Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid T.a.v. mevrouw drs. J. Klijnsma Postbus LV DEN HAAG. Geachte mevrouw Klijnsma,

Transcriptie

1 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid T.a.v. mevrouw drs. J. Klijnsma Postbus LV DEN HAAG Datum Contactpersoon Nico Stolwijk Doorkiesnummer (033) /11 Geachte mevrouw Klijnsma, Vereniging Eigen Huis vraagt met nadruk uw aandacht voor de situatie van huiseigenaren met betalingsproblemen. Een snel toenemend aantal huiseigenaren heeft als gevolg van de oplopende werkloosheid, door echtscheiding of arbeidsongeschiktheid, problemen met het betalen van de hypotheek. In de gevallen waarin de betalingsproblemen niet worden opgelost, leidt dit tot een gedwongen verkoop. Veel huiseigenaren krijgen in dat geval te maken met de sterk gedaalde waarde van hun woning en het feit dat daardoor een restschuld ontstaat. Afgezien van het drama dat zich in de persoonlijke sfeer van huiseigenaren afspeelt, heeft het stijgend aantal probleemgevallen verstrekkende gevolgen voor het functioneren van de woningmarkt en voor de economie als geheel. We zien dat bevestigd in de berichten van het CPB en het CBS. Veelal worden huiseigenaren overvallen door de gevolgen van de crisis, zowel ten aanzien van hun werk en inkomen, als ten aanzien van de waardeontwikkeling van hun woning. Vereniging Eigen Huis is van mening dat er sprake is van een vorm van gedeelde verantwoordelijkheid tussen de huiseigenaar en de bank voor het oplossen van deze financiële problemen. Daarbij is vaak een bredere samenwerking met andere partijen, zoals de schuldhulpverlening en gemeenten, noodzakelijk. Wij constateren dat het nog te vaak ontbreekt aan een goede samenwerking. Daarnaast zitten soms (wettelijke) regels en procedures in de weg. Onvoldoende afstemming van regels en procedures Bestaande structuren en regelgeving zijn onvoldoende ingesteld op probleemsituaties bij particuliere huiseigenaren. Deze komen daardoor onnodig verder in de problemen. Dit blijkt onder andere uit het door Vereniging Eigen Huis ingestelde Meldpunt.

2 2/11 De eerste resultaten laten zien dat mensen het gevoel hebben afgewimpeld te worden door de geldverstrekker, de problemen niet serieus genomen worden en de geldverstrekker niet meedenkt over een mogelijke oplossing. Het verschil tussen de commerciële uitingen van banken en de uitvoering in de dagelijkse praktijk lijkt groot te zijn. Naar aanleiding van onze ervaringen en de uitkomsten van het Meldpunt pleit Vereniging Eigen Huis voor het volgende: De onzekerheid over de woonsituatie van een huishouden na een gedwongen verkoop van de woning moet zoveel mogelijk worden weggenomen. Hier ligt een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor banken en gemeenten. De bank is meestal de instantie die het initiatief neemt om tot een gedwongen verkoop te komen. Dit brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee. De zorgplicht die banken hebben gedurende de looptijd en na beëindiging van een hypotheek moet nader uitgewerkt worden in de Gedragscode Hypothecaire Financieringen of in de op 1 januari 2013 geïntroduceerde Tijdelijke regeling hypothecair krediet. De vereniging vindt dat duidelijk omschreven moet worden welke stappen een bank moet nemen en aan welke verplichtingen voldaan moet worden in geval een klant met betalingsproblemen te maken krijgt en er uiteindelijk wordt overgegaan tot een gedwongen verkoop. De volmachtprocedure die ten aanzien van de gedwongen verkoop geldt, moet net zoals bij de executieveilingprocedure van voldoende waarborgen zijn voorzien ter bescherming van de klant. Bijkomende kosten voor huiseigenaren met betalingsproblemen zoals boeterentes, administratiekosten en incassokosten, moeten volledig transparant zijn wat de opbouw betreft en er moet een maximum aan worden gesteld. Het inschakelen van een incassobureau moet zoveel mogelijk worden vermeden. Het in de woning blijven wonen van de eigenaar moet zoveel mogelijk het uitgangspunt zijn voor banken en schuldhulpverleners. Het is daarom van groot belang om een huiseigenaar zo snel mogelijk aan tafel te krijgen om de mogelijkheden van woningbehoud in kaart te brengen. Ook dienen schuldhulpverleners zich te verdiepen in de problematiek van de huiseigenaren en zich de daarvoor benodigde (hypotheek)kennis eigen te maken.

3 3/11 Gezien het grote maatschappelijke belang pleit de vereniging ervoor om, onder voorwaarden, het provisieverbod aan te passen en geldverstrekkers de mogelijkheid te bieden om de daadwerkelijk gemaakte kosten van een adviesgesprek over de betalingsproblemen met een tussenpersoon, voor haar rekening te nemen. Op een deel van het inkomen van de schuldenaar kan de deurwaarder geen beslag leggen, dit is de beslagvrije voet. Bij de berekening hiervan zijn de woonkosten momenteel volledig gebaseerd op een huurwoning en niet op een koopwoning. Hierdoor komt een huiseigenaar verder in de financiële problemen. De vereniging vindt dat bij de vaststelling van de beslagvrije voet aansluiting gezocht moet worden bij de berekening voor de schuldsanering inzake het vrij te laten bedrag (vtlb). Volgens het vtlb-rapport van Recofa moet rekening worden gehouden met: hypotheekrente, erfpachtbetalingen, premie opstalverzekering, eigenaarsdeel OZB, polder- en waterschapslasten die voor rekening van de eigenaar komen en de kosten van regulier onderhoud. Vereniging Eigen Huis pleit er voor dat in uitzonderlijke situaties met fiscale vrijstelling aanspraak kan worden gemaakt op het opgebouwde vermogen in de pensioenregeling van de schuldenaar en de aflossingsvoorziening die aan de hypotheek is gekoppeld. Voorwaarde hierbij is wel dat een bijdrage wordt geleverd aan een (totaal) oplossing van de betalingsproblemen. In de bijlage worden de bovenstaande punten nader toegelicht. Met deze brief willen wij de knelpunten die wij signaleren rondom de problematiek van huiseigenaren met betalingsproblemen bij het Kabinet agenderen. Wij zien uw ministerie als de centrale dossierhouder, waarbij overleg met andere ministeries zoals Financiën en BZK, noodzakelijk zal zijn. Ook met andere partijen rond de schuldhulpverlening zal overleg moeten plaatsvinden om tot een goede oplossing te komen. Wij gaan hierover graag met U in gesprek. De beschreven problematiek beschouwen wij als een belangrijk maatschappelijk issue dat een groeiend aantal huishoudens treft. Wij hebben daarom gemeend om vooruitlopend op het overleg dat wij hopen met u te mogen hebben, ook de Tweede Kamer en enkele andere relevante partijen over deze problematiek en onze zienswijze te informeren. Deze brief en de bijlage zijn daarom tegelijkertijd aan de ondergenoemde partijen verzonden.

4 4/11 Wij zien uw reactie graag tegemoet. Met vriendelijke groet, Vereniging Eigen Huis Nico Stolwijk Manager Strategie & Belangenbehartiging Kopie brief: - Minister van Financiën - Minister van Wonen - Vaste Commissie voor Financiën, - Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid - Vaste Commissie Wonen en Rijksdienst - Vereniging van Nederlandse Gemeenten - Nederlandse Vereniging van Banken - Verbond van Verzekeraars - Vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren NvvK

5 5/11 Bijlage bij brief van Vereniging Eigen Huis aan de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mevrouw drs. J. Kleinsma Nadere uitwerking knelpunten 1. Onzekerheid over nieuwe woonsituatie na gedwongen verkoop Huiseigenaren zitten bij een gedwongen verkoop van hun woning in grote onzekerheid over hun woonsituatie na de verkoop. Vaak is er sprake van een BKR-registratie vanwege de betalingsachterstanden die tot de probleemsituatie hebben geleid. Berichtgeving in de Telegraaf van 23 juli 2013 illustreert dit: Een sterk groeiend aantal gezinnen komt door de economische crisis op straat te staan terwijl niemand hen kan helpen. Het Leger des Heils en de Federatie Opvang maken zich grote zorgen over deze nieuwe categorie daklozen. Een huurwoning in de sociale sector is voor een voormalige huiseigenaar vaak niet haalbaar als gevolg van de lange wachtlijsten waarvan op veel plaatsen sprake is. Daarnaast zien wij dat woningcorporaties in toenemende mate de kredietwaardigheid van toekomstige huurders toetsen en dan kan de BKRregistratie van een voormalig huiseigenaar een probleem zijn 1. Deze kredietwaardigheidstoetsing wordt al langer gehanteerd in de vrije huursector. Het gevolg is dat voormalige huiseigenaren niet in aanmerking komen voor een huurwoning en gedwongen worden om bij familie in te trekken, gedurende langere periode in een caravan te verblijven of gebruik maken van de noodopvang. De gevolgen in de persoonlijke sfeer kunnen zeer ingrijpend zijn, zeker in die gevallen waarin er sprake is van kinderen. Als gevolg van deze onzekerheid doen huiseigenaren er alles aan om zo lang mogelijk in de huidige woning te blijven wonen, ook al is dit een uitzichtloze situatie. Dit kan verlammend werken en een concrete oplossing in de weg staan. Vereniging Eigen Huis vindt deze situatie onwenselijk. Er dient een structurele oplossing voor de huisvesting na een gedwongen verkoop te komen. Geschikte woonruimte moet beschikbaar komen voor een huiseigenaar, die gedwongen wordt om zijn huis te verlaten. In de grondwet is weliswaar het recht op behoorlijke huisvesting als een sociaal grondrecht opgenomen. De praktijk wijst echter uit dat dit recht niet afgedwongen kan worden. 1 In toenemende mate wordt voor het toetsen van kredietwaardigheid gebruik gemaakt van kredietbureaus als bijv. Experian en EDR credit services

6 6/11 De vereniging ziet een belangrijke rol voor banken, gemeenten en woningcorporaties om deze problematiek op te lossen. De bank is de instantie die doorgaans het initiatief neemt tot een gedwongen verkoop. De werkwijze van de banken is niet uniform en ook niet of nauwelijks vastgelegd in de Gedragscode Hypothecaire Financieringen of in de op 1 januari 2013 geïntroduceerde Tijdelijke regeling hypothecair krediet. Vereniging Eigen Huis vindt dat duidelijk omschreven moet worden welke stappen een bank dient te ondernemen en welke verplichtingen er gelden in geval een klant met betalingsproblemen te maken krijgt. De zorgplicht van een bank eindigt naar onze mening niet nadat een woning gedwongen is verkocht. De vereniging pleit er voor dat expliciet wordt geregeld dat een bank, in samenspraak met de gemeente, bij een gedwongen verkoop verplicht wordt te voorzien in vervangende woonruimte als de schuldenaar hiertoe zelf niet in staat blijkt. Hiervoor zouden banken, gemeenten en corporaties een samenwerkingsverband kunnen aangaan. 2. Onherroepelijke volmacht Geldverstrekkers hebben bij uitblijven van betalingen de mogelijkheid, op basis van de overeengekomen hypotheekvoorwaarden, om over te gaan tot een executieverkoop van de woning. Gezien de te verwachten opbrengst op een executieveiling is zowel de klant als de bank niet gebaat bij een executieveiling. In toenemende mate zien wij dan ook dat geldverstrekkers gebruik maken van een gedwongen onderhandse verkoop met gebruik van een onherroepelijke volmacht. Op basis van deze volmacht verleent de huiseigenaar de geldverstrekker de bevoegdheid om in zijn naam rechtshandelingen te verrichten en uiteindelijk de woning te verkopen. Ook zien wij dat de onherroepelijke volmacht als een dwangmiddel gebruikt wordt. Indien de volmacht niet wordt getekend, is de bank niet bereid om in gesprek te gaan over een oplossing via een onderhandse verkoop en dreigt er een executoriale verkoop. De onherroepelijke volmacht, die door geldverstrekkers gehanteerd wordt, is echter niet uniform. Zo werken enkele geldverstrekkers met een notariële volmacht en andere geldverstrekkers met eigen modellen. Het voordeel van een notariële volmacht is dat een notaris de huiseigenaar wijst op de gevolgen van de volmacht, maar een verplicht bezoek aan de notaris brengt ook weer de nodige kosten met zich mee. Vereniging Eigen Huis merkt dat huiseigenaren die geconfronteerd worden met een onherroepelijke volmacht zich afvragen wat de gevolgen zijn. Daarom vindt de vereniging dat de volmachtprocedure, net zoals de executieveilingprocedure, aan bepaalde waarborgen moet voldoen.

7 7/11 Wij vinden dat geldverstrekkers die gebruik maken van een onherroepelijke volmacht in ieder geval de volgende regels in acht moeten nemen: Een volmacht mag niet als dwangmiddel gebruikt worden. Een volmacht mag pas in beeld komen nadat de geldverstrekker er aantoonbaar en in alle redelijkheid- alles aan gedaan heeft een regeling te treffen met de huiseigenaar. Er dient een uniforme volmacht te komen met een duidelijke uitleg van de bank en een bijsluiter. Er moet een minimale verkoopprijs - die op uniforme wijze wordt vastgesteld in de volmacht zijn opgenomen en het taxatierapport moet zijn bijgevoegd. Duidelijk moet omschreven worden welke inspanningsverplichting de bank heeft om de woning onderhands te verkopen, met welke bijbehorende kosten de huiseigenaar te maken kan krijgen en hoe en wanneer deze kosten voldaan dienen te worden. Wanneer er sprake is van een aantoonbare overwaarde dienen banken zeer terughoudend om te gaan met een volmacht. De bank is zeer gedreven om de uitstaande hypotheekschuld terug te vorderen, maar heeft er weinig of geen belang bij om een zo hoog mogelijke waarde voor de huiseigenaar te realiseren. Bij overwaarde kan er dus een tegengesteld belang ontstaan waardoor het risico bestaat dat de bank genoegen zal nemen met een relatief lage verkoopwaarde als hiermee de uitstaande schuld maar voldaan kan worden. Vereniging Eigen Huis krijgt hierover klachten van leden. Genoemde punten kunnen opgenomen worden in de voorgestelde regeling in de Gedragscode Hypothecaire Financieringen of de Tijdelijke regeling hypothecair krediet. 3. Schuld is ook handel Huiseigenaren met financiële problemen krijgen over het algemeen te maken met forse bijkomende kosten, zoals boeterentes, administratiekosten en incassokosten. Over de achterstand wordt vaak een boeterente in rekening gebracht, die op basis van de bepalingen in de algemene voorwaarden, kan oplopen tot enkele procenten per maand. Daarnaast worden vaak forse incassokosten in rekening gebracht als de achterstand wordt overgedragen aan een incassobureau. Door deze bijkomende kosten loopt de achterstand verder op en wordt het voor de schuldenaar nog lastiger om de financiële problemen te boven te komen.

8 8/11 De ervaring van Vereniging Eigen Huis is bovendien dat partijen niet transparant zijn over de opbouw van deze kosten en de alsmaar oplopende schuld. Huiseigenaren ontvangen vaak een overzicht waarop maar één bedrag is vermeld. Een nadere specificatie wordt niet gegeven en ook niet bij navraag. Dit probleem treffen wij ook bij de kosten die direct verbonden zijn met de gedwongen verkoop. Deze zijn fors (kunnen oplopen tot wel euro) en komen voor rekening van de huiseigenaar, maar transparantie over de opbouw van de kosten ontbreekt ook hier. Zo worden bijvoorbeeld kosten voor de taxatie, de makelaar, de notaris, de advocaat en de ingeschakelde interieurstylist in rekening gebracht bij de huiseigenaar. De opdracht aan deze partijen wordt doorgaans niet door de huiseigenaar verstrekt, maar door de geldverstrekker. Omdat deze vaak afspraken heeft gemaakt met één partij, wordt er niet over de prijs onderhandeld, waardoor de kosten vaak hoger zijn dan in de markt gebruikelijk is. Zodra de geldverstrekker de vordering overdraagt aan een incassobureau lopen de kosten verder op. Deze professionele partijen verdienen hun brood met de invordering van schulden van mensen met betalingsproblemen en zijn niet gericht op het zoeken naar een oplossing. Vereniging Eigen Huis vindt dat de bijkomende kosten volkomen transparant moeten zijn en gemaximeerd dienen te worden. Aanvullende kosten die ongecontroleerd in rekening worden gebracht vergroten het probleem alleen maar. Ook vindt de vereniging dat de inzet van incassobureaus zoveel mogelijk beperkt dient te worden. 4. Rol schuldhulpverlening Elke gemeente is sinds de inwerkingtreding van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening per 1 juli 2012 verplicht om schuldhulpverlening aan te bieden. De gemeente bepaalt zelf welke wijze van schuldhulpverlening geboden wordt. Op het moment dat een huiseigenaar contact zoekt met de schuldhulpverlening, is de exacte schuld vaak nog niet bekend omdat de woning nog niet is verkocht. Sommige gemeenten sturen huiseigenaren, na een verplichte intake, dan ook weer weg en geven aan dat deze pas terug kan komen als de woning is verkocht. Vereniging Eigen Huis is van mening dat tijdens het intake-procedure door de schuldhulpverlener in ieder geval contact moet worden opgenomen met de geldverstrekker. Het uitgangspunt daarbij moet zijn dat de schuldenaar (voorlopig) in zijn huidige woning moet kunnen blijven wonen. Als een gedwongen verkoop door de omstandigheden onvermijdelijk is, zien wij dat geldverstrekkers in toenemende mate gebruik maken van een onherroepelijke volmacht. De wijze waarop deze volmacht wordt ingezet door geldverstrekkers varieert sterk. De vereniging vindt dat er voorwaarden moeten komen voor de inzet van een volmacht. Zie hiervoor hetgeen is vermeld onder punt 2.

9 9/11 De vereniging is van mening dat woningbehoud zoveel mogelijk het uitgangspunt dient te zijn voor banken en schuldhulpverleners. Het is derhalve van belang om een huiseigenaar zo snel mogelijk aan tafel te krijgen om de mogelijkheden van woningbehoud in kaart te brengen. Ook dienen schuldhulpverleners zich te verdiepen in de problematiek van huiseigenaren. Deze nieuwe doelgroep kent specifieke problemen waar schuldverleners nog niet altijd adequaat mee om kunnen gaan. Het vergroten van de kennis op het gebied van hypotheken of het inrichten van een samenwerkingsverband met hypotheekadviseurs is dan ook noodzakelijk. Alleen op deze manier kunnen schuldhulpverleners adequaat inspelen op de financiële situatie van huiseigenaren en blijven onverantwoorde adviezen, zoals het stoppen met betalen van de premie voor de levensverzekering en de overlijdensrisicoverzekering, achterwege. Dergelijke adviezen kunnen nadelige gevolgen hebben en het woningbehoud in de weg zitten. Hier wordt binnen de schuldhulpverlening reeds de nodige aandacht aan besteed. Zo is recent door de NvvK een samenwerkingsverband tussen hypotheekverstrekkers en schuldhulpverleners geïntroduceerd. Een goed voorbeeld zien wij bij de Gemeentelijke Kredietbank in Den Haag, waar een team gespecialiseerde schuldhulpverleners, huiseigenaren met financiële problemen bijstaat. Dit is een goed voorbeeld voor andere gemeenten. 5. Provisieverbod Vanaf 1 januari 2013 zijn, als gevolg van het provisieverbod, de financiële banden tussen geldverstrekkers en tussenpersonen verbroken. De vereniging is een groot voorstander van het provisieverbod, echter wij merken ook dat het provisieverbod op het gebied van betalingsproblemen belemmerend kan werken. Het provisieverbod zorgt ervoor dat tussenpersonen de gemaakte kosten voor het afgegeven advies direct in rekening brengen bij de klant. Indien het een klant met betalingsproblemen betreft is het niet of nauwelijks mogelijk om deze kosten bij de klant te verhalen. Het ministerie van Economische Zaken heeft een consultatiedocument Concept-Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars uitstaan. In dit besluit wordt, onder voorwaarden, de mogelijkheid geïntroduceerd om tegen betaling schuldbemiddeling aan te bieden. De kosten worden gedragen door de schuldenaar. Een belangrijke voorwaarde is dat de schuldbemiddelaar geen vergoeding in rekening mag brengen voordat een regeling tot stand is gekomen tussen schuldenaar en alle bekende schuldeisers over de aflossing van de schuldenlast. De hypotheek is vaak een substantieel onderdeel van deze schuldenlast. Zoals al eerder (punt 4) is opgemerkt, vergt het oplossen van een hypotheekachterstand specifieke kennis op gebied van hypotheken.

10 10/11 Geldverstrekkers zijn over het algemeen bereid om een deel van de advieskosten over te nemen, omdat hierdoor het potentiele verlies voor de bank beperkt kan worden. Maar door het provisieverbod is het niet toegestaan dat de bank de advieskosten van de tussenpersoon betaalt. Vereniging Eigen Huis pleit er dan ook voor om in het consultatiedocument van het ministerie van Economische Zaken de relatie met de bestaande wetgeving WFT en BGFO 3 op te nemen. Gezien het grote maatschappelijke belang pleit de vereniging ervoor om, onder voorwaarden, het provisieverbod aan te passen en geldverstrekkers de mogelijkheid te bieden om de daadwerkelijk gemaakte kosten van een adviesgesprek over betalingsproblemen met een tussenpersoon, voor haar rekening te nemen. 6. Loonbeslag / beslagvrije voet Op een deel van het inkomen kan een deurwaarder geen beslag leggen, dit is de beslagvrije voet. De bestaande regels omtrent het vaststellen van de beslagvrije voet houden onvoldoende rekening met de hypotheeklasten. De berekening voor de beslagvrije voet geschiedt op basis van artikel 475d Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en de normpercentages zoals vastgesteld door het ministerie van Justitie. De woonkosten die in de berekening worden betrokken, zijn volledig gebaseerd op een huurwoning en niet op een koopwoning. Hierdoor komt een huiseigenaar verder in de financiële problemen. Binnen de beslagvrije voet wordt er vanuit gegaan dat het mogelijk moet zijn om 194,74 te kunnen betalen aan maandelijkse woonlasten. Daarnaast zijn er situaties waarin deze woonlasten met 257,22 per maand (tweepersoonshuishouden jaar) mogen worden verhoogd. Dit is vaak veel te weinig voor een huiseigenaar. Vereniging Eigen Huis vindt dat bij de vaststelling van de beslagvrije voet aansluiting gezocht moet worden bij de berekening voor de schuldsanering inzake het vrij te laten bedrag (vtlb). Volgens het vtlb-rapport van Recofa 2 moet rekening gehouden worden met: verschuldigde hypotheekrente, periodieke betaling erfpacht, premie opstalverzekering, de OZB, polder en waterschapslasten en kosten van klein onderhoud. 7. Vermogen zit vast Een relevant deel van het vermogen van een huiseigenaar zit vaak vast in onder andere een spaarverzekering die gekoppeld is aan de (spaar- en/of beleggings)hypotheek of in de pensioenopbouw. Dit vermogen is dus niet direct beschikbaar als er betalingsproblemen zijn of dreigen. 2 Zie:

11 11/11 In een beleidsbesluit heeft de staatssecretaris van Financiën van 20 december 2012 aangegeven dat de tijdsklemmen, die verbonden zijn aan de vermogensopbouw in een spaarverzekering die gekoppeld is aan de hypotheek, kunnen vervallen in de volgende situaties: echtscheiding of beëindiging van fiscaal partnerschap; waarin de verkoopprijs van de vorige woning onvoldoende is om de desbetreffende eigenwoningschuld volledig af te lossen; of waarin de belastingplichtige gebruik maakt van een vorm van schuldhulpverlening De omschrijving van de laatste situatie roept bij ons vragen op, Wat wordt precies bedoeld met het gebruik maken van een vorm van schuldhulpverlening? In aanvulling op dit besluit pleit Vereniging Eigen Huis er voor dat ook mensen die met betalingsproblemen te maken hebben of krijgen, als gevolg van een andere reden dan één van de hiervoor genoemde situaties, ook aanspraak kunnen maken op het (deels) laten vervallen van de fiscale voorwaarden. De vereniging pleit er dan ook voor dat deze mogelijkheid ook voor andere probleemsituaties expliciet wordt opengesteld. Dit uiteraard wel onder de voorwaarde dat het bijdraagt aan het oplossen van de betalingsproblemen en dat het gaat om dringende en schrijnende gevallen. Naast de mogelijkheid om de opgebouwde waarde van de aan de hypotheek gekoppelde verzekering aan te wenden als oplossing voor een probleemsituatie, zou ook het opgebouwde pensioen in noodgevallen aangesproken moeten kunnen worden zonder dat er een fiscale afrekening plaatsvindt. Hierbij kan aansluiting gezocht worden bij de mogelijkheden die al benoemd zijn in het genoemde beleidsbesluit van 20 december 2012.