Integrale versie van bijlage 10 in de Activiteitenregeling, versie juni LET OP!- Dit is een hulpmiddel en geen officiële publicatie - LET OP!

Transcriptie

1 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 INTEGRALE VERSIE BIJLAGE 10 IN DE ACTIVITEITENREGELING Onderliggende document is een integrale versie van bijlage 10 in de enregeling zoals deze per 1 juli 2017 (gewijzigd) in werking treedt. De voorgestelde veranderingen zijn zichtbaar gemaakt via wijzigingen bijhouden en daarmee herkenbaar in het document. Ook is een integrale versie beschikbaar zonder wijzigingen bijhouden. Op onze internetsite zijn de verschillende integrale versie beschikbaar. Kenniscentrum InfoMil is onderdeel van Rijkswaterstaat, de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Rijkswaterstaat streeft naar correcte en actuele informatie via dit hulpmiddel. Onderliggend document is met zorg ontwikkeld om een gebruiksvriendelijk hulpmiddel te bieden aan de uitvoeringspraktijk. Desondanks kan Rijkswaterstaat niet garanderen dat het hulpmiddel geen onjuistheden of gedateerde informatie bevat waardoor u aan de informatie in deze rapportage geen rechten kunt ontlenen. De vigerende wet- en regelgeving blijft onverlet van toepassing en vormt de juridische basis voor verdere besluitvorming door een gebruiker. Rijkswaterstaat aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade of nadelige gevolgen als gevolg van onjuistheden en/of gedateerde informatie in deze rapportage. 1

2 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 enregeling milieubeheer Bijlage 10. Erkende maatregellijsten energiebesparing Overzicht erkende maatregelen energiebesparing per bedrijfstak In deze bijlage zijn per bedrijfstak de erkende maatregelen voor energiebesparing weergegeven. Ook zijn per bedrijfstak beschrijvingen opgesteld om duidelijkheid te geven aan drijvers van inrichtingen welke erkende maatregelen toepasbaar zijn voor een inrichting. Een drijver van een inrichting waarvan het desondanks onduidelijk is welke lijst toepasbaar is, kan overleggen met het bevoegd gezag om gezamenlijk te bepalen of er een passende lijst is. Indien dit overleg niet leidt tot overeenstemming geldt de algemene verplichting in artikel 2.15, eerste lid, van het enbesluit. De erkende maatregelen zijn na overleg met vertegenwoordigers (en deskundigen) van het bedrijfsleven en het bevoegd gezag opgesteld. De nu aangewezen erkende maatregelen zijn bruikbaar voor twaalf bedrijfstakken. Deze bijlage wordt later aangevuld met nieuwe bedrijfstakken en bijhorende maatregelen, zodat in principe voor alle bedrijfstakken concrete erkende maatregelen beschikbaar zijn. Daarnaast wordt de bijlage regelmatig, in beginsel jaarlijks, geactualiseerd. Voor de volgende bedrijfstakken zijn erkende maatregelen voor energiebesparing aangewezen: 1. metalelektro en mkb-metaal 2. autoschadeherstelbedrijven 3. gezondheids- en welzijnszorginstellingen 4. kantoren 5. onderwijsinstellingen 6. commerciële datacenters 7. rubber- en kunststofindustrie. 8. levensmiddelenindustrie 9. agrarische sector 10. mobiliteitsbranche 11. sport en recreatie 12. hotels en restaurants De erkende maatregelen zijn meestal gekoppeld aan de activiteiten overeenkomstig de indeling van het enbesluit (hoofdstuk 3 en 4). Voor gebouwgebonden maatregelen (met uitzondering van ruimteverwarming via een stookinstallatie) en enkele bedrijfstakspecifieke maatregelen is geen koppeling met activiteiten in het enbesluit mogelijk. Daarom zijn naast het koppelen aan activiteiten ook maatregelen gekoppeld aan de hierna genoemde typen maatregelen. Het gaat om maatregelen met betrekking tot: gebouwschil (zoals spouwmuurisolatie) ruimteventilatie; ruimteverwarming; ruimte- en buitenverlichting; warm tapwatervoorziening, niet zijnde stookinstallatie; persluchtinstallatie; stoominstallatie, niet zijnde stookinstallatie; liftinstallatie; roltrapsysteem; informatie- en communicatietechnologie; serverruimten; zwembadbassin; faciliteiten; processen (zoals gieten of harden). De terugverdientijd van een zelfde besparingsmaatregel, zoals een HR-ketel, kan per bedrijfstak verschillen door bedrijfstakspecifieke kenmerken (aan het gebouw, de installaties en processen). Daarom is het nodig om per bedrijfstak aparte overzichten met erkende maatregelen te hanteren. 2

3 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Bepaalde maatregelen kunnen wel of juist niet als erkende maatregel worden beschouwd puur op basis van een terugverdientijd. Tevens wordt op een aantal punten aangesloten bij de bij de eisen die de technische bouwregelgeving stelt aan de energiezuinigheid, zoals het energielabel en de energieprestatiecoëfficient (EPC) uit het Besluit energieprestatiegebouwen. Hierna wordt per bedrijfstak een overzicht gegeven van de aangewezen erkende maatregelen voor energiebesparing. Maatregelen per bedrijfstak In de volgende paragrafen zijn de erkende maatregelen beschreven voor de bovengenoemde bedrijfstakken. Per maatregel is informatie gegeven over de volgende aspecten: omschrijving activiteit of type maatregelen; omschrijving van de maatregel; mogelijke technieken ten opzichte van ; op basis van een ; technische randvoorwaarden; economische randvoorwaarden; toepasbaar op een zelfstandig moment of natuurlijk ; alternatieve erkende maatregelen; bijzondere omstandigheden. In de Handreiking erkende maatregelen ( opgesteld in overleg tussen bedrijfsleven en bevoegd gezag, wordt ingegaan op de werking van de methodiek van erkende maatregelen waaronder de verschillende aspecten per maatregel. 1. Metalelektro en mkb-metaal Bedrijven waar metalen in primaire vorm en/of metaalproducten inclusief machines en apparaten (ook elektrische en elektronische) worden vervaardigd. Denk aan giet-, wals-, smelt- of smeedprocessen, evenals (spaanloze, verspanende en thermische) mechanische bewerking en/of eindbewerking van metalen. Oppervlaktebehandeling (via procesbaden, stralen of coaten) en het verbinden van metalen of legeringen (zoals lassen en solderen) zijn ook kenmerkend. Ter indicatie een aantal SBI-codes die voor de indeling van deze bedrijven veelal worden gebruikt: 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 32 en 33.. In deze bedrijfstak zijn erkende maatregelen aangemerkt voor de in tabel 1 genoemde activiteiten en typen maatregelen. Maatregelen Tabel 1. Erkende maatregelen voor energiebesparing in de metalelektro en mkb-metaal Nummers Gebouwschil 1 Ruimteverwarming Faciliteiten 18 Persluchtinstallatie Processen 19 Liftinstallatie 33 Serverruimten Informatie- en communicatietechnologie 41, 42 In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) 2-4,9 3

4 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 In werking hebben van een koelinstallatie 23 Reinigen, lijmen of coaten van metalen 24,25,32 Aanbrengen anorganische deklagen op metalen Beitsen of etsen van metalen Elektrolytisch of stroomloos aanbrengen van metaallagen op metalen Aanbrengen van conversielagen op metalen Thermisch aanbrengen van metaallagen op metalen Drogen van metalen 30,31 Gebouwschil Nummer maatregel 1 Kantoor: Warmte- en koudeverlies via buitenmuur beperken. Spouwmuur isoleren. Isolatie in spouwmuur ontbreekt. a) Kantoor wordt verwarmd. b) Kantoor wordt verwarmd en gekoeld. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. a) b) [2] Kantoor: Aanvoertemperatuur cv-water automatisch regelen op basis van buitentemperatuur. [3] Kantoor: Energiezuinige warmteopwekking In gebouwen met minimaal energielabel C dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) Nummer maatregel 2 Kantoor: Aanvoertemperatuur cv-water automatisch regelen op basis van buitentemperatuur. Weersafhankelijke regeling Weersafhankelijke regeling ontbreekt op een cv-groep met hogetemperatuurverwarming. Weersafhankelijke regeling toepassen op groep indien dit op ketel onmogelijk is i.v.m. warmtapwatervoorziening. Meerdere verblijfsruimte met totaal bruto vloeroppervlakte van minimaal 150 m 2 met verschillende warmtebehoefte. [1] Kantoor: Warmte- en koudeverlies via buitenmuur beperken. [3] Kantoor: Energiezuinige warmteopwekking In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) Nummer maatregel 3 Kantoor: Energiezuinige warmteopwekking Hoogrendementsketel HR107 4

5 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 a) Conventioneelrendements- (CR-) of verbeterdrendements- (VR-) ketel is aanwezig voor basislast (bedrijfstijd is meer dan 500 uur per jaar). b) Hoogrendementsketel HR100 is aanwezig voor basislast (bedrijfstijd is meer dan 500 uur per jaar). Retourtemperatuur van ketel kan lager zijn dan 55 C. Hogetemperatuursystemen (zoals warmtapwatersysteem of hogetemperatuurstralingspanelen) verhinderen dat soms. Condensafvoer is mogelijk. a) b) Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. a) Zelfstandig moment: Ja, indien aardgasverbruik minder is dan m 3 per jaar. b) [1] Kantoor: Warmte- en koudeverlies via buitenmuur beperken. [2] Kantoor: Aanvoertemperatuur cv-water automatisch regelen op basis van buitentemperatuur. In gebouwen met minimaal energielabel C dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) Nummer maatregel 4 Bedrijfshal: Onnodig aanstaan van ruimteverwarming buiten bedrijfstijd voorkomen. Tijdschakelaar of tijdschakelaar met weekschakeling (met of zonder overwerktimer) Automatische aan- en uitschakeling ontbreekt. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Ruimteverwarming Nummer maatregel 5 Bedrijfshal: Warmte in hoge hal actief verdelen naar werkplekken met warmtevraag om verwarming met aardgas te beperken. Ondersteuningsventilator Voorziening voor luchtcirculatie ontbreekt. Geen vervuilende gassen (zoals las- of lijmdampen) aanwezig. Kraanbaan en ondersteuningsventilator hinderen elkaar niet. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Temperatuur boven in hal is minimaal 4 C hoger dan temperatuur op werkniveau. [9] Bedrijfshal: Energiezuinige warmteopwekking 5

6 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Ruimteverwarming Nummer maatregel 6 Bedrijfshal: Warmteverlies via warmwaterleidingen en -appendages beperken in onverwarmde ruimten. Isolatie aanbrengen om leidingen en appendages. Isolatie om leidingen en appendages ontbreekt. Als fabrikant voorschrijft dat vocht en warmte weg moet kunnen i.v.m. garantie, dan hier rekening mee houden bij keuze isolatiemateriaal. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Bedrijfstijd van installatie behorende bij leidingen en appendages is minimaal uur per jaar (ter indicatie: een standaard stookseizoen). Ruimteverwarming Nummer maatregel 7 Bedrijfshal: Debiet cv-pomp automatisch regelen op basis van warmtebehoefte. Cv-pomp met frequentieregeling Toeren- of frequentieregeling op cv-pomp ontbreekt. Bij meerdere parallel geschakelde pompen uitvoeren bij (minimaal) één pomp. Variërend debiet is mogelijk in combinatie met warmteopwekking en -afgiftesysteem. Geen aanpassingen aan driewegkleppen en regelsysteem nodig. Ruimteverwarming Nummer maatregel 8 Bedrijfshal: Temperatuur per ruimte naregelen. Thermostatische radiatorkranen of ruimtethermostaten Individuele naregeling per ruimte ontbreekt. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. [9] Bedrijfshal: Energiezuinige warmteopwekking 6

7 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) Nummer maatregel 9 Bedrijfshal: Energiezuinige warmteopwekking a) Hoogrendementsketel HR100, HR104 of HR107 b) Hoogrendements- (HR-) luchtverhitter c) Gasgestookte donkere straler a) Conventioneelrendement s- (CR-) of verbeterdrendements- (VR-) ketel is aanwezig voor basislast (bedrijfstijd is meer dan 500 uur per jaar). b) Conventionele luchtverhitter is aanwezig. c) Conventionele luchtverhitter is aanwezig. a en b) Condensafvoer eenvoudig realiseerbaar. c) Rookgasafvoer is mogelijk. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. [7] Bedrijfshal: Debiet cv-pomp automatisch regelen op basis van warmtebehoefte. [8] Bedrijfshal: Temperatuur per ruimte naregelen. Nummer maatregel 10 Kantoor: Onnodig branden van binnenverlichting in pauzes en buiten bedrijfstijd voorkomen. Veegschakeling Verlichting wordt handmatig geschakeld per ruimte. Geïnstalleerd vermogen per veegschakeling is minimaal 18 kw. Per veegschakeling zijn maximaal 12 aanpassingen nodig om te voorkomen dat apparatuur onbedoeld wordt uitgeschakeld. Verlichting kan minimaal 1 uur per dag extra uitgeschakeld worden. In gebouwen met minimaal energielabel C dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. Nummer maatregel 11 Kantoor: Geïnstalleerd vermogen binnenverlichting beperken. a) Armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL5) b) Armaturen met led-lampen Conventionele armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL) zijn aanwezig. 7

8 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Aantal branduren is minimaal uur per jaar. b) Geïnstalleerd vermogen van verlichting neemt door toepassen van led-lampen minimaal 50% af bij voldoende lichtopbrengst. In gebouwen met minimaal energielabel C dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. Nummer maatregel 12 Bedrijfshal: Onnodig branden van binnenverlichting in pauzes en buiten bedrijfstijd voorkomen. Veegschakeling Verlichting wordt handmatig geschakeld per (deel van de) ruimte. Geïnstalleerd vermogen per veegschakeling is minimaal 18 kw. Per veegschakeling zijn maximaal 12 aanpassingen nodig om te voorkomen dat apparatuur onbedoeld wordt uitgeschakeld. Verlichting kan minimaal 1 uur per dag extra uitgeschakeld worden. Nummer maatregel 13 Bedrijfshal: Binnenverlichting automatisch verminderen op basis van daglichttoetreding door ramen en daklichten. a) Daglichtafhankelijke regeling voor dimmen van verlichting b) Daglichtafhankelijke schakeling voor schakelen van verlichting Daglichtafhankelijke schakeling of -regeling ontbreekt. a) Hoogfrequente (HF) armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL) (niet retrofit) zijn aanwezig. b) Conventionele armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL) zijn aanwezig. Verlichting is apart schakelbaar langs ramen en/of onder daglichtopeningen. Geïnstalleerd vermogen per verlichtingsgroep is minimaal 0,7 kw. Daglichtoppervlak in dak is minimaal 10% van dakoppervlak of daglichtoppervlak in gevel is minimaal 30% van vloeroppervlak. Nummer maatregel 14 8

9 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Bedrijfshal: Onnodig branden van verlichting in magazijnen en opslagruimten voorkomen bij wisselend ruimtegebruik. Aanwezigheidschakeling Aanwezigheidschakeling ontbreekt. Verlichting is apart schakelbaar per (deel van de) ruimte. Geïnstalleerd vermogen per verlichtingsgroep is minimaal 0,42 kw. Nummer maatregel 15 Bedrijfshal: Vermogen conventionele verlichting met langwerpige fluorescentielampen (TL) verlagen door spanningsverlaging. Spanningsverlagingstoestel toepassen dat spanning verlaagt naar 207 tot 210 Volt. Spanningsverlagingstoestel ontbreekt. Aparte verlichtingsgroep is aanwezig. Geïnstalleerd vermogen per verlichtingsgroep is minimaal 11,5 kw. Aantal branduren is minimaal uur per jaar. [12] Bedrijfshal: Onnodig branden van binnenverlichting in pauzes en buiten bedrijfstijd voorkomen. [14] Bedrijfshal: Onnodig branden van verlichting in magazijnen en opslagruimten voorkomen bij wisselend ruimtegebruik. Nummer maatregel 16 Bedrijfshal: Geïnstalleerd vermogen binnenverlichting beperken. a) Armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL5) b) Armaturen met led-lampen Conventionele armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL) zijn aanwezig. Aantal branduren is minimaal uur per jaar. b) Geïnstalleerd vermogen van verlichting neemt door toepassen van led-lampen minimaal 50% af bij voldoende lichtopbrengst. [12] Bedrijfshal: Onnodig branden van binnenverlichting in pauzes en buiten bedrijfstijd voorkomen. [13] Bedrijfshal: Binnenverlichting automatisch verminderen op basis van daglichttoetreding door ramen en daklichten. 9

10 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 [14] Bedrijfshal: Onnodig branden van verlichting in magazijnen en opslagruimten voorkomen bij wisselend ruimtegebruik. Bijzondere Omstandigheden Nummer maatregel 17 Onnodig branden van reclame- en overige buitenverlichting voorkomen zodat verlichting alleen brandt als het donker is en per nacht minimaal 6 uur uit is. Schemerschakelaar en tijdschakelklok Schemerschakelaar en/of tijdschakelaar ontbreekt. Faciliteiten Nummer maatregel 18 Energiezuinige motor IE2-motor met frequentieregeling of IE3-motor Motor met vermogen meer dan 7,5 kw en minder dan 375 kw en met rendementsklasse IE1, IE2 (zonder frequentieregeling) of lager is aanwezig. Processen Nummer maatregel 19 Energiezuinige branderpijpen bij doorloopgloeioven Hoogrendements- (HR-) branderpijpen Conventionele branderpijpen zijn aanwezig. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Vermogen brander is minimaal 30 kw. Bedrijfstijd brander is meer dan uur per jaar. 10

11 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Persluchtinstallatie Nummer maatregel 20 Nullasturen persluchtcompressor beperken. Persluchtcompressor met frequentie- of toerenregeling Vollast/nullast- of vollast/nullast/uitschakeling is aanwezig. Bij meerdere compressoren uitvoeren bij leidende compressor en rest op basis van aan/uitschakeling. Aantal nullasturen is minimaal uur per jaar (ter indicatie: 4 uur per werkdag). Persluchtinstallatie Nummer maatregel 21 Energiezuinig perslucht maken door koude lucht te gebruiken. a) Koude buitenlucht gebruiken. b) Binnenlucht uit onverwarmde ruimte gebruiken. Compressor zuigt door zichzelf opgewarmde warme lucht of warme proceslucht aan. a) Opening in gevel is mogelijk binnen een afstand van 3 meter. b) Vermogen compressor (in kw) vermenigvuldigd met aantal equivalenten van vollasturen (in uur per jaar) is minimaal (kwh per jaar). Persluchtinstallatie Nummer maatregel 22 Warmte van persluchtcompressoren nuttig gebruiken. a) Warmte van luchtgekoelde compressor gebruiken voor ruimteverwarming. b) Warmte van watergekoelde compressor gebruiken voor lagetemperatuurverwarming, verwarming van tapwater of badenverwarming. Warmte van compressor wordt naar buiten afgevoerd. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. a) Aantal equivalenten van vollasturen is minimaal uur per stookseizoen (ter indicatie: 10 uur per werkdag in stookseizoen). Afstand tot te verwarmen ruimte is minder dan 3 meter. b) Vermogen compressor (in kw) vermenigvuldigd met aantal equivalenten van vollasturen (in uur per jaar) is minimaal (kwh per jaar). Warmtebehoefte per jaar komt overeen 11

12 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 met minimaal 300 m 3 warmtapwater van 60 C. a) b) [20] Nullasturen persluchtcompressor beperken. In werking hebben van een koelinstallatie Nummer maatregel 23 Debiet koelwaterpompen voor ovenwandkoeling van kroesoven automatisch regelen op basis van koudebehoefte. Frequentieregeling op koelwaterpompen Parallel systeem met twee frequentieregelaars is aanwezig. Vermogen koelwaterpomp (in kw) vermenigvuldigd met aantal equivalenten van vollasturen (in uur per jaar) dat pomp is uit te schakelen is minimaal (kwh per jaar). Reinigen, lijmen of coaten van metalen Nummer maatregel 24 Onnodig aanstaan van werpstralers (werpwielen, straalmiddeltransport, rollenbaan en afzuiging) tijdens productie-onderbreking voorkomen. Bewegingsmelder op transportbaan (signaal aandrijfmotor) of loadcell aan straaljuk Bewegingsmelder of loadcell ontbreekt. Vermogen motor werpstraler is minimaal 20 kw. Takttijd is meer dan 25% van bedrijfstijd van werpstralers (ter indicatie: bij bedrijfstijd van uur per jaar is takttijd minimaal 625 uur per jaar). Reinigen, lijmen of coaten van metalen Nummer maatregel 25 Onnodig aanstaan van ventilatie van handspuitcabine of handspuitwand voor poedercoaten voorkomen. Automatische schakeling (verbreekcontact) van afzuiging Automatische schakeling ontbreekt. 12

13 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Cabine kan op onderdruk blijven. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Ventilatiedebiet (in m 3 per uur) vermenigvuldigd met tijd (in uur per jaar) dat pomp is uit te schakelen is minimaal (m 3 per jaar). en Aanbrengen anorganische deklagen op metalen Beitsen of etsen van metalen Elektrolytisch of stroomloos aanbrengen van metaallagen op metalen Aanbrengen van conversielagen op metalen Thermisch aanbrengen van metaallagen op metalen Nummer maatregel 26 Warmteverlies via distributieleidingen van procesbad beperken. Isolatie aanbrengen om distributieleidingen. Isolatie om leiding ontbreekt. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Aansluitvermogen verwarming procesbad (in kw) vermenigvuldigd met bedrijfstijd (in uur per jaar) is minimaal (kw thermischh per jaar). Temperatuur distributieleiding is meer dan 40 o C. Lengte ongeïsoleerde distributieleiding is meer dan 4 meter. [27] Warmteverlies via badoppervlak van procesbad beperken en Aanbrengen anorganische deklagen op metalen Beitsen of etsen van metalen Elektrolytisch of stroomloos aanbrengen van metaallagen op metalen Aanbrengen van conversielagen op metalen Thermisch aanbrengen van metaallagen op metalen Nummer maatregel 27 Warmteverlies via badoppervlak van procesbad beperken. Isolerende drijflichamen van inert materiaal Isolerende voorziening ontbreekt. Contact drijflichaam en product is toegestaan. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Vermogen procesbad (in kw) vermenigvuldigd met bedrijfstijd (in uur per jaar) is minimaal (kwh per jaar).temperatuur procesbad is tussen 70 en 100 o C. Oppervlakte van procesbad is meer dan 2 m 2. en Aanbrengen anorganische deklagen op metalen 13

14 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Nummer maatregel 28 Beitsen of etsen van metalen Elektrolytisch of stroomloos aanbrengen van metaallagen op metalen Aanbrengen van conversielagen op metalen Thermisch aanbrengen van metaallagen op metalen Pomp voor badagitatie toepassen in procesbad. a) Beluchtingspomp b) Dompelpomp Perslucht wordt gebruikt voor badagitatie. Blowerlucht dient schoon te zijn, zodat kwaliteit niet wordt beïnvloed. Debiet perslucht (in m 3 per uur) vermenigvuldigd met bedrijfstijd (in uur per jaar) is minimaal (m 3 per jaar). Persluchtdruk is meer dan 2 bar. en Aanbrengen anorganische deklagen op metalen Beitsen of etsen van metalen Elektrolytisch of stroomloos aanbrengen van metaallagen op metalen Aanbrengen van conversielagen op metalen Thermisch aanbrengen van metaallagen op metalen Nummer maatregel 29 Energiezuinige warmteopwekking van procesbad a) Hoogrendementsketel HR107 met warmtewisselaar (voor procesbad) a) Elektrische warmteopwekking is aanwezig. a) Aansluitmogelijkheid voor cv-ketel(s) met voldoende capaciteit. Aansluiting aardgas, rookgasafvoer en condensafvoer zijn eenvoudig realiseerbaar. Bad geschikt voor ombouw (warmtewisselaar in bad of plaats voor externe warmtewisselaar met pomp). b) Hoogrendementsketel HR100, HR104 of HR107 b) Conventioneelrendements- (CR-) ketel is aanwezig voor bad met retourtemperatuur lager dan 55 C. b) Condensafvoer is eenvoudig realiseerbaar. a) Vermogen elektrische warmteopwekking (in kw) vermenigvuldigd met bedrijfstijd (in uur per jaar) is minimaal (kwh per jaar). a) b) Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. b) [27] Warmteverlies via badoppervlak van procesbad beperken. Drogen van metalen Nummer maatregel 30 Warmte uit uitgaande drogerlucht gebruiken voor voorverwarmen ingaande drogerlucht. 14

15 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 a) Platenwarmtewisselaar (met rendement van minimaal 65%) b) Twincoilsysteem (met rendement van minimaal 65%) Warmteterugwinsysteem ontbreekt voor uitgaande drogerlucht bij droger met centrale luchttoevoer- en afvoer nabij elkaar. Luchttoevoer en luchtafvoer liggen nabij elkaar en worden niet door bouwkundige elementen gescheiden. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Debiet drooglucht (in m 3 per uur) vermenigvuldigd met bedrijfstijd (in uur per jaar) is meer dan 12 miljoen (m 3 per jaar). Temperatuurverschil tussen ingaande en uitgaande drogerlucht is minimaal 85 C. Drogen van metalen Nummer maatregel 31 Energiezuinige voorverwarming van metalen bij moffelovens Infrarood voorverwarming Voorverwarmen met warme lucht. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Bedrijfstijd moffeloven is meer dan uur per jaar. Temperatuur moffeloven is meer dan 220 C. Reinigen, lijmen of coaten van metalen Nummer maatregel 32 Vollasturen ventilatoren van moffeloven beperken door automatisch regelen op basis van bezettingsgraad. Toerenregeling met bezettingsgraaddetectie a) Toerenregeling of bezettingsgraaddetectie ontbreekt op doorloopoven. b) Toerenregeling of bezettingsgraaddetectie ontbreekt op batchoven. Toerenregeling dusdanig instellen dat er geen doorverwarming van elektromotor mogelijk is. Bedrijfstijd moffeloven is meer dan uur per jaar. a) Vermogen ventilator is meer dan 8 kw. Ovenbezetting is meer dan 25% en oven is meer dan 75% van bedrijfstijd niet maximaal bezet (ter indicatie: bij bedrijfstijd van uur per jaar is dat uur per jaar). b) Vermogen ventilator is meer dan 12 kw. Ovenbezetting is meer dan 50%. 15

16 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni

17 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Nummer maatregel 33 Liftinstallatie Energieverbruik voor verlichting en ventilatie voorkomen indien lift niet in gebruik is. a) Stand-by schakeling op liftbesturing b) Aanwezigheidsdetectie van personen Verlichting en ventilatie cabine zijn continue in gebruik. Toepasbaar op een zelfstandig moment of natuurlijk a) b) Serverruimten Nummer maatregel 34 Inzet van fysieke servers in serverruimte beperken. Meerdere gevirtualiseerde servers werken op een minder aantal fysieke servers. Geen gevirtualiseerde omgeving aanwezig. Het gaat om serverruimten met een opgesteld vermogen van minimaal 5 kw.. Serverruimten Nummer maatregel 35 Vrije koeling in serverruimte toepassen om bedrijfstijd van koelmachine te beperken. a) Direct vrije luchtkoeling inclusief compartimente ren en back-up door koelmachine a) Airconditioning of DX- (directe expansie) koeling met seizoensgemid delde COP van maximaal 2,5 is aanwezig. Temperatuur in koelsysteem en buitenklimaat maken minimaal 95% vrije koeling mogelijk. b) Verdampings-koeler(s), adiabatische of hybride koeler(s) via (vorstbestendige) bypass c) Verdampings-koeler(s), adiabatische of hybride koeler(s) via (vorstbestendige) bypass toepassen inclusief compartimenteren en plaatsen van zaalkoelers die werken op hogere temperaturen. b en c) Compressiekoelmachine verzorgt de volledige koeling. b) De koelmachine en de c) Compressiekoelmachine met zaalkoelers zijn geschikt seizoensgemiddelde COP van om met hogere maximaal 2,5 is aanwezig. temperaturen te werken. Temperatuur in koelsysteem en Compressiekoelmachine buitenklimaat maken minimaal met seizoensgemiddelde 50% vrije koeling mogelijk. COP van maximaal 4 is aanwezig. Temperatuur in koelsysteem en buitenklimaat maken minimaal 50% vrije koeling mogelijk. Bouwkundig moet het mogelijk zijn, bijvoorbeeld het dak moet het gewicht van het systeem voor vrije koeling kunnen dragen, en er moet ruimte zijn voor luchtkanalen en overige installaties. 17

18 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Het gaat om serverruimten met een opgesteld vermogen van minimaal 5 kw. a en b) c) Serverruimten Nummer maatregel 36 Energiezuinige koelmachine voor koeling serverruimte Compressiekoelmachine met seizoensgemiddelde COP van minimaal 5,5 Compressiekoelmachine met seizoensgemiddelde COP van maximaal 3 is aanwezig. Het gaat om serverruimten met een opgesteld vermogen van minimaal 5 kw.. Serverruimten Nummer maatregel 37 Met hogere koeltemperatuur in serverruimte werken. Volledig gescheiden koude- en warme gangen (compartimenteren) en blindplaten op ongebruikte posities in racks Warme en koude gangen en blindplaten zijn afwezig. Er moet ruimte zijn om racks met servers zodanig op te stellen dat warme en koude gangen zijn te realiseren. ICT-apparatuur in racks moet aan één zijde van apparatuur lucht aanzuigen. Het gaat om serverruimten met een opgesteld vermogen van minimaal 5 kw.. Serverruimten Nummer maatregel 38 Toerental van ventilatoren in zaalkoelers (CRAH s) in serverruimte beperken. a) Toerenregeling (sensoren en actuatoren) toepassen op bestaande ventilatoren. Toerentalgeregelde ventilatoren zijn afwezig. b) In nieuwe zaalkoelers (CRAH s) ventilatoren met toerenregeling Het gaat om serverruimten met een opgesteld vermogen van minimaal 5 kw.. a) b) Serverruimten Nummer maatregel 39 Inzet van servers in serverruimte afstemmen op de vraag Powermanagement op servers De CPU (central processing unit) draait continue op volledige snelheid. 18

19 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni Het gaat om serverruimten met een opgesteld vermogen van minimaal 5 kw. Serverruimten Nummer maatregel 40 Energiezuinige uninterrupted power system (UPS) in serverruimte Efficiënt UPS-systeem (met dubbele conversie is 96% of hoger) Inefficiënte UPS (dubbele conversie efficiëntie in deellast is maximaal 92%) is aanwezig. Het gaat om serverruimten met een opgesteld vermogen van minimaal 5 kw.. Informatie- en communicatietechnologie Nummer maatregel 41 Pas energiezuinig printen en/of kopiëren op de werkplek toe. Centraal printen en kopiëren. Minimaal 10 lokale printers en/of kopieermachines zijn aanwezig.. Informatie- en communicatietechnologie Nummer maatregel 42 Energiezuinige ICT op de werkplek a) Desktop die voldoet aan Energy Star specificatie a) Desktop zonder Energy Star specificatie. b) Laptop die voldoet aan Energy Star specificatie b) Laptop zonder Energy Star specificatie. c) Beeldscherm die voldoet aan Energy Star specificatie c) Beeldscherm zonder Energy Star specificatie.. 19

20 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni Autoschadeherstelbedrijven Bedrijven waar overwegend onderdelen van motorvoertuigen (inclusief carrosserieherstel), motorfietsen, caravans/campers en aanhangwagens worden hersteld. Denk aan (spaanloze, verspanende en thermische) mechanische bewerking en/of eindbewerking van metalen. Oppervlaktebehandeling via coatprocessen en het verbinden van metalen of legeringen (zoals lassen en solderen) zijn ook kenmerkend. Ter indicatie hierbij een aantal SBI-codes dat voor de indeling van deze bedrijven veelal wordt gebruikt: 45204, 45112, 45191, 45192, 45203, Voor de mobiliteitsbranche (waarvoor veelal de SBI codes 45.11, 45.19, , 45.3, 45.4 en 77 worden gebruikt) geldt een eigen erkende maatregellijst. Wanneer binnen de mobiliteitsbranche sprake is van een herstelwerkplaats, dan geldt daarvoor echter de lijst voor de autoschadeherstelsector. In deze bedrijfstak zijn erkende maatregelen aangemerkt voor de in tabel 2 genoemde activiteiten en typen maatregelen. Maatregelen Tabel 2. Erkende maatregelen voor energiebesparing bij de autoschadeherstelbedrijven en Gebouwschil 1 nummers Ruimteverwarming 2, Persluchtinstallatie Faciliteiten 19, 23 In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) 3,4,9 Reinigen, lijmen of coaten van metalen Gebouwschil Nummer maatregel 1 Kantoor: Warmte- en koudeverlies via buitenmuur beperken. Spouwmuur isoleren. Isolatie in spouwmuur ontbreekt. a) Kantoor wordt verwarmd. b) Kantoor wordt verwarmd en gekoeld. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. a) b) [2] Kantoor: Aanvoertemperatuur cv-water automatisch regelen op basis van buitentemperatuur. [3] Kantoor: Energiezuinige warmteopwekking In gebouwen met minimaal energielabel C dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) 20

21 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Nummer maatregel 2 Kantoor: Aanvoertemperatuur cv-water automatisch regelen op basis van buitentemperatuur. Weersafhankelijke regeling Weersafhankelijke regeling ontbreekt op een cv-groep mett hogetemperatuurverwarming. Weersafhankelijke regeling toepassen op groep indien dit op ketel onmogelijk is i.v.m. warmtapwatervoorziening. Meerdere verblijfsruimte met totaal bruto vloeroppervlakte van minimaal 150 m 2 met verschillende warmtebehoefte. [1] Kantoor: Warmte- en koudeverlies via buitenmuur beperken. [3] Kantoor: Energiezuinige warmteopwekking In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) Nummer maatregel 3 Kantoor: Energiezuinige warmteopwekking Hoogrendementsketel HR107 a) Conventioneelrendements- (CR-) of verbeterdrendements- (VR-) ketel is aanwezig voor basislast (bedrijfstijd is meer dan 500 uur per jaar). b) Hoogrendementsketel HR100 is aanwezig voor basislast (bedrijfstijd is meer dan 500 uur per jaar). Retourtemperatuur van ketel kan lager zijn dan 55 C. Hogetemperatuursystemen (zoals warmtapwatersysteem of hogetemperatuurstralingspanelen) verhinderen dat soms. Condensafvoer is mogelijk. a) b) Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. a) Zelfstandig moment: Ja, indien aardgasverbruik minder is dan m 3 per jaar. b) [1] Kantoor: Warmte- en koudeverlies via buitenmuur beperken. [2] Kantoor: Aanvoertemperatuur cv-water automatisch regelen op basis van buitentemperatuur. In gebouwen met minimaal energielabel C dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) Nummer maatregel 4 Bedrijfshal: Onnodig aanstaan van ruimteverwarming buiten bedrijfstijd voorkomen. Tijdschakelaar of tijdschakelaar met weekschakeling (met of zonder overwerktimer) Automatische aan- en uitschakeling ontbreekt. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. 21

22 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Ruimteverwarming Nummer maatregel 5 Bedrijfshal: Warmte in hoge hal actief verdelen naar werkplekken met warmtevraag om verwarming met aardgas te beperken. Ondersteuningsventilator Voorziening voor luchtcirculatie ontbreekt. Geen vervuilende gassen (zoals las- of lijmdampen) aanwezig. Kraanbaan en ondersteuningsventilator hinderen elkaar niet. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Temperatuur boven in hal is minimaal 4 C hoger dan temperatuur op werkniveau. [9c] Bedrijfshal: Energiezuinige warmteopwekking toepassen: Gasgestookte donkere stralers Ruimteverwarming Nummer maatregel 6 Bedrijfshal: Warmteverlies via warmwaterleidingen en -appendages beperken in onverwarmde ruimten. Isolatie aanbrengen om leidingen en appendages. Isolatie om leidingen en appendages ontbreekt. Als fabrikant voorschrijft dat vocht of warmte weg moet kunnen i.v.m. garantie, dan hier rekening mee houden bij keuze isolatiemateriaal. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Bedrijfstijd van installatie behorende bij leidingen en appendages is minimaal uur per jaar (ter indicatie: een standaard stookseizoen). Ruimteverwarming Nummer maatregel 7 Bedrijfshal: Debiet cv-pomp automatisch regelen op basis van warmtebehoefte. Cv-pomp met frequentieregeling Toeren- of frequentieregeling op cv-pomp ontbreekt. Bij meerdere parallel geschakelde pompen uitvoeren bij (minimaal) één pomp. Variërend debiet is mogelijk in combinatie met warmteopwekking en 22

23 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni afgiftesysteem. Geen aanpassingen aan driewegkleppen en regelsysteem nodig. Ruimteverwarming Nummer maatregel 8 Bedrijfshal: Temperatuur per ruimte naregelen Thermostatische radiatorkranen of ruimtethermostaten Individuele naregeling per ruimte ontbreekt. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. [9] Bedrijfshal: Energiezuinige warmteopwekking In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) Nummer maatregel 9 Bedrijfshal: Energiezuinige warmteopwekking a) Hoogrendementsketel HR100, HR104 of HR107 b) Hoogrendements- (HR-) luchtverhitter c) Gasgestookte donkere straler a) Conventioneelrendements - (CR-) of verbeterdrendements- (VR-) ketel is aanwezig voor basislast (bedrijfstijd is meer dan 500 uur per jaar). b) Conventionele luchtverhitter is aanwezig. c) Conventionele luchtverhitter is aanwezig. a) en b) Condensafvoer is eenvoudig realiseerbaar. c) Rookgasafvoer is mogelijk. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. [8] Bedrijfshal: Temperatuur per ruimte naregelen. [7] Bedrijfshal: Debiet cv-pomp automatisch regelen op basis van warmtebehoefte. Nummer maatregel 10 Kantoor: Onnodig branden van binnenverlichting in pauzes en buiten bedrijfstijd voorkomen. Veegschakeling 23

24 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Verlichting wordt handmatig geschakeld per ruimte. Geïnstalleerd vermogen per veegschakeling is minimaal 18 kw. Per veegschakeling zijn maximaal 12 aanpassingen nodig om te voorkomen dat apparatuur onbedoeld wordt uitgeschakeld. Verlichting kan minimaal 1 uur per dag extra uitgeschakeld worden. In gebouwen met minimaal energielabel C dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. Nummer maatregel 11 Kantoor: Geïnstalleerd vermogen binnenverlichting beperken. a) Armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL5) b) Armaturen met led-lampen Conventionele armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL) zijn aanwezig. Aantal branduren is minimaal uur per jaar. b) Geïnstalleerd vermogen van verlichting neemt door toepassen van led-lampen minimaal 50% af bij voldoende lichtopbrengst. In gebouwen met minimaal energielabel C dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. Nummer maatregel 12 Bedrijfshal: Onnodig branden van binnenverlichting in pauzes en buiten bedrijfstijd voorkomen. Veegschakeling Verlichting wordt handmatig geschakeld per (deel van de) ruimte. Geïnstalleerd vermogen per veegschakeling is minimaal 18 kw. Per veegschakeling zijn maximaal 12 aanpassingen nodig om te voorkomen dat apparatuur onbedoeld wordt uitgeschakeld. Verlichting kan minimaal 1 uur per dag extra uitgeschakeld worden. 24

25 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Nummer maatregel 13 Bedrijfshal: Binnenverlichting automatisch verminderen op basis van daglichttoetreding door ramen en daklichten. a) Daglichtafhankelijke regeling voor dimmen van verlichting b) Daglichtafhankelijke schakeling voor schakelen van verlichting Daglichtafhankelijke schakeling of regeling ontbreekt. a) Hoogfrequente (HF) armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL) (niet retrofit) zijn aanwezig. b) Conventionele armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL) zijn aanwezig. Verlichting is apart schakelbaar langs ramen en/of onder daglichtopeningen. Geïnstalleerd vermogen per verlichtingsgroep is minimaal 0,7 kw. Daglichtoppervlak in dak is minimaal 10% van dakoppervlak of daglichtoppervlak in gevel is minimaal 30% van vloeroppervlak. Nummer maatregel 14 Bedrijfshal: Onnodig branden van verlichting in magazijnen en opslagruimten voorkomen bij wisselend ruimtegebruik. Aanwezigheidschakeling toepassen Aanwezigheidschakeling ontbreekt. Verlichting is apart schakelbaar per (deel van de) ruimte. Geïnstalleerd vermogen per verlichtingsgroep is minimaal 0,42 kw. Nummer maatregel 15 Bedrijfshal: Vermogen conventionele verlichting met langwerpige fluorescentielampen (TL) verlagen door spanningsverlaging. Spanningsverlagingstoestel toepassen dat spanning verlaagt naar 207 tot 210 Volt. Spanningsverlagingstoestel ontbreekt. Aparte verlichtingsgroep is aanwezig. Geïnstalleerd vermogen per verlichtingsgroep is minimaal 11,5 kw. 25

26 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Aantal branduren is minimaal uur per jaar. [12] Bedrijfshal: Onnodig branden van binnenverlichting in pauzes en buiten bedrijfstijd voorkomen. [14] Bedrijfshal: Onnodig branden van verlichting in magazijnen en opslagruimten voorkomen bij wisselend ruimtegebruik. Nummer maatregel 16 Onnodig branden van hefbrugverlichting voorkomen. Schakelaar toepassen die verlichting automatisch uitschakelt zodra hefbrug in laagste stand staat. Automatische schakeling ontbreekt. Hefbrugverlichting is apart schakelbaar. Geïnstalleerd vermogen is minimaal 0,22 kw. Hefbrugverlichting is minimaal 750 uur per jaar onnodig aan (ter indicatie: 3 uur per werkdag). Nummer maatregel 17 Bedrijfshal: Geïnstalleerd vermogen binnenverlichting beperken. a) Armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL5) b) Armaturen met led-lampen Conventionele armaturen met langwerpige fluorescentielampen (TL) zijn aanwezig. Aantal branduren is minimaal uur per jaar. b) Geïnstalleerd vermogen van verlichting neemt door toepassen van led-lampen minimaal 50% af bij voldoende lichtopbrengst. [12] Bedrijfshal: Onnodig branden van binnenverlichting in pauzes en buiten bedrijfstijd voorkomen. [13] Bedrijfshal: Binnenverlichting automatisch verminderen op basis van daglichttoetreding door ramen en daklichten. [14] Bedrijfshal: Onnodig branden van verlichting in magazijnen en opslagruimten voorkomen bij wisselend ruimtegebruik. Nummer maatregel 18 Onnodig branden van reclame- en overige buitenverlichting voorkomen zodat verlichting alleen brandt als het donker is en per nacht minimaal 6 uur uit is. 26

27 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Schemerschakelaar en tijdschakelklok Schemerschakelaar en/of tijdschakelaar ontbreekt. Faciliteiten Nummer maatregel 19 Energiezuinige motor IE2-motor met frequentieregeling of IE3-motor Motor met vermogen meer dan 7,5 kw en minder dan 375 kw en met rendementsklasse IE1, IE2 (zonder frequentieregeling) of lager is aanwezig. Persluchtinstallatie Nummer maatregel 20 Nullasturen persluchtcompressor beperken. Persluchtcompressor met frequentie- of toerenregeling Compressor heeft vollast/nullast- of vollast/nullast/uitschakeling. Bij meerdere compressoren uitvoeren bij leidende compressor en rest op basis van aan/uitschakeling. Aantal nullasturen is minimaal uur per jaar (ter indicatie: 4 uur per werkdag). Persluchtinstallatie Nummer maatregel 21 Energiezuinig perslucht maken door koude lucht te gebruiken. a) Koude buitenlucht gebruiken. b) Binnenlucht uit onverwarmde ruimte gebruiken. Compressor zuigt door zichzelf opgewarmde warme lucht of warme proceslucht aan. 27

28 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 a) Opening in gevel is mogelijk binnen een afstand van 3 meter. b) Vermogen van compressor (in kw) vermenigvuldigd met aantal equivalenten van vollasturen per jaar (in uur per jaar) is minimaal (kwh per jaar). Energiefunctie Persluchtinstallatie Nummer maatregel 22 Warmte van persluchtcompressoren nuttig gebruiken. Warmte gebruiken voor ruimteverwarming. Warmte van compressor wordt naar buiten afgevoerd. Aantal equivalenten van vollasturen is minimaal uur per stookseizoen (ter indicatie: 10 uur per werkdag in stookseizoen). Afstand tot te verwarmen ruimte is minder dan 3 meter. [20] Nullasturen persluchtcompressor beperken. Faciliteiten Nummer maatregel 23 Debiet centrale stofafzuiging beperken door lager toerental van ventilatoren. Toerenregeling Toerenregeling ontbreekt. Vermogen van centrale stofafzuiger (in kw) vermenigvuldigd met aantal uren (in uur per jaar) dat afzuiginstallatie niet vol belast is, is minimaal (kwh per jaar). en Reinigen, lijmen of coaten van metalen Nummer maatregel 24 Energieverbruik van spuitcabine beperken door automatisch over te schakelen van ventilatiestand naar circulatiestand. Automatische omschakeling op basis van persluchtafname Automatisch omschakelmodule op basis van persluchtverbruik ontbreekt. 28

29 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 Voldoende afvoer van vervuilde lucht alvorens over schakelen naar circulatiestand. Debiet tijdens ventilatie (in m 3 per uur) vermenigvuldigd met tijd (in uur per jaar) dat gecirculeerd i.p.v. geventileerd kan worden is minimaal 1,2 miljoen (m 3 per jaar). Temperatuurverschil tussen ingaande en uitgaande ventilatielucht is minimaal 20 C. Zelfstandig moment: Ja [26] Energiezuinig droogsysteem toepassen voor spotreparaties. n.v.t. en Reinigen, lijmen of coaten van metalen Nummer maatregel 25 Energiezuinig brandersysteem bij spuitcabine Open brandersysteem Conventioneel brandersysteem is aanwezig. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Aardgasverbruik spuitcabine (in m 3 per uur) vermenigvuldigd met bedrijfstijd spuitcabine (in uur per jaar) is minimaal (m 3 per jaar). Verschil tussen ruimte- en droogtemperatuur is minimaal 20 C. [26] Energiezuinig droogsysteem toepassen voor spotreparaties. Reinigen, lijmen of coaten van metalen Nummer maatregel 26 Energiezuinig droogsysteem toepassen voor spotreparaties. Infrarood droogsysteem (IR-A) Spuitcabine wordt gebruikt voor spotreparaties. Aardgasverbruik is minder dan m 3 per jaar. Aardgasverbruik spuitcabine (in m 3 per uur) vermenigvuldigd met bedrijfstijd spuitcabine (in uur per jaar) is minimaal (m 3 per jaar). Minimaal 50% van uitgevoerde reparaties zijn spotreparaties. 29

30 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni Gezondheidszorg- en welzijnszorginstellingen Instellingen waar medische en tandheelkundige behandeling, verzorging, verpleging en/of genezende behandelingen worden verricht. De inrichting heeft overwegend een gezondheidszorgfunctie zoals aangehaald in het Bouwbesluit Denk aan een ziekenhuis, psychiatrische inrichting, medisch centrum, polikliniek, praktijkruimtes voor een huisarts en/of een fysiotherapeut of een tandartspraktijk. Ook gebouwen met een woon- en verblijffunctie waar intramurale zorg wordt geboden vallen hieronder. Ter indicatie de SBI-code die voor de indeling van instellingen veelal wordt gebruikt: 86. In deze bedrijfstak zijn erkende maatregelen aangemerkt voor de in tabel 3 genoemde activiteiten en typen maatregelen. Maatregelen Tabel 3. Erkende maatregelen voor energiebesparing in de gezondheidszorg- en welzijnszorginstellingen en nummers Gebouwschil 1, Ruimteventilatie 2-5, Ruimteverwarming 8, Persluchtinstallatie Stoominstallatie, niet zijnde stookinstallatie 23, 25 Liftinstallatie 46 Roltrapsysteem 47 Informatie- en communicatietechnologie 55, 56 Serverruimten Zwembassin In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) 6, 7, 9, 16, 22, 24, In werking hebben van een koelinstallatie Bereiden van voedingsmiddelen 30 Gebouwschil Nummer maatregel 1 Warmte- en koudeverlies via buitenmuur beperken. Spouwmuur isoleren. Isolatie in spouwmuur ontbreekt. a) Gebouw wordt verwarmd. b) Gebouw wordt gekoeld. a) b) Aardgasverbruik is minder dan 1 miljoen m 3 per jaar. Zelfstandig moment: Ja, indien aardgasverbruik minder is dan m 3 per jaar. Natuurlijk Moment: Ja [5] Warmte uit uitgaande ventilatielucht gebruiken voor voorverwarmen ingaande ventilatielucht bij gebalanceerd ventilatiesysteem. [9] Energiezuinige warmteopwekking 30

31 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 In gebouwen met minimaal energielabel A dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. Ruimteventilatie Nummer maatregel 2 Vollasturen ventilatoren beperken door lager toerental van ventilatoren bij lager ventilatiedebiet Tweetoerenmotor Conventionele wisselstroommotor zonder frequentieregeling is aanwezig. Lager toerental is geen probleem voor luchtkwaliteit. Aardgasverbruik is meer dan 1 miljoen m 3 per jaar. In gebouwen met minimaal energielabel A dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. Ruimteventilatie Nummer maatregel 3 Onnodig aanstaan van ventilatie buiten bedrijfstijd voorkomen. Tijdschakelaar met weekschakeling (met of zonder overwerktimer) Automatische aan- en uitregeling ontbreekt. Niet toepasbaar in ruimten waar volcontinu gewerkt wordt. Ruimteventilatie Nummer maatregel 4 Vollasturen ventilatoren beperken door afschakelen van ventilatoren bij lager ventilatiedebiet. Cascaderegeling Cascaderegeling ontbreekt. Bruto vloeroppervlak is meer dan 300 m 2. 31

32 Integrale versie van bijlage 10 in de enregeling, versie juni 2017 In gebouwen met minimaal energielabel A dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. Ruimteventilatie Nummer maatregel 5 Warmte uit uitgaande ventilatielucht gebruiken voor voorverwarmen ingaande ventilatielucht bij gebalanceerd ventilatiesysteem. a) Twincoilsysteem toepassen b) Warmtewiel c) Tegenstroom warmtewisselaar Warmteterugwinsysteem ontbreekt in luchtbehandelingskast (LBK). Luchttoevoer en luchtafvoer liggen nabij elkaar en worden niet door bouwkundige elementen gescheiden. B en c) Eventuele luchtlekkage is geen probleem voor luchtkwaliteit. Conventioneelrendements- (CR-) of verbeterdrendements- (VR-) of of hoogrendementsketel HR 100 of HR 104 is aanwezig voor ruimteverwarming. Beperkte isolatie is aanwezig (ter indicatie: minder dan 40 mm isolatie of bouwjaar van 1975 of eerder). Bruto vloeroppervlakte is meer dan 300 m 2. B en c) Zelfstandig moment: Ja, indien aardgasverbruik is minimaal 1 miljoen m 3 per jaar. [9] Energiezuinige warmteopwekking In gebouwen met minimaal energielabel A dan wel in nieuwbouw met een bouwjaar van 2003 of daarna en die derhalve aan de EPC-eisen van 2003 voldoen, wordt geacht deze maatregel reeds te zijn genomen. In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) Nummer maatregel 6 Aanvoertemperatuur cv-water automatisch regelen op basis van buitentemperatuur. Weersafhankelijke regeling Weersafhankelijke regeling ontbreekt op een cv-groep met hogetemperatuurverwarming. Weersafhankelijke regeling toepassen op groep indien dit op ketel onmogelijk is i.v.m. warmtapwatervoorziening. In werking hebben van een stookinstallatie (emissies naar de lucht) Nummer maatregel 7 Opstarttijd cv-installatie regelen op basis van buitentemperatuur en interne warmtelast. Optimaliserende regeling 32