Taal Aan Z. TAAL EN ONDERWIJS Nu werken aan de uitdagingen van de toekomst! Kris Van den Branden
Memorandum CTO
Is ons talenonderwijs nog mee met de tijd?
De wereld is drastisch veranderd, de school niet. En dus falen onze scholen niet. Ze zijn gewoon hopeloos verouderd. (Wagner, 2008)
Taal aan Z? Vlaamse jongeren zijn goed in het lokaliseren van specifieke informatie in een tekst, maar minder goed in het structurerend en beoordelend lezen van informatieve teksten, én minder goed in het reflecteren over teksten en interpreteren van de globale inhoud van teksten. (Peiling Nederlands 3 de graad secundair, 2010)
Taal aan Z? Voor luisteren en lezen blijken leerlingen meer moeite te hebben met opgaven over wervende teksten. Ze stellen zich vaak nog te weinig kritisch op ten opzichte van wervende teksten of de media. Leerlingen zetten betere lees- en luisterprestaties neer wanneer ze informatie uit een tekst moeten selecteren dan wanneer ze informatie moeten afleiden, combineren, ordenen, interpreteren of evalueren. (Peiling Nederlands derde graad secundair 2010, p.53)
Instroom hoger onderwijs Studenten hebben relatief weinig problemen met het beantwoorden van letterlijke, gerichte vragen, maar meer problemen met structurerend lezen. Studenten hebben grote moeite met het schrijven van een samenvatting (bv. van 3 teksten naar 1 samenvatting). Grootste problemen bij schrijven situeren zich bij het construeren van heldere, coherente teksten, het hanteren van het gepaste register, en het structureren van informatie. (Herelixka & Verhulst, 2014)
Sleutelcompetenties voor de 21 ste eeuw taal en informatie doen werken kennis doen werken verbeelding doen werken moderne technologie doen werken sociale relaties doen werken verandering doen werken je eigen leer-kracht doen werken je leven doen werken het leven op deze planeet doen werken (zie o.a. Dumont et al, 2010; Gardner, 2008; Marzano & Heflebower, 2011; OECD, 2005; Partnership for 21th century skills, 2009; Trilling and Fadel, 2011; Van den Branden, 2015; Van den Branden, te verschijnen; Wagner, 2008)
Waarover gaat het in ons talenonderwijs?
Wie een schoolkind een levenslange en hartgrondige weerzin voor taal wil bezorgen, moet eens over de vervoeging van de werkwoorden beginnen. Over de OVT (onvoltooid verleden tijd ik las), de VTT (voltooid tegenwoordige tijd ik heb gelezen), de VVT (voltooid verleden tijd ik had gelezen) en als het kind nog niet kotsend over de reling hangt, de VTTT (voltooid tegenwoordig toekomende tijd ik zou gelezen hebben). (Ludo Permentier, De Standaard, 18/5/2015)
NT2015
Werkt ons talenonderwijs uitstekend voor ALLE leerlingen?
Wat doen succesvolle onderwijssystemen? - Ze vertrekken vanuit hoge verwachtingen. - Ze confronteren de leerling met zinvolle inhouden en haalbare uitdagingen. - Ze motiveren lerenden en zetten hen aan tot actief leren. - Ze creëren verbindingen tussen het nieuwe en het gekende, tussen abstract en concreet, tussen vorm en betekenis, tussen binnenschools en buitenschools. - Ze maken het leren socialer en collaboratiever. - Ze maken gebruik van een variatie aan werk- en groeperingsvormen. - Ze creëren een veilig, warm klimaat. - Ze verhogen de autonomie van de leerling geleidelijk. - Ze differentiëren tussen leerlingen. - Ze geven studenten feedback. - Ze gebruiken evaluatie om het onderwijs beter te maken. (zie o.a. De Corte, 2011; Dumont et al, 2010; Hattie, 2009; Marzano, 2003; Pashler et al, 2007; Petty, 2009; Van den Branden, 2012; Willingham, 2009)
Moeder, waarom evalueren wij?
De kracht van feedback Where am I going? Feed up How am I going? Feed back Where to next? Feed forward (Hattie & Timperley, 2007)
interesse? competentie? relatie? verbindingen? autonomie? Bron: www.duurzaamonderwijs.com; zie ook Van den Branden, 2013
In de spiegel kijken In duurzaam onderwijs is het belangrijkste doel van evaluatie het verbeteren van het onderwijs. Evaluatie en assessment moeten blootleggen of de energie-leren-cyclus van de leerlingen nog draait, en als dat niet het geval, welke hinderpalen het proces doen stokken. (www.duurzaamonderwijs.com/visietekst)
Evalueren om te leren Leidt evaluatie tot: meer KOPZORGEN voor de leerling? een betere ZORG voor de leerling?
Werken onze talenleerkrachten in serieschakeling of in krachtige synergieën?
Taalbeleid de structurele en strategische poging van een schoolteam om de onderwijspraktijk aan te passen aan de taalleerbehoeften van de leerlingen/studenten met het oog op het bevorderen van hun ontwikkeling (in functie van relevante doelen) en het verbeteren van hun onderwijsresultaten. (Bogaert & Van den Branden, 2011)
Taalbeleid Leerkrachten overleggen samen over eilandjes van moedertaalgebruik in de zee van het Nederlandstalig onderwijs
Taalbeleid Een alternatief voor zittenblijven? - Kerngroepen - Differentiatiegroepen - Gemengde groepen
Taalbeleid De leerkrachten van 4,5 en 6 besluiten om een gezamenlijke, vakoverschrijdende groeiwijzer te ontwerpen voor het beoordelen van, en feedback geven op, informatieve leerlingpresentaties waarbij moderne technologie wordt gebruikt
Taalbeleid Les 1 (Engels): Hoe ontstaat een regenboog? (+ lezen van Dawkins) Les 2: Natuurwetenschappen: zelf een regenboog maken Les 3: (Engels of Nederlands) PPT maken om levendige les over regenbogen te geven aan lager leerjaar
Taalbeleid Iedere gezamenlijke, moedige poging van teamleden om samen uit te breken uit verkokerde, naar de navel van taal starende, iedere-leerkracht-voor-zichzelf, in vakjesopgesloten vormen van taalonderwijs en samen te streven naar een onderwijs dat beter werkt voor meer leerlingen en meer oplevert op het vlak van 21 ste eeuwse taalcompetenties
Duurzaam onderwijs? Cruciale competenties worden ontwikkeld: leerlingen en studenten ontwikkelen de competenties die cruciaal zijn voor hun toekomstig leven en voor de toekomst van de planeet. Energie voor leren wordt hernieuwd: de energie die leerlingen en studenten investeren in onderwijs wordt maximaal omgezet in leren en ontwikkeling, wat op haar beurt nieuwe energie voor leren oplevert. Er gaat geen talent verloren: onderwijs werkt optimaal voor elke leerling/student, ongeacht zijn of haar achtergrond.
Meer lezen over duurzaam onderwijs? www.duurzaamonderwijs.com Van den Branden (te verschijnen). Onderwijs voor de 21 ste eeuw. Een boek voor leerkrachten en ouders. Leuven: ACCO. Van den Branden, K. (2015). Sustainable education: Exploiting students energy for learning as a renewable resource. Sustainability, 7(5), 5471-5487. Van den Branden, K. (2013). Duurzaam onderwijs: van theorie naar praktijk. Impuls, jg. 44, nr. 1. Van den Branden, K. (2012). Sustainable education: basic principles and strategic recommendations. School Effectiveness and School Improvement, 23/3, 285-304. Van den Branden, K. (2011). Krijtlijnen voor duurzaam onderwijs. Impuls, jg. 42, nr. 1.
Referenties Bogaert, N. & Van den Branden, K. (2011). Handboek taalbeleid secundair onderwijs. Leuven: ACCO. De Corte, E. (2011). Constructive, self-regulated, situated and collaborative learning: An approach for the acquisition of adaptive competence. Journal of Education, 192, 33-48. Dumont, H., Istance, D., & Benavides, F. (Eds.) (2010). The nature of learning. Using Research to Inspire Practice. Paris: OECD. Gardner, H. (2008). 5 Minds for the future. Boston: Harvard Business Press. Hattie, J. (2009). Visible Learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. New York: Routledge. Hattie, J. & Yates, G. (2014). Visible learning and the science of how we learn. New York: Routledge. Hattie, J. & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77, 81-112. Herelixka, C. & Verhulst, S. (2014). Nederlands in het hoger onderwijs. Een verkennende literatuurstudie naar taalvaardigheid en taalbeleid. Den Haag: Nederlandse Taalunie. Marzano, R. (2003). What works in education: Translating research into action. Alexandria: ASCD. Marzano, R., & Heflebower, T. (2011). Teaching and Assessing 21st Century Skills. Cheltenham: Hawker Brownlow Education. Partnership for 21st Century Skills. P21 Framework Definitions. Available online: http://www.p21.org/our-work/p21- framework (accessed on 12 January 2015). Pashler, H., Bain, P., Bottge, B., Graesser, A., Koedinger, K., McDaniel, M., Metcalfe, J. (2007). Organizing instruction and study to improve student learning. Washington, DC: National Center for Education Research, Institute of Education Sciences.. Retrieved from http://ncer.ed.gov. Petty, G. (2009). Evidence-based teaching: a practical approach. Cheltenham: Nelson Thornes. Trilling, B, & Fadel, C. (2011). 21th Century skills. Learning for life in our times. San Fransisco: Jossey-Bass. Vlaamse overheid (2011). Peiling Nederlands in de derde graad algemeen, technisch en kunstsecundair onderwijs. Brussel: Vlaamse overheid. Wagner, T. (2008). The Global Achievement Gap. New York: Basic Books. Willingham, D. (2009). Why don t students like schools? San Fransisco: Jossey-Bass.