Professionaliseren en uitbouwen van ZORG VOOR EET- EN GEWICHTSPROBLEMEN

Professionaliseren en uitbouwen van ZORG VOOR EET- EN GEWICHTSPROBLEMEN Jaarplan 2012 Projectcoördinator & contactpersoon: Lic. An Vandeputte Wetenschappelijke leiding: Prof. W. Vandereycken (KUL) & Prof. C. Braet (UGent) Projectgroep : Prof. Caroline Braet (psycholoog, expert obesitas, UGent), Wim Devlies (A&O psycholoog, An Strauven (obesitaspsycholoog), Ilse Ulens (voedingsdeskundige), An Vandeputte (psycholoog, expert preventie), Prof. Walter Vandereycken (psychiater, expert eetstoornissen, KUL) B E R G E S T R A A T 6 0 3 2 2 0 H O L S B E E K I N F O @ E E T E X P E R T. B E H T T P : / / W W W. E E T E X P E R T. B E TEL.: 0496288057 1

Jaarplan Eetexpert 1 jan 2012-31 dec 2012 Beoogde resultaten in de beheersovereenkomst In 2012 geven we vervolg aan het werk hiervoor via volgende resultaatgebieden: resultaatgebied 1: Verstrekken van informatie, documentatie en advies resultaatgebied 2: Ontwikkelen van methodieken en materialen resultaatgebied 3: Ondersteunen van de implementatie van de methodieken en materialen We richten ons tot zorgverstrekkers en preventiewerkers (verder : intermediairen ), beleid, en pers. Concrete activiteiten tot eind 2012 De resultaatgebieden worden gerealiseerd door de volgende activiteiten: Resultaatgebied 1: Verstrekken van informatie, documentatie en advies Activiteit 1: informatie verstrekken aan intermediairen, overheid en pers Activiteit 2: advies aan Vlaamse Overheid Activiteit 3: participeren aan werkgroepen op vraag van Vlaamse Overheid Activiteit 4: publiek toegankelijke website Activiteit 5: nieuwsbrief Resultaatgebied 2: Ontwikkelen van methodieken en materialen Activiteit 6: methodieken en materialen i.v.m. preventie Activiteit 7: methodieken i.v.m. vroegdetectie en -interventie Activiteit 8: methodiek van getrapt systeem Resultaatgebied 3: Ondersteunen van de implementatie van de methodieken en materialen met inbegrip van deskundigheidsbevordering Activiteit 9: inventariseren van aanbod i.f.v. getrapte zorg en multidisciplinaire zorg Activiteit 10: stimuleren van toereikend multidisciplinair aanbod Activiteit 11: deskundigheidsbevordering Activiteit 12: praktijkgerichte helpdesk 2

RESULTAATGEBIED I: VERSTREKKEN VAN INFORMATIE, DOCUMENTATIE EN ADVIES Activiteit 1: Informatie verstrekken aan intermediairen, de overheid en de pers Doel: Verzamelen en verstrekken van wetenschappelijk gefundeerde en praktijkrelevante informatie inzake eetgedrag, beweeggedrag en gewichtgerelateerde problematieken en preventie, vroegdetectie en -interventie van eet- en gewichtsproblemen aan ten minste intermediairen (zorgverstrekkers en preventiewerkers), de Vlaamse overheid, wetenschappers en de media. Aanpak: Tijdens 2012 voorzien we een goede uitgebouwde kennisdesk, een vraaggestuurd aanbod aan zorgverstrekkers en onderzoekers, en een vraaggestuurd aanbod aan pers. Kennisdesk met vast aanbod van praktijkrelevante informatie, documentatie en advies inzake eetgedrag, beweging en gewichtgerelateerde problematieken en preventie, vroegdetectie en interventie van eet- en gewichtsproblemen aan intermediairen, de Vlaamse overheid, en de media; De kennisdesk bouwt verder op de kennis en documentatie uit de voorbije jaren. De kennisdesk staat onder supervisie van Prof. W. Vandereycken (KUL), internationaal expert eetstoornissen, en Prof. C. Braet (UGent), internationaal expert obesitas. Voor het luik rond beweging wordt afgestemd met Prof. Debourdeaudhui (UGent) en Prof. Deforche (VUB). Afhankelijk van de deelthema s en doelgroepen wordt samengewerkt met VIGEZ, NICE, Kind en Gezin, VWVJ en de representatieve beroepsorganisaties en terreinorganisaties. Halfjaarlijke revisies zorgen ervoor dat de informatie actueel gehouden wordt. Naast dit vaste aanbod voorzien we een vraaggestuurd aanbod aan intermediairen : via mail kan gerichte informatie opgevraagd worden. Binnen de week wordt naar gefundeerde antwoorden gezocht via ons netwerk van Vlaamse en internationale experten. Deze methode bleek de afgelopen 10 jaar erg gewaardeerd en praktijkondersteunend. Gezien de gebruikers in de afgelopen jaren de kennisdesk en het vraaggestuurde aanbod als tevreden tot zeer tevreden beoordeelden, gaan we op dezelfde manier verder. Voorzien van vraaggestuurd aanbod voor pers : via mail en telefoon wordt snel (binnen de 24 u in de week) en op maat naar correcte informatie gezocht. Daarbij wordt gebruik gemaakt van vermelde kennisdesk en ons netwerk van experten. 3

Output: - Kennisdesk voor intermediairen ( zorgverstrekkers en preventiewerkers) met halfjaarlijkse revisie en aanvulling - Kennisdesk voor pers met halfjaarlijkse revisie en aanvulling - Vraaggestuurd aanbod met informatie en adviesservice aan intermediairen zowel telefonisch als per mail - Vraaggestuurd aanbod met informatie en adviesservice aan pers zowel telefonisch als per mail 4

Activiteit 2: Advies aan de Vlaamse Overheid Doel: Adviseren van de Vlaamse overheid inzake preventie, vroegdetectie en vroeginterventie van eet- en gewichtsproblemen Aanpak: Voorzien van vraaggestuurd aanbod aan de Vlaamse overheid op basis van mailservice en telefonische hotline voor dringend advies. Gefundeerd advies wordt binnen de week uitgewerkt. Eetexpert zorgt voor adviezen vanuit internationale aanbeveling rond verantwoorde preventie, zorg en beleid bij eet- en gewichtsproblemen. Bij thema s waarvoor geen internationale aanbevelingen voorhanden zijn, zorgt Eetexpert voor advies bij voorkeur via een consensustekst na overleg met internationale experts en deskundigen in eigen land. Uitwerken van adviesaanbod in 2012 aan de overheid 1. Via actieve inbreng in de werkgroep voeding en beweging bij de door de minister voorgelegde vragen. 2. Obv de aanbevelingen rond voeding en beweging voor zorgverstrekkers formuleert Eetexpert een korte aanbeveling voor beleidsmakers bij hun communicatie over voeding, beweging en aanverwante thema s. 3. Via beleidsantenne aan de overheid : Eetexpert fungeert als antenne in het opvangen van beleidsthema s inzake preventie en zorg bij eet- en gewichtsproblemen en formuleert regelmatig nieuwsflitsen aan de minister (bvb conclusies bij lopend projectonderzoek met relevante beleidsaanbevelingen, conclusies bij zorginventarisatie, inzet van deskundigheidsbevordering in specifieke regio s of domeinen,.) Output: 1. Continuering Vraaggestuurd aanbod van informatie en advies aan de Vlaamse overheid Advies via vragen aan de werkgroep voeding en beweging 2. Nieuw Aanbevelingstekst voor beleidsmakers ivm communicatie bij voeding, beweging en aanverwante Beleidsantenne aan de minister met snelle nieuwsboodschappen en beleidssuggesties inzake preventie, vroegdetectie, vroegbegeleiding, en zorgorganisatie bij eet- en gewichtsproblemen 5

Activiteit 3: Participeren aan werkgroepen op vraag van de Vlaamse Overheid Doel: Op vraag van de Vlaamse overheid participeren aan werkgroepen, onder meer de Vlaamse werkgroep voeding en beweging Aanpak : Participatie aan de maandelijkse bijeenkomsten van de Vlaamse werkgroep voeding en beweging ter realisatie van het Vlaams actieplan voeding en beweging. Afstemmen met de Vlaamse groep zorgverstrekkers rond eet- en gewichtsproblemen via nieuwsbrief en e-mailing (1200 Vlaamse zorgverstrekkers als abonnee bij Eetexpert). Verspreiden van relevante informatie via website en e-mailing aan hulpverleners en intermediairen op vraag van de overheid : verspreiding van de Vlaamse aanbevelingen uit het actieplan voeding en beweging en informatie uit de gezondheidsconferentie en de eerstelijnsconferentie naar zorgverstrekkers. Participatie na goedkeuring van het agentschap aan andere relevante projectgroepen. Output ( betreft vooral continuering en verder uitwerken) : Maandelijkse aanwezigheid in werkgroepen en voorbereidende input Webruimte voor verspreiding informatie van relevante info mbt het realiseren van de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen en eerstelijnsgezondheidszorg. Uitwerking van digitale nieuwsbrieven voor afstemming en informatieverspreiding intermediairen. 6

Activiteit 4: Publiek toegankelijke website Doel: Uitbouwen en onderhouden van een publiek toegankelijke website met een geactualiseerd aanbod van informatie naar beleidsmakers, de media en het brede publiek, en praktische hulpmiddelen gericht naar de intermediairen. Aanpak: Verdere uitbouw en onderhoud van bestaande website met gebruiksvriendelijk aanbod van informatie en hulpmiddelen voor intermediairen en de overheid. We richten ons tot alle Vlaamse preventiewerkers en hulpverleners met een officieel diploma: leerkrachten die werken rond preventie, maatschappelijk werkers, verpleegkundigen, huisartsen, diëtisten, psychologen, pedagogen, gespecialiseerde artsen, onderzoekers We richten ons tot diverse settings: logo s, preventieteams op scholen, CLB-teams, SEL s, CGG-teams, eerstelijnsteams, residentiële teams, onderzoeksteams Wetenschappelijke supervisie gebeurt door Prof. Vandereycken en Prof. Braet, internationale experten inzake preventie en behandeling van eet- en gewichtsproblemen. Vlaamse intermediairen kunnen (na aanmelding) gratis gebruik maken van de kennisbank (activiteit 1), de ontwikkelde methodieken en materialen (activiteit 6-8), verwijsadressen (activiteit 9) en vormingskalender (act 11) Verder uitwerken en actualiseren van vast informatieaanbod voor pers (perssite). Met pers bedoelen we alle Vlaamse mediamakers uit de persgroepen, vakpers, digitale en internetmedia, radio en tv. Wetenschappelijke supervisie gebeurt door Prof. Vandereycken en Prof. Braet, internationale experten inzake preventie en behandeling van eet- en gewichtsproblemen. Vlaamse mediamakers uit de persgroep kunnen (na aanmelding) via de perssite gratis toegang krijgen en gebruik maken van de kennisbank (activiteit 1) Verder uitwerken en actualiseren van (beperkt) vast informatieaanbod voor het brede publiek (publiekssite). Voor wie op zoek is naar goede informatie rond preventie en behandeling van eet- en gewichtsproblemen zorgen we voor gratis aanbod van algemene kennis, zowel standaard als op vraag (rubriek vraag & antwoord), en maken ook zoveel mogelijk linken met specifieke organisaties die zich rechtstreeks tot betrokkenen richten. Output( betreft vooral continuering en verder uitwerken) : Website met een luik voor intermediairen : halfjaarlijkse revisie en aanvulling Website met een luik voor pers : halfjaarlijkse revisie en aanvulling Website met een luik voor het brede publiek : jaarlijkse revisie en aanvulling 7

Activiteit 5: Nieuwsbrief Doel: Verzenden van een digitale nieuwsbrief die aandacht besteedt aan belangrijke thema s en praktijkrelevante ontwikkelingen Aanpak: Essentieel is dat actuele info geïnteresseerde intermediairen bereikt. Digitale nieuwsbrieven zorgen voor kennisupdate, en nieuwsflitsen zorgen voor snelle informatiedoorstroming. Deze activiteiten worden vast op elk jaarplan voorzien. Periodiek verzenden van een digitale nieuwsbrief aan geïnteresseerde intermediairen met aandacht voor belangrijke thema s en praktijkrelevante ontwikkelingen. De nieuwsbrief staat onder redactie van Prof. Vandereycken, internationaal expert inzake preventie en behandeling van eet- en gewichtsproblemen. Inhoudelijk bundelt de nieuwsbrief nieuwe bevindingen en ontwikkelingen in verband met preventie, onderzoek, behandeling en zorgorganisatie bij eet- en gewichtsgerelateerde problemen. De nieuwsbrief richt zich tot alle disciplines uit het multidisciplinair zorgtraject en preventiewerk. Periodiek verzenden van nieuwsflits voor snelle informatiedoorstroming van en naar intermediairen. Bedoeling is via de nieuwsflits op een snelle manier alle geabonneerde preventiewerkers en zorgverstrekkers te bereiken voor praktijkgericht nieuws, alsook een contactpunt te onderhouden van waaruit aanvullingen op de website in de aandacht gebracht worden : actualisering van kennis, vorming, weblinks en initiatieven in Vlaanderen. Output 2012 ( betreft vooral continuering van bestaande aanbod) : Minimum 3 digitale nieuwsbrieven per jaar aan alle geinteresseerde intermediairen Regelmatige nieuwsflitsen (via e-mail) voor informatiedoorstroming van en naar intermediairen : beoogd minimum = 1 per maand. 8

Resultaatgebied 1: Samenwerkingsvereisten en evaluatiecriteria Samenwerkingsvereisten Onze werking heeft als vaste krachtlijnen: multidisciplinariteit, continuïteit over leeftijdsfases en disciplines heen, en uitbouw van getrapte zorg op maat. Dit vereist doorgedreven samenwerking met verschillende disciplines, expertisecentra, terreinorganisaties en beroepsorganisaties. Concreet wordt samengewerkt, naargelang thema s en doelgroepen, met gemeentebesturen, LOGO s, Vlaamse preventiecoaches, VIGEZ, NICE, Kind en Gezin, VWVJ, CLB-koepels en lokale CLB-teams, VLOR, de Vlaamse universiteiten, de ziekteverzekeringen, RIZIV, SEL s, Domus Medica, huisartskringen, diëtistenverenigingen, en federaties van psychologen, pedagogen, pediaters, bewegingsexperten. De aard van de samenwerking verschilt nogal ngl de input van de betrokken organisaties. In de praktijk betekent dit dat eetexpert samenwerking zoekt in de verschillende stadia bij het professionaliseren en ondersteunen van zorgverstrekkers : bij opmaak van een bevraging voor zorgverstrekkers, bij de uitbouw van draaiboeken, bij het geven van vorming, en bij de opvolging van zorg. Daarenboven onderscheidt Eetexpert zich door een sterke bottom-up werking. Eetexpert onderhoudt dagelijks contact met 1200 hulpverleners en preventiewerkers. d.w.z. dat alle activiteiten vertrekken vanuit behoeften, wensen en informatie van betrokken actoren in het werkveld en hun beroepsorganisaties. In nauw overleg werkt Eetexpert documentatie en hulpmaterialen uit, wat in het verleden zorgde voor grote impact en bereik. Evaluatiecriteria Het aanbod aan informatie, documentatie en adviezen is wetenschappelijk onderbouwd, praktijkrelevant, resultaatgericht en actueel. Wetenschappelijke onderbouw van informatie, documentatie en adviezen: Indicator 1: validatie door universitaire deskundigen (Vlaamse professoren), link met internationaal onderzoek via congressen, fora en vakliteratuur. Instrument: rapportering hierover Praktijkrelevantie van het aanbod van informatie, documentatie en advies: Indicator 2: werking van Eetexpert is vraaggestuurd en speelt in op concrete vragen en noden van intermediairen en hun organisaties. Instrument: rapportering hierover & twee jaarlijkse bevraging bij de gebruikers van de website Resultaatgerichtheid van het aanbod van informatie, documentatie en advies: 9

Indicator 3: de mate waarin intermediairen, mediamakers en de Vlaamse overheid antwoord krijgen op hun vragen via websiteaanbod en vraaggestuurde aanbod Instrument: rapportering hierover & twee jaarlijkse bevraging bij de gebruikers van de website De mate waarin het aanbod van informatie, documentatie en advies actueel is: Indicator 4: halfjaarlijkse update van website, minstens 3 keer per jaar deskresearch naar nieuwe ontwikkelingen i.v.m. eet- en gewichtsproblemen en een vraaggestuurde werking (via de abonnees van Eetexpert) Instrument: rapportering hierover Adviezen op vraag van de Vlaamse overheid zijn beleidsrelevant: Indicator 5: adviesverlening gebeurt vraaggestuurd en tot men tevreden is, vlotte toelevering binnen de werkweek zorgt voor snel inspelen op de actualiteit Instrument: rapportering & bevraging tevredenheid 10

RESULTAATGEBIED 2: ONTWIKKELEN VAN METHODIEKEN EN MATERIALEN DIE, WAT EFFECTIVITEIT BETREFT, WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWD ZIJN Stand van zaken van door eetexpert reeds ontwikkelde methodieken en materialen Preventie Vroegdetectie Vroegbehandeling Basis ( ES/OG) Eetstoornissen Obesitas CLB 2008/1 2008 (6-12 j)/ 2 2004 (12-18j)/3 Leerkrachten 2006 * /4 Leerlingbegeleiders*/6 2009 */5 Huisarts 2010*/7 2008 ( 6-18j)/8 screening volw*/9 Diëtist 2008 (6-18j)/10 2008 (6-18j)/10 CGG 2010/11 2010 (6-50j)/11 2010 /11 Beweging * : Is materiaal dat werd gemaakt buiten het convenant 1 : Werkboek preventie voor clb-ers ter ondersteuning van schoolteams. 2 : Draaiboek vroegdetectie eet/gewichtsproblemen voor clb-ers 3 : Draaiboek vroegdetectie eetproblemen voor clb-ers 4 : Lespakket voor sec onderwijs bij preventie eet- en gewichtsproblemen Bodytalk 5 : Herwerkte lespakket voor sec onderwijs bij preventie eet- en gewichtsproblemen Werken rond zelfwaardering, 6 : Kapstokken voor leerlingbegeleiders, artikel van loghum 7 : Jongeren en hun eetgedrag, lekker spannend, Artikel in Bijblijven ( Nederlands huisartstijdschrift) 8 : Draaiboek vroegdetectie en vroegbehandeling eet- en gewichtsproblemen in de huisartspraktijk 9 : Screening van obesitas in de eerstelijnspraktijk (RIZIV) 10: Draaiboek vroegdetectie en vroegbehandeling bij kinderen met eet- en gewichtsproblemen in de dietistenpraktijk 11: Draaiboek vroegdetectie en vroegbehandeling bij eet- en gewichtsproblemen in het CGG In 2012 zetten we inzake materiaalontwikkeling in op volgende terreinen : Preventie Vroegdetectie Vroegbehandelin g Basis ( ES/OG) Eetstoornis Obesitas sen CLB 2008 2008 (6-12 j) / 2004 (12-2, 3, 4, 4, 5, 6 1 18j) Leerkrachten 2006 * 2009 * 1 Leerlingbegele iders* 4 11

Huisarts 2010* 1 2008 ( 6-18j) / screenin g volw*, 2, 3, 4, 5, 6 2, 3, 4, 5, 6 Diëtist 1 2008 (6-18j) 4, 5 2008 (6-18j) / 4, 5, 6 CGG 2010 1 2010 (6-50j) 4, 5 2010 / 4, 5 * : Is materiaal dat werd gemaakt buiten het convenant 1 : Groeiwijzer ( 0-18 j) voor alle zorgverstrekkers en preventiewerkers (nieuw materiaal) 2 : Rapport : aanpassing van de Nederlandse zorgstandaard obesitas aan de Vlaamse situatie ( nieuw materiaal) 3 : Draaiboek vroegdetectie en praktische minimale zorg bij obesitas in de eerste lijn (herwerking en uitbreiding huisartsdraaiboek) 4 : Draaiboek aanpak beweeggedrag bij kinderen met overgewicht 5 : Rapport deskresearch en inventarisatie zorg in Vlaanderen bij overgewicht en obesitas 6 : Ontwerpdossier infodelen in het multidisciplinair samenwerken bij eet- en gewichtsproblemen 12

Activiteit 6: Methodieken en materialen op vlak van preventie Doel: Detecteren van noden aan, wetenschappelijk onderbouwen, implementeren en evalueren van methodieken en materialen op het vlak van preventie van eet- en gewichtsproblemen. Aanpak: Ten behoeve van zorgverstrekkers ontwerpen we in 2012 groeiwijzers ter versterking van de kennis over normaal ontwikkelend eet- en beweeggedrag Fasering: Uitwerken groeiwijzer voor zorgverstrekkers ivm ontwikkeling van voedingsgedrag en beweeggedrag : Samenstellen van projectgroep met relevante experten rond ontwikkelend eetgedrag, smaakontwikkeling, voedselvoorkeuren, portiegrootte, eetstructuur, snackgedrag, Hiervoor worden contacten gezocht met universiteiten, vigez, nice, huisartsen en pediaters, dietisten, kind en gezin, vwvj, Samenstellen van projectgroep met relevante experten rond ontwikkelend beweeggedrag en sedentarisme, Hiervoor worden contacten gezocht met universiteiten, vigez, huisartsen en pediaters, kind en gezin, vwvj, bewegingsexperten en kinés, Deskresearch wordt gestart met het oog op het samenbrengen van Vlaamse kennis en materialen en internationale kennis. Voor zorgverstrekkers wordt relevante info samengebracht over normale groeistappen ivm het eet- en beweeggedrag van kinderen en jongeren : In een groeiwijzer wordt kennis ivm de smaakontwikkeling, ontwikkelend eetgedrag, veranderende voedingsvoorkeuren, beweeggedrag, sedentaire levensstijl, In 2012 wordt een eerste draft gemaakt. Het werk gaat verder in 2013. Output ( nieuw materiaal ) : 2012 : draft groeiwijzer voor zorgverstrekkers ivm ontwikkeling van voedingsgedrag en beweeggedrag bij kinderen en jongeren ( 0-18 jaar) 13

Activiteit 7: Methodieken i.v.m. vroegdetectie en -interventie Doel: Detecteren van noden aan, wetenschappelijk onderbouwen, implementeren en evalueren van methodieken en materialen voor intermediairen op het vlak van vroegdetectie en -interventie van eet- en gewichtsproblemen Aanpak: 1. In 2012 herwerken we al ontwikkelde draaiboeken voor huisartsen, en vullen deze verder aan met nieuwe inzichten en strategieen ivm vroegdetectie en zorg bij obesitas : Op basis van feedbacken wordt het bestaande huisartsdraaiboek gereviseerd. De pas ontwikkelde Nederlandse zorgstandaard rond multidisciplinaire zorg bij obesitas wordt bruikbaar gemaakt voor de Vlaamse eerstelijnspraktijken en ingevoegd in het huisartsendraaiboek. Waar mogelijk wordt het draaiboek voor huisartsen aangevuld met nieuw werkmateriaal. 2. In een tweede beweging starten we de aanmaak van nieuw materiaal: er wordt gestart met de uitbouw van een draaiboek rond aanpak van beweeggedrag bij kinderen en jongeren met overgewicht. Tot op heden waren er draaiboeken voor dietisten, artsen en psychologen, maar een draaiboek voor beweegexperten in het traject rond overgewicht ontbrak en ontbreekt volledig. Fasering: - opstart van een werkgroep met vertegenwoordigers van domus medica, interdisciplinaire eerstelijnspraktijken, en universiteiten. - Aanpassing en praktische uitwerking van de recent ontwikkelde Nederlandse Zorgstandaard Obesitas met het oog op risico-inschatting en minimale zorg in geval van overgewicht en obesitas. Deze zorgstandaard ontwikkeld op vraag van de Nederlandse overheid is een goed onderbouwd document in consensus ontwikkeld door 18 partnerorganisaties van zorgverleners en patiënten. De zorgstandaard is uitgewerkt om de multidisciplinaire richtlijn rond diagnostiek en behandeling van obesitas te vertalen naar goede zorgorganisatie. Voor toepassing op de werkvloer is er echter nog nood aan praktische vertaling. We 14

willen deze zorgstandaard in Vlaanderen bruikbaar maken in de eerstelijnspraktijk. Daartoe zijn verschillende tussenstappen nodig : - Welke aanpassingen zijn nodig voor gebruik in Vlaanderen? - Hoe ziet concrete toepassing eruit in de eerstelijnsnetwerken? - Welke concrete instrumenten zijn nodig voor huisarts, diëtist en psycholoog? - Het reeds bestaande draaiboek voor huisartsen rond vroegdetectie bij eet- en gewichtsproblemen wordt herwerkt en aangevuld met nieuwe gebruiksvriendelijke detectiekaarten. In de aanloop naar een nieuw draaiboek rond aanpak van beweeggedrag wordt tevens : - een projectgroep opgestart met experten op vlak van bewegingsadvies bij obesitas. Daarbij worden contacten gelegd met de universiteiten, de beroepsorganisaties voor bewegingsexperten, behandelaars obesitas met sterke expertise in bewegingsherstel. - Relevante kennis wordt samengebracht ten behoeve van intermediairen in een eerste draft van het draaiboek aanpak van beweeggedrag bij overgewicht. Output( nieuw materiaal en herwerking draaiboek) Rapport aanpassing van de Nederlandse zorgstandaard obesitas aan de Vlaamse situatie (nieuw) Draaiboek vroegdetectie en praktische minimale zorg bij obesitas in de eerstelijn (herwerking en uitbreiding van bestaande al ontwikkelde draaiboeken) Uitwerking nieuw werkmateriaal bij de reeds ontwikkelde draaiboek voor huisartsen met nieuwe gebruiksvriendelijke detectiekaarten. Opstart beweegdraaiboek (nieuw) : opstart projectgroep en deskresearch ivm aanpak van beweeggedrag bij kinderen met overgewicht en obesitas (nieuw materiaal) 15

Activiteit 8: Methodiek getrapt systeem Doel: Uitwerken, evalueren en waar nodig aanpassen van een methodiek van een getrapt systeem op vlak van vroegdetectie en -interventie bij eet- en gewichtsproblemen binnen een ruimer zorgtraject. Aanpak : Methodiek van getrapte zorg : Gezien de belangrijke schakelfunctie van huisartsen in de zorg bij obesitas werken we specifiek voor de eerste lijn het getrapt systeem bij obesitas uit. Na gerichte screening wordt de patiënt van daaruit immers doorverwezen. Welk zorgaanbod kan de eerste lijn bieden en voor wie? Wat kan men verder bieden? Voor wie? Vertrekpunt in 2012 is deskresearch van eerstelijnszorg bij overgewicht en obesitas. Vervolgens wordt een inventaris gemaakt van werkvormen in het zorgaanbod bij overgewicht en obesitas gaande van zelfhulp tot specifieke zorg. Multidisciplinair samenwerken : Opstart in 2012 van een ontwerpdossier voor multidisciplinaire informatiedeling : Wat is minimale info die alle partijen delen, en wat is relevant bij het overleg tussen disciplines in de zorg bij eet- en gewichtsproblemen ( bij jongeren én volwassenen)? Output (nieuw) : Draft rapport deskresearch en inventarisatie zorgmogelijkheden in Vlaanderen bij overgewicht en obesitas (loopt nog door in 2013) Ontwerpdossier rond informatiedelen in het multidisciplinair samenwerken bij eet- en gewichtsproblemen (loopt nog door in 2013) 16

Resultaatgebied 2: samenwerkingsvereisten en evaluatiecriteria De materialen en methodieken voor vroegdetectie en -interventie die ontwikkeld worden, zijn praktijkrelevant, wetenschappelijk onderbouwd, gebruiksvriendelijk, toegankelijk en duurzaam. Praktijkrelevantie van het aanbod van ondersteuning: Indicator 6: onmiddellijke evaluatie door intermediairen Instrument: rapportering van evaluatie Wetenschappelijke onderbouw van de methodieken en de materialen voor vroegdetectie en -interventie: Indicator 7: validatie door hoogleraars Vlaamse universiteiten Instrument: rapportering hierover De gebruiksvriendelijkheid van de methodieken en de materialen voor vroegdetectie en -interventie: Indicator 8: ondervraagde gebruikers zijn tevreden over gebruiksvriendelijkheid instrument: participatieve evaluatie Toegankelijkheid van de methodieken en de materialen: Indicator 9: gebruikers kunnen de methodieken en materialen makkelijk raadplegen en gebruiken (via gratis abonneelogin bij Eetexpert) Instrument: webstats Duurzaamheid van de methodieken en de materialen: Indicator 10: zoals vroeger ontwikkelde instrumenten van Eetexpert, zijn deze materialen en methodieken voor meerder jaren bruikbaar; pilootprojecten kunnen vlot toegepast worden in andere regio s, mits enige aanpassing instrument: evaluatie Tevens zijn de methodieken en materialen voor vroegdetectie en -interventie gericht op verbeteren van de multidisciplinaire samenwerking: via het project informatie delen in de eerste lijn wordt de samenwerking in de eerste lijn gefaciliteerd. 17

RESULTAATGEBIED 3: ONDERSTEUNEN VAN DE IMPLEMENTATIE VAN METHODIEKEN EN MATERIALEN, MET INBEGRIP VAN DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING Activiteit 9: Inventariseren aanbod i.f.v. getrapte zorg en multidisciplinaire zorg Doel: Inventariseren van het aanbod in functie van het getrapt systeem en multidisciplinaire zorg Aanpak: Zoals we in 2000 in een eerste verkenning deden, brengen we de bestaande zorg rond overgewicht en obesitas in Vlaanderen in beeld. Daarbij inventariseren we het aanbod op eerste, tweede en derde lijn. Het bekomen zorgaanbod zetten we vervolgens grafisch uit in de zorgregiokaart van Vlaanderen. Rekening houdend met de aanwezige bevolkingsdichtheid worden zorgarme en zorgrijke regio s afgebakend. Dit inventarisatiewerk loopt tot in 2013. De uiteindelijk geïnventariseerde gegevens worden gratis beschikbaar gemaakt voor hulpverleners en preventiewerkers (via gratis abonnee-login bij Eetexpert). Output(nieuw) : Zorginventarisatie overgewicht en obesitaszorg in Vlaanderen (start in 2012, maar loopt tot in 2013) 18

Activiteit 10: Stimuleren van toereikend multidisciplinair aanbod Doel: Stimuleren van de uitbouw van een toereikend multidisciplinair aanbod binnen de realisatie van een getrapt systeem Aanpak: Wanneer de gegevens uit de zorginventarisatie beschikbaar zijn, worden acties ondernomen om de uitbouw van een toereikend multidisciplinair aanbod te stimuleren. Output: Geen voorziene output in 2012 19

Activiteit 11: Deskundigheidsbevordering Doel: Organiseren en stimuleren van deskundigheidsbevordering voor intermediairen (hulpverleners en preventiewerkers). Aanpak: In 2012 zorgen we vooral voor continuering van een degelijk vast vormingsaanbod kennisdag voor multidisciplinaire teams training rond motivering voor eerstelijnswerkers vaardigheidstraining voor CGG-ers, CLB-ers of diëtisten (gericht na overleg met betrokken organisaties) provinciale intervisiegroepen ter ondersteuning van zorgverstrekkers uit het zorgtraject bij eet- en gewichtsproblemen gerichte vorming rond specifieke behandelinterventies voor psychologen en CGG-teams Output (nieuw vorminsaanbod, en continueringsaanbod) vormingskalender per maand met 20 tal verschillende vormingsinitiatieven evaluatierapport (beoordeling door deelnemers) per vormingsinitiatief 20

Activiteit 12: Praktijkgerichte helpdesk Doel: Uitbouwen en onderhouden van een praktijkgerichte helpdesk voor intermediairen (hulpverleners en preventiewerkers). Aanpak : Verdere uitbouw van een centrale helpdesk (mailservice) voor vragen in verband met doorverwijzing. Na detectie is het belangrijk dat CLB en huisarts snel gerichte hulp kunnen vinden. Tegelijk wil de hulpverlener met een laagdrempelig zorgaanbod weten waarnaar door te verwijzen wanneer meer expertise en specialisatie nodig blijkt. Bekendmaking en ondersteuning bij nieuwe materialen en herwerkte draaiboeken per doelgroep Actualisering van een verwijsbestand inzake hulpverlening in Vlaanderen en Brussels gewest (Nederlandstalig). Output: -Continuering: centrale helpdesk -Nieuw: Mailings per doelgroep ter bekendmaking van nieuwe materialen en herwerkte draaiboeken geactualiseerd adressenbestand 21

Resultaatgebied 3: samenwerkingsvereisten en evaluatiecriteria Evaluatiecriteria: Het uitbouwen van de methodieken en materialen van vroegdetectie en - interventie verloopt planmatig volgens een vast stramien. Er wordt eerst een werkgroep opgericht met een beperkte groep relevante actoren. Hierin wordt gezorgd voor een evenwicht van praktijkwerkers, als ook vertegenwoordiging van de betrokken beroepsorganisaties. Daarna wordt een stand van zaken opgemaakt met een eerste rapport. Aan belangrijke noden van hulpverleners wordt voorrang gegeven, en een training uitgewerkt. In zorgrijke regio s krijgt het uitbouwen van een goed multidisciplinair samenwerkingsverband prioriteit. In zorgarme regio s wordt gerichte vaardigheidstraining uitgewerkt. Nadien wordt alles geëvalueerd, op basis van de verkregen feedback bijgestuurd en worden nieuwe noden ingevuld. De helpdesk wordt door intermediairen geraadpleegd en stelt hen tevreden - De helpdesk wordt door de intermediairen geraadpleegd Indicator 11: rapport met overzicht van helpdeskservice en geboden verwijshulp Instrument: rapportering van overzicht - De helpdesk stelt de intermediairen tevreden Indicator 12: aantal hits/ aantal e-mails Instrument: rapportering van gegevens Het vormingsaanbod is praktijkrelevant en wordt geapprecieerd: - het vormingsaanbod wordt door de Vlaamse professionals geraadpleegd Indicator 13: aantal deelnemers en hun beoordeling van vorming Instrument: rapportering van gegevens 22

KWALITEITSGARANTIES 1. Wetenschappelijke onderbouwing van eerder ontwikkelde informatiedesk, methodieken en werkmaterialen en vorming 1.1 Vorige jaren bleek Eetexpert zowel binnen als buiten Vlaanderen sterk geapprecieerd te worden omwille van de aansluiting die het kenniscentrum bracht bij internationale richtlijnen en bij vernieuwend onderzoek. Het kenniscentrum slaagde er in om soms als eerste in Europa internationale aanbevelingen rond goede zorgorganisatie om te zetten in praktische stappenplannen en samenwerkingsverbanden. Eetexpert inventariseerde allerlei facetten van zorgaanbod voor eet/gewichtsproblemen in Vlaanderen, maakte aanbevelingen bij beleidsvragen, nam deel aan toonaangevende Europese congressen op het vlak van eet- en gewichtsproblemen (ECOG, NAE, ECED, Eu Prevent ). 1.2 Methodieken en materialen worden op een zeer eigen manier ontwikkeld. Basis van de werking van Eetexpert is de bottom-up werking : na analyse van knelpunten ter verbetering van het zorgtraject bevraagt Eetexpert per deelthema en per betrokken beroepsgroep specifieke verwachtingen, voorstellen en noden die het eigen zorgverlenen kunnen verbeteren. Met de vertegenwoordigers van de beroepsgroep en gemotiveerde beroepsuitoefenaars worden vervolgens nieuwe materialen gemaakt. Praktijkbeoefenaars zelf zorgen voor de structuur en opbouw van het nieuwe werkmateriaal, het team van Eetexpert zorgt voor inhoudelijke invulling en wetenschappelijke validering. In een volgende fase worden nieuw ontwikkelde materialen uitgeprobeerd in de praktijk, waarna ze gereviseerd worden. Pas na deze fase worden ze gelanceerd in samenwerking met de relevante beroepsorganisaties. Collega s uit de eigen discipline stellen de nieuwe methodieken en materialen voor aan hun collega s. Feedback wordt ingewacht waarna, indien nodig, herwerking plaatsvindt. 2. Resultaatgerichtheid en meetbaarheid 2.1. Resultaatgerichtheid i.v.m. informatiedoorstroming Eetexpert had in 2010 in een periode van 11 maanden (01.01.10-0.12.10) 15635 bezoekers op de website (www.eetexpert.be). Inmiddels meldden zich 1200 hulpverleners als gratis abonnee, en kregen we gemiddeld 874 unieke bezoekers per maand op het websitedeel voor intermediairen. Dit betekent dat meer dan 2/3 van de aangemelde hulpverleners minstens 1 keer per maand op de website voor intermediairen komt. Ook bij rechtstreekse bevraging van onze intermediairen blijkt de resultaatgerichtheid: intermediairen scoren het informatieaanbod en ondersteuning door Eetexpert tijdens de bevraging in 2010 over de hele lijn als tevreden tot zeer tevreden (4,32 op 5 puntenschaal), gebruiksvriendelijk (4,14), up to date (4,26) en praktijkrelevant (4,13) Men is goed tevreden over de 23

nieuwstoevoer via nieuwsflitsen en nieuwsbrieven (4,21) en over de update van wetenschappelijke artikels via de website en nieuwsbrieven (4,01). 2.2. Resultaatgerichtheid i.v.m. nieuw ontwikkelde methodieken en materialen Op de lanceringsdag van het draaiboek voor CGG gaf 99 % van de CGGmedewerkers aan het voorgestelde draaiboek te willen gebruiken. Ook de koepels reageerden erg positief op de pas ontwikkelde draaiboeken, en gaven aan dat dit een concrete ondersteuning is bij de nieuwe beleidsaccenten. De provinciale opvolgdagen voor CLB-ers die met de draaiboeken werken waren telkens direct volgeboekt waardoor we herhalingen organiseerden. In het algemeen blijken onze abonnees volgens de bevraging tevreden over de nieuw ontwikkelde werkmaterialen (4,03 op 5 puntenschaal). 2.3. Resultaatgerichtheid i.v.m. ondersteuning, implementatie &deskundigheidsbevordering Ook verwijshulp, vraag&antwoord service, en vormingsactiviteiten worden geapprecieerd. De verwijshulp is recent aangepast voor makkelijker en efficiënter gebruik. De vormingsactiviteiten van Eetexpert hebben ondertussen een goede reputatie en worden druk bijgewoond. Na iedere vorming worden deelnemers bevraagd. Het aanbod van vormingen is divers op vraag van de beroepsgroepen: algemene studiedagen worden afgewisseld met concrete training en workshops voor inoefenen van concrete vaardigheden. Intervisiemogelijkheden per provincie ondersteunen hulpverleners bij persoonlijke verwerking van gevolgde trainingen, maatwerk bij concrete casussen en netwerking in de eigen regio. 3. Samenwerkingen Doorheen het uitwerken van nieuw materiaal voor intermediairen bouwde Eetexpert afgelopen 10 jaar samenwerkingsrelaties uit met allerlei expertisecentra, terreinorganisaties en beroepsorganisaties: experten uit de Vlaamse universiteiten (UA, UGent, VUB, KUL), Vigez, Domus medica en huisartskringen, VWVJ en CLBkoepels, diëtistenverenigingen, SEL s, LOGO s, preventiecoaches, CGG-koepels en CGG-teams, multidisciplinaire obesitasteams, obesitaswerkgroep van RIZIV, ziekteverzekeringen en gemeentebesturen. Aard en inzet van samenwerking gebeurt op diverse niveaus. Invulling gebeurt pragmatisch en op basis van wat mogelijk is : Expertisecentra worden samengebracht voor uitwisseling van kenniskaders, beroepsorganisaties worden betrokken bij het uitwerken en implementeren van nieuwe methodieken, en voor het uitwerken van nieuwe beroepsopleiding, SEL s en Logo s worden betrokken voor het uitwerken van geografische netwerken, en doelgroeporganisaties worden betrokken bij het uitwerken van methodieken en vorming rond specifieke doelgroepen. Door de samenwerking met relevante organisaties konden we rekenen op een goed draagvlak en implementatie voor de ontwikkelde materialen. Vormingsinitiatieven voor bepaalde beroepsgroepen hadden een goed bereik dankzij medewerking van relevante beroepsorganisaties. Deze samenwerking vormt een essentieel onderdeel van onze werking. In het begin van elke 24

samenwerking wordt duidelijk geëxpliciteerd welke werkinput en middelen gevraagd worden. 4. Budgettering 4.1 In de afgelopen 10 jaar bewees Eetexpert dat zij op een zuinige manier met de geleverde middelen kon omspringen. De vzw kon zich steeds houden aan de voorgestelde begrotingen en leverde vaak meer output dan gevraagd wanneer dat inhoudelijk opportuun bleek. In het verleden was Eetexpert een loyale en soepele partner die zich verantwoordelijk toonde voor de beoogde opdrachten. 4.2 De raming van de uitgaven zijn onderbouwd. Gezien de ruime ervaring van Eetexpert met deze projectopdrachten kunnen we terugvallen op vorige begrotingen en balansen en kunnen we goed inschatten wat de huidige opdrachten zullen vragen. 4.3 De subsidie op basis van de beheersovereenkomst is duidelijk te linken aan een specifieke output. Er wordt geen overhead aangerekend. We slagen er in via electronische briefwisseling werkingskosten tot een minimum te beperken en investeren vooral in inhoudelijke activiteit, redactietijd en opvolgtijd (personeelstijd). Vormingsinitiatieven zijn laagdrempel bedoeld opdat zo veel mogelijk Vlaamse intermediairen hieraan kunnen deelnemen. 25

BEGROTING Inkomsten : 120000 euro/jaar subsidie Vlaamse overheid 5000 euro/jaar recuperatie cateringkosten van studiedagen door deelnemersbijdragen Uitgaven : 50000 euro/jaar voltijdse vaste kracht (universitair) op secretariaat 30000 euro/jaar voor coördinatie 12000 euro/jaar wetenschappelijke validatie 9000 euro/jaar voor organisatie vormingsdagen 8000 euro/jaar voor allerlei werkingskosten : bureel, vervoer, secretariaatskosten, stuurgroepvergoedingen, telefoon, pc... 1000 euro/jaar voor webaanpassingen en ICT ondersteuning 15000 euro/jaar voor algemene kosten : huur, verzekering, water, electriciteit,... BTW vrijgestelde aard van de activiteiten in het kader van beroepsvervolmaking van beroepsuitoefenaars: Het kabinet doet een impuls ter professionalisering van de beroepsuitoefenaars in het zorgtraject bij eet/gewichtsproblemen. 26

Begroting BHO Eetexpert 2012 Inkomsten 2012 125 000 totaal Beheersovereenk 120000 RG 1 informatie Inbreng in natura, p.m. en advies Info geven Advies overheid Vlaamse website Nieuwsbrief RG 2 ontwikk Inbreng in natura, p.m. methodieken/mat Ivm preventie Ivm vroegdetectie Ivm vroegbehand RG 3 ondersteun Inbreng in natura, p.m. implem/opleiding Inventariseren Stimuleren aanb Desk bevordering 5000 Helpdesk Begroting BHO Eetexpert 2012 Uitgaven 2012 Beheersovereenk 125000 totaal secr coord Wet valid Org vorm werking ICT & web Alg onkosten RG 1 informatie 20000 10000 4000 3000 1000 5000 en advies Info geven Advies overheid Vlaamse website Nieuwsbrief RG 2 ontwikk 15000 10000 4000 3000 5000 methodieken/mat Ivm preventie Ivm vroegdetectie Ivm vroegbehand RG 3 ondersteun 15000 10000 4000 9000 2000 5000 implem/opleiding Inventariseren Stimuleren aanb Desk bevordering Helpdesk TOTAAL 50000 30000 12000 9000 8000 1000 15000 27

CONTACTPERSOON EN VERDERE INFORMATIE An Vandeputte Eetexpert.be vzw 0496288057 of 016446854 info@eetexpert.be www.eetexpert.be 28