De normalisatie van de Vledder- en Wapserveense Aa

Transcriptie

1 De normalisatie van de Vledder- en Wapserveense Aa door Joop Haverkort* Inleiding In de jaren 50 van de 20 e eeuw is de waterhuishouding van de Vledder- en Wapserveense Aa ingrijpend gewijzigd. Na de Tweede Wereldoorlog stond de voedselvoorziening in Nederland hoog op de agenda. De gronden met name in de beekdalen waren over het algemeen te nat voor een optimale landbouwproductie. Overal in het land werden verbeteringsplannen opgesteld en de Cultuurtechnische Dienst van het Rijk stimuleerde dit door onder meer kennis in te brengen en subsidies te verlenen in de kosten van de uitvoering van de plannen. Ook in Drenthe zijn in deze periode veel plannen voor diverse beken opgesteld. De provincie had hierbij het voortouw. De Provinciale Waterstaat van Drenthe ontwikkelde de waterhuishoudkundige plannen en de provincie richtte waterschappen op in gebieden waar geen waterschap bestond. Dit artikel gaat over de normalisatie van de Vledder- en Wapserveense Aa in de jaren 50 van de 20 e eeuw. Hieraan vooraf gaat een globale beschrijving van het stroomgebied van de Vledder- en Wapserveense Aa. Ook oude kanaalplannen die nooit gerealiseerd zijn komen ter sprake alsmede de oprichting van het waterschap de Vledder- en Wapserveense Aa. Tenslotte ga ik kort in op de veranderende inzichten in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw. Aan het verzoek van de redactiecommissie van Kerspelstokkies om dit artikel te schrijven heb ik graag voldaan. Ik ben geboren in 1953, het jaar dat is gestart met de normalisatie van de Vledder-en Wapserveense Aa. Ik heb dat dus niet bewust meegemaakt en kan daar niet uit eigen ervaring over vertellen. Wel heb ik hierover in de loop der jaren veel gehoord van collega s, bestuurders en ingezetenen uit het gebied. En gelukkig heb ik informatie uit de archieven en literatuur kunnen halen. * Na functies bij Grontmij, Provinciale Waterstaat Utrecht en Rijkswaterstaat van 1988 tot 2016 werkzaam geweest in verschillende functies bij de voormalige waterschappen De Vledder- en Wapserveense Aa, Wold en Wieden, Reest en Wieden en het huidige waterschap Drents Overijsselse Delta. 26

2 Brongebied Vledder Aa (topografie 1853). Globale beschrijving van het stroomgebied van de Vledder- en Wapserveense Aa Het stroomgebied van De Vledder en Wapserveense Aa ligt op de overgang van het Drents plateau naar het lager gelegen gebied van Noordwest Overijssel. Het landschap is grotendeels gevormd in de voorlaatste ijstijd. Door de gletsjer werd over het hele gebied, buiten de beekdalen keileem afgezet. De oorsprong van de Vledder Aa ligt in Friesland ten zuiden van Appelscha. Oorspronkelijk waren er veenmoerassen nabij Vledderveen, Wapserveen en ook in en rond het gebied van De Oude Willem. In het hoogveengebied van wat we nu aanduiden als Oude Willem ontsprong een veenstroompje dat het water afvoerde op de Vledder Aa. Op topografische kaart van 1853, hierboven, is dit goed te zien. Dit hoogveengebied zorgde ook in droge tijden voor een gestage voeding van de Vledder Aa. Door latere veenontginningen is dit systeem verloren gegaan. De Vledder Aa meanderde sterk. In de venen en heidevelden lagen een groot aantal plassen en veentjes. Daarnaast zorgde de beperkte afvoermogelijkheden van de beken en stroompjes en de stagnatie van water in de heidevelden en veenmoeras- 27

3 sen in grote delen voor een natte situatie. Dit wordt versterkt doordat er buiten de beekdalen op grote schaal keileem voorkomt in de ondergrond die het water slecht doorlaat. Ten zuiden van Vledder stroomt de Vledder Aa uit in de Wapserveense Aa. De Wapserveense Aa ligt in een vlakker gebied en stroomt richting Steenwijk. Na het passeren van de provinciegrens wordt de beek aangeduid als Steenwijker Aa. De oorsprong van de Wapserveense Aa ligt rond Diever en Wittelte. Hier komen een drietal stroompjes bij elkaar, de Kwasloot, de Slingegrup en de Zekte. Ze stromen uit in de Wapserveense Aa. Op de hier onderstaande topografische kaart van 1853 is dit goed te zien. Langs De Vledder en Wapserveense Aa hadden zich madelanden gevormd. Deze natuurlijke graslanden waren al vroeg als hooiland in gebruik. De beddingen van de beken hadden geringe afmetingen en konden de normale zomerafvoer verwerken. In de winter inundeerde de madelanden hetgeen nuttig was voor de bemesting van de hooilanden. Overstromingen in de zomer waren echter ongunstig voor de winning van hooi. In de zomer moesten de beken in een goede staat worden onderhouden. Daarnaast is er een intensief slotenstelsel in de beekdalen aangelegd met name in het gebied tussen Steenwijk en Wapserveen maar ook ten zuiden van Vledder en Wapse. Samenvloeiing Kwasloot (1), Slingegrup (2) en Zekte (3) (topografie 1853)

4 Niet uitgevoerde kanaal- en verbeteringsplannen en de oprichting van het waterschap De Vledder- en Wapserveense Aa In het verleden zijn veel kanaalplannen ontwikkeld voor de Vledder- en Wapserveense Aa. Al in 1819 dacht de Maatschappij van Weldadigheid dat door het graven van een kanaal naar zee, de aan-en afvoer van producten kon worden geregeld. Rijkswaterstaat heeft in de periode een ontwerp gemaakt voor een kanaal van Blokzijl naar Groningen via Steenwijk, de Wapserveense, de Vledder Aa en verder via Veenhuizen en het Peizerdiep. Dit 60 km lange traject bleek financieel niet haalbaar. In 1838 heeft Rijkswaterstaat een ontwerp gemaakt voor een kanaal van Frederiksoord naar Steenwijk. In het plan waren 2 sluizen opgenomen zodat het bevaarbaar was voor bepaalde schepen. Ook dit plan is om financiële redenen niet uitgevoerd. In 1851 verzochten ingezetenen van Steenwijk de minister van Binnenlandse zaken om te onderzoeken of een kanaal vanaf de Drentse Hoofdvaart via de Wapserveense Aa en Steenwijkerdiep naar de Zuiderzee haalbaar zou zijn. Rijkswaterstaat zag wel mogelijkheden maar Het Drentse College was verdeeld vanwege de belangen van Meppel. Het plan ging niet door. Het Comité tot het tot stand brengen van kanalisatie van de Aa verzocht het provinciaal bestuur van Drenthe in 1889 een waterschap in het gebied van de Wapserveense Aa op te richten. Het Comité stelde voor om de Aa tussen Steenwijk en het Moer bij Diever te kanaliseren. Een aantal zaken konden dan geregeld worden: Een scheepvaartverbinding, de afvoer van turf, de bevloeiing van de lage gronden langs de Aa en een verbetering van de afwatering van de hogere gronden. De toekomstige ingelanden van het op te richten waterschap wezen het plan echter af. In 1907 is wederom een plan gemaakt voor de verbetering van de afwatering en het bevaarbaar maken van de beken. En ook ditmaal wezen de toekomstige ingelanden de oprichting van een waterschap af. In 1923 kwam de provincie Drenthe met een nieuw plan om de afwatering van de gronden in het gebied te verbeteren. Dit plan voorzag in de normalisering van de hoofdstromen en aanleg van stuwen. Een overkoepelend waterschap met inliggende waterschappen zouden worden belast met het beheer en onderhoud. Dit kwam niet van de grond omdat het Comité ter bestrijding van de werkloosheid in Steenwijk door kanalisatie wederom een combinatie zocht met de aanleg van een scheepvaartkanaal. In 1926 kwam een plan gereed. Het ontworpen kanaal volgde in grote lijnen de Steenwijker- en Wapserveense Aa en mondde nabij Wittelte in de Drentse Hoofdvaart uit. De inmiddels ingetreden economische recessie zou ook het eenvoudiger kanalisatieplan doen stranden. Daarna werd het plan teruggebracht tot een ontwateringskanaal zonder scheepvaartfunctie waarvan het beheer en onderhoud aan een 29

5 achttal waterschappen waren toegedacht. De toekomstige ingelanden verwierpen dit plan in 1933 in grote meerderheid. Het Drentse provinciale bestuur kwam door het afwijzen van de plannen in een moeilijke situatie te verkeren. De waterstaatkundige situatie achtte zij slecht en verbeteringen vonden zij nodig. In 1936 werd nogmaals een poging gedaan om een waterschap van beperkte omvang op te richten maar Provinciale Staten wezen dit af omdat ze de beperkte verbeteringen die dit waterschap kreeg opgedragen, te beperkt vonden. De waterhuishoudkundige situatie voor de landbouw bleef een probleem. Vaak in de zomer maar vooral in de winter en het voorjaar waren de gronden te nat en daardoor moeilijk te bewerken. Na natte perioden stonden vele hectaren land soms lange tijd onder water. Na de Tweede Wereldoorlog werden er hogere eisen gesteld aan de drooglegging van landbouwgrond. In het gebied ontstond een toenemende belangstelling voor een goede regeling van de waterafvoer en ook voor wateraanvoer. Dit resulteerde in een voorstel van Gedeputeerde Staten tot oprichting van het waterschap De Vledder- en Wapserveense Aa. In 1950 was het eindelijk zover. Bij besluit van Provinciale Staten van Drenthe d.d. 7 februari 1950 en goedgekeurd bij Koninklijk besluit van 15 juni 1950 is het waterschap opgericht. Het gebied omvatte de Drentse gronden in het stroomgebied van de Steenwijker Aa. In het reglement van het waterschap werd een bijdrage aan het aangrenzende Overijsselse waterschap Vollenhove voorgeschreven die voortkwam uit de verbetering van de afwatering in het Drentse gebied. De provinciale waterstaat van Drenthe werkte aan deze verbeteringsplannen waar uiteindelijk draagvlak voor was. De normalisatie van De Vledder- en Wapserveense Aa in de jaren 50 van de 20 e eeuw In 1951 heeft de Provinciale Waterstaat van Drenthe een nota voor de verbetering van de waterafvoer en watervoorziening in het waterschap de Vledder- en Wapserveense Aa opgesteld. Onderstaande passage uit deze nota laat aan duidelijk niets te wensen over: Het is voldoende te weten, dat het gebied waterstaatkundig in een geheel ongeordende toestand verkeert, en mede door de in deze eeuw plaatsgehad hebbende ontginningen op grote schaal, van particuliere zijde zowel als vanwege het Rijk (domeingronden en staatsbossen) bij geen benadering voldoet aan de waterstaatkundige eisen, waaraan de toch overigens goede cultuurgronden voor een goed gebruik zouden moeten voldoen. Overstroming en drasstaan van lager gelegen landbouw- 30

6 gronden in elk jaargetijde naast uitdrogingsverschijnselen en watergebrek met betrekking tot hogere gronden zijn hiervan het gevolg. Er zijn daarna veel voorbereidende werkzaamheden verricht. Een grote klus voor de Provinciale Waterstaat en het net opgerichte waterschap. In grote lijnen is het volgende gebeurd. Er zijn hoogtemetingen verricht en kaarten gemaakt met hoogtecijfers en hoogtelijnen. Het bestaande stelsel van watergangen is in beeld gebracht en beoordeeld. De hoeveelheid af te voeren water is bepaald. Er is gekeken hoe droog de gronden moesten worden ofwel er is gerekend aan de drooglegging. Een nieuw stelsel van watergangen is ontworpen. Er zijn waterhuishoudkundige berekeningen gemaakt zoals de afmetingen van de watergangen, de snelheid van het water en waterstanden die optreden bij hoge afvoeren. Er is een stuwenplan gemaakt om de waterpeilen te kunnen regelen en er zijn bruggen en dammen met duikers ontworpen. De verbetering van de waterhuishouding in het gebied van de Vledder- en Wapserveense Aa is, na deze periode van voorbereiding daadwerkelijk begonnen in Niet alleen de plannen waren opgesteld door de Provinciale Waterstaat van Drenthe maar ook de bestekken voor de uitvoering. In de periode werden de Wapserveense Aa, de Vledder Aa, de Nijensleker Schiploot en de Tilgrup verbeterd. De oorspronkelijk meanderende beken werden rechtgetrokken en van een veel groter dwarsprofiel voorzien. Dit heeft geleid tot beekprofielen met een vaste breedte en vorm per traject. In het vakjargon wordt gesproken van normaalprofielen en van normalisatie van beken. Ik gebruik deze term liever dan van kanalisatie van beken omdat de beken niet bevaarbaar zijn gemaakt. Voor de regeling van de waterpeilen werden beweegbare stuwen gebouwd waarvan een groot aantal, veelal na groot onderhoud, tot op de dag van vandaag nog functioneren. Op kruisingen met wegen werden verkeersbruggen vervangen. Naast het werk aan de hoofdstromen heeft het waterschap in de jaren daarna belangrijke werken uitgevoerd om de aanvoer van water in droge perioden mogelijk te maken. Zo zijn er inlaatwerken gemaakt in Wittelte en Smilde om water vanuit de Drentse hoofdvaart langs daarvoor ingerichte watergangen verder het gebied in te brengen. Na 1958 is de detailontwatering naar moderne inzichten aangepast in verschillende aanvullende werken. Er zijn meerdere zijwatergangen aangelegd die het water afvoeren op de hoofdstromen. De kosten van de door het waterschap uitgevoerde werken belopen een bedrag van 7,2 miljoen gulden. Ten laste van het waterschap bleef hiervan na aftrek van subsidies een bedrag van 2,5 miljoen gulden. Tussen 1953 en 1962 zijn er 21 bestekken met tekeningen opgesteld voor de aanleg van watergangen, stuwen en andere waterhuishoudkundige werken in het stroom- 31

7 gebied van de Vledder- en Wapserveense Aa. Het voert hier te ver om al deze werken de revue te laten passeren. Ik beperk mij tot de bestekken 1 en 3 die gaan over de normalisatie van de Wapserveense Aa en de Vledder Aa. Bestek 1 Bestek 1 is als volgt omschreven: Bestek en voorwaarden voor het verbeteren van de Wapserveense Aa vanaf de Overijsselse grens tot aan de samenvloeiing met de Kwasloot en Zekte, van een gedeelte van de Vledder Aa, tot nabij de weg Vledder-Wapse, van een gedeelte van de Nijenslekerschipsloot vanaf de instroming in de Wapserveense Aa tot een punt ongeveer 1000 m ten noordoosten van de weg Frederiksoord-Steenwijk, enige waterleidingen en het maken van bijbehorende kunstwerken, liggende in de gemeenten Vledder, Havelte en Diever, met bijkomende werken. Dit bestek omvat dus een groot gebied. De gehele Wapserveense Aa, en delen van de Nijensleker Schipsloot en Vledder Aa gaan hierin op de schop. In de figuur is Bestek 1: Bij Het Moer in Wapserveen. De meanderende Aa is in deze tekening nog goed te zien. In het profiel is het duidelijk dat er heel wat gegraven moest worden (gearceerd). De bodemlagen die van boven naar beneden werden aangetroffen waren: grijsbruin zand (1,20 m), leem (1 m), grijs zand (30 cm) 32

8 een fragment van een bestekstekening weergegeven. Hier is de oude kronkelende loop en de nieuwe loop van de Wapserveense Aa nabij Het Moer in Wapserveen en de eerste stuw te zien. In het figuur daaronder is te zien hoe het dwarsprofiel van de Wapserveense Aa hier (bij nummer 82) is gewijzigd. Ook het profiel van de aangelegde zandwegen langs de Wapserveense Aa is hierop te zien. Het gehele traject van de Vledder en Wapserveense Aa is op deze manier uitgewerkt in de bestekstekeningen. Verder zijn zandwegen langs de Wapserveense Aa aangelegd en kaden langs de Nijensleker Schipsloot om hoogwater te keren. Ook de 33 De pers besteedde ook aandacht aan een machtig werk dat tot uitvoering kwam, zoals het artikel dat is verschenen in de Friese Koerier van 22 december 1953.

9 onderbouwen van de stuwen en enkele bruggen zijn in dit bestek opgenomen. De bovenbouw van de stuwen staan in aparte bestekken. De aanbesteding van het eerste bestek was op 14 juli 1953 in hotel Blok te Wapserveen. Uit het proces-verbaal van aanbesteding blijkt dat 17 aannemers hebben ingeschreven. De laagste inschrijver was Bosman en Witteveen uit Surhuisterveen voor een bedrag van gulden. Het werk is aan dit bedrijf gegund. Bestek 3 Bestek 3 uit 1955 betreft het verbeteren van de Vledder Aa in aansluiting op bestek 1 tot ongeveer 800 m ten zuiden van de Friese grens alsmede het benedenstroomse deel van de Tilgrup. De aanpak was vergelijkbaar met bestek 1. In onderstaande figuur is een fragment van een bestekstekening weergegeven. Hier is de oude kronkelende loop en de nieuwe loop van de Vledder Aa te zien circa Bestek 3: De situatie ongeveer 1300 meter ten noorden van de Ten Darperweg waar de Vledder Aa onder de weg Vledder-Wapse doorgaat. Bij de boring vond men van boven naar onder: zode (5 cm), veen (35 cm) en grijs zand + houtresten (120 cm). 34

10 De ontgravingen moesten in den droge worden uitgevoerd met behulp van draglines. Ook werden deze graafmachines gebruikt om duikers te plaatsen (rechts). De Vledder Aa voor de normalisatie (links en onder). Alle foto s: Vereniging Natuurmonumenten. 35

11 Foto: Joop Haverkort. Uitstroming van de Tilgrup in de Vledder Aa na de normalisatie. Aan de rechterkant loopt de Tilgrup komende uit de richting van de Oude Willem. Dit samenvloeiingspunt lag oorspronkelijk iets verder in oostelijke richting (naar rechts op deze foto) m ten noorden van de weg Vledder- Wapse (De Ten Darperweg). Hier is ook een stuw, aangeduid als stuw V2, gebouwd en die er nog steeds staat. Het dwarsprofiel hierboven bij nummer 121 laat zien dat het nieuwe profiel van de Vledder Aa fors is verruimd. Voor deze verruiming had het waterschap de beschikking nodig over de benodigde gedeelten van de daaraan grenzende percelen. De onderhandelingen met de eigenaren over de aankoop van die perceelsgedeelten zijn over het algemeen vlot verlopen. Het belang van de werken werd ingezien door de eigenaren. Tilgrup De samenvloeiing van de Tilgrup en de Vledder Aa ligt in het hart van het Nationaal Park Drents-Friese Wold, in het heideterrein van Berkenheuvel en het Doldersummerveld tussen Wateren en Doldersum. De doorsnijding van de genormaliseerde Vledder Aa en Tilgrup heeft gezorgd voor verdroging van het omliggende natuurgebied. Het belang van natuur en landschap is in de loop der jaren meer en meer onderkend. Verdroging heeft gezorgd voor afname van de biodiversiteit. Deze afname geldt voor een groot deel van planten en dieren die hier van nature voorkwamen. In 2002 en 2003 zijn werken uitgevoerd om de verdroging in het natuurgebied te verminderen. De genormaliseerde Vledder Aa en Tilgrup zijn gedempt in het Nationaal Park en hebben hun oude loop weer terug gekregen. De ontwikkeling van het gedeeltelijk herstellen van de Vledder Aa en de Tilgrup valt buiten het kader van dit artikel. Om echter een volledig beeld te geven ga ik in het hoofdstuk hierna kort in op de omslag in het denken en het waterbeleid dat met name heeft plaatsgevonden vanaf de jaren 80 en 90 van de 20 e eeuw. Omslag in beleid In de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw is er een omslag in denken gekomen. Het belang van natuur en landschap werd meer ingezien. Voor een optimale en snelle afwatering zijn veel beken in Nederland in de vijftiger jaren, en ook de jaren daarna, rechtgetrokken, voorzien van stuwen en werden de doorstroomprofielen aanzienlijk 36

12 Demping van de bovenloop van de Vledder Aa (links) en de gedempte Vledder Aa. Foto s Joop Haverkort. vergroot. Hiermee verdween de dynamiek uit de beken en verdwenen tegelijkertijd de flora en fauna die zich in het dynamische systeem thuis voelen. Ook heeft het verdroging in de hand gewerkt van bepaalde natuurgebieden. Het water verlaat het gebied sneller en zorgt soms voor wateroverlast benedenstrooms. Tegenwoordig wordt uitgegaan van het principe van het zolang mogelijk vasthouden en bergen van water alvorens het af te voeren verder benedenstrooms. Landelijk zijn her en der beekherstelprojecten uitgevoerd. Ook in Drenthe zijn de laatste jaren een aantal beekherstelprojecten uitgevoerd. De Vledder Aa waar de Tilgrup in uitstroomt, is een bijzondere beek omdat de bovenloop voornamelijk in natuurgebied ligt. Dat komt landelijk weinig voor. Bij de vaststelling van het Waterhuishoudingsplan van de provincie Drenthe in 1993 is als actiepunt opgenomen dat de provincie samen met het waterschap een onderzoek uitvoert in het gebied van de Vledder en Wapserveense Aa. Grote delen van dit stroomgebied hebben in het provinciaal beleid een natuurfunctie gekregen, met name in het gebied van het Nationaal Park Drents Friese Wold. De waterhuishoudkundige inrichting was niet in overeenstemming met deze natuurfunctie. De herstelde Tilgrup Dit onderzoek heeft een aantal jaren in beslag genomen. Een belangrijke conclusie uit bovengenoemd onderzoek was dat de afvoer van bovenstrooms landbouwwater en de wateraanvoer vanaf de Drentse hoofdvaart via de Tilgrup dwars door het Nationaal park Drents Friese Wold vanwege de waterkwaliteit niet past in het streefbeeld voor dit gebied. 37

13 Er is gekozen voor herstel van de beken binnen het natuurgebied. Dit betekent geen stuwen in de beek, hogere stroomsnelheden en vrij verloop van morfologische en hydrologische processen. In de zomer mag de beek in het brongebied droogvallen. Dit is immers een natuurlijk proces in een bovenloop. Het natuurlijk bergend vermogen kan vergroot worden door het dempen van watergangen en sloten in natuurgebieden. Het project herstel waterhuishouding brongebied Vledder Aa In nauw overleg met vele belanghebbenden is een ingrijpend herstelplan ontwikkeld. In grote lijnen komt dit plan er op neer dat de waterhuishouding voor landbouw en natuur zoveel mogelijk van elkaar gescheiden worden. Het beekdal van de Vledder Aa vanaf de bron tot de Ten Darperweg (de weg van Vledder naar Wapse) kreeg een natuurfunctie en werd bestemd als reservaats- en natuurontwikkelingsgebied. In 1997 is er door het waterschap Wold en Wieden een integraal waterbeheersplan vastgesteld. In dit plan is een duidelijk keuze voor natuurontwikkeling gemaakt voor de bovenloop en een deel van de middenloop van de Vledder Aa. Gekozen is voor een kronkelende Vledder Aa en waar mogelijk kwel in de madelanden. Besloten is dat het waterschap een project start onder de naam Herstel waterhuishouding brongebied Vledder Aa. In mei 1999 heeft het algemeen bestuur het besluit tot aanleg en verbetering van waterstaatswerken genomen. Dit besluit is in juni 1999 door gedeputeerde staten van Drenthe goedgekeurd. Hierdoor en door het beschikbaar zijn van subsidies is de weg vrijgemaakt tot uitvoering van het project. Eind 1999 is de uitvoering eerste fase van start gegaan. Vanaf 2000 is het project verder voorbereid en uitgevoerd door het in dat jaar gevormde waterschap Reest en Wieden. Zie het maatregelenkaartje rechts. Het project bestond uit een aantal fasen. 1. De wateraanvoer vanuit de Drentse hoofdvaart bij Smilde via de Tilgrup door het natuurgebied richting Wapse is gewijzigd. Er is een nieuwe inlaat gemaakt bij de Slingergrup. De Slingergrup is verruimd voor de aanvoer van water. In de Kwasloot zijn bij de stuwen een drietal opvoergemaaltjes geplaatst zodat het water het watervoorzieningsgebied rond Wapse kan bereiken. Wateraanvoerwatergangen zijn gedempt in en rond de natuurgebieden. 2. De landbouwgronden in Smilde en aangrenzend Fries gebied hebben een andere afvoerrichting gekregen. Ze voeren het water niet meer af in zuidelijke richting via de Tilgrup en verder door het natuurgebied naar de Vledder Aa. De Tilgrup is verlengd in noordelijke richting. Er is een gemaal in Smilde gebouwd die het water afvoert op het Drentse kanalenstelsel. 38

14 Maatregelenkaartje. Gemaal Vledder Aa Wapserveense Aa Nabij de noordelijke Bosweg is een gemaal gebouwd die een groot deel van De Oude Willem en omgeving bemaalt. Dit water wordt vervolgens ook door gemaal Smilde verder opgepompt. 3. De bovenloop van de Vledder Aa en de benedenloop van de Tilgrup zijn weer hersteld en hebben hun oude loop weer terug gekregen. De stuwen zijn verwijderd en gedempte vennen zijn weer uitgegraven. De genormaliseerde loop is gedempt. De hermeandering heeft in 2003 alleen plaatsgevonden in het brongebied omdat de gronden vanaf het brongebied tot aan de Ten Darperweg nog niet verworven waren. Het project middenloop Vledder Aa De gronden in de middenloop Van de Vledder Aa vanaf het brongebied tot de Ten Darperweg worden verworven op basis van vrijwilligheid. In 2014 is vanaf het bron- 39

15 gebied rond Doldersum richting Ten Darperweg zoveel grond verworven dat een eerste fase van het herstel van de middenloop van de Vledder Aa kon worden uitgevoerd. Het algemeen bestuur van het waterschap Reest en Wieden heeft hiertoe medio 2013 een watergebiedsplan vastgesteld. De concrete uitvoering heeft in 2014 plaatsgevonden. Wanneer de volgende fase tot aan de Ten Darperweg wordt uitgevoerd is nu nog niet bekend. Dat zal de tijd leren. Bronnen Coert, G. (1991). Stromen en schutten, vaarten en voorden, geschiedenis van de natte waterstaat in Drenthe ( ). Meppel/Amsterdam, Nederland, Boom Coert, G. (1984). Drenthe en zijn waterschappen. Meppel/Assen, Boom A & I Archiefbewerking. (1995). Inventaris van het archief van het waterschap De Vledder- en Wapserveense Aa Veendam, A & I Archiefbewerking Haverkort, J (2013). Historische watersysteemverkenning Vledder en Wapserveense Aa. Meppel, waterschap Reest en Wieden Zicht op de Vledder Aa richting het noorden. Linksboven de vennen in het Koelingsveld. Rechts beneden de weg tussen Vledder en Wapse. Foto: Waterschap Reest en Wieden. 40