Mestscheiding, waarom zou u hiermee aan de slag gaan? Via project Langs de Linge is er op donderdag 8 december een demonstratie rondom mestscheiding gehouden. Deze demonstratie vond plaats op het melkveebedrijf van familie van der Hoog in Enspijk. Doel van deze demo is het stimuleren van optimaal mineralengebruik en beheer in de landbouw. Mede gestimuleerd vanuit het waterschap Rivierenland om op deze wijze zo min mogelijk nutriënten in het oppervlaktewater te krijgen. Tijdens deze demonstratie waren er 3 mestscheiders aanwezig, namelijk een Smicon schroefpersvijzel van Fa. Vermeulen uit Ophemert, een dubbele Bauer S855 separator van loonbedrijf van der Vaart uit Wilnis en een Pieralisi Jumbo 2 decanter (centrifuge) van de samenwerkende loonbedrijven Verberne en van Vugt uit Maren Kessel. Mestscheiding kunt u toepassen vanuit verschillende denkrichtingen, namelijk vanuit mestafvoer, reduceren van opslagcapaciteit, Natuurbeheer, weidevogelstimulering, bouwland, fruitteelt, boxvulling, ammoniakreductie en beter benutten van minerale stikstof uit de dunne fractie waardoor besparing op kunstmest goed haalbaar is. Het scheiden van mest laat in de praktijk echter heel veel variatie zien. De reden daartoe hangt onder andere af van de homogeniteit van de mest. Hoe beter de mest gemixt is, des te beter verloopt het scheidingsproces. Daarnaast speelt de rantsoensamenstelling ook een flinke rol. Het blijkt namelijk dat naarmate het aandeel snijmais in het rantsoen toeneemt, er meer dikke fractie per uur te produceren valt. Verder is ook de boxvulling in beperkte mate van invloed. Strooisel geeft veel vezel, compost daarentengen wil nog wel eens een forse hoeveelheid zand bevatten. Een aantal scheiders wil hier nog wel eens wat op dichtslibben waardoor capaciteit flink afneemt. Ook mest van jongvee of droogvee levert regelmatig een lagere capaciteit op. Veelal krijgen deze een flinke hoeveelheid herfstgras te verwerken waar relatief weinig vezels in zitten. Ook dan is er risico op dichtslibben van de filters bij de schroefscheiders.
Wat mag u verwachten van het scheiden? Bij scheiden van drijfmest in een dunne en een dikke fractie spreken wij over de term `scheidingsrendement`. Kortom, hoeveel fosfaat van de ingaande mest komt er in de dikke fractie terecht. Gemiddeld is dit ca. 30 %. Anders gezegd, hoeveel mest moet er door de scheider heen om 1 ton dikke fractie te krijgen? Voor mestafzet is dit gemiddeld 3,5 ton aan input. Bij afvoer voer je dus duidelijk meer fosfaat af bij een gelijke tot iets toenemende waarde an stikstof per ton. Hierbij is wel de vraag om welke reden u af moet zetten. Is dit vanwege de stikstof, of vanwege de fosfaat? Dikke fractie is een ontzettend dankbaar product voor het bodemleven. Zeker bij bedrijven die op de zware klei gedurende jaren mais telen op het zelfde perceel. Daar zie je het gehalte aan organische stof in de bouwvoor snel dalen met als gevolg dat de structuur kwetsbaarder wordt en de waterhuishouding van de bouwvoor slechter wordt. Bijkomend voordeel van de dikke fractie is dat je deze in de winterperiode op klei en veengrond uit mag rijden. Na directe onderwerking kun je de bouwvoor dus winterklaar maken door te ploegen o.i.d.. In voorjaar kun je dan starten met perfect zaaibed. Mais zaaien met rijenbemesting en aanvullend wat kunstmest is dan een perfecte methode. De dunne fractie gebruik je vervolgens op het grasland. Groot voordeel hiervan is dat het aandeel minerale stikstof toeneemt. Met als gevolg dat dit een hogere benutting geeft waardoor met een
zelfde mestgift minder kunstmest nodig is als aanvulling. Benutting van stikstof per ton dunne fractie loopt op tot ca. 85 %. Drijfmest komt in regel niet verder dan 60 %. Hier is dus wel een goede besparing te behalen. Onderzoek leert dat er in het voorjaar wel iets kunstmest nodig is om wisselende weersinvloeden op te vangen. Let wel, toediening van dunne fractie in het voorjaar bij voorkeur niet voor 15 maart. Anders ben je de werking van stikstof kwijt tegen tijd dat maaisnede volgroeit is. Bijkomend voordeel van dunne fractie is dat de mest veel beter verpompbaar wordt waardoor er minder water bijgevoegd hoeft te worden. Kosten mestscheiden? Een veel gestelde vraag is altijd: Wat kost dit dan? Op zich begrijpelijk, echter vanuit de verkeerde gedachte gesteld. Eerst maar eens nadenken wat je er mee bereiken wilt. Ga je dan vanuit die gedachte rekenen, dan kom je gemiddeld uit op 2 tot 3,5 per ton ingaande drijfmest. Stel u wilt 170 kg fosfaat afvoeren. Scheiding via een schroefscheider. Via reguliere afvoer is dit 170 kg : 1,7 kg/ton = 100 ton drijfmest à 12,- = 1.200,- Stel dat je dan dikke fractie afzet vanwege de fosfaat, dan heb je hier 50 ton dikke fractie voor nodig met 3,4 kg fosfaat/ton. Hiervoor moet u echter 250 à 300 ton drijfmest scheiden.
300 ton à 3,- = 900,- scheidingskosten Afvoer 50 ton 10,- = 500,-. Totaal bent u dan 1.400,- kwijt. Voordeel is wel dat u hiermee 250 ton dunne fractie maakt welke een voordeel geeft in kunstmest. Ofwel 250 ton met 20 % hogere benutting geeft een voordeel van 250 ton à 4 kg N per ton à 20 % is 200 kg zuivere stikstof. Ofwel ca. 750 kg KAS à 25,-/100 kg geeft besparing van 187,50 Bij deze uitgangspunten is het dus om het even of u drijfmest afvoert, of dikke fractie. Praktisch gezien boek je wel milieuwinst en heb je veel meer rendement van de mest die op het bedrijf blijft. En bovenal zal de capaciteit per uur uiteindelijk een grote invloed hebben op tarief per ton drijfmest die u kunst scheiden. Decanter/centrifuge Stel dat je dan kiest voor een andere techniek, zoals bijvoorbeeld de decanter/centrifuge, dan hangt het af van het fosfaatgehalte in de dikke fractie die je kunt halen. Deze ligt namelijk duidelijk hoger dan bij schroefscheiders. Hiermee bespaar je dus fors op de afzet van de dikke fractie en hou je nog meer dunne fractie op eigen bedrijf. Uiteindelijk bepaalt de prijs van afzet ook de keuze die u maakt. Heeft de beoogde afnemer graag dikke fractie, zoals bijvoorbeeld fruittelers, dan kan dit de keuze duidelijk vereenvoudigen.
Dikke fractie is op heden erg gewild bij fruittelers. Zij strooien dit tussen en onder de bomen ter verrijking van de bodem en optimaliseren van de teelt. Maar u kunt het eventueel ook op het eigen bedrijf inzetten ter vervanging van zaagsel in de ligboxen. Al met al is er technisch inmiddels al heel wat mogelijk en zal het voor u de vraag zijn op welke wijze u dit rendabel kunt krijgen op uw eigen bedrijf. > Contactpersoon Langs de Linge: Arja Doornbos, adoornbos@projectenltonoord.nl > Technisch advies: PPP-AGRO- advies.