsproject Plan 4: Natuurinrichtingsmaatregelen Plan 5: Waardezones huidige gebruikswaarde Plan 6: Waardezones gebruikswaarde na peilaanpassing eerste fase Plan 7: Verlies gebruikswaarde door peilaanpassing eerste fase Natuurinrichtingsproject de Blankaart 4

6 Projectfiche Instelling: 24 november 2006 Vaststelling maatregelen : 23 juni 2008 Oppervlakte: 927 ha Ligging: Het natuurinrichtingsproject is gelegen op het grondgebied van Diksmuide en Houthulst in de provincie West-Vlaanderen. Beschrijving: Het natuurinrichtingsproject bestaat uit overstroombare wei- en hooilanden in het overstromingsgebied van de IJzer. Centraal ligt het waterproductiecentrum van de VMW. Het kasteel, met zijn park en de Blankaartvijver vormt een baken voor de omgeving. Eigendom: Gebruik: vzw Natuurpunt, Vlaams Gewest en particulieren 774 ha is in landbouwgebruik waarvan 290 ha via gebruikovereenkomsten met ANB of Natuurpunt vzw. Het valleigebied bestaat voornamelijk uit hooiof weiland. De overige oppervlakte wordt hoofdzakelijk ingenomen door de Blankaartvijver en het kasteel. Juridisch en Beleidskader: Gewestplan: RSV: Structuurplan provincie: 683 ha valleigebied 143 ha natuurgebied of natuurreservaat 89 ha agrarisch gebied en landschappelijk waardevol gebied 17 ha ontginningsggebied binnen de IJzervallei, aangeduid als structuurbepalende riviervallei van de natuurlijke structuur van Vlaanderen binnen de IJzervallei, aangeduid als structuurbepalende riviervallei Structuurplan gemeente: Houthulst: voorontwerp Vogelrichtlijngebied: Habitatrichtlijngebied: RAMSAR-gebied: Natuurreservaat: Bosreservaat: Beschermd landschap VEN/IVON: Waterwinning: Diksmuide: afgewerkt 927 ha gelegen in vogelrichtlijngebied IJzervallei. neen 850 ha gelegen in RAMSAR-gebied De Blankaart en de IJzerbroeken erkend natuurreservaat De Blankaart en Vlaams natuurreservaat De IJzerbroeken neen neen VEN 1 ste fase (de IJzervallei: 286 ha) ja Natuurinrichtingsproject de Blankaart 5

7 Landinrichting: Natuurrichtplan: Projecttype: normale procedure neen nog niet beschikbaar Natuurinrichtingsproject de Blankaart 6

8 Inleiding Op grond van het Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu, gewijzigd bij het decreet van 19 juli 2002 en het uitvoeringsbesluit van 23 juli 1998, gewijzigd bij besluit van 2 februari 2007 kan de Vlaamse Regering natuurinrichtingsprojecten instellen. Zo is het natuurinrichtingsproject De Blankaart ingesteld op 24 november 2006 nadat voor het projectgebied een onderzoek naar de haalbaarheid is uitgevoerd. Het projectrapport dat werd opgemaakt heeft een openbaar onderzoek ondergaan van 18 juni 2007 tot 17 juli Het projectcomité, opgericht bij Ministerieel Besluit van 2 mei 2007, heeft over dit projectrapport en de resultaten van het openbaar onderzoek advies uitgebracht aan de minister. De Vlaamse minister bevoegd voor natuur heeft de maatregelen en uitvoeringsmodaliteiten vastgelegd op 23 juni Het eerste projectuitvoeringsplan fase 1 (PUP fase 1) in functie van de waterpeilverhoging in de zone Blankaartvijver heeft eveneens een openbaar onderzoek ondergaan van 1 oktober tot 30 oktober Ook hier heeft het projectcomité over dit rapport en de resultaten van het openbaar onderzoek advies uitgebracht aan de minister. De Vlaamse minister bevoegd voor natuur heeft het PUP (fase 1) vastgelegd op 2 juni Aan de hand van één of meerdere projectuitvoeringsplannen bereidt het comité de uitvoering van het natuurinrichtingsproject voor. Elk projectuitvoeringsplan bevat een aantal gedetailleerde gegevens en plannen: Inventarisatie van perceelsstructuur, wegen en waterlopen Technische uitwerking van de natuurinrichtingsmaatregelen Toestand en regeling van eigendom en gebruik Monitoringsplan Een financieringsplan en uitvoeringsprogramma Het comité zal deze gegevens en plannen voorleggen aan de projectcommissie voor advies. Het uitvoeringsplan zal een openbaar onderzoek ondergaan gedurende 30 dagen. Uiteindelijk legt het comité het ontwerp-projectuitvoeringsplan voor aan de minister, rekening houdend met het advies van de commissie en de bezwaren geopperd tijdens het openbaar onderzoek. De minister stelt het projectuitvoeringsplan vast. Na de vaststelling zal het projectcomité overgaan tot de uitvoering van de maatregelen op het terrein. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 7

9 Het projectuitvoeringsplan (PUP fase 2) dat hier voorligt omvat de maatregelen die moeten genomen worden voor de uitvoering van de tweede fase van het natuurinrichtingsproject. De maatregelen die in deze fase genomen worden zijn: - een verhoging van het waterpeil in de zone Woumenbroek en Merkembroek conform de verhoging in de eerste fase in de zone Blankaartvijver. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 8

10 Beschrijving van het natuurinrichtingsproject 1. Situering Kaart 1 toont de ligging van het natuurinrichtingsproject. Het natuurinrichtingsproject heeft een oppervlakte van 927 ha en ligt tussen de IJzer, het kanaal Ieper-IJzer, de Martjesvaart en de Iepersteenweg. Het noordelijk deel (550 ha) ligt op het grondgebied Diksmuide. Het zuidelijk deel (377 ha) ligt op het grondgebied Houthulst. Het projectgebied behoort tot het winterbed van de IJzer. 2. Doelstellingen Het Ministerieel Besluit van 24 november 2006 betreffende de instelling van het natuurinrichtingsproject de Blankaart vermeldt het raamakkoord als basis voor de doelstellingen van het project. De doelstellingen van het akkoord kunnen als volgt samengevat worden: - de veiligheid van de bewoners garanderen en schade aan bebouwing door wateroverlast vermijden; - de internationaal belangrijke natuurwaarden in het Blankaartbekken behouden en verder ontwikkelen; - eventuele inkomensverliezen veroorzaakt door het aangepast waterbeheer compenseren door billijke vergoedingen. Daarenboven noopt de slechte staat van instandhouding van het Europees erkende vogelrichtlijngebied, en meer bepaald van het Blankaartgebied, Vlaanderen om maatregelen te nemen teneinde een veroordeling te vermijden. Het project streeft er naar het raamakkoord uit te voeren en de verplichtingen van België inzake het naleven van de Europese vogelrichtlijn uit te voeren. Binnen de gebiedsvisie voor de hele IJzervallei is het belang van het gebied rond de Blankaart als rust- en foerageergebied voor vogels zeer groot. Het natuurinrichtingsproject heeft als doelstelling het creëren van een meer geschikt habitat voor de broed- en overwinterende vogels met specifieke aandacht voor moerasvogels. Het is de enige plaats in de IJzervallei waar er potentie is voor het herstel van een moerassig biotoop, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Westbroek waar het herstel van de waardevolle hooilanden centraal staat. Om dit te bereiken, moeten we zorgen voor voldoende voedselaanbod, nestgelegenheid en rustmogelijkheden. 3. Algemeen overzicht van de maatregelen in het natuurinrichtingsproject De maatregelen die voorgesteld worden door het natuurinrichtingsproject kunnen onderverdeeld worden in: - de verhoging van de wegen in de omgeving van het drinkwaterspaarbekken van de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW); - inrichtingswerken op percelen in eigendom van ANB of Natuurpunt, gericht op het herstel van het rietmoeras, het verhogen van de biodiversiteit en de beleving ervan door de recreant; Natuurinrichtingsproject de Blankaart 9

11 - maatregelen die een uitvoering vormen van het raamakkoord inzake het waterbeheer in het Blankaartbekken: de verhoging van het waterpeil, de vervanging van de stuw op de Stenensluisvaart, de uitbreiding van de capaciteit van het pompstation op de Stenensluisvaart, de hydrologische isolatie en de aanleg van de waterkering. In Tabel 1 wordt de projectfasering en de timing toegelicht. Voor de werken die uitgevoerd worden in fase 0 dient geen projectuitvoeringsplan opgemaakt te worden. De wegverhoging vindt namelijk plaats buiten de perimeter van het natuurinrichtingsproject en de administratie Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z NV) voert deze werken uit op gronden die zij hiertoe verwerft. De werken voor het moerasherstel vinden plaats op terreinen die in eigendom zijn van Natuurpunt of het Vlaams Gewest. De betrokken belanghebbenden hebben hiertoe hun instemming gegeven. De uitvoering van de overige fasen heeft een impact op private terreinen in het natuurinrichtingsproject. Voor elke fase wordt een projectuitvoeringsplan opgemaakt. Elk projectuitvoeringsplan ondergaat een openbaar onderzoek gedurende 30 dagen. Voorliggend projectuitvoeringsplan handelt over de werken voor de uitvoering van fase 2. Tabel 1: projectfasering en timing Deelactie FASE Wegverhoging Vijfhuizenstraat en bedijking Zandhoek Moerasherstel deel 1 FASE Verhoging pompcapaciteit Peilaanpassing fase 1 Vervanging stuw Stenensluisvaart door fijngeregelde stuw Moerasherstel deel 2 en 3 FASE peilaanpassing fase 2 Hydrologische isolatie Engelendelft Aanleg waterkering Moerasherstel deel 4 en 5 FASE 3 peilaanpassing fase 3 Timing Gelijktijdige Uitvoering Gelijktijdige Vergunning Na voltooiing waterkering Natuurinrichtingsproject de Blankaart 10

12 Natuurinrichtingsmaatregelen voor de uitvoering van de tweede fase van het natuurinrichtingsproject Dit hoofdstuk beschrijft de maatregelen die zullen genomen worden voor de uitvoering van de tweede fase van het natuurinrichtingsproject en die onderwerp uitmaken van dit projectuitvoeringsplan: - een verhoging van het waterpeil in de zone Woumenbroek en Merkembroek De maatregelen, zijnde de verhoging van het waterpeil in de zone van Woumenbroek en Merkembroek worden voorgesteld op plan Kavelruil Er is geen kavelruil gepland in dit projectuitvoeringsplan. 2.2 Infrastructuur- en kavelwerken Er zijn in dit projectuitvoeringsplan geen infrastructuur- en kavelwerken gepland. 2.3 Aanpassing van wegen en het wegenpatroon Er zijn in dit projectuitvoeringsplan geen aanpassingen gepland aan de wegen en het wegenpatroon. 2.4 Het tijdelijk beperkingen opleggen aan het genot van onroerende goederen tijdens de uitvoering van de werken Tijdens de uitvoering van de werken kan het noodzakelijk zijn om op een aantal plaatsen binnen het projectgebied over een recht van doorgang te beschikken. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn indien men een strook wil gebruiken als werfweg. Er worden in dit projectuitvoeringsplan geen beperkingen opgelegd aan het genot van onroerende goederen tijdens de uitvoering van de werken. 2.5 Waterhuishoudingswerken De waterhuishoudingswerken worden voorgesteld op Plan Maatregel: de verhoging van het waterpeil in de zone van Woumenbroek en Merkembroek. In een eerste fase van het natuurinrichtingsproject werd volgend peilregime ingesteld in de zone Blankaartvijver. Voordien bedroeg het streefpeil jaarrond op de Blankaartvijver 2,60 m TAW. 1 december 31 januari: streefpeil 2,90 m TAW met een minimum van 2,87 m TAW en een maximum van 2,93 m TAW; 1 februari 15 oktober: streefpeil 2,70 m TAW met een minimum van 2,67 m TAW en een maximum van 2,73 m TAW; 16 oktober 30 november: streefpeil 2,80 m TAW met een minimum van 2,77 m TAW en een maximum van 2,83 m TAW; Natuurinrichtingsproject de Blankaart 11

13 Deze waterpeilverhoging werd bereikt door de verhoging van het peil aan de stuw op de Stenensluisvaart. Het peil om deze peilverhoging in stand te houden wordt opgemeten in de Blankaartvijver en de stuw reageert automatisch op peilveranderingen. In een tweede fase wordt de ophoging nu verder doorgetrokken in het westelijk deel van het projectgebied gelegen langs de IJzer (Woumenbroek, Merkembroek) binnen de perimeter van het natuurinrichtingsproject. De streefpeilen zijn gebiedspeilen op basis waarvan ook de vergoedingen (zie verder) zullen berekend worden. Het peilregime zal worden geregeld door een aanpassing van de aan- en afslagpeilen van het pompgemaal aan de IJzer op de Stenensluisvaart. Het referentiepunt voor deze peilwijziging zal zich op het Koevaardeken, stroomopwaarts de sifon (onder het intrekkannaal van de Watergroep) situeren om zo te garanderen dat een hoog verval hier niet zou zorgen voor te hoge peilen in de zone Merkembroek. De peilgestuurde klepstuw op de Stenensluisvaart blijft operationeel zoals ingesteld voor fase I. Stroomafwaarts van de stuw zal het waterpeil worden geregeld door het pompgemaal aan de IJzer. De klepstuw moet operationeel blijven, aangezien voor het waterproductiecentrum van De Watergroep geen water van de Houtensluisvaart en Noordkantvaart in de Stenensluisvaart mag komen en om voldoende waterkwaliteit te garanderen op het intrekpunt op de Stenensluisvaart stroomopwaarts van de klepstuw. De Houtensluisvaart kan namelijk worden belast met water van overstorten van riolering. De klepstuw is essentieel om voldoende water vanuit de Stenensluisvaart te kunnen intrekken in het waterproductiecentrum van De Watergroep. Er zal dan ook voldoende aandacht geschonken worden aan het feit dat een peilverschil ter hoogte van de Stenensluisvaart noodzakelijk is. De waterpeilaanpassing fase II gaat niet gepaard met de bouw van bijkomende constructies. De waterpeilaanpassing wordt volledig gerealiseerd door een aanpassing van de aan- en afslagpeilen van het bestaande pompgemaal. De aanpassingen aan de instellingen voor aan- en afslaggpeilen van het pompgemaal aan IJzer van de Stenensluisvaart zal gebeuren door de VMM. Voor de uitvoering van deze maatregelen zal een overeenkomst opgemaakt worden met de betrokken partijen: de Vlaamse Minister van openbare werken, de Vlaamse Milieumaatschappij, de Zuidijzerpolder, de vzw Natuurpunt, de Watergroep, het natuurinrichtingscomité en de provinciale landbouwkamer. De geplande waterpeilverhoging fase II in het projectgebied zal echter ook ongewenste effecten veroorzaken op het bekken van de waterloop Engelendelft. De Engelendelft is een waterloop die momenteel afwatert naar de Stenensluisvaart langs het Koevaardeken. De ligging van dit bekken wordt voorgesteld op plan 1. Het huidig peilregime in deze zone zal behouden blijven door de plaatsing van een nieuw pompstation dat het water van het bekken van de Engelendelft zal overpompen in het kanaal Ieper-IJzer. Deze werken zullen uitgevoerd worden door de VMM, afdeling Operationeel Waterbeheer. Bedoeling is het bovenstrooms gebied hydrologisch te isoleren van het afwaartse stroomgebied van de Engelendelft. Door de aanleg van dit pompgemaal zal de vernatting die nagestreefd wordt in het natuurinrichtingsgebied niet optreden in het landbouwgebied in het opwaartse deel van het stroomgebied van de Engelendelft. Doel is maximaal het huidige peilregime in stand te houden. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 12

14 Hiernaast is in het kader van veiligheid in het raamakkoord de bouw van een waterkering op de grens van het projectgebied van het natuurinrichtingsproject opgenomen. Deze waterkering moet bescherming bieden aan de bewoning in het Blankaartbekken tegen toekomstige overstromingen en is een uitvoering van Waterwegen & Zeekanaal NV. Een eventuele verder opstuwing van het waterpeil (fase 3) kan niet doorgaan alvorens deze waterkering voltooid is. 2.6 Grondwerken Er zijn geen grondwerken gepland in dit projectuitvoeringsplan. 2.7 Uitbouw van natuureducatieve voorzieningen Er zijn geen werken gepland voor de uitbouw van natuureducatieve voorzieningen in dit projectuitvoeringsplan. 2.8 Bedrijfsverplaatsing Er is geen bedrijfsverplaatsing gepland in dit projectuitvoeringsplan. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 13

15 Eigendom en gebruik Zowel Natuurpunt als het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) kopen gronden aan in het projectgebied. Daarnaast is een grondenbank actief. De Vlaamse Landmaatschappij koopt in de omgeving van het projectgebied gronden aan die zij vervolgens uitruilt met gebruikers uit het Blankaartgebied. Al deze inspanningen hebben er toe geleid dat op dit moment een aanzienlijk aandeel van de gronden in eigendom zijn van Natuurpunt of het Vlaams Gewest. De totale oppervlakte van de zone Merkembroek en Woumenbroek die onder invloed zal staan van het nieuwe peilbeheer bedraagt 462 ha. Dit is de oppervlakte van fase 2. Hiervan zijn 223 ha eigendom van het Vlaams Gewest (ANB). Deze gronden worden beheerd met een gratis gebruiksovereenkomst. De overige gronden (239 ha) zijn in privé eigendom- en gebruik. Hiervan werd in 2013, 214 ha geregistreerd bij ALV (Agentschap voor Landbouw en Visserij) door 78 landbouwers. Het zijn die landbouwers die zullen vergoed worden voor hun verlies aan cultuurwaarde ten gevolge van de waterpeilverhoging. Plan 2 en Plan 3 geven een overzicht van resp. alle gebruikers en eigenaars in Merkembroek en Woumenbroek. 3.1 kavelruil Er is geen kavelruil gepland in dit projectuitvoeringsplan. 3.2 Vergoedingen Algemeen wordt verwacht dat de verhoging van het waterpeil een negatieve invloed zal hebben op de gebruikswaarde van de gronden in de zone van het Woumenbroek en Merkembroek, zoals het geval was bij de waterpeilverhoging in fase 1 in de zone Blankaartvijver. Om dit verlies te compenseren zullen vergoedingen uitbetaald worden. In dit hoofdstuk wordt voorgesteld hoe deze vergoedingen berekend zullen worden Beschrijving methode Om de wijziging in de eigendoms- en gebruikssituatie te kunnen begroten, worden classificatieplannen opgemaakt. Voor het opmaken van de classificatieplannen bepaalt het projectcomité de gebruikswaarde van de bodemtypes en groepeert de bodemtypes met een vergelijkbare cultuur- en bedrijfswaarde in waardeklassen. Op die manier wordt van elke eigenaar en gebruiker per fase bepaald welke de gebruikswaarde is van zijn percelen voordat de natuurinrichtingsmaatregelen effectief op de percelen worden uitgevoerd. Vervolgens wordt geraamd hoeveel de gebruikswaarde zal dalen door de verhoging van het waterpeil. Op die manier wordt van elke eigenaar en gebruiker bepaald welke de gebruikswaarde van zijn percelen zal zijn na de uitvoering van de peilverhoging. Op basis van een vergelijking van de gebruikswaarde voor en na de uitvoering van de natuurinrichtingsmaatregelen wordt een financiële afrekening gemaakt. De methodiek stemt overeen met de gebruikte methodiek die in fase 1 voor het bepalen van de vergoedingen werd gebruikt Bepaling van de gebruikswaarde voor de gedeeltelijke verhoging van het waterpeil in de zone van de Blankaartvijver Voor elke eigenaar en gebruiker wordt een nauwkeurige inventaris opgemaakt van de gebruikswaarde van elk perceel dat hij gebruikt in de zone Woumenbroek en/of Natuurinrichtingsproject de Blankaart 14

16 Merkembroek. Enkel de percelen waarvoor de peilverhoging van toepassing is, worden hierin opgenomen. Dit gebeurt aan de hand van een grondclassificatie. Grondclassificatie betekent het kritisch onderzoeken en daarna rangschikken van verschillende gronden naar gelang hun geschiktheid voor een bepaalde vorm van landbouw, d.w.z. bepalen welke de waarschijnlijke opbrengst zal zijn op een bepaalde grond voor iedere teelt uit die bepaalde rotatie onder de gegeven economische omstandigheden. Hieruit volgt dat een landbouwkundige grondclassificatie van de gronden uit een gebied, gebaseerd op één en dezelfde bodemkaart, geheel kan verschillen naar gelang de landbouw aldaar georiënteerd is naar gewone akkerbouw, naar weideteelt, naar tuinbouw, naar fruitteelt, enz. De kennis van de cultuurwaarde van de grond is de basis van de classificatie der gronden. De cultuurwaarde van een grond bestaat uit zijn natuurlijk productiepotentieel. Zij wordt bepaald in functie van de interne karakteristieken van de bodem zoals : grondsoort (zand, lemig zand, lichte zandleem, leem, klei en zware klei); natuurlijke drainering (zeer droog, droog, matig droog, matig nat, nat, zeer nat en uiterst nat); opeenvolging van horizonten (uitlogings- en aanrijkingshorizonten) en/of de profielontwikkeling; ondergrond (al of niet voorkomen van storende lagen), substraat; dikte en aard van de humeuze bovenlaag; structuur van de bovengrond (labiele, stabiele structuur). Deze bodemeigenschappen worden onderzocht tot op 125 cm diep door middel van grondboringen. De bedrijfswaarde wordt bepaald door externe factoren, onafhankelijk van het bodemprofiel, die de exploitatie van de grond vergemakkelijken of minder gemakkelijk maken. Dergelijke factoren zijn ondermeer : de helling; de expositie of hemelrichting; het reliëf (hellingen, inzinkingen, enz...); de ligging langs een bos, langs hooghout in lijnbeplanting; de bereikbaarheid (toegangen, taluds, sterke glooiingen, enz...); de structuur van de bovengrond (bodembederf). De bedrijfswaarde is in feite te beschouwen als een correctie (over het algemeen in de zin van een vermindering), aan te brengen aan de schatting van de cultuurwaarde. De berekening van de waardeklassen gebeurt als volgt: bepaling van de intrinsieke geschiktheidsheidswaarde (wt): elk bodemprofiel heeft een eigen geschiktheid voor elk van de voorkomende teelten. Deze intrinsieke geschiktheid wordt uitgedrukt door middel van een waardeschaal van 100 procentpunten. Het meest geschikte bodemtype voor een bepaalde teelt binnen de betrokken landbouwstreek krijgt een waarde voor deze teelt van 100 procentpunten per ha. Het meest geschikte Natuurinrichtingsproject de Blankaart 15

17 bodemtype komt niet steeds voor binnen het projectgebied. Naargelang één of meer van de bovengenoemde interne factoren (deel uitmakende van de cultuurwaarde) van een bodemtype voor één of meer teelten, een ongunstige invloed heeft op het opbrengstvermogen, krijgt dit bodemtype een lagere waarde relatief ten opzichte van het meest geschikte bodemtype. bepaling van de relatieve oppervlakte van iedere teelt (St), uitgedrukt in procenten: aangezien de landbouwwaarde functie is van de voorkomende teelten in het te klasseren gebied, is het evident dat men bij het bepalen van die waarde, rekening houdt met het belang in beteelde oppervlakte van iedere teelt. De landbouwwaarde van een bodemtype in het beschouwde gebied zal des te hoger zijn, naarmate de teelt, waarvoor hij best geschikt is, meer voorkomt. bepaling van de relatieve bodemgeschiktheid (Wt): de relatieve bodemgeschiktheid van een bodemtype voor een bepaalde teelt is gelijk aan het product van de intrinsieke bodemgeschiktheid (wt) met de relatieve oppervlakte (St) ingenomen voor deze teelt, gedeeld door 100. bepaling van de globale bodemgeschiktheidswaarde: de som van de relatieve bodemgeschiktheidswaarden noemen we de globale bodemgeschiktheidswaarde. Deze is de geschiktheid van een bodemtype voor het geheel van teelten, zoals deze in het gebied voorkomen. Zij wordt uitgedrukt in procentpunten ten opzichte van het potentiële productierendement. Het potentiële productierendement is gelijk aan honderd procentpunten. Het productierendement is nihil bij nul procentpunten. Deze globale geschiktheidswaarde geeft dus de landbouwkundige waarde of gebruikswaarde van de grond weer. Het uiteindelijk voorstel van grondclassificatie voor de bepaling van de gebruikswaarde wordt voorgesteld op Plan 5. De verschillende waardeklassen zijn tot stand gekomen door het verschil in cultuurwaarde, gelet op de grote gelijkenissen voor wat betreft de bedrijfswaarde van de percelen betrokken in de bepaling van de inbreng. De bepaling van de totale gebruikswaarde komt tot stand door per eigenaar en gebruiker volgens de kadastrale gegevens de oppervlakte per waardezone te vermenigvuldigen met het aantal procentpunten voor de desbetreffende waardezone Bepaling van de gebruikswaarde na de gedeeltelijke verhoging van het waterpeil in de zone van Woumenbroek en Merkembroek Het voorstel van grondclassificatie voor de bepaling van de gebruikswaarde na peilverhoging wordt weergegeven op Plan 6. Dit voorstel komt tot stand door een nauwkeurige inschatting van het verlies aan cultuurwaarde dat zal optreden tengevolge een verandering in de waterhuishouding in de tweede fase van het project. Deze inschatting wordt beschreven in De bepaling van de totale gebruikswaarde van een gebruiker na peilverhoging komt tot stand door per eigenaar en gebruiker de oppervlakte per waardezone te vermenigvuldigen met het aantal procentpunten voor de desbetreffende waardezone. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 16

18 Berekening van de opbrengstderving De raming van het verlies aan cultuurwaarde van de gronden gebeurt in verschillende stappen. Kaart 2 stelt de hoogteligging voor in de zone van Woumenbroek en Merkembroek. Plan 5 stelt de waardezones voor in deze zone. Vergelijking tussen beide maakt duidelijk dat cultuurwaarde en hoogteligging sterk aan elkaar gelinkt zijn. In vlakke, laaggelegen gebieden wordt de cultuurwaarde van een perceel immers in grote mate bepaald door de waterhuishouding ervan. De waterhuishouding op haar beurt wordt in grote mate bepaald door de hoogteligging. Een laaggelegen perceel zal bijna altijd natter zijn dan een hooggelegen perceel met eenzelfde bodemgesteldheid. Daarom wordt eerst de relatie bepaald tussen de cultuurwaarde en de hoogteligging. Deze wordt voorgesteld in figuur 1. Uit deze figuur is bijvoorbeeld af te leiden dat percelen die op 2,60 m TAW liggen geen cultuurwaarde meer hebben. Dit is logisch aangezien zij nagenoeg het ganse jaar onder water staan. Percelen op 3,00 m TAW hebben een gemiddelde cultuurwaarde van ongeveer 45 procentpunten. Percelen op 3,50 m TAW hebben een gemiddelde cultuurwaarde van 70 procentpunten. Percelen op 4,50 m TAW hebben een gemiddelde cultuurwaarde van 90 procentpunten. Tussen 2,60 en 3,00 m TAW neemt de cultuurwaarde dus toe met ongeveer 10 procentpunten voor elke 10 cm. Tussen 3,00 m TAW en 3,50 m TAW neemt de cultuurwaarde toe met ongeveer 5 procentpunten voor elke 10 cm. Tussen 3,50 m TAW en 4,50 m TAW neemt de cultuurwaarde toe met ongeveer 2 procentpunten voor elke 10 cm. De hoogteligging en de waterpeilen hebben dus nog nauwelijks een invloed op percelen die hoger zijn gelegen dan 3,50 m TAW. De frequentie van overstromen is voor deze percelen wel nog van belang. Deze frequentie zal echter zelfs nog dalen dankzij de werken die gebeurd zijn in het kader van de waterpeilverhoging in fase 1 (met de uitbreiding van de pompcapaciteit). Figuur 1: Relatie tussen de hoogteligging en de cultuurwaarde van de percelen in de zone Woumenbroek en Merkembroek Een volgende stap in de bepaling van het verlies aan cultuurwaarde is het schatten van de gemiddelde stijging van het waterpeil. In hoofdstuk worden de nieuwe streefpeilen voorgesteld. Door middel van een mathematisch model wordt gesimuleerd welk effect deze Natuurinrichtingsproject de Blankaart 17

19 nieuwe streefpeilen en de uitbreiding van de capaciteit van het pompstation zullen hebben op de effectieve waterpeilen in het Blankaartgebied. Voor de periode tussen 1994 en 2013 heeft men via het mathematisch model berekend welke de waterpeilen zouden geweest zijn met de voorgestelde streefpeilen en met een pompstation met een capaciteit van 4 m 3 /s. Uit de berekeningen kunnen we afleiden dat de gemiddelde stijging van het waterpeil, ten gevolge van de verhoging van het streefpeil, gecombineerd met de hogere pompcapaciteit, 13 cm bedraagt, berekend over het volledige jaar en 10 cm, berekend over het groeiseizoen. Voor het vervolg van de berekeningen wordt rekening gehouden met een gemiddelde peilstijging van 13 cm. Een laatste stap in de berekening is het verlies aan cultuurwaarde (zie Tabel 2). Figuur 2 en Figuur 3 stellen het effect voor van de wijziging van het streefpeil op de cultuurwaarde. Bij wijze van voorbeeld nemen we een perceel dat gelegen is op een hoogte van 3,00 m TAW. In de huidige toestand bedraagt de gemiddelde cultuurwaarde op die hoogte 46 procentpunten. Bij een verhoging van het waterpeil met gemiddeld 13 cm zal dat perceel zakken naar de cultuurwaarde van een perceel dat 13 cm lager gelegen is. De gemiddelde cultuurwaarde van een perceel op een hoogte van 2,88 m TAW bedraagt 38 procentpunten. Bij een verhoging van het streefpeil zal de cultuurwaarde van het perceel dat gelegen is op 3,00 m TAW dus zakken met 8 procentpunten. Dit wordt afgerond naar boven (veelvoud van 5). We besluiten dat de cultuurwaarde zal zakken met 10 procentpunten. Waar percelen onder 2,5 m TAW voordien geen waarde hadden, wordt dit nu opgeschoven naar 2,7 m TAW. De waarde van deze percelen valt terug op nul zodat deze percelen volledig vergoed zullen worden. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 18

20 Figuur 2: Effect van de peilverhoging op de relatie tussen hoogteligging en cultuurwaarde Figuur 3: Relatie tussen de hoogteligging en het verlies aan cultuurwaarde bij de verhoging van het streefpeil in fase 2 Natuurinrichtingsproject de Blankaart 19

21 Tabel 2: Verlies aan cultuurwaarde per hoogteklasse hoogte (m TAW) gemiddelde hoogte boven het huidig slootpeil (cm) gemiddelde hoogte boven het geplande slootpeil (cm) gemiddelde cultuurwaarde huidige toestand gemiddelde cultuurwaarde na peilverhoging verschil cultuurwaarde verschil cultuurwaarde afgerond Vervolgens wordt het waardeverlies per gebruiksperceel geëvalueerd. Eén gebruiksperceel kan in verschillende waardezones vallen. Per gebruiksperceel kan voor één waardezone de waarde zakken met 15 procentpunten, voor een andere waardezone met 10 procentpunten en voor nog een andere waardezone met 5 procentpunten. Indien het hoogste waardeverlies meer dan de helft van het perceel omvat, wordt dat waardeverlies aangenomen voor het volledige perceel. Immers zal het perceel niet kunnen gebruikt worden zolang het minst waardevolle deel niet klaar is. Tenslotte wordt rekening gehouden met de aanwezige drainages in het gebied. Op de percelen in het natuurinrichtingsproject waar een recente drainage aanwezig is, en waarvan de werking wordt verminderd door de verhoging van het waterpeil, zal de waarde bijkomend zakken met 5 procentpunten. Tijdens het groeiseizoen stijgt het waterpeil immers maar met 10 cm, waardoor de werking van de drainages ook slechts in zeer beperkte mate vermindert. De gedraineerde percelen in de zone van Merkembroek en Woumenbroek worden voorgesteld op Kaart 3. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 20

22 Plan 6 stelt de gebruikswaarde van de percelen voor na instelling van het waterpeil, toegelicht in hoofdstuk Plan 7 stelt het verlies aan gebruikswaarde voor dat veroorzaakt wordt door de eerste fase van de peilverhoging Financiële afrekening Bij het toepassen van natuurinrichtingsmaatregelen op een landbouwperceel wordt een vergoeding uitgekeerd aan de gebruiker voor het verlies aan opbrengst en aan de eigenaar (na fase 3) voor het patrimoniumverlies. Wanneer de gebruiker ook de eigenaar is, ontvangt deze zowel de vergoeding van de eigenaar als de vergoeding van de gebruiker. Bij het bepalen van de vergoeding wordt geen rekening gehouden met bijkomende opbrengsten die gerealiseerd werden als gevolg van een gebruik dat niet in overeenstemming is met de op dat moment reeds geldende wettelijke bepalingen inzake het behoud van de basiskwaliteit voor natuur en milieu. Bij het bepalen van de vergoeding wordt geen rekening gehouden met bijkomende opbrengsten die gerealiseerd werden als gevolg van werken of handelingen die door de eigenaar, vruchtgebruiker of gebruiker werden uitgevoerd zonder de vereiste vergunningen of toestemmingen. Bij het bepalen van de vergoeding wordt geen rekening gehouden met bijkomende opbrengsten als gevolg van werken die strijdig zijn met de oogmerken van de betrokken maatregel, indien deze bijkomende opbrengsten gerealiseerd werden tussen het moment van het vaststellen van de maatregelen en de modaliteiten tot uitvoering door de minister en de uitvoering van de maatregelen. Begunstigden kunnen beslissen om afstand te doen van de vergoeding. Als de vergoeding voor de betrokken eigenaar, vruchtgebruiker of gebruiker lager is dan 25 euro dan wordt de vergoeding niet uitgekeerd. Gebruiksvergoeding Het vergelijken van de gebruikswaarde per gebruiker voor en na de verhoging van het waterpeil maakt het mogelijk om een financiële afrekening op te maken. Het verlies aan gebruikswaarde (in euro) per gebruiker wordt bekomen door de vergoedingen van de afzonderlijke landbouwpercelen die hij gebruikt te sommeren. De vergoeding per gebruiker wordt berekend als volgt : het totale verlies aan gebruikswaarde per gebruiker (in procentpunten) x het bedrag per waardeëenheid (in euro/procentpunt) x bedrijfscoëfficiënt Waarbij : - het totale verlies aan gebruikswaarde ten gevolge van de toepassing van de natuurinrichtingsmaatregelen vastgesteld wordt op basis van de classificatieplannen; Natuurinrichtingsproject de Blankaart 21

23 - het bedrag per waardeëenheid is gelijk aan vier maal de gewogen fiscale inkomstenschaal gedeeld door het aantal punten van een gemiddeld perceel uit de zandleemstreek; een gemiddeld perceel uit de zandleemstreek wordt geraamd op 88 procentpunten; de gewogen gemiddelde fiscale inkomstenschaal wordt bepaald door een gemiddelde te nemen van de fiscale inkomstenschalen van de percelen van de bij de natuurinrichtingsmaatregel betrokken landbouwbedrijven; als referentie werd de fiscale inkomstenschaal van 2013 gebruikt; - de bedrijfscoëfficiënt de impact weergeeft van de natuurinrichtingsmaatregel op de bedrijfsvoering. De coëfficiënt varieert van minimum 1 tot maximum 2. Hoe hoger de impact, hoe hoger de bedrijfscoëfficiënt; de bedrijfscoëfficiënt wordt per bedrijf bepaald door de minimumcoëfficiënt 1 te verhogen met een coëfficiënttoeslag die de impact van de natuurinrichtingsmaatregel op het bedrijf weergeeft. Deze toeslag wordt bepaald op basis van vier criteria en bedraagt maximaal 1. Om rekening te houden met bedrijven die reeds betrokken waren in fase 1, wordt voor het berekenen van het criterium relatieve inbreng zowel de oppervlakte in fase 1 én fase 2 genomen. De vier criteria zijn : - absoluut verlies aan procentpunten ten gevolge van de maatregel in fase 2 - absolute inbreng in hectare in fase 2 - relatieve inbreng in fase 2 (en fase 1) - zetel en/of huiskavel in het projectgebied Opbouw van de coëfficiënttoeslag met een maximum van 1 coëfficiënttoeslag Absoluut verlies ten gevolge van de maatregel in fase 2 (procentpunten) , , , ,4 >100 +0,5 absolute inbreng in fase 2 (ha) 0-2,5 +0,05 2,5-5 +0,1 5-7,5 +0,15 7, ,2 > 10 +0,25 relatieve inbreng in fase 2 en fase 1 (%) , , , ,2 > 20 +0,25 Zetel of huiskavel in het projectgebied nee +0 ja +0,5 Natuurinrichtingsproject de Blankaart 22

24 De vergoeding in fase 2 wordt direct en volledig uitbetaald aan de gebruikers bij aanpassing van het waterpeil. De uitbetaling is éénmalig. Eigendomsvergoeding Er wordt voor geopteerd om het verlies dat de eigenaar heeft naar aanleiding van de verhoging van het waterpeil uit te betalen bij de uitvoering van fase 3 van het natuurinrichtingsproject. Het Vlaams Gewest wijzigt immers haar aankooppolitiek noch haar aankoopprijzen. De gronden worden in het gebied verder aangekocht aan dezelfde prijzen als voorheen. 3.3 Berekening Op basis van de bovenstaande berekeningen worden volgende lijsten in bijlage toegevoegd: - een lijst met per gebruiker, de percelen, de oppervlakte ervan, de totale oppervlakte ervan, het oppervlakte-aandeel ervan in elke waardeklasse van het classificatieplan, de gebruikswaarde ervan en de totale waarde ervan en dit zowel in de huidige toestand als na de gedeeltelijke verhoging van het waterpeil in de zone van de Blankaartvijver; - een lijst met een financiële afrekening per gebruiker. 4 Monitoring Monitoring van een natuurinrichtingsproject omvat het in de tijd (op)volgen van de ontwikkelingen van natuurwaarden die plaatsvinden naar aanleiding van een eenmaal gedane ingreep (inrichtingsmaatregelen) of een ingezette vorm van beheer. Resultaten van monitoring dienen enerzijds gebruikt te worden om natuurdoelen op projectniveau te kunnen toetsen, en anderzijds ook voor evaluatie van doelstellingen op beleidsniveau. Het moet toelaten om te signaleren dat zich andere ontwikkelingen voordoen dan de gewenste, en om zo mogelijk ook de oorzaak van het probleem te achterhalen zodat er lessen kunnen getrokken worden voor nog uit te voeren projecten Doel monitoring Ecologische doelstellingen beleid Net zoals het eerste projectuitvoeringsplan van het natuurinrichtingsproject de Blankaart omvat ook het tweede projectuitvoeringsplan voor het beleid volgende ecologische hoofddoelstellingen: 1. Verhogen van de (a)biotische diversiteit op gebiedsniveau (Thema 12 van MINA-plan 3+:Verlies van biodiversiteit) 2. Versterking van het functioneren van het gebied binnen een groter complex van natuurgebieden in de omgeving (Thema 11: Versnippering). Het projectgebied maakt deel uit van het vogelrichtlijngebied IJzervallei. 3. Terugdringen van schadelijke invloeden voor natuur en het natuurlijk milieu als gevolg van menselijke activiteiten (thema s 9.3: Verdroging, 5: vermesting, 9.2: Verontreiniging van oppervlaktewater, 4: Verzuring en 10.1: Verstoring door geluidshinder) Natuurinrichtingsproject de Blankaart 23

25 Binnen de gebiedsvisie voor de hele IJzervallei is het belang van het gebied rond de Blankaart als rust- en foerageergebied voor vogels zeer groot. Het natuurinrichtingsproject heeft als doelstelling het creëren van een meer geschikt habitat voor de broed- en overwinterende vogels met specifieke aandacht voor moerasvogels. Het is de enige plaats in de IJzervallei waar er potentie is voor het herstel van een moerassig biotoop, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld het Westbroek waar het herstel van de waardevolle hooilanden centraal staat. Om dit te bereiken, moeten we zorgen voor voldoende voedselaanbod, nestgelegenheid en rustmogelijkheden. Volgende maatregelen die onderwerp uitmaken van dit projectuitvoeringsplan dragen bij tot het bereiken van deze doelstellingen: - het verhogen van het waterpeil in Woumenbroek en Merkembroek. Volgende maatregelen maken geen onderwerp uit van het voorliggend projectuitvoeringsplan en werden reeds uitgevoerd. Ze worden in het kader van de monitoring echter wel opgevolgd en dragen eveneens bij tot het bereiken van de doelstellingen. Deze maatregelen worden hieronder nog eens kort toegelicht: - Inrichten visputten van Kempynck en Kleine Blankaart als vijvercomplex met rietpartijen De visputten van Kempynck en de Kleine Blankaart zijn eigendom van de vzw Natuurpunt. Dit vijvercomplex, dat aansluit bij de Blankaartvijver en zijn ingericht voor rietmoerasvogels. Van alle vijvers werd het slib geruimd. Bij de ruiming werden de vissen opgevangen worden. Na de ruiming werden soorten zoals snoek en rietvoorn selectief teruggeplaatst. De bomen op de scheidingswallen tussen de vijvers werden gekapt en de scheidingswallen zelf werden afgegraven met de bedoeling een afwisseling tussen rietkragen en open water te creëren. Een aantal van de vijvers uit dit vijvercomplex is omgeven door een ringdijk. Deze wordt op een hoogte van 4 m TAW gebracht. Op die manier wordt de instroom van eutroof water uit de Blankaartvijver in een aantal vijvers beperkt en wordt gemikt op de ontwikkeling van een waardevolle watervegetatie. De Kleine Blankaart wordt zo veel mogelijk ingericht in functie van water- en rietmoerasvogels. Oevers zullen afgegraven worden tot op rietlandniveau. Een dichtgeslibde gracht zal uitgebaggerd worden. - Herstel van de rietlandvegetatie in het groot rietveld van de Blankaart en aan de monding van de Steenbeek De moeraszones het groot rietveld en het rietveld aan de monding van de Steenbeek zijn eigendom van de vzw Natuurpunt. Beide moeraszones zijn sterk verruigd. Wilgen hebben de plaats ingenomen van rietland. Zowel in het Groot Rietveld als aan de monding van de Steenbeek werd het struweel teruggedrongen en werden slootjes uitgediept. Dit heeft als doel een goed ontwikkelde moeraszone te creëren. - Verbreden en verdiepen van greppels en laagtes in het Neckersbroek en het Soetensbroek Op de percelen die de vzw Natuurpunt aangekocht heeft in het Neckersbroek en het Soetensbroek werden slootjes verdiept en verbreed en laagtes verder uitgegraven teneinde de rietvegetatie uitbreiding te laten nemen. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 24

26 - Graven van een plasberm langs de Kerkevaart De Kerkevaart is een waterloop van tweede categorie. De aangrenzende percelen aan de noordzijde en een deel van de percelen aan de zuidzijde van de Kerkevaart zijn eigendom van de vzw Natuurpunt. De afwateringsfunctie van deze waterloop is nagenoeg onbestaande. Langs de Kerkevaart is een plasberm van 5 m breed gegraven teneinde brede ondiepe zones te creëren waar moerasvogels kunnen foerageren. - Blootleggen van de zaadbank in de rietmoerassen rond de Blankaartvijver In het moeras aan de Blankaartvijver werden op bepaalde plaatsen plagwerken uitgevoerd, met de bedoeling de oude zaadbank opnieuw aan te spreken Ecologische doelstellingen inrichting en beheer: gebiedsthema s Voor de monitoring zijn de bovenstaande maatregelen gegroepeerd in thema s. Maatregelen die in eerste instantie geen ecologische doelstelling hebben worden niet opgevolgd. Volgende gebiedsthema s en bijbehorende maatregelen zijn te onderscheiden, gerangschikt in afnemende mate van belang: Gebiedsthema 1: Vernatting - het verhogen van het waterpeil (omgeving Blankaartvijver, Woumenbroek en Merkembroek) - het ruimen van sloten in het Rillebroek - Herstel van de rietlandvegetatie in het groot rietveld van de Blankaart en aan de monding van de Steenbeek - Verbreden en verdiepen van greppels en laagtes in het Neckersbroek en het Soetensbroek Gebiedsthema 2: Verbetering van het ecologisch functioneren van waterlopen en oppervlaktewater - Inrichten visputten van Kempynck en Kleine Blankaart als vijvercomplex met rietpartijen - Graven van een plasberm langs de Kerkevaart Gebiedsthema 3: verschraling - Blootleggen van de zaadbank in de rietmoerassen rond de Blankaartvijver Natuurinrichtingsproject de Blankaart 25

27 4.2. Te monitoren parameters Tabel 3 geeft de op te volgen parameters aan per gebiedsthema. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen stuurparameters, tussenparameters en doelparameters. Stuurparameters houden direct verband met de uit te voeren maatregel en dienen om de uitgangssituatie vast te leggen. Tussenparameters zijn op basis van causale relaties verbonden met de stuurparameter en dienen om zichtbaar te maken dat een veronderstelde relatie inderdaad aanwezig is. Dit is van belang als men de oorzaak van ev. ongewenste ontwikkelingen wil achterhalen. Doelparameters zijn het belangrijkst: hieronder vallen alle doelsystemen, natuurstreefbeelden en doelsoorten die men wil realiseren of herstellen. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 26

28 Tabel 3: Overzicht van gebiedsthema s, maatregelen en stuur-/ tussen-/ en doelparameters ten behoeve van monitoring in het natuurinrichtingsproject de Blankaart Stuurparameter Tussenparameter 1 Tussenparameter 2 Doelparameters Gebiedsthema 1 Maatregel Doelsysteem Natuurstreefbeeld Doelsoorten 1: Vernatting Verhogen waterpeil Stuwpeil af- en aanslagpeil pompgemaal Oppervlakte vernattingsgebied (ha) Slootpeil (m TAW) Grondwaterpeil (m TAW/ m onder maaiveld) Samenstelling oppervlaktewater Nutriëntengehalte bodem en grondwater in Oppervlakte en ligging doelsystemen (ha) Open water Moeras Oppervlakte en ligging natuurstreefbeelden (ha) Eutrofe plas Rietmoeras - natte ruigte - monotypische rietkragen Vegetatie Waterviolier, spits fonteinkruid, glanzig fonteinkruid, kikkerbeet, puntig fonteinkruid, doorschijnend sterrenkroos, zwanenbloem, groot blaasjeskruid en holpijp Vegetatie Mr: Riet - soortenrijk rietland Vegetatie Mr: riet, zompvergeet-mij-nietje, watermunt, moeraslathyrus, grote boterbloem, mattenbies, grote watereppe, waterpunge en lidsteng Grasland Grote zeggevegetaties Dotterbloemgrasland en zilverschoonweiden Grote vossenstaartgraslanden Vegetatie Mc: scherpe zegge, tweerijige zegge, blaaszegge, moeraswalstro, mattenbies, schildereprijs, grote watereppe, holpijp broedvogels bruine kiekendief, roerdomp, woudaapje, porseleinhoen,blauwborst, grote karekiet, snor, rietzanger, rietgors, cetti s zanger Vegetatie Hc en Hpr*: echte koekoeksbloem, grote ratelaar, trosdravik, tweerijige zegge, zomp-en moerasvergeet-mij-nietje, moerasrolklaver, pijptorkruid, egelboterbloem, gewone waterbies, moeraszoutgras en aardbeiklaver. Vegetatie Hpr*/hu: weidekerveltorkruid, trosdravik, tweerijige zegge, moeraszegge, veldlathyrus, penningkruid en moerasrolklaver broedvogels kwartelkoning, porseleinhoen, zomertaling, watersnip, tureluur, veldleeuwerik, graspieper, paapje, grauwe gors, slobeend en grutto Wintergasten en doortrekkers: smient, wintertaling, pijlstaart, slobeend, goudplevier, kemphaan en grutto Natuurinrichtingsproject de Blankaart 27

29 Ruimen van sloten Lengte van de geruimde sloten (m) Herstel van de Oppervlakte rietlandvegetatie: wilgenstruweel Kappen wilgen gekapt (m 2 ) Uitdiepen slootjes Ligging en profiel Verbreden en verdiepen greppels gegraven sloten Ligging en profiel gegraven sloten Nutriëntengehalte in bodem en grondwater Open Water Moeras Zie Verhogen waterpeil Zie Verhogen waterpeil Stuurparameter Tussenparameter 1 Tussenparameter 2 Doelparameters Gebiedsthema 2 Maatregel Doelsysteem Natuurstreefbeeld Doelsoorten 2. Verbetering van het ecologisch functioneren van oppervlaktewater Inrichten visputten Kempynck en Kleine Blankaart: Kappen bomen op oevers Afgraven oevers Slibruiming Verwijderen bodemwoelende vissen Afgegraven oppervlakte (m 2 ) Peil afgraving (m TAW) Volume slib (m 3 ) Verwijderde hoeveelheid (kg) Verwijderde soorten vis geruimd vis - Morfologie (diepte, slibdikte, oppervlakte, omtrek, vorm, substraatstructuur en oeverstructuur - Fytobenthos - Vissen - Zoöplankton - Fytoplankton Samenstelling oppervlaktewater: N en P Open water Moeras Zie gebiedsthema 1 Zie gebiedsthema 1 Graven van een plasberm Afgegraven oppervlakte (m 2 ) Moeras Zie gebiedsthema 1 Zie gebiedsthema 1 Peil afgraving (m TAW) Stuurparameter Tussenparameter 1 Tussenparameter 2 Doelparameters Gebiedsthema 3 Maatregel Doelsysteem Natuurstreefbeeld Doelsoorten 3. Verschraling Blootleggen van de zaadbank Oppervlakte geplagd (m²) Nutriëntengehalte in bodem en grondwater Moeras - soortenrijk rietland Zie gebiedsthema 1 Peil afgraving (m TAW) Natuurinrichtingsproject de Blankaart 28

30 4.3. Meetnetontwerp Stuurparameters De op te volgen stuurparameters worden voorgesteld in Tabel Tussen- en doelparameters De op te volgen tussen- en doelparameters worden voorgesteld in Tabel Motivatie parameterselectie Gebiedsthema 1: vernatting De wijziging in stuwpeil en in aan- en afslagpeil van het pompgemaal zijn bepalend voor de wijziging in slootpeil in het te vernatten gebied. Deze wijziging in slootpeil beïnvloedt op zijn beurt de wijziging in grondwaterpeil. De oppervlakte van het vernattingsgebied, de oppervlakte gekapt wilgenstruweel en de lengte van de geruimde sloten is bepalend om de te verwachten wijzigingen in fauna en flora te kwantificeren. De ligging van de geruimde of gegraven sloten is bepalend om de verwachte wijzigingen in fauna en flora te lokaliseren. Het profiel van de gegraven sloten is bepalend voor de waterhuishouding in de oevers en de sloot en dus voor de te verwachten wijzigingen in fauna en flora. Tenslotte is ook de samenstelling van het oppervlaktewater bepalend voor de te verwachten wijzigingen in fauna en flora. De maatregelen uit het natuurinrichtingsproject wijzigen niets aan de samenstelling van het oppervlaktewater. Toch is het aangewezen deze op te volgen gezien zij het halen van de doelstelling kan hypothekeren. Het opmaken van een gebiedsdekkende vegetatiekaart is van belang om de wijzigingen in fauna en flora te kwantificeren. Daarnaast wordt in een aantal Permanente Kwadraten (PQ s) op geregelde tijdstippen een zeer gedetailleerde inventarisatie gemaakt van de aanwezige vegetatie. Deze waarnemingen moeten toelaten om meer gedetailleerde uitspraken te doen over de aard van de verschuivingen in vegetatie die optreden. In een aantal van die permanente kwadraten wordt ook het nutriëntengehalte van het grondwater en van de bodem bepaald. De maatregelen uit het natuurinrichtingsproject wijzigen niets aan deze parameters. Toch is het aangewezen deze parameters op te volgen gezien zij het halen van de doelstellingen kunnen hypothekeren. Gezien de naleving van de vogelrichtlijn de belangrijkste doelstelling vormt van het natuurinrichtingsproject is het van groot belang de evoluties in avifauna op te volgen. Gebiedsthema 2: verbeteren ecologisch functioneren oppervlaktewater De afgegraven oppervlakte is van belang om te kwantificeren welke bijkomende oppervlakte rietkragen er gecreëerd zijn. Het peil van de afgraving is van belang om na te gaan of het al dan niet halen van de doelstelling te wijten is aan het peil van de afgraving. Het volume geruimd slib heeft een directe impact op de voedselrijkdom van de vijvers. De verwijderde hoeveelheid vis en de verwijderde soorten hebben een directe impact op de helderheid van de vijvers. De samenstelling van het oppervlaktewater, fytobenthos, vissen, zoöplankton en fytoplankton zijn bepalend voor het ecologisch functioneren van oppervlaktewater. Natuurinrichtingsproject de Blankaart 29