HANDLEIDING. Drijfmest als rijenbemesting bij maïs met behulp van GPS. Deze handleiding is mede mogelijk gemaakt door:

Transcriptie

1 HANDLEIDING Drijfmest als rijenbemesting bij maïs met behulp van GPS Deze handleiding is mede mogelijk gemaakt door: Het ministerie van Economische Zaken is eindverantwoordelijk voor POP2 in Nederland. Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Wanneer toepassen 3. Grondbewerking 4. Bemesting 5. Groenbemester 6. Toepassing van de techniek 7. Gewasbescherming 8. Bodemvruchtbaarheid 9. Economie Praktijknetwerk: Maïs zaaien met GPS op zand Projectleider: Bert Snel Adviseurs: Noord: Albert-Jan Bos / a.j.bos@dlv.nl Zuid: Harm Wientjes / h.wientjes@dlv.nl Samengesteld door: Inge van Schie Rameijer Met dank aan: Deelnemers van het praktijknetwerk Maïs zaaien met GPS op zand Copyright: DLV Rundvee Advies BV Uitgave: Mei 2013 DLV Rundvee Advies BV Postbus 511, 5400 AM Uden info@dlvdier.nl, Tel

3 1. Inleiding Drijfmest als rijenbemesting is een opkomende trend in de maïsteelt. Het Praktijknetwerk Maïs zaaien met GPS op zand heeft de ervaringen van het afgelopen jaar verzameld en op een rij gezet. In deze handleiding staat alles beschreven rondom het hoe en waarom van het zaaien van maïs na rijenbemesting met dierlijke mest. Hoe werkt het? In de eerste werkgang wordt de mest in rijen aangewend. De mestplaatsing vindt plaats met GPS. In de tweede werkgang wordt, wederom met GPS, het maïszaadje precies op de juiste plek erbij gelegd. Waarom interessant? Rijenbemesting is interessant omdat bij de gangbare manier van maïs telen de fosfaatbemesting van maïs in de knel komt door de lagere fosfaatgebruiksnormen. Bij het gebruik van drijfmest in de rij is fosfaat uit kunstmest niet meer nodig. INLEIDING Gelijkblijvende opbrengsten Maïs zaaien met GPS geeft een gelijkblijvende maïsopbrengst. Vanuit het praktijkonderzoek in samenwerking met DLV zijn demovelden aangelegd. Gebleken is dat bij vergelijkbare dierlijke mestgift een gelijkblijvende drogestof opbrengst wordt behaald, zonder rijenbemesting met fosfaat.

4 NAJAAR: 1. Perceel vlak zonder sporen? Ja Nee Grond minimaal bewerken voor inzaai groenbemester verder naar stap 1 voorjaar Ga naar stap 2 2. Is grondbewerking mogelijk? Ja Lostrekken, vervolgens groenbemester inzaaien verder naar stap 1 voorjaar Nee Ploegen in het voorjaar 3 voorjaar verder naar stap

5 2. Wanneer toepassen VOORJAAR: 1. Groenbemester doodspuiten 2. Is bladmassa groenbemester zo groot en lang dat risico is op stropen bij bemesten? Ja Nee 3. Is aanvullende kunstmestgift nodig? Ja Nee Inwerken groenbemester met schijveneg, volveldschoffel, of triltand met ganzevoet Ga naar stap 3 Ja. Als de bemester aanaarders heeft, dan is het beter om kunstmest te strooien voor de drijfmestgift (Zie hoofdstuk 4 Bemesting) Ga naar stap 4 WANNEER TOEPASSEN 4. Er kan gestart worden met drijfmestgift (sleepslangen) waarbij de mestplaatsing wordt vastgelegd met GPS. In tweede werkgang wordt met behulp van GPS het maiszaadje er precies bij gelegd.

6

7 3. Grondbewerking Grondbewerking bepalende succesfactor Maïs zaaien in twee werkgangen met drijfmesttoediening, met behulp van GPS, vraagt om een andere grondbewerking. Het resultaat is namelijk minder succesvol wanneer net geploegd land wordt bemest. Het land dient zo de winter in te gaan dat u in het voorjaar direct kunt starten met bemesten, zonder dat er een aanvullende grondbewerking nodig is. Hiervoor kan het nodig zijn nog voor de inzaai van de groenbemester een extra grondbewerking toe te passen, om zo de sporen te lossen en het perceel vlak te leggen. Hierdoor wordt ploegen in het voorjaar voorkomen en vindt geen bemesting plaats in de losse grond. Sporen gereden met maïsoogst? Als er sporen zijn gereden met de (maïs)oogst is het van belang dat het perceel eerst vlak gelegd wordt met een vaste tand cultivator. Ook kunt u het perceel ploegen of spitten voor de groenbemester wordt gezaaid. Anders komen er later door de oneffenheden te veel afwijkingen met het bemesten en zaaien. GRONDBEWERKING Niet kerende grondbewerking Bij een vlakke ondergrond, die geen ernstige vervuiling heeft, kunt u ook direct de groenbemester inzaaien met een lichte grondbewerking. Er wordt dan gesproken over een niet kerende grondbewerking. Het voordeel hiervan is dat niet kerende grondbewerking het bodemleven bevordert, organische stof wordt behouden en de grond haar vochtvasthoudend vermogen behoudt.

8

9 4. Bemesting Voor de bemesting wordt ten opzichte van breedwerpig kunstmeststrooien gerekend voor stikstof (N), fosfaat (P 2 O 5 ) en Kali (K) met een factor van 1,25, 3 tot 4 respectievelijk 1,3. Het is van belang dat u de exacte mestbehoefte vaststelt op basis van het grondonderzoek en de keuze van het gewas. Mineralenconcentraat Afhankelijk van de uitkomst van behoefte kan het interessant zijn om na te gaan of menging met bijvoorbeeld een mineralenconcentraat (bevat N, K en nagenoeg geen P 2 O 5 ) de behoefte kan dekken. Bijkomend voordeel is dat door menging met een mineralenconcentraat de mest beter verwerkbaar is. Een andere mogelijkheid is het gebruik van mest met een ruimere N-K/P2O5 verhouding, bijvoorbeeld de dunne fractie van gescheiden drijfmest. Aanvullende bemesting uit kunstmest Als uit de grondmonsters en de gewasbehoefte blijkt dat een aanvulling met kunstmest N, K of S nodig is, bepaalt het type bemester het tijdstip van de kunstmesttoediening. Wanneer de bemester aanaarders heeft, wordt de bovengrond naar de toekomstige plantrijen geschoven, waardoor kunstmest die voor het bemesten breedwerpig is gestrooid zo grotendeels bij de rij komt te liggen. Mocht de bemester geen aanaarders hebben, dan is kunstmesttoediening na het zaaien voldoende. BEMESTING

10

11 5. Groenbemester Belangrijke bewerking in het voorjaar is het onderwerken van de groenbemester. Streven is om begin maart de groenbemester te vernietigen. Een tijdige bewerking voorkomt dat het gewas teveel massa krijgt en daardoor moeilijk is onder te werken. Daarnaast wordt de koolstof/stikstof (C/N) verhouding van de groenbemester in het voorjaar hoger, wanneer het gewas te lang doorgroeit. Bij een te hoge verhouding verloopt de vertering van de ondergewerkte groenbemester te traag. Onderwerken groenbemester Omdat ploegen niet de voorkeur heeft, is het van belang om het gewas dusdanig te bewerken dat zij niet meer kan concurreren met de te zaaien maïs. Dit voorkomt tevens dat de gewasresten gaan stropen aan de tanden van de bemester. Mogelijkheden voor het onder- of bewerken van de groenbemester zijn: schijveneg volveldsschoffel triltandcultivator met ganzevoet klepelmaaier groenbemester laten beweiden met schapen of jongvee Advies is om deze bewerking alleen uit te voeren als het echt nodig is. Afgezien van de kosten van de bewerking droogt de grond uit door de grondbewerking en wordt een nieuw zaaibed bereid voor nieuwe onkruidkiemen. GROENBEMESTER Het doodspuiten van de groenbemester kan ook een optie zijn. Bij een groenbemester met raaigras is dit aan te raden, omdat het anders tegenvalt om de groenbemester volledig dood te krijgen.

12

13 6. Toepassing van de techniek Aanwending Om drijfmest als rijenbemesting toe te dienen, voortijdig aan het maïs zaaien, is het van belang om te letten op bodemverdichting. Om bodemverdichting te voorkomen is het advies om (zelfrijdende) werktuigen te gebruiken met lage bandenspanning (drukwisselsysteem). Ook kan door toepassing van de hondengang de bodemdruk worden verdeeld, of via uitschuifbare assen. Een andere mogelijkheid is om te werken met sleepslangaanvoer in combinatie met een bouwlandbemester of aangepaste zodebemester. Van belang is dat de mest voldoende ingewerkt is. Toepassing van RTK-GPS techniek Er zijn verschillende systemen van GPS in omloop. Het gevolg is dat dezelfde loonwerker zowel de bemesting als het zaaien moet uitvoeren, omdat er verschil in registratie tussen de verschillende GPS systemen zit. De loonwerker legt met behulp van GPS bij de rijenbemesting vast waar de rijen zich bevinden. Hij haalt deze gegevens weer op bij het zaaien, zodat de trekker met zaaimachine exact de rijen van de bemesting terug kan vinden. TOEPASSING VAN DE TECHNIEK

14

15 7. Gewasbescherming De ervaring uit het praktijknetwerk leert dat het belangrijk is goed te kijken welke onkruiden en/of grassen ongewenst zijn en deze eventueel selectief aan te pakken. Hierbij is het aan te raden om, als het perceel voor het bemesten teveel onkruid bevat, een lichte bespuiting uit te voeren met glyfosaat. Eventueel kan een pre- opkomstbespuiting worden uitgevoerd tussen zaaien en opkomst van de maïs. Truc van het glasplaatje Door na het zaaien een glasplaatje boven een pas gezaaid zaadje te leggen, wordt de opkomst van het maïsplantje 5 tot 7 dagen vervroegd. Dit is een goede indicatie om in te schatten of bespuiting voor de opkomst van de maïs nog mogelijk is. LDS Het is zaak om in een vroeg stadium de onkruidbestrijding na opkomst uit te voeren. Het verdient de voorkeur om een Lage Doseringen Systeem (LDS) te hanteren, waarbij twee maal met een lage dosering wordt gespoten. Let hierbij wel op dat een aantal middelen geen twee maal per seizoen op hetzelfde perceel gespoten mag worden. Deze informatie kan opgevraagd worden bij het CTGB (College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden). GEWASBESCHERMING Bij voorkomen van veel onkruiden kan het gewenst zijn na een aantal jaren toch weer een kerende grondbewerking uit te voeren en/of een ander gewas te telen.

16

17 8. Bodemvruchtbaarheid Bodemvruchtbaarheid De uitdagingen bij maïs continueteelt zijn het op pijl houden van de organische stof in de grond en de aaltjesdruk. Door minder te woelen in de bodem (remt de organische stof afbraak) en de toepassing van een groenbemester blijft het organische stof gehalte beter op peil. Dit komt de bodemvruchtbaarheid ten goede. Meer organische stof draagt er aan bij dat het vocht en de mineralen beter worden vastgehouden. Gewasrotatie Door akkerbouwgewassen in de rotatie op te nemen wordt het bouwplan ruimer en daardoor de ziektedruk lager. Dit vertaalt zich in hogere opbrengsten, ook voor de maïs. Een voorbeeld van een logische rotatie met akkerbouwgewassen is de rotatie: Aardappelen-Maïs-Wintertarwe-Suikerbieten. Bij het telen van maïs na aardappelen is de ervaring dat in veel gevallen het zaaiklaar leggen van het maïsland met een vaste tand met verkruimelrol voldoet. Zo kan dus ook heel goed bemest worden met een rijeninjecteur met woeler en verkruimelrol waarbij bemesten en zaaiklaar leggen in één werkgang wordt gecombineerd. Wintertarwe als navrucht na snijmaïs heeft als voordeel dat de wintertarwe als erkend vanggewas kan functioneren. BODEMVRUCHTBAARHEID

18 Foto: Loonbedrijf Te Riet

19 9. Economie In onderstaande tabel is een overzicht weergegeven van de kosten en besparingen van drijfmest als rijenbemesting in de maïs. Kosten: Bedrag in e Toeslag GPS techniek 50/ ha + 50 Extra kosten gewasbescherming glyfosaat voor opkomst + 50 Besparing: Subtotaal: Ploegen -/- 100 ECONOMIE Zaaibedbereiding -/- 35 Besparing in kosten kunstmest (100 kg maïsmap versus 70 kg KAS) -/- 25 Subtotaal: -/- 160 Totaal: -/- 60/ha

20 EXPERTS IN ADVIES Noord Oost President Kennedylaan 35a Munsterstraat 18a Postbus 354 Postbus AJ Heerenveen 7400 AM Deventer Tel Tel Fax Fax Zuid West Oostwijk 5 Lage Biezenweg 5a Postbus LV Vianen 5400 AM Uden Tel Tel Fax Fax Copyright DLV