Is er zicht op grotere kansengelijkheid door de-segregatie of door opbrengstgericht werken? dr. paul jungbluth programmaleider KAANS.NL School of Business and Economics juni 2012
Doel ORD-presentatie: eerst beeld schetsen van omvang en inhoud van Limburgse cohortonderzoeken en vervolgens demonstreren wat je daarmee zoal kunt doen. Wat we zoal weten na het meten Inhoudsopgave Voortdurende kansenongelijkheid Achtergronden van Limburgse cohortonderzoeken Opbrengstmetingen: 3 jaar uitstroommetingen bij 200 basisscholen outputmaten naast CITO hoe buitenschools is de opbrengst controlevariabelen: voorrangsgewicht of opleidingsniveau controlevariabelen: etnische segregatie of sociaal-economische minder sociale ongelijkheid door desegregatie? minder sociale ongelijkheid door effectieve scholen? variatie in schooleffectiviteit over meetjaren school- of klaseffectiviteit: binnenschoolse segregatie? segregatie versus schooleffectiviteit extra sociale ongelijkheid in beeldvorming (verwachtingen)? leerwinst? Opbrengstgericht werken: feedback en dan?
Kaleidoscoop van onderwijs-opbrengsten als gemeten in Limburgse cohortonderzoeken In deze presentatie volgt hieruit alleen een selectie. Schoolverschillen in output TYPE OUTPUT SCHOOLVERSCHILLEN % variantie door schoolverschillen - Prettige school vlg leerlingen 12 % - Leuke leerkrachten 9 % - Ervaren steun door lln van hun lrkrn (20% zwaksten op CITO) 12 % - Ervaren steun door lln van hun lrkrn (20% sterksten op CITO) 14 % - Vertrouwen in succes in vervolgonderwijs 3 % - BIG5-Openness gecontroleerd voor opleiding ouders 3 % - Assertiviteit (zelfbeoord.) gecontroleerd voor opleiding ouders 4 % - Academic competences (zelfbeoord.) gecontr. voor opleid. ouders 4 % - Acad. compet. gecontrol. voor CITOscore én opl. ouders (meiden) 6 % - Acad. compet. gecontrol. voor CITOscore én opl. ouders (jongens) 6 % - over-/onderadvisering AdviesVO, gecorrigeerd voor CITOscore 3 % - CITO-score gecorrigeerd voor nonverbaal IQ 6 % - CITO-score gecorrigeerd voor opleiding ouders 8 % - CITO-score gecorrigeerd voor opleiding ouders én nonv. IQ ( effectiviteit ) 6 % - Tevredenheid van ouders over deze school, achteraf 3 %
Vooraf: demonstratie aanhoudende kansenongelijkheid adhv cijfers ministerie onderwijs in 2011 Kansenongelijkheid anno 2010 Intussen is de kansenongelijkheid volgens OC&W (mei 2011, pag. 37) terug bij 1965 en worden talentenreserves alleen nog bij de toch al kansrijken vermoed. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% vwo havo vmbo gl/tl vmbo kl vmbo bl 10% 0% inkomkw1 inkomkw2 inkomkw3 inkomkw4 Conclusie: er is een schril contrast in rumoer eind jaren zestig op de toen door Van Heek in Het Verborgen Talent gepresenteerde cijfers en de nu uitblijvende verontwaardiging bij deze nieuwe, in wezen vergelijkbare cijfers.
De aanleiding voor de Limburgse cohortonderzoeken: Kansenongelijkheid langs de randen van het land Autochtone kansarmen 5
De context van de Limburgse cohortonderzoeken: Krimp en armoede Zuid-Limburg: krimp, armoede en ontkenning?
Dankzij convenant van alle gemeenten in Zuid-Limburg en alle schoolbesturen PO en VO en de Universiteit Maastricht!! p.jungbluth@maastrichtuniversity.nl Drie aansluitende cohortonderzoeken regiobreed Evaluatie VVE-pilot ca. 3 x 20.000 kinderen 3-6 én hun ouders Alle schoolbesturen, alle gemeenten Alle organisaties voor peuterspeelz. Uitstroomonderzoek 185 basisscholen 4 x 4.500 kinderen groep 8 én hun ouders Alle schoolbesturen 54 scholen V.O. onderwijsniveau 15-jarigen 2 2 x 9.000 lln. én hun ouders Alle schoolbesturen VO
Soc-econ.status (SES) via schaalscore: Zuid-Limburg in de cohortonderzoeken: Limburgers qua aantal in meerderheid, in termen van SES in minderheidspositie, SES zeer ongelijk verdeeld over subregio s Sociale ongelijkheid in Zuid-Limburg: naar etniciteit en subregio OM = oostelijke mijnstreek WM = westelijke mijnstreek MH = Maastricht heuvelland +/- imp = wel /geen armoedepostcode
Resultaten Zuid-Limburgse cohortmetingen: Scepsis enerzijds en optimisme anderzijds bij ouders van kleuters Beide opmerkelijk realistisch: feitelijke kansenverdeling onder 12jarigen Door ouders van kleuters verwacht schoolsucces over tien jaar naar inkomen en feitelijk ontvangen VO-advies in voorjaar 2011 (rechts)
Praktische toepassing van grondidee 1991: Scholen ordenen op opbrengst En dat terugrapporteren Déja vu: 1991 10 Wetensch. Raad voor Regeringsbeleid Diverse output-indicatoren: - Zelfvertrouwen - Vertrouwen in vervolgonderwijs - Schoolbeleving (+ ervaren veiligheid) - Ervaren steun van leerkrachten - Personality (?) - CITOscores Breed scala aan controlevariabelen - Vooralsnog alleen buitenschools Vandaag alleen: CITO-scores
Uitgebreid verslag te vinden op www.kaans.nl Schooleffectiviteit : kanttekeningen bij de operationalisatie 11
Vooraf: illustratie gevaar van alleen corrigeren voor Voorrangsgewicht ipv voor hele opleidingsrange ouders CITOscores versus voorrangsgewichten, resp. opleidingsniveau ouders 12
Vooraf: gevaar van correcties op schoolniveau voor alleen Voorrangsgewicht ipv voor hele opleidingsrange ouders Resultaat: Segregatie-typologie van basisscholen naar opleiding ouders rechts: zelfde typologie, nu naar gewichtenleerlingen
Normtabel voor schooleffectiviteit Prestaties gecorrigeerd voor twee buitenschoolse determinanten Sociale ongelijkheid in CITO-toetsscores Bij gelijk nonverbaal IQ: een normtabel voor CITO-opbrengsten
Schoolverschillen naar schooleffectiviteit: Illustratie van gevonden schoolverschillen - Voorlopige conclusie: weinig verschil in afstanden tussen categoriëen links en rechts in elke grafiek Sociale ongelijkheid in CITO-toetsscores: De impact van schoolverschillen (2011)
Schoolverschillen naar segregatie: Illustratie van gevonden schoolverschillen - Ook hier voorlopige conclusie: weinig verschil in afstanden tussen categoriëen links en rechts in rechter grafiek CITOscores naar segregatie-typologie, zonder en met controle op individueel niveau voor opleiding ouders 16
dimension0 p.jungbluth@maastrichtuniversity.nl Statistische toets: daalt de betekenis van sociale achtergrond Voor de CITO-eindscore na controle voor achtereenvolgens: - Nonverbale intelligentie, - segregatie en schooleffectiviteit? Na IQ doen de beide andere niets meer af aan de invloed van SES: zie Beta s Sociale ongelijkheid in CITO-toetsscores: de impact van schoolverschillen Corr van CITO met NSCCT.44 segreg kl.1-4.14 efftt_3jr.21 opl.ouders.36 Opeenvolgende regressies CITO by opleiding ouders, onder controle van NSCCT, segregatie en schooleffectiviteit: Model R Model Summary R Square Adjusted R Square Std. Error of the Estimate 1,364 a,132,132 7,91448 2,526 b,277,277 7,22456 3,527 c,278,277 7,22218 4,557 d,310,310 7,05698 Voorlopige conclusie: De-segregatie en opbrengstgericht werken leiden beide wel tot prestatieverbetering maar niet tot een reductie van kansenongelijkheid naar sociaal milieu.
Onder de scholen met relatief veel kansarme leerlingen (1,2,3) is het aandeel effectieve scholen relatief geringer dan onder de scholen met relatief veel kansrijke leerlingen (6.7,8) (terwijl we bij het berekenen van die effectiviteit juist de individuele sociale achtergrond al hadden verdisconteerd, zie het begin van deze presentatie. Het verband tussen segregatie en effectiviteit (links absol, rechts relat.) 18
Meer weten? Hou onze rapportages bij op onze site. www.kaans.nl